Historia Ecclesiastica

ἀλλ’ οὐκ ἦλθον κληθέντες, καθὼς προείπομεν, δεικνύντες >καὶ ἐκ τούτων τὴν συκοφαντίαν αὐτῶν καὶ μόνον οὐχὶ τὴν >ἐπιβουλὴν καὶ τὴν συσκευὴν ἣν πεποιήκασι βοῶντες διὰ τῆς >παραιτησεως. οἱ γὰρ θαρροῦντες οἶς λέγουσι, τούτοις καὶ εἰς πρόσωπον >συστῆναι δύνανται.

ἐπειδὴ δὲ οὐκ ἀπήντησαν, νομίζομεν λοιπὸν >μηδένα ἀγνοεῖν, κἂν ἐκεῖνοι πάλιν κακουρυεῖν ἐθελήσωσιν, ὅτι μηδὲν >ἔχοντες κατὰ τῶν συλλειτουργῶν ἡμῶν ἐλέγξαι, τούτους μὲν >διαβαλλουσιν ἀπόντας, παρόντας δὲ διαφεύγουσιν.

>Ἔφυγον γάρ, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, οὐ μόνον διὰ τὴν κατὰ τούτων >συκοφαντίαν, ἀλλ’ ὅτι καὶ τοὺς ἐπὶ διαφόροις ἐγκλήμασιν >ἐγκαλοῦντας αὐτοῖς ἐθεώρουν ἀπαντήσαντας.

δεσμὰ γὰρ ἢν καὶ σίδηρα προ- >φερόμενα· καὶ ἀπ’ ἐξορίας ἐπανελθόντες ἄνθρωποι, καὶ παρὰ τῶν >ἔτι κατεχομένων ἐν ἐξορίαις ἐλθόντες ἤσαν συλλειτουρυοί· συγγενεῖς >καὶ φίλοι δὲ τῶν δι’ αὐτοὺς ἀποθανόντων παρεγένοντο· καὶ τὸ >μέγιστον, ἐπίσκοποι παρῆσαν, ὢν ὁ μὲν τὰ σίδηρα καὶ τὰς πατήνας [*](B A HN (n) + GS (s) = r LF = z Τ) [*](1 εἰσ’ κρίσιν ἐλθεῖν n, Athan. wie im Text ι ἅπερ Am ι ἀπόντων BARL κατ ι Athan. ἀπόντων κατὰ F ἀπόνων Τ, κατὰ hinter ἀπόντων τῶν übergeschrieben Ac ι 2 ταῦτα] πάντα F ι παρόντεσ BA Athan. παρόντων rzT; vgl. Cass.: ut quaeque contra absentes . . . conscripserant, praesentes ostenderent; A: quo ea quae de absentibus . . . seripsertint, haec praesentes convincant; Hil.: ut omnia qiiae de consaeerdotibtts . . . seripserunt, praesentes possent convincere, danach vielleicht κατ’ ἀπόντων, und dann κατ’ αὐτῶν > als alte Variante zu betrachten ι 3 ἀλλὰ κληθέντες οὐκ ἦλθον ~ z ι προείπαμεν F ι 4 καὶ ἐκ τούτων BArzAthan. = Hil. ex hoc Λ κἀν τούτω Τ etiam in hoc Cass. ι 4/5 τὴν συσκευὴν καὶ ἐπιβουλὴν n ι 5 καὶ > s ι 7 ἐπεὶ B ι 8 ἐκεῖνοι AnTAthan. illi Λ Hil. ἐκεῖ BGF εἰκῆ SL illie Cass. ι πόλιν > z ι ἐθέλουσιν A ἐθέλωσιν Αthan. 11 κατὰ BAzT adversus Cass, > r Athan. vgl. Λ: calumniam quam illis ingerebant ι 12 ἀλλὰ καὶ ὅτι ~ n ι τοὺς] τοῖσ BA ι ἐπὶ] ἐν F ι 13/14 προφερόμενα Br Athan. proferebantur Λ proferebant Hil. προσφερόμενα AzT ι 14 καὶ1 Π > Cass. Athan. vgl. Λ: jwoferebantur ab hominibus de exsilio reversis; Hil: proferebant de exsilio retertentes viri ι παρ’ αὐτῶν L ι 15 ἔτι H Athan. //////// Ac adhuc Λ Hil. ἐκεῖ die übr. HSS, nicht übersetzt von Cass., alte Variante ι ἐλθόντες ἦσαν ArzT Athan. ἐπανελθόντες B ι συλειτοιργοῖσ· (οῖσ· aus οι corr. Ac) λειτουργοὶ F ι συγγενεῖς BArzTAthan. + τε übergeschrieben Ac ι 16 φίλοι δὲ Athan. φίλοι ///// A φίλοι die übr. HSS ι ἀποθανόντων] παθόντων F)

