Historia Ecclesiastica

ἀλλ’ ἐψεύσθη τῆς ἐλπίδος· ἐπὶ γὰρ τῆς πέτρας ᾠκοδομημένην εἶχε τὴν οἰκίαν.

Βενιαμὶν δέ τινα διάκονον συλλαβὼν καθεῖρξε. δύο ὸὲ διελη- [*](20 vgl. Matth. 7, 24/25) [*](* 14—19 Synax. 145, 54) [*](B N + GS (s0 =r AL (y)) [*](1/2 γενναιότατον ἀγωνιστήν B fortossimum — athletam Cass. γενναῖον ἀθλητήν ry, vgl. S. 347, 2 ι 2 ἐκέλευσε] προσέταξεν L ι 3 μόνω B Synax. Kic. μόνον ry I 7 τε > s ι 10 θείου > B, dei zelo Cass. ι τε > B ι 11 εἰπών B dicens Cass. ἐπειπών N ὑπειπών sy ι οἴη B ι 14 σαήνην Cod. Nie. (aber im Capiteltitel σαἁνου) sainin Cass. Cod. L σάννην B σουήνην Gy σουΐνην S Synax. Κώην N âhîn Michael Sain armenisch; über diesen persischen Namen, ἡ. Anal. Bolland. 28, 406: Σάϊν (Var. σάην) Theophan. 306, 30 f, Σαήν Chron. Pasch. 706, 12 Σάϊν Usener Acta Anastasii S. 3a Ζ. 13 u. IG ι αὐτῷ > B, sibimet Cass. ι 15 ποιητὴν] δεσπότην L, creatorem oinnium Cass. ι ἀνεχόμενον B ferentein Cass. ἀνασχόμενον ry ἀνασχομένου Synax. ι ἐρόμενος—16 κάκιστος ry Synax. (ἐρωτήσας Synax. j requireus quisnam servorian eins esset saevissimiis Cass. ὀρόμενος ὅστις ἐπὶ τῶν οἰκετῶν ὁ κάκιστος ἤν B ι 18 ὁμόζυγον s ι μεταπείσειν ry Synax. flectere Cass. μεταστήσιν B ι 20 οἰκοδομηηένην GA ι 21 u. S. 346, 4. 5. 6 βενιαμὴν B ι καθῦρξεν B)

ὁ δὲ βασιλεὺς ὑποσχέσθαι προσέταξε τὸν Βενιαμὶν ὡς οὐδενὶ τῶν μάγων τὴν Χριστιανικὴν διδασκαλίαν προσοίσει. καὶ ὁ μὲν πρεσβευτὴς φυλάξειν τὸν Βενιαμὶν τὰ προσταχθέντα ἐπηγγείλατο. ὁ δὲ Βενιαμὶν ἀκούσας τῶν τοῦ πρεσβευτοῦ παραινέσεων· »ἀδὐνατον«, ἔφη, μὴ μεταδοῦναί με τοῦ φωτὸς οὑ μετέλαχον.

ὁπόσης γὰρ ἄξιον τιμωρίας τὸ κατακρύψαι τὸ τάλαντον, ἡ τῶν ἱερῶν εὐαγγελίων ἱστορία διδάσκει«. ἀλλὰ τούτων μὲν οὐδὲν τηνικαῦτα γνοὺς ὁ βασιλεὺς ἐκέλευσεν αὐτὸν τῶν δεσμῶν ἀφεθῆναι ἐκεῖνος δὲ τὰ συνήθη δρῶν διετέλει, καὶ ζωγρῶν τοὺς τῷ ζόφῳ τῆς ἀγνοίας κατεχομένους καὶ τῷ νοερῷ προσάγων φωτί.

ἐνιαυτοῦ δὲ διελθόντος, ἐμηνύθη τῷ βασιλεῖ τὰ παρ’ ἐκείνου γιγνόμενα, καὶ ἀγαγὼν αὐτὸν ἀρνηθῆναι προσέταξε τὸν ὑπ’ αὐτοῦ προσκυνούμενον· ὁ δὲ ἤρετο τὸν βασιλέα τίνος τιμᾶται τὸν τὴν μὲν ἑαυτοῦ καταλιπόντα βασιλείαν, ἑτέραν δὲ προαιρούμενον.

