In XII Prophetas
Cyril of Alexandria
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.
Ἥλω μὲν ἥλω τῶν Ἰουδαίων ἡ χώρα, καὶ δορίληπτος εἰς [*](d) Βαβυλῶνα καὶ Μήδους ἀπεκομίσθη κατὰ καιροὺς ὁ Ἰσραὴλ, οὐκ ἰδίαις δυνάμεσι κατευμεγεθοῦντος αὐτῶν τοῦ κεκρατηκότος, ἀποστρεφομένου δὲ μᾶλλον αὐτὸν ὡς ἡμαρτηκότα τοῦ διασώζοντος Θεοῦ, καὶ οἷον ὑπὸ χεῖρα φέροντος τῶν ἐχθρῶν, διὰ τὸ καὶ εἰδώλοις ἀψύχοις ἑλέσθαι προσκυνεῖν, ἀποσείεσθαι δὲ καὶ τὸν πάλαι διὰ Μωυσέως ὁρισθέντα νόμον, καὶ ἁπαξαπλῶς ἀπονεῦσαι πρὸς πᾶν ὁτιοῦν τῶν ἐκτόπων, οὐδένα τε φαυλότητος τρόπον ἀνεπιτήδευτον ἐᾶν. εἶτα λα- [*](e) [*](2. ἐσκοτισμένην] κατεσκοτισμένην Edd. invitis A.B. λαμπρὰν ἀποφήνῃ inverso ordine A. 5. τε A.B. δὲ Edd. δεικνὺς B. ἑαυτοῦ A. αὐτοῦ Edd. 7. λόγῳ] λόγος iid. 10. τῶν deest in A. Staim ὅλων pro πάντων B. 12. ἐξημερότητος pro ἐξ ἡμ. Edd. 14. λέγουσα F. Edd. (153) sed cf. ἡ λέγ. infra 464 fin. 15. οἱ ὀφθαλμοί μου] + νῦν Β. (153). Statim ὄψονται A. (Co.) 17. ἡμέρας A. (Alex.) cf. in Es. 232 a. ἡμέρα Edd. (Vat.) 18. ἥλω om. A. δορύληπτος Edd. 21. ὡς ἡμαρτ. αὐτὸν inverso ordine B. 23. τὸ καὶ hoc ordine A.B. 26. οὐδένα τε—ἐᾶν desunt in B.)
Ὅσον μὲν οὖν ἧκεν εἴς γε τὸ χρῆναι νοεῖν τὰ τοιάδε πάλιν ἱστορικῶς, ἀποχρώντως ἡμῖν εὖ μάλα καὶ εὖ ἔχων ἐκπεποίηται λόγος. ἐφαρμόσειε δ᾿ ἂν οὐδὲν ἧττόν τις αὐτὰ καὶ τῇ νοητῇ Σιὼν, τουτ;στι τῇ Ἐκκλησίᾳ κατευμεγεθούσῃ τῶν ἐχθρῶν καὶ πατούσῃ τοὺς διώκοντας καὶ τῶν πολεμεῖν εἰωθότων αὐτὴν κατακερτομούσῃ τὸ ἀδρανὲς, κἂν εἰ δοκεῖεν [*](e) ἔσθ᾿ ὅτε περιγίνεσθαι καὶ κρατεῖν. πολλοὶ μὲν γὰρ λίαν οἱ καὶ ὀδόντας αὐτῇ δυσσεβῶς ἐπιτρίζοντες καὶ ὀργὰς ἐπιθήγοντες καὶ πᾶν εἶδος συνιστάντες ἐπιβουλῆς· τοῦτο μὲν Ἑλλήνων παῖδες τοῖς σφῶν αὐτῶν ἀσυνέτοις εὑρήμασιν οὐ μετρίως ἐπαγωνιζόμενοι, καὶ τῆς τῶν εἰδώλων ἀπάτης ὑπεραθλοῦντες γενικῶς· τοῦτο δὲ καὶ οἱ κατὰ τῶν ἁγίων μάλιστα φονῶντες αἱρετικοὶ, καὶ ἀπηνέστερόν που τάχα κατὰ τῶν [*](a 464A.) ὀρθὰ φρονεῖν ᾑρημένων ἀγριαίνοντες, ἢ ἐκεῖνοι μᾶλλον οἱ καὶ τὴν πίστιν οὐ προσηκάμενοι. διαγυμνάζοντος γὰρ ἔσθ᾿ ὅτε τοὺς ἁγίους τοῦ πάντα ἰσχύοντος Θεοῦ, καὶ πειρασμοῖς περιπίπτειν ἐῶντος, καὶ οἷάπερ ἐν πυρὶ δοκιμάζοντος τοὺς γνησίους προσκυνητὰς, ὀφρὺν οἱ δείλαιοι κατ᾿ αὐτῶν ἐπαίρουσι τὴν ἀγέρωχον, μονονουχὶ δὲ πονοῦντας ὁρῶντες, τό [*](2. τε assumptum ex b. 5. γένοιο A.b. Statim φησὶν om. A. invito b. 6. τε deest in b. πηλοῖς A.B. πολοῖς (sic) b. πηλῷ Edd. 8. ἧκεν] ἥκει iid. 9. ἀποχρώντως correxi ex A. ἀποχρῶν iid. 10. πεποίηται pro ἐκπεπ. B. οὐδὲν deest in A. 13. αὐτὴν A. αὐτῇ Edd. δοκοῦσιν pro δοκεῖεν A. 14. κατακρατεῖν pro καὶ κρατ. A. 16. συνιστάντες A. συνιστῶντες Edd. 19. γενικῶς A.B. γενναίως iid. 20. φωνῶντες iid. ἀπηνέστερόν A. ἀγριώτεροί B. ἀγριώτερόν Edd. 21. εἰρημένων (sic) A. Statim ἀγριαίνοντες assumptum ex A. 22—24. γὰρ—δοκιμάζοντος desunt in A. 24. ἐῶντος B. πειρῶντος Edd. 25. γνησίους correxi ex A. γνησίως iid. ἐπαίρουσι A. αἴρουσι Edd. 26. μόνον δὲ οὐχὶ inverso ordine A. τό om. A.)