εἰς τοσοῦτον γὰρ ἔφθασαν ἀπονοίας ὡς καὶ >ἐπίσκοπον ἐπιχειρεῖν ἀνελεῖν· καὶ ἀνεῖλον ἂν εἰ μὴ ἐξέφυγε >χεῖρας αὐτῶν. ἀνέστη γοῦν ὁ συλλειτουρυὸς ἡμῶν ὁ μακαρίτης >δουλος, φεύγων αὐτῶν τὴν διαβολήν· κεκέλευστο γὰρ ἐκ >αὐτῶν ἀποθανεῖν. ἄλλοι δὲ ξιφῶν πληγὰς ἐπεδείκνυντο, >λιμὸν ὑπομεμενηκέναι παρ’ αὐτῶν ἀπωδύροντο.

καὶ ταῦτα οὐχ οἱ >τυχόντες ἐμαρτύρουν ἄνθρωποι, ἀλλ’ ἐκκλησίαι ὅλαι ἦσαν, ὑπὲρ >οἱ ἀπαντήσαντες καὶ πρεσβεύοντες ἐδίδασκον, στρατιώτας >ὄχλους μετὰ ῥοπάλων, δικαστῶν ἀπειλάς, πλαστῶν γραμμάτων >βολάς (ἀνεγνώσθη γὰρ γράμματα τῶν περὶ Θεογόνιον κατὰ τῶν >συλλειτουργῶν ἡμῶν, Ἀθανασίου καὶ Μαρκέλλου καὶ Ἀσκληπᾶ, >καὶ βασιλέας κατ’ αὐτῶν κινήσωσι·

καὶ ταῦτα ἤλεγξαν οἱ γενόμενοι >τότε διάκονοι Θεογονίοτ), πρὸς τούτοις παρθένων γυμνώσεις, >πρησμοὺς ἐκκλησιῶν, φυλακὰς κατὰ τῶν συλλειτουργῶν· καὶ >πάντα δι’ οὐδὲν ἕτερον ἢ διὰ τὴν δυσώνυμον αἵρεσιν τῶν >μανιτῶν. οἱ γὰρ παραιτούμενοι τὴν πρὸς τούτους χειροτονίαν >κοινωνίαν ἀνάγκην εἶχον πειραθῆναι τούτων.

>Ταῦτα τοίνυν συνορῶντες, εἰς στενὸν εἶχον τὰ τῆς προαιρέσεως. >αἰσχυνόμενοι γὰρ ἃ δεδράκασι, διὰ τὸ μὴ δύνασθαι ἔτι ταῦτα >πτεσθαι ἀπήντησαν εἰς τὴν Σάρδεων πόλιν, ἵνα διὰ τῆς >ὑπόνοιαν ὡς μὴ πλημμελήσαντες δόξωσιν ἀποφέρεσθαι.