ἐκείνου δὲ εἰπόντος ὅτι θανάτου καὶ τιμωρίας ἐσχάτης, εἶπεν ὁ σοφώτατος ἀνήρ· τί οὑν οὐκ ἂν πάθοι δικαίως ἄνθρωπος, τὸν μὲν ποιητὴν καὶ δημιουργὸν καὶ τροφέα καὶ σωτῆρα καταλιμπάνων, ἕνα δὲ τῶν ὁμοδούλων θεοποιῶν καὶ τὸ ὀφειλόμενον ἐκείνῳ σέβας τούτω προσφέρων;« χαλεπήνας δὴ οὖν πρὸς τοὺς τοιούτους λόγους ὁ βασιλεύς, εἴκοσι καλάμους ὀξύνας τοῖς τῶν χειρῶν καὶ τῶν ποδῶν ἐνέπειρεν ὄνυξιν.

ἐπειδὴ δὲ ἑώρα παίγνιον τὴν τιμωρίαν ὑπολαμβάνοντα, ἕτερον αὖ πάλιν κάλαμον ὀξύνας ἐνέβαλε τῷ παιδογόνῳ μορίῳ καὶ τοῦτον συνεχῶς ἐξαίρων τε καὶ ἐνείρων ἀρρήτους τινὰς ἀλγηδόνας εἰργάζετο. μετὰ τήνδε τὴν τιμωρίαν ὁ δυσσεβὴς καὶ θηριώδης ῥάβδον παχεῖαν ὄξους πάντοθεν [*](8/9 Mattt. 25, 14—30 — 21—24 vgl. Synax. 18, 7) [*](* 20—S. 347, 2 Synax. 145, 58. 575, 10) [*](B N + GS(s) = r AL(y)) [*](1 u. 5 πρεσβὐτησ B, legatarius Cass. ι τινών B > ry Cass. ι 5 φυλάξαι B I τὸν (τῶ s) Βενιαμὶν nach προσταχθέντα ~ ry, Cass. wie im Text ι 6 σβύτου B ι 8 τὸ1 > ry ι 11 δρῶν > A ι 13 γενόμενα N, gesta illius 15 τιμᾶται ry ἄξιοσ B, quo dignus honore est Cass. ι μὲν ἑαυτοῦ BN ἑαυτοῦ μὲν y ἑαυτοῦ s ι 16 ἑτέρα B ι ὅτι B > ry Nie. Cass. ι 18/19 τροφέα καὶ σρα B nutritorem ac salvatorem Cass. καὶ σωτῆρα καὶ κηδεμόνα Nie. > ry ι 19 ἕνα] ἓν B ι 25 τε > B ι μετὰ τήνδε] μετὰ δὲ B, post vero Cass. ι 26 ὄζουσ’ ry Nie. Synax. ῥόξουσ B sinnis Cass. ι πάντοθεν ὄζους ~ N)

καὶ ἄλλα δὲ μυρία τοιαῦτα παρ’ ἐκείνων ἐτολμήθη τῶν δυσσεβῶν.

Οὐ χρὴ δὲ θαυμάζειν ὅτι τῆς ἐκείνων θηριωδίας καὶ δυσσεβείσς ἀνέχεται τῶν ὅλων ὁ πρύτανις. καὶ γὰρ πρὸ τῆς κωνσταντίνου τοῦ μεγάλου βασιλείας ὅσοι ῾Ρωμαίων ἐγένοντο βασιλεῖς κατὰ τῶν δισσωτῶν τῆς ἀληθείας ἐλύττησαν.

Διοκλητιανος δὲ ἐν τῇ τοῦ σωτηρίου πάθους ἡμέρᾳ τὰς ἐν ἁπάσῃ τῇ ῾Ρωμαίων ἡγεμονίᾳ κατέλυσεν ἐκλκησίας· ἀλλ’ ἐννέα διεληλυθότων ἐτῶν αὐταὶ μὲν ἤνθησαν καὶ πολλαπλάσιον ἐδέξαντο μέγεθός τε καὶ κάλλος, έκεῖνος δὲ μετὰ τῆς δυσσεβείας ἀπέσηβη. καὶ τοὺς πολέμους δὲ τούτους· προείρηκεν ὁ δεεπότης καὶ τὸ τῆς ἐκκλησίας ἀήττητον.

καὶ αὐτὰ δὲ ἡμᾶς διδάσκει τὰ πράγματα ὡς πλείονα ἡμῖν τῆς εἰρήνης ὁ πόλεμος πορίζει τὴν ὠφέλειαν· ἡ μὲν γὰρ ἁβροὺς ἡμᾶς καὶ ἀνειμένους καὶ δειλοὺς ἀπεργάζεται, ὁ δὲ πόλεμος τά τε φρονήματα παραθήγει καὶ τῶν παρόντων ὡς ῥεόντων πσρασκευάζει καταφρονεῖν. ἀλλὰ ταῦτα μὲν καὶ ἐν ἑτέραις πραγματείαις πολλάκις εἰρήκαμεν.