Φαίη δ᾿ ἂν οἶμαί που τό “Μὴ ἐπίχαιρέ μοι ἡ ἐχθρά μου “ὅτι πέπτωκα,” καὶ ὅσα τούτοις συνήρμοσται, καὶ ἀνθρώπου ψυχὴ, πλημμελήσασα μὲν καὶ κατεγνωσμένη, μεταχωροῦσα δέ πως ἐπὶ τὸ χρῆναι μετανοεῖν καὶ τῆς διὰ Χριστοῦ σωτηρίας ἐκδεχομένη τὴν χάριν. ἐρεῖ γὰρ ὡς πρὸς ἐχθρὰν τὴν τυραννήσασαν ἁμαρτίαν Μὴ ἐπίχαιρέ μοι· πέπτωκα μὲν γὰρ ὁμολογουμένως, τὸ τῷ Θεῷ δοκοῦν παραλύσασα, καὶ τὸν ἐμαυτῆς καθεῖσα νοῦν εἰς φιληδονίας κοσμικάς. ἀλλ᾿ οὐ [*](d) μακρὰν ἐλπίδος εἰμὶ ὅτι καὶ ἀναστήσομαι, κἂν εἰ γέγονά πως ἐν ἀχλύϊ καὶ σκότῳ· φῶς γὰρ καὶ αὐτὴ εὑρήσω Χριστὸν, καὶ ὁ τῆς δικαιοσύνης ἥλιος εἰς νοῦν ἀνατείλας λελευκα- [*](Supra. ver. 9.) σμένην ἀποφανεῖ. “Ὀργὴν Κυρίου ὑποίσω, ὅτι καὶ ἥμαρτον “αὐτῷ.” εἰ γὰρ καὶ γέγονα, φησὶν, ἐκ προσώπου βραχὺ, δέδομαι δὲ καὶ εἰς νοῦν ἀδόκιμον, ἀλλ᾿ οὖν ἔσομαι σοφὴ, καὶ παθοῦσα δικαίως τὴν ἀποβολὴν εἴσομαι τὸ κρῖμα, καὶ δὴ καὶ ὀρθῶς γενέσθαι φημί· κεκόλασμαι γὰρ οὐ μάτην. ἐπειδὴ δὲ τὴν πρεπωδεστάτην ἐκτέτικα δίκην, “ὄψομαι τὴν δικαιο- [*](1. πλὴν σαφῶς (sic) pro φληνάφως A. 2. τε prius deest in A. τε alt. om. B. 3. φήσει pro φήσειεν Edd. 4. μου] + καὶ iid. invito A. 5. καταπατήσειε δὲ ἔτι pro καταπατήσει δὲ ὅτι iid. 7. κατασείοιτό A. καταμειοῖτό iid. 8. ἀμφιβάλλειν iid. invitis A.B. 14. πως deest in B. 15. γὰρ om. B. 16. μὲν om. B. 17. τῷ om. A. 18. καθεῖσα A. καθιεῖσα Edd. 19. εἰμὶ assumptum ex B. 20. γὰρ assumptum ex B. αὐτὸν pro αὐτὴ A. 21. εἶεν οὖν (sic) pro εἰς νοῦν A. 22. ἀποφαίνει pro ἀποφανεῖ A. καὶ assumptum ex B. 25. εἴσομαι A.B. οἴσομαι Edd. 26. καὶ om. B.)
Καὶ ἀπώσεται νόμιμα ἡ ἡμέρα ἐκείνη· καὶ αἱ πόλεις σου ἥξουσιν [*](12) εἰς ὁμαλισμὸν καὶ εἰς διαμερισμὸν Ἀσσυρίων, καὶ αἱ πόλεις σου αἱ ὀχυραὶ εἰς διαμερισμὸν ἀπὸ Τύρου ἕως ποταμοῦ, καὶ ἀπὸ θαλάσσης ἕως θαλάσσης, καὶ ἀπὸ ὄρους ἕως τοῦ ὄρους. [*](c) [*](3. ἀποκαλεῖ Α. ἀπεκάλει Edd. 7. σοφῶς] ὀρθῶς Α. καὶ alt. assumptum ex A. 9. ἐπόψομαι pro οἱ ὀφθ. μου ἐπόψονται Α. εἰς deest in B. 10. ἡμέρα habet A. ἡμέρας e. 12. τῇ deest in B. ἠδικημένους pro ἡμαρτηκ. Β. Statim ἐκπεφρ. Β. 13. ἀνομία] Sic correxi ex A. ἀνόμου Edd. 17. αὐτῇ καὶ Α. καὶ αὐτῆς Edd. καὶ ἐξάλ. αὐτοῦ pro αὐτῇ καὶ ἐξάλ. Β. 18. ἀποφαίνει Α.Β. ἀποφανεῖ Edd. 19. κατασφραγίσει iid. 20. εἰς pro πρὸς Α. 21. καταγράψει iid. Statim Θεῷ Aub. 23. ὁμαλισμὸν] συγκλείσμὸν Β. (ΧΙΙ mg. 22. al.) 24. ἕως] + τοῦ Edd. invitis A.B. (19, 97, 228, 310.))
