In Porphyrii Isagogen Commentarium

<Πρᾶξις α΄>.

Μέλλοντες σὺν θεῷ ἄρχεσθαι τοὐ παρόντος συγγράμματος τὰ εἰωθότα ὑπὸ τῶν ἐξηγητῶν ζητεῖσθαι κεφάλαια, ὀκτὼ τὸν ἀριθμὸν ὄντα, ζητήσωμεν. κεφάλαια δὲ ταῦτα λέγονται, διότι τὸ κῦρος παντὸς τοῦ λόγου ἐπέχουσιν· ὥσπερ γὰρ ἡ κεφαλὴ τὸ κῦρος παντὸς τοῦ ζῴου ἐπέχει, διότι αἱ αἰσθήσεις ἐν αὐτῇ εἰσιν ἢ διότι τὴν βασιλεύουσαν τῶν αἰσθήσεων, φημὶ δὴ τὴν ὅρασιν, αὐτὴ ἔχει, τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ ταῦτα τὰ λεγόμενα κεφάλαια τὸ κῦρος παντὸς τοῦ λόγου ἐπέχουσιν. εἰσὶ δέ, ὡς εἴρηται, τὰ ὀκτὼ τὸν ἀριθμὸν κεφάλαια ταῦτα· οἷον ὁ σκοπός, τὸ χρήσιμον, τὸ γνήσιον, ἡ αἰτία τῆς ἐπι- γραφῆς, ἡ εἰς τὰ κεφάλαια διαίρεσις, ἡ τάξις, ὁ διδασκαλικὸς τρόπος καὶ ἡ ὑπὸ τί μέρος ἀναφορά.

Οὐ περιττὸν δέ τι ποιοῦντες ταῦτα ζητοῦσιν, ἀλλὰ βουλόμενοι προθυμοτέρους τοὺς ἀναγινώσκοντας ἀπεργάσασθαι· καὶ γὰρ τὸν σκοπὸν ζητοῦσιν, ἐπειδὴ ὁ σκοπὸς ἐν συντόμῳ περιέχει πάντα τὰ ἐν τῷ λόγῳ λεγόμενα καὶ ἕξιν τινὰ ἐν τῷ ἀναγινώσκοντι τίθησι δῆλον ὅτι πάντα τὰ ἐν τῷ λόγῳ λεγόμενα δεῖ πρὸς τὸν σκοπὸν ἀπευθύνεσθαι]· ὁ γὰρ τὸν σκοπὸν ἀγνοῶν ὀκνηρότερος ἐπὶ τὸ σύγγραμμα ἔρχεται, ὥσπερ οἱ μακρὰν ὁδὸν ἀπιόντες καὶ ἀγνοοῦντες ποῦ ἀπέρχονται. καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν ὁ τὸν σκοπὸν ἀγνοῶν [*](1 incipit Crameri Anecd. Paris, p. 434 (c) inscripsi ex V: τοῦ αὐτοῦ προλεγόμενα σὺν θεῶ τῆς πορφυρίου εἰσαγωγῆς K : ἀργὴ σὺν θεῶ τῶν προλεγομένων τῶν πέντε φωνῶν T : ἀρχὴ σὺν θεῶ τῶν προλεγομένων τῶν πέντε φωνῶν ἀπὸ φωνῆς Δαβὶδ τοῦ θεοφιλεστάτου καὶ θεοφρονεστάτου c 4 πρᾶξις ἁ addidi 6 ζητῆσαι c τὸν ἂp. ὀκτὼ coll. T ὄντα om. V 8. 9 αἱ αἰσθ. post εἰσιν coll. Tc 8 αἱ supra scr. K : cm. V 9 δὴ] δὲ Κ 10 αὐτὴν T ταῦτα om. V 11 ἔχουσιν Brand. τὰ ὀκτὼ ταῦτα κεφ. τὸν ἂp. om.) Tc : τὰ αὐτὰ κεφ. ὀκτὼ τὸν ἂp. V 12 τὸ χρήσιμον om. T post τάξις add. τῆς ἀναγνώσεως V καὶ om. Tc 15 τι om. KV 17 τὰ πάντα τὰ c καὶ ἕξιν—λεγόμενα (19) om. V 18 ἐν om. Κ δῆλον ὅτι—ἀπευθύνεσθαι (19) delevi 20 ὀκνηροτέρως Τ : ὀκνηρότερον V 21 ἀπλῶς] ἄλλως V)

ἔοικε τυφλῷ βαδίζοντι καὶ πολλὰ μοχθοῦντι· καὶ γὰρ ὁ τὸν σκοπὸν ἀγνοῶν οὐκ ἐπίσταται τί ἀναγινώσκει, ἀλλὰ νομίζει πάντα τὰ ἐν τῷ λόγῳ λεγόμενα μάτην λέγεσθαι εὐλόγως δὲ καὶ τὸ χρήσιμον ζητοῦσιν, ἐπειδὴ ἐὰν γινώσκῃ ἕκαστος τὸ ἐκ τοῦ συγγράμματος ἀναφυόμενον χρήσιμον, προθυμότερον ἀναγινώσκει τὸ σύγγραμμα. καὶ τὴν αἰτίαν δὲ τῆς ἐπιγραφῆς εὐλόγως ζητοῦσιν, ἐπειδὴ εἰ καὶ θέλε; ἡ ἐπιγραφὴ σύμφωνος εἶναι τῷ σκοπῷ καὶ τὸν σκοπὸν ἐν συντόμῳ περιέχειν οἷον ὥσπερ ἐπιγέγραπται Περὶ οὐρανοῦ, ἐπειδὴ περὶ οὐρανοῦ σκοπὸν ἔχει διαλαβεῖν), ἀλλ’ οὖν πολλάκις ἀσαφὴς εὑρίσκεται ἡ ἐπιγραφή, ὥσπερ Ἀριστοτέλης ἐπέγραψεν Ἀναλυτικὰ βουλόμενος Περὶ συλλογισμῶν ἐπιγράψαι, ἐπειδὴ περὶ συλλογισμῶν διαλαμβάνει ἐκεῖ. ἐπειδὴ οὖν πολλάκις ἀσαφὴς εὑρίσκεται ἡ ἐπιγραφή, εὐλόγως ζητεῖται ἡ αἰτία τῆς ἐπιγραφῆς. εὐλόγως δὲ καὶ τὸ γνήσιον ζητεῖται, ἐπειδὴ γινώσκοντες ὅτι γνήσιόν ἐστι τοῦ ἀνδρὸς τὸ σύγγραμμα διὰ τὸ ἀξίωμα τοῦ ἀνδρὸς προθυμότερον αὐτὸ ἀναγινώσκομεν· καὶ γὰρ πολλοὶ οὔκ εἰσιν ἱκανοὶ κρῖναι εἴτε καλῶς ἔχουσι τὰ | ἐν τῷ συγγράμματι λεγόμενα εἴτε οὕ, ἀλλ᾿ [*](162r) ἀγαπητὸν ἡγοῦνται τὸ ἀκολουθῆσαι τῇ δόξῃ τοῦ ἀνδρός. ἡ διὰ τοῦτο ζητεῖται τὸ γνήσιον, ἐπειδὴ εἰσὶ καὶ νόθα συγγράμματα.

Γίνεται δὲ νόθον σύγγραμμα κατὰ τέσσαρας τρόπους· ἢ γὰρ δι’ ὁμωνυμίαν, καὶ ταύτην διττήν· ἢ γὰρ δι᾿ ὁμωνυμίαν τῶν συγγραψαμένων ἢ δι ὁμωνυμίαν τῶν συγγραμμάτων. καὶ δι’ ὁμωνυμίαν τῶν συγγραψαμένων, ὡς ὅταν εὑρεθῶσι δύο τινὲς ὁμωνύμως λεγόμενοι καὶ ποιήσῃ ὁ μὲν εἷς σύγγραμμα Περὶ ψυχῆς ὁ δὲ ἕτερος σύγγραμμα Περὶ οὐρανοῦ· τότε γὰρ διὰ τὴν ὁμωνυμίαν τῶν συγγραψαμένων νοθεία γίνεται τῶν συγγραμμάτων· νομίζεται γὰρ τὸ τούτου ἐκείνου εἶναι καὶ τὸ ἐκείνου τούτου. δι’ ὁμωνυμίαν δὲ τῶν συγγραμμάτων, ὡς ὅταν εὑρεθῶσί τινες διαφόρῳ ὀνόματι λεγόμενοι καὶ ποιήσωσιν ἀμφότεροι συγγράμματα τὸν αὐτὸν σκοπὸν ἔχοντα, οἷον ἀμφότεροι Περὶ ψυχῆς, καὶ μὴ ἐπιγράψωσι τὰ οἰκεῖα ὀνόματα ἀλλὰ μόνον τὸ τοῦ συγγράμματος ὄνομα· τότε γὰρ διὰ τὴν τῶν συγγραμμάτων ὁμωνυμίαν νοθεία γίνεται· νομίζεται γὰρ τὸ ἐκείνου τοῦ ἄλλου εἶναι καὶ τὸ τοῦ ἄλλου ἐκείνου.

Κατὰ δεύτερον δὲ τρόπον γίνεται νόθον σύγγραμμα διὰ φιλοτιμίαν [*](4 ἀναφαινόμενον Κ 4. 5 προθυμοτέρως KTc 6 εἰ om. Brand. 7 περιελεῖν c 8 ἐπειδὴ—οὐρανοῦ om. c 9 καὶ ἀσαφὴς Brand. παραγραφή c Ἀριστοτέλης om. V ἐπέγραψεν] ἔγραψεν T 10 συλλογισμοῦ (alt. 1) T 11 εὑp.] ἐστιν V παραγραφὴ (superscr. ἔπι) c 12 παραγραφῆς c 14 προθυμότερον Par. 2089: προθυμοτέρως KTVc 15 λεγόμενα] κείμενα Vc 19 καἰ ταύτην—καὶ δι’ ὁμωνυμίαν (20) om. Κ : καὶ ταύτην—ἤ γὰρ δι’ ὁμων. om. V 19. 20 τῶν συγγραμμάτων ἡ δι’ ὁμ. τῶν συγγραψαμένων V 20 post alt. ὁμων. add. μὲν T 21 ποιήσει c εἷς om. V 22 ἕτερος om. V 22. 2.3 διὰ τὴν ὁμων.] δι’ ὁμων. V 24 νομίζεται—συγγραμμάτων (25) om. Κ post γὰρ add. καὶ T 25 ante ὡς add. καὶ c 26 περιέχοντα V 28 μόνου c γὰρ om. Tc 28. 29 διὰ τὴν ὁμ. τῶν συγγp. T : δι’ ὁμ. τῶν σ. V 29 νοθεία] νόθον KVc τοῦ] τὸ c 30 τοῦ (ante ἄλλου) Paris. 2089: om. KTVc ante ἐκείνου add. τὸ Tc 31 κτὰ δεύτερον—ἀναγινώσκεσθαι (p. 82,2) post προσκτώμενοι (p. 82,12) transp. V δεύτερον] τρίτον V νόθον γίνεται colloc. Κ)

ἤτοι κενοδοξίαν, ὡς ὅταν τις εὑρεθῇ ἀφανὴς καὶ εὐτελὴς καὶ βουλόμενος ποιῆσαι τὸ οἰκεῖον σύγγραμμα ἀναγινώσκεσθαι ἐπιγράψῃ ὄνομα ἀρχίου καὶ ἐνδόξου ἀνδρός, ἵνα διὰ τῆς ἀξιοπιστίας τοῦ ἀνδρὸς δεκτὸν τὸ παρὸν αὐτοῦ φαίνηται σύγγραμμα.

Κατὰ τρίτον δὲ τρόπον γίνεται νόθον σύγγραμμα δι’ αἰσχροκέρδειαν, ὡς ὅταν τις βουλόμενος πόρον ἑαυτῷ περιποιήσασθαι ποιήσῃ σύγγραμμα καὶ ἐπιγράψῃ ἀρχαίου τινὸς ὄνομα, ὅπερ καὶ ἐπὶ τοῦ Πεισιστράτου φασὶ γενέσθαι· καὶ γὰρ λέγουσιν ὅτι ὁ Πεισίστρατος χύδην φερομένους Ὁμήρου στίχους ἠβουλήθη συναγαγεῖν καὶ διώρισε μισθόν τινα τοῖς φέρουσιν αὐτῷ ῾Ομηρικοὺς στίχους, καὶ λοιπὸν οἱ πολλοὶ δι’ αἰσχροκέρδειαν ἐπλάττοντο στίχους καὶ ὡς ῾Ομήρου ὄντας ἐπέφερον αὐτῷ κέρδος ἐντεῦθεν προσκτωμενοι.

Κατὰ τέταρτον δὲ τρόπον γίνεται νόθον σύγγραμμα δι’ εὔνοιαν τοῦ οἰκείου διδασκάλου· καὶ γὰρ πολλοὶ ποιοῦσι συγγράμματα καὶ διὰ τὴν εὔνοιαν τὴν πρὸς τὸν διδάσκαλον τὸ ὄνομα τοῦ οἰκείου διδασκάλου ἐπιγράφουσιν, ὅπερ καὶ οἱ Πυθαγόρειοι ἐποίησαν· καὶ γὰρ οὗτοι ἐποίησαν τὰ Χρυσᾶ ἔπη καὶ πρὸς τιμὴν τοῦ οἰκείου διδασκάλου ἐπέγραψαν τὸ ὄνομα αὐτοῦ. ἐπειδὴ οὖν, ὡς εἴρηται, πολλά εἰσι νόθα συγγράμματα, τούτου χάριν ἀναγκαίως ζητεῖται τὸ γνήσιον, ἵνα γνῶμεν εἰ ἄρα αὐτοῦ εἰσιν ἢ ἄλλου.

Διακρίνονται δὲ τὰ γνήσια συγγράμματα τῇ τε ὕλῃ καὶ τῷ εἴδει· τῇ ὕλῃ μὲν τῇ φράσει ἤγουν ταῖς λέξεσι, τῷ εἴδει δὲ τοῦτ’ ἔστι τοῖς θεωρήμασι· καὶ γὰρ διὰ φράσεως καὶ τῶν θεωρημάτων γινώσκομεν εἰ ἄρα αὐτοῦ εἰσι ἢ οὔ· εἰ γὰρ εὕρωμεν τὴν φράσιν | καὶ τὰ θεωρήματα συνήθη [*](162v) τῷ ἀνδρί, γινώσκομεν ὅτι αὐτοῦ ἐστι τὸ σύγγραμμα.

Εὐλόγως δὲ καὶ ἡ εἰς τὰ κεφάλαια διαίρεσις ζητεῖται, ἐπειδὴ γινώσκοντες τὰ ἐν τοῖς κεφαλαίοις λεγόμενα ἀκριβῶς τὸ ὅλον γινώσκομεν· καὶ γὰρ ὥσπερ γινώσκοντες ἐκ ποίων μερῶν συνίσταται ὁ ἄνθρωπος ἀκριβῶς τὸ ὅλον γινώσκομεν, οὕτω καὶ τὰ ἐν τοῖς κεφαλαίοις λεγόμενα γινώσκοντες ἀκριβῶς τὸ ὅλον γινώσκομεν. εὐλόγως δὲ καὶ ἡ τάξις ζητεῖται, ἵνα μὴ τὰ ὀφείλοντα πρῶτα ἀναγινώσκεσθαι τελευταῖα ἀναγνῶμεν ἢ ἐκ τοῦ ἐναντίου [*](1 εὑρεθῇ om. Tc εὐτελὴς καὶ ἀφανὴς colloc. Κ καὶ (ante βουλ.) om. Tc 2 ποιήσασθαι Κ ἐπιγράφη—σὐγγραμμα (4) om. V 5 τρίτον] δεύτερον V νόθον γίνεται colloc. Κ 5 et 10 αἰσχροκερδίαν K 6 καὶ ποιήση V: ποιήσει c σὐγγp.] γράμμα T 8 ὁ om. V 9 ἐβουλήθη V post συναγαγεῖν add. αὐτοὺς KTVc: om. Par. 2089 διώρισε] δὴ ὥρισε KTc 10 Ὁμηρικοὺς] ὁμήρου KV 10. 11 ἔπλαττον KV 11 ἐπέφερον] ἀπέφερον KVc αὐτῷ] αὐτοὺς V 15 ἐπιγp. διδασκ. colloc. Tc 16 καὶ γὰρ—ἐποίησαν om. V οὗτοι Par. 2089: αὐτοὶ KTc 16. 17 τὰ χp. ἔτη ἐπ. coll. Κ 16. 18 ποιήσαντες τὰ χp. ἔπη ἐπέγραψαν τὸ ὄν. τοῦ οἰκ. διδ. πρὸς τιμὴν αὐτοῦ Τ: ποιήσαντες τὰ χp. ἔπη ἐπέγραψαν πρὸς τιμὴν τοῦ οἰκ. διδ. τὸ ὄν. αὐτοῦ c 19 ζητ. ἀναγκ. coll. c καὶ τὸ γνήσιον T 20 γνήσια] ἴδια V 21 ἤγουν] ἤτοι Brand. δὲ om. T 22 γινωσκόμενα c 23 εἰσι] εἰσι τοῦ ποιήσαντος Tc : ἐστι τὸ σύγγραμμα V οὔ] ἄλλου V 27 μερῶν] μὲν V ὁ om. V 28 καὶ om. Brand. 29 ἀκριβῶς om. V ἡ] ἡ c 30 πρῶτον T ἀναγιν.] ζητεῖσθαι V ἐκ τοῦ ἐναντ.] καὶ τό ἐναντίον Tc)

τὰ ὀφείλοντα τελευταῖα ἀναγινώσκεσθαι πρῶτα ἀναγνῶμεν. εὐλόγως δὲ καὶ ὁ διδασκαλικὸς τρόπος ζητεῖται, ἵνα γνῶμεν ποίῳ διδασκαλικῷ τρόπῳ κέχρηται· καὶ γάρ, ὡς ἐν τοῖς ἑξῆς μαθησόμεθα, πολλοί εἰσι διδασκαλικοὶ τρόποι. εὐλόγως δὲ καὶ ἡ ὑπὸ τί μέρος ἀναφορὰ ζητεῖται, ἵνα μὴ νομίσωμεν τὰ μὲν ὑπὸ τὸ θεωρητικὸν ἀναγόμενα ὑπὸ τὸ πρακτικὸν ἀνάγεσθαι, τὰ δὲ ὑπὸ τὸ πρακτικὸν ὑπὸ τὸ θεωρητικόν. ἐν οἷς σὺν θεῷ καὶ ἡ πρᾶξις.

Πρᾶξις β΄.

Μαθόντες τὰ εἰωθότα λέγεσθαι κεφάλαια ἔλθωμεν καὶ ζητήσωμεν αὐτὰ καὶ ἐπὶ τοῦ παρόντος συγγράμματος ὀκτὼ τὸν ἀριθμὸν ὄντα. ἀλλὰ πρῶτον περὶ τοῦ σκοποῦ διαλάβωμεν. ἰστέον ὅτι ὁ σκοπὸς καὶ συμπεφώνηται καὶ διαπεφώνηται· καὶ συμπεφώνηται μέν, ἐπειδὴ πάντες ὁμολογοῦσιν ὅτι σκοπὸν ἔχει περὶ τῶν πέντε φωνῶν διαλαβεῖν, τοῦτ’ ἔστι περὶ γένους περὶ εἴδους περὶ διαφορᾶς περὶ ἰδίου περὶ συμβεβηκότος. καὶ τοῦτο πιστοῦται ἐξ αὐτοῦ· καὶ γὰρ αὐτὸς λέγει ἐν τῷ προοιμίῳ ὅτι ἀναγκαῖόν ἐστιν εἰπεῖν τί γένος καὶ τί εἶδος καὶ διαφορὰ καὶ καὶ τί ἴδιον καὶ τί συμβεβηκός. διαπεφώνηται δέ, ἐπειδὴ οἱ μὲν λέγουσιν ὅτι οὐ δι’ ἄλλο τι διαλαμβάνει περὶ τῶν πέντε φωνῶν εἰ μὴ δι’ αὐτάς, τοῦτ’ ἔστι διὰ τὸ παραστῆσαι ἡμῖν τὸ ἐξ αὐτῶν ἀναφυόμενον χρήσιμον, ἕτεροι δὲ λέγουσιν ὅτι διὰ τὰς Κατηγορίας Ἀριστοτέλους διαλαμβάνει περὶ αὐτῶν· ἐπειδὴ γὰρ ὁ Ἀριστοτέλης ἐν ταῖς Κατηγορίαις περὶ πάντων τῶν ὄντων διαλαμβάνει, εἰς δὲ τὴν τῶν ὄντων διδασκαλίαν συμβάλλονται ἡμῖν αἱ φωναί διὰ γὰρ τῶν φωνῶν δηλοῦνται τὰ πράγματα), τούτου χάριν περὶ τῶν πέντε φωνῶν διαλαμβάνει. ἄλλοι δὲ λέγουσιν ὅτι διὰ τοῦτο περὶ τῶν πέντε φωνῶν διαλαμβάνει, ἐπειδὴ αἱ πέντε φωναὶ συμβάλλονται ἡμῖν εἰς πᾶσαν φωνὴν ὑπὸ τὴν φιλοσοφίαν οὖσαν· ὥσπερ γὰρ οἱ γραμματικοὶ ἐπενόησαν τὰ ὀκτὼ μέρη τοῦ λόγου ὑφ’ ἃ πᾶσα λέξις Ἑλληνικὴ 1 ἀνάγεται, καὶ ὥσπερ οἱ ῥήτορες ἐπενόησαν τὰς δεκατρεῖς [*](163r) στάσεις ὑφ’ ἃς πᾶν πολιτικὸν ζήτημα ἀνάγεται, καὶ ὥσπερ ὁ Ἀριστοτέλης ἐπενόησε τὰς δέκα κατηγορίας ὑφ’ ἃς πάντα τὰ ὄντα ἀνάγονται, οὕτω καὶ πᾶσα φωνὴ ὑπὸ τὴν φιλοσοφίαν οὖσα ὑπὸ τὰς πέντε φωνὰς ἀνάγεται· ἢ γὰρ γένος ἐστὶν ἢ εἶδος ἢ διαφορὰ ἢ ἴδιον ἢ συμβεβηκός.

Ὅτι γὰρ πέντε εἰσὶν αἱ φωναί, δείκνυται ἐκ διαιρέσεως τοιαύτης· ἡ φωνὴ διττή ἐστιν· ἢ γὰρ ἔναρθρός ἐστιν ἢ ἄναθρος. | καὶ ἔναρθρος μὲν ἡ ἐκ διανοίας προβαλλομένη ὥσπερ ἡ τοῦ ἀνθρώπου, ἄναρθρος δὲ ὥσπερ ἡ [*](1 εὔλογος T 2 διδασκαλικῷ om. V 6 ἐν—πp.] ταῦτα ἐν οἷς ἡ πρᾶξις V: ἐν οἷς σὺν θεῷ καὶ ἡ παροῦσα πρᾶξις C : om. T 8 εἰωθόντα T καφ. λἐγ. coll. KTc 12 τοῦτ’ ἔστι] ἤτοι Tc περὶ εἴδ.] καὶ εἴδ. καὶ c 15 καὶ τί διαφ. post συμβ. transp. V 16 διαλαμβ.] λαμβ. c 17 αὐτάς Par. 2089: ἑαυτάς KV : αὐτό Tc διὰ om. Tc ἡμῖν om. V 18 ὅτι om. Tc 19 γὰρ om. T 20 τῶν (post πάντων) om. V 22 ἄλλοι—διαλαμβάνει (23) om. Tc 23. 24 αἱ πέντε φωναὶ] αὗται Tc 27. 28 ἐπενόησεν ὁ ἂρ· colloc. T 28 ἐπενόησε] ἐποίησε V ἀνάγεται Tc 30 διαφορὰ ἢ εἶδος colloc. Κ 31 γὰρ ex δὲ corr. V δείκνυνται V)

τῶν ἀλόγων ζῴων καὶ ὁ ἦχος ὁ ἀπὸ λίθου ἢ ξύλου γινόμενος. καὶ ἑκατέρα δὲ τούτων διττή ἐστιν· ἢ γὰρ σημαντική ἐστιν ἢ ἀσήμαντος. καὶ ἔναρθρος μὲν καὶ σημαντικὴ ὥσπερ ἐπὶ τοῦ ἄνθρωπος καὶ ἵππος· αὗται γὰρ καὶ ἔναρθροί εἰσι, καθὸ ἀνθρώπων εἰσὶ φωναί, καὶ σημαντικαί, καθὸ κατὰ πραγμάτων τίθενται. ἔναρθρος δὲ ἀσήμαντος ὡς ἐπὶ τοῦ ἱπποκένταυρος· τοῦτο γὰρ ἀσήμαντόν ἐστιν, ἐπειδὴ οὐ τίθεται κατὰ πράγματος· οὔτε γὰρ ἔστιν ἱπποκένταυρος. ἄναρθρος δὲ καὶ σημαντικὴ ὡς ἐπὶ τῆς ὑλακῆς τῶν κυνῶν· αὕτη γὰρ καὶ ἄναρθρός ἐστι, καθὸ οὐκ ἔστιν ἀνθρώπου φωνή, καὶ σημαντική, καθὸ δηλοῖ παρουσίαν ἢ ξένου ἢ φίλου. ἄναρθρος δὲ καὶ ἀσήμαντος ὡς ἐπὶ τοῦ ἤχου τοῦ ἐκ λίθου ἢ ξύλου γινομένου· αὕτη γὰρ ἡ φωνὴ ἀσήμαντὸς ἐστιν· οὔτε γὰρ τίθεται κατὰ πράγματος.

Τούτων οὖν οὕτως ἐχόντων οἱ φιλόσοφοι περὶ τῆς ἀνάρθρου φωνῆς οὐ διαλαμβάνουσιν οὕτε δὲ περὶ τῆς ἐνάρθρου καὶ ἀσημάντου φωνῆς· οὗτοι γὰρ περὶ πράγματα καταγινόμενοι τῶν σημαινομένων φροντίζουσι. περὶ τούτων δὲ τοῖς γραμματικοῖς μελέτω· οὗτοι γὰρ ὡς περὶ φωνὰς καταγινόμενοι οὐ πάνυ τῶν σημαινομένων φροντίζουσι. περὶ δὲ τῆς ἐνάρθρου καὶ σημαντικῆς φωνῆς διαλαμβάνουσιν οἱ φιλόσοφοι, καὶ περὶ ταύτης οὐ πάσης· ἰστέον γὰρ ὅτι ἡ ἔναρθρος καὶ σημαντικὴ φωνὴ διττή ἐστιν· ἢ γὰρ μερική ἐστιν ἢ καθόλου. καὶ μερικὴ μέν, ὡς ὅταν εἴπωμεν ῾Σωκράτης᾿ ῾Πλάτων᾿ ταῦτα γὰρ μερικά εἰσι), καθόλου δέ, ὡς ὅταν εἴπωμεν ῾ἄνθρωπος᾿ ῾ἵππος᾿. ταῦτα γὰρ καθόλου εἰσι. περὶ οὖν τῆς μερικῆς οὐ διαλαμβάνουσιν, ἐπειδὴ τὰ μερικὰ ἀόριστα καὶ ἀπερίληπτά εἰσιν, ἀλλὰ περὶ τῆς καθόλου διαλαμβάνουσιν.

Αὕτη οὖν ἡ ἔναρθρος καὶ σημαντικὴ καθόλου φωνὴ διττή ἐστιν· ἢ γὰρ οὐσιώδης ἐστὶν ἢ ἐπουσιώδης. ἐπουσιῶδες δὲ λέγεται τὸ ἐπὶ τῆς οὐσίας ὄν. ἑκάτερον δὲ τούτων διττόν ἐστιν· καὶ γὰρ τὸ ἐπουσιῶδες διττόν ἐστιν· ἢ γὰρ μιᾷ φύσει ἁρμόζει ἢ πολλαῖς φύσεσι. καὶ εἰ μὲν πολλαῖς φύσεσιν ἁρμόζει, γίνεται τὸ κοινῶς συμβεβηκός, ὅπερ διττόν ἐστιν· ἢ γὰρ χωριστόν ἐστιν | ἢ ἀχώριστον. καὶ χωριστὸν μέν ἐστιν ὡς ἐπὶ τοῦ κινεῖσθαι τοῦτο [*](163v) γὰρ χωριστὸν συμβεβηκός ἐστι· δύναται γάρ τις μὴ ἀεὶ κινεῖσθαι, ἀλλὰ δύναται καὶ ἠρεμεῖν. τοῦτο δὲ πολλαῖς φύσεσιν ἁρμόζει· καὶ γὰρ παντὶ ζῴῳ παρέτεται τὸ κινεῖσθαι), ἀχώριστον δὲ ὡς τὸ λευκὸν τοῦ κύκνου καὶ τὸ μέλαν [*](3 τοῦ om. KT ἀνθρώπου καὶ ἵππου KT 4 εἰσὶν ἀνθp. coll. TV 5. 6 ἱπποκένταυρος scripsi : ἱπποκενταύρου KTc : Κένταυρος V 7 οὕτε] an οὐδὲ ? Κένταυρος V 8 καὶ ἄναρθ.] ἄναρθ. μὲν Κ : ἄναρθ. c 9 καὶ σημ.] σημ. δὲ Κ φίλου] ἰδίου V 10 ante ἐπὶ add. ἡ c ἤχου τοῦ ἐκ om. V: ἐκ om. Tc γινομένη Vc 11 οὔτε] οὐ Tc ; an οὐδὲ ? 12 οὖν om. TVc ἀνάρθρου] ἐνάρθρου Tc 13 φωνῆς om. V 14 περὶ—μελέτω (15)] τοῖς γραμματικοῖς γὰρ μελέτω περὶ τούτου V 15 δὲ] γὰρ Κ ὡς om. Κ 17 διαλαμβ.] φροντίζουσι c 19 μὲν om. c 21 post διαλαμβ. add. οἱ φιλόσοφοι Κ 22. 23 διαλαμβάνουσιν om. Κ 25 ἐπουσιῶδες] ἐπουσιώδης Κ 26 καὶ γὰρ τὸ] τό γὰρ Tc διττόν ἐστιν om. Tc 27 γὰρ om. Tc φύσεσι (bis) om. Tc 28 ἁρμόζει om. TVc τὸ κοινῶς om. V 29 ἐστιν (post μέν) om. Tc 30 τις post κινεῖσθαι transp. V 30. 31 δύναται καὶ om. KTc 31 πολαῖς T)

τοῦ κόρακος· ταῦτα γὰρ ἀχώριστα συμβεβηκότα εἰσίν· οὔτε γὰρ ὁ κύκνος δύναται μὴ εἶναι λευκὸς οὔτε ὁ κόραξ δύναται μὴ εἶναι μέλας. ταῦτα δὲ πολλαῖς φύσεσιν ἁρμόζει· οὐ μόνον γὰρ ὁ κόραξ ἐστὶ μέλας ἀλλὰ καὶ ὁ Αἰθίοψ, καὶ πάλιν οὐ μόνον ὁ κύκνος ἐστὶ λευκὸς ἀλλὰ καὶ ἡ χιὼν καὶ τὸ ψιμύθιον. εἰ δὲ μιᾷ φύσει ἁρμόζει, γίνεται τὸ ἴδιον ἐπουσιῶδες, ὡς ὅτ εἴπωμεν τοῦ μὲν ἀνθρώπου ἴδιόν εἶναι τὸ γελαστικὸν τοῦ δὲ ἵππου τὸ χρεμετιστικόν. ὅθεν καὶ ἴδια λέγονται παρὰ τὸ ἰδίως μιᾷ φύσει ὑπάρχειν· καὶ γὰρ μόνῳ τῷ ἀνθρώπῳ παρέπεται τὸ γελᾶν καὶ μόνῳ ἰῷ ἵππῳ τὸ χρεμετίζειν.

Καὶ τὸ οὐσιῶδες δὲ πάλιν διττόν ἐστιν· ἢ γὰρ μιᾷ φύσει ἁρμόζει ἢ πολλαῖς φύσεσι. καὶ εἰ μὲν πολλαῖς φύσεσιν ἁρμόζει, ἢ ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορεῖται καὶ γίνεται τὸ γένος ἐρωτώμενοι γὰρ τί ἐστιν ἄνθρωπος τὸ γένος ἀποκρινόμεθα λέγοντες ῾ζῷον᾿, ὅπερ πολλαῖς ἁρμόζει φύσεσιν· οὐ μόνον γὰρ ὁ ἄνθρωπος ζῷον ἀλλὰ καὶ ὁ ἵππος καὶ ὁ κύων καὶ ὁ βοῦς), ἢ ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι κατηγορεῖται καὶ γίνεται ἡ διαφορά· ἐρωτώμενοι γὰρ ὁποῖόν τί ἐστιν ἄνθρωπος λέγομεν ὅτι λογικόν, τὴν διαφορὰν ἀποκρινόμενοι. τοῦτο δὲ πολλαῖς φύσεσιν ἁρμόζει· οὐ μόνον γὰρ ὁ ἄνθρωπός ἐστι λογικόν, ἀλλὰ καὶ ἄγγελος καὶ δαίμων. εἰ δὲ μιᾷ φύσει ἁρμόζει, ἢ πάλιν ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορεῖται καὶ γίνεται τὸ εἶδος ἐρωτώμενοι γὰρ τί ἐστι Σωκράτης καὶ λέγοντες ὅτι ἄνθρωπος τὸ εἶδος ἀποκρινόμεθα. τοῦτο δὲ μιᾷ φύσει ἁρμόζει· μόνοις γὰρ τοῖς ἀνθρώποις ἁρμόζει ἡ τοῦ ἀνθρώπου φωνή), ἢ ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι κατηγορεῖται καὶ γίνεται τὸ ουσιωδες ιοιον, οἶον ὡς ὅταν ἐρωτώμενοι ὁποῖόν τί ἐστιν ὁ ἄνθρωπος εἴπωμεν ῾νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικόν᾿. τοῦτο γὰρ ἰδίως μόνῳ τῷ ἀνθρώπῳ πρόσεστιν.

Πέντε οὖν οὐσῶν τῶν φωνῶν, ὡς ἐδίδαξεν ἡ διαίρεσις ἔστι γὰρ γένος εἶδος διάφορά ἴδιον συμβεβηκός), πέντε εἰσὶ καὶ οἱ τρόποι τῶν κατηγοριῶν τῶν Φωνῶν, τοῦτ’ ἔστι πέντε τρόποι εἰσὶν οἱ κατὰ τῶν φωνῶν τούτων φερόμενοι· ἔστι γὰρ τί ἐστιν, ὁποῖόν τί ἐστιν, ὁποῖόν ἐστι καὶ ποῖον ἐστι καὶ πῶς ἔχει. καὶ τὸ μὲν γένος καὶ τὸ εἶδος ἐν τῷ τί ἐστι κατηγοροῦνται ἐρωτώμενοι γὰρ τί ἐστι τὸ προσιὸν ἢ ἄνθρωπος λέγομεν ἢ ζῷον, καὶ ἰδοὺ τὸ μὲν ζῷον γένος ἐστὶ τὸ δὲ ἄνθρωπος εἶδος), ἡ δὲ διαφορὰ καὶ τὸ ἴδιον οὐσιῶδες ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι κατηγοροῦνται ἐρωτώμενοι γὰρ ὁποῖον τί ἐστι τὸ προσιὸν ἢ λογικὸν λέγομεν ἢ νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικόν, καὶ ἰδοὺ [*](2 pr. μὴ om. V 3 μόνος V 4 ἐστι om. V λευκὸν Tc 5 ψιμμύθιον KT 6 εἴπωμεν] λέγωμεν V 7 λέγεται Tc φύσει μιᾷ colloc. Tc παρέπεται] ὑπάρχοι (sic) V γελᾶν] γελαστικὸν c 13. 14 ὅπερ—ζῷον om. c 13 ἁρμόζει πολλαῖς colloc. V 14 γὰρ ὁ om. V καὶ ὁ ἵππος καὶ ὁ βοῦς καὶ ὁ κύων Tc : καὶ ἵππος καὶ χύων κα)ὶ βοῦς V 16 ὅτι om. V 17 ἁρμ.] ὑπάρχει KTc ἐστι om. V λογικὸς Tc 20 ὅτι ἰδίως V 21 ἡ τοῦ ἀνθp. φωνὴ τοῖς ἀνθp. ἁp. coll. Tc 23 6 om. KT 24 ἱδίως ἤγουν ἰδιαζόντως V 25 πέντε—πῶς ἔχει (p. 86,11) eicias ἐδίδαξεν] ἐδείξαμεν V 26 συμβ. ἴδιον διαφορά colloc. ποῖόν ἴδιον καὶ συμβ. Tc 28 τί ἐστιν] εἰπεῖν c ὁποῖόν τι] καὶ ποῖον V 1: καὶ ποῖόν τι V2 ante ὁποῖόν ἐστι add. καὶ V 29 κατηγοροῦνται Par. 2089: κατηγορεῖται KTVc 30 et 33 προϊὸν KTc 32 ὁποῖον] ποῖον τοῦ V κατηγορεῖται Κ)

τὸ μὲν λογικὸν διαφορά ἐστι τὸ δὲ νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικὸν ἴδιον [*](164r) οὐσιῶδες), τὸ δὲ ἴδιον ἐπουσιῶδες ἐν τῷ ὁποῖόν ἐστι κατηγορεῖται (ἐρωτώμενοι γὰρ ὁποῖόν ἐστιν ὁ ἄνθρωπος λέγομεν γελαστικὸν καὶ ὁποῖόν ἔστιν ὁ ἵππος λέγομεν χρεμετιστικόν), τὸ δὲ ἀχώριστον συμβεβηκὸς ἐν τῷ ποῖόν ἐστι κατηγορεῖται ἐρωτώμενοι γὰρ ποῖόν ἐστιν ὁ κόραξ λέγομεν μέλαν καὶ ποῖόν ἐστι κύκνος λέγομεν λευκόν), τὸ δὲ χωριστὸν συμβεβηκὸς ἐν τῷ πῶς ἔχει κατηγορεῖται· ἐρωτώμενοι γὰρ πῶς ἔχει Σωκράτης λέγομεν ὅτι ὑγιαίνει ἢ κινεῖται. δέδεικται οὖν ὅτι πέντε εἰσὶν αἱ φωναί· ἔστι γὰρ γένος εἶδος διαφορὰ ἴδιον καὶ συμβεβηκός. καὶ πέντε τρόποι οἱ κατὰ τῶν φωνῶν τούτων φερόμενοι· ἔστι γὰρ τί ἐστιν, ὁποῖόν τί ἐστιν, ὁποῖόν ἐστι, ποῖόν ἐστι καὶ πῶς ἔχει.

Ἀποροῦσι δέ τινες λέγοντες ὅτι οὐκ εἰσὶ μόναι πέντε φωναὶ ἀλλὰ καὶ ἕξ· ἔστι γὰρ γένος εἶδος διαφορὰ συμβεβηκὸς ἴδιον οὐσιῶδες καὶ ἴδιον ἐπουσιῶδες. πρὸς οὗς ἔστιν εἰπεῖν ὅτι περὶ φωνῶν ἐστιν ὁ λόγος, μία δὲ φωνή ἐστι τὸ ἴδιον οὐσιῶδες καὶ τὸ ἴδιον ἐπουσιῶδες· εἴτε γὰρ οὐσιῶδές ἐστιν εἴτε ἐπουσιῶδες, ἴδιον λέγεται. ἐπεὶ κατὰ τοῦτον τὸν λόγον πλείονες τῶν ἓξ φωνῶν εἰσιν· ἔστι γὰρ συμβεβηκὸς χωριστόν, ἔστι δὲ καὶ ἀχώριστον, ἀλλὰ μία φωνή ἐστι καὶ τὸ χωριστὸν συμβεβηκὸς καὶ τὸ ἀχώριστον· εἴτε γὰρ χωριστόν ἐστιν εἴτε ἀχώριστον, συμβεβηκὸς λέγεται. ταῦτα μὲν ἐν τούτοις.

Ἰστέον δὲ ὅτι οὐσιῶδες μέν ἐστιν ὃ παρὸν μὲν σώζει ἀπὸν δὲ φθείρει, ὡς ἐπὶ τοῦ λογικοῦ· τοῦτο γὰρ οὐσιωδῶς πρόσεστι τῷ ἀνθρώπῳ· παρὸν μὲν γὰρ σώζει τὸν ἄνθρωπον, ἀπὸν δὲ φθείρει αὐτόν· οὐ δύναται γὰρ ἄνθρωπος χωρὶς τοῦ λογικοῦ εἶναι. ἐπουσιῶδες δέ ἐστιν ὃ οὔτε παρὸν σώζει οὔτε ἀπὸν φθείρει, ὡς ἐπὶ τοῦ λευκοῦ· τοῦτο γὰρ οὔτε παρὸν σώζει τὸν ἄνθρωπον οὔτε ἀπὸν φθείρει· ἐνδέχεται γὰρ τὸν ἄνθρωπον καὶ εἶναι λευκὸν καὶ μὴ εἶναι καὶ ὅμως συνίστασθαι. τὸ δὲ λευκὸν τοῦ κύκνου καὶ τὸ μέλαν τοῦ Αἰθίοπος ἀχώριστά εἰσι συμβεβηκότα· οὔτε γὰρ κύκνον ἐνδέχεται μὴ εἶναι λευκὸν οὔτε Αἰθίοπα μὴ εἶναι μέλανα. ταῦτα ἔχομεν εἰπεῖν περὶ τοῦ σκοποῦ. ἐν οἷς καὶ ἡ δευτέρα πρᾶξις.

[*](1 ἐστι διαφορὰ colloc. V 2 τὸ δὲ ἴδιον] καὶ τὸ ἴδιον δὲ KTc ὁποῖον K2T2c : ὁποῖόν τι K1T1V 3 et 4 ὁ (bis) om. KTc 4 ποῖον] ὁποῖον Tc 5 ὁ om. TVc μέλας KTc 6 λευκός KTc χωριστὸν δὲ colloc. Tc 7 ὅτι om. V 8 αἱ om. V 9 συμβεβηκὸς ἴδιον καὶ (καὶ om.) colloc. V 10 ante ὁποῖόν ἐστι et ποῖόν ἐστι add. καὶ V 12 πέντε μόναι colloc. TVc 13 ἴδ. ἔπουσι καὶ ἴδ. οὐσ. colloc. V 16 κατὰ τὸν λόγον αὑτῶν V 17 συμβ. ἀχώριστον κα χωριστὸν συμβ. Y 18 ἀλλὰ—ἀχώριστον om. Κ καὶ τὸ χωp. συμβ. om. c συμβεβηκὸς (post χωριστὸν) om. T post ἄχωp. add. συμβεβηκός V 19 ἀχώ ἐστιν εἴτε χωp. colloc. V εἴτε ἄχωρ] ἢ ἄχωp. KT 19. 20 ταῦτα μὲν ἑ τούτοις om. Κ 21 δὲ] οὑν Κ alt. μὲν om. Kc 22 ὡς ἐπὶ ἐπὶ—φθείρει αὐτόν (23) om. KTc 25 ὡς ἐπὶ—φθείρει (26) om. TV 26 pr. τόν ἄνθρωπον Laur. 72,5: om. Kc 27 εἶναι καὶ μὴ εἶναι λευκὸν colloc. V καὶ (ante ὅμως) om. Κ δὲ] γὰρ KVc 28 ἀχώριστόν ἐστι συμβεβηκός KTc 29 Αἰθίοπα] κόρακα V 30 ἐν οἷς σὺν θεῶ ἡ πρᾶξις V : om. T)

Πρᾶξις γ΄.

Μαθόντες τὸν σκοπὸν τοῦ παρόντος συγγράμματος ἔλθωμεν ἐπὶ τὸ χρήσιμον. ἰστέον ὅτι τὸ χρήσιμον τοῦ παρόντος συγγράμματος τριττόν ἐστι· χρησιμεύει γὰρ καὶ εἰς τὰς Κατηγορίας Ἀριστοτέλους καὶ εἰς πᾶσαν τὴν φιλοσοφίαν καὶ εἰς τὰς διαλεκτικὰς μεθόδους. καὶ εἰς μὲν τὰς Κατηγορίας Ἀριστοτέλους χρησιμεύει, ὅτι ἐν ταῖς Κατηγορίαις διδάσκει ἡμᾶς ὁ Ἀριστοτέλης περὶ τῶν δέκα γενικωτάτων γενῶν, διδάσκει δὲ ἡμᾶς ἐν τῷ παρόντι συγγράμματι τί ἐστι γένος καὶ πάλιν ὅτι τὰ γένη | τῶν εἰδῶν [*](164v) εἰσι γένη καὶ διὰ τῶν διαφορῶν διαιροῦνται εἰς τὰ εἴδη· καὶ γὰρ τὸ ζῷον, ὅπερ ἐστὶ γένος, διὰ τῶν διαφορῶν, φημὶ δὲ διὰ τοῦ λογικοῦ καὶ τοῦ ἀλόγου, διαιρεῖται εἰς τὰ εἴδη, οἷον εἰς τὸ λογικὸν ζῷον καὶ εἰς τὸ ἄλογον ζῷον. διδάσκει δὲ ἡμᾶς ἐν τῷ παρόντι συγγράμματι καὶ τί ἐστιν εἶδος καὶ τί ἐστι διαφορά. καὶ πάλιν ἐπειδὴ τὰ γενικώτατα γένη ὅρους οὐκ ἐπιδέχονται ὁ γὰρ ὅρος ἀπὸ γένους· καὶ συστατικῶν διαφορῶν σύγκειται, οἷον ὁ ἄνθρωπός ἐστι ζῶον λογικὸν θνητὸν νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικόν· ἰδοὺ τὸ μὲν ζῷον γένος ἐστὶν αἱ δὲ λοιπαὶ συστατικαὶ διαφοραί. τὰ δὲ γενικώτατα γένη οὐκ ἔχουσιν ὑπεραναβεβηκὸς γένος τὸ ὀφεῖλον τεθῆναι ἐν τῷ ὅρῳ· τούτου χάριν οὐκ ἐπιδέχονται ὅρον, ἀλλὰ διὰ ἰδίου δηλοῦνται), διδάσκει δὲ] ἡμάς ἐν τῷ παρόντι συγγράμματι τί ἐστιν ἴδιον. καὶ πάλιν ἐπεὶ τὰ πολλὰ τῶν δέκα γενικωτάτων γενῶν συμβεβηκότα εἰσὶν οἷον τὸ ποιὸν καὶ τὸ ποσόν, διδάσκει ἡμᾶς ἐν τῷ παρόντι συγγράμματι τί ἐστι συμβεβηκός.

Δέδεικται οὖν ὅτι χρησιμεύει τὸ παρὸν σύγγραμμα εἰς τὰς Ἀριστοτέ- λους Κατηγορίας. εἰς πᾶσαν δὲ τὴν φιλοσοφίαν χρησιμεύει τὸ παρὸν σύγγραμμα οὕτως· εἰ ἄρα αἱ Ἀριστοτέλους Κατηγορίαι εἰς πᾶσαν τὴν φιλοσοφίαν συμβάλλονται εἰσαγωγαὶ γάρ εἰσι τῆς φιλοσοφίας καὶ δι’ αὐτῶν πάντα τὰ ὄντα διδασκόμεθα), συμβάλλεται δὲ ἡ παροῦσα πραγματεία εἰς τὰς Ἀριστοτέλους Κατηγορίας, ὡς δέδεικται, δῆλον ὅτι διὰ μέσου τῶν κατημαθόντες [*](2 post add. σὺν θεῶ KTc: om. V καὶ ἐπὶ TV 3 post ἰστέον add. δὲ c τριττόν K 2: τρίτον K1Vc: τετραχές T 4 χρησιμεύει] χρήσιμον Brand, post χρησιμεύει γὰρ add. τὸ παρὸν σύγγραμμα εἰς τὴν ἡμῶν αὐτῶν οὐσίαν. κοινωνικοὶ γάρ ἐσμεν οἱ ἄνθρωποι καὶ ἐξαγγέλλομεν (ἐξαγγέλομεν T) ἑαυτοῖς διὰ τῆς φωνῆς τὰ τοῦ νοῦ γεννήματα, ὅθεν καὶ φωνὴ λέγεται παρὰ διὰ Κ) τὸ φωτίζειν, φῶτες γὰρ ἐκαλοῦντο οἱ ἄνθρωποι KTc 6 Ἀριστοτέλους χρησιμεύει om. V ἐν ταῖς κατηγορίαις post ἡμᾶς transp. T : om. V ὁ om. Tc 7 δὲ] δὴ V an ἡμᾶς <Πορφύριος> ? 8 τὰ γένη ὅτι coll. c τῶν (aute εἰδῶν) om. V 9 καὶ γὰρ—εἴδη (11) om. V 10 τοῦ (ante ἀλόγου) om. T 11 διαιρεῖται post φημὶ δὲ colloc. Tc τὸ ζῶον τὸ λογικὸν T καὶ εἰς τὸ ἄλ. ζῶον om. V 12 alt. ἐστι om. V 14 σύγκειται post γένους transp. Κ διαφ. συστ. colloc. Tc ὁ om. KTc 15 γένος ζῶον colloc. c 16 an αἱ δὲ λοιπαὶ <λέξεις> ? (cf. p. 91,13) 17 ἐπαναβεβηκὸς V γένος om. K τεθεῖναι KVc 18 ἰδίων V : ἐπεὶ ἀιδίου c δὲ delevi 19 ἴδιον—τί ἐστι (21) om. Tc : in mrg. suppl. ἰδίων τοῦ om. V 19, 20 τῶν δέκα γενῶν τῶν γενικ. V 20 ποιὸν ποσὸν καὶ τὸ om.) V διδάσκει δὲ V 22 τὰς τοῦ ἀριστ. KT 23 τὸ παρὸν σύγγp. om. Tc)

γοριῶν συμβάλλεται ἡμῖν τὸ παρὸν σύγγραμμα καὶ εἰς πᾶσαν τὴν φιλοσοφίαν. συμβάλλεται δέ, ὡς εἴρηται, τὸ παρὸν σύγγραμμα καὶ εἰς τὰς διαλεκτικὰς μεθόδους. ἀλλὰ πρῶτον εἴπωμεν διὰ τί λέγονται διαλεκτικαὶ μέθοδοι καὶ πόσι εἰσὶ καὶ τὴν τάξιν αὐτῶν, καὶ οὕτω λέγωμεν πῶς συμβάλλεται τὸ παρὸν σύγγραμμα καὶ εἰς τὰς διαλεκτικὰς μεθόδους.

Ἰστέον δὲ ὅτι διαλεκτικαὶ ἐλέγοντο, ἐπειδὴ ἐν τῷ διαλέγεσθαι ἀνεφαίνοντο· ἐν γὰρ τῷ διαλέγεσθαι καὶ διῄρουν καὶ ὡρίζοντο καὶ ἀποδείξεσιν ἐκέχρηντο καὶ τῇ ἀναλύσει. εἰσὶ δὲ τέσσαρες αἱ διαλεκτικαὶ μέθοδοι· ἐστι γὰρ διαιρετικὴ ὁριστικὴ ἀποδεικτικὴ ἀναλυτική. καὶ διαιρετικῆς μὲν ἔργον ἐστὶ τὸ λαμβάνειν τὰ γένη καὶ διαιρεῖν αὐτὰ εἰς εἴδη, ὁριστικῆς δὲ ἔργον ἐστὶ τὸ ὁρίζεσθαι τὰ πράγματα, ἀποδεικτικῆς δὲ τὸ ἀποδείξεσι πιστοῦσθαι τὰ λεγόμενα. ἔστι δὲ ἡ πίστις τριττή· ἢ γὰρ ἐκ τῶν καθόλου τὰ μερικὰ πιστοῦνται ἢ ἐκ τῶν μερικῶν τὰ καθόλου ἢ ἐκ τοῦ ἴσου τὸ ἴσον. καὶ ἡνίκα μὲν ἐκ τῶν καθόλου τὰ μερικὰ κανονίζονται, λέγεται ἀπόδειξις, οἷον ὡς ὅταν βουλόμενοι δεῖξαι ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔμψυχός ἐστιν ἐκ τῶν καθόλου τοῦτο πιστωσώμεθα λέγοντες ὅτι ὁ ἄνθρωπος ζῷόν ἐστι, πᾶν ζῷον ἔμψυχόν ἐστιν, ὁ ἄνθρωπος ἄρα ἔμψυχός ἐστιν᾿. ἡνίκα δὲ ἐκ τῶν μερικῶν τὰ καθόλου κανονίζομεν, λέγεται ἐπαγωγή, οἷον ὡς ὅταν βουλόμενοι δεῖξαι ὅτι πᾶν | ζῷον τὴν κάτω γένυν κινεῖ ἐκ τῶν μερικῶν τοῦτο πιστωσώμεθα [*](165r) λέγοντες ὅτι 6 ἄνθρωπος τὴν κάτω γένυν κινεῖ, ὁ ἵππος τὴν κάτω γένυν κινεῖ, πᾶν ζῷον ἄρα τὴν κάτω γένυν κινεῖ᾿. ἡνίκα δὲ ἐκ τοῦ ἴσου τὸ ἴσον κανονίζομεν, λέγεται τὸ τοιοῦτον παράδειγμα οἷον ὡς ἐπὶ τοῦ Διονυσίου· βουλόμενος γάρ τις μὴ δοθῆναι τῷ Διονυσίῳ στρατὸν εἰσέρχεται καὶ κέχρηται παραδείγματι τῷ Πεισιστράτῳ λέγων ὅτι ‘μὴ δῶμεν τῷ Διονυσίῳ στρατόν, ἵνα μὴ τυραννήσῃ ὡς ὁ Πεισίστρατος᾿. ἰστέον δὲ ὅτι εἷς κυρίως τρόπος ἐστὶν ἀποδείξεως ὁ ἀπὸ τῶν καθόλου τὰ μερικὰ κανονίζων· οὗτος γὰρ ὄντως ἀναγκαίως ἔχει· ὁ γὰρ λόγος ὁ κανονίζων ἀπὸ τῶν καθόλου τὰ μερικὰ ἀναγκαίως ἀληθεύει· ἀνάγκη γὰρ πᾶσα τὸν ἄνθρωπον, εἴ γε ζῷόν ἐστιν, ὁμοίως πᾶσι τοῖς ζῴοις ἔμψυχον εἶναι. ὁ δὲ κανονίζων ἀπὸ τῶν μερικῶν τὰ καθόλου οὐκ ἔστι κυρίως τρόπος ἀποδείξεως, ἐπειδὴ οὐ δύναταί [*](1 καὶ om. KTc 2 ὡς—σὐγγραμμα om. V 4 λέγωμεν Laur. 72,5: λέγομεν KTVc πῶς—συγγp.] τὸ παρὸν σύγγp. πῶς χρησιμεύει V 5 καὶ om. KV 6 δὲ om. T λέγονται V 6. 7 ἀνεφαίν.—διαλέγεσθαι om. V διεφαίν. c 7 ἐν τῶ γὰρ colloc. Κ διωρίζοντο Tc 8 διαλεκτικοὶ V 9 καὶ ἀναλυτική Brand. διαιρετικοῦ Kc 10 εἰς εἴδη om. V ὁριστικοῦ KTc 11 ἀποδεικτικοῦ KTc 13 πιστοῦται TY 14 τοῦ καθόλου T κανονίζεται V 15 βουλώμενοι T ἀποδεῖξαι V (of. v. 18) 15. 16 ὁ (post ὅτι) om. V (bis) 15 ἔμψυχον KV 16 et 19 πιστωσόμεθα TVc 16 ὅτι (post λέγοντες) om. Tc 17 ἔμψυχον V 18 κανονίζωμεν Kc 19 γένυν κινεῖ supra suppl. Κ 2 20 ὁ (ante ἄνθp.) om. V ὁ ἵππος—κινεῖ (21) om. V 21 πᾶν—κινεῖ om. T ἄρα ζῶον colloc. V 22 κανονίζωμεν T οἶον om. Κ 22. 23 Διονυσίου om. V 23 γὰρ om. V Διονυσίῳ] διονύσω V 24 τῶ πεισιστράτω παράδειγμα (sic) V πισειστράτω T 26 ἐστὶ τῆς ἀποδ. Κ τὰ μερικὰ om. Κ κανονίζων] expl. Crameri Anecd. Paris. 26. 27 οὗτος γὰρ ὄντως ἀναγκ.] οὗτος γὰρ ἀναγκ. οὕτως Κ : οὗτος γὰρ οὔτως ἀναγκ. Τ : οὕτως γὰρ ὄντως ἀναγκ. V 28 ἀληθεύει in ras. T)

τις πᾶσι τοῖς μερικοῖς ἐπεξελθεῖν ἀπείροις καὶ ἀπεριλήπτοις οὖσιν, ἵνα κανονίσῃ ἐκ τῶν μερικῶν τὰ καθόλου. ἄλλως τε δὲ οὗτε ἀληθεύει πάντως ὁ λόγος ὁ ἐκ τῶν μερικῶν τὰ καθόλου κανονίζων· τὸ γὰρ λέγειν ὅτι ῾ὁ ἄνθρωπος τὴν κάτω γένυν κινεῖ, ὁ ἵππος τὴν κάτω γένυν κινεῖ, πᾶν ἄρα ζῷον τὴν κάτω γένυν κινεῖ᾿ οὐκ ἀληθεύει· οὔτε γὰρ ὁ κροκόδειλος οὔτε ὁ φοῖνιξ τὸ ὄρνεον οὔτε ὁ δελφὶν τὴν κάτω γένυν κινοῦσιν, ἀλλὰ τὴν ἄνω. ἀλλ’ οὔτε δὲ ὁ ἐκ τοῦ ἴσου τὸ ἴσον κανονίζων ἐστὶ κυρίως τρόπος ἀποδείξεως· οὐδὲ γὰρ πάντως ἀληθεύει· οὔτε γὰρ εἰ ὁ Πεισίστρατος ἐτυράννησε, πάντως καὶ ὁ Διονύσιος τυραννήσει, οὔτε εἰ πλεύσας τις ἐναυάγησε, πάντως καὶ ἄλλος πλέων ναυαγήσει.

Ἀναλυτικῆς δὲ ἔργον ἐστὶ τὸ διαλύειν τι εἰς ἐκεῖνα, ἐξ ὧν καὶ συνίσταται, οἷον ὡς ὅταν λαμβάνων τις τὸν ἄνθρωπον διαλύῃ αὐτὸν εἰς χεῖρας καὶ πόδας καὶ κεφαλὴν καὶ σάρκας καὶ ὀστέα, καὶ ταῦτα ἀναλύῃ εἰς τὰ τέσσαρα στοιχεῖ, ἐξ ὧν καὶ σύγκειται, καὶ τὰ τέσσαρα στοιχεῖα εἰς ὕλην καὶ εἰς εἶδος, ἐξ ὧν καὶ συνίσταται. ἰστέον δὲ ὅτι ἄλλο ἐστὶ διάλυσις καὶ ἄλλο ἀνάλυσις· ἡ μὲν γὰρ διάλυσις ἐπὶ τῶν μερῶν λέγεται, ἡ δὲ ἀναλυσις ἐπὶ τῶν τεσσάρων στοιχείων. διαφέρουσι δὲ τὰ μέρη τῶν τεσσάρων στοιχείων, ὅτι τὰ μέρη οἰκείαν περιγραφὴν ἔχουσι καὶ περιωρισμένα εἰσί καὶ γὰρ περιώρισται πόθεν ἕως ποῦ ἐστιν ἡ χεὶρ καὶ πόθεν ἕως ποῦ ἐστιν ὁ πούς), τὰ δὲ τέσσαρα στοιχεῖα οὐκ ἔχουσι περιγραφὴν οὐδὲ εἰσι περιωρισμένα· οὐδὲ γάρ ἐστι περιωρισμένον πόθεν ἕως ποῦ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ ἐστὶ τὸ ὕδωρ καὶ πόθεν ἕως ποῦ ἡ γῆ καὶ πόθεν ἕως ποῦ τὸ πῦρ καὶ πόθεν ἕως | ποῦ ὁ ἀήp. ταῦτα μὲν ἐν τούτοις.

[*](165v)

Ἡ δὲ τάξις αὐτῶν ἐστι τοιαύτη· ἡ διαιρετικὴ προτερεύει τῆς ὁριστικῆς, ἐπειδὴ καὶ ἡ διαίρεσις προτερεύει τοῦ ὁρισμοῦ· καὶ γὰρ λαμβάνων τις ἐκ τῆς διαιρέσεως τὰ χρειώδη ἀποτελεῖ τὸν ὅρον, οἷον βουλόμενος ὁρίσα- σθαι τὸν ἄνθρωπον λαμβάνει τὸ γένος, φημὶ δὲ τὸ ζῷον, καὶ ἐκ τῆς διαιρέσεως τοῦ ζῴου τῆς εἰς λογικὸν καὶ ἄλογον λαμβάνει τὸ λογικὸν καὶ ἐκ τῆς διαι- ρέσεως τοῦ λογικοῦ τῆς εἰς θνητὸν καὶ ἀθάνατον λαμβάνει τὸ θνητόν· ἐπειδὴ οὖν λαμβάνων τις ἐκ τῆς διαιρέσεως τὰ χρειώδη ἀποτελεῖ τὸν ὅρον, [*](2 οὔτε] an οὐδὲ ? 3 ὁ (ante ἐκ) om. V ὁ (ante ἄνθp.) cm. V 4 ὁ ἵππος—κινεῖ om, V 6 οὔτε ὁ δελφὶν om. V δελφῖνος Brand. 7 ἀλλ’ om. V κύριος V 8 οὐδὲ] οὐ Κ 9 διόνυσος V alt. πάντως om. V 10 ἄλλος] ἕτερός τις KT πλέων post ναυαγήσει colloc. γ’ 11 ἀναλυτικῆς scripsi : ἀναλυτικοῦ KT : ἀναλυτικῶν V (cf. p. 88,9. 11) τι om. V καί om. Κ 11. 12 συνίστανται TV 12 διαλύει T 13 σάρκα Κ ταῦτα ἀναλύῃ] ἀναλύει αὐτὰ Τ : ταῦτα ἀναλύση V τὰ om. T 14 post στοιχεῖα add. πάλιν ἀναλύει T σύγκεινται T 14. 15 εἰς ὕλην καὶ εἶδος Τ : om. Κ 15 alt. καὶ om. T συνίστανται TV 16 διάλ. μὲν γὰρ ἡ om.) KT 17 διαφέρουσι—στοιχείων (18) om. V 19 post pr. πόθεν add. καὶ T 20 ἐστιν (ante ὁ πούς) om. V 21 οὐδὲ Laur. 72,2 : οὔτε KTV ἐν τῷ ἀνθp. post περιωρισμένον colloc. Κ : ante περιωp. T 22 ante ἡ γῆ add. ἐστιν Κ 22. 23 καὶ πόθεν ἕως ποῦ ὁ ἀήρ] καὶ πόθεν ἕως ποῦ ἐστι τὸ ὕδωρ καὶ πόθεν ἕως ποῦ ὁ ἀήρ K : om. V 25 τοῦ ὁp. προτ. colloc. V 26 τὰ χρειώδη Laur. 72,5 : τὸ χρήσιμον KTV (cf. v. 30) βουλ. τις T 27 φημὶ δὲ] οἷον V 30 ἐκ τῆς διαιρέσεως post χρειώδη colloc. Τ : om. Κ)

εὐλόγως ἡ διαιρετικὴ προτερεύει τῆς ὁριστικῆς. ἡ δὲ ὁριστικὴ προτερεύει τῆς ἀποδεικτικῆς, ἐπειδή, ὥς φησιν ὁ Ἀριστοτέλης, ῾ἀρχὴ ἀποδείξεως ὁ ὁρισμός ἐστιν᾿. ἡ γὰρ ἀπόδειξις τὴν φύσιν τοῦ ὑποκειμένου πράγματος παρίστησι, καὶ οἱ ὁρισμοὶ δὲ τὴν φύσιν τῶν πραγμάτων παριστῶσιν. ἡ δὲ ἀναλυτικὴ τελευταίαν ἔχει τάξιν, ἐπειδὴ ἐναντίως πως ἔχει πρὸς τὰ ἄλλα· καὶ γὰρ ἡ ἀναλυτικὴ ἐναντίως ἔχει πρὸς τὴν διαιρετικήν, ὅτι ἡ μὲν διαιρετικὴ ἀπὸ ἁπλοῦ τινος ἄρχεται καὶ εἰς σύνθετά τινα τελευτᾷ καὶ γὰρ λαμβάνει τις τὴν οὐσίαν ἁπλοῦν τι οὖσαν καὶ διαιρῶν αὐτὴν καταντᾷ ἄχρι τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἵππου καὶ κυνός, ἅτινα σύνθετά τινά εἰσιν), ἡ δὲ ἀναλυτικὴ ἀπὸ συνθέτου ἄρχεται καὶ εἰς ἁπλᾶ καταντᾷ· καὶ γὰρ ὁ ἀναλυτικὸς λαμβάνων τὸν ἄνθρωπον, ὅπερ σύνθετόν τί ἐστι, διαιρεῖ αὐτὸν ἄχρι τῆς ὕλης καὶ τοῦ εἴδους, ἅπερ ἁπλᾶ τινά εἰσι. πρὸς δὲ τὴν ὁριστικὴν ἐναντίως πως ἡ ἀναλυτική, ὅτι ἡ μὲν ὁριστικὴ ἐκ διαφόρων μίαν φύσιν ποιεῖ καὶ γὰρ ἐκ τοῦ ζῷον λογικὸν θνητὸν νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικὸν μίαν φύσιν ἀποτελεῖ, τὸν ἄνθρωπον), ἡ δὲ ἀναλυτικὴ τοὐναντίον ἐξ ἑνός τινος διάφορα ποιεῖ· καὶ γὰρ λαμβάνει τὸν ἄνθρωπον ἕν τι ὄντα καὶ διαλύει αὐτὸν εἰς διάφορα, οἷον εἰς χεῖρας πόδας κεφαλὴν φλέβας σάρκας ὀστᾶ. πρὸς δὲ τὴν ἀποδεικτικὴν ἐναντίως ἔχει ἡ ἀναλυτική, ὅτι ἡ μὲν ἀποδεικτικὴ ἐκ συλλογισμῶν συνίσταται βουλόμενοι γὰρ δεῖξαι τὸν ἄνθρωπον ἔμψυχον διὰ συλλογισμοῦ τοῦτο δεικνύομεν λέγοντες ὅτι ῾ὁ ἄνθρωπος ζῷον, πᾶν ζῷον ἔμψυχον, ὁ ἄνθρωπος ἄρα ἔμψυχον᾿), ὁ δὲ συλλογισμός, ὡς καὶ ἡ ὀνομασία δηλοῖ, συλλογή ἐστι λόγων, ἡ δὲ ἀναλυτικὴ τοὐναντίον διάλυσιν ποιεῖται· καὶ γὰρ τοὺς συλλογισμοὺς εἰς λόγους διαλύει καὶ τοὺς λόγους εἰς λέξεις. ταῦτα μὲν καὶ περὶ τῆς τάξεως.

Ἔλθωμεν δὲ καὶ δείξωμεν πῶς χρησιμεύει τὸ παρὸν σύγγραμμα εἰς τὰς διαλεκτικὰς μεθόδους. ἰστέον ὅτι εἰς τὴν διαιρετικὴν χρησιμεύει οὕτως· ὥσπερ ἐν τοῖς ἔξω ἐστὶ τὸ διαιροῦν καὶ τὸ διαιρούμενον καὶ τὰ εἰς ἃ γίνεται ἡ διαίρεσις οἷον ὡς ἐπὶ τῆς τεκτονικῆς ἔστι γὰρ ὁ πρίων ὁ διαιρῶν καὶ τὸ ξύλον τὸ διαιρούμενον καὶ αἱ σανίδες εἰς ἃς ἐγένετο ἡ διαίρεσις), οὕτω καὶ ἐν|ταῦθά ἐστι τὸ διαιροῦν καὶ τὸ διαιρούμενον καὶ τὰ εἰς ἃ ἐγένετο [*](166r) ἡ διαίρεσις, καὶ διαιρούμενον μέν ἐστι τὸ γένος τοῦτο γάρ ἐστι τὸ διαιρούμενον) διαιροῦν δὲ αἱ συστατικαὶ διαφοραί καὶ γὰρ αἱ συστατικαὶ διαφοραί εἰσιν αἱ διαιροῦσαι· τὸ γὰρ λογικὸν προσερχόμενον τῷ ζῴῳ διαιρεῖ [*](2 φησιν ὁ Ἀp.] Anal. post. Β 3 p. 90 b 24 4 καὶ οἱ ὁp. δὲ] οἱ δὲ ὁρισμοὶ T 5 an τὰς ἄλλας? 6 καὶ γὰρ—διαιρετικήν] καὶ πρῶτα μὲν ἔχει ἐν. πρὸς τὴν διαιp. T : καὶ γὰρ ἡ ἀναλ. ἐν. πρὸς τὴν διαιρετικὴν διαλυτικὴν m. 1) ἔχει V 9 τοῦ cm. V σύνθετά τινά Paris. 1938: σύνθετόν τι KTV (cf. v. 12) 11 an ὅσπερ ? τι cm. Κ αὐτὸ T τῆς] καὶ V 13 πως om. KT ante ὅτι add. οὕτως T 15 ἡ δὲ ἀναλ.—ἄνθρωπον (16) suppl. in mrg. Κ τοὐναντίον om. V τινος om. T 16 post alt. καὶ add. γὰρ Κ 17 καὶ κεφαλὴν Κ σάρκα TV καὶ ὀστᾶ T 18 ante ὅτι add. οὕτως T 20 ζῶόν ἐστι, πᾶν δὲ ζῶον ἔμψυχόν ἐστιν KT 21 καὶ om. Κ 22 λόγων] λέξεων V τοὐναντίαν T 24 τάξεως] λέξεως V 25 δὲ om. KT 27 τὸ (ante διαιρούμενον) om. KT 28 ἐπὶ τοῦ τῆς τεκτ. V ὁ (post πρίων) om. T καὶ om. KV 29 ἅς] ἃ KT 32 διαιροῦσι Κ καὶ γὰρ—διαφοραί om. V)

αὐτὸ ἐκ τοῦ ἀλόγου ζῴου), διῃρημένα δέ εἰσι τὰ εἴδη· καὶ γὰρ τὰ εἴδη εἰσὶ τὰ ἐκ τῶν γενῶν διῃρημένα. συμβάλλεται οὖν ἡμῖν τὸ παρὸν σύγ- γραμμα εἰς τὴν διαιρετικήν, ἐπειδὴ διδάσκει ἡμᾶς τί ἐστι γένος καὶ τί εἶδος καὶ τί διαφορὰ καὶ λέγει ὅτι τὸ μὲν γένος τῇ ὕλῃ ἀναλογεῖ ἡ δὲ συστατικὴ διαφορὰ τῷ εἴδει· ὥσπερ γὰρ ἡ ἀνείδεος ὕλη κοινῶς πάσι τοῖς ζῴοις ὑπόκειται πάντα γὰρ τὰ ζῷα ἐξ ὕλης καὶ εἴδους σύγκειται), προσερχόμενον δὲ τὸ εἶδος εἰδοποιεῖ αὐτὰ καὶ ποιεῖ τὸ μὲν ἄνθρωπον τὸ δὲ ἵππον, οὕτω καὶ τὸ γένος κοινῶς πᾶσι τοῖς εἴδεσιν ὑπόκειται καὶ γὰρ τὸ ζῷον πᾶσι τοῖς εἴδεσιν αὐτοῦ ὑπόκειται), προσερχομένη δὲ ἡ διαφορὰ εἰδοποιεῖ αὐτὸ καὶ ποιεῖ τὸ μὲν λογικὸν ζῷον τὸ δὲ ἄλογον. εἰς δὲ τὴν ὁριστικὴν χρησιμεύει οὕτως· ὁ ὅρος ἀπὸ γένους καὶ συστατικῶν διαφορῶν σύγκειται, οἷον ἄνθρωπός ἐστι ζῷον λογικὸν θνητὸν νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικόν ἰδοὺ τὸ μὲν ζῷον γένος ἐστίν, αἰ δὲ λοιπαὶ λέξεις συστατικαὶ διαφοραί)· διδάσκει δὲ ἡμᾶς τὸ παρὸν σύγγραμμα τί γένος καὶ τί συστατικαὶ διαφοραί. εἰς δὲ τὴν ἀποδεικτικὴν χρησιμεύει, ὅτι, ὡς ἐμάθομεν, ἡ ὁριστικὴ ἀρχή ἐστιν ἀποδείξεως· εἰ ἄρα οὖν εἰς τὴν ὁριστικὴν χρησιμεύει τὸ παρὸν σύγγραμμα, ὡς δέδεικται, δῆλον ὅτι διὰ μέσου τῆς ὁριστικῆς καὶ εἰς τὴν ἀποδεικτικὴν χρησιμεύει. εἰς δὲ τὴν ἀναλυτικὴν χρησιμεύει, ἐπειδὴ τὰ φυσικὰ πράγματα εἰς ὕλην καὶ εἶδος ἀναλύονται, ἐξ ὧν καὶ σύγκεινται· διδάσκει δὲ ἡμᾶς ὅτι ἀναλογεῖ τῇ μὲν ὕλῃ τὸ γένος τῷ δὲ εἴδει ἡ διαφορά. ἐν οἷς ἡ πρᾶξις.

Πρᾶξις δ΄.

Μαθόντες τὸν σκοπὸν καὶ τὸ χρήσιμον ἔλθωμεν καὶ εἴπωμεν τὴν αἰτίαν τῆς ἐπιγραφῆς. ἰστέον ἐπιγέγραπται τὸ παρὸν σύγγραμμα Πορφυρίου εἰσαγωγή, Πορφυρίου τοῦ Φοίνικος τοῦ μαθητοῦ Πλωτίνου τοῦ Λυκοπολίτου ἡ δὲ Λυκόπολις ἐν Αἰγύπτῳ ἐστί), περὶ οὗ εἴρηται ὅτι

οὐ πολλοὺς Αἴγυπτος, ἐπὴν δὲ τέκῃ, μέγα τίκτει.

περὶ τούτου δὲ λέγει ὁ Πορφύριος ὅτι Πλωτῖνος ὁ καθ’ ἡμᾶς ἐῴκει μὲν αἰσχυνομένῳ, ὅτιπερ ἐν σώματι ἦν, βουλομένων δέ τινων ἀναθέσθαι αὐτῷ εἰκόνα ἔφη ὅτι ἀρκεῖ μοι τὸ ἐκ τῆς φύσεως εἴδωλον, τοῦτ’ ἔστι τὸ σῶμα, [*](1 διηρημένα scripsi : διαιρούμενα KV1T : εἰς ἃ γέγονεν ἡ διαίρεσις V 2: διαιρεθέντα Elias alt. τὰ εἴδη] ἐπειδὴ V 2 διῃρημένα] διαιρούμενα libri (cf. v. 1) οὑν ἡμῖν] δέ KT 5 ἡ] ὁ V 5. 6 τοῖς ζώοις om. V 6 τοῦ εἴδους T σύγκεινται T 7 τὸ] τὸν (ante μὲν et δὲ) Κ 8 καὶ γὰρ—ὑπόκειται (9) om. Κ 9 ὑποκ. αὐτοῦ colloc. T 10 αὐτὰ V ζῶον om. V 11 διαφ. συστ. colloc. Κ 13 διδάσκει—διαφοραί (14) om. T 14 συστατικὴ διαφορά V 15 ὅτι—χρησιμεύει (16) om. Κ 1,5. 16 τῆς ἀποδείξεως T 19 εἶδος καὶ ὕλην colloc. V ἀναφύονται V καὶ Laur. 72,5 : om. KTV (cf. p. 89,14. 15) 20 ἐν οἷς ἡ πρᾶξις om. KT 22 post μαθόντες add. καὶ T 22. 23 καὶ εἴπ. καὶ τὴν αἰτίαν V 23 ὑπογραφῆς Κ 25 post Αἰγύπτῳ add. πόλις V ὅτι om. T 26 οὐ πολλοὺς Αἴγ.] uude sumpserit versum nescio αἴγυπτος τίκτει, ἐπὰν V 27 δὲ τούτου colloc. V λέγει ὁ Πορφ.] De vita Plotlni c. 1 Πλωτῖνος ὁ ἑλλὴν καθ’ ἡμᾶς V 29 εἰκόνα post τινων (28) colloc. V ἔφη ὅτι om. V) μὴ καὶ εἰδώλου εἴδωλον ἔχειν᾿. εἰδώλου δὲ εἴδωλον τὴν εἰκόνα ἔφη· τοῦ γὰρ σώματός ἐστιν ἐκτύπωμα. ἰστέον δὲ ὅτι Πορφυρίου μαθητὴς ἦν ὁ Ἰάμβλιχος, περὶ ὧν, φημὶ δὲ τοῦ Πορφυρίου καὶ τοῦ Ἰαμβλίχου, εἶπεν ἡ Πυθία ῾ἔνθους ὁ Σύρος, πολυμαθὴς ὁ Θοίνιξ᾿, Φοίνικα πολυμαθῆ λέγουσα τὸν Πορφύριον ἀπὸ γὰρ Φοινίκης ἦν), ἔνθουν δὲ Σύρον τὸν Ἰάμβλιχον οὗτος γὰρ Σύρος ἦν)· | ἔνθουν δὲ αὐτὸν λέγει, ἐπειδὴ περὶ τὰ θεῖ [*](166v) ἐνησχολεῖτο. εἰσαγωγή δὲ ἐπιγέγραπται, ἐπειδὴ αὕτη εἰσάγει ἡμᾶς εἰς πᾶσαν τὴν φιλοσοφίαν· καὶ γὰρ διδάσκει ἡμᾶς περὶ τῶν πέντε φωνῶν, φημὶ δὴ περὶ γένους καὶ εἴδους καὶ διαφορᾶς καὶ ἰδίου καὶ συμβεβηκότος, ὑφ’ ἃς πᾶσα φωνὴ ὑπὸ τὴν φιλοσοφίαν οὖσα ἀνάγεται. εὐλόγως δὲ Εἰσαγωγή ἐπέγραψε καὶ οὐ Περὶ εἰσαγωγῆς, ἵνα δραστικώτερον δείξῃ τὸ σύγγραμμα καὶ ὅτι αὐτὴν τὴν εἰσαγωγὴν διδάσκει ἡμᾶς· αἱ γὰρ τοιαῦται ἐπιγραφαί, φημὶ δὴ αἱ ἄνευ τῆς προθέσεως, δραστικώτερον παριστῶσι τὸ σύγγραμμα, οἷον Πλάτωνος Φαίδων, Πλάτωνος Ἀλκιβιάδης· αἱ γὰρ μετὰ τῆς προθέσεως ὕφεσιν καὶ μείωσίν τινα εἰσάγουσιν, οἷον Περὶ ψυχῆς, Περὶ κρισίμων ἡμερῶν.

Ἔλθωμεν δὲ καὶ ἐπὶ τὸ γνήσιον. ἰστέον ὅτι ἐκ πολλῶν δείκνυται γνήσιον Πορφυρίου τὸ παρὸν σύγγραμμα· καὶ γὰρ καὶ ἐκ τοῦ προοι- μίου πρὸς γὰρ Χρυσαόριόν τινα ὕπατον ῾Ρώμης ποιεῖται τὴν προσφώνησιν, πρὸς ὃν καὶ ἐν ἄλλοις αὐτοῦ συγγράμμασι προσφωνεῖ), καὶ ὅτι μέμνηται τοῦ συγγράμματος τούτου καὶ ἐν ἄλλοις αὐτοῦ συγγράμμασι, καὶ ὅτι σαφηνείας ἐνταῦθα φροντίζει, ὅπερ ἴδιον αὐτοῦ· καὶ γὰρ τριῶν ὄντων τρόπων, καθ’ οὗς ἡ ἀσάφεια γίνεται, ὡς ἐν τῷ προοιμίῳ μαθησόμεθα, αὐτὸς πάνυ τῆς σαφηνείας φροντίζει. ταῦτα μὲν καὶ τὸ γνήσιον. Ἔλθωμεν δὲ καὶ ἐπὶ τὴν τάξιν. ἰστέον ὅτι πρὸ πάσης τῆς φιλοσοφίας ἐστὶ τὸ παρὸν σύγγραμμα· εἰ γάρ, ὡς ἐμάθομεν ἐν τῷ χρησίμῳ, τὸ παρὸν σύγγραμμα εἰς τὰς Ἀριστοτέλους Κατηγορίας συμβάλλεται, αἱ δὲ Ἀριστοτέλους Κατηγορίαι πρώτην τάξιν ἔχουσι πρὸ γὰρ ὅλης τῆς φιλοσοφίας εἰσί), δῆλον ὅτι εὐλόγως καὶ τὸ παρὸν σύγγραμμα πρὸ πάσης τῆς φιλοσοφίας ἐστί· καὶ γὰρ ὡς συμβαλλόμενον εἰς τὰς Ἀριστοτέλους Κατηγορίας προτέτακται αὐτῶν, προτετάμενον δὲ αὐτῶν ἐξ ἀνάγκης καὶ πρὸ πάσης τῆς φιλοσοφίας ἐστί· καὶ γὰρ αἱ Ἀριστοτέλους Κατηγορίαι πρὸ πάσης εἰσὶ τῆς φιλοσοφίας. ἄλλως τε δὲ τὸ παρὸν σύγγραμμα εἰσαγωγή ἐστι πάσης τῆς φιλοσοφίας· καὶ γὰρ διὰ τούτου εἰσαγόμεθα εἰς πᾶσαν τὴν [*](1 καὶ μὴ colloc. KT 2 ἐκτύπωμα ex ἐκτύπωσις corr. T δὲ cm. Κ ὁ om. V 3 δὲ] δὴ Brand. τοῦ (ante Ἰαμβλ.) om. V 4 Φοίνικα cm. ΚΤ δὲ πολυμαθῆ λέγουσι V 7 ἐνησχόλητο KT αὕτη] αὐτὴ T 8 γὰρ om. V 9 δὴ] δὲ Κ περὶ εἴδους περὶ περὶ om. T) διαφορᾶς ἰδίου καὶ συμβ. KT 10 δὲ καὶ V 10. 11 εἰσαγωγὴν Brand. 11 καὶ οὐ καὶ οὐ Περὶ εἰσαγ. ἐπέγp. colloc. KT δείξη ὅτι δραστ. KT 15 τινα post ὕφεσιν colloc. V οἷον om. V 16 post ἰστέον add. δὲ V 17 καὶ (post γὰρ) om. KV 17. 18 ἐκ τοῦ πορφυρίου προοιμίου V 19 γράμμασι γράμμασι V 20 καὶ (ante ἐν) om. KT αὐτοῦ αὑτοῦ Brand. 25 ἐμάθομεν] p. 87,4 post χρησίμῳ add. ὅτι KTV : ὁ Paris. 2089 26 συμβ. post σὐγγp. colloc. V 31 et 33 τῆς om. Κ 32 post δὲ add. καὶ KT)

φιλοσοφίαν διδασκόμενοι τὰς πέντε φωνάς, τοῦτ’ ἔστι τί γένος καὶ τί εἶδος καὶ τί διαφορὰ καὶ τί ἴδιον καὶ τί συμβεβηκός· εἰσαγωγὴ δὲ οὖσα πάσης τῆς φιλοσοφίας εὐλόγως πρὸ πάσης τῆς φιλοσοφίας ἐστί· καὶ γὰρ αἱ εἰσαγωγαὶ πρότεραι θέλουσιν εἶναι τῶν ὧν εἰσιν εἰσαγωγαί. ταῦτα μὲν καὶ ἡ τάξις.

Ἔλθωμεν δὲ καὶ εἴπωμεν τὴν εἰς τὰ κεφάλαια διαίρεσιν. ἰστέον ὅτι τὸ παρὸν σύγγραμμα διαιρεῖται εἰς δύο τμήματα. καὶ ἐν μὲν τῷ πρώτῳ τμήματι λέγει τί ἐστιν ἑκάστη τῶν πέντε φωνῶν, οἷον τί ἐστι γένος, τί ἐστιν εἶδος καὶ τὰ ἑξῆς, ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ τμήματι παρα|δίδωσι τὰς κοινωνίας [*](167r) καὶ τὰς διαφορὰς αὐτῶν. καὶ ὅσον μὲν κατὰ τὴν ἀκρίβειαν ἤρκει τὸ εἰπεῖν τί ἐστιν ἑκάστη τῶν φωνῶν καὶ γὰρ ὁ γινώσκων τί ἐστιν ἑκάστη τῶν φωνῶν γινώσκει καὶ κατὰ τί κοινωνοῦσι καὶ κατὰ τί διαφέρουσιν), ἀλλ’ ἐπειδὴ πρὸς εἰσαγομένους ποιεῖται τὸν λόγον καὶ πρὸς Χρυσαόριόν τινα ὕπατον ῾Ρώμης πολιτικοῖς ἐνασχολούμενον πράγμασιν, ἠβουλήθη σαφεστέραν τὴν διδασκαλίαν ποιήσασθαι καὶ κατ’ ἰδίαν παραδοῦναι τὰς κοινωνίας καὶ τὰς διαφορὰς αὐτῶν. τινὲς δὲ λέγουσιν ὅτι εἰς τρία τμήματα διαιρεῖ τὴν παροῦσαν πραγματείαν, καὶ ἐν μὲν τῷ πρώτῳ παραδίδωσι τί ἐστιν ἑκάστη τῶν πέντε φωνῶν, ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ λέγει τὰς κοινωνίας αὐτῶν, ἐν δὲ τῷ τρίτῳ τὰς διαφοράς. καὶ εἰ μὲν ἐν ἄλλῳ τόπῳ παρεδίδου τὰς κοινωνίας αὐτῶν καὶ ἐν ἄλλῳ τόπῳ τὰς διαφοράς, καλῶς ἄν ἔλεγον· ὅπου δὲ ἅμα κοινωνίαν καὶ διαφορὰν παραδίδωσι καὶ ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ τὰ δύο παραδίδωσι, δῆλον ὅτι οὐ δυνάμεθα τοῦτο δύο τμήματα εἰπεῖν· καὶ γὰρ μετὰ τὸ εἰπεῖν κοινωνίαν λέγει διαφορὰν καὶ πάλιν μετὰ τὸ εἰπεῖν διαφορὰν λέγει κοινωνίαν. ταῦτα μὲν καὶ ἡ εἰς τὰ κεφάλαια διαίρεσις.