ἰδόντες οὖν [*](3/4 vgl. 11 Kor. 11, 33) [*](Β Α Η[Η bis 22 εἰδότεσ] N (n) + GS(s) = r LF = z T) [*](1 ἃ] ἅς zTAthan. ι δι’ αὐτῶν Τ ι ἐφόρησεν A ι ἐκ BrzTAthan. ἐπὶ A ι 2 τοσοῦτο B ι 3 ἐπίσκοπον und ἐξέφυγε Π Cass. ἐπισκόπους und ἐξέφυγον Athan. Λ Hil. ι 4 ἀνέστη Π venu Cass. surrexit Λ, ἀπέθανεν Athan. decessit Hil. unrichtig ι 6 ἄλλοι2 BrzTCass. Λ Hil. ἄλλοι δὲ A Athan. ι 7 BAT Cass. Athan. Λ Hil. ἀπωδύραντο rz ι 8 ἀλλ’] ἀλλὰ καὶ z ι 9 καὶ οἱ Α ι ἐδίδασκον ArzTAthan. Cass. Λ Hil. ἐδίδαξαν Β ι 11 θεόγνιον LTAthan. Theognii Cass. Codd. LP ι 12 u. S, 106, 4 ἀσκληπὰ BA ἀσκλήπα Τ ι 13 βασιλέασ AszTAthan. Cass. Λ βασιλέως B βασιλέα nHil. ι 14 θεογ///νίου A θεογνίου LT Theognii Cass. Codd. LP ι 17 οἱ γὰρ — 18 τούτων = Cass. Athan. Λ Hil. > B ι πρὸς τοίτοισ z ι 17/18 χειροτονίαν καὶ κοινωνίαν Λ χειροτονίαν Ar, κοινωνίαν Athan. Hil. und so wohl im Urtext, vgl. 111, 6 ι 19 συνορῶντεσ BrzT Cass. Athan. Λ Hil. προορῶντες A ι εἰς > A ι 20 αἰσχυνόμενοι γάρ Π ᾐσχύνοντο μὲν γὰρ ὁμολογεῖν (und nach διὰ + δὲ) Athan. = Λ erubescentes quidem confiteri Hil. ι ταῦτα rzT Cass. Athan. Hil. τὰ αὐτὰ B > A ι 21 σαρδέων Arz (σάρδεων HFc) σαρδαίων T σερδῶν Athan. Codd. Far. Bas. σαρδικησίωνB Cass. sardicam Λ ι 22 ἰδόντες AzT Cass. Athan. Λ Hil. εἰδόντεσ G εἰδότες BnS)

οἱ δὲ τοσούτῳ >φόβῳ τοῦ συνειδότος κατεσχέθησαν ὡς φυγεῖν αὐτούς, καὶ διὰ >φυγῆς τὴν συκοφαντίαν αὐτῶν ἐλέγξαι καὶ ἅπερ ἐπλημμέλησαν >τῶν δρασμῶν ὁμολογῆσαι.

>Εἰ καὶ τὰ μάλιστα οὐ μόνον ἐκ τῶν προτέρων ἀλλὰ καὶ >τούτων ἡ κακοτροπία καὶ ἡ συκοφαντία αὐτῶν δείκνυται, ὅμως >μηδὲ ἐκ τῆς φυγῆς πρόφασίν τινα ἑτέρας κακουργίας >δυνηθῶσιν, ἐσκεψάμεθα κατὰ τὸν τῆς ἀληθείας λόγον τὰ >ἐκείνων δραματουργηθέντα ἐξετάσαι.

καὶ τοῦτο προθέμενοι, εὑρή- >καμεν αὐτοὺς ἐκ τῶ, πραχθέντων συκοφάντας καὶ μηδὲν ἕτερον >ἐπιβουλὴν κατὰ τῶν συλλειτουργῶν ἡμῶν πεποιηκότας. ὃν >ἔλεγον παρὰ Ἀθανασίου πεφονεῦσθαι Ἀρσένιον, οὗτος ζῇ καὶ >τοῖς ζῶσιν ἐξετάζεται. ἀπὸ δὲ τούτου καὶ τὰ περὶ τῶν >θρυληθέντα παρ’ αὐτῶν φαίνεται κλάσματα.