Διὰ μέσου τέθειται τὸ τῆς Σιὼν πρόσωπον, ἤτοι τῆς Ἱερουσαλὴμ τετραμμένης ἤδη πως πρὸς μετάγνωσιν, καὶ τὴν ἐλπίδα θεμένης επὶ Θεῷ, διατεθειμένης τε ὅτι καὶ λυτρωθή- [*](Supra ver. 10.) σεται, καὶ πατουμένην ἐπόψεται τὴν Βαβυλωνίων, καίτοι λέ- [*](d) γουσαν ἐξ ὑπεροψίας αὐτῇ “Ποῦ Κύριος ὁ Θεός σου;” τὴν δέ γε τῶν προκειμένων διάνοιαν ἐφαρμόσαι τις ἂν οὐχὶ τοῖς διὰ μέσου μᾶλλον, ἀλλὰ τοῖς ἀνόπιν βραχύ· ποῖα δὲ ἦν ἄρα ταυτὶ, δι᾿ ὀλίγων ὑπομνήσομεν. μὴ γὰρ δὴ χρῆναι πιστεύειν [*](Supra ver. 5.) αὐτοὺς ἐν φίλοις, μήτε μὴν ἐλπίζειν ἡγουμένοις προστέταχεν. ἐδήλου δὲ, ὅτι καὶ γύναιον μὲν ὀλιγωρήσει πρὸς [*](Ib.6.) ἄνδρα, καὶ πατρὸς ἀλογήσει τέκνον, καὶ τῆς εἰς μητέρας [*](e) αἰδοῦς ἀφειδήσουσι θυγτέρες, καλούντων εἰς τοῦτο τῶν ἐκ τοῦ πολέμου δειμάτων. ἔνθα γὰρ ἂν ὁ τοῦ παθεῖν φόβος κατὰ πάντων ἐν ἴσῳ φαίνοιτο τρέχων, ἐκεῖ δή που πάντως ἑκάστῳ φροντὶς ἡ προυργιαιτέρα τῆς οἰκείας ἔσται ζωῆς, τῆς ἑτέρου πάντως κατημελημένης.
Κατ᾿ ἐκεῖνο δὴ οὖν φησὶ τοῦ καιροῦ, ἤγουν κατ᾿ ἐκέίνην τὴν ἡμέραν, καθ᾿ ἣν ἂν ῥᾴθυμοι γένοιντο τῆς περὶ πατέρας φιλοστοργίας υἱοὶ, θυγατέρες δὲ αὖ τῆς περὶ μητέρας, ἀπωσθήσεται τὰ νόμιμα, τουτέστιν, ἀτονήσει λοιπὸν καὶ ὁ τοῦ πρέποντος λόγος· οὐ γὰρ ἐν σχολῇ μὲν αἰτιάσεται πατὴρ τὸν [*](466 Α. a) υἱὸν ὡς ἠμεληκότα καὶ φύσεως νόμων, οὔτε μὴν τοῖς ἐκ τοῦ καθήκοντος ἐπιτιμίοις ὑποθήσει θυγατέρα μητὴρ λελυπημένη, φροντίδος ἑτέρας ἐπηρτημένης, μᾶλλον δὲ ὀλέθρου καὶ τῶν εἰς ἄκρον κακῶν. οἰχήσονται γὰρ εἰς ἐρήμωσιν αἱ [*](2. ἐκ Α. (Alex. XII.) ἀπὸ Edd. (Vat. XII mg.) 5. ἐπὶ deest in A. δὲ pro τε Α. 6. ὄψεται Β. Βαβυλωνίων Α. Βαβυλῶνα Edd. Statim καὶ pro καίτοι iid. 10. βραχέων pro ὀλίγων Α. Statim ὑπομνησόμεθα Εdd. 12. καὶ deest in A. ὠλιγώρησε Edd. invitis A.B. 15. τοῦ prius deest in A. ἂν assumptum ex A.B. 20. πατέρας Β. πατέρα Εdd. 21. αὖ τῆς retinui ex Edd. αὐτῆς Α.Β. ἀπωσθήσεται] ἀποθήσονται Α. 23. λόγος assumptum ex A.B. 24. καὶ accessit ex A. Statim φύσει Edd. repugnantibus A.B.)