Ἔλθωμεν δὲ καὶ ἐπὶ τὸν διδασκαλικὸν τρόπον καὶ εἴπωμεν ποίῳ τρόπῳ διδασκαλικῷ κέχρηται. ἰστέον ὅτι τεσσάρων ὄντων τῶν διδασκαλικῶν τρόπων κατὰ τὸν Ἀριστοτέλην, οἷον διαιρετικοῦ ὁριστικοῦ ἀποδεικτικοῦ ἀναλυτικοῦ, τοῖς τέσσαρσι τρόποις κέχρηται· καὶ γὰρ καὶ τῷ διαιρετικῷ κέχρηται, ἡνίκα διαιρεῖ τὴν οὐσίαν εἰς σῶμα καὶ ἀσώματον καὶ εἰς τὰ ἑξῆς. ὁμοίως δὲ καὶ τῷ ὁριστικῷ, ἡνίκα ὑπογράφει τὰς πέντε φωνάς· καὶ γὰρ ἡ ὑπογραφή εἰκών ἐστι τοῦ ὁρισμοῦ. καὶ τῷ ἀποδεικτικῷ, ἡνίκα ἀποδείκνυσι πῶς θεωροῦνται ἐν τῷ γένει αἱ διαφοραί, ἆρα δυνάμει ἢ ἐνεργείᾳ. καὶ [*](1. 2 καὶ non pos. nisi ante τί συμβ. KT 2. 3 πάσης—εὐλόγως om. V 3 πρὸ] προτέρα V 4 τῶν ὧν εἰσιν εἰσαγ. Paris. 2089: om. KTV 6 post εἴπωμεν add. καὶ V ἰστέον δὲ V 7 διαιρεῖται post ὅτι (6) coUoc. Κ 8 ἑκάστη] ἕκαστον libri (cf. v. 11. 18) 9 καὶ τὰ ἑξῆς] τί ἐστιν ἴδιον, τί ἐστι διαφορά, τί ἐστι συμ- βεβηκός V τὴν κοινωνίαν Brand. 10 αὐτῶν post κοινωνίας colloc. KT 11 ἐστιν] ἔστι V (bis) 11. 12 ἕκαστον τῶν φωνῶν V 14 post ὕπατον add. ὡς εἴρηται Κ : ante ὕπατον T ἐβουλήθη V 16 τὰς (ante διαφ.) om. Κ αὐτῶν post κοινωνίας colloc. KT 17 πρώτω τμήματι KT 18 et 19. 20 τὴν κοινωνίαν Brand. 19 καὶ ἐν ἄλλω τόπω] ἐν ἄλλω δὲ KT 21 τὰ] τὰς V 22 παραδίδωσι om. Κ τοῦτο Paris. 2089: τούτου KTV δύο] τρία KT ἡ κέχp. διδσκ. colloc. Κ τεσσάρων τρόπων ὄντων διδασκ. τῶν om.) V 27 κτὰ τὸν Ἀριστοτέλην] cf. Anal. pr. Α 27 p. 43 b 1 sq. 28 τῆ διαιρετικὴ KT 29 εἰς (ante τὰ) om. V 30 ὑπογράφεται V)

τῷ ἀναλυτικῷ, ἡνίκα τὰς ὑπογραφὰς τῶν πέντε φωκῶν ἀναλύει εἰς τὰς λέξεις. καὶ ἑκάστην τῶν λέξεων σαφηνίζει λέγων διὰ τί ἑκάστη τούτων πρόσκειται ἐν τῇ ὑπογραφῇ, καὶ πάλιν διαλαμβάνει περὶ τῆς ὕλης καὶ τοῦ εἴδους, εἰς ἃ τὰ φυσικὰ πράγματα ἀναλύονται, καὶ λέγει ὅτι τῇ μὲν ὕλῃ τὸ γένος ἀναλογεῖ, τῳ δὲ εἴδει ἡ διαφορά. ταῦτα μὲν καὶ περὶ τοῦ διδασκαλικοῦ τρόπου.

Ἔλθωμεν δὲ καὶ εἴπωμεν τὴν ὑπὸ τί μέρος ἀναφοράν. ἰστέον ὅτι τὸ παρὸν σύγγραμμα ὑπὸ τὴν λογικὴν ἀνακτέον, ἡ δὲ λογικὴ εἴτε μέρος ἐστὶ τῆς φιλοσοφίας εἴτε ὄργανον ἐν ταῖς Κατηγορίαις μαθησόμεθα. ταῦτα ἔχει ἡ παροῦσα πρᾶξις καὶ τὰ προλεγόμενα τῆς Πορφυρίου εἰσαγωγῆς. |

[*](4 εἰς τὰ φυσ. πp. ἀναλύων αὐτά V καὶ (ante λέγει) om. V post εἴπωμεν add. καὶ V 8 ἀνακτέον] ἀνάγεται Κ 9 ἐστὶ post φιλοσ. colloc. Κ post κατηγορίαις add. σὺν θεῶ KT ταῦτα ἔχει ἐν οἷς σὺν θεῶ V) —εἰσαγωγῆς KV : ἐν τούτοις καὶ ἡ παροῦσα σὺν θεῶ πραγματεία τετέλεσται T)

<Πρᾶξις α΄.>.

Ἐπειδὴ κόρον ἔχειν τῶν προοιμίων ἡγούμεθα πάντων γὰρ κόρος ἐστὶ τῶν ἐφ’ ἡμῖν πλὴν τῶν ἀρετῶν), σπουδαιότερον αὐτοὺς τοὺς ἀγῶνας ὑπο- δυσώμεθα ἐπ’ αὐτήν που ἀφικόμενοι τῆς μετὰ χεῖρας λέξεως τὴν ἐξήγησιν. αὕτη τοίνυν· ἡ προκειμένη λέξις, φημὶ δὴ τὸ προοίμιον, διττὴν ἔχει τὴν παράδοσιν· ἐν μὲν γὰρ τῷ πρώτῳ προοιμίῳ τρία τινὰ παραδίδωσι, τὸν σκοπὸν τὸ χρήσιμον καὶ τὸν τρόπον τῆς διδασκαλίας, ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ προοιμίῳ αἰτίας τινὰς παραδίδωσι τῶν λεχθησομένων.

᾿Ev τῷ πρώτῳ προοιμίῳ τὸ μὲν χρήσιμον καταμερίσας ὁ φιλόσοφος τὸ μὲν προέταξε τὸ δὲ μετέταξε τοῦ σκοποῦ μεσαζομένου. ἄξιον δὲ ζητῆσαι τί δήποτε οὕτως ἔταξε. καί φαμεν ὅτι θεωρῶν ὁ φιλόσοφος τοὺς εἰσαγομένους ἑλκομένους τε καὶ ἀνθελκομένους ἐξ ἑκατέρων, φημὶ δὴ τοῦ σκοποῦ καὶ τοῦ χρησίμου, μέσην ὁδὸν βαδίζων ὁ Πορφύριος συνεκέρασε τῷ σκοπῷ τὸ χρήσιμον καὶ μεταξὺ τοὐ χρησίμου τὸν σκοπὸν ἔθηκε· καὶ γὰρ ὁ σκοπὸς πρὸς ἑαυτὸν ἀνθέλκει ἡμᾶς, ἐπειδὴ ἀπὸ τούτου ἄρξασθαι δεῖ, εἴ γε κατὰ τὸν Πλάτωνα ‘ μία ἐστὶ ἀρχὴ τοῦ καλῶς βουλεύεσθαι, τὸ εἰδέναι περὶ ὅτου ἐστὶν ἡ σκέψις, ἢ τοῦ παντὸς ἁμαρτάνειν ἀνάγχη’ · ὁ γὰρ τὸν σκοπὸν τοῦ συγγράμματος ἀγνοῶν οὐδ’ ὅλως παρακολουθεῖ τοῖς λεγομένοις. τὸ δὲ χρήσιμον πρὸς ἑαυτὸ ἡμᾶς ἀνθέλκει, ἐπειδὴ γινώσκοντες τὰ ἐκ τοῦ συγγράμματος ἀναφυόμενον χρήσιμον προθυμότερον αὐτὸ ἀναγινώσκομεν· [*](1 titulum praebet V: eius loco imaginem, quae ornata est notis ὁ φιλόσοφος πορφύριος, ὁ ὕπατος χρυσαόριος, ὁ δαῒδ θεσσαλονίχης ἐξηγούμενος, exhibet T: cm. Κ 4 πρᾶξις ἁ addidi (cf. p. 99,29) 5 τῶν πp. κόρον ἔχειν colloc. V ἡγούμενοι V 6 σπουδαιοτέρως V αὐτοὺς] πρὸς T 6. 7 ὑποδυσόμεθα V 7 που cm. T τὴν ἐξήγ. ante τῆς μετὰ transponas 8 δὴ] δὲ Κ 12 ante τὸ add. καὶ V 6 φιλοσόφος cm. T 14 καί φαμεν ὅτι cm. T 15 δὴ] δὲ KT 16 ante ὁ Ttopcp. add. ὁ φιλόσοφος T 18. 19 κατὰ τὸν Πλάτωνα] Phaedr. p. 237 B. C 19 βουλεύσασθαι T τὸ εἰδέναι om. T 22 ἐκ om. Κ 23 προθυμοτέρως KT)

καὶ γὰρ εἰ μή τις θαυμάσει τι, οὐκ ἔρχεται εἰς τὸ ζητῆσαί τι περὶ αὐτοῦ· οἷον ὁ πλέων τοῦ πλοίου κινουμένου νομίζει τὴν γῆν κινεῖσθαι, καὶ εἴ μὴ θαυμάσει τὸ γινόμενον, οὐδὲ ἔρχεται εἰς ζήτησιν τούτου, τοῦτ’ ἔστιν οὐ ζητεῖ πόθεν γίνεται τοῦτο. ὅθεν καὶ τὴν Ἶριν τὴν ἄγγελον τῶν θεῶν Θαύμαντος θυγατέρα ἔλεγον ἀλληγορικῶς νοοῦντες τὴν φιλοσοφίαν· καὶ γὰρ τὴν Ἶριν τὴν φιλοσοφίαν λέγουσιν εἶναι· ὥσπερ γὰρ ἡ Ἶρις μυθεύεται παρὰ τοῖς ποιηταῖς ἄγγελος εἶναι τῶν θεῶν, οὕτω καὶ ἡ φιλοσοφία ἄγγελός ἐστι τῶν θεῶν· αὕτη γὰρ ἀπαγγέλλει ἡμῖν τὰ θεῖα, εἴ γε γνῶσις θείων τε καὶ ἀνθρωπίνων πραγμάτων ἐστί. Θαύμαντος δὲ θυγατέρα αὐτὴν ἔλεγον, ἐπειδὴ ἀρχὴ τῆς φιλοσοφίας τὸ θαῦμά ἐστιν· εἰ γὰρ μὴ θαυμάσει τίς τι, οὐδὲ ἔρχεται εἰς τὸ ζητῆσαί τι περὶ αὐτοῦ· οἷον εἰ μὴ θαυμάσει τις τὴν ἶριν τὴν οὖσαν ἐν τῷ οὐρανῷ, οὐδὲ ἔρχεται εἰς τὸ ζητῆσαι πόθεν γίνεται τοῦτο. διὰ τοῦτο οὖν ἀπὸ τοὐ χρησίμου δεῖ ἄρχεσθαι, ἐπειδή, ὡς εἴρηται, γινώσκοντες τὸ ἐκ τοῦ συγγράμματος ἀναφυόμενον χρήσιμον | προθυμότερον [*](168r) ἀναγινώσχομεν τὸ σύγγραμμα. ἄλλως τε δὲ καὶ κατὰ τὸν Πίνδαρον ῾χρὴ παντὸς ἔργου πρόσωπον θέμεναι θηλαυγές’, ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν οἴκων· δεῖ γὰρ τὰ τῶν οἴκων προπύλαια λαμπρὰ εἶναι, ἵνα διὰ τούτων ἅπας θαυμάσῃ καὶ τὰ ἔσω· οὕτως οὖν δεῖ τὸ χρήσιμον εὐθέως ἐν τῷ προοιμίῳ εἶναι, ἵνα πᾶς εὐθέως γινώσκων τὸ χρήσιμον προθυμότερος ἔλθῃ ἐπὶ τὴν ἀνάγνωσιν τοῦ συγγράμματος. ἑκατέρου οὖν ὡς εἴρηται τούτων, τοῦ τε χρησίμου καὶ τοῦ σχοποῦ, πρὸς ἑαυτὸ ἡμᾶς ἀνθέλκοντος τὴν μέσην ὁδὸν βαδίζων ὁ Πορφύριος συνεχέρασε τὸ χρήσιμον τῷ σκοπῷ καὶ μεταξὺ τοῦ χρησίμου τὸν σκοπὸν ἔθηκε· τριττοῦ γὰρ ὄντος τοὐ χρησίμου, ὡς ἐν τῷ προοιμίῳ εἴρηται, τοῦ παρόντος συγγράμματος χρησιμεύει γάρ, ὡς εἴρηται, καὶ εἰς τὰς Ἀριστοτέλους Κατηγορίας καὶ εἰς πᾶσαν τὴν φιλοσοφίαν καὶ εἰς τὰς διαλεκτικὰς μεθόδους), εὐθέως ἐν τῷ προοιμίῳ τίθησι τοὺς δύο τρόπους τοῦ χρησίμου καὶ μετὰ ταῦτα τὸν σκοπὸν καὶ τελευταῖον τὸν τρίτον τρόπον τοῦ χρησίμου· φησὶ γὰρ οὕτως·

p. 1,3 ὄντος ἀναγκαίου, Χρυσαόριε, καὶ εἰς τὴν τῶν παρὰ Ἀριστοτέγει Κατηγοριῶν διδασχαλίαν τοῦ γνῶναι τί γένος χαὶ τί [*](1 τι (post θαυμάσει)] πως KY οὐκ om. V τι (post ζητῆσαι) cm. T 2 xai om. V 3 θαυμάσει τι V 4 γίνεται] γέγονε Y 5 et 9 θαύματος KV (cf. Hesiod. Theog. 265. 266) 6 τὴν (ante ἶριν) om. T εἶναι om. V παρὰ] περὶ T 7 τοῖς ποιηταῖς] Horn. 144 8 τοῦ θεοῦ KT ἀγγέλλει Brand. 9 ἑ πραγμ. T: ἐστὶ (πραγμ. om.) V αὐτὴν θυγ. colloc. V 12 post οὐρανῷ add. ὡς ἐπὶ τοῦ τόξου Y τὸ ζητῆσαι] ζήτησιν Κ 13 τοῦτο] ὅτι ἐν xu) ὑγρῶ xai ἀστάτῳ ἀέρι σώζεται τὸ τοιοῦτον εἶδος KT 14. 15 προθυμότερον Paris. 2089: προθυμοτέρως KTV 15 ante τὸ συγγp. add. τὸ χρήσιμον τουτέστι V Πίνδαρον] Olymp. YI, 4 16 ἔργου] οἴκου V θεμένους Κ ὥσπερ—οἴχων. om. V 17 τούτου V θαυμάζῃ V 19 προθυμοτέρως KT 20 ἑχατέρων KT τοῦ τε] φημὶ δὲ τοῦ KT 22 μεταξὺ] μέσον V 23 τριττοῦ—εἴρηται V: τετραχῶς γὰρ λαμβανομένου ὡς ἐν xui χρησίμω εἴρηται τοῦ χρησίμου KT (cf. p. 87,3) 24 post εἴρηται add. εἴς τε τὴν ἡμῶν αὐτῶν οὐσίαν KT 26 δύο] τρεῖς KT 27 τράτον] τέταρτον KT)

διαφορὰ τί τε εἶδος καὶ τί ἴδιον καὶ τί συμβεβηκός, εἴς τε τῶν ὁρισμῶν ἀπόδοσιν καὶ ὅλως εἰς τὰ περὶ διαιρέσεως καὶ ἀποδεἱξεως.

Καὶ ἰδοὺ διὰ μὲν τοῦ εἰπεῖν καὶ εἰς τὴν τῶν παρὰ Ἀριστοτέλει κατηγοριῶν διδασκαλίαν ἐδήλωσεν ὅτι οὐ μόνον εἰς τὰς Ἀριστοτέλους Κατηγορίας χρησιμεύει τὸ παρὸν σύγγραμμα ἀλλὰ καὶ εἰς πᾶσαν τὴν φιλοσοφίαν· ὁ γὰρ καί σύνδεσμος καὶ ἄλλου τινός ἐστι δηλωτικός, οἷον ὡς ὅταν εἴπωμεν καὶ γράφει’ · ἐὰν γὰρ εἴπωμεν μετὰ τοῦ καί συνδέσμου, δηλοῦμεν ὅτι καὶ ἄλλο τι ποιεῖ. οὕτως οὖν εἰπὼν μετὰ τοῦ καί συνδέσμου καὶ εἰς τὴν τῶν παρὰ Ἀριστοτέλει Κατηγοριῶν διδασκαλίαν ἐδήλωσεν ὅτι καὶ εἰς ἄλλο τι χρησιμεύει. εἰπὼν δὲ τοὺ γνῶναι τί διαφορὰ καὶ τί εἶδος καὶ τὰ ἑξῆς ἐδήλωσε τὸν σκοπόν· σκοπὸν γὰρ ἔχει περὶ τούτων διαλαβεῖν. εἰπὼν δὲ εἴς τε τὴν τῶν ὁρισμῶν ἀπόδοσιν καὶ ὅλως εἰς τὰ περὶ διαιρέσεως καὶ ἀποδείξεως τὸν τρίτον τρόπον τοῦ χρησίμου ἐδήλωσε, τοῦτ’ ἔστιν ὅτι χρησιμεύει τὸ παρὸν σύγγραμμα καὶ εἰς τὰς διαλεκτικὰς μεθόδους, εἰς τὴν διαιρετεχὴν ὁριστικὴν ἀποδεικτικὴν καὶ ἀναλυτικήν. παραδίδωσι δὲ καὶ τὸν διδασκαλικὸν τρόπον, ὡς ἐν τοῖς ἑξῆς μαθησόμεθα. ταῦτα μὲν ἐν τούτοις.

Ἄξιον δὲ ζητῆσαι διὰ τί οὕτως ἐποιήσατο τὴν τάξιν ὁ Πορφύριος τῶν πέντε φωνῶν, τοῦτ’ ἔστι διὰ τί πρῶιον τὸ γένος ἔθηκε καὶ δεύτερον τὴν διαφορὰν | τρίτον τὸ εἶδος τέταρτον τὸ ἴδιον καὶ πέμπτον τὸ [*](168v) συμβεβηκός. ἀλλὰ πρὸ τούτου ὀλίγα τινὰ ἔξωθεν εἴπωμεν. ἰστέον ὅτι ἐπειδὴ τὰ μερικὰ ἄλλοτε ἄλλως ἔχουσι καὶ ἀεὶ ἐν φθορᾷ εἰσι καὶ ἐν ἀλλαγῇ καὶ στάσεως οὐδεμιᾶς μετέχουσι, τούτου χάριν ἡ φιλοσοφία μιμουμένη τὴν φύσιν ἐπενόησε τὰ καθόλου, ἅτινα ἀεὶ ὡσαύτως ἔχουσιν ἀεὶ γὰρ ὁ καθόλου ἄνθρωπος ὡσαύτως ἔχει), περὶ ἃ καὶ καταγίνεται. τὰ δὲ μερικὰ λέγεται καὶ καθ’ ἕκαστον καὶ ἄτομα. καὶ καθ’ ἕκαστον μὲν λέγεται, ἐπειδὴ δύναται ἕκαστον τούτων καθ’ ἑαυτὸ παραλαμβάνεσθαι, ἄτομα δὲ λέγονται, οὐκ ἐπειδὴ οὐ τέμνονται τέμνονται γὰρ ὡς ὅλον εἰς μέρη· τέμνεται γὰρ (6 Σωκράτης> εἰς χεῖρας καὶ πόδας καὶ κεφαλήν), ἀλλ’ ἄτομα λέγονται, ὥσπερ τὸ γένος διαιρεῖται εἰς εἴδη, οἷον τὸ ζῷον εἰς ἄνθρωπον ἵππον καὶ κύνα, καὶ τὰ εἴδη εἰς ἄτομα, οἷον ὁ καθόλου ἄνθρωπος εἰς Σωκράτην Πλάτωνα Ἀλκιβιάδην, τὸν αὐτὸν τρόπον οὐ διαιρεῖται ταῦτα εἰς τέλειά τινα· εἰ γὰρ καὶ ὁ Σωκράτης διαιρεῖται εἰς χεῖρας πόδας καὶ κεφαλήν, [*](1 τί τε] καὶ τί KT 4 τοῦ] τὸ V τῶν om. V 8 καὶ (ante συνδέσμου) om. T 9 ἐποίει KT οὖν om. V 11 διδασκαλίαν om. KT τι om. Y 12 καὶ τί εἶδος om. KT καὶ τὰ ἑξῆς] καὶ τί ἴδιον καὶ τί συμβεβηκός KT 13. 14 τῶν ὁρισμῶν] ὁρισμὸν T 15 τρίτον] τέταρτον KT 16 καὶ (post σύγγραμμα) om. KT 17 pr. καὶ om. V 18 μὲν om. V 19 δέ ἐστι V 20 καὶ καὶ δεύτ.] δὲ V 22 εἴπ. colloc. KT ἰστέον δὲ V 23 ἐπειδὴ om. V 24 post ἀλλαγῇ add. ἄλλοτε γὰρ ἀλλως ἔχουσι V 25 ἀεὶ καὶ ὡσαύτως TV 26 καὶ om. KT 27 ἕκαστα (pr. 1.) V 28. 29 οὐκ ἐπειδὴ] οὐχ ὅτι V 29 τέμνεται γὰρ om. V 29. 30 ὁ Σωκράτης inserui (cf. V. 34): om. KTV 30 πόδας χεῖρας καὶ om.) V λέγεται KT 31. 32 καὶ κύνα] βοῦν κύνα V 33 καὶ ἀλκιβ. T διαιροῦνται KT 34 καὶ (ante κεφ.) om. V)

ἀλλ’ οὖν εἰς τέλειά τινα οὐ διαιρεῖται· οὔτε γὰρ ἡ χεὶρ καθ’ ἑαυτὴν οὖσα τέλειόν τί ἐστιν οὔτε ὁ ποὺς καθ’ ἑαυτὸν ὢν οὔτε ἡ κεφαλὴ καθ’ ἑαυτὴν οὖσα. διὰ τοῦτο οὖν λέγεται ταῦτα ἄτομα, ἐπειδὴ ὡς εἴρηται οὐ διαιροῦνται εἰς τέλειά τινα. πάλιν ἄτομα λέγεται, ἐπειδὴ διαιρούμενα οὐ σώζει τὸ οἰκεῖον εἶδος· καὶ γὰρ Σωκράτης διαιρούμενος εἰς χεῖρας πόδας καὶ κεφαλὴν οὐ σώζει τὸ οἰκεῖον εἶδος· οὐ γὰρ ἡ χεὶρ κατ’ ἰδίαν λέγεται Σωκράτης οὔτε ὁ ποὺς οὔτε ἡ κεφαλή, ἀλλ’ ἅμα πάντα τὰ μέρη. διὰ τοῦτο δὲ τὰ ἄτομα διαιρούμενα οὐ σώζει τὸ οἰκεῖον εἶδος, ἐπειδὴ ὡς ὅλον εἰς μέρη διαιροῦνται, τὰ δὲ ὡς ὅλον εἰς μέρη διαιρούμενα οὐ σώζει τὸ οἰκεῖον εἶδος· ἐὰν γὰρ διαιρεθῶσιν, οὐκέτι φυλάττουσι τὸ αὐτὸ εἶδος, ὅπερ εἶχον καὶ πρότερον. λέγουσι δέ τινες ὅτι κακῶς λέγετε τὰ ὡς ὅλον εἰς̣ μέρη διαιρούμενα μὴ σώζειν τὸ οἰκεῖον εἶδος· ἰδοὺ γὰρ ὁ καθόλου ἄνθρωπος ὅλον τι ὢν διαιρεῖται εἰς τοὺς κατὰ μέρος ἀνθρώπους, οἷον εἰς Πλάτωνα καὶ Ἀλκιβιάδην, καὶ φυλάττει τὸ αὐτὸ εἶδος· καὶ γὰρ ὁ Σωκράτης ἄνθρωπός ἐστι καὶ ὁ Πλατῶν ὁμοίως καὶ ὁ Ἀλκιβιάδης. πρὸς οὓς ἔστιν εἰπεῖν ὅτι οὐκ ἔστι τοῦτο ὅλον, ἀλλὰ καθόλου· ἄλλο γάρ ἐστι τὸ ὅλον καὶ ἄλλο τὸ καθόλου· τὸ μὲν γὰρ καθόλου ὁμοειδῶς ἐν ἑκάστῳ τῶν εἰδῶν αὐτοῦ καὶ τῶν ἀτόμων θεωρεῖται, οἷον τὸ καθόλου ζῷον ὁμοειδῶς ἐν παντὶ τῶν εἰδῶν αὐτοῦ θεωρεῖται· καὶ γὰρ ὁ ἄνθρωπος ζῷόν ἐστι καὶ ὁ ἵππος ζῷόν ἐστι καὶ ὁ κύων ὁμοίως. καὶ ἐν παντὶ δὲ τῶν ἀτόμων αὐτοῦ ὁμο- τίμως θεωρεῖται· καὶ γὰρ καὶ ὁ Σωκράτης ζῷόν ἐστι καὶ ὁ Πλατῶν. τὸ δὲ ὅλον οὐ θεωρεῖται ὁμοτίμως ἐν παντὶ τῶν μερῶν· | καὶ γὰρ ὁ Σωκράτης [*](169r) οὐ θεωρεῖται ἐν χειρὶ μόνῃ ἢ ἐν ποδὶ μόνῳ ἢ ἐν τῇ κεφαλῇ μόνῃ ἀλλ’ ἐν ὅλοις ἅμα τοῖς μέρεσιν· οὔτε γὰρ ἡ χεὶρ τοῦ Σωκράτους Σωκράτης ἐστὶν οὔτε ἡ κεφαλή, ἀλλ’ ἅμα πάντα τὰ μέρη.

Ἔλθωμεν τοίνυν καὶ εἴπωμεν περὶ τῆς τάξεως τῶν πέντε φωνῶν. ἰστέον ὅτι, ὡς ἐμάθομεν ἐν τῷ σκοπῷ, ἡνίκα τὴν διαίρεσιν τῆς φωνῆς ἐποιούμεθα, τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος καὶ ἡ διαφορὰ οὐσιώδη εἰσί, τὸ δὲ ἴδιον καὶ τὸ συμβεβηκὸς ἐπουσιώδη. ἔστι δὲ καὶ τὸ ἴδιον πολλάκις οὐσιῶδες, ὡς ἐκεῖ μεμαθήκαμεν. ἐπειδὴ οὖν τὸ γένος καὶ ἡ διαφορὰ καὶ τὸ εἶδος μόνως οὐσιώδη εἰσί, τὸ δὲ συμβεβηκὸς ἐπουσιῶδες καὶ τὸ ἴδιον ὁμοίως εἰ καὶ εὕρηται οὐσιῶδες, ἀλλ’ οὖν οὐκ ἀεί ἐστιν οὐσιῶδες), τούτου χάριν τὸ [*](2 τι om. V ὢν om. KT 2. 3 καθ’ ἑαυτὴν οὖσα Paris. 2089: cm. KTV 4 λέγονται V 5 καὶ πόδας T 7 post ποὺς add. κατ’ ἰδίαν V ἅμα cm. ΚΤ τὰ om. V 9 σώζουσι V 10 αὑτὸ om. Κ 11 λέγετε scripsi: λέγουσι KT: λέγεται V 12 διαιρούμενα om. V 13 ὅλον] ἕν V 14 ἀλχιβιάδην] γεώργιον KT αὐτὸ] οἰκεῖον Y καὶ γὰρ καὶ T 15 καὶ ὁ Ἀλχιβιάδης om. KT 17 ἐν om. KT 17. 19 εἰδῶν] ἰδίων V 19 ὁ ἄνθp.] καὶ ἄνθp. 20 ζῷόν ἐστι (post ἵππος) om. T 20. 21 θεωp. ὁμοτίμως Κ: θεωp. ὁμοίως καὶ ὁμοτίμως T 21 καὶ γὰρ—Πλάτων om. TV 22 ὁμοτίμως post μερῶν colloc. T 23 μόνῳ om. T μόνῃ (post χεφ.) om. KT 26 τοίνυν ἔλθωμεν colloc. KV ante περὶ τῆς τάξεως add. καὶ T 27 ὡς ἐμάθομεν ἐν τῷ σκοπῷ] cf. p. 84,24 28 οὐσιώδη] οὐσιῶδές τι V 29 ἐπουσιῶδες TV οὐσιῶδες post μεμαθήχαμεν colloc. V 30 ὡς—μεμαθήχ.] ὡς εἰρήκαμεν ἐκεῖσε T ἐπεὶ T 31 μόνον KT (cf. p. 99,17) 31. 32 εἰ δὲ καὶ T 32 post εὕρηται add. καὶ V)

γένος καὶ ἡ διαφορὰ καὶ τὸ εἶδος προτερεύουσι τοῦ τε ἰδίου καὶ τοῦ δυμβεβηχότος· τὸ γὰρ οὐσιῶδες τιμιώτερον τοῦ ἐπουσιώδους ἐστίν, εἴ γε τὸ μὲν οὐσιῶδες παρὸν μὲν σώζει ἀπὸν δὲ φθείρει (καὶ γὰρ τὸ λογικὸν παρὸν μὲν συνίστησι τὸν ἀνθρώπων ἀπὸν δὲ φθείρει αὐτόν· τοῦ γὰρ λογικοῦ ἀπόντος οὐδὲ ἄνθρωπός ἐστι), τὸ δὲ ἐπουσιῶδες ἤγουν τὸ ἐπὶ τῆς οὐσίας ὅν, τοῦτ’ ἔστι τὸ συμβεβηκός, οὔτε παρὸν σώζει οὔτε ἀπὸν φθείρει· καὶ γὰρ τὸ λευκὸν οὔτε παρὸν συνίστησι τὸν ἄνθρωπον οὔτε ἀπὸν φθείρει αὐτόν· ἐνδέχεται γὰρ μὴ ὄντα λευκὸν τὸν ἄνθρωπον ἀλλὰ μέλανα ἄνθρω- πον εἶναι. τούτου οὗν χάριν, ὡς εἴρηται, τὸ γένος καὶ ἡ διαφορὰ καὶ τὸ εἶδος προτερεύουσι τοῦ ἰδίου καὶ τοῦ συμβεβηχότος. τὸ δὲ γένος προτερεύει τῆς διαφορᾶς, ἐπειδὴ τὸ γένος περιέχει ἐν ἑαυτῷ τὰς διαφοράς· καὶ γὰρ τὸ καθόλου ζῷον περιέχει ἐν ἑαυτῷ καὶ τὸ λογιχὸν καὶ τὸ ἄλογον. ἡ δὲ διαφορὰ προτερεύει τοῦ εἴδους, ἐπειδὴ ἡ διαφορὰ καθολικωτέρα ἐστὶ τοῦ εἴδους· καὶ γὰρ τὸ λογικὸν τοῦ ἀνθρώπου καθολικώτερόν ἐστι· φέρεται γὰρ κατὰ πλειόνων· οὐ μόνον γὰρ ὁ ἄνθρωπος λογικός ἐστιν ἀλλὰ καὶ ἄγγελος καὶ δαίμων. τὸ δὲ εἶδος προτερεύει τοῦ ἰδίου, ἐπειδὴ τὸ μὲν εἶδος μόνως οὐσιῶδές ἐστι, τὸ δὲ ἴδιον οὐκ ἔστι μόνως οὐσιῶδες, ὡς εἴρηται· τὰ δὲ οὐσιώδη, ὡς δέδεικται, τιμιώτερά εἰσι τῶν ἐπουσιωδῶν· τὸ δὲ ἴδιον προτερεύει τοῦ συμβεβηκότος, ἐπειδὴ τὸ μὲν συμβεβηκὸς ἐπουσιῶδές ἐστι, τὸ δὲ ἴδιον καὶ οὐσιῶδες καὶ ἐπουσιῶδες· εὐλόγως οὖν προτερεύει τὸ ἴδιον· καὶ γάρ, ὡς δέδεικται, τὸ οὐσιῶδες τιμιώτερόν ἐστι ἐπουσιώδους. κατ’ ἄλλον δὲ λόγον προτερεύει τὸ ἴδιον τοῦ συμβεβηκότος, ὅτι τὸ μὲν ἴδιον ἀντιστρέφει δύναμαι γὰρ εἰπεῖν ὅτι εἴ τι ἄνθρωπος, καὶ γελαστικόν, καὶ εἴ τι γελαστικόν, καὶ ἄνθρωπος· μόνῳ γὰρ τῷ ἀνθρώπῳ τὸ γελαστικὸν ἕπεται), τὸ δὲ συμβεβηκὸς οὐκ ἀντιστρέφει· οὐ δύναμαι γὰρ εἰπεῖν ὅτι εἴ τι κύκνος, λευκόν, καὶ εἴ τι λευκόν, κύκνος· | οὐ γὰρ ἀληθεύει [*](169v) ὁ λόγος· ἰδοὺ γὰρ καὶ ἡ χιὼν καὶ τὸ ψιμύθιον λευκά εἰσι καὶ οὔκ εἰσι κύκνοι. ταῦτα ἔχει καὶ ἡ παροῦσα πρᾶξις.

Πρᾶξις β΄.

p. 1,3 ”Οντος ἀναγκαίου.

Τινὲς αἰτιῶνται τὴν ἀρχὴν ὡς κακῶς ἔχουσαν· φασὶ γάρ· εἰ τὸ ὂν [*](2 τιμιώτερον Paris. 2089: ἰδιαίτερον KT: ἰδιώτερον V (cf. vs. 18) ἐστι τοῦ ἐπουσ. colloc. V 5 οὐδὲ V: οὔτε KTV2 8 μὴ ὄντα] καὶ μὴ εἶναι V τὸν ἄνθp. λευκὸν colloc. V 8. 9 ἄνθp. εἶναι] καὶ εἶναι αὐτὸν ἄνθp. V 9 τὸ γένος ὡς εἴp. colloc. V 11 τὰς διαφοράς—ἑαυτῷ cm. V 12 καὶ (post ἑαυτῷ) om. Κ 15 λογικόν V 16 ἄγγελοι καὶ δαίμονες V 19 μὲν om. V 20 post ἐστι add. ὡς εἴρηται V 22 τό ἴδιον προτ. colloc. V 23 εἴ τι om. Κ καὶ (ante γελ.) om. Κ 24 καὶ (ante ἄνθp.) om. KT 26 οὐ] οὐδὲ T 27 καὶ (post γὰρ) om. V ψιμμίθιον T λευκόν ἐστι T 28 ταῦτα—πρᾶξις] ἐν οἷς σὺν θεῶ ἡ παροῦσα θεωρία Y 29 totum caput alteram hie omisit et sub titulo πρᾶξις δ' post verba περὶ τούτου διαλαμβάνειν οὐ βούλομαι (p. 110,20) inseruit V 30 post ἀναγκαίου add. χρυσαόριε T 31 ὡς κακῶς] κακῶς Κ καλῶς V)

ὁμώνυμον ἐστι, τὸ δὲ ὁμώνυμον ἀόριστον, ἀόριστον ἄρα τὸ ὄν· οὐ δεῖ δὲ τὴν ἀρχὴν ἀπὸ ἀορίστων ποιεῖσθαι. πρὸς δὲ τοῦτό φαμεν ὅτι οὐκ ἔστιν ὁμώνυμον τὸ ὄν, ὡς καὶ ἤδη ἐδείχθη ἐν τοῖς προτέροις, ἀλλ’ ἀφ’ ἑνός· τίνα δέ εἰσι τὰ ἀφ’ ἑνός, τελείως ἐν ταῖς Κατηγορίαις εἰσόμεθα. ἔτι δέ φασιν· διὰ τί οὐ προέταξε τὸ ἀναγκαῖον τοῦ ὄντος; καὶ λέγομεν πρὸς τοῦτο τρεῖς αἰτίας· πρῶτον μὲν ὅτι ὡς καθολικώτερον τὸ ὂν τοῦ ἀναγκαίου προέταξεν· εἴ τι μὲν γὰρ ἀναγκαῖον, τοῦτο καὶ ὄν ἐστιν, οὐκ εἴ τι δὲ ὅν, τοῦτο καὶ ἀναγκαῖον. εἰ προέταξεν οὖν τὸ ἀναγκαῖον, οὐκέτι τοῦ ὄντος ἐδέετο. δεύτερον δὲ διὰ τὸ εὐφραδές· εἰ γὰρ εἶπεν οὕτως ῾ ἀναγκαίου ὄντος’, οὐχ οὕτως ἔμελλεν εὔφωνος εἶναι ἡ φράσις ἔχουσα τὸ κεχηνός. τρίτον ἵνα ἀπὸ τῶν γενικωτάτων ἄρξηται· οὕτως οὖν βουλόμενος ὁ Πορφύριος ἄρξασθαι τὸ ὂν προέταξε.

Πάλιν ζητοῦσί τινες διὰ τί ἀναγκαίου εἶπε καὶ οὐχὶ δικαίου ἡ ἀγαθοῦ ἢ χρησίμου. πρὸς τοῦτο ἀπολογούμεθα ἀπὸ διττῆς τινος διαιρέσεως, πρώτης μὲν οὕτως· ἰστέον ὅτι δύο ταῦτα ἀλλήλοις παράκεινται, τὸ ἀγαθὸν καὶ τὸ χρήσιμον. τὸ δὲ χρήσιμον τέμνεται εἰς δύο, εἰς τὸ ὁμώνυμον τῷ χρήσιμον καὶ εἰς τὸ ἀναγκαῖον. καὶ ἀγαθὸν μέν ἐστι τὸ δι’ ἑαυτὸ αἱρετόν, οἷον εὐδαιμονία εὐσέβεια. χρήσιμον δέ ἐστι τὸ ἀντιδιαστελλόμενον τῷ ἀναγκαίῳ, ὅπερ οὔτε παρὸν σώζει οὔτε ἀπὸν φθείρει, ὡς ἡ τοιάδε ἐσθής. ἀναγκαῖον δὲ ὃ παρὸν μὲν σώζει ἀπὸν δὲ φθείρει, ὡς ἡ ἀναπνοή. πάλιν τὸ ἀναγκαῖον ἑξαχῶς λέγεται· λέγεται γὰρ ἀναγκαῖον ἡ ὕλη, ὡς αἱ σανίδες τοῦ πλοίου πρὸς τὴν τούτου κατασκευήν. λέγεται ἀναγκαῖον ὡς τὸ λογικὸν τοῦ ἀνθρώπου. λέγεται ἀναγκαῖον καὶ τὸ βίᾳ, ὡς ὅταν εἴπωμεν ὅτι ἀναγχαίως ὁ τεμνόμενος τελευτᾷ. λέγεται ἀναγκαῖον καὶ τὸ ἕπεσθαι, ὡς ὅταν εἴπωμεν ὅτι ἀναγκαίως αἱ προτάσεις ἔχουσι τὸ συμπέρασμα· ἕπεται γὰρ ταῖς προτάσεσι τὸ συμπέρασμα. λέγεται δὲ ἀναγκαῖον καὶ τὸ δι’ ἑαυτὸ μὲν φευκτὸν δι’ ἕτερον δὲ αἱρετόν, ὡς τὸ φλεβότομον· δι’ ἑαυτὸ μὲν γὰρ φευκτόν ἐστιν, ἐπειδὴ ὀδύνην ποιεῖ, δι’ ἕτερον δὲ αἱρετόν, ἐπειδὴ κενοῖ τὴν ὕλην. λέγεται δὲ ἀναγκαῖον καὶ τὸ καὶ δι’ ἑαυτὸ αἱρετὸν καὶ δι’ ἕτερον, [*](1 ἄρα τὸ ὃν ἆόp. colloc. KT 2 ἀορίστου V 3 ὡς καὶ ἤδη ἐδείχθη] cf. p. 3,2 4 τί δέ εἰσι τὰ ἀφ’ ἑνός T: τί δέ ἐστι τὸ ἀφ’ ἑνός V 5 οὐ προέταξε post ὄντος colloc. V 6 πρώτην V ὅτι om. V 8 οὖν] γὰρ T 9 εἶπεν] ἦν V 10 ὄντως V ἤμελλεν T ἡ φράσις εἶναι colloc. V II τρίτην V post οὖν add. ἀπὸ τῶν γενικωτάτων Y 12 ἄρξασθαι ante βουλ. colloc. V 13 δικαίου ἢ om. V 14 τοῦτο δὲ V post ἀπολογ. add. πάλιν T ἀπὸ] διὰ KT (cf. p. 101,7) 15 οὕτως] ὄντως 16. 17 τὸ δὲ χρήσ.—ἀναγχ. deleas τὸ (ante ὁμών. et ἀναγχ.) om. TV 18 ἡ εὐδ. ἡ εὐσέβ. V 19 ὅπερ] ὃ Κ 21 καὶ ἑξαχῶς V λέγεται (alteram) om. V alt. ἀναγκαῖον om. Τ ἡ πρώτη ὕλη V ὡς] οἷον T 22 λέγεται δὲ V ὡς] καὶ V; ante ὡς inseras τὸ βίᾳ 23 τὸ βίᾳ scripsi: τῆ βία libri οἷον ὡς V ὅτι om. Κ 23. 24 ἀναγχαίως—τελευτᾷ] ἀναγκαῖον τὸν τεμνόμενον τελευτᾶν T 25 τὸ om. KT συμπεράσματα T ἕπεται—τὸ συμπέρασμα (26) om. V 26 καὶ τὸ δι’ ἑαυτὸ, κενοῖ (28)] ὃ δι’ ἑαυτὸ μὲν φευκτόν ἐστιν, ἐπειδὴ ὀδύνην ποιεῖ, τὸ φλεβότομον λιγῶ, δι’ ἕτερον δὲ αἱρετόν, ἐπειδὴ κενοῖ KT 29 δὲ om. KT καὶ τὸ καὶ] τὸ καὶ ΚΤ: καὶ τὸ V δι’ ἑαυτὸ—ἕτερον] δι’ ἕτερον ἀναγκαῖον (sic) καὶ δι’ ἑαυτὸ KT)

ὡς ἡ ὑγίεια καὶ δι’ ἑαυτὴν μέν ἐστιν αἱρετή (οὐδὲν γὰρ ἔχει ἀποβολῆς ἄξιον), καὶ δι’ ἕτερον δὲ αἱρετή ἐστι, διὰ τὰς ψυχικὰς ἐνεργείας· αἱ γὰρ ψυχικαὶ ἐνέργειαι διὰ τῆς ὑγιείας προέρχονται. αἱ δὲ πέντε φωναὶ καὶ δι’ ἑαυτάς εἰσιν ἀρεταί, ἐπειδὴ πάντως ὀφείλομεν | γινώσκειν τί ἐστιν ἑκάστη [*](170r) αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ δι’ ἕτερόν εἰσιν αἱρεταί· συμβάλλονται γὰρ ἡμῖν καὶ εἰς τὰς Κατηγορίας Ἀριστοτέλους καὶ εἰς πάσαν τὴν φιλοσοφίαν καὶ τὰ τοιαῦτα.

Δεύτερον δὲ ἀπὸ τοιᾶσδε διαιρέσεως· τῶν ὄντων τὰ μέν ἐστι δι’ ἑαυτὰ αἱρετὰ τὰ δὲ δι’ ἕτερα, καὶ αἱρετὰ μὲν δι’ ἑαυτὰ ὡς ἡ εὐδαιμονία ταύτην γὰρ αἱρούμεθα ἔχειν δι’ ἑαυτήν), αἱρετὰ δὲ δι’ ἕτερα ὡς ἡ ἐσθής· αὕτη γὰρ δι’ ἑαυτὴν οὐκ ἔστιν αἱρετή, ἀλλὰ διὰ τὸ θάλπειν τὸ ἡμέτερον σῶμα. τῶν δὲ δι’ ἕτερον αἱρετῶν διαφορά τίς ἐστι· τούτων γὰρ τὰ μὲν ἀπαραίτητά ἐστι τὰ δὲ παραίτησιν ἐπιδεχόμενα, καὶ ἀπαραίτητα μὲν ὡς ἡ ἀναπνοή πάντως γὰρ δεῖται ταύτης πᾶν ἔμψυχον ζῷον· χωρὶς γὰρ ταύτης τὸ ἔμψυχον θερμὸν οὐ γίνεται), παραίτησιν δ’ ἐπιδεχόμενα ὡς ἡ ἐσθής· δύναται γὰρ χωρὶς ταύτης εἶναι τὰ ἔμψυχα ζῷα. τούτων οὖν τὰ ἀπαραίτητα λέγεται ἀναγκαῖα, τὰ δὲ παραίτησιν ἐπιδεχόμενα χρήσιμα, τὰ δὲ δι’ ἑαυτὰ αἱρετὰ ἀγαθά. καλῶς οὖν ἀναγκαίου εἶπε καὶ οὐ χρησίμου οὕτε ἀγαθοῦ· τὸ γὰρ ἀναγκαῖον δηλοῖ τὸ ἀπαραίτητον· ἀπαραίτητον γὰρ ὑπάρχει ἡμῖν πάντως τὰς πέντε φωνὰς γνῶναι. χρήσιμον δ’ οὐκ ἠδύνατο εἰπεῖν, ἐπειδὴ παραίτησιν ἐπιδέχεται τὸ χρήσιμον, τοῦτο δὲ ἀπαραίτητόν ἐστιν. ἀγαθὸν δὲ ὁμοίως οὐκ ἡδύνατο εἰπεῖν, ἐπειδὴ τὸ ἀγαθὸν δι’ ἑαυτὸ αἱρετόν ἐστι, τοῦτο δὲ τὸ παρὸν σύγγραμμα οὐ δι’ ἑαυτὸ μόνον αἱρετόν ἐστιν, ἀλλὰ καὶ διὰ πᾶσαν τὴν φιλοσοφίαν.

p. 1,3 Χρυσαόριε.

Ἴσμεν αὐτοῦ φίλον εἶναι τὸν Χρυσαόριον, πρὸς ὃν ἐξεφώνησε τὸ παρὸν σύγγραμμα.

p. 1,3 Καί εἰς τὴν τῶν παρὰ Ἀριστοτέλει Κατηγοριῶν διδασχαλίαν.

Ὧδε τὸ πλεῖστον μέρος τοῦ χρησίμου ἐμφαίνει· καὶ γὰρ καὶ εἰς τὰς Κατηγορίας φησὶ συμβάλλεσθαι καὶ εἰς πᾶσαν τὴν φιλοσοφίαν· τοῦτο γὰρ δηλοῖ ὁ καί σύνδεσμος. σαφὲς δέ ἐστι καθὸ εἰς τὰς Κατηγορίας φησίν, ἀσαφὲς δὲ καθὸ ὁ καί σύνδεσμος ἔξωθεν δηλοῖ πᾶσαν τὴν φιλοσοφίαν. [*](1 ἡ (post ὡς) cm. Κ ὑγεία V post ὑγίεια add. καὶ γὰρ ὑγίεια Κ 2 δὲ om. T 3 ὑγείας TV 5 γὰρ] δὲ V 9 δι’ ἑαυτήν] διὰ τὸ εἶναι ἀγαθὴν KT ὥσπερ KT 11 ante γὰρ add. μὲν KT 12 εἰσι KT παραίτησιν ἐπιδεχόμενα] παραιτούμενα KT 13 τὸ cm. Κ 14 ex ἔμψυχον coir. ἔμφυτον V ἐπιδεχ.] δεχόμενα Κ 15 οὖν evaa. V 16 ἀναγχ. λέγονται Y 17 αἱρετὰ om. V καὶ evan. V 18. 19 ἡμῖν ὑπάρχει colloc. Κ 19 γνῶναι ante πάντως colloc. KT ἐδύνατο V 23 τὴν Paris. 2089: om. KTV 27 post διδασκαλίαν add. τοῦ γνῶναι V 28 καὶ (post γὰρ) om. V 29 τὴν om. KT 30 post συνδ. addas κατὰ τὸ σαφές τε καὶ ἀσαφές 31 καθὸ] ὅτι V post καθὸ add. καὶ Κ)

ζητοῦσι δέ τινες διὰ τί εἰρηκὼς τῶν Κατηγοριῶν λέγει τῶν παρὰ Ἀριστοτέλει· ἤρκει γὰρ τῶν Κατηγοριῶν εἰπεῖν. καί τινές φασιν ὅτι πρὸς ἀντιδιαστολὴν ἄλλων εἶπε παρὰ Ἀριστοτέλει· βούλεται γὰρ δεῖξαι ὅτι συμβάλλεται εἰς τὰς Κατηγορίας Ἀριστοτέλους καὶ οὐκ ἄλλων· ἔγραψε γὰρ καὶ Θεόφραστος καὶ Εὔδημος περὶ κατηγοριῶν κατὰ μίμησιν τοῦ οἰκείου διδασκάλου. κακῶς δὲ οὗτοι ἐπελύσαντο· εἰ γὰρ ἅπαξ συμβάλλεται ταῖς Κατηγορίαις Ἀριστοτέλους, καὶ πάσαις ταῖς Κατηγορίαις συμβάλλεται. τοῦτο δὲ ἔδει εἰπεῖν ὅτι ἐκ τοῦ μείζονος θέλει δεῖξαι ὅτι πάσαις ταῖς Κατηγορίαις συμβάλλεται, | εἰ καὶ ταῖς Ἀριστοτέλους. ζητοῦσι δὲ διὰ τί τὸ πλεῖστον [*](170v) μέρος τοῦ χρησίμου προέταξε τοῦ σκοποῦ. φαμὲν δὲ ὅτι τοῦτο ἐποίησε Πλάτωνι παρακολουθῶν παρακελευομένῳ προτάττειν τὸ χρήσιμον, ἵν’, ὡς εἴπομεν ἀνωτέρω, διὰ τοῦ χρησίμου θαῦμα ἡμῖν ἐπέλθῃ, ἐκ δὲ τοῦ θαύματος ζήτησις, ἐκ δὲ τῆς ζητήσεως τὸ φιλοσοφεῖν.

p. 1,4 τοὐ γνῶναι τί γένος διαφορὰ τί εἶδος τί ἴδιον καὶ συμβεβηκός.

Τούτων τὴν τάξιν ἀνωτέρω εἴπομεν.

p. 1.5 εἴς τε τὴν τῶν ὁρισμῶν ἀπόδοσιν καὶ ὅλως εἰς τὰ περὶ διαιρέσεως καὶ ἀποδείξεως χρησίμης οὔσης τῆς τούτων θεωρίας.

Μάθωμεν οὗν τί ἐστι διαίρεσις καὶ ὁρισμὸς καὶ ἀπόδειξις καὶ ἀνάλυσις καὶ οὕτως ἐπὶ τὴν ἐξήγησιν χωρῶμεν. διαίρεσίς ἐστιν ἡ ἀπὸ γένους ἐπὶ εἶδος χωροῦσα, οἷον οὐσία εἰς σῶμα καὶ ἀσώματον καὶ τὰ ἑξῆς, ὁρισμός ἐστιν ὁ ἐκ γένους καὶ συστατικῶν διαφορῶν συνιστάμενος, ἀπόδειξἰς ἐστιν ἡ διὰ συλλογισμῶν καὶ προτάσεων γινομένη, † τὸ ὂν ποτὲ μὲν ἀγαθὸν δεικνῦσα ποτὲ δὲ κακόν. κακὸν μὲν οὖν οὕτως· ἡ ἡδονὴ σύνεστι τῇ οἰκείᾳ λύπῃ, τὸ δὲ λυποῦν κακόν, ἡ ἡδονὴ ἄρα κακόν. πῶς δὲ σύνεστιν ἡ ἡδονὴ τῇ λύπῃ; ἐπειδὴ εἰ μὴ πρότερον διψήσεις, οὐχ ἡδὺ ποτοῦ μεταλαβεῖν, εἰ μὴ πρότερον πεινήσεις, οὐχ ἡδὺ βρώσεως μεταλαβεῖν. τὸ δὲ θαυμαστόν ὅτι ἐναντίως ἔχοντα τὰ τοιαῦτα ἀλλήλοις συναυξάνονται καὶ συμμειοῦνται· ὅσον γὰρ διψῆς, τοσοῦτον ποτοῦ μεταλαμβάνειν ἡδύ. ἀγαθὸν [*](1 τῶν (post εἰρηκὼς) om. V 2. 3 Ἀριστοτέλους Brand. 2 εἰπεῖν om. V ὅτι otn. Κ 3 ἀντιδ.] διαστολὴν Y τῶν ἄλλων V παρὰ om. KT 4 οὐκ om. T 5 καὶ (post γὰρ) om. ’ 8 ἔδει] εἰ δεῖ V 9 ταῖς Ἀp.] πρὸς τὰς Ἀp. V 11 παραχολ. xui πλάτωνι T 11. 12 ὡς εἴπομεν ἀνωτέρω] cf. p. 95,17 sq. 13 τὸ om. ’ 14 καὶ τί διαφ. τί τε εἶδος καὶ τί ἴδιον Porph. 16 τούτων scripsi: τούτου Κ: τούτου χάριν T: τούτου δὲ V 19 οὖν om. KT 20 χωρῶμεν] χωροῦμεν KTV 21 οἷον om. V ἡ οὐσία V καὶ ἢ ἀσωμ. V 22 ἐστιν] δὲ Κ 23 τὸ ὃν] scribas οἷον τὴν ἡδονὴν 24 οὖν om. KT 25 οἰκεία] ἰδία KT κακή (alt. 1.) T 26 τῆ ἡδονὴ. ἡ λύπη V 26. 27 ἡδὺ] ἤδη KT (bis) 27. 28 καὶ τὸ δὴ θαυμ. V 28 ὅτι om. KV 29 διψὰς Κ μεταλαμβάνων ἤδη KT)

δὲ δεικνύει τὴν ἡδονὴν οὕτως· ἡ ἡδονὴ ἐφετόν, τὸ ἐφετὸν ἀγαθόν, ἡ ἡδονὴ ἄρα ἀγαθόν. εἰ δὲ εἴποι τις ῾ τί οὖν; τὸ ἥδεσθαι μοιχεύειν ἢ κλέπτειν ἀγαθόν ἐστι;’ φαμὲν ὅτι ἐκείνῳ τῷ ταῦτα μελετῶντι ἀγαθὸν φαίνεται τῇ ἀλόγῳ δόξῃ ἑπομένῳ. ἀναλυτικὴ δὲ ἡ ἀναλύουσα τὴν σύνθεσιν· οἷον τὸ ζῷον λογικὸν θνητὸν δηλοῖ τὸν ἄνθρωπον, ἀναλύει δὲ αὐτὸν εἰς λογικὸν ζῷον καὶ εἰς ἄλογον ζῷον καὶ εἰς τὰ τοιαῦτα. εἴπομεν δὲ ἀνωτέρω πῶς ἐξ ἐναντίας φέρεται πρὸς τὰς ἄλλας τρεῖς διαλεκτικὰς μεθόδους. χωρὶς δὲ ταύτης οὐδεμία συνίσταται τέχνη· θὲς γὰρ οἶκον εἶναι τελείως ἔχοντα τὰ οἰκεῖα, τοῦτον δὲ ἀναλύεις ἀπὸ τῆς στέγης κατιὼν ἐπὶ τοὺς θεμελίους· εἰ δὲ κατὰ σαυτὸν ἐνθυμηθῇς ὅτι δεῖ σε ὀροφῶσαι οἶκον, διὰ τὴν στέγην καὶ τοὺς τοίχους ἐπινοεῖς καὶ διὰ τοὺς τοίχους τοὺς θεμελίους. ὥστε οὖν αὕτη ἐστὶν ἡ συνιστῶσα τὴν τέχνην.

Ἀοροῦσι δέ τινες λέγοντες διὰ τί τῆς διαιρέσεως προέταξε τὸν ὁρισμόν, καίτοι ἐδείχθη ὅτι θέλει ἡ διαίρεσις τοῦ ὁρισμοῦ προτερεύειν. καί τινες ὑπὲρ τούτου ἀπολογοῦνται ὅτι διὰ | τοῦτο προέταξε τὸν ὁρισμόν, [*](171r) ὅτι δι’ αὐτοῦ πανταχοῦ ὁρίζει τὴν φύσιν τῶν προκειμένων φωνῶν καὶ πάνυ αὐτοῦ δέεται. τινὲς δὲ πρὸς τούτους ἀντιλέγοντές φασιν ὅτι οὐχ οὕτως· καὶ γὰρ ὁμοίως πανταχοῦ διαιρεῖ τὰς προηγουμένας φωνὰς καὶ δέεται τῆς διαιρέσεως. κακῶς δὲ οὗτοι ἐλάβοντο τῶν πρώτων· οὔτε γὰρ εἰρηκότες ὅτι πάνυ δεόμενος τοῦ ὁρισμοῦ αὐτὸν προέταξε, λέγουσιν ὅτι οὐ δέεται τῆς διαιρέσεως. διὰ δὲ τὸ μᾶλλον αὐτὸν προέταξεν· οὐδὲ γὰρ διὰ τῆς διαιρέσεως δηλοῖ ἡμῖν τὴν φύσιν ὡς ἐν τῷ ὁρισμῷ.

Πάλιν ἀποροῦσί τινες λέγοντες διὰ τί τῆς ἀναλυτικῆς οὐκ ἐμνημόνευσε. καί φασί τινες ὅτι αὕτη ἡ ἀναλυτικὴ μέθοδος φυσική τίς ἐστιν, οἷον ἡ ἀναλύουσα τὰ φυσικὰ πράγματα, ὅτι ὁ ἄνθρωπος σύγκειται ἐκ τεσσάρων χυμῶν, οἱ χυμοὶ ἐκ τῶν τροφῶν, αἱ τροφαὶ ἐκ τῶν καρπῶν, οἱ καρποὶ ἐκ τῶν φυτῶν, τὰ φυτὰ ἐκ τῶν τεσσάρων στοιχείων, τὰ τέσσαρα στοιχεῖα ἐξ ὕλης καὶ εἴδους. λέγομεν πρὸς τοῦτο ὅτι τριττὴ ἡ παρὰ τοῖς φιλοσόφοις ἀνάλυσις· ἔστι γὰρ ἢ φυσικὴ ἢ λογική, καὶ αὕτη διττή. καὶ φυσικὴ μέν ἐστιν οἷον εἴπομεν τρόπον. λογικὴ δὲ ἢ ἐν προτάσεσιν ἢ ἐν συλλογισμοῖς. καὶ ἐν μὲν προτάσεσιν, ὅταν τὴν δοθεῖσαν πρότασιν ἀναλύῃ εἰς τοὺς ὅρους, οἷον ‘Σωκράτης φιλοσοφεῖ’ ταύτην τὴν πρότασιν ἀναλύει εἰς τὸ καὶ εἰς τὸ ῾ φιλοσοφεῖ’ καὶ λέγει ὅτι τὸ μὲν ‘Σωκράτης’ ὄνομά ἐστι τὸ φιλοσοφεῖ’ ῥῆμα. ἐν δὲ συλλογισμοῖς, ὡς ὅταν λάβωμεν τὸ ζητούμενον ὡς ὁμολογούμενον ὅταν κατὰ σύνθεσιν ἀγορεύηται τὸ προκείμενον) [*](2 ἡ] καὶ V 3 ἐπιμελετῶντι T 5. 6 εἰς ζῶον λογ. colloc. Κ 6 alt. ζῷον om. KT εἰς (ante τὰ) cm. KT εἴπωμεν Κ (cf. p. 90,5) 10 ὸροφῆσαι KT 14 ἐδείχθη] cf. p. 89,24 16 παντ. δι’ αὐτοῦ colloc V 19 οὔτε γὰρ] οὗτοι γὰρ οἱ T; an οὐδέ γὰρ ? 20 οὐ δέεται] δέεται μὲν καὶ T τῆς supra scr. Κ 23 λέγοντες om. KT διὰ τί—ἐμνημόνευσε in mrg. suppl. Κ 25 ὁ om. V 26 αἱ τροφαὶ—καρπῶν cm. V 28 καὶ λέγομεν T ἡ om. Κ 29 ἡ ἢ λογική Κ: ἡ φυσικὴ ἡ λογική V καὶ αὕτη διττή] ἡ συλλογιστική V 30 ἐστιν om. V τρόπον] τὸ πρῶτον V ἢ (prius)] ἡ Κ ἐν (ante συλλ.) om. T 32 ταύτην—εἰς τὸ φιλοσοφεῖ (33) om. KT 33 λέγω KT)

καὶ καταντήσωμεν εἴς τι ὁμολογούμενον, οἷον εἰ ἀθάνατός ἐστιν ἡ ψυχή τοῦτο τὸ ζητούμενον λαμβάνομεν ὡς ὁμολογούμενον, ἐπειδὴ ἀθάνατός ἐστιν ἡ ψυχή), εἰσὶν ἀμοιβαὶ τῶν φύλων καὶ ἀγαθῶν πράξεων, εἰ δὲ εἰσὶν ἀμοιβαί, εἰσὶ τὰ ὑπὸ γῆν δικαιωτήρια, εἰ δὲ εἰσὶ τὰ ὑπὸ γῆν δικαιωτήρια, ἔστι τὸ δικαζόμενον, εἰ δὲ ἔστι τὸ δικαζόμενον, ἔστιν ἄρα καὶ ὁ δικάζων, εἰ δὲ ἔστι δικαστής, ἔστι καὶ προνοητὴς καὶ πρόνοια. καὶ ὅρα πῶς κατηντήσαμεν εἰς τὴν πρόνοιαν, ἥτις ὁμολογεῖται παρὰ πᾶσιν οὖσα. ὅθεν πάλιν κατὰ σύνθεσιν λέγω· ἐπειδὴ ἔστι πρόνοια καὶ δικαστής, δῆλον ὅτι εἰσὶ τὰ ὑπὸ γῆν δικαιωτήρια, εἰ δὲ εἰσὶ ταῦτα, δῆλον ὅτι καὶ ἀμοιβαὶ φύλων καὶ ἀγαθῶν πράξεων, εἰ δὲ εἰσὶν ἀμοιβαί, ἔστι τὸ κρινόμενον, εἰ δὲ ἔστι τὸ κρινόμενον, ἀθάνατος ἄρα ἡ ψυχή. διὰ τί οὖν εἴασε καὶ ταύτας τὰς ἀναλυτικάς; καὶ λέγομεν ὅτι εἰρηκὼς τὴν διαίρεσιν καὶ τὸν ὁρισμὸν καὶ τὴν ἀπόδειξιν συμπεριέλαβε καὶ τὴν ἀνάλυσιν· πανταχοῦ γὰρ θεωρεῖται· ἐν μιᾷ γὰρ ἑκάστῃ νοεῖται· ὅπου γὰρ σύνθεσις, πάντως ἔστιν ἐκεῖ καὶ ἀνάλυσις· ἔστι δὲ ἐν πᾶσι σύνθεσις. ἄλλως τε δὲ εἰρηκὼς τὴν διαίρεσιν καὶ τὸν ὁρισμὸν καὶ τὴν ἀπόδειξιν πολλῷ μᾶλλον τὴν ἀνάλυσιν ἐδίδαξε· διὰ γὰρ τὴν ἀνάλυσιν | καὶ αὗται λαμβάνονται· ἀμέλει ὡς αὐτῆς τιμιωτέρας οὔσης ἐξ [*](171v) αὐτῆς τὴν ἐπιγραφὴν ἐποίησεν ὁ Ἀριστοτέλης, καίτοι περὶ πασῶν διαλαβών, τὰ Ἀναλυτικά. ἔστι δὲ καὶ ἄλλως εἰπεῖν· αἱ προκείμεναι φωναὶ εἰσιν, ὡς εἴρηται· ἡ οὗν ἀνάλυσις οὐ μόνον τῶν καθόλου ἐστὶν ἀλλὰ καὶ τῶν καθ’ ἕκαστα· δύναμαι γὰρ ἀναλύειν τὸν Σωκράτην εἰς ψυχὴν καὶ σῶμα. ἐπειδὴ οὗν καὶ τῶν καθ’ ἕκαστά ἐστιν ἀνάλυσις, αἱ δὲ προκείμεναι φωναὶ τῶν καθόλου εἰσί, πολλάκις οὐκ ἠνέσχετο τὴν ἀναλυτικὴν ἀριθμῆσαι.

Ἰστέον δὲ ὅτι ὧδε τὸ λεῖπον τοῦ χρησίμου εἰσφέρει. ἀποροῦσι δέ τινες λέγοντες διὰ τί λέγει χρησίμης οὔσης, καίτοι ἐδείχθη ὡς τὸ χρήσιμον παραίτησιν ἐπιδέχεται καὶ διὰ τοῦτο τὸ ἀναγκαῖον ἀντ’ αὐτοῦ ἔταξε. λέγομεν δὲ ὅτι δύναται ὧδε νοεῖσθαι τὸ χρήσιμον ἀναγκαῖον· φέρεται γὰρ τὸ χρήσιμον καὶ ἐπὶ τοῦ ἀναγκαίου· ὥσπερ γὰρ τὸ ὄνομα φέρεται καὶ ἐπὶ ῥήματος καὶ συνδέσμου ταῦτα δὲ λέγομεν ὀνόματα καθὸ ὀνομάζοντι, κυρίως δὲ αὐτὸ τὸ ὄνομα ὄνομα λέγεται), οὕτως καὶ τὸ χρήσιμον φέρεται καὶ ἐπὶ τοῦ ἀναγκαίου· χρήσιμον δὲ κυρίως λέγεται τὸ παραίτησιν ἐπιδεχόμενον. ἄλλως τε δέ φαμεν ὅτι δικαίως μὲν ἐκεῖ ἀναγκαῖον λέγει ὧδε δὲ χρήσιμον, ἐπειδὴ τῶν πέντε φωνῶν αἱ μέν εἰσιν οὐσιώδεις αἱ δὲ ἐπουσιώδεις. αἱ μὲν οὖν [*](1 καὶ καταντ.—ὁμολογούμενον om. Y εἰς τι] εἰς τὸ T 2 λαμβ. ὡς post ἐπειδὴ add. δὲ KT 4 εἰ δὲ—δικαιώτηρια om. V 5 δικαζόμενον] (bis) T καὶ (ante ὁ δικάζων) cm. KT 6 ἔστι καὶ προνοητὴς—δικαστής om. V 7 ὡμολόγηται T πάλιν om. T 11. 12 καἰ ταύτας τἀς ἂν τὴν ἀναλυτικήν T 14 καὶ ἑκάστη K νοεῖται] θεωρεῖται KT καὶ ἀνάλ. ἔστιν ἐκεῖ colloc. KT 16 πολὺ KT ἐδίδαξε] ἐδήλωσε KT 17 ὡς auxfj;] ὡσαύτως Y 18 ὁ om. Y 22 ἐπεὶ KT 25 χρησίμου V cf. p. 101,16 26 καὶ διὰ τοῦτο scripsi: διὰ τοῦτο καὶ libri τὸ om. Y ἀντ’ αὐτοῦ om. T ἐτάξαμεν Y 27 οὐ δύναται T 27.28 χρήσιμον scripsi: ὄνομα libri 30 ὄνομα (alterum) om. KV 32 pr. δέ om. KT jxev om. KT)

οὐσιώδεις ἀναγκαῖαί εἰσιν εἰς ὁρισμοὺς καὶ εἰς ἀποδείξεις, αἱ δὲ ἐπουσιώδεις χρήσιμοι, ἐπειδὴ αἱ ὑπογραφαὶ ἐκ τῶν ἐπουσιωδῶν προέρχονται. ἀφορῶν οὖν πρὸς τὰς οὐσιώδεις φωνὰς εἶπεν ἀναγκαίου, ἀφορῶν δὲ πρὸς τὰς ἐπου- σιώδεις εἶπε χρησίμης. ἐν οἶς καὶ ἡ παροῦσα πρᾶξις.

Πρᾶξις γ΄.

p. 1,7 Σύντομόν σοι παράδοσιν ποιούμενος.

Ἐντεῦθεν τὸν τρόπον τῆς διδασκαλίας διδάσκει ὁ Πορφύριος· φησὶ γὰρ ὅτι δεινοῖς θεωρήμασιν οὐ βούλομαι ὁμιλεῖν· ἐκ τούτων γὰρ ἀσάφειά τις γίνεται. ἐπειδὴ δὲ ἐμνήσθημεν ἀσαφείας, φέρε διδάξωμεν πόθεν ἡ ἀσάφεια τίκτεται. γίνεται τοίνυν ἡ ἀσάφεια ἢ ἀπὸ τῆς λέξεως ἢ ἀπὸ τῶν θεωρημάτων. μάτων. καὶ ἀπὸ μὲν θεωρημάτων, ὡς ἔχει τὰ Ἡρακλείτεια· ταῦτα βαθέα καὶ δεινὰ ὑπάρχει· περὶ γὰρ τῶν συγγραμμάτων Ἡρακλείτου δεῖσθαι βαθέος κολυμβητοῦ. ἀπὸ δὲ λέξεως γίνεται διττῶς ἡ ἀσάφεια· ἢ γὰρ διὰ τὸ μῆκος τῆς φράσεως γίνεται ἀσάφεια, ὡς ἔχει τὰ Γαλήνεια κἂν γὰρ εὐφραδῆ εἰσιν, ἀλλ’ οὖν διὰ τὸ μῆκος ἀσαφῆ εἰσιν), ἢ διὰ τὴν ποιότητα τῆς λέξεως, ὡς ἔχει τὰ Ἀριστογένεια· οὗτος γὰρ ῾ καὶ ἡδὺν πόνον καὶ φησί, ποῖος δὲ πόνος ἡδὺς καὶ ἐνσεσαγμένος οὐκ οἴδαμεν. τί δαὶ ἀπὸ πολλῶν τοῦτο δεικνύειν ἐπιχειροῦμεν ἡμῶν εὐπορούντων τοῦτο αὐτὸ ἀπὸ τῶν ἀρχηγῶν καὶ προστατῶν τῆς φιλοσοφίας δεῖξαι, Πλάτωνός τε καὶ Ἀριστοτέλους; | τούτων γὰρ ὁ μὲν εἷς τὴν ἀσάφειαν διὰ τῶν φράσεων [*](172r) ποιεῖν ἐπετήδευσεν, ὁ δὲ ἕτερος διὰ τῶν θεωρημάτων· τὰ μὲν γὰρ Ἀριστοτελιχὰ θεωρήματα εὐχερῆ εἰσιν, ἡ δὲ φράσις δύσκολος. ἀμέλει εἰ νοήσεις τί ἐστιν ἐντελέχεια καὶ ποσὸν καὶ δύναμις, ἡδέα καὶ εὐχερῆ φαίνεταί σοι τὰ λεγόμενα· ὥστε οὖν ἡ φράσις ἐστὶ δυσχερής. τὰ δὲ Πλατωνικὰ θεωρήματα πάνυ τι δύσκολά εἰσι καὶ δυσχερῆ καὶ ἀπλῶς εἰπεῖν πάσῃ δόξῃ σχεδὸν ἑπόμενα ὅτι δέ ἐστι τοῦτο ἀληθές, σαφὲς ἐκ τοῦ δύνασθαι ἑκάστην ἐξήγησιν ἁρμόζειν αὐτὰ πρὸς ἃ βούλεται), ἡ δὲ φράσις εὐχερὴς καὶ ὁμαλὴ καὶ ἀπλῶς εἰπεῖν Πλατωνική.

[*](1 εἰς (ante ἀποδ.) om. KT 2 ἐκ τῶν ἐπ. αἱ ὑπογp. colloc. KT 3 τὰς (ante οὐσ.) om. KT πρὸς (alterum)] εἰς KT 4 χρησίμης scripsi: χρησίμου libri (cf. p. 104,25) ἐν οἷς—πρᾶξις] ταῦτα ἔχει ἡ τετάρτη πρᾶξις V: om. T 5 πρᾶξις γ' K: πρᾶξις V (cf. p. 99,30 not): om. T ὅτι om V τις om. V 9 δὲ om. V φέρε που V διδάξομεν V 11 τῶν θεωp. V Ἡρακλείτου Brand. 12 ὑπάρχοι V εἴρηται] a Socrate, si fides est Diog. Laert. 11,22. IX, 12 13 κολυβητοῦ V 13. 14 ἢ γὰρ—φράσεως φράσεως in suppl, Κ 14 γίνεται ἀσάφεια om. K κἀν] καὶ V 15 εἰσιν (post ἀσαp.) om. V 16 Ἀριστογένεια] ἀριστοτένεια V (cf. Suid. s. v. Ἀριστογένης) ἡδύπονον KT 17 δαὶ] δέ TV 18 ἀπὸ πολλῶν] ἀπ’ ἄλλων V ἐπιχειρῶμεν V2 19 τε] φημι KT 20 εἴς om. V 21 ἐπετήδευεν V 22 ἀμέλει] ἃ μὲν KT 23 ἐνδελέχεια V 25. 26 πάσης δόξης σχ. ἐχόμενα KT 26 ἑκάστη ἐξηγήσει KT ὁμαλὴς Brand.)

Ἐπειδὴ δὲ οὐχ οἱ τυχόντες ἄνδρες ἀσάφειαν ποιεῖν ἐν τοῖς ἰδίοις συγγράμμασιν ἐπετήδευον, φέρε μάθωμεν τίνος χάριν τῆς ἀσαφείας αὐτοῖς μελέτη γέγονεν· οὔτε γὰρ ὁ θεὸς οὔτε ἡ φύσις οὔτε ἔμφρων ἀνὴρ μάτην τι ἐργάζεται. εἰ οὗν καὶ ἔμφρονες ἄνδρες τοῦτο ἐπετήδευον ἐργάζεσθαι, σαφὲς ὅτι πάντως διὰ τὶ τοῦτο ἐπετήδευον· οὕτω γὰρ καὶ ὁ Ὅμηρος διὰ μύθων τὴν ἰδίαν φιλοσοφίαν ἐδίδαξε· τούτου δὲ πρὸς τὴν φράσιν προσέχων τις οὐ δύναται τὰ βάθη τῆς διανοίας καταλαβεῖν· ἄλλα γὰρ τὰ φρασθέντα καὶ ἄλλα τὰ μεθερμηνευόμενα κατὰ ἀλληγορίαν. περὶ τούτου δὲ Ἀπολλώνιος ὁ Τυανεὺς ἔφη ὁ πάντα εἰπὼν καὶ πάντα σιγήσας’ . διὰ τοῦτο γινώσκων ὁ Πλατῶν τὸ βάθος τῶν θεωρημάτων ποικίλον παρεκελεύετο μὴ ἀναγινώσκειν τοὺς νέους τὸν Ὅμηρον, ἵνα μὴ τῇ φράσει προσέχοντες οἰηθῶσι εἶναι τὸν νοῦν κατὰ τὴν φράσιν καὶ οὕτως ἐπιμείνωσιν ἔχοντες· ἀγαπᾷ γὰρ τῶν νέων ἡ ἀκοὴ σώζειν τῶν οἰκείων διδασκάλων τὴν φωνήν· νομίζει γὰρ ἀληθῆ λέγειν αὐτὸν ἄνδρα θεὸν τρῶσαι, καὶ πολλάκις τοῦτο οὕτως ἔχειν οἰόμενος ταῦτα διαπράξασθαι βουληθείη. τελείοις οὖν περὶ τὴν ἀκρίβειαν τῶν θεωρημάτων καταγινομένοις ἡ ῾Ομηριχὴ ποίησις πεποίηται. πεποίηται τοίνυν ἡ ἀσάφεια τῶν θεωρημάτων καὶ τῆς λέξεως, ἵνα τοὺς νόθους διακρίνῃ ἐκ τῶν γνησίων· ἄτοπον γάρ, εἰ τὰ ἄλογα ζῷα τὰ γνήσια γεννήματα διακρίνειν σπεύδει ἐκ τῶν νόθων, ὁ δὲ ἄνθρωπος οὐ ταὐτόν τι χαίρων ποιήσει ἔχων τὸν λόγον, ᾧ ῥυθμίζεται ἀνθρώπου φύσις· ὁ γοῦν ἀετὸς τὰ ἴδια τέκνα μαθεῖν σπεύδων εἰ γνήσιά εἰσιν ἀνταυγάζειν πρὸς τὴν ἀκτῖνα τοῦ ἡλίου ποιεῖ, καὶ εἰ μὲν γνήσια ᾖ, ἀκινήτοις ὀφθαλμοῖς δέχεται τὰς βολὰς τῶν ἀκτίνων, εἰ δὲ νόθα, οὐκ ἐνατενίζειν πρὸς τὴν ἔκλαμψιν τῶν ἀκτίνων οἷά τέ ἐστι, τὸ νόθον ἐκ τούτου ἐμφαίνοντα. τούτου οὖν χάριν οἱ παλαιοὶ τοὺς γνησίους βουλόμενοι ἐκ τῶν νόθων διακρίνειν ἀσάφειάν τινα ἐποίουν, ἵνα εἰ μέν τις γνήσιος ᾖ, | τὴν ἀσάφειαν τῶν θεωρημάτων [*](172v) ἤτοι τῆς λέξεως μὴ εὐλαβούμενος ἑαυτὸν ἀπαγγέλλῃ γνήσιον εἶναι καὶ δι’ ἔρωτα τῶν λόγων κόπον καὶ πόνον φέρῃ ὁ γὰρ γνήσιος ὅσον ὁρᾶ αὐξανομένην ἀσάφειαν, τοσοῦτον σπουδαίως καθοπλίζεται, ἵνα τὸ ξένον καὶ δυσχερὲς κατορθωσάμενος μέγιστος ἐν λόγοις ὀφθείη), εἰ δὲ νόθος εἴη, τὴν ἀσάφειαν ὁρῶν τὴν ἀπαλλαγὴν εὐκταίαν ἡγήσηται, ἔρωτα πρὸς τοὺς [*](1 ἐπετήδεθσαν KT 2 ἐπετήδευσαν T μάθωμεν] ἴδωμεν V 3 ὁ om. KT ἡ om. KT ἀνὴρ om. V 4 γοῦν T καὶ om. Κ τοῦτο] ταῦτα V 5 ἐπετήδευον] ἐποίησαν V ὁ om. V 7 καταλ. τῆς δίαν. colloc. 8 Ἀπολλ.] cf. Zelleri Ph. Gr. V3 p. 148 9 ἔφη] εἶπεν KT σιωπήσας V 10 ὁ Πλάτων] cf. Rei publ. X, 3 p. 598 D sq. παρεκελεύετο—οἰηθῶσι (11) om. 11 τοὺς νέους in ras. Κ οἰηθήσονται T 12 τὸν νοῦν εἶναι colloc. KT 14 νομίζει—βουληθείη (15) deleas an γάρ > ? 17 τῶν λέξεων Κ 19 γεννήματα] γενήματα Y: om. KT 20 τι om. TY χαίρων scripsi: χαίρειν T: χαίρει Y: om. K ποιήσειν V 21 ἀνταυγάζειν post ἡλίου colloc, T 22 ἡ] εἴη KT 23 ἐνατενίζει TV 24 εἰσι V τῶν νόθων T τούτων T ἐμφαίνονται T 25 διακρίνειν ἐκ τῶν ν. colloc. Κ διακρίνειν] κατανοῆσαι V 27 ἀπαγγέλη T: ἀπαγγελεῖ Y 28 τῶν om. KT κότον Κ φέρει V 31 ἡγήσεται K ἔρωτα—ἡγήσεται (p. 107,2) om. KT)

λόγους οὐδένα ἔχων, οὗ τὴν ἀπουσίαν καὶ παρουσίαν ὁ † βίος τὴν αὐτὴν ἡγήσεται.

Ἀλλὰ μὴν καὶ τῶν τοιούτων ἥψατο Πυθαγόρας· οὗτος γὰρ μαθεῖν βουλόμενος τοὺς γνησίως καὶ νόθως ἔχοντας πρὸς τὸν ἑαυτῶν διδάσκαλον τοὺς νέους ἀεὶ ἠρώτα ποῖα ἂν ἴδοιεν ἐνύπνια, γινώσκων ἀπὸ τῶν μεθ’ ἡμέραν ἐνθυμήσεων καὶ κινήσεων γίνεσθαι τὰς νυκτερινὰς φαντασίας· εἴ τι γὰρ προῄρηται ἡ ψυχή, τοῦτο καὶ ἠρεμοῦντος τοῦ σώματος φαντάζεται. ἔλεγεν οὖν ὅτι εἰ γνησίως τις ἔχει πρὸς τὰ ἀναγνώσματα, δηλοῖ ἡ νυκτερινὴ φαντασία ἄγγελος οὖσα τῶν μεθ’ ἡμέραν βουλευμάτων. Πλατῶν δὲ τὸ τοιοῦτον γνῶναι βουλόμενος οὐ μόνον δι’ ἀσαφείας τῶν θεωρημάτων ἀλλὰ καὶ διὰ συμποσίων τὴν πεῖραν ἐποιεῖτο, γινώσκων τότε τὸν ἐρωτώμενον τὸ ἀληθὲς ἐκφαίνειν, ὅταν ὁ οἶνος ἁπαλύνῃ τὴν καρδίαν καὶ πρὸς τὸ ψεῦδος κινεῖσθαι νωχαλὴν ἀπεργάσηται. ποῖον δὲ τούτων ἀκριβῆ τὴν ἀλήθειαν θηρᾶν ὑπονοήσεις; Πλάτωνα προδήλως, ὅτι εἰ μὲν ἀνοίκειον καὶ ἀλλότριον τῆς φιλοσοφίας ὑπάρχει τὸ συμποσίοις ἐμβυθίζεσθαι τὴν ψυχήν, ἀλλὰ ὁ οἶνος τὴν ἀλήθειαν τίκτει, ὅταν τὴν καρδίαν καὶ τὴν διάνοιαν ἁπαλύνῃ· τὰ γοῦν ἐνύπνια οὐ πάντως ἐκ τῶν νέων οὕτως ἀπαλλέλλονται, ὡς καὶ ὤφθησαν· πολλάκις γὰρ διά τινα λήθην ἢ πλέον λέγουσιν ἢ ἔλαττον ἢ τὰ πολλὰ ψεύσονται ἢ ἀλλάσσουσιν. ἐφ’ οἷς ἡ παροῦσα θεωρία.

p. 1,7 Σύντομόν σοι παράδοσιν ποιούμενος.

῾Ορᾷς πῶς τὴν σαφήνειαν πανταχοῦ θέλει φυλάξαι· ὧδε γὰρ λέγων σύντομον ἐδήλωσεν ὅτι οὐ ποιεῖ ἀσάφειαν διὰ μῆκος φράσεως.

p. 1,7 Πειράσομαι.

Τὸ πειράσομαι αἰτιῶνται· τοῦτο γὰρ ἀλλότριον φιλοσόφου ὑπάρχει, τὸ ἐνδοιαστικῶς λέγειν τι. ἔχει δὲ ἀπολογίαν ὅτι μετριάζων τοῦτο λέγει, ὅπερ μᾶλλον πρέπει φιλοσόφῳ, ἢ ὅτι ὁ Χρυσαόριος μᾶλλον στρατηγίαις ἤπερ λόγοις σχολάζων οὐκ ἦν λογικὸς πάνυ, καὶ διὰ τοῦτο εἶπε πειράσομαι ἀντὶ τοῦ πεῖραν ποιήσομαι πρὸς τὴν σὴν φύσιν.

[*](1 βίος] an μιαρός ? 3 τὸ τοιοῦτον KT πυθαγόρου KT (cf. El. p. 126,3) 4 ἑαυτῶν] αὐτῶν T ἴδοι V 6. 7 προῄρηται] προείρηται T ἔ. 8 ἔλεγε γοῦν T 8 post εἰ add. τι V 9 Πλάτων] cf. El. p. 126,10 9. 10 γνῶναι τὸ τοιοῦτον colloc. KT 12 ὅταν] ὅτε V ὁ ora. V ἁπαλύνει V 13 νωιοῦτον TV: νωχελῆ Brand. ἀπεργάσεται V ποῖον δὲ τούτων] ποιῶν δέ τοῦτο T: ποιοῦντα δὲ τοῦτο Κ ἀκριβῶς T 14 ὅτι εἰ μὲν scripsi : εἰ μὲν ὅτι KT: εἰ μὴ ὅτι V 15 τῆς om. V ἐμμυτιζεσθαι V ἀλλὰ ὁ] ὁ γὰρ V 17 ἀπαγγέλονται ΤV ὤφθη V 19 ἐφ’ οἰς ἡ παροῦσα θεωρία om. Τ 20 post ποιούμενος add. πειράσομαι (πειράσομαι v. 23 om.) K 21 τὴν ἀσάφ. πῶς colloc. T 22 σύντομον om. V ὅτι οὐ] ὅπου V ἐκφράσεως V 24 τὸ πειράσομαι om. T τοῦτο αἰτιῶνται, καὶ γὰρ T ὑπάρχει φιλ. colloc. KT 25 ἐνδυαστιχῶς V 26 μᾶλλον ὁ χp. colloc. V στρατ. μᾶλλον colloc. T 27 ἤπερ] εἴπερ V)

p. 1,7 Ἐν εἰσαγωγῆς τρόπῳ.