>Ἐπειδὴ δὲ καὶ περὶ ποτηρίου ἐθρύλουν ὡς κλασθέντος παρὰ >Μακαρίου τοῦ πρεσβυτέρου Ἀθανασίου, ἐμαρτύρησαν μὲν αὐτοῖς >παραγενόμενοι ἀπὸ τῆς Ἀλεξανδρείας καὶ Μαρεώτου καὶ τῶν [*](B A N+GS(s) = r LF = z T) [*](1 συκοφαντηθέντας — παρ’ αὐτῶν > s ι 2 τοὺσ κατηγόρουσ τοὐσ ἐλέγχουσ BArzAthan. Λ τούσ τε κατηγόρουσ καὶ τοὺσ ἐλέγχουσ Τ aecnsatores et increpationes et (sie) Cass. Codd. LP ι ἔχοντεσ ANT Athan. habentes Cass. Hil. βλέποντεσ Bsz εἰσελθεῖν ΠCass. ἐλθεῖν Athan. Λ Hil. ι 3 οὐκ ἐδύναντο ANGL οὐκ ἠδύναντο BSFT nequiverunt Cass. = Λ Hil. οὐκ ἐβούλοντο Athan. ι vor Ἀθανασίου + παυλοῦ Τ* = S. 103,14 ι 4 τῇ > Τ ι 5 προκαλουμένων BArAthan. Λ Hil. προσκαλουμένων z und, σ übergeschrieben, Ac προκαλλουμένων Τ ι 6 μὴ μόνον > B ι 7 αὐτῶν übergeschrieben Ae ι 8 τοῦ > F ι ξατγσχλευγσαβ A ι 9 αὐτῶν > L ι 11 μόνων BG ι 12 κακοτροπία καὶ ἡ συκοφαντία] συκοφαντία καὶ ἧ κακοπραγία r ι 13 μηδὲ = Athan. neque Cass.] μὴ Τ ι 14 δυνηθῶσιν] δοῖεν r ι τὸν κατὰ ~ B ι 16 πραχθέντων = Cass. Athan. Λ] λεχθέντων F γρ. λεχθέντων am Rand Ac ι 17 τῶν > F ι 18 ἔλεγε Ps. ι καὶ zweimal am Ende und Anfang der Z. A ι 19 περὶ τῶν ἄλλων τὰ ~ B ι 22 αὐτοῖσ’ Π > Cass. Athan. Λ Hil. I 23 παραγενόμενοι BG ι 23 — S. 107, 1 τῶν λοιπῶν τόπων A τῶν λοιπῶν B τῶν τόπων rzAthan. Codd. Par. Bas. τῶν ἄλλων τόπων τόπων Τ > Cass.; vgl. Λ: de Alexandriae et Mareotae locis ipsis; Hil.: ex Alexandria de eodem loco)

ἄλλως τε >λέγουσιν ὑπομνήματα ἔχειν κατ’ αὐτοῦ, ἃ κατὰ μονομέρειαν >γεγενῆσθαι. καὶ ὅμως καὶ ἐν τοῖς ὑπομνήμασι τούτοις ἐθνικοὶ >κατηχούμενοι ἠρωτῶντο ἕξων εἶς κατηχούμενος ἐρωτώμενος >ἔνδον εἶναι ὅτε Μακάριος ἐπέστη τῷ τόπῳ, καὶ ἕτερος >ἔλεγε τὸν θρυλούμενον παρ’ αὐτῶν Ἰσχύραν νοσοῦντα >ἐν κελλίῳ, ὡς ἀπὸ τούτου φαίνεσθαι μηδ’ ὅλως γεγενῆσθαί τι >ὅλων μυστηρίων,

διὰ τὸ τοὺς κατηχουμένους ἔνδον εἶναι καὶ >Ἰσχύραν μὴ παρεἷναι, ἀλλὰ νοσοῦντα κατακεῖσθαι. καὶ γὰρ καὶ >αὐτὸς ὁ παμπόνηρος Ἰσχύρας, ψευσάμενος ἐπὶ τῷ εἰρηκέναι >κέναι τὸν Ἀθανάσιόν τινα τῶν θείων βιβλίων καὶ † >ὡμολόγησε κατ’ ἐκεῖνο καιροῦ νοσεῖν ὅτε Μακάριος παρῆν >κατακεῖσθαι, ὡς καὶ ἐκ τούτου συκοφάντην αὐτὸν δείκνυσθαι. >τῆς σmοφαντίας ταύτης μισθὸν αὐτῷ τῷ Ἰοχὐρᾳ δεδώκασιν >σκόπου ὄνομα τῷ μηδὲ πρεσβυτέρῳ τυγχάνοντι.