Ἴοι δ᾿ ἂν ὁ λόγος, καὶ μάλα εἰκότως, καὶ ἐπ᾿ αὐτοὺς εἴπερ ἕλοιτό τις τοὺς ἑτερόφρονας καὶ δοκησισόφους καὶ τὰ ὀρθὰ τῆς Ἐκκλησίας δόγματα διαστρέφοντας. ἥλωσαν [*](c) γὰρ ὡς πόλεις, καὶ εἰς διαμερισμὸν γεγόνασι τοῖς ἐχθροῖς· δῆλον δὲ ὅτι τοῖς κοσμοκράτορσι τοῦ αἰῶνος τούτου· καὶ μερίδες γεγόνασιν ἀλωπέκων, κατὰ τὸ γεγραμμένον, μερισάμενοι [*](Ps. lxii. 11.) τὴν ἀσέβειαν καὶ τοὺς τῆς βλασφημίας τρόπους καὶ τῆς ἀληθείας τὴν κατάῤῥησιν. συμβέβηκε δὲ ταυτὶ καὶ τοῖς Ἰουδαίων δήμοις, ὅτε τὸν Ἐμμανουὴλ ἀνοσίως περιυβρίσαντες, ἐκβεβλήκασι μὲν ἔξω τοῦ ἀμπελῶνος, κατὰ τὸ [*](S.Matth. xxi. 39.) γεγραμμένον, σταυρῷ δὲ παρέδοσαν, καίτοι λέγοντες καὶ ἐπεγνωκότες ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ κληρονόμος. τοιγάρτοι πεπόρθηνται [*](d Ib. 38.) καὶ ἀκλεῶς διολώλασιν, οὐχ ἑτέρου του χάριν, ἢ ἐκ καρπῶν ἐπιτηδευμάτων. δέον γὰρ ἄγασθαι τὸν Δημιουργὸν, τῆς εἰς τὸν κόσμον ἀγάπης, ὅτι “ τὸν Υἱὸν αὐτοῦ [*](S. Joan. iii. 16.) “τὸν Μονογενῆ δέδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ [*](3. ἐξ ὀροῦς Α. ἐξ ὀρῶν Edd. εἰς ὄρος] εἰς ὄρη Α. 4. ἐξιούσης εἰς βρῶσιν (sic) pro ἐξ ἠοῦς εἰς δύσιν Α. Statim ὡς assumptum ex A.B. 5. ἁπλῶς Α. αὐτοὺς Edd. Staim καταδῃοῦν iid. invitis A.B. 6. εἰκὸς] οἶκος (sic) A. 7. νόμιμον Edd. invitis A.b. 8. τὰς deest in b. 9. αὐτοῖς prius A. b. αὐτῶν Edd. παρ᾿ pro γὰρ praecedens b. 10. πληρῶν Β. Statim ἔτι om. B. 11. προσκομίζων (sic) A. 14. ἥλωσαν γὰρ ὡς πόλεις Α. ἥλω γὰρ ἡ πόλις Edd. 17. γεγόνασιν] + τῶν Β. μερισ.] + δὲ Edd. invitis A.B. 18. Haec καὶ τοὺς τῆς βλ. τρόπους accesserunt ex A. 19. τοῖς] + τῶν Β. 20. ὅτι pro ὅτε Edd. repugnantibus A.B. 24. του οm. A. 27. δέδωκεν] ἔδωκεν Α.)
Ποίμαινε λαόν σου ἐν ῥάβδῳ φυλήν σου, πρόβατα κληρονομίας σου, κατασκηνοῦντας κατὰ μόνας δρυμὸν ἐν μέσῳ τοῦ Καρμήλου, νεμήσονται τὴν Βασανῖτιν καὶ τὴν Γαλααδῖτιν, καθὼς αἱ ἡμέραι τοῦ αἰῶνος. καὶ κατὰ τὰς ἡμέρας ἐξοδίας σου ἐξ [*](467 A. a) Αἰγύπτου ὄψεσθε θαυμαστά.
Ἐφήρμοσται πάλιν τοῖς διὰ μέσου κειμένοις ὁ λόγος, καὶ μετανεύει πρὸς τὸ χρηστὸν, τῇ τῷ ἐν Χριστῷ νοουμένων ἀγαθῶν ἐλπίδι προτρέπων ἐπὶ τὸ ἄμεινον καὶ μετατιθεὶς εὖ μάλα πρός γε τὸ ἑλέσθαι βιοῦν ὀρθῶς. τεθορύβηκε μὲν γὰρ οὐ μετρίως τῇ προαγορεύσει τῶν σκυθρωπῶν τοὺς εὐκόλως ἰόντας ἐπὶ τὸ ῥᾳθυμεῖν, ἀνακτᾶται δὲ αὖ, τὸ κατευφραίνειν [*](b) εἰδὸς εὖ μάλα παρεντιθεὶς, ὡς ἂν μὴ ἀπογινώσκοντες οἱ πρὸς οὓς ὀ τῆς νουθεσίας πεποίηται λόγος, φέροιντο κατὰ πετρῶν, [*](Prov. xviii. 3.) ἀμεταστρεπτί τε καὶ ἀχαλίνως. γέγραπται γάρ “ Ὅταν ἔλθῳ “ἀσεβὴς εἰς βάθος κακῶν, καταφρονεῖ.” εἰσκεκόμισται τοίνυν ἢ τὸ αὐτοῦ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς, λέγον τῷ Υἱῷ Ποίμαινε λαόν σου ἐν ῥάβδῳ φυλήν σου, πρόβατα κλη- [*](2. πόθεν; ἀναφυσώμενοι δὲ] Sic edidi ex A. qui dedit ποθὲν ἀναφ. δὲ. ἰόντες δὲ B. Edebatur οἱ δὲ. 3. κατὰ τὸ γεγρ. om. B. 4.ἐπιτηδεύοντας Edd. ante. Migne. 5. πορεύεσθε] + ἐν Edd. invito A. 6. καὶ primum] + ἐν iid. invitis A.B. 7. ἔδεσθε Β. ἑλέσθαι (sic) Α. ἔδεσθαι Edd. 8. φυλήν Α.Β. (Alex. XII.) φυλάς F. Edd. φυλῆς (36. al.) cf. infra 761 c. 9. κατὰ μόνας Β.F. καταμόνας Α. (ΧΙΙ mg.) καθ᾿ ἑαυτοὺς Edd. (A.V.) Statim δρυμῶν Α. (106.) 10. αἱ deest in B. 11. ἑξόδου F. (49.) ἐκ γῆς pro ἐξ Α. (ΧΙΙ mg. 22. al.) cf. infra 469 a. 16. γε assumptum ex A. 17. προσαγορεύσει Α. 18. ῥᾴθυμον pro ῥᾳθυμεῖν Α. 20. φέροιντο] φέρωντε (= φέρωνται) Α. 23. ἢ assumptum ex B. 24. ποίμαινε] + τὸν A. (22. al.) φυλήν Α. φυλάς Edd.)