Καὶ ὧδε τὴν ἀσάφειαν φεύγει· ἐν γὰρ τῷ λέγειν ἐν εἰσαγωγῆς ἐνσεσαγμένον· αἱ γὰρ εἰσαγωγαὶ δυσχερεῖς λέξεις οὐ θέλουσιν ἔχειν.

p. 1,8 Τὰ παρὰ πρεσβυτέροις ἐπελθεῖν.

Τὰ παρα·κολουθήσαντα τοῖς φιλοσόφοις· ἐφυλάξατο | γὰρ τὸ μὴ οἰχειοποιεῖσθαι [*](173r) τὰ ἀλλότρια. λέγει οὖν ὅτι οὐκ ἐμὰ λέγω, ἀλλ’ ἅπερ ὠφελήθην παρὰ τῶν πρεσβυτέρων, ταῦτα λέγω.

p. 1,8 Τῶν μὲν βαθυτέρων ἀπεχόμενος ζητημάτων.

῾Ομοίως καὶ ὧδε τὴν ἀσάφειαν φεύγει· φησὶ γὰρ ὅτι τῶν δεινῶν καὶ ὑψηλῶν ζητημάτων ἀπέχομαι.

p. 1,9 Τῶν δὲ ἁπλουστέρων συμμέτρως στοχαζόμενος.

Τὸ στοχαζόμενος πάλιν αἰτιῶνται· οὐ δεῖ γὰρ ἐπ’ ἀμφιβόλῳ λέγειν τὸν φιλόσοφον. τοῦτο δὲ ἔχει ἀπολογίαν ὁμοίαν τῷ πρώτῳ, ἐπειδὴ μετριαζειν βούλεται.

Πρπαξις δ΄.

p. 1,9 Αὐτίχα.

Κατὰ τὸ οἰκεῖον ἐπάγγελμα βαδίζων ὁ Πορφύριος πανταχοῦ τὴν σαφήνειαν αὐτάδελφον θυγατέρα τοὐ οἰκείου συγγράμματος παρίστησι· φησὶ γὰρ ὅτι ἀσαφῶς τι οὐ βούλομαι λέγειν διὰ τὴν πρὸς τὴν νεολαίαν φειδώ τε καὶ συμπάθειαν. ἵνα δὲ μηδεὶς εἴπῃ ῾ πῶς γὰρ ἠδύνατο ποιῆσαί τι σαφὲς ἀσαφές; ἔστι γάρ τινα ὁμολογούμενα ἅτινα ἀσάφειαν παντελῶς οὐκ ἔχει, ὡς τὸ δὶς δύο τέσσαρα καὶ ὁ θεὸς ἀγαθός ἐστι’, λέγει ὅτι ἠδυνάμην βαθέως αὐτὰ ζητῆσαι καὶ δεινῶς εἰ ἐν ἐπινοίᾳ ἐστὶν ἢ ὑφέστηκε. τί δέ ἐστιν ἱέν ἐπινοίᾳ ἐστὶν ἢ ὑφέστηχεν’ ; ἐν ἐπινοίᾳ ἐστὶν οὗπερ γένεσις μὲν ἡ ἡμετέρα ἐπίνοια, φθορὰ δὲ ἡ ἡμετέρα λήθη· οἷον ἐννοοῦμεν εἶναι τραγέλαφον ὃν ἡ [*](2 τὴν ἀσάφειαν] τὸ ἀσαφὲς KT 4 τῆς λέξεως om. Κ 6 τὰ] τὸ K γὰρ om. KT 6. 7 οἰκειοποιεῖσθαι] οἰκειώσασθαι K 8 παρὰ] ἀπὸ V 14 ἀπολ. ἔχει colloc. V 16 πρᾶξις σὺν θεῶ γ' V (cf. p. 99,29 not.): om. Τ 18 πορφύριος] φιλόσοφος KT 19 αὐτάδελφον om. V αὐτὰ erasum) 20 τι post βουλ. colloc. KT 21 ἐδύνατο V (const.) 21. 22 τὸ σαφές ἀσαφές ποιῆσαι KT 22 οὐκ om. V 24 εἰ] ἡ KT ψιλὴ ἐπινοία KT 24. 25 τί δέ ἐστι ψιλὴ ἐπίνοια (ψιλῆ ἐπινοία Κ) ἡ ὑφέστηκε KT 25 ἐν ἐπινοία] ψιλὴ ἐπίνοια KT 26 φθορὰ δὲ] καὶ φθορὰ V)

φύσις οὐκ ἐδημιούργησεν, ἀλλ’ ἡ ἡμετέρα ἐπίνοια τὴν φύσιν τυραννήσασα καθ’ ἑαυτὴν ἐπενόησέ τι ἐκ τράγου καὶ ἐλάφου, ὅπερ ἡ φύσις ἠγνόησε. τοῦτο δὲ σώζει ὅσον περὶ αὐτοῦ ἐνθυμεῖται καὶ λογίζεται, ἀπόλλυσι δὲ αὐτὸ ὅταν ἐπιλάθηται. ὥστε γένεσις μὲν ἡ ἡμετέρα ἐπίνοια φθορὰ δὲ ἡ ἡμετέρα λήθη. ὑφίστασθαι δέ φαμεν ὅπερ ἡ φύσις δημιουργεῖ καὶ γινώσκει, ὅπερ ἡ ἡμετέρα διάνοια οὔτε σώζει περὶ αὐτοῦ λογιζομένη οὔτε φθείρει ἐπιλανθανομένη αὐτοῦ, οἷον ὁ ἄνθρωπος καὶ ὁ κύων τῆς φύσεως δημιουργήματά ἐστι· περὶ τούτων κἄν ἐνθυμηθῇ τις κἄν τε μή, ἡ οὐσία φθείρεται οὔτε σώζεται. καλῶς οὖν ἔλεγεν ὅτι οὐ βούλομαι ζητῆσαι εἰ ἔστι γένος ἢ διαφορά, ἵνα μὴ ποικίλη καὶ δεινὴ ὀφθῇ τούτων ἡ διδασκαλία. τινὲς δὲ λέγουσι· τί γάρ; ἀμφεβάλλετο ὅλως τοῦτο, εἰ ἔστι γένος ἢ διαφορά, ὅτι λέγει ὅτι ἠδυνάμην ποιῆσαι αὐτὴν ποιχίλην, ζητῶν εἴ ἐστιν ἢ μὴ ἔστιν; καί φαμεν ὅτι καὶ ἀμφεβάλλετο παρὰ τοῖς παλαιοῖς, εἰ ἔστι γένος καὶ εἶδος· ἔλεγε γὰρ ὁ Ἀντισθένης μὴ εἶναι γένος μήτε εἶδος· φησὶ γὰρ ῾ ἄνυρωοπον ὁρῶ, ἀνθρωπότητα δὲ οὐχ ὁρῶ, ἵππον ὁρῶ, ἱππότητα δὲ οὐχ ὁρῶ, ὥστε οὖν οὐκ ἔστι τὸ χαθόλου’. ληρῶδες δὲ τὸ τοιοῦτον· οὔτε γὰρ πάντα τὰ ὄντα ὑποπίπτει τῖς αἰσθήσεσιν. τούτῳ δὲ τῷ λόγῳ τὰ πολλὰ τῶν ὄντων οὐκ ἔστι· τὰ γὰρ [*](173r) θεῖα αἰσθήσει οὐχ ὑποπίπτει, καὶ ὅμως ἔστιν· ἀλλὰ μὴν οὔτε λογικὴ οὔτε ἄλογος ψυχὴ οὔτε φυσικὴ ἔστι, καθὸ αἰσθήσει οὐχ ὑποπίπτει. ἄλλως τε δὲ αἰσθήσεσιν οὐ δεῖ καταπιστεύειν· ἰδοὺ γὰρ ὁ ἥλιος ποδιαῖος ἡμῖν φαίνεται τῶν πραγμάτων δεικνύντων αὐτὸν ἑχατονταεβδομηχονταπλασίονα τῆς γῆς ὑπάρχειν. καὶ τῶν πραγμάτων δεικνύντων ἡμῖν τὴν ἐν ὕδασι κώπην μὴ κεκλάσθαι, ἡ ὅρασις λέγει αὐτὴν ·μὴ εἶναι ὑγιῆ πάλιν ἐν νηὶ χαθημένων ἡμῶν καὶ τῶν παρ’ αἰγιαλὸν δοκούντων ἡμῖν κινεῖσθαι, τὰ πράγματα ψεῦδος εἶναι τὸ τοιοῦτον ἐπαγγέλλονται. δείξαντες οὖν ἀδίκως τὸν Ἀντισθένην τῶν καθόλου ἀναίρεσιν ποιησάμενον φέρε κατασκευάσωμεν πῶς ἔστι πρῶτον δι’ ὁρισμοῦ αὐτὰ παραδόντες. καθόλου τοίνυν ἐστὶ τὸ ἓν τῷ ἀριθμᾷ κατ’ εἶδος, ὑπὸ πολλῶν δὲ μετεχόμενον. ἓν τῷ ἀριθμῷ εἴπομεν, καθὸ ἕν τί ἐστιν. ἐπειδὴ δὲ καὶ ἡ ὕλη ἕν τί ἐστι, προσεθήχαμεν τὸ κατ’ εἶδος· κἄν γὰρ ἕν τι ὑπάρχῃ ἡ ὕλη ἀλλ’ οὐ κατ’ εἶδος. ὅτι δὲ οὐ καθόλου ἐστὶν οὐδὲ μερικόν, ἐντελῶς εἰσόμεθα ἐν φυσικοῖς λόγοις γινόμενοι. ὑπὸ πολλῶν δὲ μετεχόμενον, ἐπειδὴ ἓν ὑπάρχον ἐν πολλοῖς θεωρεῖται. πῶς δὲ ἕν τι ὑπάρχον ἐν πολλοῖς θεωρεῖται, εἰσόμεθα· τὰ ἄτομα κοινωνεῖ [*](3 ἀπόλλυσι] ἀπολεῖ V 4 φθορὰ δὲ] καὶ φθορὰ TV 5 ὑφίστασθαι] ὑφεστώς KT φαμεν] μὲν V 6. 7 ἐπιλανθ. αὐτοῦ] αὐτὸ ἐπιλανθ. V 7 καὶ (ante ὁ κύων) om. V 8 εἰσι ἡ om. V 9 οὔτε σώζεται οm. V οὖν om. K 11 ἀμφεβάλλετο] ἀμφέβαλέ τις V τοῦτο ὅλως colloc. T ὅτι (post λέγει) om. V 13 οὐδὲ om. KT ἀμφεβάλετο V 14 Ἀντισθ.] cf. EI. p. 47,14 16 81 om. K an οὐδέ ? 18 χαὶ ὅμως—ὑποπίπτει 19 om. K 19 ψυχὴ οὔτε ἄλογος colloc. T 20 δὲ om. V 23 μὴ εἶναι αὐτὴν coll. KT ἐν νηὶ—ἡμῖν (24)] τὸν (sic) παρ’ αἰγιαλὸν δοχούντων ἡμῶν ἐν πλοίω χαθιδρυμένων V καὶ 25 ἐπαγγέλλεται V οὗν om. V τὸν ἀντισθ. ἀδίχως colloc. K 26 χαὶ ἐπαγγέλλεται 27 αὐτὰ Par. 2089: αὐτὸ KTV 28 εἴπωμεν V 29 ἡ om. V τὸ om. KT 30 χἄν—εἷδος om. V οὐ καθόλου] οὐδὲ καθολικὸν V 31 εἰσόμεθα σὺν θεῶ V 33 τι om. KT) πάντως ἢ κατὰ τὸ αὐτὸ ἢ κατὰ τὸ ὅμοιον· οἷον ὁ Σωκράτης καὶ ὁ Ἀλχιβιάδης καὶ ὁ Πλατῶν πάντως κατά τι κοινωνοῦσι καὶ εἰ μὲν κατὰ τὸ αὐτὸ κοινωνοῦσιν, αὐτόθεν ἔχομεν τὸ ζητούμενον τὸ αὐτὸ γὰρ ἕν ἐστιν, ὥστε τὸ εἶδος ἕν τί ἐστιν ὑπὸ πολλῶν δὲ μετεχόμενον), εἰ δὲ κατὰ τὸ ὅμοιον κοινωνοῦσιν, ἢ κατὰ ἕν τι κοινωνοῦσιν ἡ κατὰ πολλά. καὶ εἰ μὲν κατὰ ἕν τι, τὸ ζητούμενον ἔχομεν, εἰ δὲ κατὰ πολλά, ζητοῦμεν πάλιν καὶ τὰ πολλὰ κατὰ τί κοινωνοῦσι, κατὰ πολλὰ ἢ κατὰ ἕν τι. καὶ εἰ εἴπῃς κατὰ πολλά, πάλιν ἡ αὐτὴ ζήτησις μένει, ἕως οὗ εἰς ἕν τι λήξῃ τὰ πολλὰ κατὰ τὴν κοινωνίαν, ἢ ἐπ’ ἄπειρόν τι χωρεῖ ἡ ζήτησις· κατὰ γὰρ ἕν τι κοινωνεῖ τὰ πολλά. καλῶς οὖν ἔχει ὁ ὁρισμὸς ὁ λέγων τὸ καθόλου ἓν τῷ ἀριθμῷ κατ’ εἶδος ὑπὸ πολλῶν δὲ μετεχόμενον.

Μηδεὶς δὲ ὑπονοησάτω τὸν φιλόσοφον τῷ κατὰ παράλειψιν σχήματι χρήσασθαι· τούτῳ γὰρ κέχρηνται οἱ ῥήτορες οἱ δεινοὶ ὄντες, τὸ τοιοῦτον δὲ σιωπῆς μὲν ἐπάγγελμα ἐμφαίνει, λόγου δὲ μηχάνημα· δοκῶν γάρ τις σιωπᾶν διὰ μεθόδου τὰ ὑπονοούμενα σιωπᾶσθαι λέγει οἷον ἱέω λέγειν ὅτι κλέπτης εἶ’, ἰού θέλω δὲ εἰπεῖν ὅτι ἱερόσυλος εἶ’, καὶ τὰ τοιαῦτα. τοιούτῳ δὲ οὐκ ἐχρήσατο ὁ φιλόσοφος, ἐπεὶ εἰ ἔλεγεν ῾ἐῶ εἰπεῖν’, τινὲς ἔλεγον αὐτὰ μὴ εἶναι· ἐδόκει γὰρ ἄν αὐτὰ λέγειν σιωπὴν ἐπαγγειλάμενος, αὐτὸς δέ φησιν, κἂν εἰσὶν ἐπινοίᾳ κἂν ὑφέστηκε, περὶ τούτου διαλαμβάνειν οὐ βούλομαι.

Πρᾶξις ε΄.

Πηγὴν σαφοῦς διδασκαλίας τὸ σύγγραμμα ἔδειξας, ὦ Πορφύριε, σαφήνειαν ῥέουσαν πανταχοῦ τῆς νεολαίας φειδόμενος· λέγεις γὰρ δύνασθαί σε εἴτε ἐν ψιλαῖς ἐπινοίαις κεῖται τὰ προκείμενα εἴτε ὑφέστηκε ζητῆσαι· τῶν γὰρ εἶναι λεγομένων τὰ μὲν ἐν ψιλαῖς ἐπινοίαις κεῖται τὰ δὲ ἐν ἰδίαις ὑποστάσεσι | συνέστηκε, καὶ τῶν ἐν ἰδίαις ὑποστάσεσι συνισταμένων τὰ μὲν [*](174r) σώματά εἰσι τὰ δὲ ἀσώματα, καὶ τῶν ἀσωμάτων τὰ μὲν καθ’ ἑαυτὰ ὑφίσταται ἔχοντα οἰκείαν ὑπόστασιν, ὡς θεὸς νοῦς ψυχή, τὰ δὲ ἐν ὕλῃ, χαὶ τῶν ὑφισταμένων ἐν τῇ ὕλῃ τὰ μὲν χωριστά εἰσι τῆς ὕλης, ὡε παρὰ Πλάτωνι αἱ ἰδέαι, τὰ δὲ ἀχώριστα τῆς ὕλης, ὡς τὰ φυσικὰ εἴδη οἷον θερμότης ψυχρότης, τὰ δὲ πῇ μὲν χωριστὰ πῇ δὲ ἀχώριστα, ὡς τὰ σχήματα καὶ τὰ μαθηματικά. λέγεις οὖν δύνασθαί σε εἴτε ἐν ψιλαῖς ἐπινοίαις ἐστὶ τὰ προ- [*](1 ἢ κατὰ τὸ αὑτὸ om. V 2 ὁ (ante Πλάτων) om. V καὶ εἰ μὲν—ὅμοιον χοινωνοῦσιν (5) Paris. 2089: om. KTV 5 καὶ om. V 6 τι om. V ζητῦμενχατὰ πολλὰ (7) om. V 7 εἴποις Κ: εἴπεις T 8 λήξειε KT 9 τι (post ἄπειρον) om. KT 11. 12 δὲ om. V (bis) 12 παράληψιν V1 13 οἱ ἴω χέχp. colloc. KT alt. οἱ Paris. 2089: ὡς KTV xw τοιούτω V 15 λέγειν om. KV 16 εἶ (post κλέπτης) om. T τοτούτῳ—ἔλεγον αὐτὰ (18) Paris. 2089: om. KTV 18. 19 αὐτὸς δέ φησι] φησὶν οὖν KT 19 ἐν addidi (cf. p. 108,24) διαλαβεῖν KT 21 πρᾶξις ἑ om. T 23 πανταχῆ ῥέουσαν KT 24 κεῖ ἐστι KT 28 οἰκείαν] ἰδίαν T 29 τῶν ἐν ὕλη ὑφιστ. Urb. 35 (fort, rectius) παρὰ] περὶ T 31 ψυχρότης] ὑγρότης Κ 32 μαθηματικά] μαθήματα KT)

κείμενα εἴτε ὑφέστηκε ζητῆσαι. ἀλλά μὴν καὶ εἰ ὁμολογεῖται ὑφίστασθαι, λέγεις δύνασθαι πάνυ βαθέως καὶ ὑψηλῶς περὶ αὐτῶν ζητῆσαι, εἴτε ἀσώματά εἰσιν εἴτε τριχῇ διαστατά. ὅτι δὲ ἀναγκαία ἡ ζήτησις ὑπάρχει, σαφὲς ἐκ τοῦ λέγειν τινὰς πάντα τὰ ὄντα σώματα εἶναι, ὥσπερ οἱ Στωϊχοί, ἄνδρες γηγενεῖς καὶ σπαρτοὶ ἀπὸ δρυὸς καὶ πέτρης κατὰ τὴν ποίησιν· οὗτοι γὰρ οὐδὲ τῆς προσηγορίας τῆς φιλοσοφίας μετέχειν ἤμελλον, εἰ μὴ ὅτι διὰ μεγαλορρημοσύνης τῶν ὀνομάτων αὐτὴν ἐκόσμησαν· φασὶ γὰρ τὸν φιλόσοφον μόνον πλούσιον μόνον βασιλέα μόνον εὐτυχῆ. καὶ μόνον μὲν πλούσιον, καθὸ τοῖς ἑαυτοῦ ἀρκεῖται καὶ ἄλλου οὐ δέεται τοῦτο γάρ ἐστι πλουσίου, εἰ καὶ τὰ μάλιστα καὶ τοῦτο ὁ παρὼν καιρὸς ἐνόθευσε κόρον τοῦ πορίζειν μὴ ἔχειν τοὺς πλουτοῦντας δεικνύων), μόνος δὲ βασιλεύς, καθὸ τῶν πολεμίων ἐπικρατεῖ, θυμοῦ τε καὶ ἐπιθυμίας τοῦτο γὰρ βασιλέως ἐστὶ τεκμήριον), μόνος δὲ εὐτυχής, καθὸ τούτων ἐφίεται ἃ καὶ δύναται καὶ ταῦτα δύναται ὧν ἐφίεται· ἐφίεται γὰρ ἀρετὴν ἀεὶ προσπορίζειν. οὗτοι οὖν διχόθεν συγχεχροτημένοι τὴν μὲν γνῶσιν χαμαιπετῆ καὶ εὐτελῆ κέκτηνται λέγοντες πάντα τὰ ὄντα σώματα εἶναι, τὸ παρ’ αὐτοῖς δὲ θεῖον λεπτομερὲς σῶμα διὰ πάντων διῆκον τοῦτο δὲ τὸ παρ’ αὐτοῖς ὅσιον), τὴν δὲ ζωὴν ὑπερέχουσαν.

Ἐπειδὴ δὲ τοιαύτη ζήτησις καὶ ἀμφιβολία παρὰ τοῖς παλαιοῖς γέγονεν, <τῶν μὲν> Ἀριστοτελικῶν καὶ Πλατωνικῶν λεγόντων τῶν ὄντων τὰ μὲν εἶναι ἀσώματα τὰ δὲ τριχῇ διαστατά, τῶν δὲ Στωϊχῶν πάντα τὰ ὄντα σώματα εἶναι λεγόντων, δῆλον ὅτι καὶ τὰ γένη καὶ τὰ εἴδη, φέρε κατὰ τὴν συνήθη διδασκαλίαν δείξωμεν τὰς προκειμένας φωνὰς ἀσωμάτους κατὰ ἓξ τοιούτους λόγους. πρῶτον τὸ σῶμα οὐδέποτε ἐν μείζονι καὶ ἐλάττονι ὡσαύτως ἔχεται οἷον ἐν τῷ ἐλέφαντι καὶ τῷ μύρμηκι οὐ τὸ αὐτὸ μέγεθος τῆς χεφαλῆς ὁρᾶται, ἐν τῷ Αἴαντι καὶ τῷ Τυδείδῃ οὐχ ὁ αὐτὸς βραχίων ὁρᾶται· εἰ οὖν τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος ἐν μείζονι καὶ ἐλάττονι ὡσαύτως ἔχονται, σαφὲς ὅτι ασώματά εἰσίν· ἐν γὰρ τῷ ἐλέφαντι καὶ τῷ μύρμηκι τὸ αὐτὸ ζῶον ὑπάρχει· οὐ γάρ φαμεν τὸν ἐλέφαντα τοῦ μύρμηκος πλέον ζῆν, οὐδὲ τὸν Αἴαντα | τοῦ Τυδέως πλέον τι ζῆν ἢ ἀνθρωπότητος πλέον ἔχειν. ἐντεῦθεν δὲ [*](174v) ἔχομεν προσπόρισμα, ὅτι καὶ αἱ σχέσεις ἀσώματοί εἰσι. τί δέ ἐστι σχέσις; τὸ λέγειν ὅτι τὸ ἥμισυ τῶν δέκα πέντε, τὸ δίς πέντε δέκα, καὶ [*](1 ἀλλὰ μὴν om. KT ὡμολόγηται KT 2 ζητῆσαι περὶ αὐτῶν colloc. T 3 ἡ om. KT 4 Στωϊχοί] cf. El. p. 47,29 5 σπάρτιοι KT (cf. Plat. Soph. p. 247 C) κτὰ τὴν ποίησιν] Horn, τ 163 6 τῆς φιλ. post ἤμελλον colloc. Κ μετέχειν om. T ἔμελλον V 7 μεγαλορημ. V 8 καὶ μόνον μὲν] μόνον δὲ KV 9. 10 πλούσιον V 13 ἃ—ἐφίεται (14) om. V 16 ἅπαντα KT λεπτομερῶς V 17 alt. δὲ] γὰρ V 19 ἐγεγόνει Κ 20 τῶν μὲν inserui post πλατ. add. καὶ πυθαγοριχῶν (sic) TV 21 alt. δὲ om. V 22 καὶ (ante τὰ γένη) om. Κ τἄ εἴδη καὶ τὰ γένη colloc. T post εἴδη add. σώματα ἐδόξαζον V 25. 28 τῷ (ante μύρμηκι) om. KV 26 ἐν τῷ Αἵαντι—ὁρᾶται om. KT 27 ante ἐλάττονι add. ἐν V 28 ζῶον Urb. 35: ζῆν KTV αὐδὲ—ζῆν (30) om. V 30 ἡ ἀθρωπότητα πλέον ἔχειν σωχράτην πλάτωνος V 32 ὅτι om. KT τὸ δὶς πέντε δέκα om. γ’ καὶ om. KT)

τὸ ἥμισυ τῶν ἑξήκοντα τριάκοντα, τὸ δὶς τριάκοντα ἑξήκοντα. ταῦτα δὲ καὶ τῶν πρός τί εἰσι· λέγων γὰρ ἥμισυ σημαίνεις τὸ διπλάσιον τὸ γὰρ ἥμισυ τοῦ διπλασίου ἐστὶν ἥμισυ), καὶ λέγων διπλάσιον δηλοῖς τὸ ἥμισυ· τὸ γὰρ διπλάσιον ἡμίσεος ἐστι διπλάσιον. διὰ τί δὲ ἀσώματοι αἱ σχέσεις; ἐπειδὴ ἐν μείζονι καὶ ἐν ἐλάττονι ὡσαύτως ἔχουσι· τὸ γὰρ ἥμισυ δύναται καὶ ἐπὶ μείζονος καὶ ἐπ’ ἐλάττονος τάττεσθαι, καὶ τὸ διπλάσιον ὡσαύτως· ἐπὶ γὰρ τῶν δέκα δύναται καὶ διπλάσιον καὶ ἥμισυ λέγεσθαι, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τῶν ἑξήκοντα ὡσαύτως. δεύτερον δὲ οὐδέποτε σῶμα ὅλον ὡς ὅλον πᾶσι μεταδίδοται οἷον ἀπὸ χοίνικος εἰ λάβοις τι καὶ ἄλλο ἄλλο τι, ἐν ἑκατέροις ὁ χοῖνιξ οὐ θεωρεῖται ὅλος ὡς ὅλος)· τὸ οὖν γένος καὶ τὸ εἶδος ἐν πᾶσιν ὅλα ὡς ὅλα θεωρεῖται· ἡ γὰρ ἀνθρωπότης ὅλη ὡς ὅλη ἐν ἐμοὶ θεωρεῖται καὶ τὸ ζῷον ὅλον ὡς ὅλον, ὁμοίως δὲ καὶ ἐν Σωκράτει καὶ Ἀλκιβιάδῃ καὶ Πλάτωνι· ἀσώματα ἄρα τὰ τοιαῦτα. ἔχομεν ἐντεῦθεν ὅτι καὶ ὁ προφορικὸς λόγος ἀσώματός ἐστιν· ἐν πᾶσι γὰρ ὅλος ὡς ὅλος νοεῖται, οἷον εἰ φωνήσῃ τις καὶ εἴπῃ ῾Σωκράτης’, πάντες ὡσαύτως ἀκούουσι τὸ ῾Σωκράτης’ καὶ ὅλον ὡς ὅλον ἔχουσιν· οὐ γὰρ σὺ τὸ ἥμισυ ἀκούεις καὶ ἄλλος τὸ ἥμισυ. τρίτον πᾶν σῶμα σώματι προστιθέμενον αὔξησιν ποιεῖται τοῦ δεχομένου τὴν προσθήκην (οἷον κυαθιαῖον μέτρον εἰ ἐκχύσῃς εἰς ἄλλο κυαθιαῖον, διπλάσιον γίνεται τὸ δεχόμενον)· εἰ οὖν προστιθέμενον τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος τῷ Σωκράτει ὁμολογουμένως οὐδὲν προστίθησιν, ὁμολογουμένως ἀσώματά ἐστι. καὶ ἄλλως· πᾶν σῶμα ἢ κατ’ αὔξησιν ἢ κατ’ ἀλλοίωσιν ἢ κατὰ μείωσιν κινεῖται· τὰ δὲ γένη καὶ τὰ εἴδη οὑδὲ κατ’ αὔξησιν οὐδὲ κατ’ ἀλλοίωσιν οὐδὲ κατὰ μείωσιν κινεῖται· φανερὸν ὅτι ἀσώματά εἰσιν. ἐντεῦθεν ἔχομεν προσπόρισμα, ὅτι καὶ αἱ ποιότητες, τὸ λευκὸν καὶ τὸ μέλαν, τὸ ψυχρὸν καὶ τὸ θερμόν, ἀσώματοί εἰσιν· ἰδοὺ γὰρ προστιθέμεναι τῷ Σωκράτει καὶ τῷ Ἀλκιβιάδη οὐδεμίαν προσθήκην ποιοῦνται. τέταρτον οὐδέποτε ταὐτὸν σῶμα ἐν ταὐτῷ καιρῷ ἐν πᾶσι θεωρεῖται κἂν γὰρ τὸ ὅμοιον, ἀλλ’ οὖν οὐ τὸ αὐτό· οὐ γὰρ τὸ ὅμοιον ταὐτόν ἐστιν, οἷον εἰ φανείη ὀστοῦν ἐλέφαντος ἐν τῇ σῇ ὠμοπλάτῃ, οὐ ταὐτόν ἐστι καὶ τῷ ὄντι ἐν τῇ ὠμοπλάτῃ Ὀρέστου)· εἰ οὖν τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος ἐν τῷ αὐτῷ καιρῷ ἐν πολλοῖς θεωρεῖται, ὁμολογουμένως οὐκ ἔστι σώματα. ἔχομεν ἐντεῦθεν ὅτι καὶ ἡ ἀνείδεος ὕλη ἀσώματος ὑπάρχει ἐν τῷ αὐτῷ καιρῷ ἐν [*](1 alt. τὸ om. V 2 σημαίνω V 5 καὶ (post ἐπειδὴ) om. Κ ἐν (ante ἐλάττονι) oin. T 6 ἐπ’ om. V 8 δὲ om. V σῶμα om. V 9 post οἷον add. καὶ V ἄλλο ὀλίγον τι] ἄλλη (sic) λήγοντι V 11 ante ἡ γὰρ add. ἡ γὰρ ἀνθρωπότης ὅλη ὡς ὅλη θεωρεῖται V 12 xdi σωκp. V 13 ἐνταῦθα Κ 14 ὁ λόγος ὁ προφ. V 14. 15 ὅλος ὡς ὅλος] ὁ λόγος ὡς ὅλον V 15 φωνήση scripsi: φωνήσει libri εἴποι Κ 16 ὡς ὅλον Paris. 2089: om. KTV ἔχουσιν] an νοοῦσιν ? 19 ἐκχύσῃς scripsi: ἐκχύσεις KTV 20 τὸ εἶδος καὶ τὸ γένος colloc. V 20. 21 οὐδὲν προστ. ὁμολ. colloc. V 21 ὡμολογημένως T εἰσι T 23 μείωσιν οὐδὲ κατ’ ἀλλ. coll- KT καὶ φανερόν T 24 ἔχ. ἐντεῦθεν colloc. V προσπορισμὸν V καὶ om. KT 25 ἀσώματα TV ἰδοὺ—ἀλκιβ. (26)] αὗται δὲ προστιθέμεναι τῶ ἀλκ. καὶ σωκp. V 27 ταὐτῶ] αὐτῶ αὐτῶ τῶ KV (cf. v. 30.31) 29 ἐν τῇ ὠμοπλ. post οἷον colloc. V 30 γένος] ζῶον V 32 ἡ om. V αὐτῶ τῶ colloc. libri) πᾶσιν ὑπάρχουσα ἢ πάντα ἔχουσα. πέμπτον οὐδέποτε τὰ σώματα μεριζόμενα | τὸ ἓν εἶδος ἢ ποσὸν φυλάττει οἷον εἰ ἔστι στατὴρ καὶ μερίζεται [*](175r) εἰς πολλά, οὐδέποτε τὸ ἓν εἶδος ἢ τὸ ποσὸν σώζει)· τὰ δὲ γένη καὶ τὰ εἴδη σώζουσι τὸ οἰκεῖον εἶδος μεριζόμενα εἰς Σωκράτην καὶ Πλάτωνα καὶ τοὺς λοιπούς· ὁμολογουμένως ἀσώματά εἰσιν. ἕκτον εἰ πᾶν σῶμα ἐξ ὕλης καὶ εἴδους συνέστηκεν, ἔστι δὲ τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος σῶμα, εὑρεθή- σεται τὸ εἶδος ἐξ ὕλης καὶ εἴδους συνιστάμενον, ὅπερ ἐστὶ γελοῖον· οὐδεὶς γὰρ λέγει εἶδος ἐξ εἴδους συγκεῖσθαι. ταῦτα ἔχει ἡ θεωρία καὶ ἡ παροῦσα πρᾶξις.

Πρᾶξις ς΄.

Ὅρα πῶς ὁ Πορφύριος φειδοῦς ἕνεκα τῶν νέων τὴν σαφήνειαν πανταχοῦ θηρεύων τὴν ἀσάφειαν ἀποβάλλεται· φησὶ γὰρ ὅτι εἰ καὶ ὑφέστηκεν ὁμολογουμένως καὶ ὑφεστῶτα ἀσώματά ἐστι τὰ προκείμενα, ἠδυνάμην πάλιν βαθέως περὶ τούτων ποιήσασθαι τὴν ζήτησιν, εἰ πρὸ πολλῶν εἰσιν ἢ ἐν πολλοῖς ἢ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς. πρὸ πολλῶν δέ ἐστι τὸ ἐν τῇ γνώσει τοῦ θεοῦ ὑπάρχον ἤτοι τὸ ἔχον τὴν αἰτίαν ἐκ τῆς τοῦ θεοῦ δημιουργίας, ἐν πολλοῖς δὲ τὸ ὑπάρχον ἐν τῇ ὕλῃ, ἐπὶ τοῖς πολλοῖς δὲ τὸ εἰς γνῶσιν τῆς ἡμετέρας διανοίας ἐρχόμενον. σκόπει δὲ ὅτι πανταχοῦ τὸ πολλοῖς εἰρήκαμεν διὰ τὰς καθόλου· αὗται γὰρ αἱ φωναὶ καθολικαὶ οὖσαι τῶν πολλῶν δέονται.] ἐπειδὴ δὲ καὶ δυσχερῆ τὰ λεγόμενα φαίνεται, φέρε παραδείγματι αὐτὰ καθυποβάλλωμεν. χρυσοῦν δακτύλιον ἀριστέως ἐκτύπωμα ἔχοντα διανόει μοι εἰς πολλοὺς κηροὺς τὴν εἰκόνα τοῦ ἀριστέως μετατιθέμενον, τινὰ δὲ ταύτας τὰς εἰκόνας θεώμενον καὶ κατὰ τὴν ἰδίαν διάνοιαν πάσας ἀναπολεῖν καὶ γινώσκειν μελετῶντα, καὶ τὸν μὲν δακτύλιον λέγε πρὸ τῶν πολλῶν οὗτος γὰρ καὶ πρὶν ἢ γένωνται πολλαὶ σφραγῖδες ἐν τῷ κηρῷ γέγονε), τοὺς δὲ τύπους τοὺς ἐν τῷ κηρῷ ὲν τοῖς πολλοῖς, τὸν δὲ ἄνθρωπον τὸν ἔχοντα ταύτας τὰς εἰκόνας ἐν τῇ ἰδίᾳ διανοίᾳ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς· οὗτος γὰρ δικαίως ἐπὶ τοῖς πολλοῖς λέγεται, καθὸ μετὰ τὰς πολλὰς σφραγῖδας τοῦ κηροῦ ἐρχόμενος ταύτας ἐν τῷ ἰδίῳ νῷ διανοεῖται. ἴσως δὲ ἀπορήσει τις ἡμῖν λέγων ὅτι [*](1 τὰ om. V 2 οἷον εἰ] οἷον Κ: om. V 3 οὐδέποτε] τοίνυν KT 4 τὰ (ante εἴδη) om. T 6 συνέστηχεν—εἴδους (7) om. V 10 πρᾶξις ς' om. T 11 ante Ὅρα add. πολλῶν ἐπαίνων πρὸς τὴν σαφήνειαν ἡμῖν ὁ φιλόσοφος ἄξιος καὶ οὐ μόνον τοῦτο ἀλλ’ ὡς οἶμαι καὶ τὸν βαθμὸν τούτων ὑπερεπέρασεν T: πολλῶν ἐπαίνων πρὸ τῆς σαφηνείας ὑμῖν ὁ φιλόσοφος ἄξιος φαίνεται πολλῶν ὁμολογουμένως· ὡς οἶμαι δὲ τούτων καὶ τὸν βαθμὸν ὑπερεπέρασεν V: om. K Ὅρα πῶς ὁ πορφύριος] ὅρα γὰρ πῶς πάλιν T: ὅρα γὰρ πάλιν πῶς V 13 ἀσώματα V2: σώματα KTV1 πάλιν] ὅμως T: om. Κ 14 τὴν om. V εἰ Paris. 2089: ἢ KTV 17 δὲ (post ἐπὶ τοῖς π·] om. V 18 19 σκόπει—δέονται delevi 19 τὰς] τὰ T αἱ φωναὶ om. T 20 καὶ om. Κ αὐτὰ] ταῦτα V 20. 21 καθυποβάλωμεν Κ 21 ἔχον KT 22 post πολλοὺς add. δὲ V 23 pr. καὶ om. KT 24 λέγειν Κ 25 πρινὴ KT καιρῶ V γέγονε] ἦν KT 26 τοῖς om. V 27 ἰδίᾳ om. T 29 νῷ] νοὶ Κ)

ἄτοπόν ἐστι λέγειν τἀς προκειμένας φωνὰς ἐν τῇ ἡμετέρᾳ διανοίᾳ ὑπάρχειν, ἡμῶν δειξάντων ἀνωτέρω τὰ ἐν ψιλῇ ἐπινοίᾳ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ διανοίᾳ ὑφίστασθαι. πρὸς ὃν ἐροῦμεν ὅτι διττόν ἐστι τὸ λεγόμενον· ἐκεῖ μὲν γὰρ ψιλὴν διάνοιαν ἐλέγομεν, ἥτις τὰ μὴ ἐγνωσμένα τῇ φύσει καθ’ ἑαυτὴν διανοεῖται ἐξ ἐλάφου καὶ τράγου ἕν τι ποιοῦσα τὴν φύσιν βιαζομένη, ὧδε δὲ ἀκριβῆ διάνοιαν λέγω τὴν γινώσκουσαν ἀκριβῶς τῆς φύσεως τὰ δημιουργήματια.

᾿Επεὶ οὖν ἐδίδαξεν ἡμᾶς τὸ παράδειγμα τὸ λεγόμενον, φέρε καὶ τὴν περὶ τούτου δοκοῦσαν διαφωνίαν Ἀριστοτέλους καὶ Πλάτωνος | εἴπωμεν, [*](175v) ὕστερον δὲ καὶ αὐτοὺς διαιτήσωμεν. θαυμαστὸν δέ τι συνέβη ἐπὶ ταύτης τῆς διαιρέσεως· ἐπὶ μὲν γὰρ τῶν ἄλλων ἐφ’ ἑκάτερα ψεῦδος εἶναι καὶ ἀληθὲς οὐκ ἠδύνατο· οὐ γὰρ ἐδύνω ψεύσασθαι καὶ εἰπεῖν ὅτι οὔτε ὑφέστηκεν οὔτε ἐν ψιλῇ ἐπινοίᾳ ὑπάρχει, οὔτε πάλιν ἀληθὲς εἰπεῖν ὅτι καὶ ὑφέστηκε καὶ ἐν ψιλῇ ἐπινοίᾳ ὑπάρχει, οὕτε ὁμοίως ψεῦδος εἰπεῖν ὅτι οὔτε σώματά ἐστιν οὕτε ἀσώματα. οὐδὲ πάλιν ἀληθεῦσαι ὅτι καὶ σώματά ἐστι καὶ ἀσώματα. ἐπὶ δὲ τῆς προκειμένης διαιρέσεως δύναται ἐφ’ ἑκάτερα τὸ ἀληθὲς εἶναι· οὔτε γὰρ ἑνὸς ἀληθοῦς δεικνυμένου τὰ ἕτερα ψεύδει καθυποβάλλονται, ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν πρώτων συνέβη· δυνατὸν γὰρ λέγειν ὅτι καὶ πρὸ πολλῶν ἐστι καὶ ἐν πολλοῖς καὶ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς· οὕτω γὰρ καὶ Πλατῶν δοξάζει· φησὶ γὰρ ὅτι καὶ γίνεται καὶ ἔστι καὶ ἐν σχέσει ὑπάρχει, καὶ ἐν μὲν τῷ λέγειν ῾γίνεται’ ἐδήλωσε τὸ πρὸ πολλῶν ὡς ἵνα νοήσῃς τὸν δακτύλιον πρὸ τῶν σφραγίδων γινόμενον), ἐν δὲ τῷ λέγειν καὶ ἔστιν’ ἐδήλωσεν ὅτι καὶ ἐν πολλοῖς ἐστι, τοῦτ’ ἔστι τὸ ἐν τῇ ὕλῃ, ἐν δὲ τῷ λέγειν ὅτι ῾καὶ ἐν σχέσει’ ἐδήλωσεν ὅτι καὶ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς ἐστι· γνῶσις γὰρ καὶ ἡ σχέσις. Ἀριστοτέλης δὲ τὸ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς δοξάζει, οὐχὶ δὲ καὶ τὸ πρὸ πολλῶν· φησὶ γὰρ ὅτι ἐν σχέσει ἐστί, καὶ ταῦτα ἐν πολλοῖς ὁμολογεῖ, τὸ πρὸ πολλῶν δὲ οὔ φησιν εἶναι· λέγει γὰρ ὅτι τῶν ἐνεργειῶν αἱ μέν εἰσιν οὐσιώδεις αἱ δὲ ἐπουσιώδεις, καὶ οὐσιώδεις μὲν αἰ τῆς φύσεως αὗται γὰρ λόγου οὐ δέονται· ἡ γὰρ φύσις οὐσίαν ἔχει τὸ ἐνεργεῖν, καὶ ταῦτα ἐκτὸς λόγου. ἡ οὖν φύσις χωρὶς τοῦ λόγου ἐνεργοῦσα λόγον οὐκ ἔχει, ἡ δὲ γνῶσις πάντως διὰ λόγου γίνεται. εἰ οὖν οὐκ ἔστι παρὰ τῷ θεῷ τῶν δημιουργημάτων γνῶσις, οὐκοῦν οὐδὲ τὸ πρὸ πολλῶν ὑπάρχει), ἐπουσιώδεις δέ εἰσιν αἱ ἐνέργειαι τοῦ τέκτονος καὶ τῶν ὁμοίων· αὗται γὰρ λόγου δέονται· οὐ γὰρ ἀπὸ φύσεως ἔχει ὁ τέκτων τὸ ἐνεργεῖν, ἐπεὶ οὐκ ἐπαύετο ἂν ἐνεργῶν· ἡ γὰρ φύσις οὐ παύεται ἐνεργοῦσα. οἱ δὲ ταῦτα λέγοντες [*](2 δειξάντων ἀνωτέρω] cf. p. 46,35 τὰ ἐν ψιλὴ ἐπινοία (αὐτάς post ὑφίστ. add.) cm. V ante ὑφίστ. eras. ὑπάρχειν V 3 λέγομεν Κ 4 ἑαυτὰ KV διανοεῖται] νοεῖται Y 8 τούτων KT 9 ante ἐπὶ add. καὶ V 11 ἐδύνω] ἡδύνατο Κ ψεύδεσθαι Κ 12 ψιλαῖς ἐπινοίαις V οὔτε πάλιν—ὑπάρχει (13) om. V 13 διανοία Κ ψεῦδος] ψεύδεσθαι καὶ K: ψεύσασθαι καὶ T 16 τὸ om. V ψεύδει] ψευδῆ V 18 τοῖς om. V 19 γίνεται Paris. 2089: γινόμενα KT: γινομενά ἐστι V 20 xui μὲν colloc. KT γίνεται Paris. 2089: γινόμενα KT: γίνεσθαι γ’ 22 ἐν τοῖς πολλοῖς Κ: τὸ ἐν πολλοῖς V 24. 25 οὐχὶ δὲ καὶ τὸ καὶ τὸ (sic) πρὸ τῶν πολλῶν T 29 χωρὶς om. V λόγου] θεοῦ KV 33 τὸ ἐν. ὁ τίκτων colloc. Κ)

καταψεύδονται Ἀριστοτέλους· πανταχοῦ γὰρ λέγει μὴ εἶναι πρᾶξιν χωρὶς γνώσεως μήτε γνῶσιν χωρὶς πράξεως, πόθεν δὲ ἡ πλάνη γέγονε λέξωμεν.

Διαφορὰ τῶν Πλατωνικῶν δογμάτων οὐκ ὀλίγη γέγονε· τινὲς γὰρ τῶν Πλατωνικῶν ἔλεγον ὅτι κατὰ τοῦτό φαμεν τὸ πρὸ πολλῶν εἶναι, καθὸ λόγῳ παρὰ τῷ θεῷ τὰ πάντα δημιουργεῖται. ἄλλοι δὲ ἔλεγον ὅτι κατὰ τοῦτό φαμεν πρὸ πολλῶν, ὅτι εἰσίν τινες ἰδέαι αὐθυπόστατοι λόγον μὴ ἔχουσαι αἴσθησιν δέ, ὧν κατ’ εἰκόνα πάντα δημιουργεῖ ὁ θεός. ἄλλοι δὲ ἔλεγον τινὰς ἰδέας αἴσθησιν μὴ ἐχούσας εἶναι, ὧν κατ’ εἰκόνα πάντα δημιουργεῖ ὁ θεός· ἔλεγον γὰρ εἶναι καθολικὸν βοῦν, εἰς ὃν ἀφορῶν ὁ θεὸς δημιουργεῖ τὸν παρ’ ἡμῖν βοῦν, καὶ καθολικὸν ἄνθρωπον, εἰς ὃν ἀφορῶν ὁ θεὸς δημιουργεῖ | τὸν παρ’ ἡμῖν ἄνθρωπον, ὅλα δὲ τὰ τοιαῦτα προυπάρχειν τῆς ἡμῶν [*](176r) γενέσεως. διὰ τοῦτο οὖν τὸ πρὸ τῶν πολλῶν διάφορον ἐφαίνετο. διὸ καὶ ὁ Ἀριστοτέλης ἔδοξε μὴ δοξάζειν τὸ πρὸ πολλῶν τούτοις μὴ συγκατατιθέμενος· οὗτοι γὰρ ἀδυναμίαν τοῦ θεοῦ δεικνύουσιν αἰσθήσεως αὐτὸν δεῖσθαι λέγοντες. τὸ δὲ μέγιστον· εἰ ἔχει τὰ τοιαῦτα αἴσθησιν, διὰ τί μὴ ὁρῶμεν αὐτὰ ἢ ψηλαφῶμεν; δεύτερον οἱ λέγοντες ὅτι αὐθυπόστατοί εἰσιν αἱ ἰδέαι αἴσθησιν δὲ μὴ ἔχουσαι, ὧν κατ’ εἰκόνα ὁ θεὸς δημιουργεῖ, οὐκ ὀλίγα πταίουσιν· οὗτοι γὰρ καὶ τὰς ἰδέας παραδείγματα ὑποτιθέασι, ταῦτα δὲ τὰ παραδείγματα πρὸ τῆς δημιουργίας τοῦ θεοῦ· πάντως γὰρ εἰ κατ’ εἰκόνα αὐτῶν δημιουργεῖ ὁ θεός, αὗται προτερεύουσι τῶν δημιουργημάτων· ὥσπερ γὰρ <εἰ> ἀποβλέψει ζωγράφος τις εἰς Σωκράτην καὶ τούτου τὴν εἰκόνα ποιήσει, προτερεύειν λέξομεν τῆς εἰκόνος τὸν Σωκράτην, οὕτω καὶ τὰς ἰδέας τῆς τοῦ θεοῦ δημιουργίας, ὅπερ ἄτοπον. τῷ μὲν οὖν λέγοντι τοῦ θεοῦ τὴν δημιουργίαν μετὰ λόγου εἶναι συγκατατίθεται ὁ Ἀριστοτέλης, ἀλλὰ μὴν οὐ μόνον τὸ πρὸ πολλῶν καὶ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς δοξάζει, ἀλλὰ καὶ τὸ ἐν τοῖς πολλοῖς· ἐν γὰρ τῇ Μετὰ τὰ φυσικὰ περὶ τῶν τοιούτων λέγων παραδείγματι αὐτὰ καθυπέβαλλε φάσκων ὅτι ὥσπερ ὁ ἄρχων ἔχει τὴν τάξιν ἐν ἑαυτῷ πρότερον, καὶ εἶθ’ οὕτως ὕστερον ἐκ ταύτης ἢ ἐν τῷ στρατοπέδῳ γίνεται ἡ ἐν τῇ πόλει, οὕτω καὶ τὰ τοιαῦτα <πρῶτον μὲν> παρὰ τῷ θεῷ ἐστιν, ὕστερον δὲ ἐν τῇ ὕλῃ. πρῶτον γὰρ αὐτὰ γινώσκει ὁ θεός, καὶ ὕστερον δημιουργεῖ αὐτὰ ἡ φύσις. ὅταν οὗν ἔλεγεν ὁ Ἀριστοτέλης δημιουργεῖν τὴν φύσιν χωρὶς λόγου, [*](2 χωρὶς (ante πράξεως) om. V ὁ πλάνος KT 3 λέξομεν KV 4 τῶν πλατ. δογμ. διαφορὰ colloc. Κ 5. 6 καθ’ ὃν λόγον V 6 πάντα] τοιαῦτα KV δὲ om. V 8. 9 δημ. πάντα colloc. V (bis) 10 ὁ δημιουργὸς θεὸς (alt. 1.) T 10. 11 δημιουργεῖ] ποιεῖ V (bis) 11 καὶ (ante καθολ.) om. Κ 12 ὅλα] ὅλως Brand. 13 τῶν om. V 15 θεοῦ] θείου KT δεικνῦσιν V αὐτῶν K: αὐτὸ T 18 ὧν] ὃν V 20 γὰρ Paris. 2089: δὲ KTV 22 εἰ iuserui ἀποβλέψει Paris. 2089: ἀποβλέπων KTV 23 προτερεύειν—σωκράτην om. V προτερεύειν δὲ T 26 ἐπὶ] ἐν T τὸ (post ἀλλὰ καὶ) om. Κ ἐν] ἔπι T 27 τῇ] τῶ K Μετὰ τὰ φυσ.] cf. Metaph. Λ 10 p. 1075α 1 sq., vel potius De rauudo p. 399b1sq. 28 καθυπέβαλε K ὁ om. K τὴν om. K προτέραν V 29 τῇ om. TV 30 πρῶτον μὲν iaserui 31 αὐτὰ δημ. colloc. V 32 οὺν om. V ὁ om. V χωρίς] ἄνευ T)

τοῦτο ἐβούλετο δεῖξαι ὅτι αὐτὰ ἡ μὲν φύσις οὐ γινώσκει, δημιουργοῦσα δὲ τὸν θεὸν οὐ λανθάνει. ἐν οἷς καὶ ἡ παροῦσα θεωρία.

Πρᾶξις ζ.

Τῶν ἀγώνων τὰ ἔπαθλα τοῖς καθόλου τριχῶς χαρισάμενοι, ὅτι οὐκ ἐν ψιλαῖς ἐπινοίαις ἐστὶν ἀλλ’ ὑφέστηκε, καὶ ὅτι οὐ σώματα ἀλλ’ ἀσώματα, καὶ ὅτι πρὸ τῶν πολλῶν εἰσι καὶ ἐν τοῖς πολλοῖς καὶ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς, φέρε τὰ τούτοις ἀντικείμενα παρατιθέμενοι τὸ ἀκριβὲς εἰσόμεθα· τινὲς γάρ φασι μὴ ὑφίστασθαι ταῦτα, ἀλλ’ ἐν ψιλαῖς ἐπινοίαις ὑπάρχειν, μήτε ἀσώματα ἀλλὰ σώματα, πρὸ τῶν πολλῶν ἢ ἐν τοῖς πολλοῖς οὔ φασιν αὐτὰ εἶναι, ἀλλ’ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς. καὶ πρὸς μὲν τὸ πρῶτον οὕτω λέγουσιν, ὅτι ἐν ψιλαῖς ἐπινοίαις εἰσὶ καὶ οὐχ ὑφεστήκασιν· εἰ γὰρ τὰ μὴ ἐκ φύσεως δεδημιουργημένα, σώτειραν δὲ μόνην τὴν ἡμετέραν διάνοιαν ἔχοντά φαμεν ἐν ψιλαῖς ἐπινοίαις εἶναι ὥσπερ τὸν τραγέλαφον (οὗτος γὰρ τῇ φύσει ἀγνοεῖται ὁμολογουμένως), καὶ τὰ καθόλου ἐν ψιλαῖς ἐπινοίαις ὑπάρχει ἐκ φύσεως μὴ ἔχοντα τὸ εἶναι, ἀλλ’ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ διανοίᾳ σωζόμενα. πρὸς [*](176v) δὲ τὸ δεύτερον πάλιν ἀντιλέγουσι φάσκοντες ὅτι σώματά ἐστι τὰ καθόλου· τὴν αὐτὴν γὰρ φύσιν ἔχει τοῖς μερικοῖς καὶ τὸν αὐτὸν ὁρισμὸν δέχεται. εἰ οὖν ἔστι τις καθόλου ἄνθρωπος, ὤφειλε καὶ τὸν ὁρισμὸν δέχεσθαι τὸν τοῦ ἀνθρώπου, ζῷον λογικὸν καὶ τὰ ἑξῆς. καὶ εἰ μὲν οὐ δέχεται, λέγομεν ὅτι οὐδὲ ἔστι καθόλου, εἰ δὲ δέχεται, πάντως σῶμά ἐστι· τὸ γὰρ ζῷον λογικὸν σῶμα πάντως δηλοῖ. ἔχομεν δὲ καὶ πορίσματος μοῖραν ὅτι οὔκ εἰσιν ἀίδια τὰ καθόλου· δηλοῖ γὰρ τὸ θνητὸν ݲζῷον λογικὸν θνητόν’· τὸ γὰρ θνητὸν πάντως θνήσκει. ἀλλ’ ἴσως εἴποι τις ὅτι δυνάμει ἔχει τὸ θνήσκειν, οὐκ ἀποθνήσκει δέ. τοῦτο δὲ ὑπόψυχρον· τὸ γὰρ δύναμιν ἔχον πάντως εἰς ἐνέργειαν χωρεῖ μὴ ἐπιλείποντος τοὐ χρόνου, ἐπεὶ μάτην ἔχει τὸ δύνασθαι· οἷον ἄνθρωπος γραμματικὸς δυνάμει ἐστί, πάντως δὲ γραμματικὸς ἔσται τοῦ χρόνου μὴ ἐπιλείποντος. ἀλλὰ μὴν οὕτε ὅλως ὑφέστηκε τὰ καθόλου· τῶν γὰρ μερικῶν σωμάτων ὄντων καὶ τὸ καθόλου σῶμα ἔσται, εἶναι δὲ σῶμα καὶ ἀσώματον τὸ αὐτὸ ἀδύνατον· οὐκ ἔστιν ἄρα τὰ καθόλου. πρὸς τὸ τρίτον φασὶν ὅτι οὐκ ἔστι τὸ πρὸ τῶν πολλῶν, εἴ γε μαρτυρεῖ ὁ Ἀριστοτέλης λέγων τὰ γὰρ εἴδη χαιρέτω· τερετίσματα γάρ ἐστι’· ταῦτα [*](1 αὐτὸν Κ: αὐτὴ V μὲν ἡ colloc. V 2 ἐν οἷς καὶ ἡ προῦσα θεωρία om. T 3 πρᾶξις ζ' om. T 4 τῶν (sic) καθόλου τὰ ἔπ. τῶν ἂγ. V 5 εἰσὶν TV 7 παραθέμενοι T 8 an μηδὲ ? 9 post πολλῶν add. γὰρ KV 11 ἐστὶ T 12 σώτειραν] σωτῆρα V 13 ἐν om. V 14 ὑπάρχουσιν V 16 δὲ om. KT 17 τὸν αὐτὸν ὁp. V 18 alt. τὸν om. KV 19 post λογικὸν add. θνητὸν T 19. 20 λέγομεν ὅτι οὐδὲ Paris. 2089: ἔχομεν ὅτι οὔτε KT: ἔχομεν ὡς οὗτε V 20 καθόλοῦ ἐστίν colloc. Κ σῶμα πάντως colloc. V ἐστι· τὸ γὰρ—οὐκ εἰσὶν (22) in ras. Κ 20. 21 ζῶον καὶ λογικὸν V 21 πορίσματος Paris. 2089: πορισμοῦ KTV 26 an πάντως δὲ <ένεργείᾳ> ? 27 ἔσται] ἐστι V οὔτε ὅλως] οὕτως V; an οὐδὲ ὅλως ? 29 τὰ] τὸ V 30 τὸ (ante πρὸ) om. KT 30. 31 ὁ Ἀριστ.] Anal. post. Α 22 p. 83a32 31 εἰσι KV)

γὰρ ἔλεγόν τινες ἰδέας εἶναι αὐθυποστάτους, ἃς ψέγει ὁ φιλόσοφος. ἔτι δέ φησι ‘τὸ γὰρ καθόλου ζῷον οὐκ ἔστιν, εἰ δὲ ἔστιν, ὕστερόν ἐστι’. τοῦτο δὲ ἐμφαίνει ὅτι πρὸ τῶν πολλῶν οὐκ ἔστιν, εἰ δὲ ἔστι καθόλου ὅλως τοῦτο γὰρ ἀμφέβαλεν ὁ Ἀριστοτέλης), ἐν τῇ ἡμετέρᾳ διανοίᾳ ἐστί, τοῦτ’ ἔστιν ἐπὶ τοῖς πολλοῖς· τοῦτο γὰρ δηλοῖ τὸ ݲὕστερόν ὕστερόν ἐστιν’. ἀλλὰ μὴν οὔτε ἐν τοῖς πολλοῖς ἔστι· τί γὰρ λέγεις; ἢ μίαν φύσιν ἐρεῖς καθ’ ἑαυτὴν ὑφίστασθαι ὑπὸ πολλῶν δὲ μετέχεσθαι τοῦτο γὰρ ἴδιον τῶν καθόλου), ἢ πολλὰς ἐν πολλοῖς θεωρεῖσθαι; καὶ εἰ μὲν μίαν εἴπῃς καθ’ ἑαυτὴν ὑφίστα- σθαι, ψεύδῃ τοῦτο γὰρ εὐθύνας δέδωκεν ἐν τῷ πρὸ τοῦ ἐπιχερήματι), εἰ δὲ πολλάς, τοῦτο καθόλου μᾶλλον οὐκ ἔστιν, ἀλλὰ μερικόν. τὸ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς δὲ μόνον φασὶν εἶναι. τοῦτο δὲ τὸ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς καθόλου οὐ καθὸ ἐν τοῖς πολλοῖς ὑπάρχει, διὰ τοῦτο καθόλου λέγεται δύναται γὰρ καὶ ἐν Σωκράτει μόνῳ τὸ καθόλου νοεῖσθαι), ἀλλὰ καθὸ εἰς Πλάτωνα ἀποβλέπων τὸν πρὸ αὐτοῦ τοιοῦτον ἐθεασάμην καὶ τὸν μετ’ αὐτὸν ὁμοίως. καθόλου δὲ ῥηθήσεται, καθὸ προγεγενημένοις καὶ οὖσι καὶ μεταγενεστέροις ἁρμόζει. ἐὰν οὗν εἷς μόνος ὑπολειφθῇ, αὐτὸν καθόλου λέξω διὰ τὸ πάντας τοιούτους εἶναι. σώζεται δὲ τοῦτο ἐν τῇ ἡμετέρᾳ διανοίᾳ· ἀποβλέπων γὰρ εἰς Σωκράτην καὶ εἰς ἄλλον τῆς αὐτῆς μετέχοντα φύσεως φημι εἶναι τὸ καθόλου.

Τί οὖν; καλῶς εἰρήκασι | πρὸς ἅπαντα; φαμὲν ὅτι οὔ· οὔτε γὰρ ἐν [*](177r) ψιλαῖς ἐπινοίαις ὑπάρχει, ὡς ἔλεγον, ἀλλ’ ὑφέστηκεν, οὐ καθ’ ἑαυτὰ δέ, ἀλλ’ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ διανοίᾳ· εἰ γὰρ ἐκεῖ τὰ μὴ ὄντα φαμὲν ἐν ψιλαῖς ἐπινοίαις ὑπάρχειν, τὸν τραγέλαφον καὶ τὰ ὅμοια, οὐκ ἔστιν ἄρα τὰ καθόλου ἐν ψιλαῖς ἐπινοίαις· ἀπὸ γὰρ τῶν ὄντων αὐτὰ λαμβάνομεν ἐν τῇ ήμετέρᾳ διανοίᾳ, ἀπὸ Σωκράτους καὶ Ἀλκιβιάδου καὶ τῶν τοιούτων, ἐπιγινώσκοντες εἶναι τὸ καθόλου· τοῦτο δὲ τῶν ὄντων ἐστί. ταῦτα οὖν ἐν τῇ ἡμετέρᾳ διανοίᾳ σώζεται· καθ’ ἑαυτὰ γὰρ οὐχ ὑφίσταται. πρὸς τὸ δεύτερον· κἄν τε σώματά ἐστι κἄν τε μή, οὐδὲν τῷ ἡμετέρῳ λόγῳ λυμαίνεται· ὑφίσταται γὰρ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ διανοίᾳ, ὅπερ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς ἐστιν. οὐ καλῶς δέ φασι μὴ εἶναι αὐτὰ ἀίδια· τὸ γὰρ ἀίδιον διττόν, τὸ μὲν ἀριθμῷ τὸ δὲ εἴδει· ἀριθμῷ μὲν ἀίδιόν ἐστιν ἡ ψυχὴ καὶ τὰ θεῖα ταῦτα γὰρ ἀεὶ ἔστιν), εἴδει δὲ ἀίδιόν ἐστιν ὁ ἄνθρωπος· κἂν γὰρ φθαρῇ Σωκράτης, περιλείπεται Ἀλκιβιάδης. πρὸς τὸ τρίτον· καλῶς ἔλεγον μὴ εἶναι πρὸ τῶν πολλῶν· [*](1 post φιλόσοφος add. ἀριστοτέλης KT 1. 2 ἔτι δέ φησι] De anima Α 1 p. 402b8 2 δέ] γάρ Κ 4 ἀμφέβαλλεν Κ ὁ om. V 6 scribas οὐδὲ 8 καὶ om. V 9 ἔδωκεν V τοῦ] τούτου V 10 τοῖς om. V 11 post εἶναι add. καλῶς δὲ λέγουσι TV 12 καὶ om. V 13 xdi σωκp. K 13. 14 αποβλ.] βλέπων V 14 τὸν μετ’ αὐτὸν] μετὰ τοῦτο V 15 καὶ (post οὖσι) om. T 16 οὖν om. V ὑπολειφθῇ Paris. 2089: ὑπολειφθείη KTV 18 φύσεως μετέχ. colloc. V 20 καί φαμεν T an οὑδὲ ? ἐν om. KT 21 ἐπινοίαις ψιλ. colloc. Κ ἑαυτὰ] αὐτὰς V 22 ἐκεῖ] p. 46,35 an ἔφαμεν ? 23 τὸ καθόλου post ἐπινοίαις (24) colloc. T 25 γινώσκομεν TV 27 οὐχ om. V καὶ πρὸς T τε Paris. 2089: om. KTV 28 σώματα] σωκράτης V 29 τῶν πολλῶν V 30 τὸ δὲ] τῶ δὲ Κ 31 ἀίδιός V 33 ἔλεγον] λέγομεν V)

oὔτε γὰρ ἔστιν, εἰ μὴ τί γε κατὰ τὴν γνῶσιν, ὡς ἔλεγεν Ἀριστοτέλης. τὸ δὲ ἐν τοῖς πολλοῖς καὶ ἐν γνώσεει ἐστίν· ἡ γὰρ γνῶσις ἐν ἡμῖν ἐστι καὶ ἐν τῷ δημιοθργῷ, ὄπερ πρὸ πολλῶν ἐστι καὶ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς. ἐν οἶς ἡ παροῦσα θεωρία.

Πρᾶξις ή.

p. 1,9 Aὐτίκα.

Οὐκ ὀλίγης προθεωρίας εἰρημένης χωρήσωμεν ἐπ’ αὐτὴν λέξιν. ἔχει δὲ τὰ τῆς συντάξεως οὕτως· σύντομόν σοι παράδοσιν ποιούμενος πειράσομαι διὰ βρακέων ἕσπερ ἐν εἰσαγωγῆς τρότῳ τὰ παρὰ τῶν πρεσρυτέρων ἐπεελθεῖν, τῶν μὲν βαθυτέρων ζητημάτων ἀπεκόμενος, τῶν δὲ ἀπλουστέρων συμμέτρως στοχαζόμενος. αὐτίκα περὶ τῶν γενῶν καὶ εἰδῶν εἴτε ὑφέστηχεν εἴτε ἐν ψιλαῖς μόναις ἐπινοίαις κεῖται εἴτε ὑφεστηκότα σώματά ἐστιν ἢ ἀσώματα καὶ πότερον πρὸ τῶν πολλῶν ἢ ἐν τοῖς πολλοῖς ἐπὶ τοῖς πολλοῖς ἐστι παραιτήσσομαι λέεγειν καὶ τὰ ἐξῆς. ζητοῦμεν δὲ διὰ τί <ἐπεὶ> προέκειτο Πορφυρίῳ περὶ τῶν πέντε φωνῶν διαλαβεῖν, [καὶ] μόνου τοῦ γένους καὶ τοῦ εἴδους μνείαν ἐποιήσατο, διαφορᾶς δὲ καὶ ἰδίου καὶ συμβεβηκότος οὐκέτι· ὡσαύτως γὰρ καὶ ἐπὶ τῶν παραλειφθέντων ζητητέα τὰ προκείμενα, εἴτε ὑφέστηκεν εἴτε ἔν μόναις ψιλαῖς ἐπινοίαις κεῖται, καὶ ὅσα ἅν ζητήςῃ τις περὶ γένοθς καὶ εἴδοθς, τοσαῦτα καὶ πεερὶ διαγομᾶς καὶ ἰδίου καὶ συμβεβηκότος. φαμὲν δὲ ὅτι δδικαίως τῆς διαφορᾶς καὶ τοῦ ἰδίου καὶ εἴδοθς· διὰ γὰρ τῶν ἄλλων τριῶν διήκει τὸ γένος καὶ τὸ εἶσος. λέγων οὖν τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος συμπερριελάμβανεν καὶ τὰς ἄλλας τρεῖς φωνάς· ἔχει γάρ, ὡς ἔφαμεν, ἡ διαφορὰ γένος καὶ εἶδος· γένος μὲν ὡς ἵνα εἴπῃς τὴν δδιαφορὰν τὴν ἐν ἐμοὶ καὶ ἐν τῷ ἵππῳ καὶ ἐν τῷ κυνὶ καὶ ἐν τοῖς ἄλλοις εἴδεσι ( τὸ οὖν κατηγορούμενον | εἰδῶν τοπυτο γένος καλεῖται, [*](177v) [*](1 an οὐδἐ? μή τι] μήτοι ΚΤ Ἀριστ.] cf. p. 117,1 2 pr. καὶ V2: οὐδὲ ΚΤV1 3 τῷ δημιουργῷ Paris. 2089: τῆ δημιουργία ΚΤV ἐπὶ] ἐν V ἐν οἶς ἡ παροῦσα θεωρία λέξεως Κ 10 τοῖς πρεσβυτέροις Porhp. ἀπεχ. ζητημάτων colloc. Porph. 12 ante αὐτίκα add. ἀμέλει, τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ V post αὐτίκα add. γοῦν Κ: οὖν Τ (cf. p. 18 p. 119,16) 13 κεῖται] καθέστηκεν ΚV εἴτε καὶ Porph. 14 πότερον χωριστὰ ἢ ἐν τοῖς αἰσθητοῖς καὶ τερὶ ταῦτα ὐφεστῶτα παραιτήσομαι Porph. 15 σδτι οm. V δὲ om. K 16 ἐπεὶ addidi ex scchol. Paris. 1845: om. KTV τῶ πορφ. Τ καὶ delvi 17 εἴδους καὶ τοῦ γένους colloc. K 18 καὶ (post γὰρ) οm. KV παραλειφθέντων Paris. 2089: προλεχθέεντων ΚV: προτεθέντων Τ 19 εἴτε (ante ἐν)] ἢ ΚV 20 ζητήσης τι V καὶ (ante περὶ) οm. KV 23 εἴτε καὶ γένους colloc. T τὸ εἶδος καὶ τὸ γένος colloc. K 24 καὶ (ante τὰς) οm. KT 25 ante μὲν add. γὰρ Τ 26 εἴποις Τ ἔμοῖ] ἠμῖν Τ 26.27 ἐν τοῖς ἵπποις καὶ τοῖς κυςὶ καὶ τοῖς ἄλλοις Τ 27 τῶν οὖν κατηγορουμένων V οὖν] an γὰρ?)

αὕτη δὲ εἰδῶν κατηγορεῖται), εἶδος δὲ ὡς ἵνα ἀτομώσῃς τὴν ἐπὶ τὰ πολλὰ εἴδη φερομένην διαφορὰν καὶ εἴπῃς λογικότης· αὕτη γὰρ ἀτόμων κατηγορεῖται, τὸ δὲ ἀτόμων κατηγορούμενον εἶδός ἐστιν. ἀλλὰ μὴν καὶ ἐν τῷ ἰδίῳ ἐστὶ γένος καὶ εἶδος· γένος μὲν ὡς ἵνα εἴπῃς τὸ ἴδιον τὸ ὂν ἐν πᾶσι τοῖς εἵδεσιν (ἕν γὰρ καὶ ἕκαστον εἶδος ἔχει τι ἴδιον), εἶδος δὲ ὡς ἵνα εἴπῃς τὸ γελαστικόν· οὕτω γὰρ ἀτομοῖς τὸ ἐπὶ τὰ πολλὰ εἴδη φερόμενον ἴδιον· ἀτόμων γὰρ κατηγορεῖται τὸ γελαστικόν, τὸ δ’ ἀτόμων κατηγορεῖσθαι ἐστί. ἐστί. πάλιν καὶ ἐν τῷ συμβεβηκότι ἐστὶ γένος καὶ εἶδος· γένος μὲν ὡς ἵνα εἴπῃς τὸ συμβεβηκὸς τὸ ὂν ἐν θερμῷ ἐν ψυχρῷ ἐν λευκῷ ἐν μέλανι ἐν γνώσει ἐν ἀγνοίᾳ τοῦτο γὰρ γένος ἐστὶ τῷ ἐπὶ πολλὰ φέρεσθαι <εἴδη>), εἶδος δὲ ὡς ἵνα εἴπῃς τὸ θερμόν· ἀτομοῖς γὰρ ἐκεῖνο τὸ συμβεβηκός, ὃ ἐπὶ πολλὰ ἄτομα φερόμενον σημαίνει ἕν τι συμβεβηκό·ς, ὅπερ εἶδός ἐστι.

p. 1,10 Τὸ μὲν εἴτε ὑφέστηκεν.

Καλῶς τὸ ὑφέστηκε προέταξε· δύο γὰρ ὄντων, ψευδοῦς τε καὶ ἀληθοῦς, τὸ ἀληθὲς προέταξεν· ὑφίσταται γάp.

p. 1,10 εἴτε ἐν μόναις ψιλαῖς ἐπινοίαις κεῖται.

Ἄξιον ἐστι ζητῆσαι τί διαφέρει ἐπίνοια τῆς ψιλῆς ἐπινοίας. ἐπίνοια μέν ἐστιν, ὅταν διαχωρίζειν τῷ λόγῳ τολμῶμεν τὸ συνημμένον ἐκ τῆς φύσεως δημιούργημα· οἷον ἡ φύσις ὁμοῦ τὸ σῶμα καὶ τὸ χρῶμα δημιουργεῖ, καὶ οὐκ ἔστι σῶμα μὴ ἔχον χρῶμα. τοῦτο οὖν τὸ ὁμοῦ συνημμένον, φημὶ δὲ τὸ λευκὸν καὶ τὸ σῶμα, διαχωρίζομεν λέγοντες τὸ μὲν λευκὸν χρῶμα δια- κριτικὸν ὄψεως, τὸ δὲ σῶμα τριχῇ διαστατόν. αὕτη οὖν ἐστιν ἡ ἐπίνοια. ψὴν δὲ ἐπίνοιάν φαμεν, ὅταν τὰ μηδαμῇ μηδαμῶς ἐν τῇ ἡμετέρᾳ διανοίᾳ οἰκοδομῶμεν, τὸν τραγέλαφον καὶ τὰ ὅμοια.

p. 1,11 εἴτε ὑφεστηκότα σώματά ἐστιν ἢ ἀσώματα.

Τοῦ ψευδοῦς μὴ διαιρουμένου δικαίως αὐτὸ παρέλιπε, τοῦ δὲ ἀληθοῦς ἐμνημόνευσε τοῦ διαίρεσιν ἐπιδεχομένου· φησὶ γάρ· εἴτε ὑφεστηκότα ἢ σώματά ἐστιν ἢ ἀσώματα παραιτήσομαι λέγειν. πάλιν ζητοῦσιν [*](2 φέρον Κ 3 τὸ τῶν ἀτόμων κατηγορούμενον in mrg. K2: τῶν δ’ ἀτόμων κατηγορουμένων V 4 ἐν om. V 5 τι] τὸ V 6 εἴπῃ V τὸ (ante γελαστ.) om. Κ οὕτω] οὐ V ἀτομοῖς correxi: ἀτόμοις libri (cf. v. 1) τὰ om. V 8 εἴδους] εἶδος V pr. καὶ om. Κ τὸ γένος V 10 γένος] γένους Κ τῳ] τὸ KT 11 εἴδη addidi δὲ om. V ἀτομοῖς Paris. 2089 schol. Paris. 1845: τοῦτο KTV 12 ὅ—συμβεβηκός om. KV 14. 15 ψεύδους τε καὶ ἀληθείας V 16 εἴτε καὶ Porph. 17 ante ἐπίνοια add. καί φαμεν T 18 ἐκ] ὑπὸ T 19 τὸ χρῶμα καὶ τὸ σῶμα colloc. Κ 20 ἔχων T τοῦτο] τὸ V τὸ Paris. 2089: om. KTV 25. 27 εἴτε καὶ Porph. 25 σώματα—ἀσώματα om. Y: σώματα—ὑφεστηκότα ἡ (27) om. T 27 ἣ om. Porph. 28 ἐστιν post ἀσώματα colloc. KT παραιτοῦμαι V)

εἰ καλῶς προέταξε τὰ σώματα τῶν ἀσωμάτων· φασὶ γὰρ ὅτι κακῶς αὐτὰ προέταξεν· εἰ γὰρ τῆς αὐτῆς δόξης ἐστὶν ὁ Πορφύριος, ἧς ἐστι Πλατῶν καὶ Ἀριστοτέλης, οἵτινες ταύτας τὰς φωνὰς ἀσωμάτους δοξάζουσι, διὰ τί τὸ σῶμα τοῦ ἀσωμάτου προέταξε; φαμὲν δὲ ὅτι εἰσαγωγικώτερον ἐξηγούμενος τὰ σώματα ὡς εὔδηλα καὶ φανερὰ ὄντα πλέον τῶν ἀσωμάτων προέταξε.

p. 1,11 Καὶ πότερον χωριστὰ ἢ ἐν τοῖς αἰσθητοῖς περὶ ταῦτα ὑφεστῶτα.

Σκόπει πῶς ἐφύλαξε τὴν τάξιν· χω|πιστὰ γὰρ λέγων ἐσήμανε τὰ [*](178r) πρὸ τῶν πολλῶν ταῦτα γὰρ χωριστὰ λέγεται, ἐπειδὴ ἐν τῇ ὕλῃ οὔκ εἰσιν), ἐν τοῖς αἰσθητοῖς δὲ πάλιν λέγων ἐδήλωσε τὰ ἐν τοῖς πολλοῖς τὰ γὰρ ἐν τῇ ὕλῃ αἰσθητά ἐστι), πάλιν λέγων καὶ περὶ ταῦτα ὑφεστῶτα ἐσήμανε τὰ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς· τὰ γὰρ περὶ ταῦτα ὑφεστῶτά φαμεν τὴν ἡμετέραν διάνοιαν, ἥπερ ἐπὶ τοῖς πολλοῖς λέγεται. ὡς εἴπομεν δέ, καλῶς τὴν τάξιν παρέδωκε.

p. 1,14 Τὸ δὲ ὅπως περὶ αὐτῶν καὶ τῶν προκειμένων.

Ὧδε οὐκέτι διὰ τοῦ γένους καὶ τοῦ εἴδους συμπεριλαμβάνει τὰς λοιπὰς φωνάς· φησὶ γὰρ καὶ τῶν προκειμένων, ὅ ἐστι διαφορὰ καὶ ἴδιον καὶ συμβεβηκός.

p. 1,15 Λογικώτερον οἱ παλαιοί.

Διττῆς οὔσης τῆς τούτων παρὰ τοῖς παλαιοῖς ζητήσεως, τῶν τε θεολογικῶς περὶ αὐτῶν ζητούντων τῶν τε διαλεκτικῶς, φησὶν ὅτι οὐ θεολογικώτερον περὶ αὐτῶν ζητῶ δυσχερὴς γὰρ ἡ τοιαύτη ζήτησις), ἀλλὰ διαλεκτικώτερον· τοῦτο γὰρ ἀποίκιλόν ἐστι. τί δέ ἐστι τὸ θεολογικώτερον καὶ τί τὸ διαλεκτικώτερον; θεολογικώτερόν ἐστιν, ὅταν ζητῶμεν εἰ ἀίδιόν ἐστιν ἢ ἐν γενέσει καὶ φθορᾷ, εἰ ἀμέσως τούτων ὁ θεὸς τὴν δημιουργίαν ποιεῖται εῖται ἢ διὰ μέσου τῆς φύσεως. διαλεκτικώτερον δέ ἐστιν, ὅταν ζητῶμεν εἰ ὁμώνυμοί εἰσι φωναί, καὶ εἰ πολλὰ σημαινόμενα ἔχουσιν, εἰ <αἱ> αὐταί εἰσι ταῖς κτὰ συνήθειαν. τοῦτο οὖν φησιν ὁ Πορφύριος· θεολογικῶς περὶ αὐτῶν οὐ διαλαμβάνω τοῦτο γὰρ οἰκεῖον Πλάτωνος), ἀλλὰ διαλεκτικῶς. [*](1 τοῦ ἀσωμάτου V 3 ταύτας τἀς] τὰς αὐτὰς V 4 σώματα] ἀσώματα V1 8 τὰ Paris. 1938: τὸ TV: cm. Κ 10 τοῖς αἰσθητοῖς evan. V λέγων πάλιν colloc. T 9. 12 τὰ (ante ἐν et ἐπὶ)] τὸ libri (cf. v. 8) 11 εἰσι V 12 alt. τὰ] τὸ Κ 13 ἥπερ scripsi: ὅπερ libri εἴπομεν] v. 9 14 παραδέδωκε V 15 περὶ διὰ (sed περὶ del.) V 16 συμπεριλαμβάνειν V 20 τε (ante θεολ.) om. V 22 ζητοῦμεν Κ 23 τοῦτο—θεολογικώτερον om. > ἀποίκιλον Paris. 2089: ποικίλον KTV 24 τὸ (ante διαλεκτ./) om. TV ζητήσωμεν Κ 25 εἰ Urb. 35: ἢ KTV τὴν δημ. ὁ θεὸς colloc. V 26 τῆς om. KT 27 ὁμώνυμαι V tertium εἰ Paris. 2089: ἢ KTV αἱ inserui 28 τοῦτο—διαλεκτικῶς (29) om. Κ 29 ἀλλὰ διαλεκτικῶς om. V)

τὸ δὲ διαλεκτικῶς λογικώτερον ἐκάλεσεν, ἐπειδὴ τῆς λογικῆς ἐστιν ἡ διαλεκτική.

p. 1,15 Μάλιστα οἱ ἐκτοῦ περιπάτου.

Διὰ τί ἄρα τῶν Περιπατητικῶν ἐμνήσθη; φασί τινες ὅτι οἱ Περιπατητικοὶ εἰς τὴν διαλεκτικὴν ὀξυτέρως ἐκινοῦντο· θέλων οὖν ταὐτὸν ποτῆσαι, ἐμνήσατο αὐτῶν. ἄλλοι δέ φασιν, ἐπειδὴ ἀπὸ ὑπολήψεως Πλατωνικὸς ἐλέγετο, ἠβούλετο ἑαυτὸν δεῖξαι Ἀριστοτέλει παρακολουθοῦντα, ὅπερ ἐν τοῖς συγγράμμασιν ἐβουλήθη δεῖξαι. ἄξιον δὲ ζητήσεως ὑπάρχει διὰ τί Περιπατητικοὶ καλοῦνται οἱ Ἀριστοτελικοί· φασὶν ὅτι διὰ τοῦτο Περιπατητικὸς ἐκαλεῖτο ὁ Ἀριστοτέλης, ἐπειδὴ περιπατῶν τὰς συνουσίας ἐποιεῖτο τῇ πρὸς τὸν διδάσκαλον αἰδοῖ.· οὐκ ἐτόλμα γὰρ Πλάτωνος περιιόντος ἐν καθέδρᾳ ποιεῖσθαι τὰς συνουσίας. ἄλλοι δέ φασιν ὅτι ψευδές ἐστι· τοὐναντίον γὰρ ἠναντιοῦτο αὐτῷ. τολμῶσι δὲ οἱ τοιοῦτοι ψέγειν· οὐδὲ γὰρ ἠναντιοῦτο αὐτῷ, ἀλλ’. ἔσεβεν αὐτὸν ἀεί, ὡς δηλοῖ τὸ εἰς τὸν τάφον Πλάτωνος Ἀριστοτέλους ἐπίγραμμα

βωμὸν Ἀριστοτέλης ἱδρύσατο τόνδε Πλάτωνος,

ἀνδρὸς ὃν οὐδ’ αἰνεῖν τοῖσι κακοῖσι θέμις.

ἐν οἷς σὺν θεῷ ἡ θεωρία.

Πρᾶξις θ΄.

Περὶ γένους.