Κατ’ ἐκεῖνον δὲ τὸν χρόνον καθ’ ὃν ὁ θεῖος Θεόδοτος τὴν

᾿Αντιοχέων ἴθυνεν ἐκκλησίαν, Θείδωρος ὁ Μοψουεστίος μὲν ἐπίσκοπος, πάσης δὲ ἐκκλησίας διδάσκαλος κατὰ πάσης φάλαγγος αἱρετικῆς ἀριστεύσας, τοῦ βίου τὸ τέλος ἐδέξατο. οὕτος τῆς μὲν Διοδώρου τοῦ πάνυ διδασκαλίας ἀπήλαυσεν, Ἰωάννου δὲ τοῦ θειοτάτου γεγένηται [*](5—11 vgl. Tbeodoret. Gr. aff. cur. IX 20—25 S. 225, 21 f H. E. VIII 2, 4. De mart. Palaest. pr. 1 — 11/12 vgl. Matth. 10, 16 ff. 16, 18. Gr. aff. cur. XI 72 f S. 295, 4 [Raeder]) [*](* 18—S. 348, 7 Nicepb. H. E. XIV 30. Cass. X 34. vgl. Gregor. Magn. Vir 31 MGH Epist. I 479, 22?) [*](B Y [von 7 κλητιανὸς δὲ] N + GS (s) = r AL (y)) [*](1 ἰσωθῆναι B εἰσωσθῆναι Synas. ι 1/2 παραδέδωκεν B ι 2 καὶ > B, sed ei alia Cass. ι μυρία τοιαῦτα Am ι 5 ὁ τῶν ὅλων ~ y 9 ι 9 ἐτῶν Vry Nic. ἐνιαυτῶν B ι 11 ἀπέσβη Vry ἀπεσβέσθη B ἐσβέσθη Nic.; ἀπέσβη z.B. aucb Thoedoret. doret. Gr. aff. cur. S. 224, 21 [Raeder] ι 12 δὲ BVNic. μὲν ry ι 13 εἰήνησ Vry Nic. Cass. ἱερωσύνησ B ι 14 ἀνειμένους Vry remissos Cass. ἀνημέρουσ B > Nic. ι δειλοὺς καὶ ἀνειμένοις ~ L ι 18 μβ am Rand HSS ι 19 VNSy Nic. μουψουεστίσα B μαψουετίασ G inompsuestiae Cass. Cod. L I μὲν B qimlem Cass. > Vry ι 20 δὲ B sed Cass. μὲν Vry ι πάσησ2 B πάσης δὲ Vry ι 22 ἀπέλαυσεν V ι δὲ] τε B, vero Cass,)

ἒξ δὲ καὶ τριάκοντα ἐν τῇ προεδρίᾳ διετέλεσεν ἔτη, κατὰ τῆς Ἀρείου καὶ Εὐνομίου παραταττόμενος φάλαγγος καὶ τὸν λῃστρικὸν ᾿Απολιναρίου καταγωνιζόμενος λόχον καὶ τὴν ἀρίστην πόαν τοῖς θείοις προβάτοις προσφέρων. καὶ ὁ τούτου δὲ ἀδελφὸς Πολυχρόνιος τὴν Ἀπαμέων ἐκκλησίαν ἐποίμαινεν ἄριστα, καὶ τῇ τοῦ λόγου χάριτι καὶ τῇ τοῦ βίου λαμπρότητι χρώμενος.

᾿Εγὼ δὲ τῆς συγγραφῆς ἐνταῦθα παυσάμενος, τοὺς ἐντευξομένους ἀντιβολῶ προσευχαῖς τὸν πόνον ἀμείψασθαι. πέντε μέντοι καὶ ἑκατὸν ἐτῶν ἥδε ἡ ἱστορία περιέχει χρόνον, ἀρξαμένη μὲν ἀπὸ τῆς Ἀρείου λύττης, δεξαμένη δὲ πέρας τῶν ἀξιεπαίνων ἀνδρῶν Θεοδώρου καὶ Θεοδότου τὴν τελευτήν.

Καταλέξω δὲ κατὰ τάξιν καὶ τοὺς μετὰ τὸν διωγμὸν τῶν μεγάλων ὴγεμονεὑσαντας πόλεων.