Λαὸς οὖν ἄρα Χριστοῦ, φυλή τε καὶ πρόβατα καὶ κληρονομία [*](d) οἱ “οὐκ ἐξ ἔργων νόμου,” δεδικαιωμένοι δὲ μᾶλλον διὰ [*](Gal. ii. 16.) τῆς πίστεως. οἱ μὲν γὰρ ὑπὸ κατάραν ἦσαν, κατὰ τὴν τοῦ [*](Ib. iii. 10.) μακαρίου Παύλου φωνήν· οἱ δὲ φαῖεν ἂν ἐφ᾿ ἑαυτοῖς ἀληθεύοντες “Εὐλογημένοι ἡμεῖς τῷ Κυρίῳ τῷ ποιήσαντι τὸν [*](Ps. cxiii. 23;) “οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν. Θεὸς Κύριος, καὶ ἐπέφανεν ἡμῖν.” [*](cxvii. 27.) καταποιμαίνει δὲ τοὺς ἰδίους ἐν ῥάβδῳ Χριστὸς, οὐκ ἐν σιδηρᾷ [*](Ps. ii. 9.) καταπλήττων, καὶ ὡς σκεῦος κεραμέως συντρίβων, κατὰ τὴν τοῦ ψάλλοντος φωνὴν, ἀλλ᾿ ἐπιστρέφων ἐν ἠπιότητι, καὶ [*](e) οἷα ποιμὴν ἀγαθὸς, μετρίοις ἀνακόπτων δείμασι τὰς ἐπὶ τὸ ῥᾴθυμον ὁρμὰς τῶν πεπιστευκότων· οὕτω γάρ που φησὶν ὁ τῶν ὅλων Δεσπότης, ὡς ἐν προσώπῳ Δαυεὶδ τὸν ἐφ᾿ Υἱῷ διαπλάττων λόγον “ Ἐὰν ἐγκαταλίπωσιν οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὸν [*](Ps. lxxxviii. 31—4.) “νόμον μου, καὶ τοῖς κρίμασί μου μὴ πορευθῶσιν· ἐὰν τὰ [*](1. ἔτι assumptum ex. A. 2. διακεκραγότος Α. 3. αὐτὸν assumptum ex A. b. ἴδιον Α. b. Ἰουδαικὸν Edd. 4. καὶ μέντοι om. B. invito b. Haec νομῆς αὐτοῦ assumpta ex A. 6. πρὸς] + τὸν Edd. invitis A. b. 9. τὴν om. A. γοῦν—τοὺς ἐκ περι- desunt in A. αὐτὸς ἔφασκεν hoc ordine B. 10. ἔχω·] + πρὸς Edd. invito B. 11. με δεῖ inverso ordine B. inv. A. γενήσονται Α. 13. κληρονομίας pro καὶ κληρονομία A. 15. ἦσαν Β. Edd. εἰσὶ Α. 17. ἡμεῖς] ὑμεῖς Α. [ὑ in rasura.] 19. ἐν alt. om. B. 20. πλήττων B. 21. ψάλλοντος Α. ψαλμῳδοῦ Edd. 26. καὶ] + ἐν iid. invitis A.B. καὶ pro ἐὰν A.)
Κατασκηνοῦμεν δὲ κατὰ μόνας οἱ ἀπόλεκτοι καὶ ἐκκεκριμένοι, καὶ τῶν ἄλλων ἀποφοιτήσαντες, οἳ μόνα φρονοῦσι τὰ ἐπὶ τῆς γῆς καὶ τὴν τῶν προσκαίρων ἐκτετιμήκασι κτῆσιν, καὶ ταῖς τῆς σαρκὸς ἡδοναῖς ἐνδούμενοι, πρὸς πᾶν ὁτιοῦν τῶν ἐκτόπων οὐ μετρίως ἀπονενεύκασιν. οὐκοῦν ἠρεμαῖον ἔχοντες τὸν νοῦν, καὶ τύρβης αὐτὸν τῆς εἰκαίας [*](c) καὶ βδελυραῖς ἀπαλλάττοντες, ἔξω που τεθείμεθα, σεπτήν τε καὶ ἀξιάγαστον διαζῶμεν ζωὴν, καὶ κατὰ μόνας ἐσμὲν, καθά- [*](Hier.xv. 16, 17.) περ ἀμέλει καὶ ὁ προφήτης Ἱερεμίας. ἔξη γὰρ ὅτι “Κύριε “παντοκράτωρ, οὐκ ἐκάθισα ἐν συνεδρίῳ αὐτῶν παιζόντων, “ἀλλ᾿ εὐλαβούμην ἀπὸ προσώπου χειρός σου· καταμόνας “ἐκαθήμην, ὅτι πικρίας ἐνεπλήσθην.” κατοικοῦμεν δὲ κατὰ μόνας οἷάπερ ἐν δρυμῷ καὶ ἐν ὄρει. καὶ δρυμὸν μὲν νοήσεις [*](d) εὔξυλόν τε καὶ εὐανθῆ τὴν διφυᾶ παίδευσιν, ἠθικήν τε φημὶ [*](1. βεβηλώσουσι Α. (Alex.) βεβηλώσωσι Edd. 3. μάστιγι Β. 6. καὶ deest in Edd. 7. ABBREV (=Χριστὸς) pro χρηστῶς Β. 9. τῇ θεοπνεύστῳ γραφῇ Α.Β. τῆς θεοπνεύστου γραφῆς Edd. 10. γεγραμμένα Α. 12-14. λιπαρὰν—τρυφαῖς desunt in B. 13. ἐνσπαταλῶσαν Α. εὐσπατ. Edd. 15. κατασκηνοῦμεν Α. κατασκηνοῦσι Β. κατασκηνοῦσι μὲν Edd. οἷον pro οἱ Α. ἐνκεκριμ. (= ἐγκ.) Α. 18. κτίσιν Α. 20. εἰκαίου Α. 22. διαβιοῦμεν pro διαζ. Α. 23. Κύριος Α. Statim παντοκράτορ B. (90, 106, 144.) 26. δὲ] + οἱ Edd. invitis A.B. 28. διαφυᾶ iid.)