Μετὰ τὰ διττὰ προοίμια τοῦ τε φιλοσόφου καὶ ἡμῶν σὺν εὐμενείᾳ τοῦ κρείττονος ἐπ’ αὐτοὺς τοὺς ἀγῶνας τῆς λέξεως χωρήσωμεν ἔχοντες πάντων προηγουμένην τὴν τοῦ γένους διδασκαλίαν. ζητητέον δὲ διὰ τί τὸ | γένος τῶν πέντε φωνῶν προετάγη. τινὲς γοῦν ὑπὲρ τούτου ἀπολογούμενοί [*](178v) φασιν ὅτι ἐπειδὴ τὸ γένος τίμιόν ἐστι καὶ ἅμα ἑαυτῷ συνεισφέρει τὰς ἄλλας φωνάς· λέγων γὰρ γένος συνεισφέρεις τὸ εἶδος τὸ γὰρ γένος εἴδους ἐστὶ γένος), ὅπου δὲ γένος καὶ εἶδος, ἐκεῖ πάντως ἐστὶ καὶ διαφορά τὸ [*](1 λογικώτ.] λογικὸν V 3 μάλιστα δὲ T οἱ om. Κ 6 ἐμνήσθη Κ 7 ἐβούλετο V ὅπερ—δείξαι (8) deleas 8 συγγp.] γράμμασιν V ἠβουλήθη T ἄξιον δέ ἐστιν ὡς ὑπάρχει V 9 καλοῦνται] ἐκαλοῦντο Brand. φασὶ δὲ Κ 10 ὁ om. T 11 post γὰρ add. ἔτι T περιιόντος scripsi: περιόντος libri (cf. Amm. p. 46,6) 13 ψέγειν scripsi: λέγειν KT: λέγειν τι Y 14. 15 Ἀριστοτέλους ἐπιγp.] cf. Olymp. in Plat. Gorg. p. 395 (Jahn) vit. Marc. p. 432,5 (Rose) Philop. pseudepigr. p. 11b29 (Brand.) 17 οὐδ’] οὔτ’ KTV τοῖς Κ κακοῖσι in spatio Χ litt. om. Κ θῆμις Κ 18 ἐν οἷς—θεωρία ἐν οἷς ἡ πράξις V: om. T 19 πρᾶξις θ' om. T 20 tit. περὶ γένους om. KT 21 ἡμῶν] τοῦ ἡμετέρου TY 23 δὲ om. Κ διὰ om. Κ 24 γοῦν] δὲ V: om. Κ ὑπὲρ] περὶ V 25 an τιμιώτερον ? ἑαυτῶ] αὐτῶ TV 26 τὸ (ante εἶδος) om. TY 27 ἐκεῖ post πάντως colloc. KT)

γὰρ εἶδος ἀπὸ γένους τέμνεται διὰ μέσου διαφορᾶς δίκην πρίονος ἐπεχούσης), ὅπου δὲ εἶδος, ἐκεῖ καὶ ἴδιον τὸ γὰρ ἴδιον ἐν τοῖς εἴδεσι θεωρεῖται, ὡς τὸ γελαστικὸν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ, τὸ χρεμετιστικὸν ἐν τῷ ἵππῳ), ἀλλὰ μὴν καὶ συμβεβηκός· τὸ γὰρ συμβεβηκὸς ἐν τοῖς ἀτόμοις θεωρεῖται καὶ τὰ ἄτομα διακρίνει· οὐσίᾳ γὰρ οὐ διακρίνεται τὰ ἄτομα, ἀλλὰ συμβεβηκόσιν· οὐ γὰρ διαφέρει ὁ Σωκράτης Πλάτωνος, καθὸ ἄνθρωποί εἰσιν, ἀλλὰ καθὸ ὁ μὲν φαλακρὸς ὁ δὲ εὖθριξ, ὁ μὲν προκοίλιος ὁ δὲ ἰσχνός· τὰ οὖν ἄτομα ὑπὸ τὸ εἶδος ἀνάγεται, ὧν ἐστι τὰ συμβεβηκότα. ὁ τοιοῦτος δὲ λόγος συνηγορεῖ καὶ τὸ εἶδος τῶν ἄλλων φωνῶν προτάττεσθαι· δύναμαι γὰρ λέγειν ὅτι καὶ τὸ εἶδος συνεισφέρει τὰς ἄλλας τέσσαρας φωνάς· ὅπου γὰρ εἶδος, ἐκεῖ πάντως καὶ γένος τὸ γὰρ εἶδος γένους ἐστὶν εἶδος), ὅπου δὲ γένος καὶ εἶδος, ἐκεῖ καὶ διαφορά. ἐν δὲ τοῖς εἴδεσίν ἐστι καὶ τὸ ἴδιον, ὡς ἐδείξαμεν. ἀλλὰ μὴν καὶ ἐν τοῖς ἀτόμοις ἐστὶ τὰ συμβεβηκότα, ὧν κατηγορεῖται τὸ εἶδος. τί δὲ λέγω ταῦτα ἐπὶ τοῦ εἴδους; τῷ προκειμένῳ λόγῳ προταζθήσεται ἡ ὑστέρα φωνὴ ἡ κινδυνεύουσα μὴ εἶναι διὰ τὴν εὐτέλειαν, λέγω δὲ τὸ συμβεβηκός· αὕτη γὰρ καὶ τὰς ἄλλας τέσσαρας συνεισφέρει· λέγομεν γὰρ τὰ συμβεβηκότα τῶν ἀτόμων τὴν διάκρισιν ποιεῖσθαι, τὰ δὲ ἄτομα συνεισφέρει τὸ εἶδος τῶν γὰρ ἀτόμων κατηγορεῖται τὸ εἶδος), ὅπου δὲ γένος καὶ εἶδος, ἐκεῖ καὶ διαφορὰ αναμφιβολως, τὸ δὲ ἴδιον ἐν τοῖς εἴδεσιν ὑπάρχει. ὥστε οὖν ὑπόψυχρός ἐστιν ὁ τοιοῦτος λόγος· οὐ γὰρ κατὰ τοῦτον τὸν λόγον προετάγη τὸ γένος, ἀλλὰ καθ’ ἕτερον. ποῖον δὲ τοῦτον λέξομεν; τὸ γένος δικαίως τῶν ἄλλων προετάγη κατ’ ἄμφω φέρον τὰ πρωτεῖα· τίμιον γὰρ καὶ τῶν οὐσιωδῶν ὑπάρχει καὶ τῶν ἐπουσιωδῶν. καὶ τῶν μὲν ἐπουσιωδῶν τίμιον ὑπάρχει ὡς οὐσιῶδες, λέγω δὲ ἰδίου καὶ συμβεβηκότος, τῶν δὲ οὐσιωδῶν ὡς καθολικώτερον· καθολικώτερον γὰρ τὸ γένος τῆς τε διαφορᾶς καὶ τοῦ εἴδους.

Ἐπεὶ οὖν ἐγνώκαμεν οὐ κατὰ ἀδικίαν προτετάχθαι τὸ γένος, φέρε ἐπ’ αὐτὴν τὴν ἐξήγησιν βαδίζωμεν. ἀλλ’ ἐμπόδιον ταύτης τῆς ὁδοῦ πέφυκεν Ἀριστοτέλης φάσκων ἐν τοῖς Ἀποδεικτικοῖς δεῖν τὸν περὶ ὁμωνύμων φωνῶν διαλαμβάνοντα πρὸ τῆς τούτων ἐξηγήσεως τὰ τρία ταῦτα ποιῆσαι· πρῶτον διαλαμβάνοντα τὴν ὁμωνυμίαν καὶ εἰπεῖν ποσαχῶς λαμβάνεται ἡ προκειμένη φωνή, δεύτερον εἰπεῖν περὶ ποίου σημαινομένου ἐστὶν ὁ λόγος, τρίτον τὴν περὶ τούτου ἐμφανίσαι διδασκαλίαν· τῷ γὰρ μὴ ταῦτα ποιοῦντί φησιν οὐκ ὀλίγα ἄτοπα παρακολουθεῖν· δόξει γὰρ | καὶ ἀνόητα διαφθέγγεσθαι καὶ [*](179r) [*](4. 5 καὶ τὰ—διακp.] καὶ ἄτομα θεωρεῖται τουτέστι διακρίνει V 5 γὰρ Paris. 2089: δὲ KTV τοῖς ἀτόμοις Κ 7 ὁ μὲν εὖθριξ ὁ δὲ προκοίλιος TV 8 ἀνάγεται] κατηγορεῖται V 9 δύναμαι scripsi: δύναται KTV 11 τὸ γάρ—ἐστὶν eloo? om. KT 11. 12 ἐκεῖ καὶ εἶδος colloc. Κ 12 καὶ (ante διαφ.) om. V ἐστι (post εἴδεσιν) om. KT ὡς ἐδείξ. καὶ τὸ ἴδ colloc. T ἐδείξ.] v. 14 ἐπὶ τοῦ εἴδους om. KT 14. 15 προταχθ.] ταχθήσεται Y 19 τὸ δὲ] καὶ τὸ KT 20 ἐστιν om. Κ 21 an λέξωμεν ? 22 πρωτεῖα] πρεσβεῖα KT 23 et 24 an τιμιώτερον ? 23. 24 καὶ τῶν μὲν ἐπουσ. τίμιον ὑπάρχει om. Κ: τίμιον ὑπάρχει om. T 25 τε om. Y 28 ἐμπόδιον] ἐφόδιον Κ 29 ἐν τοῖς Ἀποδεικτικοῖς] potius in Top. Z 2 p. 139b19 sq. 33 φασιν V 34 γὰρ om. KT)

ψεύδεσθαι καὶ τὸ κοινωνικὸν διαφθείρειν, καθ’ ὃ χαρακτηρίζεται τὸ ἠμέτερον εἶδος. δόξει δὲ ἀνοηταίνειν, εἰ εἴπῃ ὅτι εἴωθεν ἡμῖν ὁ κύων νοσήματα προσφέρειν, νομίσῃ δέ τις αὐτὸν τὸν χερσαῖον κύνα λέγειν, ὅπερ οὐ διενοήθη· τὸν ἀστρῷον γὰρ ἠβούλετο εἰπεῖν. δόξει δὲ ψεύδεσθαι λέγων τὸν Αἴαντα νενικηκέναι τὸν Ἕκτορα· οἰήσεται γάρ τις αὐτὸν τὸν Ὀιλέως λέγειν καὶ ψεύστην αὐτὸν προσαγορεύσει. διαφθερεῖ δὲ τὸ κοινωνικόν, λέγω δὲ τὸν λόγον καθ’ ὃν μόνοι κοινωνοῦμεν οὕτε γὰρ αἱ κάτω οὐσίαι οὔτε αἱ ὑπέρτεραι κατὰ τοῦτον κοινωνοῦσιν, αἱ μὲν διὰ τὸ μὴ δύνασθαι, λέγω δὲ τὰ ἄλογα, αἱ δὲ διὰ τὸ μὴ δέεσθαι, λέγω δὲ τὰ θεῖα)· ὅταν γὰρ περὶ ὁμωνύμων λέγῃ τις ἑτέρου μὴ νοοῦντος περὶ ποίου σημαινομένου λέγει, διαφθαρήσεται τὸ κοινωνικόν· πῶς γὰρ κοινωνία τοῦ ἔνδον γενήσεται ἀσαφείας ἐπικρατούσης τῶν λεγομένων; ὥσπερ γὰρ οὐκ ἔστι συμβαλεῖν χαλδαίους Αἰγυπτίοις μετὰ σαφηνείας τῶν λεγομένων, οὕτως οὐδὲ τοὺς περὶ ὁμωνύμων φθεγγομένους, καὶ εἰ δόξομεν ἀληθεύειν. ὀφείλομεν τοίνυν διαστείλασθαι τὰ ὁμώνυμα πρὸς ἀναίρεσιν τῆς ἀμφιβολίας· δόξεις γὰρ ἀληθεύειν λέγων στρατεύσασθαι ἐπὶ Ἴλιον τὸν Αἴαντα ἑκάτερος γὰρ ἐστράτευσεν), ἀμφιβολίαν δὲ ἐπιθήσεις τοῖς λεγομένοις· ἄδηλον γὰρ εἰ τὸν Ὀιλέως βούλει εἰπεῖν ἢ τὸν Τελαμῶνος.

Τούτῳ οὖν τῷ λόγῳ παρακολουθῶν Πορφύριος τὴν ὁμωνυμίαν βούλεται διαστείλασθαι ὁμώνυμος γὰρ φωνὴ λέγεται τὸ γένος)· λέγει γὰρ περὶ ποίου σημαινομένου λέγει, καὶ εἶθ’ οὕτως τὴν τούτου διδασκαλίαν ἐπάγει. καί φησιν ὅτι πρῶτον γένος ἐστὶ τὸ ἀφ’ ἑνὸς παρονομασθὲν καὶ προελθόν, οἷον ἀπὸ ἑνὸς τοῦ Ἡρακλέους οἱ Ἡρακλεῖδαι παρωνομάσθησαν καὶ προῆλθον ἐκ τοῦ Ἡρακλέους. καλῶς δὲ πρόσκειται τὸ προελθόν· ἔστι γάρ τινα ἀφ’ ἑνὸς παρονομασθέντα καὶ μὴ καλούμενα γένη, καθὸ οὐ προῆλθον ἐξ αὐτοῦ, οἷον ἐκ τοῦ Πυθαγόρα παρωνομάσθησάν τινες Πυθαγόρειοι, γένος δὲ τὸ τοιοῦτον οὐκ ἔστι, καθὸ οὐ προῆλθεν ἐξ αὐτοῦ. ἔχει δὲ τὸ τοιοῦτον γένος τρεῖς σχέσεις· τὴν μὲν μίαν τὴν ἀπὸ τοῦ Ἡρακλέους πρὸς τὸ ἐξ αὐτοῦ πλῆθος, τὴν δὲ ἑτέραν τὴν ἀπὸ τοῦ πλήθους πρὸς τὸν Ἡρακλέα, καὶ τὴν ἄλλην ἣν ἔχει τὸ πλῆθος πρὸς ἑαυτούς. δεύτερον δὲ γένος ἐστὶν ἡ ἑκάστου τῆς [*](2 ἀνοηταίνειν] ἀνόητα λέγειν KT εἴποι Κ 3 νομίσῃ scripsi: νομίσει libri 4 ἐβούλετο TV δὲ om. Κ 5 νενηκηκέναι Κ alt. τὁν om. Κ 6 διαφθείρει KT 7 καθ’ ὃν] καθὸ KT μόνον T 7. 8 οὔτε γάρ—κοινωνοῦσιν om. V 8 τοῦτον Paris. 2089: τοῦτο KT 8. 9 αἱ eras. V (bis) 8 δὲ (post λέγω) om. V 9 post θεῖα add. καὶ διαφθείρει τὸ κοινωνικόν TV 9 10 ὅταν γὰρ π. ὁμ. λέγη] ὅτι π. ὁμ. λέγων TV U τοῦ ἔνδον] an τῶν ἀνθρώπων ? 12 ὥσπερ—Τελαμῶνος (18) eicias γὰρ om. T συμβάλλειν V 14 καὶ εἰ eras. Κ δοξάσομεν (in ras.) Κ τοίνυν om. TV 15 δόξεις scripsi: δόξει libri 16 στρατεύεσθαι Κ 17 δὲ om. V ἐπιθήσει Κ 18 βούλεται Κ 20 pr. γὰρ Paris. 2089: δὲ KTV post λέγει γὰρ desiderantur ποσαχῶς λαμβάνεται τὸ γένος καὶ 21 λέγει om. Κ: λέγει καὶ om. T τούτου] τούτων Κ 23.24 οἱ Ἡρακλεῖδαι—Ἡρακλέους om. V 23 οἱ] ὅτι Κ 24 πρόκειται K1T προελθόν] προῆλθον V 28 τοῦ om. KV 29 τὴν (post ἑτέραν) Paris. 2089: om. KTV 30 δὲ γένος om. Κ: δὲ om. T)

γενέσεως ἀρχὴ οἷον ἡ πατρίς. ἀλλὰ τὸ τοιοῦτον γένος διττόν, τὸ μέν ἔμψυχον τὸ δὲ ἄψυχον. καὶ ἑκάτερον πάλιν διττόν· τὸ μὲν γὰρ προσεχές ἐστι τὸ δὲ πόρρω. ἐπὶ ἑνὸς δὲ παραδείγματος σαφηνίσωμεν τὰ προειρημένα. ὁ Ἀχιλλεὺς ἄψυχον καὶ προσεχὲς ἔχει τὸ γένος ἀπὸ πατρίδος, ὅταν εἴτῃς αὐτὸν Θθιώτην, ἄψυχον δὲ πόρρω, ὅταν εἴπῃς αὐτὸν Θετταλόν, ἔμψυχον δὲ προσεχές, ὅταν εἴπῃς αὐτὸν ἀπὸ τοῦ Πηλέως, ἔμψυχον δὲ πόρρν, ὅταν εἴπῃς αὐτὸν ἀπὸ τοῦ Αἰακοῦ. καὶ διὰ τί τὸν πατέρα γένος λέγομεν; εἰκὸς δέ τινας εἐπεῖν διὰ τί καὶ ἀπὸ τῆς μητρὸς οὐκ ἔχει τις. καί φαμεν ὅτι ἀπὸ τοῦ τιμιωτέρου μᾶλλον ἔοικε τὸ γένος προέρχεσθαι, τιμιώτερος δὲ τῆς μητρὸς ὁ πατήρ. ἴσως δὲ πάλιν εἴποι τις διὰ τί καὶ τὴν πατρίδα γένος λέγομεν. πρὸς ὃν λέξομεν ὅτι εὐλόγως, εἴ γε δηλοῖ τὸ [*](179v) ὄνομα ἀπὸ τοῦ πατρὸς παραχθέν· εἰ γάρ φαμεν τὸν πατέρα γένος, παρωνομάσθη ωνομάσθη δὲ ἀπ’ αὐτοῦ ἡ πατρίς, διὰ τί καὶ ἡ πατρὶς μὴ λεχθείη γένος; μὴ νομίσῃς δὲ ὅτι ἔλαττον γένος ἐστὶ ἡ πατρὶς τοῦ πατρός, ἐπειδὴ ἀπὸ τοῦ πατρὸς ὠνομάσθη· εἰ γὰρ καὶ ἀπ’ αὐτοῦ παρήχθη, ἀλλ’ οὖν γε κρεῖττόν ἐστι γένος τοῦ πατρός· αὕτη γάρ ἐστιν ἡ χρηστὰ ἤθη καὶ εὐσεβεῖς νόμους ἡμᾶς διδάσκουσα. ἀμέλει οἱ σωματέμποροι οὐκ ἀπὸ τῶν τυχουσῶν χωρῶν ποιοῦνται τὴν πραγματείαν· πρῶτον γὰρ ἐξετάζουσι τὰς χώρας τῶν σωμάτων οἷαί εἰσιν, οἰόμενοι αὐτὰς ἀσφαλὲς εἶναι κριτήριον ἠθῶν τε καὶ νόμων. δηλοῖ δὲ καὶ αὐτὸς ὁ ποιητὴς προτιμᾶσθαι τῶν γονέων τὰς χύρας, πανταχοῦ προτάττων τῶν γονέων τὰς πατρίδας καὶ πάντων πραγμάτων γλυκυτέρας εἶναι διδάσκων·

τίς πόθεν εἶς ἀνδρῶν; πόθι τοι πόλις ἠδὲ τοκῆες;

ὧς οὐδὲν γλύκιον ἧς πατρίδος οὐδὲ τοκήων.

αὐτὰρ Ὀδυσσεύς,

ἱέμενος καὶ καπνὸν ἀποθρώσκοντα νοῆσαι

ἧς γαίης, θανέειν ἱμείρεται.

τρίτον δὲ γένος λέγεται τὸ κατὰ φιλοσοφίαν ἐπὶ πολλὰ ἐξαπλούμενον ὥσπερ τὸ ζῷον· τοῦτο γὰρ ἐξαπλοῦται ἐπὶ πολλά· διήκει γὰρ ἐπὶ ἄνθρωπον καὶ κύνα καὶ ἄλλα. ἔοικε δὲ τοῦτο τοῖς δύο τοῖς προηγουμένοις. καὶ τῷ μὲν λέγοντι ‘τὸ ἀφ’ ἑνὸς παρονομασθὲν καὶ προελθόν’ ἔοικε, καθὸ πολλὰ περιέχει ἐν ἑαυτῷ· ὥσπερ γὰρ ὁ Ἡρακλῆς ἅπαν τὸ ὑπ’ αὐτὸν γένος περι- [*](1 οἶον ἡ πατρίς eicias ἀλλὰ] ἔστι δὲ Κ γένος (post τοιοῦτον) om. V 1.2 τὸ μὲν ἔμψυχον—διττόν post πόρρω (3) transp. V 1 καὶ τὸ μὲν V 2 καὶ ἑκάτερον] ἑκάτερον δὲ Κ πάλιν] τούτων ΚΤ γὰρ om. Κ 3 σαφηνίσομεν ΚV 4 ἀχιλεὺς Τ 6 τοῦ (ante Πηλέως) om. T 7 αὐτὸν om. V 8.9 τὸ γένος post οὐκ ἔχει τις transponas 9 ante διὰ add. καὶ T 11 εἔπη V 13 ἀπὸ om. K 14.15 διὰ τί—ἡ πατρὶς τοῦ πατρός] γένος ἄρα καὶ αὐτή Κ 14 μὴ post τί transp. T 15 τοῦ πατρὸς ἡ πατρίς colloc. T 16 αὐτοῦ γε Κ παρήχθη] παρηνέχθη V 18 ἡμᾶς ex ὑμᾶς corr. T 21 γονέων] γενῶν V χώρας] πατρίδας Κ 22 τῶν γον. τὰς πατρ.] ἐκείνων αὐτὰς Κ 23 τίς πόθεν . .] Hom. α 170 alias εἷς] ἧς ΚΤ 24 ὧς οὐδὲν . . .] Hom. ι 34 ἧς] ,ἔης Κ: ἐστι Τ 25 αὐτὰρ Ὀδ.] Hom. α 57 26 καὶ οm. T ἀναθρώσκ. ΚΤ 31 τὸ—προελθὸν Paris. 2089: τοῦ (ἀπὸ τοῦ V) ἀφ’ ἐνὸς παρωνομάσθαι καὶ προελθεῖν KTV (cf. p. 123,22 125,2) 32 ἑαυτῷ] αὐτῶ V) ἔχει, οὕτω καὶ τὸ ζῷον πάντα τὰ ὑπ’ αὐτὸ περιέχει. τῷ δὲ λέγοντι ἡ ἑκάστου τῆς γενέσεως ἀρχή’ ἔοικεν, ὅτι ὥσπερ ὁ πατὴρ ἀρχή ἐστι τοῦ γένους ὁμοίως δὲ καὶ ἡ πατρίς, οὕτω καὶ τὸ ζῷον ἀρχή ἐστι τῶν ὑπ’ αὐτό.

Ἓν δὲ λοιπὸν ζητήσαντες ἐπ’ αὐτῷ καταπαύσομεν τὴν παροῦσαν θεωρίαν· καταβοῶσί τινες Πορφυρίου λέγοντες ὅτι οὐκ ἐπεξῆλθε πᾶσι τοῖς γένεσι· παρῆκε γὰρ τὰ πέντε γένη τοῦ Πλάτωνος· φησὶ γὰρ ὁ Πλατῶν πέντε γένη εἶναι πάντων τῶν ὄντων, οὐσίαν ταὐτότητα ἑτερότητα κίνησιν στάσιν. καὶ οὐσίαν μὲν ἔλεγε τὴν ὕπαρξιν ἑνὸς ἑκάστου· ἔλεγε γάρ· εἰ ὄντα ἔστι, πάντως ἔχει καὶ ὕπαρξιν. ἐπειδὴ οὖν ἐν πολλοῖς ἐστιν ἡ ὕπαρξις, ἔλεγεν αὐτὴν γένος. ταὐτότητα δὲ καὶ ἑτερότητα ἔλεγε τὴν κοινωνίαν καὶ τὴν διαφορὰν ἑνὸς ἑκάστου· ἔλεγε γὰρ πάντα τὰ ὄντα κατά τι πρὸς ἄλληλα κοινωνεῖν καὶ κατά τι διαφέρειν· ἀδύνατον γὰρ πάντῃ τὰ πάντα κοινωνεῖν ἢ πάντῃ διαφέρειν. τὴν μὲν οὖν ταὐτότητα κοινωνίαν ἔλεγε τὴν δὲ ἑτερότητα διαφοράν. ἐπειδὴ οὖν ἐν πολλοῖς ἐστι | κοινωνία καὶ διαφορά, γένη [*](180r) αὐτὰ ὠνόμαζε. κίνησιν δὲ τὴν ἐνέργειαν ἔλεγε· πάντα γὰρ τὰ ὄντα ἀπὸ τῆς φύσεως ἐδημιουργήθη. εἰ οὖν μηδὲν μάτην ἡ φύσις ἐδημιούργησε, δῆλον ὅτι πάντα τὰ ὄντα ἔχει ἐνέργειάν τινα. ταύτην οὖν τὴν ἐν πᾶσιν ὑπάρχουσαν ἐνέργειαν ἐκάλει κίνησιν. στάσιν δὲ ἔλεγε τὴν ἠρεμίαν· ἔλεγε γὰρ ὅτι ὅπου ἐστὶν ἐνέργεια, πάντως ἐστὶν ἐκεῖ καὶ ἠρεμία· ἀδύνατον γάρ ἐστιν ἀεὶ καὶ ὡσαύτως ἐνεργεῖν τινα, ἀλλὰ μὴν καὶ τὰ θεῖα, ἅπερ φαμὲν ἀεὶ ἐνεργεῖν, ἐν τῷ ἀεὶ ἐνεργεῖν ἔχει καί τινα ἠρεμίαν· τὸ γὰρ ἀεὶ ἐν τῷ αὐτῷ ἐνεργεῖν στάσιν καὶ μονήν τινα δηλοῖ. καὶ ὁ πόλος ὁ ἀεὶ κινούμενος ἐν τῇ ἀεικινησίᾳ μονήν τινα ἔχει. ταῦτα οὖν, φασί, παρῆκεν ὁ Πορφύριος. οὐ μόνον δὲ ταῦτα, ἀλλὰ καὶ ἕτερά τινα· λέγουσι γὰρ ὅτι ἐν τοῖς Φυσικοῖς φησιν ὁ Ἀριστοτέλης γένος εἶναι τὴν ὕλην, τούτου δὲ οὐκ ἐμνήσθη. ἀλλὰ μὴν καὶ τῶν παρὰ τοῖς γραμματικοῖς γενῶν οὐκ ἐμνήσθη, τοῦτ’ ἔστιν ἀρσενικοῦ θηλυκοῦ οὐδετέρου. καὶ λέγομεν ὅτι οὐ καλῶς μέμφονται Πορφυρίῳ ἐάσαντι τὰ τοιαῦτα· οὔτε γὰρ προέκειτο αὐτῷ θεολογῆσαι, ἵνα μησθῇ τῶν πέντε γενῶν Πλάτωνος καὶ γὰρ Πλατῶν θεολογῆσαι βουλόμενος τούτων ἐμνήσθη), ἀλλὰ μὴν οὔτε φυσιολογῆσαι αὐτῷ προέκειτο, ἵνα μνησθῇ τοῦ γένους τῆς ὕλης. διαλεκτικώτερον οὖν βουλόμενος διαλαβεῖν μᾶλλον τοῖς λεχθεῖσιν ἠρκέσθη διαχωρίζων τὰ κατὰ συνήθειαν τῶν κατὰ φιλοσοφίαν. τί δὲ εἶχε τῶν παρὰ τοῖς γραμματικοῖς μνησθῆναι, οἷς αἱ φωναὶ φίλαι [*](4 ζητοῦντες V αὑτὸ KT 6 τοῦ om. KT φησὶ γὰρ ὁ Πλατῶν] cf. Sophist, c. 40 p. 254 D.E 7 εἶναι γένη colloc. V 8 pr. ἔλεγε] λέγει V 8. 9 ἑνὸς—ὕπαρξιν om. V 9 ἔχουσι T τὴν ὕπαρξιν Κ ἡ cm. T 10 τὴν (ante διαφορὰν) om. V 12 καὶ κατά τι—κοινωνεῖν om. V 13 τὴν δὲ ἑτερότητα—πάντα γὰρ (15) in mrg. suppl. T 15 ὀνομάζῃ V 16 οὐδὲν Κ 18 καλεῖ V κίνησιν om. μὴν 19 τῆς om. KT φρονήσεως om. K 20 ἀεὶ καὶ om. KT post μὴν add. εὖγε τῆς τῶν φιλοσόφων φρονήσεως V 21 ἐν τῷ ἀεὶ ἐνεργεῖν om. Κ 22 ὁ (post πόλος) om. T 24 ἐν τοῖς φυσικοῖς] cf. Α 6 p. 189α11 sq. 25 τοῦτο V 26 τοῖς om. Κ 27 καὶ οὐδετέρου Κ ὅτι om. K οὐ καλῶς] οὐκ ἄλλως V 27. 28 πορφυρίου ἐάσαντος TV 30 ἐμνήσατο ΚΤ an οὐδὲ ?)

καθεστήκασι μόναι, οὐδαμῶς δὲ τὰ σημαινόμενα; παρ’ οἷς ἔστιν εὑρεῖν οὐδέτερα καὶ ἀρρενικὰ καὶ θηλυκὰ ἔμψυχά τε καὶ ἄψυχα, ἀλλὰ μὴν καὶ ἀρρενικὰ καὶ θηλυκὰ μόνον, μόνον ἀρρενικὰ ὥσπερ τὸ ἀετὸς καὶ μόνον θηλυκὰ ὥσπερ τὸ χελιδών, ἅτινα ἐπίκοινα καλοῦσι. δικαίως ἄρα καὶ τῶν τοιούτων ὁ φιλόσοφος οὐκ ἐμνήσατο. ἐφ’ οἷς ἡ παροῦσα θεωρία πληρούσθω.

Πρᾶξις ι΄.

p. 1,18 ἔοικε δὲ μήτε γένος μήτε τὸ εἶδος ἁπλῶς λέγεσθαι.

Ἐπειδήπερ εἰσί τινες φωναί μίαν ἔχουσαι σημασίαν, εἰσὶ δὲ ἄλλαι πολλὰ σημαίνουσαι, φησὶν ὅτι τὸ γένος οὐ μίαν ἔχει σημασίαν, ἀλλὰ πολλάς· τοῦτο γὰρ δηλοῖ τὸ ἀπλῶς. τὸ δὲ ἁπλῶς τετραχῶς λαμβάνεται· λαμβάνεται γὰρ κυρίως καὶ ὡς καθόλου καὶ ὡς ἔτυχε καὶ ἀντὶ τοῦ μοναχὸν καὶ ἀποίκιλον· τοῦτο γὰρ αὐτό φησι καὶ ὁ τραγικὸς

ἁπλοῦς ὁ μῦθος τῆς ἀληθείς ἔφυ.

τὸ δὲ ἔοικε τριχῶς· πῇ μὲν ἐπὶ τοῦ πρέποντος, πῇ δὲ ἐπὶ τοῦ ὁμοιωθῆναι, ποτὲ δὲ ἀντὶ τοῦ φαίνεται. ἐνταῦθα ἀντὶ τοῦ φαίνεται κεῖται· φαίνεται δὲ μήτε τὸ γένος μήτε τὸ εἶδος μοναχῶς καὶ ἀποικίλως λέγεσθαι, ἀλλὰ πολλαχῶς καὶ πολυειδῶς. ἀποροῦσι δέ τινες διὰ τί περὶ γένους διαλαμ|βάνων εἴδους ἐμνήσατο. καί φαμεν ὅτι οὐκ ἔστι τοῦτο ἄτοπον· [*](180v) ταῦτα γὰρ τῶν πρός τί ἐστιν, ὁσαχῶς δὲ θάτερον τῶν πρός τι λαμβάνεται, τοσαυταχῶς καὶ τὸ ἕτερον. ἐπεὶ οὗν πολλαχῶς λέγεται τὸ γένος, ἐζήτησεν ὁ Πορφύριος ταὐτὸν καὶ ἐπὶ τοῦ εἴδους δεῖξαι· τῶν γὰρ πρός τί ἐστι καὶ ἀναγκαίως αὐτοῦ ἐμνήσατο.

p. 1,18 Γένος γὰρ λέγεται καὶ ἡ τινῶν ἐχόντων πως πρὸς ἕν τι καὶ πρὸς ἀλλήλους ἄθροισις.

Καλῶς εἶπε τὸ πώς, ἵνα δείξῃ ὅτι οὐ μόνον τὸ ὀνομασθὲν ἀπό τινος γένος καλεῖται, ἀλλὰ καὶ τὸ ἐξ αὐτοῦ προελθόν. τοῦτο δὲ δηλοῖ τὸ [*](1 μόναι om. V 2 οὐδέτερά τε KT καὶ (aute ἀρρενικὰ) cm. Κ ἔμψυχα τε καὶ ἄψυχα cm.) post οὐδέτερα transp. V 3 θηλυκὰ μόνον καὶ ἀρp. colloc. T: θηλ. καὶ ἂp. μόνον V alt. μόνον cm. KV ἀρρενικὰ (post μόνον) om. T 3. 4 καὶ μόνον καὶ θηλ. ὥσπερ τὸ χελ. K: καὶ ὥσπερ τὸ χελ. θηλυκόν μόνον om.) T 5 ἐμνήσθη T ἐφ’ οἷς] ἐπὶ τούτοις T παροῦσα om. V πληρούσθω om. V 6 πρᾶξις ί om. TV 7 τὸ εἶδος μήτε τό γένος colloc. V 8 μίαν μὲν T σημ. ἔχουσαι colloc. V 9 πολλὰς T τὴν σημασίαν KT 10 τετραχῶς] τριχῶς V 11 κυρίως καὶ om. V 11. 12 an μοναχῶς καὶ ἀποικίλως ? (cf. V. 16) 12 ἀποίκιλλον T ὁ τραγικὸς] Eurip. Phoen. 472 14 τὸ δὲ] καὶ τὸ Κ ἐπὶ τοῦ (ante ὁμοιωθῆναι) om. V 15 ἐνταῦθα—φαίνεται om. V ἐνταῦθα δὲ Κ 16 μοναχικῶς Κ 18 ἐμνήσατο ἐἴδους colloc. V ἐμνήσθη T ὅτι om. Κ τοῦτο om. V 19 pr. τῶν om. Y 24 post καὶ add. ἡ KV 25 ὀνομασθὲν scripsi: ὀνομασθῆναι libri (cf. p. 124,81))

πώς· φησὶ γὰρ γένος λέγεται ἡ ἄθροισις τῶν ἐχόντων πως πρὸς ἀλλήλους, τοῦτ’ ἔστι τῶν ἐχόντων οἰκειότητα γένους. καὶ εἴπομεν ὅτι τὸ ὀνομάζεσθαι μόνον οὐ δηλοῖ τὸ γένος, εἴ γε τὸ Πυθαγόρειον οὐ λέγεται γένος, μόνον παρονομασθέν, ἀλλὰ καὶ τὸ προέρχεσθαι ἀπό τινος, ὅπερ σημαίνει τὸ πώς. διὰ δὲ τοῦ εἰπεῖν πρὸς ἕν τι ἐχόντων δηλοῖ τὴν ἀπὸ τοῦ πλήθους πρὸς τὸν ἕνα σχέσιν. ἀλλὰ μὴν καὶ τῷ εἰπεῖν πρὸς ἀλλήλους δηλοῖ τὴν πρὸς ἀλλήλους σχέσιν· ἐπιφέρει γὰρ ἐν τοῖς ἑξῆς τὴν ἄλλην.

p. 1,20 Ἐκ τῆς ἀφ’ ἑνὸς σχέσεως, λέγω δὴ Ἡρακλέους.

Ὧδε τὴν ἀπὸ τοῦ ἑνὸις πρὸς τὸ πλῆθος σχέσιν δηλοῖ.

p. 1,21 Καὶ τοῦ πλήθους τῶν ἐχόντων πως πρὸς ἀλλήλους τὴν ἀπ’ ἐκείνου οἰκειότητα κατὰ ἀποτομὴν τῶν ἄλλων γενῶν κεκλημενου.

Κατὰ ἀποτομήν φησι κατὰ προσηγορίαν· ἡ γὰρ προσηγορία δίκην ὁρισμοῦ ἔχουσα διαχωρίζει καὶ οἷον ἀποτέμνει τὰ σημαινόμενα ἀπ’ ἀλλήλων. λέγει οὖν τοῦ πλήθους τοῦ Ἡρακλέους κατὰ προσηγορίαν, τοῦτ’ ἔστι κατὰ ἀποτομήν, ·τῶν ἄλλων γενῶν κεκλημένου· ὅταν γὰρ εἴπω Ἡρακλεῖδαι, διαχωρίζω αὐτὸ ἀπὸ τῶν ἄλλων γενῶν, λέγω δὴ τῶν εἰρησομένων. ἀναλαμβάνει δὲ τὴν πρὸς ἀλλήλους σχέσιν λέγων τῶν ἐχόντων πρὸς ἀλλήλους τὴν ἀπ’ ἐκείνου οἰκειότητα.

p. 1,23 Λέγεται δὲ καὶ ἄλλως πάλιν γένος ἡ ἑκάστου τῆς γενέσεως ἀρχὴ ἤτοι ἀπὸ τοῦ τεκόντος ἢ ἀπὸ τοῦ τόπου, ἐν ᾧ τις γέγονε.

Καλῶς αὐτὸ ἔφρασε καὶ σαφῶς. τὰ δὲ παραδείγματα οὐκ ἐπὶ ἑνὸς παρέθετο, ὡς ἡμεῖς εἴπομεν ἐν τῇ θεωρίᾳ, ἀλλ’ ἐπὶ μὲν ἄλλου τὸ προσεχές, ἐπὶ δὲ ἄλλου τὸ πόρρω· Ὀρέστην ἀπὸ Ταντάλου φαμὲν ἔχειν τὸ γένος (τοῦτο πόρρω ἐστίν), Ὕλλον δὲ ἀφ’ Ἡρακλέους (τοῦτο προσεχές ἐστιν), Πίνδαρον δὲ Θηβαῖον καὶ (καὶ τοῦτο προσεχές), Πλάτωνα δὲ [*](2 εἴπομεν] p. 123,24 3 alt. τὸ om. Κ πυθαγόρειον Paris. 2089: πυθαγόρειοι KT: πυθαγόριοι V 4 προσέρχεσθαι V 6 τῶ] τὸ KT 7 ἀλλήλας (alt. 1.) V 9 ἐκ τῆς om. V ἡρακλέος T (coust.) 10 ὧδε δὲ V δηλοῖ σχέσιν colloc. V 11 ἄλληλα ex ἀλλήλους corr. T ante τὴν add. διὰ V 12 τὴν ἀπὸ τῶν ἄλλων Porph. 14 φασι V τὴν προσ. Κ 15 ὁρισμῶν TV 17 γὰρ om. Τ 18 αὐτοὺς Κ: αὐτῶ V δὴ] δὲ ΤV εἰρημένων Τ 19.20 τὴν πρὸς ἀλλ. οἰκ. ἀπ’ ἐκείνου om.) T 21 δὲ om. V 22 ἤτοι—ἢ] εἴτε—εἴτε Porph. τόπου om. V 25 εἴπομεν] p. 124,3 27 ὗλον T 28 καὶ om. KV)

Ἀθηναῖον τοῦτο δὲ πόρρω ἐστί). καὶ εἰ ἐξ αὐτῶν τῶν Ἀθηνῶν ὑπῆρχεν ὁ Πλατῶν, πῶς πόρρω ἐστί; φασὶν οὖν ὅτι πάλαι εἰς κώμας ἐμεμέριστο ἡ Ἀττική· πόρρω οὖν γένος τῷ Πλάτωνί ἐστιν ἡ Ἀττική, προσεχὲς δὲ ἡ μία τῶν κωμῶν. οἱ δὲ τοὺς τόπους ἐπὶ τῶν παραδειγμάτων εἰρημένους ἀγνοήσαντες καὶ ἀπορίαν | ψυχρὰν ἐκτίθενται καὶ λύσιν· ἐπὶ γὰρ Πινδάρου [*](181r) τοὐναντίον δεῖ λέγειν ὅτι ὁ Πίνδαρος μὲν Θηβαῖος λεγόμενος πόρρω ἔχει τὸ γένος ἀπὸ τῆς πατρίδος· οὐ γὰρ ἦν ἀπὸ Θηβῶν, ἀλλ’ ἀπὸ κώμης τῆς τῶν Κυνὸς κεφαλῶν. ὥστε οὖν προσεχὲς μὲν αὐτῷ γένος ὑπάρχει ἡ κώμη, πόρρω δὲ αἱ Θῆβαι. Πλατῶν δὲ Ἀθηναῖος λεγόμενος προσεχὲς ἔχει τὸ γένος.

p. 2,4 Καὶ γὰρ ἡ πατρὶς ἀρχή τίς ἐστι τῆς ἑκάστου γενέσεως, ὥσπερ καὶ ὁ πατήp.

Ἵνα μηδεὶς εἴπῃ ݲκαὶ πῶς ἡ πατρὶς λέγεται γένος;’ φησὶν ὅτι οὐκ ἄτοπον· ὥσπερ γὰρ ὁ πατὴρ γένος λέγεται, οὕτω καὶ ἡ πατρίς. ἐδείξαμεν δὲ ὅτι καὶ κρεῖττον γένος ὑπάρχει τὸ τῆς πατρίδος ἤπερ τὸ τοῦ πατρός. ἐν οἷς ἡ παροῦσα πρᾶξις.

Πρᾶξις ια΄.

Γινώσκοντες τὴν τάξιν ἀκρίβειαν δύνασθαι τῇ διδασκαλίᾳ χαρίζεσθαι, φέρε ὀλίγον τὸν λόγον περὶ αὐτὴν ποιησώμεθα. ζητητέον δὲ οἷα γένη προταγήσεται, ἆρα τὸ κατὰ φιλοσοφίαν ἢ τὰ κατὰ συνήθειαν· ἡ γὰρ συνήθεια τὸν ἁπλῶς ἄνθρωπον λέγει, ἡ δὲ φιλοσοφία τὸν τοιόνδε. εἰ δὲ ὁ ἀπλῶς ἄνθρωπος τοῦ τοιοῦδε προηγεῖται, τὰ κατὰ συνήθειαν τῶν κατὰ φιλοσοφίαν προηγήσεται. ἀλλὰ πάλιν καὶ ἐνταῦθα ἄλλη ζήτησις ὑπάρχει· τῶν γὰρ κατὰ συνήθειαν ζητεῖται ποῖον ἄρα τοῦ ἑτέρου προταγήσεται. καί φασιν ὅτι τὰ δύο φαίνεται ὁ Πορφύριος προτάττων. τοῦτο δὲ ὑπόψυχρον· πῶς γὰρ δύναται τὰ δύο πρῶτα εἶναι; εἰ δὲ καὶ τὰ δύο πρῶτά ἐστιν, ἄρα καὶ ὕστερά ἐστι. πρῶτα δὲ καὶ ὕστερα εἶναι ἑαυτῶν ἄτοπον. μήποτε δὲ τῷ ὄντι καὶ τὰ δύο πρῶτα καὶ ὕστερά φησιν ὁ Πορφύριος, [*](1 δὲ (ante πόρρω) om. V ante καὶ add. φασὶν οὖν ὅτι TV 2 φασὶν γοῦν T: καί φαμεν V 3 ἐστιν] ὑπάρχει V 4 οἱ δὲ—γένος (10) deleas εἰρημένους ante τόπους transp. T: om. Κ 5 καὶ λύσιν om. V 6 δεῖ λέγειν] λέγουσιν Κ ὁ om. V 8 τῶν om. KV μὲν] μᾶλλον T γένος om. Κ ἡ κώμη ὑπάρχει colloc. T 11 ἡ πατρὶς] ὁ πατὴρ Κ1 τίς om. Κ 12 καὶ om. Κ 14 λέγεται γένος colloc. T ἐδείξ.] p. 124,16 15 τὸ (ante τῆς) om, V ἤπερ] ὥσπερ V 16 ἐν οἷς σὺν θεῶ ἡ πρᾶξις V: om. T 17 πρᾶξις ί V (cf. p. 126,6): om. T 19 αὐτῶν KV 20 τὸ] τὰ T 21 τοιοῦδε] τοιούτου V 23 προηγήσονται TV καὶ om. Κ 24 προταγήσεται] προηγήσεται Κ: προηγεῖται T 25 φαμεν Κ post ὅτι add. καὶ TV 26 τὰ δύο om. K 27 εἰσι TV (bis) ἑαυτῶν] τὰ αὐτὰ Κ 28 δὲ Paris. 2089: γὰρ KTV καὶ ὕστερα om. T)

κατ’ ἄλλο δὲ καὶ ἄλλο· οὔτε γὰρ κατὰ τὸ αὐτὸ πρῶτά ἐστι καὶ ὕστερα, ἀλλὰ πρῶτα μὲν τῇ φύσει ὕστερα δὲ τῇ συνηθεία, λέγω δὲ ἡμῖν, καὶ ὕστερα μὲν τῇ φύσει ἡμῖν δὲ πρῶτα. πῶς δὲ τοῦτο ὑπάρχει, λέξομεν ἐν παραδείγματος τρόπῳ. τὰ τῇ φύσει πρῶτά ἐστι ἡμῖν ὕστερα, οἷον τὰ ἁπλᾶ τῇ φύσει πρῶτά ἐστι, τὸ πῦρ τὸ ὕδωρ, ἔστι δὲ ἡμῖν ὕστερα· πρῶτον γὰρ ἀποβλέπομεν εἰς τὸν ἄνθρωπον, καὶ ὕστερον ἐξ αὐτοῦ γινώσκομεν τὰ ἁπλᾶ στοιχεῖα. ἐκ τοῦ ἐναντίου δὲ τὰ τῇ φύσει ὕστερα ἡμῖν πρῶτά ἐστιν, οἷον ὁ ἄνθρωπος τῇ φύσει ὕστερος ἡμῖν δὲ πρῶτος· πρῶτον γὰρ ἐποίησεν ὁ θεὸς τὸ πῦρ τὸ ὕδωρ καὶ τὰ λοιπὰ στοιχεῖα, καὶ ὕστερον ἐποίησεν ἐξ αὐτῶν σύνθετον τὸν ἄνθρωπον. ὁ ἄνθρωπος δὲ ἡμῖν πρῶτός ἐστι· πρῶτον γὰρ γινώσκομεν τὸν ἄνθρωπον καὶ ὕστερον τὰ ἀπλᾶ στοιχεῖα. τοιοῦτον δέ ἐστι καὶ ἐπὶ τῶν προκειμένων γενῶν· τὸ μὲν γὰρ πρῶτόν ἐστι τῇ φύσει, ἡμῖν δὲ ὕστερον. ποῖον δὲ τοῦτο; τὸ λέγον ἡ ἑκάστου τῆς γενέσεως ἀρχὴ ἀπὸ τοῦ τεκόντος ἢ τῆς πατρίδος· πρῶτον γὰρ τοῦτο ἔγνωσται τῇ φύσει ὕστερον δ’ ἡμῖν· εἰ μὴ γὰρ φοιτήσωμεν εἰς | διδασκάλους, [*](181v) οὐ γινώσκομεν ὅτι ὁ πατὴρ γένος ἐστὶ καὶ ἡ πατρίς. πρόδηλον οὖν ὅτι προϋπῆρχε τῇ φύσει πρὶν ἢ φοιτήσωμεν εἰς διδασκάλους. φύσιν δὲ λέγω οὐ τὴν δημιουργοῦσαν, ἐπεὶ κατ’ ἐκείνην πάντα αὐτῇ πρῶτα ὑπάρχει. τὸ δὲ ἕτερον ὕστερόν ἐστι τῇ φύσει, ἡμῖν δὲ πρῶτον. ποῖον δὲ τοῦτο; τὸ λέγον τὸ ἀφ’ ἑνὸς παρονομασθὲν καὶ προελθὸν οἷον Ἡρακλεῖδαι. καὶ πρῶτον ἡμῖν ἐστιν, ὅτι πρῶτον κατανοοῦμεν τοὺς Ἡρακλείδας· οὔτε γὰρ ἀπὸ τοῦ Ἡρακλέους κατανοοῦμεν αὐτούς, ἐπεὶ τοῦτο ὕστερον ἡμῖν εὑρίσκεται, ἀλλ’ ἐξ αὐτῶν μανθάνομεν ὅτι ἀπὸ τοῦ Ἡρακλέους κατάγονται. ὕστερον δὲ τῇ φύσει ἐστίν, ὅτι πρῶτον δεῖ τὸν Ἡρακλέα εἶναι, ὕστερον δὲ τοὺς Ἡρακλείδας· κατ’ ἄλλο οὖν καὶ ἄλλο φαμὲν αὐτὰ πρῶτα καὶ ὕστερα.

Ἐπειδὴ δὲ καὶ σχέσιν τινὰ ἔχει τὸ γένος πρὸς τὸ εἶδος ταῦτα γὰρ τῶν πρός τί ἐστι), φέρε μάθωμεν ποία ἂν εἴη αὕτη τεσσάρων οὐσῶν τῶν σχέσεων· ἡ μὲν γάρ ἐστι φυσικὴ ὡς ἡ τοῦ πατρὸς πρὸς τὸν υἱόν, ἡ δὲ [*](1 δὲ] τε T an οὐδὲ ? πρῶτόν ἐστι καὶ ὕστερον KV 2 πρῶτον μὲν . . . ὕστερον δὲ Κ 3 ὕστερον . . . πρῶτον Κ ὑπάρχει Paris. 2089: ὑπάρξει KTV an λέξωμεν ? 4 pr. τὰ Paris. 2089: καὶ KTV ἡμῖν scripsi: καὶ KTV (cf. V. 7) post ὕστερα add. ἐστιν V 5 καὶ τό ὕδωρ Κ 6 γὰρ] μέν γὰρ Κ: μὲν V γινώσκομεν KV: λογιζόμεθα T 8 post πρῶτος add. ἐστι Κ 8. 9 ποίησεν] ἐγένετο Κ (bis) 9 ὁ θεὸς om. KT post πῦρ add. καὶ Κ post λοιπὰ add. ἄλλα KV 10 σύνθετος ὁ ἄνθρωπος Κ ὁ ἄνθp. δὲ] οὗτος δὲ Κ: ὁ δὲ ἄνθp. T 12 δὲ om. Κ γενῶν om. V alt. ἐστι om. T 13 δὲ] ἐστιν T ποῖον δὲ τοῦτο] οἷον οὗτος T: οἷος δὲ οὗτος V 13. 20 τὸ λέγον Paris. 2089: περὶ οὗ λέγει Κ: ὁ λέγων TV 13 ἑκάστη V 15. 17 φοιτήσωμεν] φοιτήσομεν libri 16 ὁ om. V οὖν] γὰρ KV 17 προυπῆρχε] ὑπῆρχε πρότερον Κ λέγω δὲ φύσιν colloc. T 18 πάντα αὐτὴ πρῶτα Paris. 2089: πάντων αὕτη αὐτὴ V) πρώτη KTV 19 ποιὸς δὲ οὗτος TV 20 προελθὼν V 21 καὶ om. V πρῶτα (post ὅτι) K οὔτε Paris. 2089: οὕτω KTV ; an οὐδὲ ? 22 αὐτῶν] αὐτοῦ T 25 οὖν] δέ Κ αὐτὰ om. Κ 26 τινὰ καὶ σχέσιν colloc. V 27 ἐστι] εἰσι Κ αὕτη ex ταῦτα corn V 28 γάρ eras. Κ ὡς (post φυσικὴ) om. V)

προαιρετικὴ ὡς ἡ φίλου πρὸς φίλον, ἡ δὲ τεχνικὴ ὡς ἡ διδασκάλου πρὸς μαθητήν, ἡ δὲ τυχηρὰ ὡς ἡ δεσπότου πρὸς δοῦλον. ἀλλ’ ἐπειδὴ ἀμφι- βάλλεται καὶ τὸ δεξιὸν ποίαν ἔχει σχέσιν πρὸς τὸ ἀριστερόν, φέρε περὶ αὐτοῦ πρῶτον εἴπωμεν καὶ μετὰ τοῦτο περὶ τοῦ γένους. τὸ δεξιὸν τοίνυν ἐὰν ὡσαύτως ἀεὶ ἔχῃ, φυσικὴν ἔχει σχέσιν, εἴτε ἐν ἀψύχοις ᾖ εἴτε ἐν ἐμψύχοις, οἷον τὸ ἧπαρ εἰς τὸ δεξιὸν καὶ ὁ σπλὴν εἰς τὸ ἀριστερόν· φυσικὴ δὲ ἡ τοιαύτη σχέσις. ἐὰν δὲ μὴ ὡσαύτως ἔχῃ, προαιρετικὴν ἔχει τὴν σχέσιν· δύναμαι γὰρ τὸ μὴ κωλυόμενον ὑπὸ τῆς φύσεως ἀριστερὸν ποιῆσαι δεξιόν· ἀμέλει τοῦτο αὐτὸ γινώσκων ὁ συγγραφεὺς Θουκυδίδης φησίν ݲεἰσιόντων δὲ ἡμῶν ἐπὶ τὸ Ἰόνιον πέλαγος εἴχομεν ἐν τῇ δεξιᾶ τὴν Ἐπίσαμνον’. προαιρετικὴ δὲ ἡ τοιαύτη σχέσις, καὶ διὰ τοῦτο εἶπε τὸ ݲεἰσιόντων’, ὡς δῆλον ݲἐξιόντων ἐπὶ τὸ ἀριστερὸν εἴχομεν τὴν Ἐπίδαμνον’. ἔχει δὲ τὸ γένος πρὸς τὸ εἶδος τὴν σχέσιν φυσικήν· ὡς γὰρ ἔχει ὁ πατὴρ πρὸς τὸν υἱὸν φυσικὴν σχέσιν, οὕτω καὶ τὸ ζῷον πρὸς τὸν ἄνθρωπον.

Πρᾶξις ιβ΄.

Μετὰ τὸ διαστείλασθαι τὴν ὁμωνυμίαν καὶ δηλῶσαι περὶ ποίου σημαινομένου διαλαβεῖν βουλόμεθα, εὐλόγως ἐπὶ τὴν διδασκαλίαν βαδίζοντες ἐῶντες τὸ εἰ ἔστιν ἀπὸ τοῦ τί ἐστι τὴν ἀρχὴν ποιησόμεθα· τοῦτο γὰρ καὶ ἐπηγγειλάμεθα μὴ ζητεῖν εἰ ἐν ψιλαῖς ἐπινοίαις ἐστὶν ἢ ὑφέστηκε. ἰστέον δὲ ὅτι τὸ εἰ ἔστι δικαίως τοῦ τί ἐστι προηγεῖται· δύο γὰρ ἔχει τὸ εἰ ἔστιν ἢ τὸ εἶναι ἡ τὸ μὴ εἶναι· δεῖ οὗν ἡμᾶς πρῶτον τὸ εἰ ἔστι ζητεῖν, ἵνα εἰ μὲν ἔστι, ζητήσωμεν τὸ τί ἐστιν, εἰ δὲ μὴ ἔστι, τί ἐστι μὴ πολυπραγμονήσωμεν. ἐπειδὴ δὲ τὸ τί ἐστιν | ἢ δι’ ὑπογραφῆς ἢ δι’ ὁρισμοῦ [*](182r) δηλοῦται φέρε πρῶτον λέξωμεν ποία διαφορά ἐστι τῆς ὑπογραφῆς καὶ τοῦ ὁρισμοῦ καὶ ὕστερον λέγωμεν εἰ ὁρισμός ἐστιν ὧδε τοῦ γένους ἢ ὑπογραφή.

Διαφέρει τοίνυν ὁρισμὸς τῆς ὑπογραφῆς, ὅτι ὁ μὲν ὁρισμὸς ἐξ οὐσιωδῶν φωνῶν συνίσταται πάντως, ἡ δὲ ὑπογραφὴ ἢ ἐξ ὅλων ἐπουσιωδῶν ἢ τινῶν. ἔτι διαφέρει ὁρισμὸς τῆς ὑπογραφῆς, ὅτι ὁ ὁρισμὸς ἐπὶ ὄντων [*](1 ἡ (ante φίλου) om. KV ἡ (ante διδασκ.) om. V 2 τὸν μαθητήν V ἡ (ante δεσπότου) om. V 4 καὶ μετὰ τοῦτο] καὶ περὶ αὑτοῦ ὡς T: ὡς V 5 ἀεὶ om. V 5. 6 εἴτε ἐν ἀψύχοις ἡ εἴτε ἐν ἐμψύχοις Paris. 2089: εἰς τὸ ἓν ἄψυχον καὶ εἰς τὸ ἓν ἓν om. V ἔμψυχον KTV 6 τὸ (ante δεξιὸν) om. T 7 ἐὰν ἔχη] εἰ . . . ἔχει V τὴν om. T 9 Θουκυδίδης om. KT (cf. Thuc. 1 24) φησὶν post πέλαγος transp. T 10 ἐπὶ] εἰς Κ ἰόνιον ex ἰώνιον corr. K: ἰονικὸν (ex ἰωνικὸν corr.) V 11 τὸ (post εἶπε) om. TV 12 εἴχομεν] ἔχειν V 13 ὁ Paris. 2089: om. RTV 14 pr. τὸν om. T 15 πρᾶξις ια' V: om. Τ 16. 17 ποίου σημαιν.] περὶ τοῦ σημαιν. περὶ οὗ V 18 ποιησώμεθα KT ἐν ψιλ. ἐπιν. εἰ ἔστιν V 20 ἰστέον—πολυπραγμονήσωμεν (23) eicias δὲ ὅτι om. K pr. τὸ ex τὸ δὲ corr. Κ τοῦ τί ἐστι δικαίως colloe. Κ προήγηται Κ 23 ἐπεὶ V δι’ ὁρισμοῦ ἡ δι’ ὑπογραφῆς colloc. V 24 λέξομεν V 25 λέγομεν KV 27 ἢ (post ὑπογραφὴ) om. V 28 ὁ om. V)

πάντως λαμβάνεται, ἡ δὲ ὑπογραφὴ καὶ ἐπὶ ὄντων καὶ μὴ ὄντων, ἐπὶ ὄντων μὲν ὡς ἵνα εἴπῃς ݲὁ ἄνθρωπος ζῷον γελαστικὸν πλατυώνυχον’, ἐπὶ μὴ ὄντων δὲ ὡς ἵνα ὑπογράψῃς τὸ κενόν· οὕτω γὰρ ὑπογράφει Ἀριστοτέλης ݲκενόν ἐστι τόπος σώματος ἐστερημένος’. ἐπεὶ οὗν ἔγνωμεν τὴν διαφορὰν τοῦ ὁρισμοῦ καὶ τῆς ὑπογραφῆς, φέρε ζητήσωμεν εἰ ὁρίζει μᾶλλον ὁ Πορφύριος τὸ γένος ἢ ὑπογράφει· λέγουσι γάρ τινες ὅτι ὑπογράφει. καὶ ἀποροῦμεν πρὸς αὐτοὺς λέγοντες· διὰ τί μὴ μᾶλλον ὁρίζει ἀλλ’ ὑπογράφει; φασὶ δὲ ὅτι δικαίως ὑπογράφει· εἰ γὰρ εἴπομεν φεύγειν τὴν ζήτησιν τοῦ εἷ ἔστιν ἢ μὴ ἔστιν, ἐδείχθη δὲ ὁ ὁρισμὸς ἐπὶ ὄντων πάντως λαμβάνεσθαι, εὐλόγως οὐχ ὡρίσατο ὁ Πορφύριος, ἵνα μὴ διὰ τοῦ ὁρισμοῦ δείξῃ τὸ γένος τῶν ὄντων, ἀλλ’ ὑπέγραψε δυναμένης τῆς ὑπογραφῆς καὶ ἐπὶ ὄντων καὶ μὴ ὄντων λαμβάνεσθαι, ὡς ἐδείχθη. ἔτι λέγουσιν ὅτι οὐκ ἠδύνατο ὁρίσασθαι τὸ γένος, ἐπειδὴ τὸ ὁριζόμενον θέλει ἔχειν τι ὑπερβεβηκός, τοῦ δὲ καθολικοῦ γένους ὑπερβεβηκός τι οὐκ ἔστιν. ὅτι δὲ ὁ λόγος ἀληθεύει, σαφὲς καὶ ἐκ τῆς διαφορᾶς, ἥτις ὁμοίως καθολικὴ οὖσα καὶ μὴ ἔχουσα ὑπερβεβηκὸς ἄλλο τι φεύγει τὸν ὁρισμόν. φαμὲν δὲ πρὸς τοῦτο ὅτι οὐκ ἔστιν ἀληθές· λέγομεν γάρ· εἰ διὰ τὸ μὴ ἔχειν ὑπερβεβηκός τι τὸ γένος οὐχ ὡρίσθη οὔτε μὴν ἡ διαφορά, διὰ τί τὸ εἶδος καὶ αἱ λοιπαὶ φωναὶ. ἔχουσαι ὑπερβεβηκότα οὐχ ὁρίζονται ἀλλ’ ὑπογράφονται; πρὸς τοῦτο δὲ καθολικωτέραν ὑπὲρ τῶν πέντε φωνῶν λέγουσιν ἀπολογίαν, ὡς οὐκ ἠδύνατο ὁρίζεσθαι· φασὶ γάρ· αὗται αἱ φωναὶ ὁμώνυμοί εἰσιν, ὁμώνυμοι δὲ οὖσαι πολλὰς φύσεις δηλοῦσιν, ὁ ὁρισμὸς δὲ μίαν φύσιν θέλει δηλοῦν, πῶς οὖν ὁ ὁρισμὸς ἠδύνατο ἐπὶ τούτων λαμβάνεσθαι θέλων μίαν φύσιν δηλῶσαι αὐτῶν πολλὰς φύσεις σημαινουσῶν; ἀλλ’ εἰ καὶ εἴπῃς δυνατὸν τὰς ὁμωνύμους φωνὰς ὁρίζεσθαι, ἐὰν διαστολῆς τύχωσι, φαμὲν ὅτι ὁ Πορφύριος ταύτας τὰς φωνὰς ὅλας ὡς ὅλας βούλεται ὁρίσασθαι. λέγομεν δὲ πρὸς τούτους ὅτι μάταια φθέγγεσθε· τούτῳ γὰρ τῷ λόγῳ οὐδὲ ὑπογράφειν ὤφειλεν ὁ Πορφύριος τὰς τοιαύτας φωνάς· εἰκὼν γὰρ τοὐ ὁρισμοῦ ἡ ὑπογραφή· εἰ δὲ ὁ ὁρισμὸς μίαν φύσιν δηλοῖ, ἄρα καὶ ἡ ὑπογραφή· εἰ δὲ καὶ οὐχ ὁρίζονται αἱ προ|κείμεναι φωναὶ διὰ τὸ πολλὰς φύσεις δηλοῦν [*](182v) ὁμώνυμοι γάρ), οὐκοῦν οὐδὲ ὑπογράφεσθαι ὤφειλον τῆς ὑπογραφῆς μίαν φύσιν δηλούσης. ἔτι τινὲς ἀποροῦσιν· εἰ αἱ προκείμεναι φωναὶ κατὰ τὰ πράγματα ὁμώνυμοι οὖσαι οὐ δύνανται ὁρίζεσθαι πολλὰ γὰρ σημαίνουσι πράγματα), διὰ τί κατὰ τὴν σχέσιν οὐχ ὁρίζεται τὸ γένος; μία γάρ ἐστιν ἡ [*](1 καὶ (post ὑπογp.) om. Κ 2 πλατυόνυχον KTV ἐπὶ] ἐκ Κ 2. 3 ἐπὶ δὲ τῶν μὴ ὄντων V 3 ὑπογράφῃ (alt. 1.) V Ἀριστοτ.] Phys Δ 1 p. 208b26 6 γὰρ] δὲ V ὑπογράφη (alt. loco) V 7 αὐτοὺς] τούτους V ὑπογράφει ex ὑπογράφῃ corr. V 8 φεύγει Κ 9 ὁ om. V 11. 12 μὴ ὄντων ἰαὶ ὄντων colloc. KT 14 τι (ante οὐκ) om. Κ 15 pr. καὶ om. V 17 ἀληθῶς V alt. τὸ om. Κ 20 καθολικώτερον KT 22 θέλει φύσιν colloc. V 24 εἴποις T 26 ὡς ὅλας post ὁρίσασθαι colloc. V 28. 31 ὤφελεν et ὤφελον V 32 κτὰ] καὶ Κ 33 ὁρίσασθαι T 34 τὴν om. Κ ὁρίζονται T) σχέσις τοῦ τε κατὰ φιλοσοφίαν γένους καὶ τῶν κατὰ συνήθειαν, τὰ δὲ πρἀγματα διάφορα καὶ πολλά, ἅτινα ὡς εἰκὸς διφόρους φύσεις ἔχοντα φεύγει τὸν ὁρισμόν· αὕτη γὰρ ἡ σχέσις μία οὖσα ὀφείλει ὁρίζεσθαι· πράγματα δὲ διάφορα σημαίνει τὸ γένος, καθὸ καὶ τὰ κατὰ συνήθειαν καὶ τὰ κατὰ φιλοσοφίαν δηλοῖ, σχέσιν δέ, ἣν ἔχει πρὸς τὰ εἴδη, καὶ πρὸς τὸ πλῆθος καὶ πρὸς τὰ γεννώμενα <ἔχει>· αὕτη γὰρ ἐν τοῖς πράγμασι θεωρεῖται. λέγουσι δὲ πρὸς ταῦτα ὅτι οὐκ ἠδύνατο τὸ γένος κατὰ τὴν σχέσιν ὁρίζεσθαι· ἔμελλε γὰρ ὁ λόγος διάλληλος εἶναι, ὃς διαβέβληται παρὰ τοῖς φιλοσόφοις· τὸ γὰρ ἀγνοούμενον διὰ τοῦ ἀγνοουμένου δηλοῦν ἐπιτηδεύει. καὶ πῶς ἔμελλεν ὁ λόγος διάλληλος εἶναι ἐπὶ τούτου τοῦ ὁρισμοῦ; ὅτι ἡμῶν ὁρεζόντων τὸ γένος ἐκ τοῦ εἴδους βουλόμεθα αὐτὸ γνῶναι, καὶ πάλιν μαθεῖν βουλόμενοι τί ἐστιν εἶδος ἐμέλλομεν διὰ τοὐ γένους αὐτὸ ὁρίζεσθαι, τὰ δύο δὲ ἀγνοεῖται τί ἐστι γένος τὸ κατηγορουμενον ειοους και τι ἐστιν ειοος ὁ ὑποτάσσεται τῷ γένει. πάνυ δὲ κακὴ ἡ ἀπολογία. ἀλλὰ μὴν καὶ τὰ κακῶς ἔχοντα οὐ διελέγξαι ὴδυνήθησαν· ὤφειλον γὰρ πρῶτον ἐλέγξαι ἐκείνους ὅτι οὐκ ἔστι μία ἡ σχέσις ἡ τοῦ κατὰ φιλοσοφίαν γένους καὶ τῶν κατὰ συνήθειαν· κἂν γὰρ ἡ αὐτὴ σχέσις ἐστίν, ἀλλ’ οὖν καθὸ σχέσις διάφορος ὑπάρχει· ἡ μὲν γὰρ τοῦ κατὰ φιλοσοφίαν ἄλλη ἐστίν, ἡ δὲ τῶν κατὰ συνήθειαν ἄλλη. οὐκοῦν καὶ τὰ γένη διάφορα. μὴ γνόντες οὖν ἐλέγξαι τοὺς τὴν τοιαύτην ἀπορίαν προενεγκαμένους ἡμαρτημένως ἀπελογήσαντο λέγοντες ὅτι διάλληλος ηὑρίσκετο ὁ λόγος, ὅπερ ἄτοπον, ἀγνοοῦντες ὅτι πάντως ἐπὶ τῶν πρός τι ὁ διάλληλος λόγος ζητεῖται, ἐπὶ δὲ τῶν μὴ σωζόντων πρὸς ἄλληλα οἰκειότητα ὁ διάλληλος λόγος ἀναρμόδιος, ἐπὶ δὲ τῶν πρός τι οὐκέτι· ταῦτα γὰρ πρὸς ἄλληλος ἔχει οἰκειότητα καὶ δι’ ἀλλήλων σημαίνεται. ὁ δὲ λόγος οὗτος οὐδ’ ὅλως κωλύει τὴν σχέσιν ὁρίζεσθαι. ἡμεῖς δὲ τί φαμεν; φαμὲν ὅτι ὡρίσατο τὴν σχέσιν ὁ Πορφύριος, ὡς δηλωθήσεται. καὶ ὡς μὲν πρὸς τὴν σχέσιν ὁρισμὸν αὐτὸν εἶναι λέγομεν ὡς δὲ πρὸς τὰ πράγματα, ἐν οἷς θεωρεῖται, ὑπογραφήν· ὥσπερ γὰρ ὁριζόμεθα τὸ λευκόν, τὸ δὲ λευκὸν πάντως ἐν σώματι θεωρεῖται, καὶ ὡς μὲν πρῴ, τὸ λευκὸν ὁρισμὸν τοῦτο καλοῦμεν, ὡς δὲ πρὸς τὸ σῶμα ὑπογραφήν, | οὕτω καὶ τὴν σχέσιν ὁρίζοντες ὅσον μὲν πρὸς αὐτὴν ὁρισμὸν εἶναι λέγομεν, [*](183r) [*](1 τε] γε KT: om. V 3 αὕτη—θεωρεῖται (6) eicias 3.4 πράγματα δὲ διὰφορα Paris. 2089: πράγματος δὲ διαφορὰν KTV 6 ἔχει addidi 7 ταῦτα] τοῦτο T τὴν om. KT 8 ἤμελλε Κ ὃς] ὅπερ Κ toI; om. Κ 9 διὰ τοῦ ἀγνοουμένου om. V 10 post ἔμελλε add. φασὶν Κ 11 αὐτὸν (sic) βουλόμεθα γνῶναι Κ 11. 12 βουλόμενοι μαθεῖν colloc. Κ 12 αὐτὸ] αὐτοῦ Κ: αὐτὰ V2 τὰ δύο om. K: δύο om. V 13 ἀγνοεῖται δὲ colloc. Κ εἴδους] εἶδος V 14 ἡ om. TV 15 οὐ διελέγξαι] οὐδὲ ἐλέγξαι T: οὐδὲ λέξαι V 16 ἡ (ante σχέσις) om. V 17 κἄν] εἰ KT 20 τοσαύτην Κ προενεγκόντας Κ: προσενεγκαμένους V 21 εὕρισκε KV 25 οὐδ’ ὅλως om. K 26 φαμὲν (alterum) om. TV 26. 27 δηλωθήσεται] διωρίσατο V1 27. 28 πρὸς μὲν . . πρὸς δὲ colloc. Κ 27 αὐτὸν post λέγομεν colloc. Κ 30 τοῦτο] αὐτὸ V 31 ὁρίζοντες] ὁρίζοντι T: om. Κ λέγομεν εἶναι colloc. Y) ὅσον δὲ πρὸς τὰ πράγματα ὑπογραφήν. ἔνθεν καὶ πρὸς τὰ πράγματα προσ- έχοντες, οὐχὶ δὲ πρὸς τὴν σχέσιν, ὑπογραφὴν λέγουσιν, οὐκέτι δὲ ὁρισμόν. πόθεν δὲ ἡ πλάνη; ἐκ τοῦ εἶναι τὴν σχέσιν ἐν τοῖς πράγμασιν.

Πρᾶξις ιγ΄.

Ἐπειδήπερ ἐπηγγελάμεθα ὁρίσασθαι τὸ γένος, φέρε χωρήσωμεν ἐπὶ τὸν ὁρισμόν. ὁρίζεται τοίνυν τὸ γένος οὕτως· γένος ἐστὶ τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορούμενον. ἐπειδήπερ ἀνωτέρω ἐζητήσαμεν ὅτι ἀρετὴ ὁρισμοῦ ἐστι τὸ μόνω καὶ τῷ αὐτῷ ἁρμόζειν ἤτοι καὶ ἀντιστρέφειν, φέρε ἴδωμεν ἐπὶ τοῦ παρόντος ὁρισμοῦ, εἴ ποτε ἡ ἀρετὴ αὕτη φυλάττεται. φυλάττεται οὖν αὕτη ἡ ἀρετὴ ἀναμφιβόλως· μόνῳ γὰρ τῷ γένει καὶ παντὶ ἁρμόζει· αἱ φωναὶ γὰρ ἑπτά εἰσιν, ἡ μὲν ἄσημος ἡ δὲ σημαντική· αὕτη δὲ διττή, ἡ μὲν γὰρ μερικὴ ἡ δὲ καθόλου· τῶν δὲ καθόλου πέντε εἰσίν, ὡς ἐγνώκαμεν, τοῦτ’ ἔστιν αἱ παροῦσαι φωναί. εἰσὶν οὖν ἓξ φωναὶ σημαντικαί, πέντε καθόλου καὶ μία μερική, καὶ ἄλλη ἄσημος συμπληροῦσα τὸν ἑπτὰ ἀριθμόν. ἐκ τούτων τῶν ἑπτὰ μόνῳ τῷ γένε’ ὁ ὁρισμὸς προσήκει καὶ ἀποδιακρίνει τὸ γένος· ἐν μὲν γὰρ τῷ λέγειν κατηγορούμενον διακρίνει τὴν ἄσημον φωνήν αὕτη γὰρ μηδὲν σημαίνουσά τινος οὐ κατηγορεῖται), ἐν δὲ τῷ λέγειν κατὰ πλειόνων διακρίνει τὰς μερικὰς ἐκ τῶν καθόλου αἱ γὰρ μερικαὶ ἐκβληθήσονται κατὰ πλειόνων μὴ φερόμεναι· τὸ γὰρ Σωκράτης ἐπὶ ἄλλου τινὸς οὐ φέρεται· ὑπελείφθησαν δὲ αἰ καθόλου), καὶ ἐν μὲν τᾷ λέγειν ἐν τῷ τί ἐστι τρεῖς αὐτῶν ἐκβάλλει, τὴν διαφορὰν τὸ ἴδιον καὶ τὸ συμβεβηκός αὗται γὰρ οὐκ ἐν τῷ τί ἐστι κατηγοροῦντά, ἀλλ’ ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι· τὸ ζῷον ποῖόν ἐστι; λογικόν, ὅπερ ἐστὶ διαφορά, γελαστικόν, ὅπερ ἐστὶν ἴδιον, μέλαν ἢ λευκόν, ὅπερ ἐστὶ συμβεβηκός), ἐν δὲ τῷ εἰπεῖν διαφερόντων τῷ εἴδει ἐκβάλλει τὸ εἶδος· εἰ γὰρ κατὰ πλειόνων κσυηγοτρῖται ἐν τῷ τί ἐστιν, ἀλλ’ οὖν οὐ διαφερόντων τῷ εἴδει ἀλλὰ τῷ ἀριθμῷ· κατηγορεῖται γὰρ τὸ εἶδος κατὰ πολλῶν διαφερόντων τῷ ἀριθμῷ, Σωκράτους καὶ Πλάτωνος καὶ ἄλλων πολλῶν, εἴδει δὲ διαφερόντων οὐκέτι, ἐπεὶ ἔσται [*](1. 2 προσχόντες Κ 2 καὶ οὐχὶ δὲ Κ 3 τὴν om. Κ 4 πρᾶξις ιβ' V: om. T 5 ἐπειδὴ οὑν Κ χωρίσωμεν TV 8 ἀνωτέρω] cf. p. 15,15 9 alt. καὶ om. Κ ἴδωμεν] εἴπωμεν T 10 αὗτη—ἀρετὴ (11) om. V οὑν] τοίνυν T 11 γὰρ om. T ἁρμόζει] ἁρμόδιος T 12 pr. γὰρ om. TV 12. 13 ἡ μὲν καθόλου ἡ δὲ μερική γὰρ om.) Κ 14 ἓξ φ. σημαντικαί] ἑπτὰ φωναί Κ 15 συμπλ.] πληροῦσα V 16 ἀποδιακp.] διακρίνει Κ 21 δὲ] οὑν T 22. 23 τρεῖς—συμβ.] τῶν τριῶν αὐτὴν ἐκβάλλει τῆς διαφορᾶς τοῦ ἰδίου καὶ τοῦ συμβεβηκότος Κ 22 τρεῖς] τρία V αὐτῶν] αὐτοῦ TV2 καὶ om. V 24 ὁποῖόν] ποῖον V ποῖόν] ὁποῖον libri 24. 25 ἐστι (ante διφ.) ora. TV (ante ἴδιον) om. KT διαφορᾶς . . ἰδίου . . συμβεβηκότος T 25 ἡ om. Κ 26 ἐκβάλλεται T 27 post ἐστι add. τοῦτο Κ οὑν om. V 28 τό εἶδος—υῷ ἀριθμῷ om. Κ 29 post πολλῶν add. οἵ τῶ ἀριθμῶ διαφέρουσιν Κ)

τὸ εἶδος ἑαυτοῦ διαφέρον· τὸ οὖν γένος κατηγορεῖται κατὰ πολλῶν διαφερόντων τῷ ἀριθμῷ καὶ τῷ εἴδει. ἐδείχθη οὗν ὅτι μόνον τὸ γένος ὑπελείφθη καὶ αὐτῷ μόνῳ ἁρμόζει ὁ παρὼν ὁρισμός.

Μέμφονται δέ τινες τὴν τάξιν τῆς διακρίσεως. καὶ καλῶς· φασὶ γὰρ ὅτι πρῶτον δεῖ τὰ πόρρω διαχωρίζειν καὶ ὕστερον τὰ ἐγγύς· ὁρῶμεν γὰρ ὅτι καὶ τὸ πῦρ διακρῖνον τὰ μέταλλα πρῶτον διακρίνει τὰ πόρρω καὶ ὕστερον τὰ ἐγγύς, οἷον χρυσοῦ ὄντος ἅμα καὶ ἀργύρου καὶ ξύλου πρῶτον διακρίνει τὸ ξύλον, ὅπερ ἐστὶ | πόρρω τοῦ ἀργύρου καὶ τοῦ χρυσοῦ, ὕστερον δὲ [*](183v) διακρίνει τὰ ἐγγύς, λέγω δὲ τὸν χρυσὸν ἐκ τοῦ ἀργύρου· ταῦτα γὰρ συγγενῆ ἐστι. τὸ τοιοῦτον δὲ ἔχει καὶ ὁ ὁρισμὸς τοῦ ἀνθρώπου· πρῶτον μὲν γὰρ τὰ πόρρω, ὕστερον δὲ τὰ ἐγγὺς διαχωρίζει. καὶ πῶς τὰ πόρρω; πόρρω ἐστὶ τοῦ ἀνθρώπου τὸ ἄψυχον, ἐπειδὴ ἔμψυχόν ἐστι· λέγων οὖν ݲζῷον’ δηλοῖ ὅτι ἔμψυχόν ἐστι· τὸ γὰρ ζῷον ἔμψυχόν ἐστι. τὰ ἐγγὺς δὲ ὕστερον διακρίνομεν· ἐπειδὴ γὰρ καὶ ἔμψυχόν ἐστιν ὁ ἵππος καὶ ὅλα τὰ ἄλογα ταῦτα γὰρ τὰ ἔμψυχα ἐγγύς εἰσι τοῦ ἀνθρώπου, ἐπειδὴ τῶν ἐμψύχων καὶ ὁ ἄνθρωπος), φαμὲν ݲλογικόν’ καὶ οὕτω τὰ ἐγγὺς αὐτοῦ διαχωρίζομεν. τὸ τοιοῦτον δὲ ἐπὶ τοῦ προκειμένου ὁρισμοῦ οὐκ ἔστι· πρῶτον γὰρ τὰ ἐγγὺς διέκρινεν, ὕστερον δὲ τὰ πόρρω· λέγων γὰρ τὸ κατὰ πλειόνων διακρίνει τὰ καθόλου ἐκ τῶν μερικῶν, ἅπερ ἐγγύτερα αὐτῶν εἰσι, λέγων δὲ κατηγορούμενον διέκρινε τὸ ἄσημον. ἔδει δὲ μᾶλλον πρῶτον τὴν ἄσημον διακρίνειν, ἥτις πόρρω ἐστίν, ὕστερον δὲ τὴν σημαντικήν, ἥτις προσεχής ἐστι. δεῖ οὖν, φασίν, ἀντιστρέφοντας λέγειν γένος ἐστὶ τὸ καὶνγορούμενον κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει ἐν τῷ τί ἐστιν, ἵνα τὸ κατηγορούμενον ἐκβάλῃ τὸ ἄσημον, τὸ κατὰ πλειόνων διαχωρίσῃ τὴν μερικὴν ἐκ τῆς καθόλου, τὸ διαφερόντων τῷ εἴδει ἐκβάλῃ τὸ εἶδος, τὸ ἐν τῷ τί ἐστιν ἵνα] διαχωρίσῃ τὰς ὑπολοίπους τρεῖς φωνάς, διαφορὰν ἴδιον καὶ συμβεβηκός.

Ζητοῦσι δέ τινες εἰ ἄρα συμπεριέλαβεν ὁ ὁρισμὸς οὗτος καὶ τὸ παρὰ Πλάτωνι καθόλου γένος, λέγω δὲ τὰς ἰδέας. ἀπὸ δύο δὲ τρόπων γινώσκομεν ὅτι οὐ συμπεριέλαβεν αὐτό, λέγω δὲ τὸ πρὸ τῶν πολλῶν. πρῶτον μὲν ὅτι ἐκεῖνο ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι κατηγορεῖται, τοῦτο δὲ ἐν τῷ τί ἐστι. [*](1 ἑαυτοῦ] αὐτοῦ V κτὰ] τῶν Κ 4 ante μέμφονται add, πρᾶξις ιγ' V 5 ὁρῶμεν—ῤγγύς (7) om. KT 7 ξυλῆς T: ξύλων V διακίρνει T post διακp. add. τις Κ 9 ἐκ om. T 10 εἰσι TV δὲ] δὴ Τ ἔχει om. V 11 τὸ πόρρω TV (bis) post pr. πόρρω add. χωρίζει TV διαχωρίζει om. V 12 ἐπειδὴ ἔμψ. ἐστι om. Κ: ἐστι om. V 13 τὸ γὰρ ζῶον ἔμψ. ἐστι om. Κ 14 ἐπεὶ Κ γὰρ ἔμψυχός ἐστι καὶ ὁ ἵππος T 17 τὸ om. Τ τοιοῦτο V καὶ ἐπὶ (sed καὶ del.) V 18 διέκρινον Κ τὸ om. Κ 20 τὸ] τὴν V ἔδει—ἄσημον] ἣν πρῶτον V 20. 21 τὴν ἄσημον πρῶτον colloc. T 21 διακρῖναι Κ 22 φησιν KT 22. 23 κατηγορούμενον post τί ἐστιν (24) colloc. T 24 ἐκβάλλῃ V τὸ δὲ κατὰ T 25 διαχωρίσῃ] χωρίση V 26 ἐκβάλλῃ TV τὸ (ante ἐν)] καὶ T: om. V ἶνα delevi διαχωp.] χωρίση T 28 συμπεριέλ.] περιέλαβεν Brand. 30 τῶν ora. ΚΤ)

καὶ πῶς ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι τὸ παρὰ Πλάτωνι λέξωμεν. αἱ ὁμοιότητες ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι κατηγοροῦνται. προκείσθωσαν κεφαλαὶ δύο, φάττης καὶ περιστερᾶς, ἐπειδήπερ ἐοίκασιν ἀλλήλαις. διὰ οὖν τὴν πολλὴν ὁμοιότητα ἐρωτῶμεν ποία ἐστὶν ἡ κεφαλὴ τῆς φάττης· ἰδοὺ αἱ ὁμοιότητες ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι κατηγοροῦνται. εἴρηται δὲ ὅτι λέγουσιν ἡμᾶς οἱ κατὰ Πλάτωνα καθ’ ὁμοιότητα ἐκείνων τῶν ἰδεῶν γενέσθαι. εἰ οὖν τὸ μὲν ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορεῖται, τὸ δὲ ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστιν, ὁ ὁρισμὸς οὗτος οὐ συμπεριλαμβάνει καὶ τὸ Πλατωνικὸν γένος. δεύτερον τὸ γένος τοῦτο συνωνύμως κατηγορούμενον μεταδίδωσι τοῖς εἴδεσι καὶ ὀνόματος καὶ πράγματος, οἷον τὸ ζῷον μεταδίδωσι τῷ ἀνθρώπῳ τοῦ ὀνόματος, ὅτι καὶ ζῷον δύναμαι προσαγορεύειν τὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ μὴν καὶ πράγματος, ὅτι καὶ τοῦ ζῆν ἡμῖν μεταδίδωσι· τοῦτο δὲ συνωνύμως κατηγορεῖσθαι λέγεται. ἐπὶ δὲ τοῦ ἄλλου γένους οὐκ ἔστι τοῦτο εὑρεῖν· εἰ γὰρ καὶ ὀνόματος μετα- δίδωσιν, ἀλλ’ οὖν οὐκέτι καὶ πράγματος· | τὸ μὲν γὰρ ἀίδιον καὶ ἀσώματον, [*](184r) ἡμεῖς δὲ ἐν γενέσει ἐσμὲν καὶ φθορᾷ καὶ σῶμα ἔχομεν. ἐν οἷς ἡ πρᾶξις.

Πρᾶξις ιδ΄.

Εἰ καὶ ἀκριβὴς ὁ λόγος τοῦ γένους καθέστηκεν, ἀλλ’ οὖν ὅμως κινδυνεύει τὰ κατὰ τὴν ὕπαρξιν ὑπὸ τῶν τῇ ἀληθείᾳ ἀντιλέγειν εἰωθότων· ἀπορίαις γὰρ κατ’ αὐτοῦ οὐ ταῖς τυχούσαις καθοπλίζονται. ἀλλὰ πρῶτον καὶ τὸ δοκοῦν αὐτοῖς ἀντικεῖσθαι εἰς κακίαν αὐτοῦ μεταβάλλουσι· φασὶ γάρ· κακῶς λέγετε συνωνύμως κατηγορεῖσθαι τὸ γένος τοῦ εἴδους· τῷ γὰρ συνωνύμως κατηγορεῖσθαι ὀνόματος καὶ πράγματος μεταδίδωσι τῷ εἴδει· εἰ δὲ μεταδίδωσιν ὀνόματος καὶ πράγματος τὸ γένος τῷ εἴδει, ταὐτόν ἐστιν εἶδος καὶ γένος· οἷον τὸ ζῷον εἰ μεταδίδωσι τῷ ἀνθρώπῳ ὀνόματος καὶ πράγματος ὀνόματος μὲν καθὸ καὶ ὁ ἄνθρωπος λέγεται ζῷον, πράγματος δὲ καθὸ καὶ ὁ ἄνθρωπος ὁμοίως οὐσία ἐστὶν ἔμψυχος αἰσθητικὴ ὥσπερ καὶ τὸ ζῷον), οὐκοῦν ταὐτόν ἐστιν ὁ ἄνθρωπος τῷ ζῴῳ· συμπεριλαμβάνει ἄρα ὁ ὁρισμὸς οὗτος καὶ τὸ εἶδος. κατασκευάζουσι δὲ τοῦτο καὶ διὰ συλλογισμῶν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος γένος ἐστί· φασὶ γάρ· εἰ ὁ ἄνθρωπος ζῷόν ἐστι, τὸ δὲ ζῷον [*](1 καὶ πῶς ἐν τῷ ὁποῖόν τι ἔστι om. Κ τὸ παρὰ πλάτωνι post κατηγορεῖται (p. 134,31) colloc. Κ τὸ παρὰ—ὁπῖόν τί ἐστι (2) om. V λέξωμεν] λέξομεν δὲ πῶς Κ 2 προκείσθωσιν] ὑποκείσθωσαν γὰρ Κ 3 ἐπειδὴ παρεοίκασιν Κ: ἐπειδὴ παρέοικαν T οὑν om. V 4 ἐρωτῶ KT 5 εἴρηται] cf. p. 115,10 6 γίνεσθαι V 8 δεύτερον δὲ T 8. 9 συνὼν.] ὁμωνύμως T 11 δύναται libri προσαγορεύεσθαι ὁ ἄνθρωπος Κ 12 σὺν. κὰτ. λέγει T: λέγει σὺν. κὰτ. V 13. 14 μεταδίδωσιν om. T 14 καὶ (ante ἀσώματον) om. V 15 καὶ φθορᾶ ἐσμὲν colloc. V ἐν οἷς δὴ καὶ ἡ πρᾶξις τετέλεσται T: om. V 16 πρᾶξις ιδ' om. V 17 καὶ om. Κ 18 τὰ om. TV τὴν om. Κ ἀπορίας V 19 καθωπλίζονται V ante πρῶτον add. καὶ Κ 20 αὐτοῦ om. Κ 21 λέγεται V τῷ scripsi: τὸ libri 25 pr. καὶ om. T ante ζῷον add. καὶ V 25. 26 ὁ (bis) om. V 26 ὁμοίως om. T καὶ om. Κ 28 ὁ supra scr. V)

γένος, ὁμολογουμένως καὶ ὁ ἄνθρωπος γένος ἐστί. φαμὲν δὲ πρὸς αὐτοὺς ὅτι πλανᾶσθε· μὴ γινώσκοντες γὰρ ὅτι κατὰ τὸ πρᾶγμα μεταδίδωσι τὸ γένος τῷ εἴδει ὀνόματος καὶ πράγματος, οὐχὶ δὲ κατὰ τὴν σχέσιν, λέγετε ταὐτὸν εἶναι γένος καὶ εἶδος· διαφέρει γὰρ τὸ γένος τοῦ εἴδους, κἄν μεταδίδωσιν αὐτῷ ὀνόματος καὶ πράγματος, καθὸ κατὰ τὴν σχέσιν οὐ μεταδίδωσί τί ποτε τῷ εἴδει· εἰ γὰρ μετεδίδου, καλῶς ἂν ἐλέγετε. εἰ ἐδείχθη οὗν ὅτι οὐ ταὐτόν ἐστι γένος καὶ εἶδος, σαφὲς ὅτι καὶ τὸ γένος συνίσταται καὶ ὁ ὁρισμὸς αὐτοῦ ἄλλο τι οὐ συμπεριλαμβάνει.