ἀπαντήσαντες γὰρ >δύο πρεσβύτεροι, σὺν Μελιτίῳ ποτὲ γενόμενοι, ὕστερον δὲ ὑπὸ >μακαρίου Ἀλεξάνδρου τοῦ γενομένου ἐπισκόπου Ἀλεξανδρείας [*](4 f vgl. Athanas. Apol. c. Arian. 27—28, 37, 43) [*](B A N + GS(s) = r LF = z Τ) [*](2 οἱ > B ι 3 τοιαύτην > T ι nach τοιαύτην + ἐκεῖ Athan. Hil., Cass. Λ wie im Text ι 4 λέγουσιν] εἶναι s ι ἃ an dieser Stelle Π Cass., vor λέγουσιν ~ Athan. Λ ι συνέστη B Athan. Cod. Par. συνέβη rzT und (β von Ac) συνέστηκε Athan. Cod. Bas. probatum est Cass. constitit Λ constat Hil. ι 5 1 übergeschrieben Ac ι 8 νοσοῦντα ΠΛ Hil. νοσοῦντα τότε Athan. tunc aegrotasse Cass. ι κατακεῖσθαι = Athan.] κεῖσθαι Τ ι 10 ὅλων ΠCass. > Athan. Λ Hil. ἔνδον εἶναι] εἰδέναι B ι 11 κεῖσθαι LT, nach κατακεῖσθαι + ἐν κελλίῳ s ι γὰρ καὶ B Athan. γὰρ die übr. HSS ι 13 θείων] ἱερῶν L ι βίβλων Nz ι διαψεύσασθαι] ψεύσασθαι Β διηλέγχθαι Athan. vgl. Λ: et in hoc simm mendacium demonstravit, nam confessus est; Hil.: ad hoc convidus confitcri coepit; woraus Val. διελεγχθείς verbessern wollte; ob διελεγχθεὶς ψευσάμενος? vgl. Ap. c. Ar. 28 κατηγορήσας γάρ ὡς βιβλίων κεκαυμένων . . ἠλέγχθη .. ψευσάμενος ι 14 ἐκείνου A ι 16 ταύτης μισθὸν αὐτῷ Athan. Λ praemium eidem Hil. αὐτὸν ταύτῃσ μισθὸν Τ ταύτης (ταύ aus ἀυ corr. A) μισθὸν BArzCass. ι 18 πρεσβυτέροισ B ι πρεσβύτεροι + οἱ LAc ι μελιτίῳ BA Athan. Λ Hil. μελετίω rzT ι ποτὲ γενάμενοι A παραγενόμενοι F ι ὑπὸ = Athan.] παρὰ A ι 19—S. 108, 1 δεχθέντες = Athan.] προσδεχθέντεσ A)

καὶ ὅμως τὸν >μηδὲ πρεσβύτερον τυγχάνοντα νῦν ὡς ἐπίσκοπον προήγαγον, >τῷ ὀνόματι τούτῳ δόξωσιν ἐπὶ τῇ συκοφαντίᾳ καταπλήττειν >ἀκούοντας.

>᾿Ανεγνώσθη δὲ καὶ τὸ σύγγραμμα τοῦ συλλειτουρυοῦ ἡμῶν >κέλλου καὶ εὑρέθη τῶν περὶ Εὐσέβιον ἡ κακοτεχνία· ἃ γὰρ ὡς >ὁ Μάρκελλος εἴρηκεν, ταῦτα ὡς ὡμολογημένα διαβεβλήκασιν. >γνώσθη γοῦν ταῦτα καὶ τὰ ἑξῆς καὶ τὰ πρὸ αὐτῶν τῶν >καὶ ὀρθὴ ἡ πίστις τοῦ ἀνδρὸς εὑρέθη.