Ἔφη δὲ ὅτι ὄψεσθε θαυμαστὰ κατὰ τὰς ἡμέρας ἐξοδίας σου ἐκ γῆς Αἰγύπτου. ὥσπερ γὰρ τῆς ἐν Αἰγύπτῳ δουλείας ἀπαλλάττων τὸν Ἰσραὴλ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, διαφόροις κολάσεσι κατῃκίζετο τοὺς ἐθέλοντας πλεονεκτεῖν, πηλῷ τε [*](b) [*](1. καὶ alt. om. A. Statim ἀνηρμένον pro ἀνηγμένον e conjectura edidit Aub. invitis A.B. Pont. 3. ἐκκλησίαις Α. δὲ] + ἐστι Α. 5. ὑπὸ Χριστῷ] ὑπὸ Χριστοῦ Α. 6. χωρία δὲ ταῦτα] χῶραι δὲ αὖται Β. 7. ἀναβρύουσαι Β. 8. πλουσίως πόᾳ inverso ordine B. Statim κατεστεμμέναι Β. 10. σοφῶς Α. σαφῶς Edd. 12. θεωρήμασιν ἐντρυφῶν inverso ordine A. 13. ὁ deest in Edd. 14. οὐκ εἰς χρόνον μεταλαχὼν βραχύν τινα καὶ συνεσταλμ. ἀλλ᾿ ἀφθόνως inverso ordine addens καὶ Β. 17. τὰ μὲν Α.Β. τά τε Edd. 18. αὐτοῖς pro αὐτῇ idd. σκιαῖς] σκιᾶς Aubertus. 21. ἀπόβλητος Α. κτίσις Α. 22. ἐξοδίας] ἐξόδου Edd. 23. ἐν γῇ (sic) A. τῆς pro γῆς Β. Haec ὥσπερ γὰρ τῆς ἐν Αἰγύπτῳ accesserunt ex A. 25. θέλ. pro ἐθέλ. Β.)
Ἐπειδὴ δὲ τοῖς ἀκροωμένοις τὸ τελοῦν εἰς ὄνησιν πανταχόθεν ἡμᾶς ἐκπορίζειν ἀναγκαῖον, φέρε καὶ ἑτέραν ἰόντες ὁδὸν, ἀπὀ τῆς τῶν ὀνομάτων ἑρμηνείας ἑλόντες λέγωμεν. [*](1. κατατρύχοντες Edd. ante Migne. correxi ex A. δὲ om. A. Statim καὶ assumptum ex A.B. ὑμᾶς Edd. 2. Haec καὶ τῆς νοητῆς—τὸν ἰσχυρὸν accesserunt ex A.B. 5. κατεποντίσθη Β. κατεποντίζετο Edd. 7. δαίμοσι pro πνεύμασι Β. σειραῖς Α. σιροῖς Β. Edd. ζόφοις (ut Alex.) τεραρταρωμένοις Α. 9. ἐν τῇ νεφέλῃ καὶ ἐν τῇ θαλάσσῃ hoc ordine A. 10. ἐβαπτίσθημεν Α. Statim αὐτὸς γὰρ Α. οὗτός τε Edd. 11. ἡ om. A. ὑφ᾿ ἡλίῳ κατάρδουσαν (sic) A. 13. μάννα Α.Β. νᾶμα Edd. 16. ατακληρον.—Ἱερουσαλὴμ] κληρον. γῆν τὴν ἐπ. πόλιν B. 17. τῶν deest in Edd. 18. πραέσιν] 22. Ἐπειδὴ δὲ Α. Ἐπεὶ δὲ Edd. τοῖς assumptum ex A.B. ἀκροωμένους Edd. ante Migne. ἕνωσιν pro ὄνησιν Edd. ante Migne. Statim πάντοθεν Edd. invito A. 24. τῶν deest in Edd. ἑρμηνείας] + ἀρχὴν iid. invitis A.B.)
Ὄψονται ἔθνη καὶ καταισχυνθήσονται ἐκ πάσης τῆς ἰσχύος αὐτῶν, [*](d) ἐπιθήσουσι χεῖρας ἐπὶ τὸ στόμα αὐτῶν, τὰ ὦτα αὐτῶν ἀπο- κωφωθήσονται. λείξουσι χοῦν ὡς ὄφεις σύροντες γῆν, συγχυθήσονται ἐν συγκλεισμῷ αὐτῶν.