Δεύτερον δὲ πάλιν ἐγκαλοῦσι λέγοντες ὑπὸ ἁμαρτίαν ἀνάγεσθαι τὸ γένος, καθὸ πολλαχῶς οὐ λαμβάνεται ὥσπερ καὶ τὸ εἶδος· ἔστι γὰρ Ἀριστοτελικὸς κανὼν φάσκων ὅτι ὁσαχῶς λαμβάνεται θάτερον τῶν ἀντικειμένων, τοσαυταχῶς καὶ τὸ ἕτερον· εἰ οὖν τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος τῶν πρός τί εἰσι, πολλαχῶς δὲ λαμβάνεται τὸ εἶδος λέγω γὰρ καὶ ἄνθρωπον καὶ ἵππον καὶ κύνα καὶ ἄλλα τινά, ἅπερ μόνῳ τῷ ζῴῳ ἀντίκειται), ὤφειλε καὶ τὸ ζῷον πολλαχῶς λαμβάνεσθαι ὥσπερ καὶ τὸ εἶδος. νῦν δὲ εἰ τοῦτο οὐ γίνεται πολλὰ γὰρ τὰ εἴδη, ἓν δὲ τὸ γένος), ὁμολογουμένως ὁμαρτίᾳ μεγάλῃ τὸ τοιοῦτον περιπίπτει· οὔτε γὰρ δύνασαι εἰπεῖν ὅτι ἑνὸς εἴδους κατηγορεῖται φυσικῶς, κατὰ συμβεβηκὸς δὲ πολλῶν, ἐπεὶ τούτῳ τῷ λόγῳ οὕτε γένος ἐστί· γένος γὰρ τὸ κατὰ πολλῶν εἰδῶν κατηγορούμενον· τὸ ἑνὸς γὰρ κατηγορούμενον οὐκέτι λέγεται γένος. φαμὲν δὲ πρὸς αὐτοὺς ὅτι οὐ κατ’ ἀριθμόν | φησιν ὁ Ἀριστοτέλης ἀντικεῖσθαι τὰ τοιαῦτα καὶ ὁμοίως [*](184v) λαμβάνεσθαι, ἀλλὰ κατὰ τὴν φύσιν. ἀμέλει καὶ ἕνα πατέρα φαμὲν πέντε υἱῶν εἶναι πατέρα, τοσαυταχῶς δὲ τοὺς υἱοὺς λαμβάνεσθαι ὁσαχῶς καὶ ὁ πατήρ· καὶ γὰρ εἰ καὶ πλείονι ἀριθμῷ τὸν πατέρα παρέχονται, ἀλλ’ οὖν ὅμως πάντες μιᾷ φύσει ἀντίκεινται τῷ πατρὶ ὥσπερ καὶ ὁ εἷς υἱός. ἀλλὰ μὴν καὶ δεξιὸν ἕνα φαμὲν καὶ πέντε ἀριστεροὺς ὁμοίως λαμβάνεσθαι, καθὸ μιᾷ φύσει ἀλλήλοις ἀντίκεινται. τότε δὲ ὤφειλον ἐπιλαμβάνεσθαι, ὅταν τοὺς πολλοὺς ἀριστεροὺς οὐ κατὰ τὴν αὐτὴν φύσιν ἀντικεῖσθαι τῷ δεξιῷ εὕρωσιν. εἰ οὖν πάντες οἱ ἀριστεροὶ ὡς ἀριστεροὶ τῷ δεξιῷ ἀντίκεινται, ἀνεπίληπτος ὁ λόγος καθίσταται. οὐκ ἔστιν ἄρα ἄτοπον τὸ εἶδος πολλαχῶς λαμβανόμενον ὡς ἓν εἶδος τῷ γένει ἀντικεῖσθαι.

Tρίτον λέγουσιν ὅτι ὁ ὁρισμὸς οὗτος τὸ καθόλου γένος οὐ συμπεριλαμβάνει· εὑρίσκομεν γὰρ ὅτι τούτου τοῦ καθόλου γένους οὐκ ἔστιν ἄλλο [*](2 πλανᾶσθαι V1 3 τὴν om. V λέγετε KT2: λέγεται T1V 5 αὐτᾷ om. V 6 εἴδει] γένει Κ 7 ὅτι (post σαφὲς) om. K 11 ὁ ἀριστοτ. T κανὼν ἀριστοτ. colloc. V (cf. Top. Α 15 p. 106b13sq.) φάσκων κανὼν colloc. T 13 ante τὸ εἶδος eras, καὶ Κ 14 κύνα καὶ ἵππον colloc. KT ἀντίκεινται T ὤφελε V 15 ὥσπερ] ὡς Κ εἰ supra scr. Κ; malim ἐπεὶ 17. 19 an οὐδὲ ? 17 δύναται KV 18 ἐπεὶ] ἐπὶ KV 18. 19 τούτω γὰρ τῶ λόγω οὐκ ἔστι γένος Κ 19 ἐστί· γένος om. V post γάρ add. ἐστι Κ πολλῶν] πλειόνων V τὸ (ante ἑνὸς) om. TV 20 οὐκέτι] οὐ T 21 ὁ om. V 22 τὴν om. Κ φαμὲν πατ. coll. T 23 τοὺς υἱοὺς—οὐκ ἄτοπον δέ τοῖς (p. 138,16) om. V post υἱοὺς add. οὐ T: supra scr. Κ 24 καὶ γὰρ εἰ] εἰ γὰρ T παρέρχονται Κ 25 πάντες om. Κ ἀντίκειται Κ1 30 πολλαχοῦ T 33 γένους Paris. 2089: γένος KT)

ἐπαναβεβηκός, οἱονεὶ τὸ κατηγορούμενον ἐπαναβεβηκὸς τούτου τοῦ γένους· ἐκ γὰρ τούτου τοῦ κατηγορουμένου ἐστὶν ἢ τὸ μερικὸν ἢ τὸ καθόλου· τῇ γὰρ προτεραίᾳ διείλομεν τὸ κατηγορούμενον εἴς τε τὴν μερικὴν καὶ εἰς τὴν καθόλου φωνήν· τούτου δὲ τοῦ καθόλου γένος ὁ προκείμενος ὁρισμὸς ἐδόθη, οὐχὶ δὲ καὶ τοῦ ἐπαναβεβηκότος. φαμὲν δὲ πρὸς αὐτοὺς ὅτι εἰ καὶ πιθανή ἐστιν ἡ ἀπορία, ἀλλ’ οὖν εὐχερὴς ἡ ἐπίλυσις· ὃν γὰρ λόγον ἐπὶ τοῦ ὁρισμοῦ τοῦ καθόλου ἐλέγομεν, τὸν αὐτὸν καὶ ἐπὶ τούτου τοῦ ὁρισμοῦ λέξομεν· ὡς γὰρ ἐκεῖνος ὁ ὁρισμὸς πάντα ὁρισμὸν ὁρίζων καὶ ἑαυτὸν ὁρίζει, οὕτω καὶ ὁ ὁρισμὸς οὗτος τὸ καθόλου γένος ὁρίζων καὶ τὸ ὑπερβεβηκὸς νὁρίζει· λέγων γὰρ τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορούμενον συμπεριλαμβάνει ἅμα καὶ τὸ ὑπερβεβηκὸς γένος· καὶ αὐτὸ γὰρ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει κατηγορεῖται. οὐκ ἔστιν οὖν ἄτοπον εὑρεθῆναι καὶ ἄλλο ὑπερβεβηκὸς συμπεριλαμβανόμενον ὑπὸ τοῦ ὁρισμοῦ τῶν καθόλου γενῶν.

Tέταρτον ἐπαποροῦσι λέγοντες ὅτι οὐ καλῶς ἔχει ὁ ὁρισμός· ἔστι γὰρ καθόλου γένος κατηγορούμενον πολλῶν οὐ τῷ εἴδει μόνον διαφερόντων, ἀλλὰ καὶ τῷ γένει. ὤφειλεν οὖν ὁ ὁρισμὸς ἔχειν οὕτως· τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ γένει καὶ τῷ εἴδει ἐν τῷ τί κατηγορούμενον. ἀπὸ παραδειγμάτων δὲ λέγουσι πῶς ἔστι τινὰ γένη κατηγορούμενά τινων τῷ γένει διαφερόντων. ἡ οὐσία κατηγορεῖται ἐμψύχου καὶ ἀψύχου· ἔστιν οὖν ἡ οὐσία γένος κατηγορούμενον κατὰ πλειόνων οὐ τῷ εἴδει μόνον διαφερόντων ἀλλὰ καὶ τῷ γένει. οἷον τὸ ἔμψυχον ἢ ζῷον ἢ ζωόφυτον ἢ φυτόν. ταῦτα δὲ οὐ μόνον τῷ εἴδει διαφέρει ἀλλὰ καὶ τῷ γένει· τούτων γὰρ τὸ ἔμψυχον κατηγορεῖται ὡς γένος ἄλλων. τινὲς δὲ | πρὸς ταῦτα [*](185r) ἀπολογούμενοι οὕτω φασίν, ὅτι πρὸς τὰ ἄνω εἴδη φαμὲν τὰ τοιαῦτα οἷον τὸ ἔμψυχον καὶ τὸ ἄψυχον πρὸς τὴν οὐσίαν εἴδη εἰσί), πρὸς δὲ τὰ κάτω γένη, οἷον τὸ ἔμψυχον πρὸς τὸ ζῷον ζωόφυτον καὶ φυτὸν γένος ὑπάρχει. καὶ ἔστι μὲν ἡ τοιαύτη ἀπολογία πιθανῶς εἰρημένη, οὐκ ἀκριβὴς δέ· τὸ γὰρ ἀληθὲς οὕτως ἔχει· φαμὲν γὰρ ὅτι τὸ καθόλου γένος κατηγορεῖται καὶ πλειόνων διαφερόντων τῷ γένει καὶ πλειόνων διαφερόντων τῷ εἴδει, καὶ ὅπου μὲν διαφερόντων τῷ γένει, ἐκεῖ πάντως καὶ τῷ εἴδει, ὅπου δὲ τῷ εἴδει διαφερόντων κατηγορεῖται, οὐ πάντως ἐκεῖ καὶ τῷ γένει. τοῦ μὲν πρώτου ἐστὶ τοῦτο παράδειγμα· ἡ οὐσία κατηγορεῖται τοῦ ἐμψύχου καὶ τοῦ ἀψύχου· ταῦτα γὰρ διαφέρει τῷ γένει, ἀλλὰ μὴν καὶ τῷ εἴδει. τοῦ δευἐπαναβ.] [*](1 ἐπάνω Κ 3 τῆ γὰρ προτεραία] οὕτω γὰρ τῇ προτέρᾳ T (cf. p. 133,17 sq.) 7 ἐλέγομεν] cf. p. 14,29 8 λέγομεν T ὁρισμὸν iter. Κ 9 οὕτω] οὗτος T1 ὁ ὁρισμὸς om. Κ post οὗτος add. καὶ T 9. 10 ὑπεραναβεβ. Κ 10 ὁρίζει om. T 12 κατὰ om. T 13 ἄλλον ὑπερβεβηκότα T 15 ὁρισμὸς οὗτος T 16 μόνω T 19 ἔλεγον T κατηγ. γένη colloc. K 20 ἀψύχου καὶ ἔμψυχου colloc. K 21 οὖν] δὲ K μόνω Τ1 22 οἷον—γένει in mrg. suppl. K 23 ταῦτα—ἄλλων (24) ante οἷον (22) transponas 24 γὰρ] δὲ T ὡς γένος ἄλλων om. Τ 26 post pr. πρὸς add. μὲν K 30 post πλειόνων add. καὶ K γένει καὶ πλειόνων διαφ. τῶ om. Κ 33 οὐσία] φύσις Κ)

ρέρου δὲ τοῦτο· τὸ ζῷον κατηγορεῖται τοῦ ἵππου καὶ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἄλλων τινῶν· ταῦτα δὲ διαφέρει τῷ εἴδει, οὐκέτι δὲ καὶ τῷ γένει· ὁ γὰρ ἄνθρωπος μόνον εἶδός ἐστιν. ἐπεὶ οὖν ἀεὶ τὸ γένος κατηγορεῖται πλειόνων διαφερόντων τῷ εἴδει, οὐκ ἀεὶ δὲ διαφερόντων τῷ γένει, ἀναγκαίως ὁ Πορφύριος πρὸς τὸ ἀεὶ ἀποβλέπων τὸ διαφερόντων τῷ εἴδει εἶπεν, οὐχὶ δὲ τῷ γένει. οἱ γὰρ ὁρισμοὶ ἐξ οὐσιωδῶν φωνῶν συγκείμενοι τὸ ἀεὶ θέλουσιν ἔχειν· εἰ δὲ αἱ οὐσιώδεις φωναὶ οὐ θέλουσι ποιὲ μὲν εἶναι ποτὲ δὲ μὴ εἶναι, ἀλλ’ ἀεὶ εἶναι, ἀναγκαίως τὸ διαφερόντων τῷ γένει μὴ ἀεὶ ὂν παρῆκεν ὁ Πορφύριος.

Πέμπτον ἔτι φασὶν τὸν ὁρισμὸν κακῶς ἔχειν· λέγουσι γὰρ ὅτι οὐ μόνον τῷ γένει ἁρμόζει ὁ ὁρισμὸς οὗτος, ἀλλὰ καὶ τῷ εἴδει· τὸ γὰρ ἁπλῶς εἶδος κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει κατηγορεῖται· ἔστι γὰρ ἐν ἐμοὶ εἶδος καὶ ἐν τῷ ἵππῳ εἶδος, ἀλλὰ μὴν καὶ ἐν ὅλοις τοῖς εἴδεσι. φαμὲν δὲ πρὸς τοῦτο ὅτι τὸ ἁπλῶς εἶδος γένος ἐστί· τὸ γὰρ ἐν ἐμοὶ καὶ ἐν τῷ ἵππῳ καὶ ἐν τῷ κυνὶ εἶδος γένος ἐστίν. ἀλλὰ μὴν καὶ ἡ ἀπλῶς διαφορὰ γένος ἡ οὖσα ἐν ἵππῳ καὶ κυνὶ καὶ ἄλλοις. οὐκ ἄτοπον δὲ τοῖς τοιούτοις ἁρμόζειν καὶ τὸν ὁρισμὸν γένους τάξιν ἐπέχουσι. τῇ μέντοι τοιᾷδε διαφορᾷ καὶ τᾷ τοιῷδε εἴδει οὐχ ἁρμόσει.

Πρᾶξις ιε΄.

p. 2,15 Ὅ καὶ ὑπογράφοντες ἀποδεδώκασιν.

Εἴπομεν ἐν τῇ θεωρίᾳ πῶς ἐκ τῆς ἀσήμου φωνῆς τὴν σημαντικὴν δεῖ πρῶτον διαστέλλειν, καὶ εἶθ’ οὕτως τὴν σημαντικήν· αὐτὸς δὲ ὁ Πορφύριος τῆς σημαντικῆς διαστολὴν ποιεῖται ἐάσας τὴν διάκρισιν τῆς ἀσημάντου καὶ σ·ημαντικῆς. ἔστιν οὖν ἡ σημαντικὴ ἢ καθόλου ἢ μερική. ἐλλιπὴς δὲ ἡ τοιαύτη διαίρεσις· οὕτε γὰρ συμπεριελάβομεν τὴν καθ’ ἕκαστα· ἄλλη γάρ ἐστιν ἡ μερικὴ καὶ ἄλλη ἡ καθ’ ἕκαστα· ἡ μὲν γὰρ μερικὴ ἀόριστός ἐστιν οἷον τὶς ἄνθρωπος, ἡ δὲ καθ’ ἕκαστα ὁριστὴ οἷον Σωκράτης. δεῖ οὖν λέγειν | ὅτι ἡ σημαντικὴ ἢ καθόλου ἐστὶν ἢ καθ’ ἑνός· λέγων γὰρ καθ’ ἑνὸς δηλοῖς [*](185v) καὶ τὴν μερικὴν καὶ τὴν καθ’ ἕκαστα· ἓν γάρ τι δηλοῦσιν· ἀμέλει καὶ ἀνθορίζονται· τί ἐστι μερικόν; καθ’ ἕκαστα πλανώμενον. τί ἐστι καθ’ ἕκαστα; μερικὸν ὡρισμένον. ἀλλὰ καὶ πάλιν οὕτω λέγοντες ἐλλιπῆ τὸν λόγον ἐῶμεν· [*](1 τοῦτο om. T τοῦ (bis) om. T 3 post πλειόνων add. καὶ T 4 ἀναγκαίως om. T 5 οὐχὶ δέ] οὐ μὴν δὲ Κ 8 ὃν Paris. 2089: ὄντων KT 13 καὶ ἐν τῶ ἵππω εἶδος in mrg. suppl. Κ 14 δὲ] γὰρ T τὸ (ante ἁπλῶς) om. T τὸ γὰρ—γένος ἐστιν (15) om. T 16 ἡ (ante οὖσα) om. T 17 καὶ] οὐ V1 17. 18 ἡ μέντοι τοιάδε διαφορὰ V 18 τῷ τοιῷδε] τῶδε τῶ K: τοιῶδε TV 19 πρᾶξις ιδ' T: om. V 20 ὃ om. T 21 φωνῆς Paris. 2089: om. KTV 22 σημαντικήν] ἄσημον T: ἀσήμαντον V 25 οὔτε] οὐ Κ; an οὐδὲ ? συμπεριέλαβε Κ τὴν] τὰ Κ 27 ὁριστὴ] ὡρίσθη V: om. T 28 δηλοῖ V 29 πλανώμενον] λεγόμενον Κ 31 λέγοντες om. V)

τὰς γὰρ ὁμωνύμους φωνὰς παρήκαμεν· οὕτε γὰρ ἐν τοῖς καθ’ ἑνός εἰσι, καθὸ πολλὰς φύσεις δηλοῦσιν, οὔτε ἐν τοῖς καθόλου, καθὸ τὸ καθόλου καὶ ὀνόματος καὶ πράγματος μεταδίδωσιν, αἱ δὲ ὁμώνυμοι φωναὶ μόνον ὀνόματος. δεῖ οὖν λέγειν κατὰ πλειόνων, ἵνα ἡ οὕτως ἡ διαίρεσις· ἡ σημαντικὴ φωνὴ ἤτοι κατὰ πλειόνων ἐστὶν ἢ καθ’ ἑνός. λέγων δὲ τὸ κατὰ πλειόνων εἰσφέρεις καὶ τὰς ὁμωνύμους καὶ τἀς συνωνύμους. καὶ περὶ μὲν τῶν ὁμωνύμων οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἐνταῦθα φροντίς, περὶ δὲ τῶν συνωνύμων· αὗται γὰρ αἱ πέντε φωναὶ συνώνυμοί εἰσι. καὶ ὅταν μὲν ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορῶνται, δηλοῦσιν ἡ τὸ γένος ἢ τὸ εἶδος, ὅταν δὲ ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστιν, εἰ μὲν οὐσιωδῶς κατηγοροῦνται, δηλοῦσι τὴν διαφοράν, εἰ δὲ ἐπουσιωδῶς, εἰ μὲν μίαν φύσιν δηλοῦσι, τότε τὸ ἴδιον, εἰ δὲ κοινόν τι σημαίνουσι, τότε τὸ συμβεβηκός.

p. 2,15 Ὅ καὶ ὑπογράφοντες.

Διὰ τί οὐκ εἶπεν ݲὑπογράφων’, ἀλλ’ ὑπογράφοντες; διὰ τοῦτό φασιν, ἵν δείξῃ τὸν ὁρισμὸν μὴ εἶναι ἴδιον, ἀλλὰ τῶν Περιπατητικῶν, οἷς εἶπε παρακολουθεῖν.

p. 2,17 Τῶν κατηγορουμένων τὰ μὲν καθ’ ἑνὸς λέγεται μόνου ὡς τὰ ἄτομα.

Διάκρισιν ποιεῖται τῆς σημαντικῆς, ἵνα δείξῃ πῶς διακρίνει τὸ γένος ἐκ τῶν σημαινουσῶν φωνῶν. ἥμαρτε δέ, ὡς εἴπομεν, μὴ διακρίνων τὴν ἄσημον πρῶτον ἐκ τῆς σημαντικῆς, καὶ εἶθ’ οὕτως τὴν σημαντικὴν ἐκ τῆς κατὰ πλειόνων καὶ καθ’ ἑνός. εἴπομεν δὲ ὅτι καλῶς εἶπε καθ’ ἑνὸς καὶ καὶ οὐχὶ μερικήν· ἔμελλε γὰρ ἐᾶν τὴν καθ’ ἕκαστα λέγων τὴν μερικήν·

p. 2,18 Οἶον Σωκράτης καὶ τὸ οὗτος καὶ τὸ τοῦτο.

Διὰ τῶν προκειμένων παραδειγμάτων δηλοῖ καὶ τὴν καθ’ ἕκαστα καὶ τὴν μερικήν. ἐν μὲν γὰρ τῷ λέγειν Σωκράτης δηλοῖ τὴν καθ’ ἕκαστα ὥρισται γάρ), ἐν δὲ τῷ λέγειν οὗτος καὶ τοῦτο δηλοῖ τὴν μερικήν· ἀόριστον γὰρ τὸ τοῦτο ἐκεῖνο, καθὸ δύναται ἐν πολλοῖς εἶναι, ὁ μέντοι Σωκράτης οὐ δύναται εἶναι ἐν Ἀλκιβιάδῃ.

[*](2. 3 καὶ (ante ὀνόματος) om. V 3 καὶ πράγματος iter. T δὲ Paris. 2089: γὰρ KTV 4 οὕτως om. V 5 φωνὴ om. V 8. 9 κατηγοροῦνται T 9 ἡ (ante τὸ γένος) om. Κ 11 τότε (bis) om. Κ τι Paris. 2089: om. KTV 14 ante διὰ add. καὶ T: ζητεῖτε V ὑπογp. οὐκ εἶπεν colloc. V ὑπογράφων Paris. 2089: ὑπογράφω KTV διὰ τοῦτό φασιν] φασὶ δὲ ὅτι διὰ τοῦτο ὑπογράφοντες καὶ οὐχ ὑπογράφω εἶπεν T: om. V 15. 16 εἶπε παρακ.] παρακολουθεῖ V 17 τῶν γὰρ κὰτ. Porph. 20 δὲ om. V 21 ἐκ τῆς] ἐν τοῖς V 23 ἔμελλε—μερικήν om. KT 24 τὸ ante τοῦτο om. TV 25 ante διὰ add. καὶ T 25. 26 καὶ τὴν μερικὴν—ἕκαστα om. Κ 27 οὗτος καὶ] ἐκεῖνο KV 28 τὸ om. V ἐκεῖνο om. V δύνανται KT)

p. 2,18 Τὰ δὲ κατὰ πλειόνων.

Καλῶς εἶπε κατὰ πλειόνων καὶ οὐχὶ καθόλου· ἤμελλε γὰρ ἐᾶν τὰς ὁμωνύμους φωνὰς λέγων καθόλου.

p. 2,19 Καὶ τὰ συμβεβηκότα κοινῶς ἀλλὰ μὴ ἐδίως τινί.

Καλῶς εἶπε κοινῶς τὸ συμβεβηκὸς λαμβάνεσθαι καὶ μὴ ἰδίως· ὅταν γὰρ ἰδίως ληφθῇ, τότε οὐ κατὰ πλειόνων λέγεται τὸ συμβεβηκός, ἀλλὰ καθ’ ἑνός, οἷον ἡ οὐλὴ τοῦ Ὀδυσσέως ἔδιον συμβεβηκός ἐστιν, οὐκέτι δὲ φέρεται τοῦτο καὶ ἐπὶ ἄλλου. τὸ μέντοι λευκὸν καὶ μέλαν κοινὰ συμβεβηκότα εἰσὶ καὶ κατὰ πλειόνων φέρεται.

p. 2,21 Συμβεβηκὸς δὲ οἷον τὸ λευκόν, τὸ μέλαν, τὸ καθέζεσθαι.

Ζητεῖται διὰ τί ἐπὶ μὲν τῶν ἄλλων φωνῶν | ἓν παράδειγμα παρατίθεται [*](186r) πρὸς μίαν καὶ ἑκάστην, ἐπὶ δὲ τοῦ συμβεβηκότος τρία παρέθετο. φαμὲν δὲ ὅτι διττοῦ ὄντος τοῦ συμβεβηκότος (τὸ μὲν γὰρ χωριστόν ἐστιν ὡς τὸ ἐν ἡμῖν λευκόν τὸ δὲ ἀχώριστον ὡς τὸ ἐν Αἰθίοπι μέλαν), διττὰ καὶ τὰ παραδείγματα παρατίθεται ἀπὸ ὀνομάτων καὶ ῥημάτων. καὶ διὰ μὲν τῶν ὀνομάτων δηλοῖ τὸ ἀχώριστον τὰ γὰρ ὀνόματα χρόνῳ οὐ μεταπίπτει), διὰ δὲ τῶν ῥημάτων δηλοῖ τὸ χωριστόν· ὥσπερ γὰρ τὰ ῥήματα χρόνῳ μεταπίπτει, οὕτω καὶ τὸ χωριστὸν συμβεβηκὸς χρόνῳ μεταπίπτει.

p. 2,22 Τῶν μὲν οὖν καθ’ ἑνὸς κατηγορουμένων διαφέρει τὰ

γένη τῷ κατὰ πλειόνων ἀποδοθέντα κατηγορεῖσθαι.

Eἰπὼν ὅτι τῶν καθ’ ἑνὸς διαφέρει τὰ γένη τῷ κατηγορεῖσθαι κατὰ

πλειόνων, λέγει πάλιν πῶς διαφέρει τῶν κατὰ πλειόνων.

p. 2,27 Οἴ οὐ τῷ εἴδει διαφέρουσιν ἀλλὰ τῷ ἀριθμῷ.

Τὰ γὰρ ἄτομα εἴδει οὐ διαφέρει, ἀλλὰ ἀριθμῷ.

[*](2 ἐᾶν om. Κ 3 post φωνὰς add. συμπεριλαμβάνειν Κ λέγων om. V 5 κάλλως V τὸ συμβ. κοινῶς colloc. V 6 ληφθῇ Paris. 2089: ληφθείη KTV 7 Ὀδυσσέος T 10 οἷον ante συμβ. transp. T: om. V 11 ζητεῖται δέ TV 12 καὶ om. T 13 δὲ om. V γὰρ om. V 19 ἑνὸς μόνου Porph. 20 τῷ κατὰ πλ. ἀποδοθ. κατηγ. V: τῷ κατὰ πλ. ταῦτα κατηγ. Κ: τῶ κτὰ κατὰ πλ. κατηγ. ἀποδοθ. T: τῷ ταῦτα κατὰ πλ. ἀποδοθ. κατηγ. Porph. 21 εἰπὼν] λέγει T: λέγει οὖν V 22 λέγει γὰρ T post διαφέρει iter, τὰ γένη—διαφέρει V 23 διαφέρουσιν ἀλλήλων Porph. 24 διαφέρουσιν Κ post ἀριθμῷ add. καὶ τὰ εἴδη οὐ διαφέρει εἵδει ἀλλ’ ἀριθμῶ V)

p. 3,1 Ἀλλ’ οὐχὶ τῷ ἀριθμῶ μόνον.

᾿Ο γὰρ βοῦς καὶ ὁ ἄνθρωπος οὐ τᾷ ἀριθμῷ διαφέρουσιν, ἀλλὰ τῷ εἴδει.

p. 3,1 Τοῦ δὲ ἰδίου διαφέρει τὸ γένος, ὅτι τὸ μὲν ἴδιον ἑνὸς εἴδους, οὗ ἐστιν ἴδιον, κατηγορεῖται τῶν ὑπὸ τὸ εἶδος ἀτόμων, ὡς τὸ γελαστικόν.

Οὐχ ὥσπερ ἐν τῇ θεωρίᾳ ἐλέγομεν διαφέρειν τὸ γένος τοῦ ἰδίου, καθὸ ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορεῖται τὸ γένος, ἐν δὲ τῷ ὁποῖόν τί ἐστι τὸ ἴδιον, οὕτω καὶ ἐνταῦθά φησι· λέγει γὰρ ὅτι ἐν τῷ λέγειν διαφερόντων τῷ εἴδει ἐκβάλλομεν τὸ εἶδος καὶ τὸ ἴδιον, τὸ μὲν εἶδος, καθὸ οὐ διαφερόντων τῷ εἴδει κατηγορεῖται, ἀλλὰ τῷ ἀριθμῷ, τὸ δὲ ἴδιον, καθὸ ἑνὸς εἴδους κατηγορεῖται, οὗ ἐστιν ἴδιον, καὶ τῶν ἀτόμων τοῦ εἴδους· τὸ γὰρ γελαστικὸν . ἀνθρώπου μόνου καὶ Σωκράτους, τὸ δὲ γένος πολλῶν εἰδῶν κατηγορεῖται.

p. 3,5 Τῆς δ’ αὖ διαφορᾶς καὶ τῶν κοινῶς συμβεβηκότων διαφέρει τὸ γένος καὶ μέχρι ἀλλ’ οὐκ ἐν τῷ τί ἐστι κατηγοροῦνται.

Φησὶν ὅτι εἰ καὶ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει κατηγοροῦνται αἱ διαφοραὶ καὶ τὰ συμβεβηκότα, ἀλλ’ οὖν ὅμως τὸ μὲν γένος ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορεῖται, ταῦτα δὲ ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι. πόθεν δὲ δῆλον, εἰ τὸ μὲν γένος ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορεῖται, αἱ δὲ διαφοραὶ καὶ τὰ συμβεβηκότα ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστιν; ἐκ τῆς ἐρωτήσεως· ἡ μὲν γὰρ ἐρώτησις τὴν ἀπόκρισιν ποιεῖ, ἡ δὲ ἀπόκρισις τὴν κατηγορίαν δηλοῖ· ἐρωτῶν γὰρ ݲποῖος ἐστὶν ὁ ἄνθρωπος;’ ἀκούεις ݲἢ λευκὸς ἢ λογικός’, καὶ τὸ μὲν λευκὸν τὸ συμβεβηκὸς δηλοῖ, τὸ δὲ λογικὸν τὴν διαφοράν. ὥστε οὖν ἡ ἀπόκρισις δηλοῖ τὴν κατηγορίαν. ὅταν δὲ ἐρωτήσῃς ‘τί ἐστιν ὁ ἄνθρωπος;’ ἀκούεις ζῳον’· τὸ οὖν γένος ἐν τῳ τι εστι κατηγορεῖται.

p. 3,13 Ἦν δὲ ἀνθρώπου γένος τὸ ζῷον.

Ἀναλαμβάνει πάλιν τὸν λόγον καί φησιν ἐν μὲν τῷ λέγειν τὸ γένος [*](1 μόνω T post μόνον add. φησὶν KTV; quod eieci 2 γὰρ cm. TV διαφέρει V 3. 4 ἑνὸς εἴδους] εἴδους KT: καθ’ ἑνὸς μόνου εἴδους Porph. 4 καὶ om. V 9 ἐκβάλλομεν] ἐκβάλλει μὲν V 10 post κατηγορεῖται add. τὸ εἶδος V 11 γὰρ om. V 14 δ’ αὖ] δὲ KT κοινῶς om. KT: κοινῇ Porph. 15 καὶ μέχρι—κατηγοροῦνται om. Κ 16 ὅτι φησὶν colloc. Κ 18. 19 ταῦτα δὲ—κατηρορεῖται om. Κ 18 ὁποῖον] ποῖον V alt. δὲ om. V 21 ἀπόκρισιν (alt. 1.) V 22 ἢ (ante λευκὸς)] ὅτι Κ 24 ἐρωτηθῇς V ὁ ἄνθp. om. V: ὁ om. T 27 ἐν τῶ μὲν colloc. V)

κατὰ πλειόνων κατηγορεῖσθαι, διαστέλλεται ἐκ τῶν καθ’ ἑνὸς (τὰ γὰρ καθ’ ἑνὸς τῶν ἀτόμων μόνων κατηγορεῖται), τῷ δὲ διαφερόντων τῷ εἴδει ἀπὸ τῶν εἰδῶν καὶ ἰδίων.

p. 3,17 Τὸ δὲ ἐν τῷ τί ἐστι κατηρορεῖσθαι χωρίζει ἀπὸ τῆς διαφορᾶς καὶ τῶν κοινῶς συμβεβηκότων.

Ταῦτα γὰρ ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι κατηγορεῖται. ἐμάθομεν δὲ διὰ [*](186v) τί κοινῶς λέγεται τὰ συμβεβηκότα.

p. 3,19 Ἥ πῶς ἔχον.

Tαὐτόν ἐστι τὸ ὁποῖόν τί ἐστι καὶ πῶς ἔχον.

p. 3,20 ݲΗ τοῦ γένους ῥηθεῖσα ὑπογραφή.

Κατὰ τὴν ἡμετέραν ἐπαγγελίαν εἴπωμεν πῶς ὁρισμός ἐστιν ὁ προκείμενος καὶ οὐχ ὑπογραφή. ὁρισμὸς τοίνυν ἐστὶ καὶ οὐχ ὑπογραφή, καθὸ ἐπὶ μὲν τῆς ὑπογραφῆς δυνατὸν αἱρουμένης μιᾶς φωνῆς τὴν ὑπογραφὴν σώζεσθαι, οἷον εἰ λέγεις ݲὁ ἄνθρωπος ζῷόν ἐστι γελαστικὸν ὀρθοπεριπατητικόν’, σώζεται ἡ ὑπογραφὴ ݲζῷον γελαστικόν’, ἐπὶ δὲ τοῦ ὁρισμοῦ αἱρουμένης μιᾶς φωνῆς οὐκέτι σώζεται ὁ ὁρισμός. καὶ πῶς ὑπογραφὴν λέγει ὁ φιλόσοφος τὸ προκείμενον καὶ οὐχ ὁρισμόν; ὅτι πρὸς τὰ πράγματα ἀποβλέπει]. ἔστω οὖν ὁ προκείμενος ὁρισμὸς καὶ οὐχ ὑπογραφή, καθὸ οὐ δυνάμεθα ἐκτὸς μιᾶς φωνῆς εἰπεῖν αὐτόν. καὶ γένος μὲν ἔχει τὴν ἁπλῶς φωνήν, συστατικὴν δὲ διαφορὰν τὴν ἀπὸ τῆς φωνῆς διαίρεσιν. διαιρεῖται δὲ εἰς ἄσημον καὶ σημαντικήν.

Πρᾶξις ος΄.

Περὶ εἴδους.

Τῇ τάξει τοῦ φιλοσόφου χρησάμενοι φυσικῇ οὔσῃ καὶ καταλλήλῳ τοῖς πράγμασιν, εὐλόγως μετὰ τὴν τοῦ γένους διδασκαλίαν ἐπὶ τὴν τοῦ εἴδους [*](1 τὰ γὰρ—κατηγορεῖται (2) om. V τὰ Paris. 2089: τὸ KT 2 τῶ] τὸ V 3 ἰδίων καὶ εἰδῶν colloc. V 4 τὸ] τῶ KT 4. 5 τῶν διαφορῶν Porph. κοινῇ Porph. 6 κατηγοροῦνται Κ ἐμάθ.] p. 140,5 11 εἴπομεν V ὁ om. Κ 12 ἐπὶ] ἀπὸ V 13. 15 αἰρομένης K: ἐρουμένης 14 εἰ om. V ὀρθοπ.—γελαστικόν om. V 14. 15 ante σώζεται addas αἱρουμένου τοῦ ὀρθοπατητικόν 15 ζῶον γάρ ἐστι γελ. Κ 16. 17 καὶ τῶς—ἀποβλέπει delevi 16 ὑπογραφὴ V 16. 17 τὸ προκ. ὁ φιλ. colloc. V τὸν προκ. Κ 18 οὖν om. K καὶ om. T ἐκτὸς] τῆς Κ 19 ἔχει μὲν τὸ γένος K: ἔχει μὲν γένος Τ 19. 20 συστατικὰς δὲ διαφορὰς KT 20. 21 διαιρεῖται—σημαντικήν eicias 21 σημαντικόν V post σημαντ. add. καὶ εἰς καθόλου καὶ μερικήν V 22 πρᾶξις ις' om. TV 23 tit. om. KT)

χωρήσομεν. ἀλλ’ἐνταῦθά τινες ἡμῖν ἀποροῦσι λέγοντες ὅτι τὴν διαφορὰν προτάξαι ἀφείλομεν ὥσπερ ἐν τοῖς ἄνω, ἠ τὸ εἶδος ὤφειλεν ἐν τοῖς ἄνω προτάσσεσθαι τῆς διαφορᾶς· τὸ γὰρ προτάττειν τοῦ εἴδους ἐν τοῖς ἄνω τὴν διαφορὰν καὶ ὦδε τῆς διαφορᾶς τὸ εἶδος ἀκατάλληλον ὦδε δὲ τὸ εἶδος· φαμὲν δὲ ὅτι δικαίως τὰξις ὑπάρχει, εὐλόγως τῇ διαφορᾷ ἡ πρώτη τάξις ἐπεὶ γὰρ ἐκεῖσε πρώτη τάξις ὑπάρχει, εὐλόγως τῇ διαφορᾷ ἡ πρώτη τάξις ἐδόθη ἐκ τῆς φύσεως· φυσικῶς γὰρ προτάττεται τοῦ εἴδους· καθολικωτέρα γὰρ ἐστι τοῦ εἴδους ὡς ἁπλουστέρα. ἀλλὰ μὴν καὶ αἰτία αὐτοῦ ἐστιν· αὕτη γὰρ τέμνει τὸ γένος εὶς εἴδη. ὦδε δὲ τῆς διαφορᾶς εὐλόγως τὸ εἶδος προτάττεται, καθὸ τῶν πρός τί ἐστι τὸ εἶδος καὶ τὸ γένος· ὁριζομένου δὲ τοῦ γένους πάντως μνήμη τοῦ εἴδους γίνεται· ἀνθέλκει γὰρ τὸ γένος τὸ εἶδος. ἐπεὶ οὖν πρὸ ὀλίγου τὸ γένος ὡριςάμεθα, ἀνάγκη ἐστὶ καὶ τὸ εἶδς ὁρίσασθαι. σχεδὸν δὲ ἐπὶ τοῦ γένους καὶ ἐπὶ τοῦ εἴδους ἡ αὐτὴ διδασαλία γίνεται· τῶν γὰρ πρός τί εἰσιν. ἀλλὰ μὴν καὶ οὐκ ἠδυνάμεθα τὸ γένος ὁρίσασθαι καὶ εὐθέως τὴν διαφοράν, καὶ ἐᾶσαι τὸν γένους πεποιήμεθα. ἐκκρεμῆ· μνείαν γὰρ τοῦ εἴδους ἐν τῷ ὁρισμῷ τοῦ γένους πεποιήμεθα.

Ἐπεὶ οὖν τὴν τάξιν ἐγνώτον, φέρε καῖ ἐπὶ τὴν λείπουσαν διδασκαλίαν χωρήσωμεν· δεῖ γὰρ πρῶτον Ἀριστοτελικῷ νόμῳ κεχρημένους διαστείλασθαι τὴν ὁμωνυμίαν καὶ εἰπεῖν | περὶ ποίου σημαινομένου ἐστὶν ὁ [*](187 r) λόγος καὶ ὕστερον τὴν περὶ τούτου διδασκλίαν προαγαγεῖν· ὁμώνυμος γὰρ φωνὴ τὸ εἶδος καὶ πάντως τοῦτο ἀπαιτεῖ. ἔστιν οὖν διττὸν τὸ εἶδος· λέγεται γὰρ εἶδος καὶ ἡ μορφή, ὥσπερ καὶ ἐν Φοινίσσαις ὁ Εὐριπίδης φηςί

πρῶτον μὲν εἶδος ἄξιον τυραννίδος.

ἀλλὰ γὴν καὶ ἡ συνήθεια τοῦτο αὐτὸ δηλοῖ τὸν εὔμορφον εὐειδῆ καλοῦσα καὶ τὸν ἄμορφον δυσειδῆ. λέγεται δὲ καὶ εἶδος τὸ ὑποτασςόμενον τῷ γένει, ὥσπερ ὁ ἄνθρωπος εἶδος τοῦ ζῴου λέγεται. ἐγνωκότες οὖν ποσαχῶς λέγεται τὸ εἶδος, φέρε εἴπωμεν καὶ περὶ ποίου σημαινομένου ἐστὶν ὁ λόγος. περὶ τοῦ κατὰ φιλοσοφίαν τοίνυν εἴδους ὁ λόγος ἡμῖν ὑπάρχει. ἀλλὰ πρὸ τῆς τούτου διδασκαλίας ἀναγκαῖον εἰπεῖν τί φιλόψογοί τινες ἐγκαλοῦσι τῷ φιλοςόφῳ, καὶ ὕστερον ἐπ’ αὐτὴν βαδίσωμεν. ἐγκαλοῦσι δέ τινες λάγοντες ὅτι οὐκ εἶπεν ἐπὶ τοῦ εἴδους πολλαχῶς εἶναι τὸ σημαινόμενον διαλαμβάνων εἶπε μὴ ἁπλῶς καὶ τὸ εἶδος λέγεσθαι, τοῦτ’ἔστι μοναχῶς, λέγων ἔοικε δὲ τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος μὴ ἁπλῶς λέγεσθαι. ἕτεροι [*](1 χωρήσωμεν KT 3 ἀνωτάτω (priore loco) K (cf. Porph. p. 1,4) 5 μὲν om. V alt. δέ om. V 7 καθολικὸν V 8 τοῦ εἴδους ὡς] τὸ εἶδος V 10 τὸ εἶδος om. K δὲ] scribas γὰρ 11 μνήμη] μνεία V ἐποιηςάμεθα V 17 λείπουσαν] λοιπὴν Κ 18 Ἀριστ. νόμῳ] cf. p. 122,29 20 προσαγαγεῖν V 22 εἶδος καὶ ἡ μορφή] τὸ εἶδος καὶ μορφή Τ: καὶ τὸ εἶδος μορφή V ἐν φοινίκη V 1 : ἐν φοινίσῃ V 2; potius in Aeolo (cf. Nauck Trag. Gr. fr. p. 292) 25 δὲ om. K εἶδος καὶ colloc. K 26 ὁ om. V 28 ἡμῖν ante ὁ λόγος colloc. K 30 βαδίσομεν (sic) ἑπ’ αὐτήν V δὲ om. V 31 εἶπεν] ἔστιν Κ 34 λέγων Paris. 2089: om. KTV μήτε τὸ γένος μήτε τὸ εἶδος ἁπλῶς Porph.) δὲ ἐγκαλοῦσι, καθὸ οὐ λέγει περὶ ποίου σημαινομένου τοῦ εἴδους ἐστὶν αὐτῷ ὁ λόγος. οἱ δὲ πάνυ κακῶς ἐπιλαμβάνονται· εἰ γὰρ ὅλως περὶ εἴδους διαλαμβάνει, πάντως περὶ τοῦ κατὰ φιλοσοφίαν διαλήψεται, ἐπειδὴ καὶ περὶ τοῦ κατὰ φιλοσοφίαν γένους διέλαβεν. ἐπεὶ οὖν ἠλέγξαμεν τοὺς μάτην ἐγκαλοῦντας τῷ φιλοσόφῳ, φέρε τὴν περὶ τοῦ εἴδους διδασκαλίαν, ὡς ἐπηγγειλάμεθα, σαφηνίσωμεν.

Τριχῶς τοίνυν ὁρίζεται τὸ εἶδος· λέγεται γὰρ εἶδος καὶ τὸ ὑποτασσόμενον τῷ γένει, λέγεται δὲ εἶδος καὶ οὗ κατηγορεῖται τὸ γένος, ἀλλὰ μὴν καὶ τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ ἀριθμῷ ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορούμενον. ἰστέον δὲ πρῶτοι δύο ὁρισμοὶ κοινωνίαν ἔχουσι πρὸς ἀλλήλους καὶ διαφοράν· καὶ κοινωνίαν μέν, καθὸ οἱ δύο τὸ εἶδος ὁρίζονται, διαφορὰν δέ, καθὸ ὁ μὲν πρῶτος ἔχει τὴν σχέσιν ἀπὸ τοῦ εἴδους ἐπὶ τὸ γένος χωροῦσαν ὁ λέγων τὸ ὑποτασσίμενον τῷ γένει, ὁ δὲ ἕτερος ἀπὸ τοῦ γένους ἐπὶ τὸ εἶδος ὁ λέγων οὗ κατηγορεῖται τὸ γένος. ἀλλὰ μὴν καὶ ὁ τρίτος κοινωνίαν ἔχει πρὸς τούτους καὶ διαφοράν· κοινωνίαν μέν, καθὸ καὶ αὐτὸς τὸ εἶδος ὁρίζεται, διαφορὰν δέ, καθὸ αὐτὸς μὲν τοῦ εἰδικωτάτου εἴδους κατηγορεῖται, αὐτοὶ δὲ τοῦ ἀλλεπαλλήλου. καὶ εἰδικώτατον μέν ὅτι φησὶν εἶδός ἐστι τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ ἀριθμῷ ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορούμενον (τὸ τοιοῦτον δὲ σημαίνει τὸν ἄνθρωπον· ὁ γὰρ ἄνθρωπος πολλῶν κατηγορεῖται διαφερόντων τῷ ἀριθμῷ), ἀλλεπαλλήλου δὲ οὗτοι κατηγοροῦνται, καθὸ οὐχ ὁρίζουσι τὸ εἶδος τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ ἀριθμῷ ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορούμενον, ἀλλὰ τὸ εἶδος τὸ ὑποτασσόμενον | τῷ γένει καὶ οὗ [*](187v) κατηγορεῖται τὸ γένος. δυνατὸν δὲ τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου λαμβάνεσθαι καὶ ἐπὶ τοῦ ζῴου· καὶ γὰρ τὸ ζῷον εἶδός ἐστιν ὑποτασσόμενον τῷ γένει καὶ οὗ κατηγορεῖται τὸ γένος. τινὲς δὲ διαβάλλουσι τὸν λόγον ὡς διάλληλον ὄντα· ἐν μὲν γὰρ τῷ ὁρισμῷ τοῦ γένους εἴδους ἐμνησάμεθα, ἐν δὲ τῷ ὁρισμῷ τοὐ εἴδους γένους ὡσαύτως ἐμνησάμεθα. ἀγνοοῦσι δὲ οἱ τοιοῦτοι ὅτι μᾶλλον ἐπὶ τῶν πρός τι δεκτέος ἐστὶν ὁ διάλληλος λόγος ἤπερ ἀποβλητέος. τοὐναντίον δὲ εἰ μὴ δι’ ἀλλήλων ὡρίζοντο, ὑπὸ ἔγκλησιν ἔπιπτον. καὶ εὖγε τῆς ἐπιλύσεως, ὅτι οὐ μόνον ἐνέδραμεν εἰς τὰς ἡμετέρας ψυχάς, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ ἑτέραν ἡμᾶς ποδηγεῖ ἀπορίαν· εἰκὸς γάρ τινα ἀπορῆσαι διὰ τί ἐπὶ τοῦ ὑστέρου ὁρισμοῦ οὐκ ἔστι διάλληλος ὁ λόγος· οὔτε γάρ ἐστιν ἐν αὐτῷ μνεία τοῦ γένους· ἄτοπον ἄρα ὑπάρχει τὸ τοιοῦτον. ἀλλ’ ἔστιν [*](2 ante εἴδους add. αὐτῶ V 3 διαλήψεται—φιλοσοφίαν (4) om. V 4 γένους V2: εἴδους V1 6 σαφην.] ἐμφανίσωμεν V 7 ὁρίζονται KT 10 δὲ om. Κ δύο πρῶτοι colloc. T 12 καθὸ ὁ μὲν om. V 15 διαφορὰν ἔχει . . καὶ κοιν. colloc. TV 17 ἀλλεπαλλήλου Κ: ἐπαλλήλου TV (cf. v. 21) 18 ὅτι om. V 20. 21 διαφερόντων om. TV 21 τῷ om. Κ ἀλλεπάλληλοι T 24 δυνατὸν—γένος (26) om. Κ τοῦ (ante ἀνθp.) Paris. 2089: om. TV 27 διάλληλον] δι’ ἄλλον V 29 ὁ δεκτέος δεκτέος ἐστίν colloc. V δεκτός Κ λόγος Paris. 2089: om. KTV 30 ἔγκλισιν T 31 ἐνέδραμεν] ἐνέδρασεν TV 32 ἀπορίαν ποδηγεῖται V 33 ὑστέρου] scribas τρίτου οὐκ ἔστι] οὐκέτι V οὔτε] an ουοε? 33 p. 14.5,1 ὁ om. KT 34 ἄρα] γὰρ Κ τοιοῦτο V)

εἰπεῖν ὅτι ἔστι μὲν ἐν αὐτῷ διάλληλος ὁ λόγος ἀλλ’ οὐχ ὥσπερ οἱ πρῶτοι ἔχουσι τὸν διάλληλον λόγον, οὕτω καὶ οὗτος· ἐπὶ μὲν γὰρ ἐκείνων διάλληλος ὁ λόγος ὑπάρχει, καθὸ τοῦ γένους ἐμνήσατο, ἐπὶ δὲ τούτου, καθὸ καὶ τὰ ἄτομα εἰσφέρει καὶ ὑπὸ ἀτόμων εἰσφέρεται. ἰστέον δὲ ὅτι ἐπὶ τῶν τριῶν ὁρισμῶν τρεῖς σχέσεις νοοῦνται· οἱ μὲν γὰρ δύο πρῶτοι τὴν ἀπὸ τοῦ γένους ἐπὶ τὸ εἶδος καὶ τὴν ἀπὸ τοῦ εἴδους ἐπὶ τὸ γένος ἔχουσιν (ὁ γὰρ λέγων οὗ κατηγορεῖται τὸ γένος δηλοῖ τὴν ἀπὸ τοῦ γένους ἐπὶ τὸ εἶδος, ὁ δὲ λέγων τὸ ὑποτασσόμενον τῷ γένει δηλοῖ τὴν ἀπὸ τοῦ εἴδους ἐπὶ τὸ γένος), ὁ δὲ τρίτος τὴν πρὸς τὰ ἄτομα ἔχει. οὐδεὶς δὲ τούτων τέλειος ὑπάρχει· οὔτε γὰρ οἱ πρῶτοι ἔχουσιν τὴν πρὸς τὰ ἄτομα σχέσιν οὔτε ὁ ὕστερος τὴν πρὸς τὸ γένος. διὰ τοῦτο χρὴ μᾶλλον οὕτως ὁρίζειν· εἶδός ἐστι τὸ ὑποτασσόμενον τῷ γένει κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ ἀριθμῷ ἐν τῷ τί ἐστι χατηγορούμενον.

p. 3,21 Τὸ δὲ εἶδος λέγεται μὲν καὶ ἐπὶ τῆς ἑκάστου μορφῆς.

Ζητοῦσι διὰ τί, πρὶν εἴπῃ διαφορὰν τοῦ εἴδους, τὸν συμπλεκτικὸν σύνδεσμον προήνεγκε. καί φασιν ἵνα δείξῃ ὅτι καὶ ἄνω ἄλλως λέγεται. ἀξία δὲ ἡ ἀπολογία τῆς ἀπορίας, ἀλλὰ γὰρ ὑπόψυχρος· τῷ γὰρ ὀρθῶς σκοποῦντι καλῶς ἔχει ἡ σύνταξις δηλονότι.

p. 4,3 Τὸ λευχὸν τοῦ χρώματος εἶδος.

Γένος γάρ ἐστι τὸ χρῶμα· φέρεται γὰρ καὶ ἐπὶ τοῦ λευκοῦ καὶ ἐπὶ τοῦ μέλανος καὶ ἐπὶ τοῦ ξανθοῦ. εἴδη δὲ αὐτοῦ τὰ τοιαῦτα.

p. 4,4 Τὸ δὲ τρίγωνον τοῦ σχήματος εἶδος.

Τὸ τρίγωνον εἶδος λέγεται, τὸ δὲ σχῆμα γένος. λέγουσι δέ τινες ὅτι κακῶς λέγει τὸ τρίγωνον εἶδος· οὐδέποτε γὰρ ἓν τῶν εἰδῶν τοῦ ἑτέρου προτερεύει, ὥσπερ ὁ ἄνθρωπος οὐ προτερεύει τοῦ ἵππου, οὐδὲ ὁ ἵππος τοῦ κυνός· | τὸ δὲ τρίγωνον καὶ τετράγωνον εἴ φησιν ὁ Πορφύριος εἴδη, [*](188r) ἁμαρτάνει· προτερεύει γὰρ τὸ τρίγωνον τοῦ τετραγώνου· πάντως γὰρ ὁ τρία τοῦ τέσσαρα προηγεῖται. λέγουσι δέ τινες ὅτι πολλάκις ἐπειδὴ τὸ [*](1 ἔστι supra scr. Κ 4 ante ἐπὶ add. καὶ Κ 5 πρῶτοι] μίαν V 6 ἔχουσιν om. V 7 γὰρ om. V λέγων ὅτι T 9 τούτων om. KT 11 οὔτε] οὐδὲ V 12 καὶ om. V διαφόρων Κ 15 εἴποι Κ ἐμπλεχτ. V1 16 προσήνεγκε ν φασιν αὐτῶ Τ1 ante ἵνα add. ὅτι V καὶ (ante ἄνω) om. V 17 ἀπορία τῆς ἀπολογίας V 18 ante δηλ. add. καὶ V 19 τὸ δὲ λευκὸν Porph. εἶδος τοῦ χp. colloc. TV 20 φέρεται] λέγεται Y 21 ἐπὶ (ante τοῦ λέλ. et τοῦ ξανθ.) om. T 23 τοῦ τριγώνου λέγεται τὸ σχῆμα γένος V 26 ante τετp. add. τὸ T 27 πρωτερεύει Κ 28 προηγεῖται] προτερεύει T)

τρίγωνον εὐθύγραμμον λέγεται, τὸ δὲ τετράγωνον ἰσόγραμμον, κτὰ ταύτας δὲ τὰς φωνὰς ἕτερον ἑτέρου οὐ προτερεύει, πρὸς τὸ εὐθύγραμμον ἀποβλέπων εἶδος αὐτὸ ἐκάλεσεν.

p. 4,4 Εἰ δὲ καὶ τὸ γένος ἀποδιδόντες τοῦ εἴδους μεμνήμεθα εἰπόντες τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων ἐστι κατηγορούμενον, καὶ τὸ εἶδός φαμεν τὸ ὑπὸ τὸ ἀποδοθὲν γένος μέχρι τοῦ χρῆσθαι ἀμφοτέροις.

Φησὶν ὅτι εἰ καὶ ὁρίζοντες τὸ γένος εἴδους ἐμνημονεύσαμεν εἰρηκότες ῾γένος ἐστὶ τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει᾿, καὶ πάλιν εἶδος ὁρίζοντες εἴπομεν ‘τὸ ὑποτασσόμενον τῷ ἀποδοθέντι γέωει᾿, οὐ δόξει ὁ λόγος διάλληλος ὑπάρχων ὑπὸ ἁμαρτίαν ἄγειν ἡμὰς· ταῦτα γὰρ τῶν πρός τι ὄνια οὐκ ἀποβάλλεται τὸν διάλληλον λόγον, τοὐναντίον δὲ ἀσπάζεται.

p. 4,8 Ἑχάτερον ἑκατέρου.

Τοῦτ᾿ ἐστι διττοῦ.

p. 4,9 ᾿ Αποδιδόασιν.

᾿Αντὶ τοὐ ὁρίζουσιν.

p. 4,13 Αί δὲ ἄλλαι εἶεν ἄν καὶ τῶν μὴ εἰδικωτάτων.

Φησὶν ὅτι οἱ ἄλλοι ὁρισμοὶ οὐ μόνον τῶν εἰδικωτάτων εἰσὶν εἰδῶν, ἀλλὰ καὶ τῶν ὑπαλλήλων. εἰρήσεται δὲ ἡμῖν πλατύτερον τί ἐστιν ὑπάλληλον εἶδος.

Πρᾶξις ιζ΄.

Αἰνιγματωδῶς εἰρηκότες περὶ τοῦ γένους καὶ τοῦ εἴδους ἐν τοῖς προλαβοῦσι, φέρε δὴ σαφηνείας χάριν παραδείγμασι χρησώμεθα οἱονεὶ δακτύλῳ δεικνύντες τὰ πράγματα, καὶ μάλιστα Ἀριστοτελικοῖς δοκίμοις οὖσι. πρὸ δὲ τῆς Ἀριστοτελικῆς διαιρέσεως φέρε τινὰ φωτίζοντα τὴν διαίρεσιν εἴπωμεν. [*](1 λέγεται] γίνεται V κατὰ ταύτας T1V : κατ’ αὐτὰς KT2 2 οὐ om. T 4 καὶ om. Κ ἐμνησάμεθα KT 6 φαμεν τὸ om. T: ·φαμεν om. V 7 post μέχρι add. γὰρ ΚΤV; delevi sec. Paris. 2089 κεχρῆσθαι Porph. 9 καὶ (ante πάλιν) om. T τὸ (ante εἶδος) om. V 10 ὁρίζοντες om. V εἴπομεν] φαμὲν V 11 ὑπάρχων] εἶναι καὶ V 12 ἀποβάλλει V 19 ἐπαλλήλων TV εἴρηται V δὲ om. T πλατύτερον om. V 19. 20 ἀλλεπάλληλον KT 21 πρᾶξις ιζ' scripsi: πρᾶξις ις' KV: om. T 22 τοῦ (ante εἴδους) om. TV 23 δὴ om. V)

τὸ γένος διχῶς λέγεται· λέγεται γὰρ γένος γενικώτατον, λέγεται καὶ ὑπάλληλον. ἀλλὰ μὴν καὶ τὸ εἶδος διχῶς λέγεται· τῶν γὰρ πρός τί ἐστι τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος. ἐπεὶ οὖν ὡς λαμβάνεται τὸ γένος, οὕτω καὶ τὸ εἶδος, δικαίως αὐτῷ τὸ διττὸν ἀπεκλήρωσαν· λέγεται γὰρ καὶ εἶδος εἰδικώτατον, λέγεται καὶ εἶδος ὑπάλληλον. καὶ ἐπειδὴ τὸ μὲν γενικώτατον γένος ἐπαναβεβηχὸς αὐτῷ ἄλλο τι οὐκ ἔχει, διὰ τοῦτο καὶ ὑπερθετιχῇ φωνῇ ἐχρησάμεθα (οὕτω γὰρ καὶ τὸ ἄγαν λευκὸν καὶ μὴ μετέχον μέλανος λευκότατόν φαμεν), τὸ δὲ ὑπάλληλον γένος ἔχει ὑπερβεβηκὸς γένος ὅπερ καὶ εἶδος λέγεται, οἷον τὸ ζῷον τὴν οὐσίαν. πάλιν εἰδικώτατον εἶδος λέγεται, οὗ μή ἐστιν ὑποβεβηκὸς εἶδος διὰ τοῦτο ἐπ’ αὐτοῦ ὑπερθετικῇ φωνῇ ἐχρησάμεθα), ὑπάλληλον δὲ εἶδός ἐστιν, ὃ μὴ μόνον εἶδος λέγεται, ἀλλὰ καὶ γένος. τὸ μὲν οὖν ἀκρότατον γένος γενικώτατον λέγεται, τὸ δὲ ἀκρότατον εἶδος εἰὸιχώτατον, τὸ δὲ μέσον γένος ὑπάλληλον γένος, τὸ δὲ μέσον εἶδος ὑπάλληλον εἶδος. ἔστιν οὖν κατανοῆσαι τρία ὄντα τὰ πράγματα καὶ τέσσαρας τὰς [*](188v) σχέσεις· δύο μὲν τὰ ἄκρα, ἓν δὲ τὸ ἐν μέσῳ, καὶ μία μὲν σχέσις ἐστὶν ἡ ἀπὸ τοῦ γενικωτάτου γένους πρὸς τὰ κάτω, μία δὲ ἡ ἀπὸ τοῦ εἰδιχωτἀτου εἴδους πρὸς τὰ ἄνω, δύο δὲ τῶν ὑπαλλήλων· ἔχουσι γὰρ μίαν πρὸς τὰ ἄνω καὶ μίαν πρὸς τὰ κάτω. ἐπεὶ οὗν ἐγνώκαμεν τρία εἶναι τὰ πράγματα, τέσσαρας δὲ τὰς σχέσεις, φέρε εἴπωμεν διὰ τί ὑπάλληλα τὰ τοιαῦτα λέγεται. τινὲς μὲν λέγουσιν ὅτι διὰ τοῦτο ὑπάλληλα λέγεται, ἐπειδὴ ἀλλὴλοις ὑποτάσσεται. κακῶς δέ· τούτῳ γὰρ τῷ λόγῳ καὶ τὸ εἰδικώτατον εἶδος ὑπάλληλον λεχθήσεται ἄλλοις ὑποτασσόμενον· ὑπάλληλα γὰρ λέγεται καθὸ δύνανται καὶ γένη εἶναι καὶ εἴδη, καὶ εἴδη μὲν πρὸς τὰ πρὸ ἑαυτῶν, γένη δὲ πρὸς τὰ μεθ’ ἑαυτά. καὶ ὑπάλληλον μὲν εἶδος λέγομεν τὸ δυνάμενον καὶ γένος εἶναι, ὑπάλληλον δὲ γένος τὸ δυνάμενον καὶ εἶδος εἶναι. τὸ ὑπάλληλον οὗν ἁρμόζει τοῖς δύο ἰστέον δὲ ὅτι οὐ χρὴ λέγειν ὑπάλληλον γένος καὶ ὑπάλληλον εἶδος ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ, ἵνα μὴ ἀδολεσχήσωμεν· ἀρκεῖ γὰρ τὸ ἕν· λέγων γὰρ ὑπάλληλον εἶδος δηλοῖς τὸ γένος καὶ ὑπάλληλον γένος δηλοῖς τὸ εἶδος· περὶ οὗ δὲ ὁ λόγος γίνεται, τὸ ὑπάλληλον προσλαμβάνει.

Μαθόντες δὲ τί γενικώτατον γένος καὶ τί εἰδικώτατον εἶδος καὶ τί ὑπάλληλον, φέρε τὴν Ἀριστοτελικὴν διαίρεσιν παραθῶμεν, ὡς ἐπηγγειλάμεθα, ἵνα ἀκριβέστερα ἐξ αὐτῆς τὰ λεγόμενα ποιήσωμεν. οἱ Ἀριστοτελικοὶ τὸ γενικώτατον γένος οὕτω διαιροῦσιν· ἡ οὐσία ἢ σῶμα ἢ ἀσώματον, τὸ [*](4 αὐτῶ τὸ] αὐτὸ V καὶ (post γὰρ) om. T 5 ὑπάλλ. εἶδος colloc. V 7 οὕτω] τοῦτο KT καὶ (ante μὴ) om. V μετέχον] μετέχον] γάλακτος (sed γάλακτος del.) V 8 ὑπεραναβεβηκὸς V 10 ὑπερθ. ἐπὶ αὑτοῦ colloc. T 12 οὖν om. T 13 τὸ δὲ μέσον γέν. ὑπ. γένος om. V 14 τὰ (ante πράγματα) Paris. 2089: om. KTV τὰς om. T 16 τὸ κάτω TV 17 τὸ ἄνω TV 18 τὸ ἄνω T τὸ κάτω KT 21 δέ om. V 23 αὐτῶν T 24 αὐτὰ T 25 ὑπάλλ. δὲ Paris. 2089: καὶ ὑπάλλ. KT: καὶ ὑπάλλ.— δυνάμενον καὶ om.) V εἶναι om. KV 27 τὸ αὑτό V 28. 29 δηλοῖ (bis) Κ 31 δὲ om. Κ 83 ἀκριβέστερον V 34 ἡ σῶμα] εἰς σῶμα V)

σῶμα ἢ ἔμψυχον ἢ ἄψυχον, τὸ ἔμψυχον ἢ ζῷον ἡ ζωόφυτον ἢ φυτόν, τὸ ζῷον ἢ λογικὸν ἢ ἄλογον, τὸ λογικὸν ἢ θνητὸν ἢ ἀθάνατον, καὶ εἰ μὲν θνητόν, δηλοῖ τὸν ἄνθρωπον, εἰ δὲ ἀθάνατον, δηλοῖ τὸ θεῖον. καὶ τὴν μὲν οὐσίαν φασὶ γενικώτατον γένος, καθὸ ἐπαναβεβηκός τι αὐτῆς οὐκ ἔστιν ἕτερον γένος, εἰδικώτατον δὲ εἶδός φασι τὸν ἄνθρωπον, καθὸ ὑποβεβηκὸς αὐτοῦ εἶδος οὐκ ἔστι (τοῦτο γάρ ἐστι τὸ ἔσχατον), τὸ ζῷον δὲ καὶ τὸ ἔμψυχον ὑπάλληλα γένη καλοπυσιν, ἔτι δὲ καὶ ὑπάλληλα ὑπάλληλα καθὸ μέσα ὄντα δύνανται καὶ γένη εἶναι καὶ εἴδη. ἐπειδὴ δὲ ἐπιλαμβάνονται τῆς τοιαύτης διαιρέσεως οἱ Πλατωνιχοὶ καὶ οὐκ ὀλίγος ἐστὶν ὁ περὶ αὐτῆς λόγος, φέρε ὀλίγα περὶ τοῦ ζῴου καὶ ζῳοφύτου καὶ φυτοῦ ζητήσαντες καταπαύσωμεν τὴν θεωρίαν, ἐν ἑτέρᾳ τὰ ἐκ τῶν Πλατωνικῶν ἀντιτιθέμενα διδάσκειν εὐτρεπιζόμενοι. διαιρεῖται τοίνυν τὸ ἔμψυχον εἰς ζῷον ζωόφυτον φυτόν. καὶ φυτόν ἐστι τὸ ἔχον τρεῖς δυνάμεις, τὴν γεννητικὴν τὴν αὐξητικὴν τὴν θρεπτικήν. καὶ εὖγε τῆς δημιουργίας τῆς φύσεως· χαρισαμένη γὰρ ἡμῖν τὴν γεννητικὴν | ἐχαρίσατο καὶ τὴν αὐξητικήν, ἵνα δι’ αὐτῆς τέλειοι τέλειοι γενόμενοι [*](189r) ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ γεννᾶν ἐσόμεθα· εἰ γὰρ ἐμένομεν παῖδες, οὐ δυνατῶν εἴχομεν φύειν ἕτερον. ἐπειδὴ δὲ καὶ ἡ αὐξητικὴ δέεται θρεπτικῆς, ἀναγκαίως τὴν θρεπτικὴν ἡμῖν ἐδωρήσατο. ταύταις οὖν ταῖς τρισὶ δυνάμεσιν εἰ προσέλθῃ τις αἴσθησις, ποιεῖ τὸ ζωόφυτον. ὅτι δὲ ἔχει αἴσθησιν τὸ ζωόφυτον, σαφὲς ἐκ τοῦ ἐν τοῖς ὕδασιν ἡδόμενον ἐξαπλοῦσθαι καὶ κάρφους ἀνιῶντος συστέλλεσθαι. εἰ ἐπὶ τούτοις δὲ γίνηται κίνησις, γίνεται τὸ ζῷον. ἰστέον δὲ ὅτι ὅπου κίνησις, ἐκεῖ καὶ αἴσθησις, οὐχ ὅπου δὲ αἴσθησις, ἐκεῖ καὶ κίνησις, ὡς χείρων δὲ τῆς κινήσεως οὖσα ἡ αἴσθησις ὑποτάττεται τῇ κινήσει. ἴσως δὲ ἀπορήσει τις λέγων ῾πόθεν δῆλον. ὅτι κίνησις ἔχει αἴσθησιν;’ πόθεν δῆλον; ἐκ τοῦ μὴ ποιεῖν τι τὴν φύσιν μάτην· εἰ οὖν ἐκτὸς τῆς αἰσθήσεως ἐδημιούργει ἡ φύσις, ἐμέλλομεν ἀποκρημνοῦν καὶ ἐπ’ ἀπωλείᾳ βαδίζειν αἴσθησιν ἐν τῇ κινήσει μὴ ἔχοντες, ὅπερ ἡ φύσις οὐ βούλεται· τοσοῦτον γὰρ ἡ φύσις τῶν οἰκείων κήδεται δημιουργημάτων, ὅτι καὶ τῷ σκώληκι τῆς ὁράσεως ἀποτυχόντι τὸ μαλθακὸν ἐχρίσατο, ἵνα μὴ ἀποχρημνιζόμενος ἐπ’ ἀπωλείᾳ γένηται. ἔχομεν ἐντεῦθεν πορισμοῦ μοῖραν ὅτι οὐχ ὑγιῶς ἔχει ὁ ὁρισμὸς τοῦ ζῴου· συμπεριλαμβάνει γὰρ καὶ τὸ ζωόφυτον· φαμὲν γὰρ τὸ ζῷον οὐσίαν ἔμψυχον αἰσθητικήν· τοιαῦτα δὲ καὶ τὰ ζωόφυτα. δεῖ οὖν προσθεῖναι τὸ αὐτοκίνητον, τοῦτ’ ἔστιν οὐσία ἔμψυχος αἰσθητικὴ αὐτοκίνητος. κίνησιν δὲ λέγω τὴν ἀπὸ τόπου εἰς τόπον.

[*](1 ἢ φυτόν om. T 3 τὸ θεῖον] τὸν ἄγγελον V 4 αὐτοῦ V 6 δὲ Paris. 2089: γὰρ KTV 8 οὐ δύνανται V εἴδη εἶναι καὶ γένη colloc. Κ δέ om. V 11 ἑτέροις Κ 12 ζωόφυτον καὶ V 13 γενητιχὴν V1T1 15 ἐχαρίσατο — om. Κ 16 πρὸς τὴν γένναν (sic) T 17 ἄν εἴχομεν T 19 προσέλθοι KV 19. 20 ὅτι—ζωόφυτον om. V 20 ἡδόμενον] scribas ἡδέσιν (ἐπὶ γλυκεῖ ὕδατι Elias) 21 κάρφει Brand. ἀνιῶντος] ἀνιόντος Κ εἰ post δὲ colloc. V γίνεται (pr. 1.) TV 22 καὶ (post ἐκεῖ) om. Τ 26 ἠμέλλομεν T ἀποχρημνοῦν ἑαυτοὺς Τ: ἀπὸ κρημνοῦ V 28 τοσοῦτονδημιουργημότων — om. V 30 χπημνιζόμενον Κ: ἀποκρημνιζόμενον T 31 συμπεριλαμβάνεται T 31. 33 καὶ om. V 33 καὶ τὸ καὶ V 33. 34 αὐτοκίνητον— αἰσθητικὴ om. Κ 33 τοῦτ’ ἔστιν om. V)

Πρᾶξις ιη΄.

Ὥσπερ ἀληθείας προïστάμενοι οἱ τὰ Πλάτωνος πρεσβεύοντες τῆς Ἀριστοτελικῆς διαιρέσεως ἐπιλαμβάνεσθαι σπουδάζουσι· φασὶ γὰρ ἐναντία ἑαυτῷ καὶ τοῖς ἄλλοις φθέγγεται ὁ Ἀριστοτέλης φάσχων τὴν διαιρεῖσθαι εἰς ἐναντιότητας, εἴ γε ἐν Κατηγορίαις φησὶ μὴ ἔχειν αὐτὴν ἐναντιότητα. Πλωτῖνος δὲ καὶ τὴν αἰτίαν ἔλεγε· φησὶ γὰρ δικαίως· οὐκ ἔχει ἡ οὐσία ἐναντιότητα, καθὸ οὐκ ἔστιν ἐν ὑποκειμένῳ· αὐτὴ γὰρ ὑποκείμενον ὑπάρχει· τὰ γοῦν ἐναντία πάντως ἐν ὑποκειμένῳ ὄντα τὴν μάχην ποιεῖται· οὕτω γὰρ τὸ ψυχρὸν καὶ τὸ θερμὸν ἕνεκεν τοῦ ὑποκειμένου μάχονται· βούλεται γὰρ ἓν ἕκαστον τοῦ ἄλλου τὸ ὑποκείμενον λαβεῖν· ψυχρὸν γὰρ σπεύδει μεταβάλλειν τὸ θερμὸν εἰς ψυχρὸν. ὅτι δὲ εἰς ἐναντία διαιρεῖ ὁ Ἀριστοτέλης τὴν οὐσίαν, σαφὲς ἐκ τῶν λεγομένων· φησὶ γὰρ ῾ἡ οὐσία διαιρεῖται εἰς σῶμα καὶ ἀσώματον᾿. τὸ σῶμα καὶ τὸ ἀσώματον ἐναντία εἰσίν. ἀλλὰ μὴν οὐδὲ αὕτη ἐστὶν ἁμαρτία μόνη, ἀλλὰ καὶ ἑτέρα· φησὶ γὰρ ὅτι καὶ τὸ σῶμα διαιρεῖται εἰς ἔμψυχον καὶ ἄψυχον· ἐναντίον δὲ τὸ ἔμψυχον τῷ ἀψύχῳ. ἄλλως δὲ ἡμάρτηται· δεῖ γὰρ μᾶλλον ἐκ τοὐ ἐμψύχου διελεῖν τὸ σῶμα· εἰ γὰρ καὶ ψυχὴν καὶ σῶμα ἔχει τὸ ἔμψυχον, | ὁμολογουμένως τοῦ ἐμψύχου 〈μέρος〉 τὸ σῶμα. τοὐναντίον δὲ ἐκ τοῦ σώματος [*](189v) τὴν διαίρεσιν ἐποιήσατο λέγων αὐτὸ διαιρεθῆναι εἰς ἄψυχον καὶ ἔμψυχον. τρίτη ἁμαρτία ἀναφύεται Ἀριστοτέλει, ὅτι φησὶ τὸ θεῖον σῶμα εἶναι· τοῦτο γὰρ συνάγεται αὐτῷ ἐκ τῆς τοιαύτης διαιρέσεως· εἰ γὰρ ἐκ τοῦ ἐμψύχου σώματος γίνεται τὸ ζῷον καὶ ἐκ τοῦ ζῴου τὸ ἀθάνατον λογικόν, ἔσται ἄρα καὶ τὸ λογικὸν ἀθάνατον σῶμα.

Τοιαύταις μέμψεσι τὴν Ἀριστοτέλους οἱ Πλατωνιχοὶ καταποντίσαντες διαίρεσιν ἐπὶ ἑτέραν, ἣν ἔχειν καλῶς νομίζουσι, τὸ βάδισμα ἐπιταχύνουσιν. ἄμεινον δὲ πρῶτον ὑπὲρ τῆς δοκούσης κακῶς ἔχειν Ἀριστοτελικῆς διαιρέσεως ἀπολογήσασθαι καὶ εἶθ’ ὕστερον τὴν τῶν Πλατωνιχῶν ἐκθέσθαι· ἔστι γὰρ εἰπεῖν ὡς οὔτε ὅλως ἥμαρτον περὶ τῆς τοιαύτης διαιρέσεως οἱ Ἀριστοτέλει πειθαρχοῦντες· δεῖξαι γὰρ ἔχομεν ἐκ περιουσίας ὡς οὐδὲ ἐναντία εἰσὶ ταῦτα, τέως οὐδὲ ἀντικείμενα. διαιρεῖται τοίνυν τὸ ἀντικείμενον εἰς τέσσαρα· ἤτοι [*](1 πρᾶξις ἴη Κ1: πρᾶξις ιζ' Κ2V: om. T 2 δόγματα om. Κ 3 τῆς om. T ἐπιλαμβάνονται διαιρέσεως σπουδάζουσι om.) T 4 ἑαυτῶ Urb. 35: αὐτῶ KTV ὁ om. V οὐσίαν ex αἰτίαν corr. T 5 ἐναντιότητας Brand.: ἐναντιότητα KV: compend. T ἐν Κατηγορίαις] cf. p. 3b24 6 Πλωτῖνος] cf. Enn. VI, 3, 12 p. 627 7 οὐσία ex αἰτία corr. T αὐτὴ Brand.: αὕτη KVT 8 πάντως] πάντα Brand. 9 τὸ θερμὸν καὶ ψυχρὸν V τοῦ om. KV 10 οὐ βούλεται V ὲν om. T 11 γὰρ om. Κ τὸ θερμὸν μεταβάλαι (sic) V εἰς om. T 12 ὁ om. V 13 pr. καὶ] ἢ V scribas τὸ <δὲ> σῶμα 15 καὶ (post ὅτι) om. 16 ἔμψυχον τῶ ἀψύχω] ἄψυχον τῶ ἐμψύχῳ Τ 18 μέρος addidi (cf. p. 151,7) 19 ἐποιήσαντο λέγοντες V ἄψυχον καὶ ἔμψυχον colloc. TV 22 καὶ (ante ἐκ) om. V ἔστω KV 25 post ἑτέραν add. διαίρεσιν V τὸ νομίζουσιν colloc. V 27 εἶθ᾿ om. V 28 an οὐδὲ ? (quod iam non ὅλωι, om. KT περὶ τῆς τ. διαιp.] περὶ τὴν τοιαύτην διαιp. om.) KT)

γὰρ τὰ ἀντικείμενα ἐναντία ἐστὶν ὥσπερ τὸ θερμὸν καὶ τὸ ψυχρόν δὲ εἰς ἄλληλα θέλει μεταβάλλειν), ἤτοι ὡς ἕξις καὶ στέρησις (μεταβάλλεται γὰρ τούτων τὸ ἓν εἰς τὸ ἕτερον, ὥσπερ ἡ ἕξις εἰς στέρησιν, οὐκέτι δὲ η στέρησις εἰς ἕξιν· ἄπο γὰρ ἕξεως στέρησις γίνεται, ἄπο οε στερήσεως οὐκ ἔτι ἕξις), ἢ ὡς τὰ πρός τι ταῦτα γὰρ σώζει ἄλληλα, ὡς πατὴρ καὶ υἱός), ἡ ὡς ἀντίφασις ῾ ὁ δεῖνα περιπατεῖ ἢ οὐ περιπατεῖ᾿. τὸ τοιοῦτον δὲ οὐ κατ’ ἄμφω ἀληθεύειν καὶ κατ’ ἄμφω ψεύδεσθαι· ἐκ γάρ τῆς καταφάσεως φάσεως ἢ ἀποφάσεως γίνεται ἡ ἀντίφασις. ὅπου γὰρ ἡ ἀπόφασις ἀληθεύει, ἐκεῖ ψεύδεται ἡ κατάφασις, οἷον οὐ περιπατεῖ· τὸ περιπατεῖ ὧδε ψεύδεται. ὅπου δὲ ἡ κατάφασις ἀληθεύει, ἐκεῖ ψεύδεται ἡ ἀπόφασις· περιπατεῖ Σωκράτης· οὐ περιπατεῖ τοῦτο ψεύδεται· ἅπαξ γὰρ ἐρρέθη ῾περιπατεῖ᾿. ὥστε οὖν ἀδύνατον τὰ δύο ἀληθεύειν ἢ ψεύδεσθαι. ὅτι δὲ οὐκ ἀντίκειται τὸ σῶμα τῷ ἀσωμάτῳ καθ’ ἕνα τῶν λεγομένων τρόπων, σαφὲς ἐντεῦθεν· τὸ σῶμα καὶ τὸ ἀσώματον οὐκ ἔστιν ἐναντία, καθὸ οὐ πέφυκεν εἰς ἄλληλα μεταβάλλειν· οὔτε γὰρ τὸ σῶμα ἀσώματον οὔτε τὸ ἀσώματον σῶμα, ὥσπερ τὸ ψυχρὸν εἰς θερμὸν μεταβάλλεται καὶ τὸ θερμὸν εἰς ψυχρόν. οὔτε μὴν ἀντίκεινται ὥσπερ ἕξις καὶ στέρησις, καθὸ οὐδέτερον αὐτῶν μεταβάλλει εἰς τὸ ἕτερον, ἀλλὰ μὴν ἡ ἕξις μόνον εἰς στέρησιν μεταβάλλεται, οὐκ ἔτι δὲ ἡ στέρησις εἰς ἕξιν. συγχωρείσθω δὲ τὸ ὁποῖόν τι θέλεις εἰς τὸ ἕτερον μεταβάλλειν, ἀλλὰ μὴν τοῦτο ἀδύνατον· ὁμολογουμένως οὐκ ἀντίκεινται κατὰ τοῦτον τὸν τρόπον. οὔτε μὴν ὡς τὰ πρός τι ἀντίκεινται, ἐπειδὴ τὰ πρός τι σώζει ἄλληλα, ταῦτα δὲ φθείρει· ὅπου γὰρ σῶμα, οὐκ ἔστι τὸ ἀσώματον, ὅπου τὸ | ἀσώματον, οὐκ ἔστι σῶμα. ἀλλὰ μὴν οὐδὲ κατὰ [*](190r) τὸν τῆς ἀντιφάσεως ἀντίκεινται· ἐπὶ μὲν γὰρ τῆς ἀντιφάσεως τὰ δύο δύνανται ἀληθεύειν ἢ ψεύδεσθαι, ἐπὶ δὲ τούτων καὶ τὰ δύο ἀληθεύει καὶ ψεύδεται· ἀληθεύει μὲν ὡς ἵνα εἴπῃ ῾ ὁ ἄνθρωπος σῶμα καὶ οὐχ ἀσώματον᾿ ἄμφω γὰρ ἀληθεύει), ψεύδεται δὲ ὡς ἵνα εἴπῃ ‘τὸ λευκὸν σῶμα καὶ μὴ ἀσώματον᾿· κατ’ ἄμφω γὰρ ψεύδεται· ἐψεύσατο δὲ καθ’ ἓν σῶμα λέγων τὸ λευκὸν καὶ καθ’ ἕτερον ὅτι μὴ ἀσώματον. ὁ αὐτὸς λόγος καὶ ἐπὶ τοῦ ἐμψύχου καὶ τοῦ ἀψύχου· οὔτε γὰρ ἀντίκεινται ὡς τὰ πρός τι οὔτε ὡς ἕξις καὶ στέρησις οὔτε ὡς ἀντίφασις, καθὸ οὔτε σώζει ἄλληλα οὔτε τὸ ἓν εἰς τὸ ἕτερον μεταβάλλεται οὕτε ἐπὶ τοῦ ἑνὸς ἀληθεύει καὶ ἐπὶ τοῦ ἑτέρου ψεύδεται. τοῦτο μόνον δοκεῖ ἐναντιοῦσθαι· πολλάκις γὰρ εἴποι τις ὡς [*](1 εἰσὶν V τὸ (ante ψυχρὸν) om. Κ 2 ἕξεις V 3 γὰρ] δὲ V 4. 5 οὐκ ἔτι ἕξις] ἕξις οὐ γίνεται T 5 ὁ πατὴρ καὶ ὁ υἱός V 6 τοιοῦτο V 7. 8 τῆς ἀντιφάσεως γίνεται ἡ ἀπόφασις καὶ ἡ κατάφασις V 8 γὰρ scripsi: δὲ libri ἡ (ante ἀπόφασις) om. KT 9 οἶον om. V 12 ἀδύνατον om. V 13 τρόπον V ἐνταῦθα Κ 15 post τὸ σῶμα acklas γίνεται τὸ (ante ἀσώμ.) colloc. ante alt. σῶμα V 18 ἡ (ante ἕξις) om. K 19 ἡ (ante στέρησις)] εἰς V θέλει Κ τὸ (ante ἕτερον) om. Κ 21 μήν γε V 22 post σῶμα add. ἐστὶν V 23 οὐκ ἔστι] οὐκέτι τὸ V 23. 24 κατὰ τὸν ἀντιφ. ἀντίκ. λόγον 26 μὲν] δὲ V ὁ om. KT 27 τὰ γὰρ ἄμφω T 29 καὶ (post λευκὸν) om. Κ ὁ αὐτὸς δὲ λόγος Κ 30 ante τοῦ ἀψύχου add. ἐπὶ Κ 32 τὸ (ante ἕτερον) om. Κ 33 τοῦτο δὲ T) ἀντίκεινται ὡς τὰ ἐναντία· μεταβάλλει γὰρ εἰς ἄλληλα· ἰδοὺ γὰρ ἡ τροφὴ ἄψυχόν τι οὖσα εἰς ἔμψυχον μεταβάλλεται (γίνεται γὰρ αἷμα), καὶ τὸ πάλιν εἰς τὸ ἄψυχον, ὡς τὰ ἐν γενέσει καὶ φθορᾷ. καί φαμεν ὅτι οὐ δύναται εἶναι ἐναντία, καθὸ οὐδέποτε τὰ ἐναντία σώζει ἄλληλα, τοὐναντίον δὲ ἀναιρεῖ· ὁρῶμεν δὲ ὅτι καὶ τὸ ἄψυχον σώζει τὸ ἔμψυχον, ὥσπερ ἡ τροφὴ καὶ τὰ ἐδέσματα. τὸ δὲ λέγειν ὡς ἥμαρτον ἀπὸ τοῦ σώματος λέγοντες τὸ ἔμψυχον (τοῦ γὰρ ἐμψύχου μέρος ἐστὶ τὸ σῶμα), πάνυ ὑπάρχει· οὔτε γὰρ πᾶν σῶμα μέρος ἐστὶ τοῦ ἐμψύχου, ἀλλὰ τὸ τοιόνδε· τὸ οὖν ἀπλῶς σῶμα διαιρεῖται εἰς ἔμψυχον καὶ ἄψυχον. τρίτον ἔλεγον καλεῖν Ἀριστοτέλην τὸ λογικὸν ἀθάνατον σῶμα εἰς τὴν τοιαύτην διαίρεσιν. φαμὲν δὲ ὅτι οὐ τὸ θεῖον τὸ ποιοῦν ἡμῶν πρόνοιαν λέγει ἐκ τοῦ ζώου διαιρεῖσθαι, ἀλλὰ τὰ οὐράνια σώματα· βούλεται γὰρ τὰ τοιαῦτα θεῖα λογικὰ καλεῖν. καὶ εἰ φήσουσι ῾πῶς τὸν ἥλιον θεῖον καλεῖ;’ λέξομεν τί ἄτοπον Ἀριστοτέλην λέγειν τὰ οὐράνια σώματα θεῖα, ὅπου γε καὶ ὁ Πλατῶν ἐν πολλοῖς τοὺς ἄνδρας καλεῖν θείους ἠξίωσεν;’ εἴρηται δὲ τὰ τοιαῦτα θεῖα διὰ τὸ θέειν, τοῦτ’ ἔστι τρέχειν· ἕνεκα γὰρ τούτου καὶ τὸ θεῖον τὸ προνοούμενον ἡμῶν θεῖον ἐκλήθη, καθὸ πάντη περιθέει.

Ἀπολογησάμενοι οὖν ὑπὲρ τῆς τῶν Ἀριστοτελιχῶν διαιρέσεως φέρε καὶ κατὰ τὴν ἡμετέραν ἐπαγγελίαν τὴν τῶν Πλατωνικῶν ἐκθησόμεθα. διαιροῦσι τοίνυν τὴν οὐσίαν οὕτως· ἡ οὐσία διαιρεῖται εἰς σῶμα καὶ ἀσώματον καὶ εἰς μικτόν. τὸ σῶμα ἢ ἀκίνητόν ἐστιν ἤ κεκινημένον. καὶ εἰ μὲν ἀκίνητον ἐστι, ποιεῖ τὸν τόπον δικαίως δὲ ὁ τόπος ἀκίνητός ἐστι· τὸ γὰρ κινούμενον ἐν τόπῳ ἐστίν· εἰ δὲ καὶ ὁ τόπος ἐκινεῖτο, ἐν τόπῳ ἐζήτει κινεῖσθαι· εἶναι δὲ τόπον ἐν τόπῳ ἄτοπον), εἰ δὲ κινούμενον, ἢ κύκλῳ κινεῖται ἢ κατ’ εὐθύ. καὶ εἰ μὲν κατ’ εὐθὺ κινεῖται, εἰ μὲν ἄνω, γίνεται τὸ πῦρ καὶ ὁ ἀήρ, | εἰ δὲ κάτω, τὸ ὕδωρ καὶ ἡ γῆ. εἰ δὲ κύκλῳ, εἰ 190v μὲν ἀπ’ ἀνατολῶν εἰς δυσμάς, γίνεται ἡ ἀπλανὴς σφαῖρα, εἰ δὲ ἀπὸ δυσμῶν ἐπὶ ἀνατολάς, γίνεται ἡ ὑποκάτω καὶ αἱ ἄλλαι. τὸ ἀσώματον διαιρεῖται εἰς ἔνυλον καὶ εἰς ἄυλον. καὶ εἰ μὲν εἰς ἔνυλον, ποιεῖ τὴν φυτικὴν καὶ ἄλογον ψυχήν, εἰ δὲ εἰς ἄυλον φύσει καὶ ἐνεργείᾳ ἄφθαρτον, γίνεται τὸ [*](1 γὰρ om. V 4 δύνανται KT 5 ἄψυχον ex ἔμψυχον corr. K 10 καλεῖν ἀριστοτέλην] ἂp. κὰλ. Τ: ἐγχ. ἂp. V τοιαύτην] τοιάνδε T 11 οὐ] οὔτε V 13 λέξωμεν T 14 ἀριστοτέλειν (sic) λέγοντα T ὅπου γε] ἐξ οὗ V ὁ om. V 16 ἕνεκεν TV γὰρ om. V 17 πάντη] παντὶ Κ 18 ἀπολογισάμενοι Κ οὖν om. Κ ὑπὲρ τῶν ἂp. διαιρέσεων V 19 καὶ om. KT ἐχθησώμεθα T 20. 21 καὶ (ante ἀσώμ. et εἰς)] ἢ V 22 pr. ἐστι om. V 22. 23 τὰ γὰρ κινούμενα V 23 καὶ om. V ἐν τόπῳ] ἐκ τόπου Κ 24 τὸν τόπον Κ ἀπλανὴς scripsi ex Urb. 35: ἁπλῶς KTV 27. 28 ἀπὸ δυσμῶν] ἀπὸ ἀνατολῶν, sed in mrg. adscripta sunt οὕτω ἐχρῆν οἶμαι λέγειν· εἰ μὲν ἀπ’ ἀνατολῶν εἰς δυσμάς, γίνεται ἡ ὑπὲρ γῆν σφαῖρα· εἰ δὲ ἀπὸ δυσμῶν ἐπὶ ἀνατολάς, γίνεται ἡ ὑποχάτω Κ 28 ἐπὶ ἀνατολάς om. T scribas γίνονται αἱ ὑποκάτω καὶ πλανώμεναι (ποιεὶ τῶν πλανωμένων ἀστέρων Urb. 35) 29 pr. καὶ] ἢ V alt. et tert. εἰς om. T 29. 30 φυτικὴν καὶ ἄλογον secundum Eliam pseudepigr. scripsi: φυτικὴν καὶ ἔνυλον K: φυσικὴν καὶ ἔνυλον T: φυσικὴν καὶ ἄλογον V)

θεῖον (τοῦτο γὰρ ἀσώματόν ἐστι καὶ ἀεὶ ἄφθαρτον κατὰ τὴν φύσιν καὶ κατὰ τὴν ἐνέργειαν), εἰ δὲ κτὰ μὲν τὴν φύσιν ἄφθαρτον κτὰ δὲ τὴν ἐνέργειαν φθαρτόν, δηλοῖ τὴν λογικὴν ψυχήν. τὸ μικτὸν ἀπὸ σώματος καὶ ἀσωμάτου ἐστί, διὸ καὶ μικτὸν καλεῖται. ποιεῖ δὲ τοῦτο τὸ ἔμψυχον· ἔμψυχον γάρ ἐστι μικτόν. τὸ ἔμψυχον διαιρεῖται εἰς τὸ ζῷον καὶ εἰς τὸ ζωόφυτον καὶ εἰς τὸ φυτόν. καὶ εἰμὲν ἡ τὸ φυτὸν χαμαιπετές, λέγεται πόα, εἰ δὲ ὑψιπετές, δένδρον, εἰ δὲ μέσον, θάμνος. οὐκ ἔστι δὲ ἀνεπίληπτος ἡ τοιαύτη διαίρεσις· κακῶς γὰρ λέγουσιν τὸν τόπον εἶναι σῶμα· ἔστι γὰρ σῶμα διὰ σώματος χωροῦν, εἰ τὰ κινούμενα ἐν τόπῳ κινεῖται. ἀλλὰ τοῦτο ἄτοπον. οὐκ ἔστιν οὖν ὁ τόπος σῶμα. ἄλλως τε ἐκ τῶν αὐτῶν δείκνυται ὅτι οὐκ ἔστι σῶμα· εἰ γὰρ τὸ σῶμα ἐν τόπῳ θέλει εἶναι, σῶμα δὲ ὁ τόπος ἔσται ὁ τόπος ἐν τόπω, ἔτι δὲ καὶ ὁ ἄλλος τόπος ἐν τόπῳ καὶ <τοῦτο> ἐπ’ ἄπειρον, ὅπερ ἄτοπον.

p. 4,15 Καθ’ ἑκάστην κατηγορίαν ἐστί τινα γενικώτατα.

Φησὶν ὅτι εὑρίσκομέν τινα γενικώτατα κατηγορούμενα καί τινα εἰδικώτατα· γενικώτατον μὲν ὡς εἴπομεν τὴν οὐσίαν, εἰδικώτατον δὲ ὡς εἴπομεν τὸν ἄνθρωπον. λέγουσι δὲ ὅτι οὐκ ὤφειλεν εἰπεῖν γενικώτατα· οὔτε γὰρ κατηγορεῖται ἕν τι πολλῶν γενικωτάτων· δεῖ οὖν ἑνικῶς λέγειν γενικώτατον ἢ τὸ πληθυντικὸν ἀνθ’ ἑνικοῦ νοεῖσθαι.

p. 4,17 Ὑπὲρ ὃ οὐχ ἄν εἴη ἄλλο ὑπερβεβηχὸς.

Καλῶς εἶπε γένος· ἔστι γὰρ τὸ ὂν ἐπαναβεβηκὸς τῆς οὐσίας, ἥτις γενικώτατον λέγεται, ἀλλ’ οὐκ ἔστι γένος, ὥς φησιν Ἀριστοτέλης. Ἀριστοτέλει οὖν πειθαρχῶν ὁ Πορφύριος οὐ λέγει τὸ ὂν γένος, εἰ καὶ τὰ μάλιστα βούλεται ὁ Πλάτων αὐτὸ εἶναι γένος.

p. 4,18 Μεθ᾿ ὃ οὐχ ἄν εἴη ἄλλο ὑποβεβηχὸς εἶδος.

Καὶ ὧδε καλῶς εἶπε τὸ εἶδος· ἔστι γὰρ καὶ ἄλλα τῷ εἴδει ὑποβεβηκότα ὡς ὁ Σωκράτης καὶ Πλατῶν, ἀλλ’ οὐκ εἴδη.

[*](1 καὶ (ante ἀεὶ) om. TV 2. 3 ἄφθαρτοι ἐνέργειαν om. V 3 τοῦ σώματος V 4 TO om. V 5.6 καὶ εἰς ζωόφ. καὶ εἰς φ. T: ἢ εἰς τὸ ζωόφ. ἢ εἰς τὸ φ. V 6 εἴη K: ἐστι V 7 οὐκ ἔστι] οὐκέτι V 8 εἶναι τὸν τ. colloc. Κ: εἶναι τὸν τόπον εἶναι T 9 εἰ τὰ κινούμενα] εἶτα κινούμενον V 10 ante τοῦτο add. καὶ T 11 τὸ om. V 12 ἔτι—τόπῳ om. T 13 τοῦτο ex Urb. 35 inserui 15 κατηγορούμενα γενικωτάτων V 15. 16 post εἰδ. add. καὶ V 16 γενικωτάτων V εἴπομεν] p. 148,4. 5 17 ὀφείλει V οὔτε] οὐ V 19 ἀντὶ ἑνικῶν νοείσθω V 20 ὑπερβεβ.] ἐπαναβεβηκὸς Porph. (cf. v. 21) 21 καλῶς οὖν T 22 ὥς φησιν Ἀριστ.] cf. Metaph. Δ 7 p. 22. 23 ἀριστοτέλη T 23 τὰ om. T 24 αὐτὸ ὁ πλατῶν colloc. V 25 ante μεθ’ add, εἰδικώτατον δὲ T 26 alt. καὶ oin. KT 27 ὁ] τὸ KT)

p. 4,22 ‘Υπὸ δὲ ταύτην ἐστὶ σῶμα.

Τελείως οὐκ ἐπεξέρχεται τῇ διαιρέσει· διαιρεῖται γὰρ ἡ ούσία οὐ μόνον εἰς σῶμα, ἀλλὰ καὶ εἰς ἀσώματον. μήποτε δὲ τὰ συμβαλλόμενα τῷ παραοειγματι παραοιωσι.

p. 4,32 Καὶ πᾶν τὸ πρὸ τῶν ἀτόμων προσεχὲς εἶδος ἂν εἴη μόνον, οὐκέτι οε καὶ γένος.

Καλῶς εἶπε τὸ προσεχές· ἰδοὺ γὰρ τὸ ζῷον χατηγορεῖται τοῦ Σωχράτους καὶ Πλάτωνος, οὐκ ἔστι δὲ ὅμως μόνον εἶδος, καθὸ προσεχῶς τῶν ἀτόμων οὐ κατηγορεῖται. τὰ οὖν προσεχῶς κατηγορούμενα ταῦτα εἴὸη μόνον λέγεται ὡς ὁ ἄνθρωπος. |

Πρᾶξις ιθ΄.

[*](191r)

Πάρεστιν ὁ Πορφύριος περὶ τῶν αὐτῶν τὴν διδασκαλίαν ποιούμενος, πρῶτον περὶ τῶν ἄκρων διδάξων εἶθ’ ὕστερον περὶ τῶν μέσων, φημὶ δὲ περὶ τῶν ὑπαλλήλων. φησὶν οὖν ὅτι τὸ γενικώτατον μίαν σχέσιν ἔχει τὴν πρὸς τὰ ὑπ’ αὐτό, τὸ δὲ εἰδικώτατον μίαν τὴν πρὸς τὰ πρὸ αὐτοῦ, τὰ δὲ ὑπάλληλα μίαν μὲν τὴν πρὸς τὰ πρὸ αὐτῶν, ἄλλην δὲ τὴν πρὸς τὰ μετ’ αὐτά. σαφῆ δὲ ὑπάρχει του τοιουτου τὰ παραοειγματα. τινὲς οε λεγουσιν οτι κακῶς λέγει φάσκων τὸ εἰδιχώταταν μίαν σχέσιν ἔχειν τὴν πρὸς τὰ πρὸ αὐτοῦ· δύο γὰρ ἔχει, τὴν μὲν μίαν τὴν πρὸς τὰ πρὸ αὐτοῦ οἷον ὁ ἄνθρωπος πρὸς τὸ ζῷον, ἄνην δὲ τὴν πρὸς τὰ ἄτομα. κακῶς δὲ ἐπιλαμβάνονται τοῦ φιλοσόφου· μίαν γὰρ λέγει τὴν τοιαύτην σχέσιν, καθὸ ἑκατέρα αὐτῶν εἴδους ἐστὶ σχέσις· ἡ μὲν γὰρ ἀνθρώπου πρὸς τὸ ζῷον εἴδους ἐστὶ πρὸς τὸ γένος, ἡ δὲ ἀνθρώπου πρὸς Σωκράτην καὶ Ἀλκιβιάδην εἴδους ἐστὶ πρὸς τὰ ἄτομα. δικαίως οὗν ταύτην μίαν καλεῖ διὰ τὸ τὴν αὐτὴν εἶναι. μέντοι ὑπάλληλα διττὴν ἔχει τὴν σχέσιν, καθὸ οὐ ἰὴν αὐτὴν πρὸς τὸ ἄνω καὶ τὸ κάτω ἔχει· πρὸς μὲν γὰρ τὸ ἄνω ὡς εἶδός ἐστι πρὸς γένος, πρὸς [*](2 ἐπεξέρχεται] ἐξεξέρχεται ἐξέρχεται Κ1: ἐξέρχεται V 3 συμβαλλ.] 5 προσεχὲς] προσεχῶς κατηγορούμενον Porph. (cf. v. 9) 7 τοῦ om. 8 οὐκ ἔστι scripsi: οὐκέτι libri ὅμως scripsi: ὁμοίως KV: ὁμῶς T μόνως T εἶδος Τ2: καὶ εἶδος Κ: καὶ εἴδους Τ1V 10 ταῦτα om. K 11 πρᾶξις om. Τ 13 εἶθ᾿ οὕτως ὕστ. V 15 ὑφ᾿ αὑτὸ V 16 μετ᾿ αὐτά] μετὰ ταῦτα V 17 τοῦ] τὰ T τοιούτ.] τούτου T τὰ om. KT alt. δὲ om. KT 18 λέγει φάσχων] φάσχει V 19 ἑαυτοῦ V (bis) τὴν (post μίαν) om. KT 21 καθὸ ἑκατέρα αὐτῶν] δαθ᾿ ἑκάτερα 22 ἡ μὲν γὰρ] εἰ μὲν V ἀπὸ ἀνθp. TV εἶδος (alt. alt. l.) V 23 τὸ om. ἡ] εἰ V 23 εἶδος 24 ὖν om. V μίαν om.)

δὲ τὸ κάτω ὡς γένος πρὸς εἶδος. παραδείγματι δὲ σαφεῖ τὸ λεγόμενον παραβάλλει· φησὶ γάρ· νόησόν μοι τὸν Δία ἀρχὴν εἶναι τοῦ γένους τῶν Τανταλιδῶν καὶ ἀπ’ αὐτοῦ κατάγεσθαι Τάνταλον, ἀπὸ Ταντάλου Πέλοπα, ἀπὸ Πέλοπος Ἀτρέα, ἀπὸ Ἀτρέως Ἀγαμέμνονα, ἀφ’ οὗ Ὀρέστης. καὶ μὲν Δία ὡς μὴ γεννηθέντα ἔκ τινος πατέρα μόνον λέγομεν (πατὴρ γάρ ἐστι τῶν Τανταλιδῶν), τὸν δὲ Ὀρέστην μόνον υἱόν υἱὸς γὰρ καθὸ οὐκ ἐγέννησε), τὸν δὲ Τάνταλον καὶ Πέλοπα καὶ Ἀτρέα καὶ Ἀγαμέμνονά φαμεν πατέρας, καθὸ πάντες ἐγέννησαν καὶ υἱούς, καθὸ πάντες ἐγεννήθησαν. οὕτως οὗν καὶ ἐπὶ τῶν προκειμένων ἔστιν εἰπεῖν· τὴν μὲν γὰρ οὐσίαν μόνον γενικώτατον λέξομεν, καθὸ γένος πρὸ αὐτῆς οὐκ ἔχει, τὸν δὲ ἄνθρωπον μόνον εἰδικώτατον, καθὸ εἶδος μόνον ἐστὶ καὶ οὐ γένος, τὸ δὲ ἔμψυχον καὶ τὸ ζῷον καὶ τὸ λογικὸν ὑπάλληλα, καθὸ δύνανται καὶ γένη εἶναι καὶ εἴδη.

᾿Ιστέον δὲ ὡς οὐ πάντῃ ἔοικε τὸ κατὰ φιλοσοφίαν γενικώτατον γένος τούτῳ τῷ παραδείγματι (καὶ δικαίως, ἵνα μὴ τὸ αὐτὸ ἔστα. ἀλλὰ διαφέρῃ), καθὸ δυνατόν ἐστιν ἐπὶ μὲν τοῦ Διὸς λέγειν ὑπὸ ἕν τι ἀνάγεσθαι· πάντα κατὰ συνήθειαν γένη, λέγω δὲ ὑπὸ τὸν Δία πατὴρ γὰρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε), ἐπὶ δὲ τοῦ γενικωτάτου γένους οὐ τοῦτο δυνατόν ἐστιν· οὐ γὰρ γένους, ὅπερ πάντων τῶν γενικωτάτων κατηγορεῖται. πολλάκις δ’ ἂν εἴποι τις ὡς τὸ ὂν ὡς γένος κατηγορεῖται τῶν γενικωτάτων γενῶν, λέγω δὲ τῶν δέκα κατηγοριῶν. πρὸς τοῦτο δὲ λέξομεν ὅτι οὔτε ὡς γένος εἰς ταύτας διαιρεῖται οὕτε ὡς ἄλλο τι· | ἔχομεν γὰρ ἐκ περιουσίας δεῖξαι ὅτι οὔτε [*](191v) ὡς ἄλλο τι· τὰ διαιρούμενα εἴς τινα κατὰ ἓξ τρόπους διαιρεῖται· ἤτοι ὡς γένος εἰς εἴδη ὥσπερ τὸ ζῷον εἰς ἄνθρωπον καὶ ἵππον καὶ κύνα, ἢ ὡς εἶδος εἰς ἄτομα ὥσπερ ὁ ἄνθρωπος εἰς Ἀλκιβιάδην Σωκράτην Πλάτωνα, ἢ ὡς ὅλον εἰς μέρη ὥσπερ ὁ Σωκράτης εἰς κεφαλὴν καὶ χεῖρας καὶ πόδας, ἢ ὡς ὁμώνυμος φωνὴ εἰς διάφορα σημαινόμενα ὥσπερ ὁ κύων εἴς τὸν γηγενῆ καὶ θαλάττιον καὶ ἀστρῷον, ἢ ὡς οὐσία εἰς συμβεβηκότα οἷον ὁ ἄνθρωπος εἰς ἄνδρα καὶ γυναῖκα ταῦτα γὰρ οὐδὲν διαφέρει κατὰ τὴν οὐσίαν ἀλλὰ κατὰ τὰ συμβεβηκότα, φημὶ δὲ κατὰ τὰ ἐξέχοντα μόρια· οὕτω γὰρ καὶ ὁ Γαληνός φησιν ὅτι οὐδὲν διαφέρει τὸ γύναιον τοῦ ἀνδρὸς εἰ μὴ κατὰ τὰ μόρια), ἢ ὡς συμβεβηκὸς εἰς οὐσίαν ὡς τὸ λευκὸν εἰς κύκνον καὶ χιόνα καὶ ψιμύθιον. κατὰ δὲ ἕνα τῶν τοιούτων τρόπων οὐ δύναται διαιρεῖσθαι τὸ ὂν εἰς τὰ γενικώτατα γένη. καὶ πρῶτόν γε περὶ τῶν [*](1 alt. δὲ om. V 2 φησὶ γὰρ] cf. p. 6,2 sq. 3 τὸν τάνταλον Κ 5 λεγόμενον TV 9 μόνον scripsi: μόνην libri 10 γενικωτάτην KV 13 παντὶ T 14 διαφέρει KT 18 ὅπερ] οὕτως V δ’ ἄν] δὲ TV 19 ὡς τὸ γένος V 20 λέξωμεν T γένως V1 ταύτας] τὰς δέκα κατηγορίας V 21 γὰρ om. KT 21. 22 ὅτι οὔτε ὡς ἄλλο τι eras. T 22 ὡς] εἰς Κ ἤτοι] ἢ T 23 ἵππον καὶ ἄνθp. colloc. V καὶ (ante ἵππον) om. Κ 24 εἴδη V ἄτομον Κ ἀλκιβ. deleas 25 καὶ (ante χεῖρας) om. KT 27 οὐσίαν V 28 οὐδὲν] οὐ Brand. 30 ὁ Γαληνός φησιν] spectare videtur Περὶ χρείας τῶν μορῶ IV p. 158 (Kuhn) 31 συμβεβηκότα V 32 pr. καὶ] εἰς Y ψιμμύθιον ΚΤ ἕνα δὲ colloc. V 33 πρῶτον γε] πρότερον KT)

πέντε φαμέν, εἶθ’ ὕστερον περὶ τοῦ γένους. τὸ ὂν εἰς τὰ γενικώτατα γένη οὐ δύναται ὡς εἶδος διαιρεῖσθαι, ὅτι τὰ εἴδη εἰς ἄτομα διαιρεῖται, τὰ δὲ ἄτομα μίαν φύσιν δηλοῖ, τὰ γενικώτατα δὲ πολλὰς φύσεις δηλοῖ. εἰ οὖν πολλὰς φύσεις δηλοῦσιν, ὁμολογουμένως τὸ ὂν οὐ διαιρεῖται ὡς εἰς ἄτομα εἰς τὰ γενικώτατα γένη. τί οὖν; ὡς ὅλον εἰς μέρη διαιρεῖται; οὐδαμῶς· τὸ γὰρ ὅλον εἰς ὁμοιομερῆ διαιρεῖται ὥσπερ τὸ ξύλον εἰς πολλὰ ξύλα ἢ εἰς ἀνομοιομερῆ ὥσπερ ὁ Σωχράτης εἰς κεφαλὴν καὶ χεῖρας καὶ πόδας· καὶ εἰ μὲν εἴπῃς εἰς ὁμοιομερῆ, ψεύσῃ· τὸ γὰρ ὁμοιομερὲς τοῦ αὐτοῦ ὀνόματος μετέχει καὶ πράγματος, τοῦ αὐτοῦ δὲ ὀνόματος οὐ μετέχει ἡ οὐσία καὶ τὰ συμβεβηκότα οὐδὲ τοῦ αὐτοῦ πράγματος· πρόδηλον γάp. εἰ δὲ εἴπῃς εἰς ἀνομοιομερῆ, πάλιν ψεύσῃ· τὰ γὰρ ἀνομοιομερῆ οὐ προσαγορεύονται τῷ ὀνόματι τοῦ ὅλου· τὴν γὰρ κεφαλὴν Σωκράτους οὔ φαμεν Σωκράτην, φαμὲν δὲ τὴν οὐσίαν ὄν. ἀλλὰ μὴν οὔτε ὡς ὁμώνυμος φωνὴ διαιρεῖται, ἐπειδὴ ἡ ὁμώνυμος φωνὴ μόνον ὀνομασίας μεταδίδωσιν, οὐ μὴν καὶ πράγματος, τὸ δὲ ὂν οὐ μόνον ὀνόματος μεταδίδωσι τοῖς γενικωτάτοις ἀλλὰ καὶ πράγματος. ἀλλὰ μὴν οὐδέποτε ὁμώνυμος φωνὴ μεταδίδωσι τοῖς ὑπ’ αὐτὴν σημαινομένοις κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον· ὁρῶμεν δὲ ὅτι ἡ οὐσία μᾶλλον ὄν ἐστι, τὰ δὲ συμβεβηκότα ἧττον ὄντα. τί οὖν ὡς οὐσία εἰς συμβεβηκότα διαιρεῖται; οὐκοῦν ὤφειλον τὰ δέκα γένη συμβεβηκότα καλεῖσθαι. εἰ οὖν ὃν καλοῦνται, οὐδὲ ὡς οὐσία εἰς συμβεβηκότα. ἀλλὰ μὴν οὔτε ὡς συμβεβηκὸς εἰς οὐσίαν, ἐπεὶ πάντα οὐσία ὤφειλον λέγεσθαι. εἰ δὲ οὐ λέγεται, ὁμολογουμένως | οὐδὲ ὡς συμβεβηκὸς εἰς οὐσίαν. λείπεται δεῖξαι ὅτι οὐδὲ [*](192r) ὡς γένος εἰς εἴδη. ἀρκτέον δὲ οὕτως· ἐν τοῖς ὑπὸ τὸ αὐτὸ γένος τελοῦσιν εἴδεσιν οὐκ ἔστι τὸ φύσει πρῶτον καὶ ὕστερον. εἰ οὖν ἡ οὐσία προτερεύει φύσει τῶν συμβεβηκότων, πρόδηλον ὡς οὐκ ἔσται τὰ τοιαῦτα εἴδη· εἰδῶν δὲ μὴ ὄντων οὐδὲ γένος ὑπάρχει. ὅτι δὲ ἡ οὐσία φύσει προτερεύει τῶν συμβεβηκότων, σαφὲς ἐκ τοῦ ἔχειν τὰ τοῖς φύσει πρώτοις παρακολουθοῦντα. τὸ τῇ φύσει πρῶτον συνεισφέρεται καὶ οὐ συνεισφέρει, συναναιρεῖ καὶ οὐ συναναιρεῖται· οἷον τὸ ζῷον φύσει ἐστὶ πρῶτον τοῦ ἀνθρώπου· συνεισφέρεται γὰρ καὶ οὐ συνεισφέρει· λέγων γὰρ ἄνθρωπός ἐστι’ συνεισφέρεις τὸ ζῷον (εἰ γὰρ ἄνθρωπος, καὶ ζῷον), λέγων δὲ ῾ζῷόν ἐστιν᾿ οὐ συνεισφέρεις τὸν ἄνθρωπον· οὔτε γὰρ πᾶν ζῷον ἄνθρωπός ἐστι. πάλιν συνανεἶθ᾿ [*](1 οὕτως ὕστ. V εἰς γενικώτατα γένη T: ὦς γενικώτατον γένει (sic) V 3 τὰ γενικ.—δηλοῖ om. V 4 ὡς superscr. T: om. KV ἄτομα] εἴδη V 5 pr. εἰς] ὡς KV 7 εἰς (post ἢ)] ὡς V: om. T ὁ om. Κ καὶ (ante χεῖρας) om. T 8 εἴπῃς om. V εἰς τὰ ὁμοιομερῆ TV τὸ γὰρ—ψεύσῃ (v. 11) om. V 13 OV om. V 14 ἡ om. V 17 τὸ ἧττον Κ ὄν om. K οὐσίαν V 19.21 ὤφελον V 19 εἰ οὖν ὂν] ἀλλ᾿ οὐ Κ 20 post οὐσία superscr. τοίνυν Κ 20. 21. 22 συμβεβηκὸς] συμβεβηκότα V 21 οὐ om. Κ 22 ἀποδεῖξαι V 23 ἀρχτέον—αὐτοὸ in ras. Κ 24 εἰ] ἡ T ἡ om. V 25 ὡς om. V 26 οὐδὲ] οὔτε KT γένη KT ἡ om. V 27 τοῖς] τῆ Κ φύσει—παρακολουθοῦντα] lac. XII fere litt. Κ 28 τῇ om. V ante συναναιρεῖ add. καὶ V 30 pr. γὰρ Paris. 2089: δὲ KT: om. V 30 et 31. 32 συνεισφέρεις] συνεισφέρει V 31 εἰ] οἷον V 32 πάλιν om. T) αἱρεῖ καὶ οὐ συναναιρεῖται· λέγων γὰρ ῾οὐκ ἔστι ζῷον᾿ ἀναιρεῖς καὶ τὸν ἄνθρωπον, λέγων δὲ ῾οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος᾿ οὐ συναναιρεῖς τὸ ζῷον. τὸ αὐτὸ δὲ καὶ ἐπὶ τῆς οὐσίας καὶ τῶν συμβεβηκότων ὑπάρχει· συνεισφέρεται γὰρ ἡ οὐσία καὶ οὐ συνεισφέρει· εἰ γὰρ εἴπῃς ῾λευκόν ἐστι᾿, συνεισφέρεις καὶ τὴν οὐσίαν (οὐ γάρ ἐστι λευκὸν ἔν τινι χωρὶς οὐσίας), λέγων δὲ ῾ἄνθρωπός ἐστιν᾿ οὐ συνεισφέρεις τὸ συμβεβηκός· οὔτε γὰρ πᾶς ἄνθρωπος λευκὸς ὑπάρχει. συναναιρεῖ δὲ καὶ οὐ συναναιρεῖται, ὅτι λέγων ῾οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος᾿ συναναιρεῖς καὶ τὸ λευκόν, λέγων δὲ ῾οὐκ ἔστι ἔστι οὐκ ἀναιρεῖς καὶ τὸν ἄνθρωπον· οὔτε γὰρ ἐὰν μὴ ᾖ τις λευκός, ἄνθρωπος πάντως οὐκ ἔστιν. ἔτι οὐδέποτε ἐν τοῖς ὁμογενέσιν εἴδεσιν τὰ μὲν ἄσχετά ἐστι τὰ δὲ ἐν σχέσει, ἀλλ’ ἢ πάντα ἄσχετά ἐστιν ἢ πάντα ἐν σχέσει· ὁρῶμεν δὲ ἐπὶ τῶν προειρημένων γενικωτάτων γενῶν ὅτι τὰ μὲν ἄσχετά ἐστιν, ὥσπερ ἡ οὐσία καὶ τὰ συμβεβηκότα, τὰ δὲ ἐν σχέσει, ὡς ὁ πατὴρ καὶ ὁ υἱός, τὸ διπλοῦν καὶ τὸ ἁπλοῦν· οὐκ ἔστιν ἄρα ταῦτα εἴδη. ἔτι οὐδέποτε ἐν τοῖς ὁμογενέσιν εἴδεσι τὸ ἓν ὑποκείμενον τοῦ ἑτέρου γίνεται· ὁρῶμεν δὲ ὅτι ἡ οὐσία ὑποκείμενόν ἐστι τῶν συμβεβηκότων· οὐκ ἄρα εἴδη εἰσὶ τὰ τοιαῦτα. τέταρτον οὐδέποτε τὰ εἴδη παρωνύμως ἀπὸ τοῦ γένους παρονομάζεται, οἷον τὸ λογικὸν οὐ λέγομεν ζωότητα· εἰ δὲ παρωνύμως ταῦτα λέγεται (εἶναι γὰρ αὐτά φαμεν), ὁμολογουμένως οὐκ ἔστιν εἴδη. πέμπτον ἐν τοῖς ὁμογενέσιν εἴδεσιν οὐδέποτε τὸ μᾶλλον καὶ ἧττόν ἐστιν· εἰ δὲ ἐν τούτοις θεωρεῖται τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, ὥσπερ ἐν τῇ οὐσία τὸ μᾶλλον (μᾶλλον γὰρ ὄν ἐστιν), ἐν δὲ τοῖς συμβεβηκόσι τὸ ἧττον (ἧττον γάρ εἰσι τῆς οὐσίας), ὁμολογουμένως οὐκ ἔστι τὰ τοιαῦτα εἴδη. ἕκτον καὶ ἀναντίρρητον εἰ λέγεται ταῦτα εἴδη, πάντως καὶ διαφοραὶ λέγεται· εἴδη γὰρ μεταξὺ τῶν δια|φορῶν γίνεται. τί οὖν; κατηγορεῖται τούτων τὸ ὂν ἢ οὐ κατηγορεῖται; [*](192v) εἰ μὲν εἴπῃς κατηγορεῖται, ἀτόποις περιπεσῇ (περιπεσῇ γάρ φαμεν τῶν ἰδίων διαφορῶν γένος κατηγορεῖσθαι, διὸ οὔ φαμεν ζωότητα τὴν λογικότητα), εἰ δὲ μὴ κατηγορεῖσθαι τὸ ὂν τῶν διαφορῶν, οὐκ εἰσὶν αἱ διαφοραί, διαφορῶν δὲ μὴ οὐσῶν οὐκ ἔσται εἴδη, εἰδῶν δὲ μὴ ὄντων οὐδὲ γένος ἔστι. καὶ τοσαῦτα μὲν ὑπὲρ τοῦ μὴ εἶναι τὸ ὂν γένος. ἐν ἑτέρᾳ δὲ θεωρία τὰ συνηγοροῦντα Πλάτωνι παραθησόμεθα. χωρητέον οὖν ἐντεῦθεν ἐπὶ τὴν λέξιν.

p. 5,14 τὴν δὲ ὡς πρὸς τὰ μετ᾿ αὐτὸ οὐκ ἀλλοίαν ἔχει.

Ἐν τούτῳ λύει τὸ ἄπορον· φησὶ γάρ· κἂν ἔχῃ τὸ εἰδικώτατον σχέσιν [*](1 alt. καὶ om. TV 4 λευκόν Paris. 2089: λευκός KTV 8 τὸ λευκόν (alt. 1.) Κ 9 ἦ] ἔστι TV 9. 10 πάντως οὐκ ἔστι ἄνθp. colloc. V 13 ὡς om. V 15 εἵδεσι om. V 15. 16 ὑποκείμενον—οὐσία om. V 19 αὐτά] ταῦτα Κ 20 τὸ ἧττον V 20. 21 ἐστιν—ἧττον om. V 21 τὸ ἧττον T ἂν οὐσία Paris. 2089: ἡ οὑσία KTV 22 ante μᾶλλον add. καὶ V 24 διαφοραὶ] διαφορὰ V 26 εἴποις V 27 τῶν ἰδίων—φαμεν om. V οὐ supra scr. Κ 29. 30 μὴ ὄντων δὲ εἰδῶν colloc. γ’ 31 ἐν om. TV 32 οὖν om. TV 33 καὶ τήνδε ὡς V μετ’ αὐτὰ KTV (cf. p. 157,1) 34 ἰδικώτατον Κ)

ὡς πρὸς τὰ πρὸ αὐτοῦ καὶ πρὸς τὰ μετ’ αὐτό, ἀλλ’ οὗν διαφορὰ οὐκ ἔστι καὶ διὰ τοῦτο δύο σχ;ςσεις τὴν τοιαύτην σχέσιν οὐ λέγουσι· λέγεται γὰρ εἶδος καὶ πρὸς τὰ ἄτομα ὡς περιέχον αὐτά, λέγεται καὶ εἶδος τῶν πρὸ αὐτοῦ ὠς περιεχόμενον ὑπ᾿ αὐτῶν.

p. 5,23 Τὰ δὲ πρὸ τῶν εἰδικωτάτων ἄχρι τοῦ γενικωτάτου ἀνιόντα γένη λέγεται καὶ εἴδη καὶ ὑπάλληλα γένη.

Φησὶν ὅτι τὸ ζῷον καὶ τὸ ἔμψυχον καὶ τὸ σῶμα καὶ ὅλα τὰ μέσα γένη καὶ εἴδη λέγεται, διὰ ταῦτα καὶ ὑπάλληλα γένη λέγεται.

p. 6,4 <Ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον>.

῾Ως ἐπὶ τὸ πλεῖστόν φασι λέγειν αὐτόν, ἐπειδὴ οὐ πάντων τῶν γενῶν ὁ Ζεὺς ἀρχὴ ὑπάρχει εἴ γε δηλοῖ τοῦτο ὁ ποιητὴς λέγων τριχθὰ δὲ πάντα δέδασται.

p. 6,6 ᾖς Ἀριστοτέλης.

Βούλεται παραστήσασθαι ἐξ Ἀριστοτελικῶν παραδειγμάτων ὡς οὐκ ἔστι τὸ ὂν γένος ἀλλ’ ὁμώνυμος φωνή· ὀνόματος γὰρ μόνον μεταδίδωσι ταῖς δέκα κατηγορίαις, οὐκέτι δὲ καὶ πράγματος. καλοῦμεν δὲ πάντα τὰ γενικώτατα γένη ὄντα.

p. 6,9 Συνωνύμως ἄν πάντα ἐλέγετο.

Λέγει γὰρ ὅτι εἰ γένος ἦν τὸ ὄν, καὶ πράγματος μετεδίδου καὶ ὀνοματος τοῖς δέκα γενικωτάτοις γένεσιν.

p. 6,10 Ἡ κοινωνία κατὰ τοὔνομα μόνον, οὐκέτι μὴν καὶ κατὰ τὸν λόγον τὸν κατὰ τοὔνομα.

Φησὶν ὅτι ὀνόματος μεταδίδωσιν, οὐκέτι δὲ καὶ τοῦ κατὰ τοὔνομα πράγματος.

[*](1 ὡς om. V alt. πρὸς τὰ om. Κ 2 post σχέσεις add. ἔχειν εἰς V 4 post αὐτῶν add. ἀφορίζοντες ἀντὶ τοῦ δηλοῦσι (δηλοῦντες T) σημαίνουσι TV 5 δὲ] δὴ Porph. τοῦ ex τῶν corr. V 6 post pr. γένη add. τε Porph. καὶ (post εἴδη) ora. V 7 καί φησιν T 9 lemma inserui 11 ἀρχὴ ὁ Ζεὺς colloc. T ἄρχει V ὁ ποιητὴς] Hom. 187 13 ὁ Ἀριστ. Porph. 14. 15 οὐκ ἔστι] οὐκέτι Κ 15 γὰρ] δὲ V 18 συνώνυμα Κ ἄν om. 19 γὰρ om. V 19. 20 καὶ ὀνόματος μετεδ. colloc. V 21 ἡ κοινωνία δὲ KV μὴν om. KT 23 τοῦ om. V)

Πρᾶξις κ΄.

Ἐπειδήπερ οὐκ ἐχρῆν τὰ Πλάτωνος παριδεῖν δόγματα ἀνδρὸς εἰς φῶς τὴν φιλοσοφίαν ἐνέγκαντος, φέρε συνηγορίαν τινὰ αὐτῷ τοῦ εἶναι γένος τὸ ὂν ἐκθησόμεθα· φησὶ γὰρ ὅτι γένος ἐστὶ τὸ ὄν· τὸ γὰρ μεταδιδοῦν ὀνόματος καὶ πράγματος καθολικοῖς τισι τοῦτο γένος λέγεται· εἰ οὖν τὸ ὂν μεταδίδωσι τοῖς δέκα γενικωτάτοις γένεσιν ὀνόματος καὶ πράγματος, σαφὲς ὅτι γένος ἐστί. πρόσκειται δὲ καθολικοῖς διὰ τὸ εἰδικώτατον εἶδος· τοῦτο γὰρ μεταδίδωσι τοῖς ἀτόμοις ὀνόματος καὶ πράγματος, γένος δὲ οὐκ ἔστι, καθὸ τὰ ἄτομα καθολικὰ οὔκ εἰσι. διαφωνεῖ δὲ πρὸς τὰ τοιαῦτα | ὁ Ἀριστοτέλης, [*](193r) ὡς καὶ πρὸ μικροῦ ἐξέθετο ὁ Πορφύριος γένος οὐ λέγων τὸ ὄν, ἀλλ’ ὁμώνυμον φωνήν. ὅτι δὲ οὔτε γένος ἐστὶν οὔθ’ ὁμώνυμος φωνή, ἐντελεστέρως ἐν ταῖς Κατηγορίαις ἡμῖν δέδεικται καὶ πρὸ ὀλίγου. πρὸς ὑπόμνησιν δὲ ἔτι τῶν κωλυόντων αὐτὸ εἶναι γένος καὶ ὁμώνυμον φωνὴν βραχέα λέξωμεν. γένος οὖν οὐ δύναται τὸ ὃν εἶναι, καθὸ ἐν τοῖς ὑπὸ τὸ αὐτὸ γένος τελοῦσιν εἴδεσιν οὐκ ἔστιν εὑρεῖν τὸ φύσει πρῶτον καὶ ὕστερον· εἰ οὖν ἡ οὐσία φύσει πρῶτόν ἐστι τῶν συμβεβηκότων, ὁμολογουμένως οὐ λεχθείη εἶδος τοῦ ὄντος. ἀλλὰ μὴν οὔτε ὁμώνυμος φωνὴ δύναται εἶναι, καθὸ ἡ ὁμώνυμος οὐ φωνὴ μεταδίδωσι πράγματος οὔτε γὰρ ἐὰν εἴπω ῾κύων᾿, δηλῶ χερσαῖον ἢ τὸν θαλάττιον)· εἰ οὖν μεταδίδωσι τὸ ὂν πράγματος (ἡ οὐσία γὰρ καὶ ὂν λέγεται καὶ ἔστιν, ὁμοίως καὶ τὰ αυμβεβηκότα), ὁμολογουμένως οὐδὲ ὁμώνυμος ὁμώνυμος φωνή ἐστι. τί οὖν φαμεν; ἆρα διαφωνοῦσιν οἱ φιλόσοφοι πρὸς ἀλλήλους καὶ τοῦ ἀληθοῦς οὐχ ἥψαντο; φαμὲν οὔ· ἄμφω γὰρ διὰ τῶν ἄκρων τὸ μέσον συμπεριέλαβον· τὸ γὰρ ὂν ὡς τὰ ἀφ’ ἑνὸς καὶ πρὸς ἓν διαιρεῖται εἰς τὰ δέκα γενικώτατα γένη. ἐπεὶ οὖν ἔχει τινὰ ὑποψίαν τοῦ ὁμωνύμως κατηγορεῖσθαι τῶν δέκα γενῶν, φησὶν ὁ Ἀριστοτέλης ὁμωνύμως κατηγορεῖσθαι, ἐπεὶ δὲ ἔχει καί τινα ὑποψίαν τοῦ συνωνύμως κατηγορεῖσθαι, φησὶν αὐτὸ ὁ Πλάτων ὡς γένος κατηγορεῖσθαι· σώζει γὰρ καί τινα τῆς ὁμωνύμου φωνῆς, ἐπειδὴ μεταδίδωσι τοῦ ὀνόματος (τελείως δὲ ὁμώνυμος οὐ δύναται εἶναι, ἐπειδὴ οὐ μεταδίδωσι πράγματος), σώζει δέ τινα [*](1 πρᾶξις σὺν θεῶ ιθ΄ V: om. T 3 αὐτῶ] τῶν αὐτοῦ TV 3. 4 τὸ ὃν γένος colloc. TV 4 ἐκθησώμεθα T 6 γένεσιν om. V om. καὶ ὃν. colloc. V 7 καθολικῶς V 9 πρὸς τὰ τοιαῦτα] εἰς ταῦτα T 10 καὶ om. Τ πρὸ μικροῦ ἐξέθ.] Isag. p. 6,5 λέγων] φησι TV 11 post ἐστὶ add. τὸ ὃν Κ 12 πρὸ ὀλίγου] cf. p. 155,13 13 λέξομεν KV 14 οὖν om. KT 15 τό] τῆ T φύσει πρώτη Κ: πρώτη φύσει V 20 καὶ ὃν λέγ.] καὶ καὶ ὃν T: λέγεται (καὶ καὶ om.) V 20. 21 οὐδὲ ὁμών. ὁμολ. ἐστι φωνή colloc. πρὸς ἀλλ. οἱ φιλ. colloc. K ὂν] ἓν Τ τὰ τὸ Κ 25. 26 τῶν δέκα—κατηγορεῖσθαι om. KV 26 ἐπειδὴ T: om. Κ ἔχει δὲ colloc. Κ καὶ om. V 27 αὐτοῦ T καί (post γὰρ) om. V: supra scr. Κ 28 τοῦ om. KT 28. 29 ὁμώνυμος Paris. 2089: συνώνυμος KT: συνωνύμως V 29 οὐ μεταδ. sc. ἡ ὁμών. φωνή σώζει—οὐ μεταδίδωσι τοῦ πράγματος (p. 159,2.3) om. K)

τῆς συνωνύμου φωνῆς, ἐπειδὴ μεταδίδωσιν ὀνόματος καὶ πράγματος· τελείως δὲ οὐ δύναται συνώνυμος εἶναι, ἐπειδὴ ἐξ ἴσου οὐ μεταδίδωσι τοῦ πράγματος· τὸ δὲ μεταδιδοῦν ὀνόματος καὶ πράγματος ἐπίσης πᾶσι μεταδίδωσιν, ὥσπερ τὸ ζῷον τῷ ἀνθρώπῳ καὶ ἵππῳ ἐπίσης μεταδιδῶσιν ὀνόματος καὶ πράγματος. διὰ ταύτας οὖν τὰς ὑπονοίας εἰρήκασιν αὐτὸ οἱ φιλόσοφοι ὁμωνύμως καὶ συνωνύμως κατηγορεῖσθαι τὸ μέσον διὰ τῶν ἄκρων συμπεριλαμβάνοντες, λέγω δὲ τὸ ἀφ’ ἑνὸς καὶ πρὸς ἕν. καὶ πῶς ὡς ἀφ’ ἑνὸς καὶ πρὸς ἓν διαιρεῖται, εἴρηται ἐντελῶς ἐν ταῖς Κατηγορίαις περὶ τῆς τοιαύτης διαιρέσεως καὶ νῦν διὰ βραχέων αὐτὴν σαφηνίσωμεν.

Ἀφ’ ἑνὸς λέγομεν διαιρεῖσθαι, ὅταν τὰ διαιρούμενα ἀφ’ ἑνὸς ποιητικοῦ ἔχῃ τὸ εἶναι, διαφέρῃ δὲ κατὰ τὴν ἐνέργειαν, οἷον τὸ ἰατρικὸν σμιλίον καὶ ἰατρικὸν βιβλίον ἀφ’ ἑνός φαμεν εἶναι (τὴν γὰρ ἰατρικὴν ποιητικὴν αὐτῶν λέγομεν), οὐ ταὐτὸν δὲ τὸ σμιλίον καὶ τὸ βιβλίον ἐστίν· ἡ γὰρ ἐνέργεια τούτων διάφορος· τὰ μέντοι δύο τὴν ἰατρικὴν ποιητικὴν ἔχει. καὶ πρὸς ἓν δέ φαμεν, ὅταν πρὸς ἕν τι τέλος ἀφορᾷ τὸ λεγόμενον, οἷον τὸ ὑγιεινὸν σμιλίον, τὸ ὑγιεινὸν βιβλίον· τὸ γὰρ σμιλίον τοῦτο οὔ φαμεν ἀπὸ|τῆς ὑγείας γεγονέναι, ἀλλὰ [*](193v) τὸ ποιοῦν τὴν ὑγείαν, ὁμοίως καὶ τὸ βιβλίον οὐκ ἀπὸ τῆς ὑγείας φαμὲν ὑγιεινόν, ἀλλὰ τὸ ἔχον τὸ τέλος πρὸς ὑγίειαν ἀφορῶν. οὕτως οὖν καὶ τὸ ὂν διαιρεῖται εἰς τὰ δέκα γένη ὡς τὰ ἀφ’ ἑνὸς καὶ πρὸς ἕν· ἀφ’ ἑνὸς μὲν ὅτι ὥσπερ τὸ ἰατρικὸν σμιλίον καὶ τὸ ἰατρικὸν βιβλίον μίαν ποιητικὴν ἔχει τὴν ἰατρικήν, οὕτω καὶ τὰ δέκα γένη ποιητικὸν ἔχει τὸ ὄν· πρὸς ἓν δὲ ὅτι ὥσπερ τὸ ὑγιεινὸν σμιλίον ἐφίεται ποιεῖν τὴν ὑγίειαν τέλος γὰρ ἔχει ταύτην), οὕτω καὶ τὰ δέκα γένη τέλος ἔχουσι τὸ ὄν· ἐφίεται γὰρ τοῦ εἶναι. Διαιτήσαντες οὖν τοὺς φιλοσόφους φέρε εἴπωμεν ποσαχῶς λαμβάνεται τὸ ὄν. λαμβάνεται τοίνυν τριχῶς, καὶ σαφές γε ἐκ τῆς τοιαύτης διαιρέσεως· τὸ ὂν ἢ πεπερασμένον ἐστὶ τῇ φύσει καὶ τῇ γνώσει ἢ τῇ φύσει μὲν πεπερασμένον ἀπέραντον δὲ τῇ γνώσει ἢ τῇ γνώσει πεπερασμένον καὶ τῇ φύσει ἀπέραντον. ἓν δὲ τούτων σκέλος οὐ συνίσταται, λέγω δὲ τὸ ὕστερον· οὔτε γὰρ ἔστι τι πεπερασμένον τῇ γνώσει, ὅπερ οὐ πεπέρασται τῇ φύσει· που γὰρ διήκει ἡ γνῶσις, ὅπου οὐ διήκει ἡ φύσις; τοὐναντίον δὲ εἰς πολλὰ διήκει ἡ φύσις, ὅπου οὐ διήκει ἡ γνῶσις, ὡς ἔχομεν δεῖξαι. καὶ πεπερασμένα [*](1 συνωνύμως V 3 μεταδιδοῦν] an συνώνυμον ? 7 ὡς Paris. 2089: om. KTV 9 αὐτὴν Paris. 2089: αὐτὰ KT: αὐτὰς V 11 ἔχει TV διαφέρῃ] διαφοράν TV 11. 12 βιβλίον καὶ ἰατp. σμιλίον colloc. T 12 φαμεν] μὲν V αὐτῶν] αὐτοῦ εἶναι V 14 ἔχει ποιητικήν colloc. V δὲ om. V 15. 16 σμιλίον—τό γὰρ om. V βιβηίον τὸ ὑγ. σμιλίον colloc. T 16 τῆς om. Κ 18 τὸ (ante τέλος) om. Κ 20 ὅτι om. V βιβλίον καὶ τὸ ἰατp. σμιλίον colloc. KT ποιητ. μίαν colloc. V 21 ποιητικὸν—γένη (23) om. T post γένη add. ἀλλ’ οὑν τὸ ποιοῦν V ὅτι om. V 22. 23 ταύτην Κ: τὴν ὑγείαν V 23 ἐφίενται TV2 24 οὖν] γὰρ T: om. V 25 γε] ἡ T: om. Κ 26. 27 πεπεp. ἐστι—ἀπέp. δὲ τῇ γνώσει] πεπερασμένον ἐστιν ἡ μὴ πεπερασμένον τῆ φύσει καὶ τῆ γνώσει V 26 ante ἢ τῇ φύσει add. ἢ μὴ πεπερασμένον Κ 27. 28 ἢ τῆ φύσει ἀπ. καὶ τῆ γνώσει πεπεp. colloc. T τῆ γνώσει μὲν πεπεp. τῆ δὲ φύσει ἇπέρ V 29 τι om. KV an πεπέρανται ? 30. 31 οὐ om. Κ (bis) διήκει εἰς πολλὰ colloc. T)

φαμὲν τῇ φύσει καὶ τῇ γνώσει τὰ δέκα καθολικώτατα γένη· ταῦτα γὰρ καὶ πεπέρανται τί φύσει, καθὸ αὐτὴ ταῦτα ἐδημιούργησε, πεπέρανται δὲ καὶ τῇ γνώσει, καθὸ γινώσκομεν αὐτὰ δέκα εἶναι. μὴ πεπερασμένα δὲ τῇ φύσει καὶ τῇ γνώσει φαμὲν τὰ ἄτομα· ταῦτα γὰρ οὕτε τῇ φύσει πεπέρανται οὔτε τῇ γνώσει· τῇ φύσει μὲν καθὸ ἀεὶ γίνεται (τὸ γοῦν ἀεὶ γινόμενον οὐ πεπέρασται τῇ φύσει), οὔτε τῇ γνώσει· εἰ γὰρ τῇ φύσει οὐ πεπέρανται, πολλῷ μᾶλλον οὐδὲ τῇ γνώσει. ἄπειρα δὲ τὰ ἄτομά φαμεν οὐ καθὸ ἀδιεξίτητά ἐστι (πάντως γὰρ πεπερασμένα ἐστὶ τὰ ἐν τόπῳ πεπερασμένῳ ὄντα, ταῦτα δὲ ἐν πεπερασμένῳ τόπῳ εἰσίν), ἀλλὰ καθὸ ἀεὶ γίνονται καὶ πέρας τοῦ γίνεσθαι οὐκ ἔχει. πεπερασμένα δὲ τῇ φύσει ἀπέραντα δὲ τῇ γνώσει εἰσὶ τὰ ὄντα, καθάπερ εἰσὶ τὰ εἴδη· τὰ γὰρ εἴδη πάντως πεπέρασται τῇ φύσει, οὐ πάντως δὲ καὶ τῇ γνώσει· ἔστι γὰρ πολλὰ εἴδη ἐν σπηλαίοις κεκρυμμένα, ἅπερ οὐ γινώσκομεν. ἔχομεν οὖν ἐκ τῆς τοιαύτης διαιρέσεως ὅτι τριχῶς λαμβάνεται τὰ ὄντα· ἢ γάρ ἐστι γενικώτατα ἢ ἄτομα ἡ ειοη.

Πρᾶξις κα΄.

Εἰ καὶ παρακολουθεῖν τῷ Σταγειρίτῃ προαιρεῖται ὁ φιλόσοφος, ἀλλ’ ὅμως οὐ πάντῃ ἀμνημονεῖ τῆς τοῦ οἰκείου διδασκάλου παραγγελίας, φημὶ δὲ τοῦ Πλάτωνος· τρεῖς γὰρ αὐτοῦ τρόπους πάσῃ διαιρέσει συμβαλλομένους παρατίθησι, ὧν ὁ πρῶτος τοιοῦτος ὑπάρχει· ὁ Πλατῶν φησὶν ὅτι δεῖ τὴν διαίρεσιν ἀπὸ τῶν γενικωτάτων γίνεσθαι | μέχρι μόνων τῶν εἰδικωτάτων, [*](194r) περαιτέρω δὲ προκόπτειν αὐτὴν ἀηδές ἐστι. ζητοῦμεν δὲ διὰ τί καὶ τὸ εἰδικώτατον οὐ διαιροῦμεν εἰς ἄτομα. τινὲς οὖν ψυχρῶς ἐπιλυόμενοί φασιν ὅτι διὰ τοῦτο μέχρι τῶν εἰδικωτάτων μόνον παραγγέλλει ὁ Πλατῶν τὴν διαίρεσιν ποιεῖσθαι, ἐπειδὴ περαιτέρω ἐὰν ποιήσωμεν, ἀτόμων εὑρίσκεται ἡ διαίρεσις, τὰ δὲ ἄτομα ἄπειρά εἰσι, τὰ δὲ ἄπειρα ἄγνωστα, διαίρεσις δὲ ἀγνώστων οὐ γίνεται. ἔχομεν δὲ ἐντεῦθεν προσπορίσματος μοῖραν, ὅτι οὐδὲ τὸ εἶδος ὀφείλει διαιρεῖσθαι εἰς ἄτομα. ὡς ἔφαμεν δέ, ψυχρὰν αἰτίαν οὗτοι [*](1 τὰ δέκα καθολ.] τὰ ὄντα καθολ. T: τὰ ὄντα τὰ καθολ. (καθωλ. m1) V post γὰρ add. δέκα ἐστὶ (εἰσὶ V) TV 2 πεπέρασται (bis) V (alt. 1.) Κ (pr. 1) 2. 3 τῇ φύσει—δέκα εἶναι] τῆ φύσει καὶ τῆ γνώσει, καθὸ ἡ μὲν φύσις αὐτὰ ἐδημ., ἡ δὲ γνῶσις ἐπέγνω ὅτι δέκα εἰσί T 2 ταῦτα] αὐτὰ V 4 καὶ τῆ γνώσει iter. T 4. 5 πεπέμασται TV 5 οὔτε τῇ γνώσει· τῇ φύσει μὲν eicias (cf. v. 6) γοῦν] οὖν TV 5. 6 γιγνόμενον Κ 6 an πεπέρανται ? 7 οὐ om. V 8. 9 πεπερασμένα V 9 post τόπῳ add. οὐκ V2 11 εἰσὶ τὰ ὄντα—τῇ γνώσει (12) om. V ἐστὶ (pr. 1.) Κ 12 an πεπέρανται ? καὶ supra scr. T γὰρ] δὲ V 13 κεκρυμένα T οὖν] δὲ V: om. T 14 γεν. ἐστι coll. Κ 16 πp. κ' V: om. T 18 ἐπαγγελίας T 19 τοῦ om. TV 21 μόνον V 23 τὰ ἄτομα V ἐπιλ. φασιν] ἐπιλαμβανόμενοι φησὶν (sic) V 24 μόνον post τοῦτο transp. Κ μόνων T παραγγελεῖ TV ὁ om. KT 26 ἄτομα Vh ἄτομος V2 διαίρεσις] διήγησις Κ)

εἰρήκασι· τούτῳ γὰρ τῷ λόγῳ οὐ μόνον ἡ ὡς τὸ εἶδος εἰς ἄτομα διαίρεσις ἐκβληθήσεται, ἀλλὰ καὶ ἡ ὡς ὁμώνυμος φωνὴ εἰς πολλὰ σημαινόμενα· ἡ γὰρ Ἀλέξανδρος φωνὴ ὁμώνυμος οὖσα οὐκ ὀφείλει διαιρεῖσθαι, ἐπειδὴ πολλοί εἰσιν Ἀλέξανδροι ἄγνωστοι. ἀλλὰ μὴν καὶ ἡ ὡς συμβεβηκότα εἰς οὐσίαν· τὸ γὰρ λευκὸν οὐ μόνον διαιρεῖται εἰς κύκνον καὶ γάλα καὶ ψιμύθιον, ἀλλὰ καὶ εἰς πολλὰ εἴδη ἡμῖν ἄγνωστα. τί δὲ τῶν τοιούτων λέγω ἀναιρετικὴν εἶναι τὴν τοιαύτην ἐπίλυσιν, ἐξὸν καὶ αὐτὸ τὸ γένος, ὅπερ ἐστὶ μεγίστη διαίρεσις, κωλύειν εἰς αὐτὰ τὰ εἴδη διαιρεῖσθαι· καὶ τὸ γένος γὰρ τούτῳ τῷ λόγῳ οὐ διαιρεῖται εἰς εἴδη, ἐπειδὴ ἔστι πολλὰ εἴδη καὶ ἐν σπηλαίοις καὶ ἐν τῷ βάθει τῆς θαλάσσης κεκρυμμένα, ἅπερ οὐ γινώσκομεν. αὕτη οὖν ἐστιν ἡ αἰτία, ἥτις καὶ τὰ ἄτοπα τῆς πρώτης ἐπιλύσεως διαλύσεται. διὰ τοῦτο ὁ Πλατῶν παρακελεύεται περαιτέρω τῶν εἰδικωτάτων μὴ ποιεῖσθαι τὴν διαίρεσιν, ἵνα μὴ εὑρεθῶμεν τῶν ἀτόμων ποιοῦντες διαίρεσιν τῶν μὴ ἐχόντων μονήν τινα· εἰ γὰρ εἴπωμεν τὸν ἄνθρωπον διαιρεθῆναι εἰς Σωκράτην καὶ Ἀλκιβιάδην, οὐ μένει Σωκράτης καὶ Ἀλκιβιάδης, ἵνα πιστώσωνται τὴν διαίρεσιν, ἀλλ’ εὑρισκόμεθα ποιοῦντες διαίρεσίν τινων σήμερον μὲν ὄντων αὔριον δὲ φθειρομένων καὶ γνῶσιν τῆς διαιρέσεως μὴ ἐχόντων. αὕτη ἡ ἐπίλυσις οὐ κωλύσει τὸ γένος εἰς εἴδη διαιρεῖσθαι (μονὴν γὰρ ἔχει τὸ εἶδος), οὐδὲ τὰ συμβεβηκότα εἰς οὐσίαν, ἐπειδὴ διαιρεῖται εἰς κύκνον οὐ τὸν τοιόνδε, ἀλλὰ τὸν ἀπλῶς κύκνον, ὁ δὲ ἁπλῶς κύκνος εἶδός ἐστι καὶ τὸ ἁπλῶς γάλα. εἰ δὲ εἴπῃς ῾τούτῳ τῷ λόγῳ καὶ ἡ ὡς εἰς ἄτομά ὀφείλει διαιρεῖσθαι οὐκ εἰς τὸ τοιόνδε ἄτομον, ἀλλ’ εἰς τὸ ἁπλῶς ἄτομον᾿, ἁμαρτίᾳ περιπεσῇ· τὸ γὰρ ἀπλῶς ἄτομον εἶδός ἐστι· δὲ εἶδος εἰς εἶδος πάνυ ἀσύστατον. ἡ δὲ ὡς ὁμώνυμος φωνὴ ἐκβληθήσεται, εἰ ἀτόμων εὑρεθήσεται ἡ φωνὴ οἷον Ἀλέξανδρος· ὁ γὰρ Ἀλέξανδρος φθείρεται· φθειρόμενα δὲ τὰ τοιαῦτα γνῶσιν οὐκ ἔχει. εἰ δ’ αὖ εἰδῶν κατηγορεῖται, οὐκ ἐκβληθήσεται· τὰ γὰρ εἴδη οὐ φθείρεται· | οἷον ἡ κύων [*](194v) φωνὴ εἰδῶν κατηγορεῖται, ἀπὸ δὲ τοὐ τοιούτου λόγου οὐ κωλύεται. ὅλαι μὲν οὖν αἰ εἰς ἄτομα διαιρούμεναι ἐκβληθήσονται.

Δεύτερος τρόπος ἐστὶν ὁ λέγων ὅτι δεῖ τὸν διαιροῦντα κατά τάξιν διαιρεῖν, μηκέτι δὲ ὑπερβαθμίῳ ποδί, οἷον δεῖ τὴν οὐσίαν εἰς σῶμα καὶ ἀσώματον διελεῖν, οὐ δεῖ δὲ εἰς ζῷον ζωόφυτον φυτόν, ἵνα μὴ τὰ ἐν μέσῳ ἐάσωμεν. ὅτι δὲ φίλιος ὑπάρχει Πλάτωνι ἡ κατὰ τάξιν διαίρεσις, σαφὲς [*](1 ἡ διαίρεσις ἡ εἰς τὸ εἶδος εἰς ἄτομα V ὡς ex εἰς corr. T 2 τὰ πολλὰ TV 3 οὖσα] ἐστιν TV ὀφείλει δέ TV 7 τὴν ἐπίλυσιν εἶναι (τοιαύτην om.) ἐξὸν] ἐξ ὦν T 8 γὰρ om. Κ 9 καὶ (post εἴδη) om. TV 10 ἐν τῷ om. V 11 τὰ om. V 11. 12 διαλύεται Κ 12 ὁ πλ. διὰ τοῦτο colloc. V περετέρω T 13 τὴν om. T 14 εἴπω TV 17 μὴ superscr. Κ 18 αὕτη δὲ T κωλύει V 20 τοιόνδε] τοιοῦτον δὲ V 21 καὶ τὸ ἁπλ. γάλα eicias 21. 24 ἡ] εἰ V 22 τὸ τοιώδε (sic) ἀτόμων T εἰς (post ἀλλ’) om. V 23 περιπεσεῖται V 24 pr. δὲ om. Κ ἀσύστατον] ἀνόητον Urb. 35, quod reponas ὁμώνυμα T 25 εὑρεθ.] an κατηγορηθήσεται ? (cf. V. 27) ὁ γὰρ Ἀλέξανδρος om. V 27 γὰρ Paris. 2089: δὲ KTV 29 αἱ om. V)

ἐκ τοῦ λέγειν τὴν δὲ διαιρετικὴν μέθοδον οὐδὲν καυχήσεται φυγόν·’ τρίτος δὲ τρόπος ἐστὶν ὁ παρακελευόμενος εἰς οὐσιώδεις φωνὰς διαιρεῖν τὰ διαιρούμενα, μηκέτι δὲ εἰς ἐπουσιώδεις· αἱ γὰρ ἐπουσιώδεις ἄπειροί εἰσι καὶ οὐχ ὑφίστανται τὴν φύσιν, ὥσπερ αἱ οὐσιώδεις· ἀπείρων δὲ φωνῶν καὶ μὴ δηλουσῶν τὴν φύσιν τοῦ ὑποκειμένου οὐκ ἀναγκαῖον ποιεῖσθαι τὴν διαίρεσιν. διὰ τοῦτο ἐν Φιλήβῳ λέγει ὅτι ὁ ποιῶν διαίρεσιν οὐσιωδῶν φωνῶν ἔοικε τεχνίτῃ μαγείρῳ κατ’ ἄρθρα τὰς τομὰς ποιοῦντι, ὁ δέ γε τῶν ἐπουσιωδῶν ποιῶν διαίρεσιν ἀτέχνῳ μαγείρῳ ἔοικε κατ’ ἄρθρα τὰς τομὰς μὴ ποιοῦντι ἀλλὰ δι’ ἀτεχνίαν διὰ πολλῶν τὴν τομὴν ἀπεργαζομένῳ. ἰστέον δὲ ὡς ἐφ’ ἑκάστης διαιρέσεως ἔστιν ἄνοδος καὶ κάθοδος, καὶ ἡ μὲν κάθοδος ἀπὸ τῶν γενικωτάτων ἐπὶ τὰ εἰδικώτατα χωροῦσα πλατεῖαν ποιεῖται τὴν διαίρεσιν ἡ δὲ ἄνοδος ἀπὸ τῶν εἰδικωτάτων ἐπὶ τὰ γενικώτατα χωροῦσα στενοῖ τὴν διαίρεσιν. τὸ τοιοῦτον δὲ ἔοικε δεκάδι· εἰ γὰρ ἀπὸ μονάδος ἐπὶ τὴν δεκάδα ἁπλώσῃς τὸν ἀριθμόν πλατύνεις τὸ μέτρον, εἰ δὲ ἀπὸ τῆς δεκάδος ἐπὶ τὴν μονάδα, στενοῖς τὸν ἀριθμόν. ἀπὸ οὖν τῆς οὐσίας ἐπὶ τὸ εἰδικώτατον χωρῶν, λέγω δὲ ἐπὶ τὸν ἄνθρωπον, ἐξαπλοῖς τὴν διαίρεσιν, ἀπὸ δὲ τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τὴν οὐσίαν στενοῖς αὐτήν.

p. 6,11 Δέκα μὲν οὖν τὰ γενικώτατα.

Ἐπ᾿ αὐτὰ τὰ πράγματα χωρεῖ ὁ Πορφύριος. δηλοῖ δὲ τὰ πεπερασμένα τῇ φύσει καὶ τῇ γνώσει λέγω δὲ τὰ γενικώτατα· εἰρηκὼς γὰρ τὸ δέκα δηλοῖ ὅτι καὶ γινώσκομεν αὐτά, δηλοῖ δὲ ὅτι καὶ ἡ φύσις ἐδημιούργησεν αὐτά.

p. 6,12 Τὰ δὲ εἰδικώτατα ἐν ἀριθμῷ μέν τινι, οὐ ἀπείρῳ.

Πάλιν ὧδε δηλοῖ τὰ τῇ φύσει πεπερασμένα, ἀπέραντα δὲ τῇ γνώσει· ἐν γὰρ τῷ λέγειν ἀριθμῷ μέν τινι δηλοῖ ὅτι πεπέρασται τῇ φύσει, ἐν δὲ τῷ λέγειν οὐ μὴν ἀπείρῳ δηλοῖ ὅτι ἀπέραντά ἐστι τῇ γνώσει· ὡς γὰρ ἡμῶν μὴ γινωσκόντων εἰ ἄπειρόν ἐστιν ἢ μή, φησὶν οὐ μὴν ἀπείρῳ.

p. 6,12 Τὰ δὲ ἄτομα, ἅπερ ἦν μετὰ τὰ εἰδικώτατα, ἄπειρα.

Τινὲς λέγουσιν ὅτι ἄπειρον λέγει τὸ ἀόριστον, δηλοῖ δὲ ὅτι οὔτε τῇ [*](1 ἐκ τοῦ λέγειν] cf. Soph. p. 235 C δὲ om. V 4. 5 ὥσπερ—τὴν φύσιν cm. V 6 ἐν Φιλήβῳ] potius Phaedr. p. 265 Ε 7 ὁ δέ γε—ποιοῦντι (9) om. Y 8 ἔοικε om T 10 ante ὡς add. ὅτι V 11 ἀπὸ in lit. Κ. ex ἐπὶ corr. V 12. 13 ἡ δὲ—διαίρεσιν om. V 13 τοιοῦτο V 14 μονάδος] ἑνὸς V τὴν δεκ.] δέκα T: τὰ δέκα V ἁπλώσεις ΚV 15 ἀπὸ τῶν δέκα ἐπὶ τὸν ἕῳ V post μονάδα addas χωρήσῃς 20 τὸ] τὰ TV 21 καὶ (ante γινώσκ.) om. V 23 δηλοῖ] φησὶ V 24 πεπέρασται pro πεπέρανται abhinc constanter libri 25 οὐ μὴν δὲ V εἰσι KT 26 alt. μή] μίν V ἀπείρω οὐ μὴν colloc. KT 27 ἦν] ἐστι Κ: ἐστι τὰ Porph. 28 τὸ ἄπειρον V)

τῇ φύσει οὔτε γνώσει πεπέρασται, οὐχ ὡς δὲ ἐν τῇ θεωρίᾳ ἐλέγομεν, ἄπειρα αὐτὰ διὰ τὸ ἀεὶ | γεννᾶσθαι οὕτως φασὶ καὶ οἱ ἐξηγηταί), ἀλλὰ τὰ ἐν τῷ [*](195r) μέσῳ ἄπειρα εἶναι ἔλεγον, ἄπειρα δὲ λέγει τὰ ἀόριστα· διττὸν γὰρ τὸ ἄπειρον, τὸ μὲν ἀδιεξίτητον τὸ δὲ ἀόριστον. ἔλεγον οὗν ὅτι οὐ διὰ τὰ ἐσόμενά ἐστιν ἄπειρα, ἀλλὰ διὰ τὸ ἐν τῷ ἐνεστῶτι εἶναι καὶ ἀοριστίαν ἔχειν. πῶς δὲ ἀόριστόν ἐστι, σαφὲς ἐντεῦθεν· ἡ φύσις πάντα τὰ ἄκρα ὡρισμένα ἔχει· μέτρον γὰρ ἔχει καὶ τῶν ἐλαττόνων καὶ τῶν μειζόνων. ὃ δὲ λέγομεν, τοιοῦτόν ἐστιν· ὥρισεν ἡ φύσις τὸ τέλειον μέγεθος τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τετράπηχυ, περαιτέρω δὲ μηκέτι προϊέναι, καὶ ὥρισε πάλιν τοὐλάχιστον μέγεθος τοὺ ἀνθρώπου μονόπηχυ, ἔλαττον δὲ μηκέτι μειοῦσθαι. τὸ μέσον δὲ ἀόριστον εἴασεν· ἔστω γὰρ εἶναι ἄνθρωπον δίπηχυν ἢ τρίπηχυν. ἐπὶ οὗν τῶν ἀτόμων ταὐτόν ἐστιν· ὡρισμένα γὰρ τὰ ἄκρα αὐτῶν ἔχει, ὡς ἵνα εἴπῃς ὅτι τὸ τέλειον αὐτῶν μέγεθος ὥρισεν εἶναι χίλια, τὸ ἐλάχιστον ἑκατόν, πλέον δὲ τῶν χίων μὴ προκόπτειν τὰ ἄτομα μήτε μειοῦσθαι τῶν ἑκατόν, τὰ μέσα δὲ ἀόριστα εἴασεν· εἶναι γὰρ αὐτὰ πεντακόσια ἡ διακόσια συνεχώρησε. κατά τοῦτον οὖν τὸν λόγον φησὶν ὁ Πορφύριος τὰ ἄτομα εἶναι ἄπειρα· λέγει γὰρ ὅτι πεπερασμένα ἐστίν· ὧν γὰρ τὰ ἅκρα πεπέρασται, τούτων καὶ τὸ μέσον. ἄπειρα οὖν ἐστιν, ὅτι ἀόριστά ἐστιν· οὕτε γὰρ ἀδιεξίτητά ἐστι· πάντα γὰρ πεπέρασται ἐν πεπερασμένῳ ὄντα τόπῳ.

Τούτοις τινὲς ἐναντιούμενοί φασιν ὅτι οὐ πάντως ὧν τὰ ἄκρα πεπέρασται, τούτων καὶ τὸ μέσον· ἰδοὺ γὰρ τὸ μέλαν καὶ τὸ λευκὸν πεπέρασται, τὰ δὲ ἐν μέσῳ χρώματα ἀπέραντά ἐστιν· οὐ γὰρ λέξεις μοι ὅτι δεκατρία βούλεται αὐτὰ λέγειν ὁ Γαληνός· κἂν γὰρ δεκατρία εἴδη λέγῃ ἀλλ’ οὖν πολλαί εἰσιν αἱ διαφοραί. πρὸς τοῦτο δὲ ἀπολογούμενοί φασιν ὅτι τρία εἰσὶ ταῦτα πάντα, τὸ λευκὸν τὸ μέλαν καὶ τὸ μέσον τούτων, τὸ φαιόν, τὰ δὲ ἄλλα πάντα ἐκ τούτων εἰσί, κατὰ δὲ τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον διαφέρει, τὸ κυανοῦν τὸ ἁλουργὲς τὸ πρασινίζον καὶ ὅλα τὰ τοιαῦτα. τὸ οὖν μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον εἴδους ἐναλλαγὴν οὐ ποιεῖ κακῶς δὲ οὗτοι ἐπελύσαντο· συνάγεται γὰρ ἐκ τούτου τοῦ λόγου τὸ εἶναι ταῦτα πάντα χρώματα· [*](1 δὲ om. V λέγομεν V (cf. p. 160,7) 2 τῷ om. K λέγει] an λέγειν ? 7 ἐλαττόνων Urb. 35: ὀλίγων KTV 9 προιέναι] προεῖναι T 10 μέγεθος Paris. 2089: μέρος KTV 11 ἢ] καὶ KT ἐπὶ] ἐπεὶ V 12 τῶν ἀτ. οὖν colloc. Κ ὡς om. V 13 ἐλάχιστον scripsi: ἔλαττον libri 14 πλέον δὲ τῶν χιλίων] πλείω δὲ τούτων V alt. τῶν] τὰ Κ 15 ἀόριστα—γὰρ αὐτὰ om. T 17 ὅτι om. T εἰσίν TV 18 τὰ μέσα T ante ἀόριστα add. καὶ T εἰσιν (alt. 1.) V 19 εἰσιν TV πεπερασμένα V 20 post φασιν add. ὅτι οὐ πάντως ὧν τὰ ἄκρα πεπέρασται τούτων καὶ τὸ μέσον. ἄπειρα οὖν ἐστιν ὅτι ἀόριστά εἶσιν. οὔτε γὰρ ἀδιεξίτητά εἰσι, sed del. V πάντα Brand. 21 τὰ μέσα Brand. 22 οὐ] οὔτε TV λέγεις T 23 λέγειν αὐτὰ colioc. Κ ὁ Γαληνός] locum non inveni λέγῃ] λέγει V1 24 αἱ om. KT 25 πάντα ταῦτα colloc. Κ τὸ (ante μέσον) om. KT τοῦτο Brand. 26 τὸ (ante ἧττον) om. KT διαφέρουσι TV 27. 164,2 κυανοῦν Par. 2089: κύανόν KTV 27 τὸ ἁλουργὲς Par. 2089: τοῦ ἁλουργαίου καὶ KT: τοῦ ἁλουργέου καὶ V: τοῦ ἁλουργέος καὶ Brand. alt. τό om. V an πρασίζον ? ὅλως Brand. 29 τὸ] τοῦ Κ πάντα ταῦτα colloc. V)

ὑπόθου γὰρ ὅτι τοῦ φαιοῦ τὸ ἁλουργὲς οὐδὲν διαφέρει, εἰ μὴ κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, ταὐτὸν ἄρα φαιὸν καὶ ἁλουργὲς καὶ κυανοῦν. οὐ μόνον δὲ κατὰ τοῦτο ἀλλὰ καὶ καθ’ ἕτερον λόγον· οὐκ ἔστι γὰρ ἀληθὲς ὡς τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον οὐ ποιεῖ εἴδους ἐναλλαγήν· ἰδοὺ γὰρ ἡ γλυκύτης ἡ ἐν ἰσχάδι καὶ μέλιτι κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττόν ἐστι, ποιεῖ δὲ εἴδους ἐναλλαγήν· γῆν· οὐ γὰρ ταὐτόν ἐστιν ἰσχὰς καὶ μέλι. ἀλλὰ μὴν καὶ κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττόν ἐστιν ἡ θερμότης τοῦ πυρὸς καὶ τοῦ ἀέρος, ποιεῖ δ’ εἴδους ἐναλλαγήν· οὐ γὰρ ταὐτόν ἐστιν ἀὴρ καὶ πῦp. πῶς οὖν ἔδει ἀπολογεῖσθαι; ἔδει μᾶλλον εἰπεῖν ὅτι ταῦτα τὰ ἐν τῷ μέσῳ χρώματα οὐκ ἔστιν ἄπειρα· πεπέρασται γὰρ τῇ φύσει· κἀν γὰρ πολλά ἐστιν, ἀλλ’ οὖν πε|πέρασται· [*](195v) καὶ ταῦτα γὰρ ἡ φύσις ἐδημιούργησε. τῇ οὖν γνώσει ἄπειρά ἐστιν, οὐ μὴν τῇ φύσει. ἔστω δὲ καὶ ταῦτα εἶναι ἄπειρα τῇ γνώσει, εἰ δὲ θέλεις καὶ τῇ φύσει, κατὰ τὸ ἀόριστον.

p. 6,13 Διὸ ἄχρι τῶν εἰδικωτάτων ἀπὸ τῶν γενικωτάτων κατιόντας παρεκελεύετο ὁ Πλατῶν παύεσθαι.

Ἰδοὺ ὁ πρῶτος τρόπος Πλάτωνος· φησὶ γὰρ ἀπὸ τῶν γενικωτάτων μέχρι τῶν εἰδικωτάτων ποιεῖσθαι τὴν διαίρεσιν, περαιτέρω δὲ μηκέτι.

p. 6,15 Κατιέναι δὲ διὰ τῶν διὰ μέσου.

Πάλιν τὸν δεύτερον τρόπον ἐμφαίνει λέγων ὅτι διὰ τῶν μέσων κατὰ τάξιν χρὴ κατιέναι, οὐ μὴν ὑπερβαθμίῳ ποδὶ χρῆσθαι.

p. 6,15 Διαιροῦντας εἰδοποιοῖς διαφοραῖς.

Τοῦτον τρίτον τρόπον φησί· λέγει γὰρ ὅτι χρὴ οὐσιώδεσι διαφοραῖς χρῆσθαι ταῖς ποιούσαις τὸ εἶδος, οὐκέτι δὲ ταῖς ἐπουσιώδεσι ταῖς μὴ ποιούσαις τὸ εἶδος· τὸ λογικὸν γὰρ ποιεῖ τὸ εἶδος, οὐ μὴν τὸ γελαστικόν.

p. 6,16 Τὰ δὲ ἄπειρά φησιν ἐᾶν.

Λέγει δὲ ἐᾶν τὰ ἄπειρα, τοῦτ’ ἔστι τὰ ἄτομα.

[*](3 an τοῦτον ? καὶ om. V 4 ἧτον T ἰδοὺ—ἐνλλαγήν (5. 6) om. Κ ἰδοὺ γὰρ ἡ] ἡ γὰρ T 5 τῆ ἰσχάδι V 6 οὔ] οὔτε TV ἐστιν om. TV καὶ om. Κ τὸ] τοῦτο V 8 ἐστιν ἀὴρ καὶ πῦρ] ταὐτὸν ἥλιος καὶ πῦρ ὑπάρχει KV 9 τῷ om. V 10 pr. γὰρ] δὲ Κ ἐστιν] an ᾖ ? ἀλλ᾿ οὖν] ἀλλὰ V 11 εἰσιν TV 12 καὶ (ante ταῦτα) om. T ἄπειρα εἶναι colloc. T 18 κατιέναι δὲ] καὶ κατιέναι V διὰ τῶν Paris. 2089: ora. KTV 19 τρόπον om. KT ὅτι om. T καὶ om. V 23 ποιοῦσι V1 δὲ] γὰρ T)

p. 6.16 Μὴ γὰρ ἂν γενέσθαι τούτων ἐπιστήμην.

Τοῦτ᾿ ἔστιν οὔκ εἰσι γνωστά· ἀόριστα γάρ εἰσι.

p. 6,16 Κατιόντων μὲν οὖν εἰς τὰ εἰδικώτατα ἀνάγκη διαιροῦντας τας διὰ πλήθους ἰέναι.

Αὕτη ἐστὶν ἡ κάθοδος· ἐπὶ ἑκάστης δὲ διαιρέσεως ἐστιν ὁ λόγος.

p. 6,18 Ἀνιόντων δὲ εἰς τὰ γενικώτατα ἀνάγκη συναιρεῖν τὸ πλῆθος.

Αὕτη ἐστὶν ἡ ἄνοδος.

p. 6,18 Συναγωγὸν γὰρ τῶν πολλῶν εἰς μίαν φύσιν τὸ εἶδος.

Φησὶν ὅτι τὸ εἶδος περιέχει πολλούς· ἐν γὰρ τῷ ἀνθρώπῳ συνάγεται Σωκράτης καὶ Πλατῶν καὶ πάντα τὰ ἄτομα. ἔτι δὲ πλέον συναγωγὸν τὸ γένος· ὅλα γὰρ τὰ εἴδη εἰς ἕν τι συνάγεται, εἰς τὸ ζῷον.

p. 6,20 Τὰ δὲ κατὰ μέρος καὶ καθ᾿ ἕκαστον τοὐναντίον τοὐναντίον εἰς ἀεὶ διαιρεῖ τὸ ἕν.