Ἔθνη φησὶν ἐν τούτοις τὰς βδελυράς τε καὶ ἀκαθάρτους τῶν δαιμόνων ἀγέλας, αἳ πάντη τε καὶ πάντως ἐπὰν ἴδωσι τοὺς ἐν χριστῷ καλουμένους εἰς δικαίωσιν, εἰς ἁγιασμὸν, εἰς ἀπολύτρσιν, εἰς υἱοθεσίαν, εἰς ἀφθαρσίαν, εἰς δόξαν, εἰς ἀνειμένην τε καὶ ἐλευθέραν ξωὴν, τότε δὴ τότε καταισχυνθήσονται, τῆς κατ᾿ αὐτῶν δυναστείας ἐξωθούμενοι καὶ τὴν [*](e) ἰδίαν ἰσχὺν διαπίπτουσάν τε καὶ ἀτονοῦσαν βλέποντες. δέ- [*](S.Luc.x.19.) δωκε γὰρ ἡμῖν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς “πατεῖν “ἐπάνω ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ “ἐχθροῦ.” κείσονται δὴ οὖν ὑπὸ δας τῶν πεπιστευκότων οἱ πάλαι νενικηκότες, κατηῤῥωστηκότες τὸ ἄναλκι καὶ ἀπουευρούμενοι διὰ Χριστοῦ. καὶ τὰς μέν χεῖρας ἐπιθήσουσι τῷ στόματι, καταγορεύειν οὐκέτι τῶν ἡμαρτηκότων συγχωρού- [*](Rom.viii.33,34.) μενοι· “Θεὸς γὰρ ὁ δικαιῶν, τίς ὁ κατακρίνων;” κατὰ τὸ [*](1. μεταστάσει] μεταθέσει Β. 4.παρατρέχοντες Α.Β.παρατρέποντες Edd. 8.αἰσχυνθήσονται F. (Co.) 9.ἐπιθήσουσι χεῖρας] τὰς χεῖρας ἐπιθήσ. Α. (ΧΙΙ.153,198,233.) τὸ deest in B. (Alex. XII.) τὸ habet A. ἀποκωφωθή- συγκλεισθήσονται Α. (106.) 13 δαιμόνων] δαιμονἰων Α. ἐπειδὰν pro ἐπὰν Α. 15. εἰς υἱοθεσίαν—ἐλευθέραν ζωὴν] εἰς ἀφθαραίαν, εἰς δόξαν, εἰς υἱοθεσίαν, εἰς ἐλλευθέραν ζωὴν Β. 18. τε assumptum ex A. 22. ἀπονευρούμενοι Α. ἀπονενευπουμεένοι (sic) Pont. quod correxit ad ἀπονενευρωμένοι Aub. ἀποωεκρούμενοι Β. 25. κατὰ τὸ γεγρ. desunt in B.)
Εἰκὸς δὲ δή τι καὶ ἕτερον ἐν τούτοις ἡμῖν ὑποδηλοῦν τὸν συγκλεισμόν. γενόμενος γὰρ καθ᾿ ἡμᾶς ὁ Μονογενὴς μυρία μὲν ὅσα παραδόξως εἰργάζετο, πλείονα δὲ ἦν οἶμαί που τῶν ὁρωμένων τὰ μὴ ὁρώμενα. ἐπέταττε γὰρ τοῖς ἀκαθάρτοις [*](e) πνεύμασι καταβαίνειν εἰς ᾅδου, καὶ κατακλείεσθαι λοιὸν εἰς τὴν ἄβυσσον, ἵνα τῶν πικροτέρων θηρίων ἀπαλλάττοι τὴν γῆν. εἰκόνα δὲ τοῦ πράγματος ἐν τοῖς ἀρχαιοτέροις τεθεάμεθα γράμμασιν· ἐπειδὴ γὰρ εἷλεν Ἰησοῦς ὁ τοῦ Ναυὴ [*](Jos. x. 17.18.) τὰς τῶν ἐθνῶν χώρας, πέντε βασιλεῖς κατέκλεισεν ἐν σπηλαίῳ, ἐπεκύλισέ τε τῷ στόματι λίθον, τῆς τοῦ Σωτῆρος οἰκονομίας ἀνατυπῶν, ὡς ἔφην, ἐφ᾿ ἑαυτῷ τὴν δύναμιν. καὶ [*](S.Luc.viii.31.472 A.) γοῦν οἱ δαίμονες “παρεκάλουν αὐτὸν, ἵνα μὴ ἐπιτάξῃ αὐτοῖς a “εἰς τὴν ἄβθσσον ἀπελθεῖν.” συγχυθησεσθαι δὴ οὖν αὐτοὺς φησὶν ἐν συγκλεισμῷ αὐτῶν, οἷον κατακλειομένους εἰς ᾅδου [*](2 S. Pet. ii.4.) λοιπὸν, καὶ σειραῖς ζόφου τεταρταρωμένους, ἵν᾿, ὡς ἔφην, τῶν πικρῶν τε καὶ ἀνημέρων θηρίων ἀπαλλάττῃ λοιπὸν τὸ γένος τὸ ἀνθρώπινον.