Τὰ δὲ μερικά, φησί, Λαὶ καθ’ ἕκαστον ἀεὶ διαιρεῖ τὸ ἓν εἰς πλῆθος, οἷον ὁ Σωκράτης καὶ ὁ Ἀλκιβιάδης διαιρεῖ τὸ εἶδος εἰς πολλά· κατὰ γὰρ τὸ εἶδος οἱ πολλοὶ ἄνθρωποι εἷς ἐστι, κατὰ δὲ τὰ ἄτομα ὁ εἷς πλείονές εἰσι. κοινῶς δὲ τὸ κοινὸν μὲν συλληπτικόν ἐστι, τὸ μερικὸν δὲ διαιρετικόν.

Πρᾶξις κβ΄.

Τὸν ἴδιον σκοπὸν πανταχόσε φυλάττων ὁ φιλόσοφος λογικώτερον πάντα ζητεῖν προαιρεῖται· περὶ γὰρ τῆς ῥίζης τῆς λογικῆς καὶ θεμελίου νυνὶ τὴν διδασκαλίαν ποιεῖται, φημὶ δὲ περὶ κατηγορουμένου καὶ ὑποκειμένου. ὅτι δὲ ῥίζα καὶ θεμέλιός ἐστι τῆς λογικῆς τὸ κατηγορούμενον καὶ ὑποκείμενον, [*](1 καὶ μὴ γὰρ V 2 εἰσι (post γάρ)] ἐστί T 3 μὲν om. Κ 5 δὲ om. T 6 συναιρεῖν] ἀναιρεῖν Κ: ἀναιρεῖν ex διαιρεῖν corr. T 9 συναγαγών TV1 12 εἰς ἕν τι] ἔν τινι V an συνάγεται <ὡς> ? τὸ oin. V 13 τὰ] τὸ ἕκαστα Porph. 4 ἀεὶ—πολλά (16) om. Κ ἀεὶ om. V post ἕν add. οἷον σωκράτης καὶ ἀλκιβιάδης V 15 τὰ δὲ om. T τὸ πλῆθος εἰς ἓν colloc. 16 οἶον—ἀλκιβ. om. V ante διαιρεῖ add. καὶ V εἶδος] πλῆθος (superscr. εἶδος) V 17 ἄνθρωποι om. V εἰσι T πλείονες] πλεῖον V1 18 μὲν om. TV 19 πρᾶξις κα V: om. T 20 πανταχόσε] πανταχοῦ ὡς KT 21 προείρηται KT)

σαφὲς ἐκ τοῦ λεγομένου· ἡ λογικὴ πραγματεία πέρας ἔχει τὴν ἀποδεικτικήν, ἡ ἀποδεικτικὴ δὲ ἐκ συλλογισμῶν σύγκειται, οἱ συλλογισμοὶ δὲ ἐκ προτάσεων, αἱ προτάσεις ἐκ κατηγορουμένου καὶ ἐξ ὑποκειμένου. ἀποδεικτικὴ δέ ἐστιν ὁ βέβαιος λόγος ὁ ἀναντίρρητος. πολλὰ δέ ἐστι τὰ περὶ τούτου λεγόμενα, ἅπερ ἐκεῖ γενόμενοι παραθησόμεθα. ὕπερ δὲ τοῦ μὴ πλέον ἄγειν τὸν λόγον ἐνταῦθά που αὐτὸν καταπαύσωμεν. συλλογισμὸς δέ ἐστιν ὁ συντιθέμενος λόγος ῾ὁ ἄνθρωπος ζῷον· τὸ ζῷον οὐσία· ὁ ἄνθρωπος ἄρα οὐσία᾿. μέρη δὲ τοῦ συλλογισμοῦ εἰσιν αἱ προτάσεις· πρώτη γὰρ πρότασις ῾ὁ ἄνθρωπος ζῷον᾿ δευτέρα πρότασις ῾τὸ ζῷον ζῷον ἔχουσι δὲ αἱ προτάσεις ὑποκείμενον καὶ κατη|γορούμενον· ὑποκείμενον μὲν ἔχει ἡ πρώτη [*](196r) πρότασις τὸν ἄνθρωπον κατηγορούμενον δὲ τὸ ζῷον, ἡ δευτέρα δὲ ὑποκείμενον μὲν ἔχει τὸ κατηγορούμενον δὲ τὴν οὐσίαν. τὸ οὖν κατηγορούμενον ἢ ἐπὶ πλέον τοῦ ὑποκειμένου ἐστὶν ἢ ἐπ’ ἴσης, οὐδέποτε δὲ ἐπ’ ἔλαττον· τὸ ὑποκείμενον δὲ ἢ ἐπ’ ἴσης ἢ ἐπ’ ἔλαττον, οὐδέποτε δὲ ἐπὶ πλέον ἐστὶ τοῦ κατηγορουμένου. καὶ ἐπὶ πλέον μέν ἐστι τὸ κατηγορούμενον τοῦ ὑποκειμένου, ὥσπερ τὸ ζῷον τοῦ ἀνθρώπου τὸ γὰρ ζῷον ἐπὶ πλέον φθάνει τοῦ ἀνθρώπου· εἴ τι μὲν γὰρ ἄνθρωπος, τοῦτο καὶ ζῷον, οὐκ εἴ τι δὲ ζῷον, τοῦτο καὶ ἄνθρωπος), ἐπ’ ἴσης δὲ κατηγορεῖσθαι τοῦ ὑποκειμένου φαμὲν ὡς τοῦ ἀνθρώπου τὸ γελαστικόν· ἰσορρεπὲς γὰρ ἑκάτερον. ἐπὶ τούτων δὲ ἑκάτερον καὶ ὑποκείμενον καὶ κατηγορούμενον ἔξεστι λαμβάνειν, ἀλλ’ οὐκ ἐν αὐτῇ τῇ προτάσει. ἐκ τῶν λεχθέντων δὲ σαφὲς ὑπάρχει πῶς καὶ τὸ ὑποκείμενον ἐπ’ ἴσης εὑρίσκεται καὶ ἐπ’ ἔλαττον· ἐπ’ ἴσης γὰρ εὑρίσκεται, ὅτε τὸ γελαστικ[ον κατηγορεῖται τοῦ ἀνθρώπου, ἐπ’ ἔλαττον δέ, ὅταν τοῦ ἀνθρώπου τὸ ζῶον. παράδειγμα δὲ ἔστω τῶν λεγομένων ἡ προειρημένη διαίρεσις· ἡ μὲν γὰρ οὐσία κατηγορούμενόν ἐστι, τὰ δὲ ἄτομα μόνον ὑποκείμενα, τὰ δὲ μέσα καὶ κατηγορούμενα καὶ ὑποκείμενά, ἀλλὰ τὸ μὲν εἰδικώτατον μᾶλλον ὑπόκειται ἤπερ κατηγορεῖται (τῶν γὰρ ἀτόμων μόνων κατηγορεῖται, ὑπόκειται δὲ καὶ ὑπέστρωται πᾶσι τοῖς ἄνω), τὰ δὲ ὑπάλληλα μᾶλλον κατηγορούμενά ἐστιν ἤπερ ὑποκείμενα· πολλῶν γὰρ κατηγορεῖται, οὐ πολλοῖς [*](2 pr, δὲ om. T alt. δὲ cm. TV 6 που om. V αὐτὸν καταπαύσομεν Κ: καταπαύσωμεν (—σομεν V) τὸν λόγον TV 7 συντεθειμένος KT 7. 8 ὁ ἄρα οὐσία om. V 9 δευτέρα πρότασις om. V 10 μὲν om. T 11 alt. δὲ om. KT 12 μὲν om. KT post alt. κατηγοp. add. τὴν οὐσίαν (τοῦ superscr.) V 13 οὐδέποτε δὲ om. T ἐτ᾿ (ante ἔλαττον) om. V 14 ἢ (post δὲ) om. V 15 μέν om. V 16 τὸ γὰρ—ἀνθρώπου om. V 18. 19 κὰτ. φαμὲν τόν ἄνθρωπον τοῦ ὑποκ. τοῦ γελαστικοῦ V 18 ὡς τοῦ om. T 19 ἐπὶ τούτων δὲ ἑκάτερον om. V 20 ἔξεστι—ἀλλ᾿ οὐκ ἐν] ἐξ ὦν συλλαμβάνειν ἕτερον V ἔξεστι scripsi: ἐξ ἴσου KT λαμβάνεται Τ 21 δὲ om. V ὑπάρχον V 22 ἐπ’ (ante ἔλαττον) om. V 23 ὅταν om. TV 23. 24 τοῦ ἀνθρώπου τὸ ζῶον] ὁ ἄνθρωπος τοῦ ζώου KT 24 ad προειρημένη add. ἡ ἡ προκειμένη in mrg. Κ 25 ὑποκείμενον V 26 καὶ (aute κατηγ.) om. KT 27 ὑποκείμενον V μόνον Κ 28 μᾶλλον] μόνον V) δὲ ὑπόκειται. ἴσως δὲ ἀπορήσει τις λέγων· πῶς λέγετε τὴν οὐσίαν μόνον κατηγορεῖσθαι, ἐξ οὗ ὁρῶμεν τὸ λευκὸν οὐσίας κατηγορούμενον; φαμὲν γὰρ τὸ λευκὸν κατηγορεῖσθαι τοῦ κύκνου· ὥστε οὖν κακῶς λέγετε αὐτὴν μόνον κατηγορεῖσθαι· ἰδοὺ γὰρ καὶ ὑπόκειται τοῖς συμβεβηκόσι. πρὸς τοῦτο δὲ λέγομεν ὅτι οὐ λέγομεν πάντων τῶν ὄντων αὐτὴν κατηγορεῖσθαι, ἀλλὰ μόνων τῶν ὑπ’ αὐτήν· τινὶ γὰρ τῶν ὑπ’ αὐτὴν ὑποκεῖσθαι ἀδύνατον. παραδείγματι δὲ τὴν τοιαύτην διαίρεσιν ὑποβάλωμεν· ἔστιν ἡ οὐσία οἱονεὶ τὸ ὅλον, τὰ δὲ ἄτομα οἱονεὶ τὰ μέρη, τὰ δὲ μέσα καὶ ὅλα καὶ μέρη, ἀλλὰ τὸ μὲν εἰδικώτατον μᾶλλον μέρος ἐστὶν ἤπερ ὅλον, τὰ δὲ ὑπάλληλα μᾶλλον ὅλα ἤπερ μέρη· μᾶλλον γὰρ κατηγορεῖται ἤπερ ὑπόκειται. ὥσπερ οὗν τὸ ὅλον ἔχει πάντα ὑφ’ ἑαυτὸ τὰ μέρη, οὕτω καὶ ἡ οὐσία πάντα ἔχει τὰ ἐξ αὐτῆς διαιρούμενα ὑφ’ ἑαυτήν. ἰστέον δὲ ὡς οὐ ταὐτόν ἐστιν ὅλον καὶ οὐσία· ἡ μὲν γὰρ ἐν πᾶσι τοῖς ὑπ’ αὐτὴν ὅλη ὡς ὅλη θεωρεῖται, τὸ δὲ ὅλον ἐν τοῖς ὑπ’ αὐτὸ μέρεσιν οὐχ ὅλον ὡς ὅλον θεωρεῖται· οὔτε γὰρ ἐν τῇ χειρὶ θεωρεῖται ὅλος ὁ Σωκράτης. οὐδὲ τὰ μέρη καὶ τὰ ἄτομα ταὐτόν ἐστι· τῶν μὲν γὰρ ἀτόμων ἔχει ἓν καὶ ἕκαστον τὴν οὐσίαν ὅλην ὡς ὅλην, τῶν δὲ μερῶν ἓν καὶ ἕκαστον οὐκ ἔχει τὸ ὅλον ὡς ὅλον.

Εἰρηκὼς ὁ Πορφύριος περὶ τοῦ εἰδικωτάτου εἴδους καὶ ὑπαλλήλου καὶ κατηγορουμένου καὶ ὑποκειμένου | ἄτοπον ἡγεῖται παριδεῖν καὶ τὰ ἄτομα 196v ἀμνημόνευτα τῆς ἑαυτοῦ διδασκαλίας, εἴ γε καὶ τῶν πρός τί εἰσι πρὸς τὰ ἐπαναβεβηκότα καὶ μία περὶ αὐτῶν ἀπαιτεῖται εἶναι διδασκαλία· ὅπου γὰρ εἶδος, ἐκεῖ καὶ ἄτομα ὑπάρχει. ὁρίζεται τοίνυν τὰ ἄτομα οὕτως· ἄτομόν ἐστι τὸ ἐξ ἰδιοτήτων συγκείμενον, ὧν τὸ ἄθροισμα οὐκ ἄν ὀφθείη ἐπὶ ἑτέρου ποτέ. καὶ σκόπει πῶς τὸ οἰκεῖον τοῦ φιλοσόφου ἐφύλαξε, τὸ τοιόνδε ἄτομον μὴ ὁριζόμενος (τοῦτο γὰρ μερικόν ἐστιν), ἀλλὰ τὸ ἁπλῶς ἄτομον. φησὶ δὲ ἄτομόν ἐστι τὸ ἐκ συμβεβηκότων συγκείμενον, ὧν τὸ ἄθροισμα οὐκ ἂν ὀφθείη ἐπὶ ἑτέρου ποτέ, οἶον ὁ Σωκράτης ἐκ τῆς φαλάκρας καὶ τοῦ προκοιλίου καὶ τοῦ εὐφυοῦς καὶ σώφρονος σύγκειται. ταῦτα δὲ ὁμοῦ ἐπὶ ἑτέρου οὐχ ἂν φανείη ποτέ· κἄν γὰρ ἔχῃ τὸ φαλακρόν, ἀλλ’ οὐ πάντα τὰ ἄλλα· ἀδύνατον γὰρ δύο ὁμοίους εἶναι κατὰ πάντα. [*](1. 2 κατηγ. μόνον colloc. T 1. 2 μόνην ἑαυτῆς κὰτ. V 3 λέγετε αὐτὴν Paris. 2089: λέγετε KT: ἑαυτῆς V 4 καὶ om. Κ post δὲ add. καὶ T 5 αὐτὴν aute πάντων colloc. V 5. 6 ἀλλὰ μόνων τῶν ὑπ᾿ αὐτὴν Paris. 2089: om. KTV 7 δὲ om. T ὑποβάλλωμεν T 9 τὰ μὲν εἰδικώτατα T μέρος Paris. 2089: μέρη KTV 10 ὅλα Paris. 2089: ὅλον KTV ἤπερ ex εἴπερ corr. T: ἢ V 12 ὑπ’ αὐτήν KT οὐ suppi. V2 13 ante οὐσία add. ἡ V ἐν—αὐτὴν om. T 16 καὶ om. TV 17 καὶ om. V 20 an <ἐν> τῇ . . διδασκαλίᾳ ? 21 ἐπαναβεβ.] ἀναβεβηκότα T μέα—διδασκαλία Paris. 2089: μίαν περὶ αὐτῶν ἀπαιτεῖ ἀποτείνεται T, ἀπαιτεῖται V) τὴν διδασκαλίαν KTV 22 ἄτομον Κ ὁρίζεται] p. 7,22 23 ἰδιοτήτων] ἰδίων V ὧν] οὑ TV 24 τοῦ ἑτέρου Κ καὶ om. Κ 25 τοιοῦτον V ὁρισάμενος V 26 συμβεβηκότος V: ἰδιοτήτων Porph. 27 et p. 168,1 ὧν] οὗ TV 27 ἐπὶ ἑτέρου οὐκ ἂν ὄφθ. colloc. T τοτέ om. Κ ὁ om. V 28 σύγκειται om. Κ 29 οὐκ ἂν φανείη ποτέ] οὐ φαίνεται V γὰρ om. Κ 30 παντός (alt. 1.) V)

καλῶς οὖν εἶπεν ὦν τὸ ἄθροισμα ἐπὶ ἑτέρου οὐκ ἂν ὀφθείη ποτέ. τινὲς δέ φασιν ὅτι ἐκ τῶν συμβεβηκότων πλέον ὁ τόπος συμπληροῖ τὸ ἄτομον· τὰ μὲν γὰρ ἄλλα πάντα κοινά ἐστιν, ἡ φαλακρότης τὸ εὐφυὲς καὶ τὸ σῶφρον, ὁ δὲ γε τόπος μόνον ἴδιόν ἐστι τοῦ ἀτόμου· οὔτε γὰρ δύναται δύο ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ καθέζεσθαι, ἐπεὶ ἔσται σῶμα διὰ σώματος χωροῦν· ὥστε οὖν ὁ τόπος συμπληροῖ τὸν Σωκράτην. κακῶς δὲ οὗτοι λέγουσι· ποῖον γὰρ τόπον λέγουσι, τὸν καθόλου ἢ τὸν μερικόν; καὶ εἰ μὲν τὸν καθόλου, ψευδὲς φαίνεται τὸ λεγόμενον (οὔτε γὰρ ὁ Σωκράτης διαφέρει Ἀλκιβιάδου, καθὸ ἐν τόπῳ ἐστί· κοινὸς γάρ ἐστιν ὁ καθόλου τόπος), εἰ δὲ τὸν μερικόν, ὁμοίως ψευδές ἐστι τὸ λεγόμενον· οὔτε γὰρ ὁ ἐν τῷ Λυκείῳ τόπος μόνου ἐστὶ τοῦ Σωκράτους· δυνατὸν γὰρ καὶ Πλάτωνα ἐν ἐκείνῳ τῷ τόπῳ καθέζεσθαι· ὡς γὰρ ὁ ἐν τῷ θεάτρῳ τόπος τοὐ προλαβόντος ἀεὶ γίνεται, οὕτω καὶ ὁ ἐν τῷ Λυκείῳ· ὥστε οὖν οὐδὲ οὗτος ἴδιός ἐστι Σωκράτους. οὐ συμπληροῖ ἄρα πλείω τῶν ἄλλων συμβεβηκότων ὁ τόπος τὸν Σωκράτην.

Ἐπιλαμβάνονται δὲ Πορφυρίου οἱ Περιπατητικοὶ λέγοντες ὅτι κατὰ δύο τρόπους ἥμαρτε λέγων ὅτι τὸ ἄτομον ἐκ συμβεβηκότων συμπληροῦται· πρῶτον ὁ Ἀριστοτέλης ἐν ταῖς Κατηγορίαις καλλίστην καὶ τιμιωτάτην οὐσίαν πλείω ὅλων φησὶν εἶναι τὴν ἄτομον· εἴ φησιν οὖν ὁ Πορφύριος τὰ ἄτομα συμπληροῦσθαι διὰ τῶν συμβεβηκότων, ἁμαρτίᾳ μεγάλῃ περιπίπτει· τὰ γὰρ οὐσιώδη ἀπὸ οὐσιωδῶν συμπληροῦται, οὐ μὴν ἀπὸ ἐπουσιωδῶν· τοὐναντίον γὰρ τὰ αὐθυπόστατα συμπληροῖ τὰ ἑτεροϋπόστατα. κατὰ δὲ Πορφύριον συνάγεται τὰ ἑτεροϋπόστατα συμπληροῦν τὰ αὐθυπόστατα, φημὶ δὴ τὰ συμβεβηκότα τὴν οὐσίαν. δεύτερον δὲ τὰ συμβεβηκότα ὡς μέρη συμπληροῖ τὸν Σωκράτην ὥστε εἶναι τὸν Σωκράτην ὅλον τὰ συμβεβηκότα δὲ μέρη· μερῶν δὲ | ἀναιρουμένων οὐ συνίσταται τὸ ὅλον· εὑρίσκομεν [*](197r) δὲ ὅτι τὰ συμβεβηκότα γίνεται καὶ ἀπογίνεται χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς· οὐ γὰρ ἀφαιρουμένων τῶν συμβεβηκότων ἀφαιρεῖται καὶ τὸ ὅλον, φημὶ δὴ τὸν Σωκράτην. πρὸς τοῦτο δὲ ἀπολογοῦνται οἱ Πλατωνικοὶ λέγοντες ὅτι οὐ λέγει συμπληροῦσθαι ἀπὸ τῶν συμβεβηκότων ἀλλὰ γινώσκεσθαι. πρὸς τοῦτο δέ φασιν οἱ Περιπατητικοὶ ὅτι οὐ λέγει γινώσκεσθαι, ἀλλὰ συμληροῦσθαι, ὡς καὶ δηλοῖ τὸ κείμενον. πρὸς τοῦτο δὲ οἱ Πλατωνικοί φασιν ὅτι κἂν λέγῃ συμπληροῦσθαι, οὐ κακῶς εἶπεν ἰδιότητας γὰρ οὔ φησὶ τὰ [*](1 ἐπὶ ἑτέρου post ποτέ transp. T 2 ἐκ om. V εἰ] εἰς V 10. 11 ὁ τόπος ὁ ἐν τῶ λ. σωκp. μόνου ἐστίν V 10 λυκίῳ T 12 προλαμβάνοντος Κ 13 τῶ λυκίῳ Κ: λυκίω (τῶ om. T 16 ἔτι λαμβ. δὲ οm. V τοῦ πορφ. V 17 συμπλp.] πληροῦνται V 18 ἐν ταῖς Κατηγορίαις] c. 5 p. 2a11 καλίστην T 19 οὐσίαν om. V ὅλον V τὴν ἄτομα (sic) Urb. 35: τὰ ἄτομα KTV 21 ἀπὸ (aute ἐπουσ.) era. V 22 γὰρ] δὲ T 22. 23 συμπληροῖ—αὐθυπόστατα om. T 23 συμπληροῦν] συμπληροῦντα TV 24 δὴ] δέ TV δὲ om. KT 25 συμπλ.] πληροῖ KV 29 δὴ] δὲ TV 30 τῶν om. KT 32 καὶ om. Τ 33 εἶπεν om. V)

συμβεβηκότα, ἀλλὰ τὴν ἰδιοτροπίαν τῆς κράσεως· ἡ δὲ ἰδιοτροπία τῆς κπάσεως οὐσία ἐστὶν ἑκάστου, οἷον τὸ θερμὸν ἢ τὸ ψυχρόν. πρὸς τούτους δὲ καλῶς ἀντιλέγοντες οἱ Περιπατητικοί φασιν ὅτι καὶ ταῦτα συμβεβηκότα ἐστίν· οὔτε γὰρ ἐὰν ᾖ ὁ Σωκράτης τοῦ Πλάτωνος θερμότερος, κατὰ τοῦτο διοίσει αὐτοῦ· ἀμέλει γίνεται καὶ ἀπογίνεται. τί οὖν ὑμεῖς ὦ Περιπατητικοὶ ἀπολογεῖσθε; φασὶν ὅτι οὐκ ἔστιν ἄτοπον συμπληροῦν τὰ συμβεβηκότα τὴν οὐσίαν, πρὸς ἄλλο δὲ εἶναι συμβεβηκότα καὶ πρὸς ἄλλο οὐσίαν· ὡς γὰρ τὸ θερμὸν τὸ ἐν τῷ πυρὶ λέγεται καὶ οὐσία καὶ συμβεβηκός (πρὸς μὲν γὰρ τὸ σῶμα τοῦ πυρὸς λέγεται συμβεβηκός, πρὸς δὲ τὸ πῦρ οὐσία· οὐσία γὰρ τοῦ πυρὸς ἡ θερμότης), καὶ ὥς φαμεν τὸ ἐν τῷ ὕδατι ψυχρὸν καὶ συμβεβηκὸς εἶναι καὶ οὐσίαν, συμβεβηκὸς μὲν πρὸς τὸ σῶμα τοῦ ὕδατος, οὐσίαν δὲ πρὸς τὸ ὕδωρ, οὕτω καὶ τὸ φαλακρὸν τοῦ Σωκράτους συμβεβηκός φαμεν καὶ οὐσίαν, συμβεβηκὸς μὲν πρὸς τὸν Σωκράτην, καθὸ ἄνθρωπός ἐστιν, οὐσίαν δὲ αὐτοῦ, καθὸ συμπληροῖ τὸν Σωκράτην· οὐσία γὰρ αὐτοῦ καὶ ἡ φαλακρότης, συμβεβηκὸς δέ, καθὸ καὶ ἄλλοις γίνεται. καὶ οὐ θαυμαστόν, εἰ ταῦτα οὐσία λέγεται· πᾶν γάρ συμβεβηκὸς θέλει μετέχειν οὐσίας, ἵνα μὴ πάντῃ ἀμοιρήσῃ τῆς κρείττονος οὐσίας.

p. 7,18 Ἄτομον δὲ λέγεται ὁ Σωκράτης.

Τὸ ἄτομον λέγεται πολλαχῶς· ἔστι γὰρ ἀδιαίρετον ἄτομον ὥσπερ τὸ νῦν καὶ τὸ σημεῖον· τὸ γὰρ νὺν σημαίνει τὸν ἀκαριαῖον ἐνεστῶτα. δέ ἐστιν ὁ ἀκαριαῖος ἐνεστώς, καὶ τὸ σημεῖον παρὰ τοῖς γεωμέτραις ἄτομόν ἐστιν. ἄτομον δὲ καὶ τὸ δυσδιαίρετον ὥσπερ ὁ ἀδάμας καὶ τὰ ὅμοια. ἔστι δὲ ἄτομον καὶ ὁ Σωκράτης καὶ ὁ Ἀλκιβιάδης, οὐχ ὅτι οὐ πέφυκε τέμνεσθαι τέμνεται γὰρ εἰς σῶμα καὶ ψυχήν), ἀλλ’ ὅτι μετὰ τὴν τομὴν οὐ σώζει τὸ οἰκεῖον εἶδος.

p. 6,24 Ἀποδεδομένου δὲ τοῦ γένους καὶ τοῦ εἴδους τί ἑκάτερον.

Φησὶν ὅτι ἀποδεδώκαμεν τί ἐστι γένος καὶ τί ἐστιν εἶδος. ἀποδεδώκαμεν, ὡς λέγει, ἀλλ’ ἑκατέρου ὁ ὁρισμὸς κακῶς ἔχει· ἐλέγομεν γὰρ τοῦ γενικωτάτου γένους | ἀποδοδῆναι τὸν προειρημένον ὁρισμόν, οὐ μόνον δὲ τῷ 197v γενικωτάτῳ ἁρμόζειν, ἀλλὰ καὶ τοῖς ὑπαλλήλοις γένεσιν· ὡς γὰρ ἁρμόζει [*](4 ᾖ] ἐστὶν TV κατὰ τοῦτο] κατ’ αὐτὸ τοῦτο Κ 5 ὑμεῖς] ἡμῖν T 6 ἐπολογεῖσθαι K συμπληροῦντα V 11 καὶ ἄτομον εἶναι colloc. V 17 ἀμοιρήσει K 18 δὲ] γὰρ K: om. V 22 οὐσίαν δὲ καὶ τὸ δυσδιαίρετον] τὸ ἄτμητον καὶ δυσδιαίρετον T: καὶ ἄτομον ἀδιαίρετον V post ἀδάμας add. λίθος V 23 6 (ante ἀλκ.) om. T οὐ] μὴ Κ 20 τί ἐστιν ἑκάτ. Porph. 27. 28 alt. ἀποδεδώκαμεν] ἀποδέδωκε δὲ KT 28 ἐλέγομεν γὰρ] cf. p. 133,5 sq. 29 μόνω T δὲ om. T 30 ἁρμόζειν] ἁρμόζει V)

τῷ γενικωτάτῳ ὁ ὅρος ὁ λέγων τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορούμενον, οὕτω καὶ τῷ ὑπαλλήλῳ· ὁ αὐτὸς γὰρ ἐὰν λεχθῇ καὶ ἐπὶ τοῦ ὑπαλλήλου, ἁρμόσει αὐτῷ. καὶ ὁ τοῦ εἰδικωτάτου δὲ εἴδους ὁρισμὸς οὐ μόνον τῷ εἰδικωτάτῳ ἁρμόζει, ἀλλὰ καὶ τῷ ἀτόμῳ· τὸ γὰρ ἁπλῶς ἄτομον ἐπιδέχεται καὶ τὸν τοιοῦτον ὁρισμόν· τὸ γὰρ ἁπλῶς ἄτομόν ἐστι τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ ἀριθμῷ ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορούμενον. τί οὖν φαμεν πρὸς ταῦτα; λέγομεν πρὸς τὸ πρῶτον ὅτι κἂν ἁρμόζῃ ὁ ὁρισμὸς τοῦ γενικωτάτου γένους τῷ ὑπαλλήλῳ, οὐκ ἄγεται ὑφ’ ἁμαρτίαν· οὔτε γὰρ μόνου τοῦ γενικωτάτου ἀπεδόθη, ἀλλ’ ἑκάστου γένους. πρὸς δὲ τὸ δεύτερόν φαμεν ὅτι ὁ ὁρισμὸς τοῦ εἰδικωτάτου εἴδους οὐχ ἁρμόζει τῷ τοιῷδε ἀτόμῳ, ἀλλὰ τῷ ἁπλῶς ἀτόμῳ· τὸ δ’ ἁπλῶς ἄτομον εἴδους τάξιν ἐπέχει ἤτοι εἶδός ἐστιν. ἔχομεν ἐντεῦθεν ὡς ἔδει τὰ εἰδικώτατα εἴδη εἰς τὸ ἀπλῶς ἄτομον διαιρεῖσθαι, κἂν μὴ βούληται Πλατῶν· ὅτι γὰρ τὸ ἀπλῶς ἄτομον οὐκ ἔστιν εἶδος, ἐντελῶς ἐν ταῖς Κατηγορίαις εἰσόμεθα· τάξιν γὰρ ἐπέχει.

p. 7,2 Τὸ μὲν γένος ἀεὶ τοῦ εἴδους κατηγορεῖται.

Σκόπει πῶς λέγει πάντα τὰ ἐπὶ πλέον κατηγορεῖσθαι τῶν ἐπ’ ἔλαττον· οὐ γὰρ εἴ τι ζῷον, εἴποις, ἄνθρωπος.

p. 7,7 Ὥσπερ τὸν ἄνθρωπον εἶναι ζῷον.

Φησὶν ὅτι δικαίως τὸ ζῷον τοῦ ἀνθρώπου κατηγορεῖται· εἴ τι μὲν γάρ ἄνθρωπος, τοῦτο καὶ ζῷον, οὐκ εἴ τι δὲ ζῷον, τοῦτο καὶ ἄνθρωπος· ὥστε οὖν ἐπὶ πλέον φθάνει τὸ ζῶον τοῦ ἀνθοώου.

p. 7,14 Τὸ γενικώτατον καὶ κατὰ τοῦ γένους ἢ τῶν γενῶν.

Κακῶς λέγει τὸ γενικώτατον ἑνὸς κατηγορεῖσθαι· οὐδέποτε γὰρ τὸ γενικώτατον ἑνὸς γένους κατηγορεῖται, ἀλλὰ πολλῶν.

p. 7,14 Εἰ πλείω εἴη τὰ μέσα καὶ ὑπάλληλα.

Καὶ τοῦτο πάλιν κακῶς εἶπε· φησὶ γάρ· ἀεὶ πολλῶν γενῶν κατηγορεῖται τὸ γενικώτατον, εἰ πολλὰ εἴη τὰ μέσα καὶ ὑπάλληλα. πάντως δὲ [*](1 ὁ λέγων om. TV τὸ ex τῶ corr. V 2 κατηγορεῖσθαι V 3 λεχθείη KT post αὐτῷ add. γένος ἐστι τὸ κτὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῶ εἴδει ἐν τῶ τί ἐστι κατηγορούμενον TV 4. 11 ἰδικωτάτου Κ 4 δὲ om. TV μόνω V 5 καὶ (ante τὸν) om. Κ 6 γὰρ scripsi: δὲ libri 7 post φαμεν add. καὶ Κ 8 κἂν] ἐὰν V 11. 12 ἀλλὰ—ἀτόμῳ om. Κ 13 ἰδικώτ. Κ εἴδη ex γένη corr. T εἰς τὸ ἁπλ. ἄτ.] τὸ ἁπλῶς ἄτομον V1: τῶ ἁπλῶς ἀτόμω V2 14 βούλεται T 19 εἴποις ἄν εἶναι Porph. 20 κὰτ. τοῦ κατ. colloc. T 21 γὰρ om. T pr. καὶ om. V 23 τοῦ om. T εἰ] εἴη] ἢ V1 27 εἶπε om. V ἀεὶ om. V 27. 28 κὰτ. γενῶν colloc. T)

ὅπου ἐστὶ γενικώτατον, πολλά εἰσι τὰ ὑπάλληλα. τὰ δὲ ὑπάλληλα καὶ μέσα τὰ αὺτὰ εἶπε.

p. 7,15 Καὶ κατὰ τοῦ εἴδους καὶ κατὰ τοῦ ἀτόμου.

Πρὸς τὰ ἄνω κατηγορεῖαι τὸ τὸ γενικώτατον καὶ τοῦ εἰὸικωτάτου καὶ τῶν ἀτόμων.

p. 7,20 Καὶ τουτὶ τὸ λευκόν.

Καλῶς εἶπε τὸ τοιόνδε λευκόν· δεικτικῶς γάρ αὐτὸ εἶπε· τὸ γὰρ ἁπλῶς λευκὸν οὐκ ἔστιν ἄτομον.

p. 7.21 Εἰ μόνος αὐτῷ εἴη Σωκράτης υἱός.

Καλῶς εἶπεν εἰ μόνος αὐτῷ ἐστι Σωκράτης υἱός· εἰ γὰρ ἔστι καὶ ἄλλος, τότε τὸν Σωκράτην οὐ δηλοῖ, ἀλλ’ ἀόριστον υἱὸν λέγει, τὰ δέ γε ἄτομα ἀόριστα.

p. 7,25 ἐπὶ πλειόνων μᾶλλον δὲ ἐπὶ πάντων τῶν κατὰ μέρος ἀνθρώπων, καθὸ ἄνθρωποί εἰσι.

Φησὶν ὅτι αἱ ἰδιότητες αἱ οὖσαι ἐν τῷ ἀνθρώπῳ δύνανται καὶ ἐν τῷ μερικῷ εἶναι, | οἷον τὸ λογικὸν τὸ θνητὸν καὶ εὐφυές εἰσιν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ, [*](198r) δύνανται δὲ καὶ ἐν Σωκράτει καὶ Ἀλκιβιάδῃ εἶναι, καθὸ καὶ αὐτοὶ ἄνθρωποί εἰσιν· αἱ γοῦν ἰδιότητες τοῦ Σωκράτους οὐ δύνανται καὶ ἐν ἄλλῳ εἶναι, καθὸ οὐ πάντες Σωκράτης. εἰπὼν δὲ ἐπὶ πλειόνων καὶ γνοὺς ὅτι οὐ μόνον ἐπὶ πλειόνων διήκουσιν αἱ ἰδιότητες τοῦ κοινοῦ, λέγω δὲ τοῦ ἁπλῶς ἀνθρώπου, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ ὅλων, ἐπήγαγε μᾶλλον δὲ ἐπὶ πάντων τῶν κατὰ μέρος. ἐγὼ δὲ οἶμαι εἶναι τούτου ἑτέραν ἐξήγησιν· τὸ γὰρ ἐνδοιάζειν φιλόσοφον ἄτοπον φαίνεται· ἐπεὶ γὰρ καὶ τὸ λογικὸν καὶ τὸ θνητὸν τοῦ ἀνθρώπου εἰσὶν ἰδότητεσ, κατὰ μὲν τὸ λογικὸν λέγομεν τὴν ἰδιότητα αὐτοῦ ἐπὶ πλειόνων φέρεσθαι τὸ τοιοῦτον γὰρ καὶ ἐπὶ ἀγγέλων δύναται εἶναι), κατὰ δὲ τὸ λογικὸν θνητὸν τὴν ἰδιότητα αὐτοῦ φαμεν φέρεσθαι ἐπὶ [*](2 τὰ, αὐτὰ εἶπε] ταῦτα V 4 τὰ Par. 20S9: τό KTY post εἴδους iter, κατὰ τοῦ ἀτόμου πρὸς τὰ (sic) ἄνω—εἴδους V 6 τουτὶ] τοῦτο V 7 εἶπε] ἔχει (bis) V 7. 8 δεικτικῶς—λευκὸν om. T 9 καὶ εἰ V 9. 10 μόνω Κ 10 καλῶς—υἱός om. V 11 καὶ om. V σωκράτειν V 12 ἀόριστα] ὁριστά V 13 πλειόνων μᾶλλον δὲ] πλειόνων δὲ μάλιστα δὲ K: πλείονων μάλιστα δὲ T: πλείω μᾶλλον V 16 τὸ (ante θνητ.) om. V εἰσιν] ἔστιν libri 17 δύναται V καὶ ἐν ἀλκ. V εἶναι post δύνανται δὲ colloc. T: om. V 19 σωκράτεις V 19. 20 γνοὺς—πλειόνων om. V 22 ἑτέραν τούτου colloc. T 22. 23 ἐνδυάζειν T 23 καὶ (post γὰρ) om. KV τὸ (ante θνητὸν) om. V 24 τοῦ om. Κ)

πάντων τῶν κατὰ μέρος ἀνθρώπων. ὥστε οὖν τὸ ἐπὶ πάντων μόνον οὐκ ἠδύνατο εἰπεῖν· ἐποίει γὰρ καὶ τὸν ἄγγελον θνητόν. πρὸς μὲν οὖν τὸν ἄγγελον προσέχων εἶπε τὸ πλειόνων, πρὸς δὲ τὸν κατὰ μέρος ἄνθρωπον εἶπε πάντων.

p. 8,1 Ὅλον γάρ τι τὸ γένος.

Ἴδου οὖν λέγει· τὸ μόνον κατηγορούμενον τῷ ὅλῳ ἔοικε.

p. 8,2 Τὸ εἶδος δὲ καὶ ὅλον καὶ μέρος.

Τὸ ὑπάλληλον δὲ μᾶλλον ὅλον ἐστὶν ἤπερ μέρος, τὸ δὲ εἰδικώτατον μᾶλλλον μέρος ἤπερ ὅλον.

p. 8,2 Ἀλλὰ μέρος μὲν ἄλλου, ὅλον δὲ οὐκ ἄλλου ἀλλ’ ἐν ἄλλοις· ἐν γὰρ τοῖς μέρεσι τὸ ὅλον.

Διδάσκει ἡμᾶς ὁ Πορφύριος ὅτι οὐκ ἐπ’ ἴσης ἀεὶ λαμβάνεται τὰ πρός τι· ἔστι μὲν γὰρ ὅτε ἐπ’ ἴσης, καὶ ἔστιν ὅτε οὔ. ἐπ’ ἴσης μὲν ὡς ἵνα εἴπω τὸ δεξιὸν τοῦ ἀριστεροῦ ἐστι δεξιόν, τὸ ἀριστερὸν τοῦ δεξιοῦ ἐστιν ἀριστερόν᾿. οὐκ ἐπ’ ἴσης δὲ ὥσπερ ἐν τῷ ὅλῳ καὶ τοῖς μέρεσι· φαμὲν γὰρ τὸ μέρος ὅλου ἐστὶ μέρος᾿, οὐ φαμὲν δὲ ὁμοίως ἑνικῶς ῾τὸ ὅλον μέρους ἐστὶν ὅλον᾿, ἀλλὰ ῾τὸ ὅλον μερῶν ἐστιν ὅλον᾿. οὕτω δὲ καὶ ἐπὶ τοῦ πατρὸς τοῦ ἔχοντος πολλοὺς υἱούς φαμεν τὸ ἓν σκέλος ἑνικῶς, τὸ δὲ ἕτερον πληθυντικῶς· οἱ υἱοὶ πατρός εἰσιν υἱοί, ὁ πατὴρ δὲ υἱῶν ἐστι πατήρ, οὐχ ἑνὸς δὲ υἱοῦ ὁμοίως τῷ πρώτῳ σκέλει.

Πρᾶξις κγ΄.

Περὶ διαφορᾶς.

Μετὰ τὴν ἑκατέρων τῶν ἄκρων διδασκαλίαν χωρητέον καὶ ἐπὶ τὴν διαφορὰν τρίτην εἰληφυῖαν τάξιν· παρακεχώρηκε δὲ τῷ εἴδει τῆς τάξεως [*](1 τὸ ἐπὶ Paris. 2089: τὸ εἰπεῖν KT: τῶ εἰπεῖν V μόνων V; ex μόνον corr. T 2 ἔδυν. V ἐποίει] εἴποι V καὶ] ἄν V 3 προσέχων Paris. 2089: προσεχῶς KTV 6 οὑν om. V τὸ μόνον κὰτ.] τῶν μόνων κατηγορουμένων V 7 ante τὸ εἶδος add. καὶ TV: eras. Κ τὸ δὲ εἶδος Porph. ὅλον λέγεται καὶ μέρος Κ 8 ὅλον] ὅπερ V ante μέρος add. τὸ Κ1 δὲ om. V 10 ὃλον—ἀλλ᾿ om. V 11 ἐν τοῖς γὰρ colloc. Κ 12 ἀεὶ om. KT 13 ἔστιν (ante ὅτε) om, T 14 ante τὸ ἀριστ. add. καὶ T τοῦ (ante δεξιοῦ) om. Κ 16 τὰ μέρη ὅλου ἐστὶ μέρη V 17 ἀλλὰ—ἐστιν ὅλον om. K ἀλλὰ—μερῶν] οὔτε γὰρ V 19 οἱ coll. ante alt. υἱοί V 20 post ὁμοίως add. δὲ ὡς V 21 πρᾶξις κγ' om. T κγ' scripsi: κβ' KV τῆς διαφορᾶς V 24 et p. 173.2 παρακεχώρηκε scripsi: παρακεχωρήκασι libri)

εἰ καὶ φύσει προτερεύει, διὰ τὸ γειτνιάζειν τῷ γένει. οὐ μόνον δὲ τούτου ἕνεκα τῷ εἴδει παρακεχώρηκε τῆς τάξεως, ἀλλ’ ἵνα μὴ διασπασμὸς τῶν διδασκαλιῶν γένηται· τὸ γὰρ γένος καὶ τὸ εἶδος ἐν τῷ τί ἐστι κατηγοροῦνται, ἡ δὲ διαφορὰ καὶ τὸ ἴδιον καὶ τὸ συμβεβηκὸς ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστιν εἰ διέλαβεν οὗν μετὰ τὸ γένος περὶ διαφορᾶς, ἤμελλε διασπᾶν τὴν διδασκαλίαν τῶν πρός τι, ἀλλὰ μὴν καὶ τῶν ὁποῖόν τί ἐστιν· ἡ γὰρ διαφορὰ ἤμελλε μεσάζεσθαι ἐκ γένους καὶ εἴδους διασπῶσα τὰ πρός τι, καὶ τὸ εἶδος δὲ μεδα|ζόμενον ἐκ διαφορᾶς καὶ ἰδίου ἔμελλε διασπᾶν τὰ ἐν τῷ ὁποῖον [*](198v) τί ἐστι κατηγορούμενα.

Μαθόντες οὗν ἐκ τῶν ἀρτίως καὶ πρώην λεγομένων τὴν δέουσαν τάξιν εἰληφέναι τὴν διαφορὰν σπουδῇ ἐπ’ αὐτὴν χωρήσωμεν. πρῶτον δὲ τοῖς διηγορευμένοις κανόσι χρησάμενοι διαστείλωμεν τὴν ὁμωνυμίαν· ὁμώνυμος γὰρ φωνὴ καὶ ἡ διαφορά. λέγεται τοίνυν διαφορὰ τριχῶς· ἔστι γὰρ ἡ κοινῶς διαφορὰ καὶ ἡ ἰδίως καὶ ἡ ἰδιαίτατα. καὶ κοινῶς μέν ἐστιν ἡ σημαίνουσα χωριστὸν συμβεβηκός, ἰδίως δὲ ἡ σημαίνουσα ἀχώριστον, ἰδιαίτατα δὲ ἡ οὐσίαν παριστῶσα. καὶ τοῦ μὲν πρώτου <ὑπόδειγμα> τὸ λευκὸν ἐν ἐμοὶ χωριστόν ἐστι· δυνατὸν γάρ ἐστι γενέσθαι τὸ λευκὸν μέλαν. τοῦ δὲ δευτέρου ἡ γλαυκότης ἡ ἐν ἐμοὶ ἀχώριστός ἐστιν. ὁ γὰρ γλαυκόφθαλμος οὐκέτι καὶ μελανόφθαλμος. τοῦ δὲ τρίτου· τὸ λογικὸν διακρίνει ἡμᾶς ἐκ τῶν ἀλόγων· αὕτη γὰρ ἡ διαφορὰ οὐσίαν δηλοῖ. διὰ τί δὲ τρεῖς εἰσιν αἱ διαφοραὶ καὶ οὔτε πλείους εἰσὶν οὔτε ἐλάττους λέξομεν, μετέπειτα δὲ καὶ διὰ τί τοιούτων προσηγοριῶν ἐπέτυχον ἐροῦμεν. τὰ πράγματα διττά ἐστιν, ἢ συμβεβηκότα ἢ οὐσία, τὰ συμβεβηκότα ἢ χωριστὰ ἢ ἀχώριστα. καὶ εἰ μὲν χωριστὸν εἴη τὸ συμβεβηκός, τότε γίνεται ἡ κοινῶς διαφορὰ οἷον τὸ λευκὸν καὶ τὸ ἐκ τοῦ ἡλίου μέλαν (ταῦτα γὰρ δύναται χωρίζεσθαι), εἰ δὲ ἀχώριστον εἴη τὸ συμβεβηκός, γίνεται ἡ ἰδίως οἷον ἡ γλαυκότης ἡ σιμότης ἡ γρυπότης τὸ φαλακρὸν τὸ ἐν Αἰθίοπι μέλαν ταῦτα γὰρ οὐ χωρίζεται), εἰ δὲ οὐσία ἐστί, τότε γίνεται ἡ ἰδιαίτατα οἷον τὸ λογικὸν τὸ θνητόν· ταῦτα γὰρ οὐσία ἡμῶν εἰσιν. εἰ οὖν διττά ἐστ’. τὰ πράγματα εἰς τρία δὲ διαιρεῖται, εὐλόγως καὶ αἱ διαφοραὶ τριτταί εἰσι καὶ οὔτε πλείους οὔτε ἀλάττους. ἔστι δὲ καὶ ἄλλως εἰπεῖν· τὰ πράγματα διττά έστιν, ἢ χωριστὰ ἡ ἀχώριστα, καὶ χωριστὰ μὲν οἷον τὸ λευκὸν καὶ τὸ ἐκ τοῦ ἡλίου μέλαν, τὰ ἀχώριστα δέ εἰσιν ἤτοι συμβεβηκότα ἢ οὐσία. καὶ τὰ χωριστὰ μὲν ποιεῖ τὴν κοινῶς διαφοράν, τὰ ἀχώριστα δὲ εἰ μὲν συμβεβηκότα εἶεν, ποιεῖ τὴν ἰδίως, εἰ δὲ οὐσία, ποιεῖ τὴν ἰδιαίτατα. καὶ μὴ νομίσῃς τὴν αὐτὴν εἶναι τῇ [*](1 πρωτερεύει V1 μόνον Paris. 2089: μὴν KTV 2 εἵνεκα Κ 2. 3 γένηται τῶν διδ. colloc. V 3. 4 κατηγοροῦνται Urb. 35: κατηγορεῖται KTV 5. 7 ἔμελλε TV 14 ἡ (ante ἰδίως) om. T ἡ (ante ἰδιαίτατα) om. KT 16 ὑπόδειγμα inserui 17 δυνατὸν γάρ ἐστι] δύναται γὰρ V 19 an διακρῖνον ? ἐκ] ἀπὸ T 21 εἰσὶν (post πλείους) om. V λέξωμεν T 22 ἐροῦμεν om. K ἐστιν] εἰσιν Κ 25 τὸ (ante ἐκ) ex τοῦ corr. V 26. 27 ἡ γροπ. ἡ σιμ. colloc. T 27 αἰθιοπία V 28 οὐσίαι V 30. 31 ἐλατοὺς T 31 εἰσιν (alt. 1.) V 33. 34 τὰ (ante ἄχωp.) Par. 2089: om. KTV (bis) 33 ἤτοι καὶ τὰ συμβ. τῆ (πῆ m.2) οὐσία V 34 εἴεν] εἰσί V)

πρώτῃ ταύτην τὴν διαίρεσιν· ἐν μὲν γὰρ τῇ πρώτῃ πάντα τὰ πράγματα διελάβομεν εἰς οὐσίαν καὶ συβεβηκότα καὶ τὰ συμβεβηκότα εἰς χωριστὰ καὶ ἀχώριστα, ἐν δὲ τῇ δευτέρᾳ εἰς χωριστὰ καὶ ἀχώριστα, τὰ ἀχώριστα δὲ εἰς συμβεβηκότα καὶ οὐσίαν. φθάνει οὖν ἐν τῇ πρώτῃ τὰ συμβεβηκότα ὁμοῦ εἶναι, τά χωριστὰ καὶ τὰ ἀχώριστα, ἐν δὲ τῇ δευτέρᾳ οὐχ οὕτως· τὸ γὰρ ἀχύριστον συμ|βεβηκὸς μετὰ τῆς οὐσίας εὑρίσκεται· οὕτω γάρ [*](199r) φαμεν τὸ ἀχώριστον διαιρεῖσθαι, εἰς οὐσίαν καὶ συμβεβηκότα. τάττεται μετὰ τῶν δύο, ὅτι καὶ τῶν δύο μετέχει· τῶν μὲν γὰρ συμβεβηκότων ἔχει ἐπουσιῶδες τῆς δὲ οὐσίας τὸ ἀχώριστον. τρίτην δὲ διαίρεσιν διαθησόμεθα, ἥν φησι καὶ ὁ Πορφύριος, ὀνόμασι μὲν τῶν προειρημένων διαφέρουσαν πράγμασι δὲ τὴν αὐτὴν οὖσαν. καὶ ἔστι μὲν ἡ οὐσία ἄλλο, τὸ συμβεβηκὸς δὲ ἀλλοῖον. διὰ τί δὲ ἡ οὐσία ἄλλο καὶ τὸ συμβεβηκὸς ἀλλοῖον, τὸ ἡμᾶς διδάξει. θάτερον δὲ τούτων τῶν σκελῶν ποιεῖ δύο συζυγίας· ἄλλο χωριστὸν καὶ ἄλλο ἀχώριστον καὶ ἀλλοῖον χωριστὸν καὶ ἀλλοῖον ἀχώριστον. εἰσὶ δὲ καὶ ἄλλαι δύο· ἄλλο καὶ ἀλλοῖον, χωριστὸν καὶ ἀχώριστον. πᾶσαι δὲ ἕξ εἰσι, καὶ τούτων αἱ μὲν τρεῖς συνίστανται καὶ τρεῖς εἰσιν ἀσύστατοι. συνίστανται μὲν αἱ ὑπάλληλοι καὶ μία τῶν διαγωνίων, αἱ δὲ λοιπαὶ οὐκέτι, φημὶ δὲ αἱ ἐναντίως ἔχουσαι καὶ μία τῶν διαγωνίων· οὐ συνίσταται γὰρ ἡ λέγουσα τὸ ἄλλο καὶ τὸ ἀλλοῖον (πῶς γὰρ τὸ διαφέρον οὐσιωδῶς καὶ ἐπουσιωδῶς διαφέρει;), οὔτε ἡ λέγουσα τὸ χωριστὸν καὶ ἀχώριστον πῶς γὰρ τὸ χωριστὸν καὶ ἀχώριστον;), οὔτε μὴν ἡ μία τῶν διαγωνίων, φημὶ δὲ ἡ λέγουσα ἄλλο χωριστόν· τὸ οὐσιῶδες γὰρ ἀχώριστόν ἐστι. συνίσταται δὲ ἡ λέγουσα ἄλλο ἀχώριστον καὶ ἡ λέγουσα ἀλλοῖον χωριστὸν καὶ ἀχώριστον. καὶ τὸ μὲν ἀλλοῖον χωριστὸν ποιεῖ τὴν κοινῶς διαφοράν, τὸ δὲ ἀλλοῖον ἀχώριστον τὴν ἰδίως, τὸ δὲ ἄλλο ἀχώριστον τὴν ιοιαιτατα.

Μαθόντες οὖν διὰ τί τρεῖς εἰσιν αἱ διαφοραί, φέρε κατὰ τὴν ἡμετέραν ἐπαγγελίαν εἴπωμεν διὰ τί καὶ τῶν τοιούτων ἔτυχον προσηγοριῶν. ἡ δηλοῦσα χωριστὸν συμβεβηκὸς κοινῶς διαφορὰ καλεῖται, ὅτι κοινῶς ἔχει [*](1 τὴν (post ταύτην) om. V 2 καὶ τὰ συμβεβηκότα om. V 3 ἐν iter. V 5 τὰ (ante ἄχωp.) om. T 8 ἔχει] an μετέχει ? 9 διαθησ.] παραθησόμεθα V2 10 φησι post προειp. transp. KT καὶ ὁ V2: καὶ V1: ὁ KT διαφέρουσαν Paris. 2089: διαφέρειν KTV 11 οὖσαν] οὐσίαν V1 12 δεὰ τί—ἀλλοῖον in mrg. suppl. V2 καὶ τὸ συμβ.] τὸ συμβ. δὲ V 13 δὲ V2: γὰρ KTV1 14 καὶ ἀλλοῖον—δύο (15) om. Κ 16 τούτων ex τῶν corr. V2 καὶ τρεῖς] αἱ δὲ τρεῖς in ras. V2 18 αἱ δὲ λοιπαὶ—διαγωνίων om. V ἐν ἄλλω οὕτως· συνίστανται ᾦ αἱ διαγώνιοι καὶ μία τῶν ὑπαλλήλων, αἱ λοιπαὶ δὲ οὐκέτι, φημὶ δὲ τὰς ἐναντίως ἐχούσας καὶ μίαν τῶν ὑπαλλήλων· οὐ συνίσταται γὰρ ἡ λέγουσα τὸ ἄλλο καὶ τὸ ἀλλοῖον add. in mrg. V3) λοιπαὶ δὲ colloc. T αἱ (post δὲ)] καὶ Κ 19 γάρ Par. 2089: δὲ KTV 21 καὶ ἀχώp.—καὶ ἀχώp. om. V (ἐν ἄλλω οὕτως· οὔτε ἡ λέγουσα τὸ χωριστὸν ἇι ἀχώριστον· πῶς γὰρ τὸ χωριστὸν καὶ ἀχώριστον; οὔτε μὴν ἡ μία τῶν ὑπαλλήλων, φημὶ δὲ λέγουσαν ἄλλο χωριστόν· τὸ οὐσιῶδες γὰρ ἀχώριστόν ἐστι add. in rarg. V3) πῶς γὰρ—καὶ ἄχωp. om. Κ ante οὔτε add. καὶ V 22 τὴν λέγουσαν V 23 ἄλλο ἀχώp.˜—λέγουσα superscr. V2 25 ἀλλοῖον (ante ἀχώp.) Paris. 2089: om. KTV 29 post συμβεβηκὸς VII fere litt. eras. V)

τἀναντία, κἄν μὴ ἐν τῷ αὐτῷ χρόνῳ· τὸ γὰρ λευκὸν δύναται ἐν διαφόρῳ χρόνῳ καὶ μέλαν εἶναι, ὁ κινούμενος δύναται ἠρεμεῖν. ἰδίως δὲ διαφορὰ λέγεται ἡ ἀχώριστον συμβεβηκὸς δηλοῦσα, ἐπειδὴ τἀναντία οὐ δηλοῖ ὑπὸ τοῦ αὐτοῦ μετέχεσθαί ποτε· οὔτε γὰρ ὁ φαλακρὸς δύναται κομήτης εἶναι, κἄν ἀμειφθείη ὁ χρόνος, οὔτε τὸ μέλαν τοῦ Αἰθίοπος <ἐν> διαφόρῳ χρόνῳ λευκὸν ἀμείβεται, οὔτε ὁ γλαυκόφθαλμος μελανόφθαλμος γίνεται. ταῦτα οὖν ἐπειδὴ οὐ χωρίζεται, ἰδίως ἔχει τὴν διαφορὰν καὶ ἴδιά ἐστιν. ἐδιαίτατα δὲ λέγεται ἡ οὐσίαν δηλοῦσα, ἐπειδὴ ἰδίως ὑπάρχει τινὶ καὶ ἀχωρίστως. καὶ καλῶς μὲν τὴν δηλοῦσαν ἀχώριστον συμβεβηκὸς ἰδίως καλοῦμεν, καλῶς δὲ καὶ τὴν δηλοῦσαν οὐσίαν ἰδιαίτατα ὑπερθετικῇ φωνῇ χρησάμενοι· πλέον γὰρ τῆς ἀχώριστον συμβεβηκὸς δηλούσης ἡ σημαίνουσα οὐσίαν ἀχώριστόν ἐστιν· | ἐπὶ γὰρ τῶν οὐσιωδῶν διαφορῶν οὐ δύνασαι [*](199v) χωρισμὸν νοῆσαι οὔτε ἐννοίᾳ οὔτε ἐνεργείᾳ, ἐπὶ δὲ τῶν σημαινουσῶν ἀχώριστον συμβεβηκὸς δύνασαι χωρισμὸν νοῆσαι ἐννοίᾳ· τὸν γὰρ γλαυκόφθαλμον εἰ νοήσεις μελανόφθαλμον, οὐδὲν λυμαίνῃ τῷ ὑποκειμένῳ ἄλογον δ’ εἰ νοήσεις, λυμαίνῃ τῷ ὑποκειμένῳ· ἐκτὸς γὰρ τοῦ λογικοῦ οὐχ ἔστιν ἄνθρωπος.

p. 2,8 Διαφορὰ δὲ κοινῶς τε καὶ ἰδίως καὶ ἰδιαίτατα λεγέσθω.

Ἐκ τοῦ προστάσσειν δηλοῖ ὁ Πορφύριος ὅτι αὐτοῦ εἰσιν αἱ ὁνοματοποιΐαι τῶν τοιούτων διαφορῶν· διὰ τοῦτο γάρ οὐκ εἶπε ῾λέγεται᾿.

Tινὲς δὲ λέγουσιν ὅτι καλῶς προετάγη τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος τῆς διαφορᾶς· τί δὲ λέγομεν τὸ εἶδος, ἐξ οὗ καὶ τὰ ἄτομα πρὸ τῆς διαφορᾶς ἀπαιτεῖ προτάττεσθαι; ταῦτα γὰρ τῶν πρός τί ἐστι· τὰ δὲ πρός τι ἅμα θέλει εἶναι· οὔτε γάρ ἐστι θάτερον τοῦ ἑτέρου προτερεῦον. εἰ οὖν προτερεύει τὸ γένος τῆς διαφορᾶς, ἅμα δὲ τὰ πρός τι θέλει εἶναι, ἅμα ἔστω τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος. τὸ εἶδος δὲ καὶ τὰ ἄτομα εἰ ἔστι τῶν πρός τι, καὶ τὰ ἄτομα τῆς διαφορᾶς προηγείσθω. ἔστι δὲ εἰπεῖν πρὸς τούτους ὅτι κατὰ μὲν τὴν σχέσιν τὰ πρός τι ἀλλήλων οὐ προτερεύει (ὅπου γὰρ πατήρ, ἐκεῖ καὶ υἱός), κατὰ δὲ τὰ πράγματα προτερεύει· πρὶν γὰρ εἶναι ὁ Σωφρονίσκος Σωκράτους πατήρ, ἄνθρωπος ἦν. ἔστω οὖν τὰ τοιαῦτα κατὰ τὴν σχέσιν μὴ προτερεύειν, κατὰ δὲ τὰ πράγματα προτερεύει. ἀλλὰ μὴν [*](1 post δύναται add. καὶ Κ 2 ὁ κινούμενός τε δύναται καὶ ἠρεμεῖν V 4 αὐτοῦ om. V καὶ κομήτης V 5 an ἀμειφθῇ ? ἐν addidi 6 καὶ μελανόφθ. V 7 om. K 10 καὶ om. V 12 ἀχώριστος Κ 15 λυμαίνεις T 15. 16 ἄλογον — ὑποκειμένῳ om. T ἄλογον δ’ εἰ] λογικὸν δὲ εἰ οὐ V 18 ἰδιαιτάτως V 19 τοῦ προστάσσειν] τῆς προτάσεως Κ 20 οὐκ] οὔτε KT 21 τινὲς—γένους (176,2) eicias (cf. p. 172,23 sq.) 23 εἰσι KV 24 τοῦ ἑτέρου] θατέρου V προτερεύειν T 27 τούτοις V 28 γὰρ] δὲ V 29 εἶναι] ἔσται TV 31 τὴν om. Κ προτερεύειν (alt. l.) KT)

καὶ κατὰ τὴν σχέσιν ἠ διαφορὰ προτερεύει. διὰ μέσου γὰρ διαφορᾶς γίνεται τὸ εἶδος ἐκ τοῦ γένους.

p. 8,9 Ὁπωσοῦν ἢ πρὸς ἑαυτὸ ἢ πρὸς ἀλλο.

Καλῶς λέγει. τινὲς δὲ ἀποροῦσι λέγοντες ὅτι κακῶς εἴρηκεν ἢ πρὸς ἑαυτό· ἡ γὰρ διαφορὰ τοὐλάχιστον ἐν δυσὶ θεωρεῖται, ἐν ἑνὶ δ’ οὐδέποτε· πῶς γάρ τις ἑαυτοῦ διαφέρει; λέγομεν δὲ ὅτι καλῶς ἔχει ὁ λόγος· διαφέρει γάρ τις ἑαυτοῦ ἐν διαφόρῳ χρόνῳ· ὁ γὰρ ἠρεμῶν διαφέρει τοῦ μὴ ἠρεμοῦντος. δύναται δὲ καὶ ἑαυτοῦ μετὰ χρόνον· ἐνεργῶν γὰρ οὐχ ὁ αὐτὸς εστι.

p. 8,11 Παιδός τε ὄντος καὶ ἀνδρωθέντος καὶ ἐνεργοῦντός τι ἢ καυσαμένου.

Τοῦ χωριστοῦ συμβεβηκότος τὰ μέν ἐστιν εὐχώριστα τὰ δὲ δυσχώριστα. καὶ εὐχώριστα μὲν τὸ δρᾶν ἢ καὶ παύεσθαι, δυσχώριστα δὲ τὰ τῶν ἡλικιῶν· δυσχερῶς γὰρ ὁ παῖς βούπαις γίνεται. τοῦτο δὲ δηλοῖ διὰ τῶν προκειμένων παραοειγματων.

p. 8,12 Καὶ ἀεί γε ἐν ταῖς τοῦ πῶς ἔχειν ἑτερότησιν.

Ὧδε δηλοῖ τὸ χωριστόν· τὸ γὰρ πῶς ἔχει ῥῆμα ἀεὶ ἐπιζητεῖ ῾πῶς ἔχει;’ καὶ ἀπορίνεταί τις ῾ὑγιαίνει, νοσεῖ᾿ ὥσπερ δὲ τὸ ῥῆμα ἀτὸ χρόνου εἰς χρόνον μεταπίπτει, οὕτω καὶ τὰ χωριστὰ συμβεβηκότα.

p. 8,14 Ἀχώριστον δὲ συμβεβηκός.

Ὁμοίως καὶ τὸ ἀχώριστον συμβεβηκὸς διττόν ἐστι· τὸ μὲν γάρ ἐστιν ἐκ γενετῆς, ὡς ἡ γλαυκότης | ἡ γρυπότης τὸ μέλαν τοὐ Αἰθίοπος, τὸ δὲ [*](200r) ἐκ τοῦ προκόπτοντος χρόνου, ὡς ἡ φαλακρότης καὶ ἡ ἐκ τοῦ τραύματος. οὐλή. δηλοῖ δὲ τὸ διττὸν τοῦτο διὰ τῶν παραδειγμάτων. καλῶς δὲ εἶπεν ἡ ἐκ τοῦ τραύματος οὐλή, προσέχων τῷ ἐκ τοῦ χρόνου γενομένῳ συμβεβηκότι· δυνατὸν γὰρ οὐλὴν ἐκ γενετῆς λέγειν εἶναι, ὅτε μὴ ἔστιν ἀπὸ τραύματος, ὡς ἵνα τις ἔγκυον ἐκ πάθους εἴπῃ τεκεῖν οὐλὴν ἔχον παιδίον.

[*](1 τὴν om. T 2 τὸ] τοῦτο T τοῦ om. T 3 ὁποσοῦν Τ αὐτὸ V 4 δὲ om. TV 5 ἡ διαφ. γὰρ colloc. T ἐν δυσὶ Paris. 2089: εἰς δύο KV : ἐν δύο Τ δὲ] γὰρ ΤV 10 τι om. T εἰσιν Κ 13 καὶ (post ἢ) om. Κ 16 γε om. V 17 ἐπιζητεῖ Paris. 1973: ἐπιτάσσει KTV 18 τὸ Urb. 35: om. KTV 22. 26 γεννητῆς Κ 22 ἡ (bis) om. V 23 ἡ (ante φαλακp.) Paris. 2089. om. KTV 25 26 συμβ. γενομ. colloc. ΚΤ 27 τοῦ τp. V ἔγγυον V εἴποι V)

p. 8,15 Ἰδιαίτατα δὲ διαφέρειν ἕτερον ἑτέρου λέγεται, ὅταν εἰδοποιῷ διαφορᾷ παραλλάξῃ.

Καλῶς εἶπεν εἰδοποιῷ διαφορᾶ παραλλάξῃ· ἡ γὰρ εἰδοποιὸς διαφορὰ οὐσιώδης ἐστί, δι’ ἧς τὸ ἡμέτερον χαρακτηρίζεται. ἰστέον δὲ ὡς διτταί εἰσιν αἱ εἰδοποιοὶ διαφοραί, τοῦτ’ ἔστιν αἱ οὐσιώδεις· αἱ μὲν γάρ εἰσιν διαιρετικαὶ αἱ δὲ συστατικαί. αἱ αὐταὶ δέ εἰσιν, ἀλλ’ οὐ κατὰ τοῦ αὐτοῦ παραλαμβανόμεναι· τὸ γὰρ λογικὸν καὶ ἄλογον τοῦ ζῴου εἰσὶ διαιρετικαί, οὐ μὴν συστατικαί, ἀλλὰ τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ ἵππου· τὸ γὰρ λογι- κὸν οὐσιωδῶς συνιστᾶ τὸν ἄνθοωπον.

p. 8,18 Ἀλλ᾿ μὲν κοινῶς καὶ ἰδίως ἀλλοῖον ποιοῦσιν.

Τοῦτ᾿ ἔστι τὰ συμβεβηκότα· εἶδος γὰρ οὐκ ἀλλάσσει τὸ λευκὸν οὐδὲ ἡ σιμοτης.

p. 8,19 Αἱ δὲ ἰδιαίτατα ἄλλο.

Τοῦτ᾿ ἔστιν αἱ οὐσιώδεις· αὗται γὰρ τὸ εἶδος ἀμείβουσιν· εἰ γὰρ τὸ ἄλογον, ὑπόθου, λογικὸν εἴπω, ἀμείβω τὸ εἶδος τοῦ ἀλόγου καὶ ἄλλο εὑρίσκεται.

p. 9,1 ’H δὲ τοῦ κινεῖσθαι ἀλλοῖον μόνον παρὰ τὸ ἠρεμοῦν ἐποίησε.

Καλῶς εἶπεν ἐπὶ τοῦ ἀλλοῖον τὸ μόνον· ἐπὶ γὰρ τῶν συμβεβηκότων μόνον ἀλλοῖον γίνεται· τὸ αὐτὸ γὰρ εἶδος μένει. ἐπὶ δὲ τοῦ ἄλλο οὐκ εἶπε τὸ μόνον· ὅπου γὰρ ἄλλο, ἐκεῖ καὶ ἀλλοῖον· τὸ γὰρ ἄλογον τοῦ λογικοῦ οὐ μόνον ὡς ἄλλο διαφέρει, ἀλλὰ καὶ ὡς ἀλλοῖον.

p. 9,2 Κατὰ μὲν οὖν τὰς ἄλλο ποιούσας αἵ τε διαιρέσεις γίνονται τῶν γενῶν εἰς τὰ εἴδη, οἵ τε ὅροι ἀποδίδονται ἐκ γένους οντες και των τοιουτων οιαφορων.

Ὧδε δηλοῖ πῶς διτταί εἰσιν αἱ ἰδιαίτατα· ἐν γὰρ τῷ λέγειν αἱ διαιἕτερον [*](1 ἑτέρου Paris. 2089: τῆς ἰδίως KT: ἰδίως V παραλλάξῃ] διαλλάττῃ Porpb. 3 καλοῶς—παραλλάξῃ om. V 5 ὡς] ὅτι T 7 γὰρ om. T 8 τοῦ (ante ίππου) om. V 10 post κοινῶς add. τε KT 13 αἱ δὲ ἰδιαίτατα—εὑρίσκεται (16) om. Κ 19 ἐπὶ τοῦ ἀλλ. τὸ] ὅτι ἀλλοῖον τοῦτο Κ 20 ἀλλοῖον] ἀλλοίωσις V ἄλλο] ἄλλου TV 23 οὗν om. V ποιούσας διαφορὰς Porpb. 23. 24 γίνωνται V 25 ὄντες om. V)

ρέσεις γίνονται τῶν γενῶν εἰς τὰ εἴδη δηλοῖ τὰς διαιρετικάς, ἐν δὲ τῷ λέγειν οἵ τε ὅροι ἀποδίδονται δηλοῖ τὰς συστατικάς.

p. 9,5 Καὶ αἱ τοῦ πῶς ἔχοντος μεταβολαί.

Ὧδε τινές φασι καὶ πρὸς τὰς δύο λέγειν αὐτόν, φημὶ δὲ τὰς σημαινούσας τὰ συμβεβηκότα· ἐν μὲν γὰρ τῷ λέγειν ἑτερότητες λέγει τὸ ἀχώριστον, ἐν δὲ τῷ λέγειν τοῦ πῶς ἔχοντος σημαίνει τὸ χωριστόν. ψευδὲς δὲ τὸ τοιοῦτον· πρὸς ἑκατέραν γὰρ οἱ δύο λόγοι ἁρμόζουσι.

Πρᾶξις κδ΄.

Πάρεστιν ὁ Πορφύριος τῆς δευτέρας διαιρέσεως παραδώσων τὴν διδασκαλίαν, φημὶ δὲ τῆς λεγούσης τὰ ὄντα ἢ χωριστὰ ἢ ἀχώριστα εἶναι. ἐπειδὴ δὲ οὐ κατὰ τὸ δέον ταύτῃ ἐπεξῆλθε, φέρε τὸ ἐλλιπὲς ἀναπληρώσωμεν ἤτοι τὸ κακῶς ἔχον ἐλέγξωμεν, πρῶτον μανθάνοντες τί διαφέρει οὐσία οὐσιώδους καὶ συμβεβηκὸς ἐπουσιώδους· τούτων γὰρ τῆς διαφορᾶς γινωσκομένης εὐχερῶς ἐλεγχθήσεται ὁ πορφύριος ἁμαρτίᾳ τινὶ περιπεσών. διαφέρει τοίνυν οὐσία οὐσιώδους, ὅτι τὸ μὲν οὐσιῶδες καὶ ἐπὶ συμβεβηκότος [*](200v) λαμβάνεται, ἡ δὲ οὐσία οὐκέτι· εἰ δὲ ἦν ταὐτὸν οὐσιῶδες καὶ οὐσία, ὤφειλεν ἡ οὐσία εἶναι ὅπου καὶ τὸ οὐσιῶδες. πῶς δὲ ἐπὶ συμβεβηκότος τὸ οὐσιῶδες λαμβάνεται, λέξωμεν. τὸ χρῶμα συμβεβηκός ἐστι, γένος δέ ἐστι τοῦ λευκοῦ· κατηγορεῖται γὰρ τὸ χρῶμα τοῦ λευκοῦ οὐσιωδῶς· εἰ γὰρ οὐκ ἔστιν ἐπινοῆσαι λευκὸν οὔτε ἐνεργείᾳ οὔτε ἐπινοίᾳ χωρὶς χρώματος, σαφὲς ὅτι οὐσιωδῶς κατηγορεῖται τὸ χρῶμα τοὐ λευκοῦ· οὕτω γὰρ κατηγοροῦνται γοροῦνται καὶ τὰ μὴ δυνάμενα τῇ ἐπινοίᾳ ἢ τῇ ἐνεργείᾳ χωρισθῆναι. εἰ οὖν θεωρεῖται τὸ οὐσιῶδες, ὅπου οὐ θεωρεῖται ἡ οὐσία, ὀμολογουμένως οὐ ταὐτὸν οὐσιῶδες ὑπάρχει καὶ οὐσία. τοιούτῳ τρόπῳ διαφέρει καὶ τὸ ἐπουσιῶδες τοῦ συμβεβηκότος· τὸ γὰρ ἐπουσιῶδες οὐσίας κατηγορεῖται, τὸ συμβεβηκὸς δὲ οὐσίας οὐδέποτε κατηγορεῖται, εἰ μὴ ὅταν λέγωμεν ὅτι Σωκράτης λευκὸς ὑπάρχει καὶ νοῶμεν οὕτως ὅτι τὸ λευκὸν ὑπάρχει ἐν τῷ Σωκράτει, τότε κατηγορεῖται· ὅταν δὲ λέγωμεν ὅτι Σωκράτης λευκός ἐστι, τοῦτ’ ἔστιν ὅτι τὸν ὁρισμὸν τοῦ λευκοῦ δέχεται ὥσπερ τοῦ ζῴου, τότε οὐ [*](4 δὲ] δὴ V 5 ἑτερότητες Paris. 2089: ἑτερότησις Κ: ἑτερότησι T: ἑτερότης V 7 γὰρ Paris. 2089: δὲ KTV καὶ αἱ δύο T 8 πρᾶξις κγ' KV: om. T (cf. p. 172,21) 10 δὲ om. Brand. εἶναι] εἰσιν Κ 11 ἐπεὶ V ταύτῃ] ταύτην Brand. 12 ἐλέγξομεν T μαθόντες T 14 εὐχερῶς om. V 15. 16 τοῦ συμβ. T 17 ὤφελεν V 18 ἐπουσιῶδες T λέξομεν KV 19 γὰρ scripsi: δὲ libri 20 ἐπινοία οὔτε ἐνεργεία colloc. T 23 post ὁμολ. add. ὡς KT 27 ὑπάρχῃ V νοῶμεν scripsi: νοοῦμεν libri 27. 28 ὅτι] ὅτε V (bis) 27 τῷ om. T 28 ante τότε add. καὶ KT δὲ om. V ὁ σωκp. V 29 οὐ om. T)

κατηγορεῖται τὰ συμβεβηκότα τῶν οὐσιῶν καὶ κατὰ τοῦτον τὸν τρόπον εἶπε μὴ κατηγορεῖσθαι τὰ συμβεβηκότα τῶν οὐσιῶν. πῶς δὲ κατηγορεῖται τὸ ἐπουσιῶδες οὐσίας; ὡς ἵνα εἴπῃς τοῦ δούλου καὶ δεσπότου ὁ ἄνθρωπος κατηγορεῖται· ὡς γὰρ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ τὸ ζῷον, οὕτω καὶ ἐν τῷ δεσπότῃ ὁ ἄνθρωπος· ὅπου γὰρ δεσπότης, ἐκεῖ καὶ ἄνθρωπος. οὐ τὴν αὐτὴν δέ φημι κατηγορίαν· ἡ μὲν γὰρ τοῦ ζῴου πρὸς τὸν ἄνθρωπον οὐσιώδης ἐστιν, ἡ δὲ τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸν δεσπότην ἐπουσιώδης. εἰ οὖν θεωρεῖται τὸ ἐπουσιῶδες, ὅπου οὐ θεωρεῖται τὸ συμβεβηκός, ὡμολόγηται μὴ ταὐτὸν εἶναι ἐπουσιῶδες καὶ συμβεβηκός.

Μαθόντες δὲ τούτων τὴν διαφορὰν φέρε χωρήσωμεν ἐπὶ τοὺς λόγους τοῦ φιλοσόφου· φησὶ γὰρ ὅτι διαφέρει ἡ ἱδιαίτατα τῆς κοινῶς καὶ ὅτι αἱ μὲν ἔχουσι τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, λευκὸν καὶ λευκότερον, σιμὸν καὶ σιμώτερον, ἡ δὲ οὔ. κακῶς δὲ λέγει· δείκνυται γὰρ ὅτι αἱ μὲν οὐκ ἔχουσι τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, ἡ δὲ ἔχει· ἰδοὺ γὰρ ἡ μὲν κοινῶς οὐκ ἔχει τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, ὅταν εἴπωμεν τὸ τρίγωνον καὶ τὸ τετράγωνον ἐν κηρῷ εἶναι· καὶ γὰρ ὑπὸ τοῦ αὐτοῦ μετέχεται τό τε τρίγωνον καὶ τὸ τετράγωνον. ἐν τούτοις δὲ οὐ θεωρεῖται τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον· οὔτε γάρ ἐστι τρίγωνον τριγώνου μᾶλλον καὶ ἧττον οὐδὲ ἔστι τετράγωνον τετραγώνου μᾶλλον καὶ ἧττον. ὥστε οὖν οὐ πάντοτε ἐν τῇ κοινῶς θεωρεῖται τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον. ἀλλὰ μὴν οὐδὲ ἡ ἰδίως πάντοτε ἐπιδέχεται τὸ | μᾶλλον καὶ ἧττον· ἰδοὺ γὰρ ὁ Ἀθηναῖος [*](201r) ἀχώριστόν ἐστι συμβεβηκός· Ἀθηναῖος δὲ Ἀθηναίου οὐκ ἔχει τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον. ἡ ἰδιαίτατα δὲ ἔχει. πῶς δέ, λέξωμεν. ἡ ἰδιαίτατα σημαίνει οὐσίαν καὶ οὐσιῶδες, οὐσίαν μὲν ὡς ἵνα εἴπῃς τὸ λογικόν, οὐσιῶδες δὲ τὸ λευκόν· ἐμάθομεν δὲ πῶς διαφέρει οὐσία οὐσιώδους. εἰ οὖν ἡ ἰδιαίτατα λαμβάνεται ἐπὶ οὐσίας καὶ οὐσιώδους, τὸ δ’ οὐσιῶδες λαμβάνεται καὶ ἐπὶ τὸ συμβεβηκότος, δῆλον ὅτι θεωρεῖται καὶ ἐν τῇ ἰδιαίτατα τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον· φαμὲν γὰρ τὸ λευκὸν καὶ ἄγαν λευκὸν καὶ ἧττον λευκόν· ἔφαμεν δὲ τοῦ λευκοῦ κατηγορεῖσθαι τὸ χρῶμα οὐσιωδῶς, λαμβάνεται δὲ ἐπὶ οὐσίας καὶ οὐσιώδους ἡ ἰδιαίτατα. δι’ ἣν δὲ αἰτίαν φησὶ δικαίως τὴν μὲν ἰδιαίτατα μὴ ἔχειν τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, τὴν δὲ κοινῶς καὶ ἰδίως ἔχειν, φέρε τὸν λόγον παραθήσομεν· φησὶν ὅτι ἡ ἰδιαίτατα δικαίως οὐκ ἔχει τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, ἐπειδὴ ἓν εἶδος δηλοῖ, ὅπερ χαραχτηριστιτὰ [*](1 συμβ. κὰτ. colloc. V 1.2 καὶ κατὰ—τῶν οὐσῶν om. V 1 an εἶπον ? 3 τοῦ δεσπ. ἄνθp. V 4 post γὰρ add. κατηγορεῖται KV 6 τὸν om. V 10 δὲ] οὑν T ante ἐπὶ add. καὶ V 12. 13 λευκὸν—σιμώτερον eicias 13 ὅτι om. T 14 τό ἧττον V 14. 15 ἡ δὲ ἔχει—ἧττον (15) iu mrg. snppl. V2 14 γὰρ] καὶ T 15 τὸ ἧττον Κ καὶ τὸ τετράγωνον in mrg. suppl. Κ καιρῶ Κ 17 τὸ ἧττον TV οὔτε γάρ—ἧττον (22) in mrg. suppl. V2 18 pr. καὶ] ἡ KT τετραγώνου om. V post ἧττον add. τετράγωνον V 19 τὸ ἧττον T 20 οὐδὲ ἡ] οὔτε ἡ KT: οὐδὲν ἡ V τὸ ἧττον TV 22 ante pr. ἡ add. καὶ V λέξομεν KV 24. 31 ἡ om. Y 25 οὐσιῶδε δὲ coll. K 26 τῆ ex τῶ corr. V 28 τοῦ λευκοῦ] τούτου λευκὸν V 29 δὲ suppl. V2 30 alt. τὴν] τῶν V 31 δικαίως ante ὅτι transponas 32 τὸ ἧττον Κ)

κὸν ἡμῶν ὑπάρχει, οἷον τὸ λογικόν· ἓν δὲ καὶ τὸ αὐτὸ πῶς δύναται ἔχειν τὸ μᾶλλον ἧττον; εἰ γὰρ ἔχοι, ἀμείβεται. λογικὸν δὲ λέγει τὸ οὐσιωδῶς ἑκάστῳ ὑπάρχον ὡσαύτως. εἰ δὲ καὶ εἴποι τις ὅτι λέγομεν λογικώτερον, φαμὲν ὅτι ἐπιστήμης ἐστὶ καὶ μαθήσεως τὸ δεχόμενον τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον. ἄλλως δὲ ἔστιν ἐλέγξαι αὐτόν· φαμὲν γὰρ ὅτι κατὰ τοῦτον τὸν λόγον οὐδεμία αὐτῶν ἔχει τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον· εἰ γὰρ διὰ τὸ εἶναι ἓν εἶδος τὸ λογικὸν οὐκ ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, οὐδὲ ἡ κοινῶς ὀφείλει δέχεσθαι οὔτε ἡ ἰδίως· τὸ γὰρ λευκὸν τὸ ἐν τῷ λευκῶ σώματι εἶδός ἐστι τοῦ λευκοῦ σώματος, καὶ οὐκ ἔστιν ἐπινοήσαι τὸ λευκὸν σῶμα ἐκτὸς τῆς λευκότητος. ἓν δὲ τὸ εἶδός ἐστι τὸ λευκὸν τοῦ λευκοῦ σώματος, καὶ πρὸς μὲν τὸ λευκὸν σῶμα εἶδός ἐστι τὸ λευκόν, πρὸς δὲ τὸ ἁπλῶς οὐκέτι. οὐκ ὀφείλει οὖν τὸ λευκὸν τοῦ λευκοῦ σώματος ἓν εἶδος ὑπάρχον δέχεσθαι τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον. οὔτε μὴν τὸ μέλαν τοῦ Αἰθίοπος· πρὸς μὲν γὰρ τὸν ἄνθρωπον εἶδος οὐκ ἔστι, πρὸς δὲ τὸν Αἰθίοπα εἶδός ἐστιν· οὐκ ἔστι γὰρ ἐπινοῆσαι Αἰθίοπα μέλανος χωρίς. εἰ οὖν καὶ τὸ μέλαν τοῦ Αἰθίοπος εἶδος αὐτοῦ ὑπάρχει, οὐκ ὀφείλει ἐπιδέχεσθαι τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον· ὃν γὰρ τρόπον τοῦ ἀνθρώπου εἶδός φησιν εἶναι τὸ λογικόν, τοῦτον τὸν τρόπον καὶ τοῦ Αἰθίοπος εἶδός ἐστι τὸ μέλαν καὶ τοῦ γάλακτος τὸ λευκόν. καὶ εἰ τὸ αὐτὸ λέγεις εἶναι τὸ λογικὸν καὶ μὴ ἀμείβεσθαι τῇ τοῦ μείζονος καὶ ἥττονος προσελεύσει, κἀγὼ τὸ τοιοῦτον λέξω ἐπὶ τοῦ μέλανος τοῦ μέλανος σώματος καὶ ἐπὶ τοῦ λευκοῦ τοῦ λευκοῦ σώματος· δεῖ γὰρ τὸ λευκὸν οὗ ἐστι λευκὸν ὡσαύτως ἔχειν. ὥστε οὖν ὑπόψυχρός ἐστιν ὁ τοιοῦτος λόγος. τί οὖν ἡμεῖς λέγομεν; φαμὲν ὅτι οὕτως δεῖ λέγειν· εἰ μὲν ἀπλατὲς σημαίνει ἡ διαφορά, τότε οὐκ | ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον· [*](201v) οἷον τὸ τρίγωνον καὶ τὸ τετράγωνον ἀπλατῆ εἰσι, διὰ τοῦτο οὐκ ἐπιδέχονται τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον. ὁ Ἀθηναῖος πάλιν ἀπλατής ἐστιν (οὔτε γάρ ἐστι μείζων Ἀθηναῖος ἢ ἥττων), διὰ τοῦτο τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον οὐκ ἐπιδέχεται. τὸ λογικὸν πάλιν ὡσαύτως ἔχον οὐκ ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον. εἰ δὲ πλάτος σημαίνει, τότε ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον· οἷον τὸ λευκὸν δύναται καὶ ἄγαν εἶναι καὶ ἔλαττον, διὰ τοῦτο ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, ἡ σιμότης ἐν πλάτει οὖσα (δύναται γὰρ ἄγαν εἶναι καὶ ἔλαττον), δέχεται τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον. ὁμοίως δὲ εἰ καὶ τοῦ λευκοῦ οὐσιωδῶς κατηγορεῖται τὸ χρῶμα, ἐπιδέχεται τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον ἐν πλάτει ὑπάρχον.