Ἐπὶ τῷ Κυρίῳ θεῷ ἡμῶν ἐκστήσονται, καὶ φοβηθήσονται ἀπὸ σοῦ. τίς Θεὸς ὥσπερ σύ; ἐξαίρων ἀνομίας καὶ ὐπερβαίνων [*](b) ἀδικίας τοῖς καταλοίποις τῆς κληρονομίας αὐτοῦ, καὶ οὐ συνέσχεν εἰς μαρτύριον ὀργὴν αὐτοῦ, ὅτι θελητὴς ἐλέους ἐστίν. [*](2. τε om. B. οἱ pro οἷον Edd. 3. οὐκ] καὶ οὐκ Α. 5. τὸν συγκλεισμὸν ἑποδηλοῦν [δηλοῦν Edd.] inverso ordine B. Edd. 7.ἦν assumptum ex A. 9. κατακεκλεῖσθαι Α.10. πικροτάτων Β. ἀπαλλάττοι Α. ἀπαλλάττῃ Β. Migne. ἀπαλλάττει Edd. ante Migne. 11. δὲ om. A. ἀρχαιοτάτοις Edd. invitis A.B. 13. ἐξέκλεισεν Α. 15. ἀνατυπῶν accessit ex A.B. 17. δὴdeest in Edd. 19. σειραῖς Α. σιροῖς Β. σιροῦς (sic) Pont. in σιροὶς correxit Aub. 20. πικρῶν Β. περιττῶν Α. Edd. ἀπαλλάττοιτο Α. τὸ om. Edd. 22. θεῷ deest in Edd. ἐνστήσονται iid. 24. ἀδικίας Α.Β. (ΧΙΙ al.)ἀσεβείας Εdd. cf. supra 210c. καὶ οὐ συνέσχ. εἰς μ. ὀργὴν αὐτοῦ desunt in A.)
Ἔκατασις γὰρ ἀληθῶς τὸ χριστοῦ μυατήριον, καὶ παντὸς ἐπέκεινα λόγου τοῦ καταθαυμάζειν εἰδότος τῆς ἐφ᾿ ἡμῖν [*](c) ἡμερότητος ἡ ὑπεροχή. καὶ γοῦν ὁ θεσπέσιος Ἀμβακοὺμ τὸν τῆς ἐνανθρωπήσεως τρόπον κατατεθητὼς ἀνακεκράγει σαφῶς “Κύριε εἰσακήκοα τὴν ἀκοήν σου καὶ ἐφοβήθην, [*](Abac.iii.1,2.) “Κύριε κατενόησα τὰ ἔργα σου καὶ ἐξέστην.” ἐν μορφῇ γὰρ ὑπάρχων καὶ ἐν ἰσότητι τοῦ θεοῦ καὶ Πατρὸς ὁ Μονογενὴς, καὶ πλούσιος ὢν ὡς θεὸς, ἐπτώχευσε δι᾿ ἡμᾶς, ἵν᾿ [*](2 Cor. viii. 9.) ἡμεῖς τῇ ἐκείνου πτωχείᾳ πλουτήσωμεν· ἵνα σώσῃ τὸ ἀπολωλὸς, ῥώσῃ τὸ ἠσθενηκὸς, καταδήσῃ τὸ συντετριμμένον, ζωοποιήσῃ τὸ ἐφθαρθαρμένον, καθαρίσῃ τὸ ῥυποῦν, ἀπαλλάξῃ [*](d) δίκης τὸ καταδεδικασμένον, εὐλογημένον ἀποφήνῃ τὸ ἐπάρατον, τῇ τῆς υἱοθεσίας κατακαλλύνῃ τιμῇ τὸ δοῦλον τῇ φύσει. οὐκοῦν ἀκουέτω παρὰ πάντων Τίς θεὸς ὥσπερ σύ; ἀγαθὸς δηλονότι καὶ ἀμνησίκακος, ἀνιεὶς ἐγκλήματα τοῖς καταλοίποις τῆς κληρονομίας αὐτοῦ· κατάλοιποι δὲ κληρονομίας αὐτοῦ νοηθεῖςν ἂν οἱ ἐξ Ἰσραὴλ πιστεύσαντες, τῆς ἑτέρας δηλονότι πληθύος ὠλοθρευμένης, ὅτι μὴ πεπιστεύκασιν. ἔφη δέ που χριστός “Ὁπιστεύων εἰς τὸν Υἱὸν, [*](S.Joan.iii.18.) “οὐ κρίνεται· ὁ δὲ μὴ πιστεύων, ἤδη κέκριται ὅτι μὴ πεπί- [*](e) [*](1.καταδύσει] κατακλύσει F. (Co.) καὶ καταδυναστεύσει Α. 2. ἀπορρίψει Β. (Alex. XII.) ἀπορρίψη Α. ἀπορριφήσονται Edd. (Vat.) πάσας τὰς ἁμαρτίας] πᾶσαι αἱ ἀμαρτίαι F. (22. al.) πᾶσαι ἁμαρτίαι Edd. Statim αὐτῶν pro ἡμῶν Β. (153.) 7. τῆς ἐφ᾿ ἡμῖν ἡμερότητος Α.Β.τὴν—ἡμερότητα Edd. Statim τὴν ὑπεροχὴν Α. 11.Κύριε accessit ex A.B. 12. ἐν om.b. 13. δι᾿ ἡμᾶς accessit ex A.b. 14.αὐτοῦ pro ἐκείνου Α.b. 16. Haec ἀπαλλάξη—τὸ ἐπάρατον accesserunt ex A. 21. κατάλοιποι δὲ κληρονομίας αὐτοῦ] Haec dedit e mg. sed manu ut vid. eadem (nisi quod κληρονομίας ex κληρονομι α correxisse videtur manus forte recentior) b. οὗτοι δὲ Edd. οἵ Β.Nihil habet A. 22. νοηθεῖςν αν om. b. ἐξ Ἰσραὴλ om. A. invito b. 23. ὠλοθρευμένης Α.Β. ἀλοθρευομένης Edd. 24. γάρ pro δέ Α.)