[*](2 τὸ ἧττον T 2. 3 οὐσιῶδές V1 3 ὅτι λέγομεν] λέγων T: πῶς λέγομεν V 6 οὐδεμία scripsi: οὔτε μία libri 7 τὸ λογικὸν] λογικὸν T: τοῦ λογικοῦ V 8. 9 ἐν τῶ σώμ. τῶ λευκῶ Κ 10 pr. τὸ om. TV 13 ἐπιδέχεσθαι V alt. τὸ om. V 14 εἶδος οὐκ—ὑπάρχει (16) om. Κ ἐστιν (post εἶδος) om. T 17 τὸ ἧττον Κ 19 λέγεις om. T: post εἶναι colloc. Κ 20 ἥττονος καὶ μείζονος colloc. KT 21 μελανοῦ libri γὰρ Paris. 2089: δὲ KTV 22 alt. ἐστιν om. Κ 25. 26 ἐπιδέχεται libri 26 ἀπλατές KT 26. 27 οὔτε γὰρ—ἥττων om. V 27 ἥττων] ἐλάττων T τὸ om. TV 28 τὸ λογικὸν — ἐπιδέχεται om. V 29 πλάτος] πλάτωνος V1 31 ἡ σιμότης––ἧττον (33) in mrg. suppl. V2 γὰρ om. V 32 δέχεται—ἧττον om. V 32. 33 ὁμοίως δὲ καὶ τὸ λευκὸν οὐσ. κὰτ. τοῦ χρώματος καὶ ἐπιδ. V 33 ὑπάρχει V1)

Δεύτερόν φησιν ὅτι διαφέρει ἡ ἰδιαίτατα τῆς κοινῶς καὶ ἰδίως, ὅτι αἱ μὲν εἰς ὑπογραφὰς λαμβάνονται, ἡ δὲ εἰς ὁρισμούς. τοῦτο ἀλήθές. σκόπει δὲ πῶς δηλοῖ ὧδε τὴν ἰδιαίτατα· δηλοῖ οὖν καὶ οὐσίαν καὶ οὐσιῶδες καὶ τοῦτο τὸ οὐσιῶδες ἐπὶ συμβεβηκότων λαμβάνεσθαι· ἐν γὰρ τῷ λέγειν εἰς ὁρισμοὺς λαμβάνεσθαι δηλοῖ ὅτι καὶ ἐπὶ συμβεβηκότων λαμβάνεται τὸ οὐσιῶδες· ὁρίζομεν γὰρ καὶ τὰ συμβεβηκότα, οἱ δὲ ὁρισμοὶ ἐξ οὐσιωδῶν φωνῶν σύγκεινται. πρόδηλον οὖν ὅτι καὶ αἱ φωναὶ ἐπὶ τῶν ὁρισμῶν τῶν συμβεβηκότων οὐσιώδεις εἰσί· λευκόν ἐστι χρῶμα διακριτικὸν ὄψεως. τρίτον φησὶν ὅτι διαφέρει ἡ ἰδιαίτατα τῆς κοινῶς καὶ ἰδίως, ὅτι αἱ μὲν ἀλλοῖον ποιοῦσιν, ἡ δὲ ἄλλο. τοῦτο δὲ ἤδη ἐγνώκαμεν καὶ ἐν τῇ προτεραίᾳ. ἀληθὲς δὲ καὶ τοῦτο λέγει.

Πρᾶξις κε΄.

Εἰρηκότες κατὰ τί διαφέρουσιν ἀλλήλων αἱ διαφοραί, λέξωμεν καὶ τί διαφέρει πρὸς ἑαυτὴν ἡ ἰδιαίτατα. δηλοῦσα τὰς συστατικὰς καὶ τὰς διαιρετικάς. φασί τινες τὰς αὐτὰς εἶναι. ὅτι δὲ οὐχ αἱ αὐταί εἰσι, σαφὲς ἐκ τῶν λεχθησομένων. τῶν γενικωτάτων γενῶν οὔκ εἰσι συστατικαὶ διαφοραί, μόναι δὲ διαιρετικαί, πάλιν τῶν εἰδικωτάτων εἰδῶν οὔκ εἰσι διαιρετικαὶ διαφοραί; συστατικαὶ δὲ μόναι· εἰ ἦσαν τοίνυν αἱ αὐταί, ὤφειλε τὸ πρῶτον σκέλος θεωρεῖσθαι, ὅπου καὶ τὸ ἕτερον· εἰ δὲ οὐ θεωρεῖται, σαφὲς ὅτι οὔκ εἰσιν οἱ αὐταί. ἔχομεν ἐντεῦθεν δύο προσπρίσματα· ὅτι οὔτε τὰ γενικώτατα γένη ὁρίζεται μὴ ἔχοντα συστατικὰς διαφορὰς τῶν ὁρισμῶν ἐκ γένους ὄντων καὶ συστατικῶν διαφορῶν καὶ ὅτι κατὰ τοῦτον τὸν λόγον οὐ διαιρεῖται τὰ εἰδικώτατα εἴδη μὴ ἔχοντα διαιρετικὰς φωνάς· οὕτως γὰρ καὶ ὁ Πλάτων ἐβούλετο. δεύτερον ὅτι αἰ διαιρετικαὶ φωναὶ μόνων γενῶν εἰσιν, οὐκέτι δὲ καὶ εἰδῶν, αἱ δὲ συστατικαὶ μόνων εἰδῶν, οὐκέτι δὲ καὶ γενῶν· εἰ γὰρ | εἴπῃς ὅτι καὶ γένους εἰσὶν αἱ συστατικαί, ὤφειλον εἶναι καὶ παντὸς γένους· [*](202r) τὸ γὰρ τῷ αὐτῷ ὁμοειδεῖ οὐσιωδῶς ὑπάρχον καὶ πᾶσι τοῖς ὁμοίοις οὐσιω- [*](1 κοινῆς K 2 ἡ] αἱ V 3 ὧδε ante πῶς colloc. V οὖν om. V 4 καὶ τοῦτο τὸ οὐσιῶδες om. V 5 δηλοῖ ὅτι] δηλονότι T 6 ὁρίζομαι TV γὰρ Paris. 2089; δὲ KTV 8 an (oiov) λευκόν ? 10 ἡ in ras. Κ ἄλλο ex ἀλλοῖον corr. Κ ἔγνωμεν V 11 προτέρα V καὶ om. V 12 πρᾶξις κδ' KV: om. T (cf. p. 178,8) 13 φέρε λέξωμεν V 17 καὶ πάλιν T ἰδικωτάτων Κ (const.) 18 συστατικὴ δέ μόνον T δὲ] γὰρ V τοίνυν] δὲ KV αἱ αὐταί] αὗται Κ ὤφελε V (const.) 20 αἱ αὐταί εἰσιν colloc. V ἔχομεν δὲ Κ τὰ om. KV 21 ὁρίζονται Κ 23 εἴδη om. KV μὴ superscr. V2 οὕτως] οὕτου (sic) T 23. 24 καὶ ὁ πλ. ἐβούλ.] ἠβούλ· ὁ πλ. T: καὶ ἐβοὐλ. πλ. V 24 ὅτι om. KV φωναὶ om. TV 24. 25 μόνον (bis) T 25 τῶν εἰδῶν (pr. 1.) Κ 26 εἴποις T pr. γένους] γένος V1 γενῶν V2 καὶ παντὸς γένους Paris. 2089: πάντως καὶ γένη KTV1 παντὸς γένους V2 27 ὐπάρχ. οὐσ. colloc. T)

δῶς ὑπάρχει· εἰ οὖν γένους εἰσὶν αἱ συστατικαί, ὤφειλον εἶναι καὶ παντὸς γένους· εἰ δὲ οὔκ εἰσι τῶν γὰρ γενικωτάτων οὔκ εἰσι συστατικαί), ὁμολογουμένως οὐχ αἱ αὐταί εἰσι διαιρετικαὶ καὶ συστατικαί. καὶ ἐκ τοῦ ἐναντίου ἔστιν ἀντιστρέψαι τὸν λόγον καὶ εἰπεῖν ταὐτὸν ἐπὶ τῶν διαιρετικῶν· εἴ εἰσιν αἱ διαιρετικαὶ εἴδους, ὤφειλον εἶναι καὶ παντὸς εἴδους· εἰ δὲ οὔκ εἰσι (τὰ γὰρ εἰδικώτατα διαιρετικὰς οὐκ ἔχουσιν), ὁμολογομένως οὔκ εἰσιν αἱ αὐταὶ ἐπὶ τοὐ αὐτοῦ κωλυόμεναι λαμβάνεσθαι. τρίτον καὶ σαφὲς ὅτι οὐχ αἱ αὐταί εἰσιν, ὅτι ἐπὶ μὲν τοῦ ζῴου συστατικαί εἰσιν ἡ οὐσία ἔμψυχος αἰσθητική, διαιρετικαὶ δέ εἰσι τὸ λογικὸν καὶ ἄλογον. τέταρτον εἰ καὶ αἱ αὐταί εἰσι (πάντως γὰρ αἱ συστατικαὶ ἀπὸ τῶν διαιρετικῶν γίνονται), ἀλλ’ οὖν ὅμως οὐκ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ λαμβάνονται· τοῦ γὰρ ζῴου διαιρετικάς φαμεν τὸ λογικὸν καὶ τὸ θνητόν, τοῦ δ’ ἀνθρώπου συστατικάς. πέμπτον αἱ συστατικαὶ καθολικώτεραί εἰσι, αἱ δὲ διαιρετικαὶ μερικώτεραι. ὅτι δὲ αἱ συστατικαὶ καθολικώτεραί εἰσι, σαφὲς ἐκ τοῦ ἀποτέμνειν ἡμᾶς αὐτὰς διὰ τὸ ἐπὶ πλέον διήκειν, οὗ εἰσι συστατικαί· ἰδοὺ γάρ φαμεν τὸ ζῷον οὐσίαν ἔμψυχον αἰσθητικήν· διότι ἐπὶ πλέον τοῦ ζῴου διήκει τὸ ἔμψυχον, ἀποτέμνομεν [δὲ] αὐτὸ διὰ τοῦ αἰσθητικοῦ, καὶ διότι πάλιν τὸ αἰσθητικὸν διήκει ἐπὶ πλέον, φαμὲν αὐτοκίνητον. ὅτι δὲ μερικώτεραί εἰσιν αἱ διαιρετικαί, σαφὲς ἐκ τοῦ διαιρεῖν τὸ ἓν εἰς πολλά, οἷον τὸ ζῷον εἰς λογικὸν καὶ ἄλογον. ἕκτον αἱ διαιρετικαὶ φθορᾶς ποιητικαί εἰσι, αἱ δὲ συστατικαὶ συστάσεως|· αἱ μὲν γὰρ τὸ ζῷον διαιροῦσαι τὸ ἓν διαφθείρουσι, λέγω δὲ τὸ ζῷον, αἱ δὲ τὸν ἄνθρωπον συνιστῶσιν. ἕβδομον αἱ μὲν διαιρετικαὶ ἐν τοῖς ἀντικειμένοις θεωροῦνται, τὸ λογικὸν καὶ ἄλογον, αἱ δὲ συστατικαὶ οὐκέτι· οὐδεὶς γάρ φησι τὸν ἄνθρωπον ζῷον λογικὸν καὶ ἄλογον. διὰ τοῦτο ἐπιμέμφονταί τινες τῷ ὅρῳ τῆς ἰατρικῆς φάσκοντες αὐτὴν ἐξ ἀντικειμένων συγκεκροτῆσθαι· ἰατρική ἐστι γνῶσις ὑγιεινῶν καὶ νοσερῶν καὶ οὐδετέρων. ἀλλὰ μὴν καὶ τῷ ὅρῳ τῆς φύσεως τὴν αὐτὴν ἔγκλησιν διὰ τὸ λεχθὲν ἐπάγουσι· φύσις ἐστὶν ἀρχὴ κινήσεως καὶ ἠρεμίας. καὶ περὶ μὲν τοῦ ὅρου τῆς ἰατρικῆς ἄλλοις φροντὶς γενέσθω, περὶ δὲ τοῦ ὅρου τῆς φύσεως δεῖ λέγειν ὅτι οὔκ εἰσιν αἱ διαιρέσεις ἀντικείμεναι· οὔτε γάρ φησιν ὡς ἡ φύσις ἠρεμία ἐστὶ καὶ κίνησις, ἀλλ’ ἀρχὴ ἠρεμίας καὶ κινήσεως.

[*](1 συστατικαὶ] διαιρετικαί Κ: συστατικαὶ διαφοραί T ὤφειλον—συστατικαί om. 1. 2 εἶναι καὶ παντὸς γένους V2: εἶναι πάντως καὶ γένος V1: πάντως εἶναι καὶ γένη T 2. 3 καὶ ὁμολ. V 3 αἱ om. T ἀντιστρέφειν TV 5 καὶ παντὸς εἴδους V2: πάντως καὶ εἴδους KTV ἐστί Κ 7 κωλύουσαι TV 8 ἡ om. Κ 9 ante ἄλογον add. τὸ TV καὶ αἱ om. TV 12 συστ. δὲ τοῦ ἀνθp. colloc. T 12. 13 καὶ καθολ. T 14 ἐκ] ἀπὸ Κ αὐτὰς] αὐτὰ KV 15 οὐσία ἔμψυχος αἰσθητική Κ 16 διότι scripsi: διὸ libri τοῦ ζῴου post ἔμψυχον colloc. T δὲ delevi 16. 17 διὰ τὸ αἰσθητικὸν TV 17 καὶ om. V ante ἐπὶ πλέον add. τὸ V 18 αὐτοκίνητον] scribas ἔμψυχον διαιρετ.] διαφοραί V 18. 19 ἐκ τούτου ἓν διαιρεῖν εἰς πολλά V 19 ζῶον εἰς om. V 20 εἰσι ποιητ. colloc. T 22 ἀντικ.] ἀτόμοις Κ 23 φήσει V 25 συγκροτεῖσθαι V post ἰατp. add. γὰρ Κ 26 οὐδετέρου T 27 ἔγκλισιν T 28 καὶ (ante περὶ) om. V ἄλλοις] ἄλλη Κ 20 γινέσθω V)

Ἰστέον δ’ ὡς ὁ Πορφύριος αὐτὰς ἑνὶ ὀνόματι προσαγορεύει· συστατικὰς γὰρ καλεῖ αὐτὰς ἐκ τοῦ τιμιωτέρου τὴν προσηγορίαν αὐταῖν ἐφαρμόσας· ὅτι γὰρ αἱ συστατικαὶ τιμιώτεραί εἰσι τῶν διαιρετικῶν, σαφὲς ἐντεῦθεν· πρῶτον αἱ μὲν συστατικαὶ | καθολικώτεραί εἰσιν, αἱ δὲ διαιρετικαὶ μερὶ· [*](202v) κώτεραι· τιμιώτερον δὲ τὸ καθολικὸν τοῦ μερικοῦ. δεύτερον αἱ μὲν φθορὰν ποιοῦσιν, αἱ δὲ σύστασιν. ὅσον δὲ τὸ αἰτιατόν τινος αἰτιατοῦ ἐστι κρεῖττον, τοσοῦτον καὶ τὸ αἴτιον τοῦ αἰτίου. εἰ οὗν ἡ σύστασις τῆς φθορᾶς κρείττων καθέστηκεν, αἴτιαι δὲ τῆς συστάσεως αἱ συστατικαὶ <τῆς δὲ φθορᾶς διαιρετικαί, αἱ συστατικαὶ> ὁμολογουμένως κρείττονες τῶν διαιρετικῶν τρίτον αἱ μὲν διαιρετικαὶ δυνάμει εἰδίν, αἱ δὲ συστατικαὶ ἐνεργείᾳ. εἰσὶ δὲ δυνάμει αἱ διαιρετικαί, ὡς ἵνα εἴπῃς ὅτι τὸ ζῷον δύναται καὶ λογικὸν εἶναι καὶ ἄλογον, ἐνέργειᾳ δὲ αἱ συστατικαί, ὡς ἵνα εἴπῃς ὁ ἄνθρωπος ζῷον λογικὸν θνητόν· πάντως γὰρ ὁ ἄνθρωπος ζῷόν ἐστι λογικόν. εἰ οὖν κρεῖττόν ἐστι τὸ ἐνεργείᾳ τοῦ δυνάμει, ὁμολογεῖται κρείττονας εἶναι τὰς συστατικὰς τῶν διαιρετικῶν.

Πρᾶξις κς΄.

p. 9,7 Ἄνωθεν οὖν πάλιν ἀρχομένῳ.

᾿Ev τῷ λέγειν ἄνωθεν ἀρχομένῳ δηλοῖ ἑτέραν διαίρεσιν· ἄρτι γὰρ εἰς χωριστὰ καὶ ἀχώριστα ποιεῖται τὴν διαίρεσιν, ὡς ἤδη εἰρήκαμεν ἐν τῇ θεωρίᾳ.

p. 9,8 Τὸ μὲν γὰρ κινεῖσθαι.

Τινὲς ἐπιλαμβάνονται τοῦ φιλοσόφου λέγοντες ὅτι οὐ πᾶσα κίνησις χωριστή ἐστιν· ἰδοὺ γὰρ ἡ οὐρανία ἀχώριστος ὑπάρχει· ἀεὶ γὰρ ὁ πόλος κινεῖται. ἔστι δὲ πρὸς τούτους εἰπεῖν ὅτι οὐκ εἰρηκὼς τὸ κινεῖσθαι δηλοῖ πᾶσαν κίνησιν· εἴρηται γὰρ Ἀριστοτέλει ὅτι τὸ ἀπροσδιορίστῳ λεγόμενον ἰσοδυναμεῖ τινι μερικῷ, οἷον ἐὰν εἴπω ὅτι ἄνθρωπος λούεται, οὐ πάντα ἄνθρωπον πον λέγω λούεσθαι ἀλλ’ ἕνα, ἀπροσδιορίστως δέ. οὕτω δὲ καὶ ἐνταῦθα τὸ κινεῖσθαι λέγων ὁ Πορφύριος οὐ πᾶσαν φύσιν κινεῖσθαι ἐδήλωσεν, ἀλλά τινα ἀπροσδιόριστον. ἔστι δέ τις κίνησις χωριστή, ἡ τῇ ἠρεμίᾳ παυομένη. διὰ τί δὲ ἐπὶ τῶν οὐρανίων μόνων ἔλεγον τὴν διαστολήν, οὐσῶν καὶ ἄλλων [*](1 ὡς] ὅτι T: om. V 5 καθολικώτερον KV 6 τὸ αἰτιατόν] αἴτιον T αἰτίου] αἰτιατοῦ V 7 ἡ om. V κρείτων T 8 αἴτιαι] αἴτιοι libri 8. 9 τῆς δέ φθορᾶς — συστατικαὶ inserui 13 θνητόν om. V post alt. λογικὸν addas θνητόν 14 ὡμολόγηται V κρείττονας] κρεῖττον V 16 πρᾶξις κε KV: om. T (cf. p. 181,12) 19 εἰρήκαμεν] p. 173,23 22 οὐ om. Κ 24 πρὸς τούτοις εἰπεῖν K: εἰπεῖν πρὸς τούτους V 25 εἴρηται Ἀριστοτ.] De interpr. c. 7 p. 17b29 26 ὅτι ἐὰν εἴπω colloc. KT 27 alt. δὲ] γὰρ V 28 ὁ om. V 29 τινα] τὴν KT ἐπουρανίων V)

ἐν ἡμῖν ἀχωρίστων κινήσεων; ἰδοὺ γὰρ ἡ ἐμψυχία ἀχώριστος ὑπάρχει κίνησις. καὶ εἰ τοῦτο ἀσαφὲς ὑπάρχει, ἐκ τοῦ θρυλλουμένου παραστήσομαι, φημὶ δὲ ἐκ τῶν ζωτικῶν κινήσεων, ὧν χωρὶς εἶναι οὐ δυνάμεθαι. ὥστε οὗν οὐ τὴν δέουσαν διαστολὴν ἔγνωσαν οἱ ἐπιλαμβανόμενοι τοῦ φιλοσόφου, οὐδὲ τὸν Ἀριστοτελικὸν λόγον, φημὶ δὴ τὸν λέγοντα ‘τὸ ἀπροσδιόριστον ἰσοδυναμεῖ τινι μερικῷ’.

p. 9,10 Τῶν δὲ ἀχωρίστων αἱ μὲν ὑπάρχουσι ἑαυτάς, αἱ δὲ κατὰ συμβεβηκός.

Το ἀχώριστον διαιρεῖ εἰς συμβεβηκὸς καὶ οὐσίαν, καὶ ἐν μὲν τῷ λέγειν καθ’ ἑαυτάς δηλοῖ τὰς οὐσιώδεις (οὕτω γὰρ καὶ ὁ Ἀριστοτέλης· τοῦτο γὰρ δηλοῖ τὸ αὐθυπόστατον), ἐν δὲ τῷ λέγειν κατὰ συμβεβηκός ῥᾷστα τὰ συμβεβηκότα δηλοῖ, ἅτινα καθ’ ἑαυτὰ μὲν οὔκ εἰσιν, ἐν ἑτέρῳ δέ.

p. 9,12 Καὶ τὸ ἐπιστήμης εἶναι δεκτικόν.

Καλῶς εἶπε δεκτικόν· κἂν γὰρ ᾖ τις | ἐπιστήμων κἄν τε μή, [*](203r) ἄνθρωπος ἀκούσει ἔχων τὸ δεκτικόν.

p. 9,15 Αἱ δὲ λατὰ συμβεβηκὸς οὔτε ἐν τῷ τῆς οὐσίας λόγῳ λέγονται οὔτε ποιοῦσιν ἄλλο.

Σκόπει πῶς ἐξήνεγκεν ἀσφαλῶς τὸν λόγον· ἐπὶ μὲν γὰρ τῶν οὐσιωδῶν τῶν λαμβανομένων εἰς ὁρισμοὺς καὶ ὑπογραφὰς οὐκ ἐζήτησεν εἰπεῖν ὅτι μόνῳ τῷ λόγῳ τῆς οὐσίας λαμβάνονται, ἵνα δείξῃ ὅτι καὶ ὑπογραφαῖς ἐπιτήδειοί εἰσι καὶ ὁρισμοῖς, ἐπὶ δὲ τῶν συμβεβηκυιῶν τῶν μὴ λαμβανομένων λόγῳ οὐσίας ἀλλὰ μόνης ὑπογραφῆς, ἵνα δείξῃ ὅτι μόναις ὑπογραφαῖς ἐπιτήδειοί εἰσιν, εἶπεν οὔτε ποιοῦαιν ἄλλο ἀλλὰ ἀλλοῖον, οὔτε οὐσίας λόγῳ λαμβάνονται.

p. 9,16 Καὶ αἱ μὲν καθ’ ἑαυτὰς οὐκ ἐπιδέχονται τὸ μᾶλλον καὶ τὸ ἧττον.

Ὑπὲρ τούτου οὐκ ὀλίγα ἐν τῇ θεωρίᾳ κατεβαλόμεθα.

[*](1 ἐμψυχία] ἐν ψυχὴ V 2 ἀσαφὲς Paris. 2089: σαφὲς KTV θρυλλομένου T παραστήσομεν V 4 ἔγνων KT ἐπιλαβόμενοι T 5 δὴ] δὲ V τὸ om. V 5. 6 ἰσοδυναμεῖν Κ 10 ὁ Ἁριστοτ.] cf. Anal. pr. Α 4 p. 26a29 sq. 11 αὐθυπόστατα V 12 ἐν om. V 13 ἐπιστήμης δὲ Κ 14 τὸ δεκτ. V 16. 17 λέγονται] λαμβάνονται Porph. 20 μόνον KT καὶ om. V 20. 21 ὑπογραφαῖς—ὁρισμοῖς ὁρισμοῖς Paris. 2089: ὑπογραφαὶ ἐπιτηδείως λαμβάνονται εἰσὶ V) καὶ ὁρισμοί KTV 22. 23 μόναις—ἐπιτήδειοι Paris. 2089: μόναι ἐπιγραφαὶ ὑπογραφαὶ V) ἐπιτηδείως KTV 24 λαμβάνεται T 26 τὸ om. T 27 κατεβαλλόμεθα TV (cf. p. 179,10 sq.))

p. 9,17 Αἱ δὲ κατὰ συμβεβηκός, κἂν ἀχώριστοι ὦσιν.

Ἐκ τοῦ μᾶλλον ἐπεχείρησεν· εἰ γὰρ αἱ ἀχώριστοι τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον ἐπιδέχονται, πολλῷ μᾶλλον καὶ αἱ χωρισταί.

p. 9,18 ἐπίτασιν καὶ ἄνεσιν.

Καλῶς ἐχρήσατο τοῖς ὀνόμασιν· ἐν μὲν γὰρ τῷ ἐπίτασιν δηλοῖ τὸ μᾶλλον, ἐν δὲ τῷ ἄνεσιν τὸ ἧττον.

p. 9,18 οὔτε γὰρ τὸ γένος μᾶλλον καὶ ἧττον κατηγορεῖται, οὗ ἂν ᾖ γένος, θὔθ᾿ αἰτοῦ γένους διαφοραί.

Φησὶν ὅτι τὸ ζῷον οὐκ ἔστι μᾶλλον ἵππου ἤπερ ἀνθρώπου οὔτε τὸ λογικόν, ὃ λέγεται οὐσιῶδες, μᾶλλόν ἐστι Σωκράτους ἤπερ Πλάτωνος. διὰ τοῦτο τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον οὐκ ἐπιδέχονται.

p. 9,20 Αἱ τὸν ἑκάστου λόγον συμπληροῦσαι.

Τοῦτ᾿ ἔστι τὴν φύσιν καὶ τὸν ὁρισμόν.

p. 9,21 Τὸ δὲ εἶναι ἑκάστῳ ἓν καὶ τὸ αὐτὸ οὗτε ἐπίτασιν οὔτε ἄνεσιν ἐπιδεχόμενόν ἐστι.

Εἴπομεν ὅτι τούτῳ τῷ λόγῳ καὶ τὸ λευκόν, οὗ ἐστι λευκόν, καὶ μόνον εἶδος ὑπάρχον, οὐκ ὀφείλει τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον ἐπιδέχεσθαι. τί δέ ἐστι τὸ αἴτιον; τὸ ἀπλατὲς καὶ τὸ ἐν πλάτει θεωρούμενον.

p. 9,22 Ἢ κεχρῶσθαί πως.

Τοῦτ᾿ ἔστι χρῶμα ἐμφαίνειν ἢ τὸ ξανθὸν ἢ τὸ λευκὸν ἤ τι τοιοῦτον.

p. 10,2 Αἱ δὲ καθ’ ἃς τὰ διαιρεθέντα εἰδοποιεῖται.

Τοῦτ᾿ ἔστιν αἱ συστατικαί.

p. 10,5 Αἱ μὲν τοῦ ἐμψύχου καὶ αἰσθητικοῦ διαφοραὶ ὑποστατικαί εἰσι τῆς τοῦ ζῳου οὐσίας.

Ὧδε δεικνύει ὅτι οὐχ αἱ αὐταί εἰσι διαφοραὶ αἵ τε συστατικαὶ καὶ αἱ διαιρετικαὶ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ λαμβανόμεναι.

[*](2 αἱ om. Κ 3 τὸ ἧττον Κ 3 πολλῷ—χωρισταί om. KT 4 ἐπίτασιν λαμβάνουσι Porph. 5 τῷ] τὸ T 7 τὸ γένος ex τὰ γένη coir. T 8 ἦ] εἴη Κ 9 pr. τὸ om. γ’ 10 ὃ om. V τὸ οὐσιῶδες V σωκp. ἐστιν colloc. V 11 τὸ om. V καὶ ἧττον om. K τὸν ὁp. καὶ τὴν φύσιν colloc. V 13 εἶναι om. Κ 15 καὶ τὸ λευκὸν om. T post τὸ λευκόν addas τὸ ἐν τῷ σώματι (cf. p. 180,8 sq.) 18 ἢ om. Κ 20 καθ’ ἃς τὰ] καθ’ ἕκαστα V 22 ἡ . . διάφορά συστατική ἐστι Porph. 24 αἱ (ante διαιp.) om. Κ)

p. 10,12 Ἁλλ’ αἱ μέν τοῦ λογικοῦ καὶ θνητοῦ διαφοραὶ συστατι- καὶ γὶνονται τοῦ ἀνθρώπου.

Ἔξ οὖν εἰσι συζθγίαι ἐπὶ ταύτης τῆς διαιρέσεως· λογικὸν ἄλογον, Θνητόν ἀθάνατον, λογικόν θνητόν, λογικὸν ἀθάνατον, ἄλογον θνητόν, ἄλογον ἀθάνατον, ὦν κατὰ μέν τινας δύο εἰσὶν ἀσύστατοι τέσσαρες δέ συνιστάμεναι, Κατὰ δὲ ἄλλους τρεῖς ἀσύστατοι καὶ τρεῖς συνιστάμεναι. Καὶ εἰ μὲν τρεῖς Εἰσιν αἰ συνιστάμεναι, εὐπίσκονται δύο ὐπάλληλοι ὐπάλληλοι καὶ μία διαγώνιος· εἰ δὲ Τὲσσαρές σἰσιν αἰ συνιστάμεναι, εὑρίσκονται δύο ὑπάλληλοι καὶ δύο διαγώνιον. | Καὶ ὁ μὲν Πλάτων βούλεται εἶναι τέσσαρας, λογικὸν ἀθάνατον καὶ λογικὸν 203v θνητὸν καὶ ἄλογον θνητὸν καὶ ἄλογον ἀθάνατον, τὰς δὲ ἐναντίας φηςὶν ἀσυστάτους, λογικὸν ἄλογον καὶ θνητὸν ἀθάνατον, καὶ προέφερε τὸν ποιητὴν λέγοντα ὄτι ἔστιν ἄλογον ἀθάνατον ἐν τῷ λέγειν

ἠ δ’ ἀθάωατον κακόν ἐστιν.

ὀ Ἀριστοτέλης δὲ τπεῖς εἶναι βούλεται· οὐ δέχεται γάρ τὸ ἄλογον ἀθάνατον. ᾦ καὶ ἀκολουθεῖ ὁ Ποπφύριος· τρεῖς γὰρ εἶναι λέγει· οὔτω γὰρ καὶ κατ’ ἀρχὴν ἐπηγγείλατο τοῖς Περιπατητικοῖς ἀκολουθεῖν.

p.10,14 Oὔτω δὲ καὶ τῆς ἀνωτάτω οὐτίας.

Πάλιν οὔτως ἔχει καὶ ἡ οὐσία· ἔστι γάρ διελεῖν αὐτὴν εἴς τε τὸ ἔμψυκον καὶ ἄψμκον καὶ αἰσθητικὸν καὶ ἀωαίσυητον. ἐπὶ τοὺτων δὲ ἔξ εἰσι συζυγίαι· ἔμψυχον ἄψυχον, αἰσθητικὸν ἀναίσθητον, ἔμψυχον αἰσθητικόν, ἔμψυχον ἀναίσθητον, ἄψυχον αἰσθητιχόν, ἄψυκον ἀναίσθητον. Καὶ ἐπὶ τούτων δὲ ὁμοίως τρεῖς εἰσι συνιστάμεναι καὶ τρεῖς ἀσύστατοι. Καὶ συνιστάμεναι μὲν αἱ δύο ὐπάλληλοι, ἔμψυχον αἰσθητικόν, ἄψυχον ἀναίσθητον, καὶ μία διαγώνιος ἔμψυχον ἀωαίσυητον. Οὐ συνίστανται δὲ αἱ δύο ἀντικείμεναι, ἔμψυχον ἄψυχον καὶ αἰσυητικὸν. ἀναίσθητον, οὔτε ἡ μία τῶν διαγωνίων ἄψυχον αἰσθητικόν.

p. 10,19 εἰσοποιοὶ πᾶσαι κέκληνται.

Ἀντὶ τοῦ συστατικαί. Διὰ τί δέ; Εἰρήκαμεν ὄτι τιμιώτεραί εἰσι τῶν [*](1 τοῦ θνητοῦ καὶ τοῦ λογικοῦ porph. 2 post ἀνθρώπου add. αἱ δὲ τοῦ ἀλόγου καὶ Θνητοῦ μέχρι (μέχπρ om. T) τῶν ἀλόγων ζώων (ζώων οm. K), αἰ δέ τοῦ λογικοῦ καὶ ἀθανάτου Τοῦ θεοῦ (τῶν ἀγγέλων Τ) ΚΤ 3 οὖν om. V ταύτης] τῆς αὐτῆς Τ 6. 7 καὶ εἰ — συνιστάμεναι Om. V 7 ante ὐπάλλ. Add. αἰ Τ καὶ μία — ὐμάλληλοι (8) om. K 8 διαγώνιοι καὶ δύο ὐπάλλ. Colloc. V 9 ó μὲν Πλάτων] spectat Platonicow 11 λογικὸν καὶ ἄλογον, θνητὸν καὶ ἀθάν. V καὶ (ante θνητὸν) οm. T τὸν ποιητὴν] Ηοm. Μ 118 13 ἡ Urb. 35: εἰ KT: ἤ V: ἀλλ’ Hom. 14 Ἀριστοτέλης] Peripateticos spectat δὲ om. V 15 alt. καὶ om. T 18 τε οm. V 19 ante αἰσθητ. Add. εἰς Τ 21 ante ἔμψ. Add. καὶ V ante alt. ἄψυχ. Add. kαὶ ΤV 22 τρὶα εἴναι (sic) συνιδτάμενα καὶ τρεῖς εἰσι ἀσύστ. V 25 καὶ Om. V 28 εἰρήκαμεν] ρ. 183,1)

διαιρετικῶν. τούτων δὲ χερία ἐστὶν εἰς τὸ διαιρεῖν γένη καὶ ὁρίζειν εἴδη, τῶν δὲ κατὰ συμβεβηκὸς διαφορῶν οὐκ ἔστι χρεία.

Εἰ φῶς τῶν πραγμάτων οἱ ὁρισμοὶ καθεστήκασι, φέρε καὶ τὴν διαφορὰν ὁρισώμεθα εἰρηκότες τί ἐστιν ἡ κοινῶς καὶ ἰδίως καὶ ἰδιαίτατα, καὶ πῶς ἡ ἰδιαίτατα οὐσίαν καὶ οὐσιῶδες δηλοῖ συστατικῶς καὶ διαιρετικῶς λαμβανομένη. λέγεται τοίνυν διαφορὰ ᾗ περιττεύει τὸ εἶδος τοῦ γένους· ἐν μὲν γὰρ τῷ εἴδει περιττεύουσιν αἱ διαφοραί, ἐν δὲ τῷ οὐκέτι· τὸ γὰρ γένος ὡς γένος ἀδιαίρετον ὑπάρχον οὐκ ἔχει διαφοράν. εἰ δὲ εἴποις ἔχει· ἔχει· ἰδοὺ γάρ φαμεν· οὐσία ἔμψυχος αἰσθητική ἐστι ζῷον᾿, λέξω ὡς οὐκ ἔχει ταύτας τὰς διαφορὰς ὡς γένος, ἀλλ’ ὡς καὶ τοῦτο πρόδηλόν ἐστιν ἐκ τοῦ συστατικὰς εἶναι τὰς διαφοράς· συστατικαὶ δὲ διαφοραὶ γενῶν οὔκ εἰσιν ἀλλ’ εἰδῶν, ὡς καὶ ἤδη λέλεκται. εἰ δὲ καὶ φιλονεικεῖς λέγων ὅτι πάντως ἔχει, λέξομεν ὅτι εἰ καὶ ἔχει διαφορὰς τὸ γένος, ἀλλ’ οὖν οὐ τὰς ἴσας τῷ εἴδει· ἔχει γὰρ τὸ εἶδος καὶ τὰς τοῦ γένους καὶ τὰς ἑαυτοῦ· τὸ γὰρ οὐσία ἔμψυχος αἰσθητικὴ λέγεται καὶ ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου, ὁμοίως δὲ καὶ τὸ λογικὸν θνητόν. ἀλλὰ μὴν καὶ ἐνεργείᾳ εἰσὶν ἐν τῷ εἴδει, δυνάμει δὲ ἐν τῷ γένει, | ὅταν καὶ συγχωρηθῇ τὸ λογικὸν [*](204r) εἶναι τοῦ γένους διαφορὰν ὡς γένους. τοῦτο δέ φημι, ἐπειδὴ ἀδιαίρετον ὑπάρχον τὸ γένος τὸ λογικὸν οὐκ ἔχει ἀπ’ αὐτοῦ διαιρούμενον. μὴ νόμιζε δὲ ὅτι τὸ εἶδος πλείονας ἔχον διαφορὰς τοῦ γένους καθολικώτερόν ἐστιν· ὅπου γὰρ πλείονές εἰσι διαφοραί, ἐκεῖ βραχὺ καὶ ἔλαττον ὑπάρχει τὸ ὁριζόμενον· ἰδοὺ γὰρ τοῦ ἐπὶ τὰ ἄτομα ἐξαπλουμένου ἀνθρώπου * * * οὐ τοσαῦταί εἰσιν ὅσαι καὶ ἐπὶ τοὐ ἀτόμου· λέγων γὰρ τὸν ἄνθρωπον ζῷον λογικὸν θνητὸν τὸν καθόλου ὁρίζεις, εἰ δὲ θελήσεις τὸν μερικὸν ἤτοι τὸν ἄτομον εἰπεῖν, προστιθεῖς καὶ ἄλλας διαφορὰς πρὸς τὸ ἀτομῶσαι τὸν καθόλου ἄνθρωπον· λέγομεν γὰρ ῾Σωκράτης ἐστὶ ζῷον λογικὸν θνητὸν πλατυώνυχον προκόλιον᾿. καὶ οὕτω διὰ τῶν πλειόνων διαφορῶν ἀτομοῦται ὁ καθόλου ἄνθρωπος.

Ζητοῦσι δέ τινες διὰ τί τὴν μὲν διαφορὰν ὁ Πορφύριος διὰ τοῦ γένους καὶ εἴδους ὡρίσατο, τὸ εἶδος δὲ καὶ τὸ γένος δι’ ἀλλήλων παρέδωκε, καίτοι [*](2 οὐκ. ἔστι] οὐκέτι T 3 πρᾶξις κζ KV: ora. T (cf. p. 183,16) 5 ἡ ἰδίως T ἡ ἰδιαίτ. TV 8 post γένους add. καλῶς δὲ εἴρηκεν ἧ περιττεύει τὸ εἶδος τοῦ γένους V 10 τὸ om. V 11 ταύτας om. KT 13 ὡς ἤδη λέλεκται] cf. p. 181,24 14 λέξωμεν ὢ ex ὁ corr.) T 19 διαφορὰ TV 21 δὲ om. T 22 πλεῖον V 23 post ἀνθp. inseras πλείονές εἰσι διαφοραὶ ἢ τοῦ καθόλου ἀνθρώπου, τοῦ δὲ καθόλου ἀνθρώπου 24 λέγων—ἄνθρωπον] λέγονται· τὸ (ex τὸν corr.) γὰρ ἄνθρωπος Κ 25 τὸν (ante καθόλου) om. V ὁρίζει KV 26 πρὸς] εἰς T τὸ] τῶ Κ 27 λέγεις Κ ἐστι om. TV 28. 21) ὁ ἄνθp. ὁ καθόλου Κ 31 παρέδωκε om. Κ)

δυναμένου τοῦ εἴδους διὰ τῆς διαφορᾶς καὶ τοῦ γένους ὁρίζεσθαι, ὡς ἵνα εἴπῃς ῾εἶδός ἐστι τὸ πλείονας ἔχον διαφορὰς τοῦ γένους᾿ ὁμοίως δὲ καὶ τοῦ γένους δυναμένου παραδίδοσθαι διὰ τοῦ εἴδους καὶ τῆς διαφορᾶς, ὡς ἵνα εἴπῃς γενος εστι τὸ ὲν τῳ ειοει θεωρούμενον, οὐκέτι οε καὶ ὲν τῇ διαφορᾷ᾿· τὸν μὲν γὰρ ἄνθρωπον ζῷόν φαμεν, τὴν δὲ λογικότητα οὔ φαμεν ζωότητα. ἔστι δ’ οὕτως πρὸς ταῦτα ἀπολογήσασθαι· τέσσαρά ἐστι τὰ κατασκευάζοντα, τρία μὲν ἀσύστατα, ἓν δὲ συνιστάμενον· ὁμολογούμενον ἐξ ὁμολογουμένου, ἀμφίβολον ἐξ ἀμφιβόλου, ὁμολογούμενον ἐξ ἀμφιβόλου, ἀμφίβολον ἐξ όμολογουμένου. καὶ τὰ μὲν τρία ἀσύστατα, ἓν δὲ ὡς ἔφαμεν τὸ συνιστάμενον. ποῖα δὲ οὐ συνίσταται, λέξωμεν· τὸ ὁμολογούμενον ἐξ ὁμολογουμένου οὐδεὶς γὰρ κατασκευὴν τοῦ ὁμολογουμένου ποιεῖται), οὐδὲ τὸ ἀμφίβολον ἐξ ἀμφιβόλου ὁ τοιοῦτος γὰρ λόγος διάλληλος ὑπάρχει), οὔτε μὴν τὸ ὁμολογούμενον ἐξ ἀμφιβόλου· εἰ γὰρ τὸ ὁμολογούμενον ἐξ ὁμολογουμένου οὐ κατασκευάζεται, πολλῷ μᾶλλον οὐδὲ ἐξ ἀμφιβόλου. συνίσταται δὲ τὸ λέγον τὸ ἀμφίβολον ἐξ ὁμολογουμένου κατασκευάζεσθαι. τούτου οὕτως ἔχοντος ὁ Πορφύριος λογικῇ μεθόδῳ χρησάμενος οὐχ ὁρίζει τὰ ἀμφιβαλλόμενα ἐξ ἀμφιβαλλομένων· τὸ γένος γὰρ ὁρίζων οὐκ ἠδύνατο διὰ τῆς δια- φορᾶς καὶ τοῦ εἴδους αὐτὸ παραδοῦναι ἅτε τῆς διαφορᾶς καὶ τοῦ εἴδους ὑπ’ ἀμφιβολίαν ὄντων, οὔτε μὴν τὸ εἶδος διὰ τῆς διαφορᾶς καὶ τοῦ γένους· ἔτι γὰρ ἠγνοεῖτο ἡ διαφορά. τὴν μέντοι διαφορὰν διὰ τοῦ εἴδους καὶ τοῦ γένους παραδέδωκε τὸ ἀμφίβολον διὰ τῶν ὁμολογουμένων κατασκευάζων.

Ἐπειδὴ δέ τινες κατασκευάζουσι μὴ εἶναι τὰς διαφοράς, φέρε τὴν κατασκευὴν πρῶτον εἰσόμεθα εἶθ’ ὕστερον τῶν ὄντων αὐτὰς ἀποδείξωμεν. κατασκευάζουσι δὲ τὸ τοιοῦτον δύο λήμμασιν, ὧν τὸ πρῶτον ἐπέχει | τοιοῦτον [*](204v) λόγον· οὐδέποτε τἀναντία ἀμιγῆ καὶ ἄκρατα ὄντα ἐν τῷ αὐτῷ κατ’ ἀριθμὸν καὶ κατὰ τὸ αὐτὸ μέρος καὶ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον θεωρεῖται, οἷον τὸ λευκὸν καὶ τὸ μέλαν ἐν τῷ αὐτῷ οὐδέποτε θεωρεῖται. ἐπειδὴ δὲ δύναται ἐν τῷ αὐτῷ κατ’ εἶδος εἶναι ἐν μὲν Σωκράτει τὸ μέλαν, ἐν δὲ τῷ Πλάτωνι τὸ λευκόν), προσέθηκαν ῾κατ᾿ ἀριθμόν᾿, ἵνα ἕνα δηλώσωσιν. ἐπειδὴ δὲ καὶ ἐν ἑνὶ δύναται εἶναι τὸ θερμὸν καὶ τὸ ψυχρόν, ἐν μὲν τοῖς ποσὶ τὸ θερμόν, ἐν δὲ τῇ κεφαλῇ τὸ ψυχρόν, προσέθηκαν ῾κατὰ τὸ αὐτὸ [*](1 γένους] εἴδους V 5 λογικώτατα V 8. 9 ἀμφίβολον—ὁμολογουμένου suppl. Κ2 ἀμφίβ. ἐξ ὁμολ. ὁμολ. ἐξ ἀμφιβ. colloc. KT 9 ἀμφίβολον] ἀμφιβαλλόμενον V 9. 10 ἓν δέ φαμεν τὸ συνιστ Κ: ἓν δὲ τὸ συνιστ. ὡς ἔφαμεν T 10 ποῖον KT λέξομεν KV 13. 14 εἰ γὰρ—ἀμφιβόλου om. K 14 οὐδὲ om. V 15 λέγον] ζῶον T: λεγόμενον V ἀμφίβολον] ἀμφιβαλλόμενον TV 16 οὐ χωρίζει V 17 ἀμφιβαλλομένου Κ ὁρίζων] ἀορίζων V ἐδύνατο V 18 ὅτε] ἔτι KT 19 μὴν] δὲ Κ 20 ἠγνοεῖτο ἡ διαφορά om. V 21 παρέδωκε Κ 22 κατασκ. post διαφοράς colloc. Κ 23 εἰσώμεθα T εἶθ’] εἶτ’ εἰς V 24 δύο διλήμμασιν V alt. τὸ om. V 25 καὶ ἄκρατα ὄντα om. V 26 καὶ (post μέρος) om. V 27 ἐν τῷ αὐτῷ] ἐν αὐτῶ T: τὸ αὐτὸ V δὲ om. V 28 δύναται καὶ Κ μὲν om. T 30 δὲ om. T 30. 31 τοῖς τὸ ψυχρὸν μόνον, ἐν δὲ τῆ κεφ. τὸ θερμόν V)

μέρος᾿. ἔτι δὲ προσέθηκαν καὶ ‘κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον᾿ διὰ τὸν διάφορον χρόνον· ὁ γὰρ χρόνος καὶ τἀναντία δύναται ἐν τῷ αὐτῷ καὶ κατὰ τὸ αὐτὸ μέρος δεῖξαι θεωρούμενα· τὴν γὰρ θερμὴν κεφαλὴν καὶ ψυχρὰν μετέπειτα ποιεῖ. τὸ δεύτερον δὲ τοιοῦτον ὑπάρχει· οὐδέποτε εὑρίσκεταί τι ἐκ τῶν μηδαμῇ μηδαμῶς· πάντα γὰρ τὰ ὄντα ἐξ ὄντων ἔχουσι τὸ εἶναι. ἰστέον δὲ ὡς ἄλλο μέν φησιν ὁ Πλατῶν τὸ μηδαμῇ μηδαμῶς, ἄλλο δὲ ὁ Ἀριστοτέλης· ὁ μὲν γὰρ Πλατῶν ἔλεγε τὸ μηδαμῇ τὸ μηδαμῶς μήτε ἐπινοίᾳ μήτε ἐνεργείᾳ ὑπάρχον ἀμέλει τὸν τραγέλαφον οὔ φησι μηδαμῇ μηδαμῶς, ἐπειδὴ ἔχει τὸ εἶναι ἐν ἐπινοίᾳ), Ἀριστοτέλης δὲ μηδαμῇ μηδαμῶς ἔλεγε τὸ τῇ μὲν ἐπινοίᾳ ὑφιστάμενον, ἐνεργείᾳ δὲ οὐκέτι, οἷον τὸν τραγέλαφον καὶ τὰ τοιαῦτα. τούτου δὲ οὕτως ἔχοντός τὰς διαφορὰς μὴ εἶναι· ποῦ γάρ εἰσιν; ἐὰν γὰρ εἴπῃς ἐν γένεσίν εἰσιν᾿ ψεύσῃ· τοῦτο γὰρ κατασκευάζει τὸ πρῶτον λῆμμα, τὸ μὴ θεωρεῖσθαι τἀναντία ἐν τῷ αὐτῷ κατ’ ἀριθμὸν καὶ κατὰ τὸ αὐτὸ μέρος καὶ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον. εἰ οὖν τὸ ζῷον ἕν τί ἐστι κατ’ ἀριθμόν, ἀμερὲς δὲ κατὰ τὸ γένος, τὰ γένη δὲ καθόλου εἰσί τὰ καθόλου δὲ ἀσώματά εἰσι, τὰ δὲ ἀσώματα ἀμερῆ, πῶς δύναται κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον δέχεσθαι τἀναντία φημὶ δὲ τὸ λογικὸν καὶ τὸ ἄλογον καὶ θνητὸν καὶ τὸ ἀθάνατον; ἀλλὰ μὴν εἴ εἰσι διαφοραὶ ἐν γένει πάντως, καὶ ἐν τῷ αὐτῷ χρόνῳ εἰσίν· οὔτε γὰρ ἔστιν ἐπινοῆσαι σήμερον μὲν τὰ ζῷα λογικά, αὔριον δὲ ἄλογα. εἰ οὖν οὔκ εἰσιν αἱ διαφοραὶ ἐν τοῖς γένεσιν, ἐκ τοῦ μηδαμῇ μηδαμῶς ἐγένοντο. τὸ δεύτερον δὲ λῆμμα κωλύει εἶναί τι ἐκ τοῦ μηδαμῇ μηδαμῶς· κἄν γὰρ εἴπῃς ὕδωρ ἐκ πυρὸς γενέσθαι, ἀλλ’ οὖν προυπῆρχε τὸ πῦρ, κἂν εἴπῃς ἐξ ὕδατος ἀέρα γενέσθαι, προυπῆρχε τὸ ὕδωp. ἔστι δὲ ὑπὲρ τούτου οὕτως ἀπολογήσασθαι· ἔστι τινὰ μέσα, ἅπερ οὕτε μηδαμῇ μηδαμῶς εἰσιν οὔτε τὸ εἶναι ἔχουσιν, ἀλλὰ μέσον χωρεῖ τῶν δύο ἄκρων μεταλαμβάνοντα | καὶ στερούμενα. τὸ τοιοῦτον [*](205r) δὲ δυνάμει λέγεται, οἷον τὸ παιδίον δυνάμει γραμματικόν ἐστι καὶ οὐκ ἔστι μὲν τῶν ὄντων, καθὸ οὐκ ἔστιν ὡς λέγεται, ἀλλ’ οὐδὲ τῶν μηδαμῇ μηδαμῶς ἐστι, καθὸ δυνάμει ἔχει τὸ εἶναι. τὸ τοιοῦτον δὲ τὰ ἀντικείμενα ἡμῖν δύο ἄπορα ἐπιλύσεται· ἔστι γὰρ εἰπεῖν ὅτι αἱ διαφοραὶ ἐν τοῖς γένεσίν [*](1 καὶ om. V 2 χρόνος om. V τοὐναντία V καὶ (ante κατὰ) om. V 3 θεωρούμενα Par. 2089: χωρούμενα KTV2 : χωρούμενον V 6 μέν om. V ὁ (ante Πλάτ.) om. Κ ὁ (ante Ἀριστ.) om. V 7 μὲν om. T Πλάτων] cf. Sophist, p. 238 G μηδαμῶς] ὡς KT 8 ὑπάρχειν T φήσει V 9 ἐν om. Κ Ἀριστοτ.] cf. De interpr. c. 1 p. 16a16 Anal. pr. A 38 p. 49a24 10 οἶον om. V 12 γὰρ (post ἐὰν) Paris. 2089: om. KTV γενέσει TV 13 τἀναντία om. T 14 καὶ κατὰ τὸ αὐτὸ μέρος—ἀριθμόν (15) om. V αὐτὸν om. T 15 post γένος add. ἐστί V alt, δὲ om. T 16 δὲ (post καθόλ.) superscr. Κ.. om. TV 17 δὲ] δὴ T 18 ἄλλογον T τὸ (ante ἀθάν.) om. V τῶ γένει Κ 19. 20 ἐπινοῆσαι σήμερον μὲν iter. T 20 μὲν om. V αἱ om. V 21 ἐκ τοῦ om. T 22 τι ora. V 23 ἀέρα] ἄρα V 24 ὕδωp.] εἶδος V 25 τινὰ μέσα] τἀναμέσα V 27 δὲ om. K 28 λέγετε ex λέγεται corr. T ἀλλ’ οὐδὲ] οὐκέτι δὲ V 29 ἐστί om. V 30 ἐπιλύσεται ex ἐπιλύονται corr. T) εἰσι δυνάμει, καὶ οὐκ ἐνεργεία, οἷον ἐν τῇ ποιότητι δύναται θεωρεῖσθαι δυνάμει τὸ θερμὸν καὶ τὸ ψυχρόν· τὸ γὰρ ἄρτι θερμὸν δυνάμει ψυχρόν ἐστιν, ὡς ἐπὶ τοῦ ἐλαίου· τοῦτο γὰρ δυνάμει ἔχει τὸ θερμὸν καὶ τὸ ψυχρόν, καὶ ὅσον μὲν αὐτὸ καθ’ ἑαυτὸ μένει, ἄμφω ἔχει, θάτερον δὲ μεταβάλλει εἰς τὸ ἕτερον πρὸς τὴν ποιότητα τῶν μιγνυμένοων· ῥόδων γὰρ ἐπιβαλλομένων τῷ ἐλαίῳ ἐπαύξεται τὸ ψυχρὸν τοῦ θερμοῦ τὴν ποιότητα καθ’ αὑτὸ μεταβάλλοντος, χαμαιμήλου δὲ ἐπιβαλλομένου ἐπαύξεται μὲν τὸ θερμόν, μεταβάλλει δὲ τὸ ψυχρὸν εἰς ἑαυτό. τούτου οὕτως ἔχοντος δείκνυται τὰ γένη δυνάμει ἔχειν τὰ ἐναντία· τὸ γὰρ χρῶμα ἔχει τὸ λευκὸν καὶ τὸ μέλαν δυνάμει, ἡ ποιότης τὸ θερμὸν καὶ τὸ ψυχρόν, τὸ ζῶον τὸ λογικὸν καὶ τὸ ἄλογον. ἔχομεν ἐντεῦθεν ὡς δύνανται αἱ διαφοραὶ ἐναντίως ἔχουσαι δυνάμει θεωρεῖσθαι ἐν τοῖς γένεσι. τὸ ὕστερον δὲ ἄπορον ἐκ τοὺ πρώτου ἐπιλύεται· εἰ γὰρ αἱ διαφοραὶ ἐν τοῖς γένεσι θεωροῦνται, δῆλον ὡς οὔκ εἰσιν ἐκ τῶν μηδαμῇ μηδαμῶς. τῆς γοῦν τοιαύτης δόξης οἱ ἐκ τοὐ Περιπάτου ἑαυτοὺς ἀποφαίνονται.

Πρᾶξις κη΄.

Τῶν Περιπατητικῶν οἱ Πλατωνικοὶ κατευτελίζοντες τὴν δόξαν ἀποδεῖξαι ἐνεργείᾳ ὑπάρχειν ἐν τοῖς γένεσι τἀς διαφορὰς πειρῶνται, τὸ δυνάμει παραιτούμενοι. φασὶ γὰρ τὰ τοιαῦτα· εἰ δυνάμει λέγετε, ὦ Περιπατητικοί, τὰς διαφορὰς εἶναι ἐν τοῖς γένεσιν, ἐνεργείᾳ δὲ ἐν τοῖς εἴδεσιν, ἔσται τὰ εἴδη κρείττονα τῶν γενῶν ἅτε δὴ τοῦ ἐνεργείᾳ κρείττονος τοῦ δυνάμει ὑπάρχοντος. δεύτερον οὐδὲ ἐναντία εἰσὶ τὰ τοιαῦτα· τὸ γὰρ ἄλογον καὶ λογικὸν ἐναντιότητα οὐκ ἔχει· οὐσίαι γάρ εἰσιν, αἱ δὲ οὐσίαι ἐναντιότητα οὐκ ἔχουσιν ἐν ὑποκειμένῳ μὴ οὖσαι, ὑποκείμενον δὲ ὑπάρχουσαι. εἰ ἦσαν δὲ τὰ τοιαῦτα ἐναντία, οὐδὲ ὤφειλον ἐνεργείᾳ ἐν τῷ αὐτῷ θεωρεῖσθαι νυνὶ δὲ τὸ ἄλογον καὶ τὸ λογικὸν ἐν τῷ ζῴῳ ὑπάρχει), ὤφειλον δὲ καὶ φθείρειν ἄλληλα οὐ φθείρει δέ· δείκνυται γὰρ καὶ αὐτῷ τῷ Ἀριστοτέλει τὸ ἄλογον καὶ τὸ λογικὸν εἶναι ἐν τῷ ζῴῳ), ὤφειλον δὲ καὶ μεταβάλλειν εἰς ἄλληλα· εἰ δὲ λογικὸν εἰς ἄλογον οὐ μεταβάλλει, σαφὲς ὡς οὔκ εἰσιν ἐναντία. τρίτον εἰ ἦσαν ἐναντία, ὤφειλον καὶ ἐν τῷ αὐτῷ θεωρεῖσθαι· καὶ γὰρ ἔστιν εὑρεῖν ἐναντία θεω- ρούμενα ἐν τῷ αὐτῷ, ὥσπερ ἐν τῇ ἀνειδέῳ ὕλῃ· τὸ γὰρ ψυχρὸν καὶ θερτὸ [*](205v) [*](2 ψυχρὸν καὶ τὸ θερμόν colloc. Κ τὸ γὰρ ἄρτι—ψυχρόν (3) om. V 2. 3 post ψυχρόν ἐστιν addas καὶ τὸ ἄρτι ψυχρὸν δυνάμει θερμόν ἐστιν 4 μὲν om. V 7 χαμαιμήλου] μήλου T 8 δείκνυνται Κ 10 τὸ ψυχρὸν καὶ τὸ θερμὸν colloc. V 11 super ἐντεῦθεν add. προσπόρισμα V2 ἐναντίως Paris. 2089: ἐναντία KTV 16 πρᾶξις κζ' Κ: om. TV (cf. p. 187,3) 18 πειp. τἀς διαφ. coll. KTV; correxi sec. Par. 2089 19 τὰ om. T 21 τῶν γενῶν κρείττονα colloc. V κρείττονος] κρείττω (ex κρεῖττον corr.) Κ: κρεῖττον V 25 ἐναντία] ἐνεργεία T ἐνεργείᾳ] requiras δυνάμει aut deleas τῷ om. T νυνὶ] νῦν V 25. 26 τὸ ἄλογον καὶ τὸ λογικὸν colloc. V 26 ὤφειλε T φθείρειν et φθείρει Par. 2089: μεταφέρειν et KTV 27 καὶ αὐτῷ] καὐτῷ TV 28 ζῴῳ] ἀνθρώπω V 29 τρίτον—ἐναντία ἐναντία om. V 29. 30 τρίτον—θεωρεῖσθαι sana non sunt; scribas τρίτον εἰ καὶ ἡ ἐναντία, οὐδὲν ἄτοπον ταῦτα ἐν τῷ αὐτῷ θεωp. 30. 31 ἔστιν εὑρεῖν ἐν θεωp.] θεωρεῖται ἐν. V)

μὸν καὶ λευκὸν καὶ μέλαν ὅλα τε τὰ εἴδη ἐν τῇ ἀνειδέῳ ὕλῃ θεωρεῖται. τέταρτον ὅτι καὶ τὰ ἐναντία ἐν τῷ αὐτῶ θεωρεῖται, ἐξ αὐτῶν τῶν αἰσθήσεων τὸν λόγον πιστούμεθα· ἰδοὺ γὰρ ἡ ὅρασις ἅμα τῶν ἐναντίων ἀντιλαμβάνεται, λευκοῦ τε καὶ μέλανος. καὶ σαφὲς ἐκ τοῦ διαχωρίζειν αὐτὴν τὰ στοιχεῖα ἐκ τοῦ χάρτου. εἰ δὲ εἴποις ὅτι κατ’ ἄλλο μὲν τοῦ μέλανος κατ’ ἄλλο δὲ τοῦ λευκοῦ ἀντιλαμβάνεται, ἐπὶ σοῦ ἁρμόσει τὸ πάλαι εἰρημένον, ὡς εἰ σὺ τούτου μὲν αἴσθοιο, ἐγὼ δὲ τούτου. τοῦτο δὲ εἴρηται, ὡς ἵνα ἑνὸς δύο ἀκούοντες ἑκάτερος διάφορα αἴσθοιτο.

Ἔστι δὲ ὑπὲρ τῶν Περιπατητικῶν οὕτως ἀπολογήσασθαι. πρὸς τὸ πρῶτον δεῖ οὕτως λέγειν· μὴ ἐκ τῶν δοκούντων τοῖς Ἀριστοτελικοῖς ἀνατρέπειν νομίσητε, ὦ Πλατωνικοί· αὐτοῖς γὰρ δοκεῖ κρείττονα τὰ εἴδη τῶν γενῶν ὑπάρχειν. ἀνθρώπου δὲ λέγοντος ὅτι λογικὸς ὑπάρχει ὁ ἄνθρωπος, οὐκ ὤφειλες μέμφεσθαι αὐτοῦ καὶ λέγειν ἄτοπα αὐτὸν. φθέγγεσθαι, εἰ φαίη λογικὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ δι’ ἑτέρου δεῖ κατασκευάζειν ὡς οὐ λογικὸς ὁ ἄνθρωπος. εἰ δοκεῖ οὗν τοῖς Ἀριστοτελικοῖς τὰ εἴδη τῶν γενῶν κρείττονα ὑπάρχειν ἀλλὰ καὶ τὰ ἄτομα τῶν γενῶν καὶ τῶν εἰδῶν οὕτω γὰρ ὁ Ἀριστοτέλης ἐν ταῖς Κατηγορίαις ἔφη τὸν Σωκράτην εἶναι κυρίαν καὶ πρώτην οὐσίαν), οὐκ ὤφειλον οἱ Πλατωνικοὶ ἐκ τῶν δοκούντων αὐτοῖς, φημὶ δὴ τοῖς Ἀριστοτελικοῖς, ἄτοπα συνάγειν καὶ λέγειν ὅτι τὰ εἴδη κρείττονα ἔσται τῶν γενῶν ἐνεργείᾳ ἔχοντα τὰς διαφοράς· τοῦτο γὰρ αὐτὸ βούλονται οἱ Ἀριστοτελικοί. πρὸς τὸ δεύτερον· κἂν μή εἰσιν αἱ οὐσιώδεις διαφοραὶ ἐναντίαι λογικὸν καὶ ἄλογον, ἀλλ’ οὖν αἱ συμβεβηκυῖαι ἐναντίαι εἰσί· τὸ γὰρ θερμὸν καὶ ψυχρὸν ἐναντία εἰσί, θεωρεῖσθαι δὲ ἐν τῷ γένει ἐνεργείᾳ τὸ θερμὸν ἅμα καὶ τὸ ψυχρὸν ἀδύνατον, φημὶ δὴ ἐν τῇ ποιότητι. εἰ οὖν ὁμολογεῖται τὰ τοιαῦτα δυνάμει ἐν τοῖς γένεσι θεωρεῖσθαι, τὸ λευκὸν καὶ τὸ μέλαν, τὸ θερμὸν καὶ τὸ ψυχρόν, ἀμφιβάλλεται δὲ τὸ λογικὸν καὶ ἄλογον εἰ δυνάμει ἐστὶν ἐν τοῖς γένεσιν ἢ ἐνεργείᾳ, σαφὲς ὡς τὸ ἀμφιβαλ- λόμενον τῷ ὁμολογουμένῳ παρακολουθεῖ. πρὸς τὸ τρίτον· τὰ ἐναντία, ὥς φατε, ἐν τῇ ἀνειδέῳ ὕλῃ θεωρεῖται, ἀλλ’ οὐκ ἐνεργείᾳ, δυνάμει δέ· τί γὰρ λέγετε; τὴν ἐν τῷ Σωκράτει ὕλην ἡ τὴν ἐν πᾶσιν; εἰ μὲν τὴν ἐν τῷ Σωκράτει, οὐκ ἔστιν αὕτη ἵππου καὶ κυνὸς ὕλη ἐνεργείᾳ· δυνάμει γὰρ κυνὸς καὶ ἵππου ἐστίν, ἐνεργείᾳ δὲ Σωκράτους. εἰ δὲ τὴν ἐν πᾶσι λέγετε, ἀδύνατον αὐτὴν ἐνεργείᾳ ἔχειν ἅμα Σωκράτην καὶ κύνα, δυνάμει δέ. πρὸς τὸ [*](1 τε om. KV 2 post ὅτι add. δὲ T καὶ om. KT 3 idi ἐναντίω V 5 ἐκ om. V εἴπης Κ ὅτι om. KT 6 τοῦ λευκοῦ ἀντιλαμβ. κατ’ ἄλλο δὲ τοῦ μέλ. colloc. V ἐπὶ σοῦ] ἐπ᾿ ἴσουΤ 7 τούτου μὲν Κ: τοῦ μὲν TV 11 κρείττω V 13 ὤφειλες Paris. 2089: ὤφειλον KTV αὐτοῦ] αὐτὸν V καὶ om. V αὐτὸν om. Κ 14 δεῖ κατασκευάζειν scripsi : εἰ κατασκευάζει KT: κατασκευάζει V 15 post οὑν add. δαὶ T 16 τῶν τε γενῶν T 17 ἐν ταῖς Κατηγ.] cf. p. 2a11 19 δὴ] δὲ V 20 ἐστι Τ 21 post πρὸς add. δὲ T αὁ om. V ἐν. εἰσί] ἐναντίον ὑπάρχει V 24 ἄμα om. V ἀδύνατον] δυνατόν V δὴ] δὲ TV 25 ὡμολόγηται V 30 pr. τῷ om. V alt. τῷ om. Κ 33 αὐτὴν om. Κ)

τέταρτον· οὐ δεῖ τῷ ἀπόρῳ τὸ ἄπορον ἐπιλύεσθαι· εἰ γὰρ ἀπορήσω διὰ τί λογικὸς ὁ ἄνθρωπος, οὐ δεῖ σε λέγειν ὅτι καὶ τὰ θεῖα λογικά εἰσιν. ἀπορεῖτε δὲ ὑμεῖς αὐτοὶ πῶς ἐπὶ τῆς ὁράσεως τἀναντία ἐνεργείᾳ ὑπάρχει· ἐπὶ γὰρ τῶν ἀσωμάτων | λέγετε τἀναντία ἐνεργείᾳ θεωρεῖσθαι, ἐπὶ ἐπὶ τῶν [*](206r) σωμάτων οὐκέτι), ἠπορήθη δὲ ὑμῖν καὶ πῶς τῶν ἐναντίων ἡ ὅρασις ἅμα ἀντιλαμβάνεται σῶμα ὑπάρχουσα, τοῦτο δὲ τὸ ἀπορούμενον οὐκ ἔδει παρενέγκαι εἰς λύσιν. διὰ τί δὲ τῶν ἐναντίων ἅμα ἡ ὅρασις ἀντιλαμβάνεται, ἐν τελείαις πραγματείαις εἰσόμεθα.

p. 10,22 Ἃς δὴ καὶ ὁριζόμενοί φασι· διαφορά ἐστιν περιττεύει τὸ εἶδος τοῦ γένους.

῾Ορισμὸς οὐκ ἔστι Πορφυρίου· διὰ τοῦτο λέγει ἃς καὶ ὁριζόμενοι καὶ οὐ λέγει ῾ὁρίζομαι᾿, ἵνα δείξῃ ὅτι τῶν Περιπατητικῶν ἐστι. δεικνύει δὲ καὶ ὁ ὁρισμὸς ὅτι τῶν Περιπατητικῶν ἐστιν, ἐπειδὴ ἐνεργείᾳ οὐ βούλεται τὰς διαφορὰς εἶναι ἐν τῷ γένει, ἀλλὰ δυνάμει. ἰστέον δὲ ὡς δείκνυται ἔνθεν δεῖν τοῦ γένους ὁρισμὸν λέγειν καὶ ὑπογραφήν· ἠβούλοντο γάρ τινες μὴ εἶναι ὁρισμὸν ἀλλ’ ὑπογραφὴν ἐκ τοῦ λέγειν τὸν Πορφύριον ὃ καὶ ὑπογράφοντες. γράφοντες. οὐκ ἔστι δὲ μόνον ὑπογραφὴ ἀλλὰ καὶ ὁρισμός· ἀμέλει οὐδὲ αὐτοῦ λέγοντος ὁρίζεσθαι τὴν διαφορὰν ὁρισμὸν μόνον αὐτῆς λέγομεν, ἀλλὰ καὶ ὑπογραφήν. οὐ δεῖ οὖν λέγειν μόνον ὑπογραφὴν τοῦ γένους εἶναι, ἐπειδή φησιν ὃ καὶ ὑπογράφοντες· προσέχων γὰρ ποτὲ μὲν τοῖς πράγμασί φησιν ὃ καὶ ὑπογράφοντες, ποτὲ δὲ τῇ σχέσει λέγει ὁριζόμενοι· εἰ γὰρ καὶ ἐπὶ τῆς διαφορᾶς ὁρισμὸν ἀποδίδωσι, σαφὲς ὅτι καὶ ἐπὶ τοῦ γένους καὶ τοῦ εἴδους καὶ καθόλου ἐπὶ τῶν πέντε φωνῶν ὁρισμὸν καὶ ὑπογραφὴν ἔξεστί σοι λέγειν, ἀλλὰ τὸν μὲν ὁρισμὸν πρὸς τὴν σχέσιν τὴν δὲ ὑπογραφὴν πρὸς τὰ πράγματα.

p. 11,1 ῾Ο γὰρ ἄνθρωπος τοῦ ζῴου πλέον ἐχεῖτό λογικόν.

Φησὶν ὅτι ἐκ τούτων τὸ εἶδος περιττεύει τῇ διαφορᾷ τοῦ γένους, ὅτι τὸ λογικὸν ἐνεργείᾳ ἐστὶν ἐν τῷ ἀνθρώπῳ, δυνάμει δὲ ἐν τῷ ζῴῳ· πλέον οὖν ἔχει ὁ ἄνθρωπος τὸ λογικὸν τοῦ ζώου. προσέχοντες δὲ τῇ ἐνεργείᾳ [*](1 τῶ Paris. 1938: om. KTV τὸ] τὸν V 2 ἐστιν V 2. 3 ἀπορεῖται V1 4 λέγεται V 5 μηκέτι Κ ἠπορήμην V 6 τὸ om. KV 6. 7 εἰς λύσιν παρενέγκ. οὐκ ἔδει colloc. V 10 τὸ γένος τοὐ εἴδους KT 12 οὐ λέγει] οὐκέτι V 15 ἔνθεν i. e. inde τοῦ γένους ὁρισμὸν] cf. p. 142,10 15. 16 ἠβούλοντο—ὑπογραφὴν om. V 15 post τινες add. λέγειν T 16 ἐκ τοῦ λέγειν τὸν Πορφ.] p. 2,15 17 οὐκ ἔστι] οὐκέτι V 18 αὐτοῦ λέγοντος Paris. 2089: αὐτοὶ λέγοντες KTV αὐτῆς] αὐτὴν KV 19 μόνον λέγειν colloc. Κ 20 ποτὲ μὲν γὰρ colloc. Κ 20. 21 τοῖς πp. ποτὲ μὲν colloc. T 22 ὁρισμοὺς Κ 23 καὶ (ante καθόλου) om. V 24 μέν Paris. 2089: om. KTV 26 ὁ γὰρ] ὁ KT: ὅτι γὰρ V 29 ὁ om. V)

φασὶ τὴν διαφορὰν ἐν τῷ εἴδει πλέον εἶναι ἤπερ ἐν τῷ γένει, ἐπεὶ εἰ μὴ τοῦτο ἦν, οὐκ ἄν τῷ εἴδει ἔλεγον περιττεύειν τὴν διαφορὰν ἤπερ τῷ γένει· τοὐναντίον γὰρ ἐν τῷ γένει πλείονές εἰσιν, ἀλλὰ δυνάμει, λογικὸν καὶ ἄλογον, θνητὸν καὶ ἀθάνατον.

p. 11,2 Τὸ γὰρ ζῷον οὔτε οὐδὲν τούτων ἐστίν.

Ἀντὶ τοῦ ῾τὸ γένος οὐκέτι οὐκ ἔχει τὰς διαφοράς, ἀλλ’ ἔχει᾿· αἱ δύο γὰρ ἀποφάσεις κατάφασιν ποιοῦσιν. αἰνίττεται δὲ πρὸς τὰ δύο ἐπιχειρήματα ἐκεῖνα· φησὶ γὰρ ὅτι ἔχει αὐτὰ τὸ ζῶον, ἐπεὶ ἐκ τῶν μηδαμῇ μηδαμῶς εὑρίσκονται, ἐνεργείᾳ δὲ οὐκέτι, ἀλλὰ δυνάμει.

p. 11,3 Οὔτε πάσας τὰς ἀμτολεο,ἐμας.

Λέγουσιν ὅτι κακῶς εἶπεν οὔτε πάσας ἀντικειμένας· ὡς αὐτοῦ γὰρ ἔχοντός τινας λέγει οὔτε πάσας. κακῶς δὲ ἄν ἔλεγεν, εἰ μὴ ἐν πολλοῖς ἔδειξεν ὁ Ἀριστοτέλης ἰσοδυναμεῖν τὰ τοιαῦτα τοῖς μερικοῖς· ταὐγὸν γάρ ἐστι λέγειν ῾οἱ ἄνθρωποι οὐ λούονται᾿ καὶ ‘οὐδεὶς ἀνθρώπων | [*](206v) λούεται᾿. εἰπὼν οὖν καὶ ὧδε ὁ Πορφύριος τὸ οὔτε πάσας εἶπεν οὐδεμίαν.

p. 11,4 Ἀλλ᾿ ὡς ἀξιοῦσι.

Βούλεται δεῖξαι ὅτι οὐκ ἔστι τῆς δόξης τῶν Περιπατητικῶν, ἀλλὰ τῶν Πλατωνικῶν, καὶ διὰ τοῦτο εἶπεν ὡς ἀξιοῦσιν.

p. 11,6 Οὔτε τὰ ἀντικείμενα εἴδη περὶ τὸ αὐτὸ ἔσται.

Βούλονταί τινες εἰς συμφωνίαν ἀγαγεῖν Ἀριστοτέλην καὶ Πλάτωνα τοιούτοις κεχρημένοι ἐπιχειρήμασιν· ἔστι τι πρῶτον δυνάμει καὶ δεύτερον δυνάμει, ὅπερ διὰ μέσου λέγομεν, ἔστι δὲ καὶ πρῶιον ἐνεργείᾳ καὶ δεύτερον. πρῶτον μὲν δυνάμει φαμὲν ὡς ἵνα εἴπῃς 6 παῖς δυνάμει γραμματικός ἐστι᾿, τοῦτ’ ἔστι κατ’ ἐπιτηδειότητα· εἰ μὴ γὰρ ἐπιλίπῃ ὁ χρόνος, γραμματικὸς ὁ παῖς γίνεται, καὶ ἑκάστην ἐπιστήμην δέχεται τοῦ χρόνου μὴ ἐπιλιμπάνοντος. δεύτερον δὲ δυνάμει φασὶ τὸν ἤδη ἐν ἕξει ἔχοντα τὸ γραμματικεύεσθαι, μηκέτι δὲ ἐνεργοῦντα, τοῦτ’ ἔστι κατὰ τὸ παύεσθαι τῆς ἐνερ- [*](1. 2 ἐπεὶ—γένει om. TV 6 ἀντὶ τοῦ Paris. 2089: ἐπεὶ οὖν KTV δύο om. V 10 οὗτε δέ Porph. 11 οὔτε ex ὅτι corr. T: om. V τὰς ἀντικειμένας om. V 12 γὰρ om. Κ οὔτε πάσας] οὐ πάσας δέ V δὲ Paris. 2089: γὰρ KTV ἄν om. T 14 λέγειν] εἰπεῖν K οὐδεὶς Paris. 2089: οὐ πᾶς KTV 15 οὔτε om. V εἶπεν οὐδεμίαν scripsi : ἐπεὶ οὐδὲ μίαν KT: ἐπὶ μιᾶς V 19 εἴδη] ἅμ Porph. ἐστιν V 23 μὲν] δὲ V 23. 24 ἐστι γραμ. coll. T 26 τὸ ἤδη ἐν ἕξει ἔχον τοῦ γp. V 27 μηκέτι—γραμματικεύεσθαι (194,1) in mrg. suppl. Κ ἐνεργοῦντα] ἐνεργεία K: ἐνεργοῦν V κτὰ τὸ παύεσθαι] καταπαύεσθαι KV)

γείας. πρῶτον δὲ ἐνεργείᾳ φασὶ τὸν δυνάμενον γραμματικεύεσθαι καθεύδοντα δὲ ἢ ἐξηγεῖσθαι μὴ βουλόμενον, τοῦτ’ ἔστι καθ’ ἕξιν. δεύτερον δὲ ἐνεργεία φασὶ τὸν γραμματικὸν τὸν ἐξηγούμενον καὶ ἐνεργοῦντα, τοῦτ’ ἔστι κατὰ προχείρησιν. σκόπει δὲ ὅτι ταὐτόν ἐστι τὸ δεύτερον δυνάμει καὶ πρῶτον ἐνεργείᾳ· τὸ γὰρ δεύτερον δυνάμει τὸν γραμματικόν φησι τὸν ἕξιν ἔχοντα γραμματικεύεσθαι, μὴ ἐνεργοῦντα δέ. ταὐτὸν δὲ καὶ τὸ πρῶτον ἐνεργείᾳ. ἐστίν. εἰ οὖν τὰ αὐτά ἐστι, συμφωνεῖ Ἀριστοτέλης καὶ Πλατῶν· ὁ μὲν γὰρ λέγει τὸ ὕστερον δυνάμει ὁ δὲ τὸ πρῶτον ἐνεργείᾳ, εἰς ταὐτὸν δὲ ἄμφω συνάγονται. τινὲς δὲ καλῶς ἐναντιούμενοί φασιν ὅτι ταὐτόν ἐστι τὸ ἐν ἕξει ἔχειν τὸ γραμματικεύεσθαι καὶ τὸ ἐνεργεῖν τὸν γραμματικόν, ἔ γε καὶ ἐν πολλοῖς τὸ αὐτὸ δεικνύει ὁ Ἀριστοτέλης λέγων ὅτι ὁ ἐν ἕξει ἔχων καὶ ἀμέσως ἐνεργεῖ· οὔτε γὰρ ἄλλον λαμβάνω τὸν ἐν ἕξει γραμματικὸν καὶ ἄλλον τὸν ἐνεργοῦντα· ὁ αὐτὸς γάρ ἐστιν. εἰ οὖν ταῦτα οὕτως ἔχει, ἄλλο μέν ἐστὶ τὸ ἐνεργείᾳ καὶ ἄλλο τὸ δυνάμει. δυνάμει δὲ ὁ Ἀριστοτέλης φησὶ τὸ μὴ ἐν ἕξει ὑπάρχον, ἐπεὶ εὐθέως ἐνεργήσει, ἓν δὲ ὁ Πλατῶν τὸ ἐν ἕξει κα ἐνέργειᾳ. ἰστέον οε ὅτι τὸ ουναμει ὲν ἔξει γινόμενον οὐ τὸ αὐτὸ μένει· τὸ γὰρ παιδίον δυνάμει ὃν γραμματικόν, ὅταν ἐν ἕξει λάβῃ τὸ γραμματι- κεύεσθαι οὐ τὸ αὐτὸ μένει.

Πράξις κθ΄.

Πάρεστιν ὁ Πορφύριος ἑτέρως ἡμῖν ὁριζόμενος τὴν διαφοράν· φησὶ γὰρ διαφορά ἐστι τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει ἐν τῷ ὁποῖόν τί κατηγορούμενον. ἐπειδὴ δὲ περὶ τοῦ ὁποῖόν τί ἐστι μόνον διδάσκει τὰ ἄλλα ὡς ἐγνωσμένα καταλείψας, φέρε συνήθως τὰ ἐν τοῖς καταλειφθεῖσιν ἀπορούμενα ἐπιλυσώμεθα· τινὲς γάρ φασιν ὅτι κακῶς εἶπε τὸ κατὰ πλειόνων· εἰ γὰρ τὸ κατὰ πλειόνων φερόμενον κοινωνίαν δηλοῖ, οὐχὶ διαφοράν, ὁμολογουμένως κακῶς ἔχει ὁ ὁρισμός. ἔστι δὲ πρὸς τοῦτο οὕτως ἀπολογήσασθαι· τῶν δια|φορῶν αἱ μὲν μερικαί εἰσιν αἱ [*](207r) δὲ καθολικαί, καὶ μερικαὶ μὲν ὡς ἵνα εἴπῃς τὸ ἐν τῷ σώματι φαλακρόν, καθολικαὶ δὲ ὡς ἵνα εἴπῃς τὸ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ λογικὸν καὶ ἐν ἀγγέλῳ. καὶ περὶ μὲν τῶν μερικῶν οὐδεὶς λόγος τοῖς φιλοσόφοις, περὶ δὲ τῶν καθολικῶν. ὁρίζεται [*](1 φασὶ] ἐστι T τὸν] τὸ Κ δυνάμενον Paris. 2089: δυνάμει KTV 2 ἢ cm. V 4 προχείρισιν T δυνάμει τὸ δεύτ. colloc. T aute πρῶτον add. τὸ V 5 φασὶ T 7 εἰσι (alt. 1.) TV συμφωνὴν V1: συμφωνεῖν V2 ἀριστοτέλην ἀνάγκη καὶ πλάτωνα V 8 alt. δὲ om. V 10 τῶ γραμ. τῶ τῶ ἐνεργ. V γε Paris. 2089: δὲ KTV 11 ὀ Ἀριστοτ.] cf. Phys. Θ 4 p. 255a34 sq. ὁ . . ἔχων] Paris. 2089: τὸ . . ἔχον KTV 12 ἄλλο V τὸν ἐν ἕξει γραμμ. καὶ ἄλλον τὸν ἐνεργ. Paris. 2089: τὸν ἐξηγούμενον γραμμ. καὶ τὸν ἐν pro τὸν V) ἕξει ἐνεργ. KTV 14 τὸ (aute δυνάμει) om. KT 15 ἐπειδὴ V ἓν δὲ om. V 16 ἐνεργείᾳ] potius δυνάμει ἰστέον—μένει (18) eicias 19 πρᾶξις κη KV: om. T (cf. p. 190,16) 20 ὁρισόμενος Κ: ὁρισάμενος V 22 δὲ Paris 2089: γὰρ KTV 25 τό (post γὰρ) om. T 28 τὸ ἐν τῷ σώματι—εἴπῃς (29) Paris. 2089: om. KTV σώματι] an Σωκράτει ? 29 τῷ (ante ἀνθp.) om. V ἀγγέλω Par. 2089: ἑκάστω KTV)

τοίνυν ὁ Πορφύριος οὐ τὴν μερικὴν διαφοράν, ἀλλὰ τὴν καθόλου. ἐπειδὴ οὖν. καθολ·ική ἐστι, κατὰ πλειόνων κατηγορεῖται· ἀμέλει οὐδ’ ὡς διαφορὰ λαμβάνεται κατὰ πλειόνων, ἀλλ’ ὡς καθόλου, ἐπεὶ εἰ ὡς διαφορὰ κατὰ πλειόνων ἐλαμβάνετο, ὀφείλει καὶ ἑκάστη διαφορὰ κατὰ πλειόνων λαμβάνεσθαι εἰ δὲ οὐ λαμβάνεται ἡ γὰρ μερικὴ μόνον Σωκράτους ἐστί), σαφὲς ὅτι οὐ τῆς διαφορᾶς ἐστι τὸ κατὰ πλειόνων κατηγορεῖσθαι, ἀλλὰ τὸ ἐστὶ τὸ αἴτιον. ἔτι πάλιν τοῦ ὁρισμοῦ ἐπιλαμβάνονται καί φασιν ὅτι κακῶς εἶπε τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει· κατηγορεῖται γὰρ οὐ μόνον διαφερόντων τῷ εἴδει, ἀλλὰ καὶ τῷ ἀριθμῷ· τὸ γὰρ νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικὸν οὐκ ἔστι πλειόνων δλαφερόντων τῷ εἴδει ἀλλὰ τῷ ἀνθρώπων γάρ ἐστι μόνων· οἱ ἄνθρωποι δὲ οὐ τῷ εἴδει διαφέρουσιν, ἀλλὰ τῷ ἀριθμῷ· οὔτε γὰρ τῆς ὑπερτέρας οὐσίας ἐστὶ τὸ νοῦ καὶ δεκτικὸν διὰ τὸ μὴ δέεσθαι οὔτε τῆς χείρονος διὰ τὸ μὴ δύνασθαι. καλῶς δὲ οὗτοι λέγουσιν, ἀλλ’ εὑρίσκεται ἐν πολλοῖς τῶν βιβλίων καὶ ὁ καί σύνδεσμος· τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων καὶ τῷ εἴδει, συνυπακούεται τῷ ἀριθμῷ.

Ἔλθωμεν δὲ ἐπὶ τὴν ἐξήγησιν τοῦ φιλοσόφου. διὰ δύο ἐπιχειρημάτων δεικνύει ὅτι ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι κατηγορεῖται ἡ διαφορά, ὧν τὸ πρῶτόν ἐστι τοιοῦτον. ἡμῶν ἐρωτώντων ῾ποῖόν τί ἐστιν;’ οὐκ ἀποκρίνεταί τις ζῷον, ἀλλὰ τοιόνδε ζῷον, λογικὸν ἢ ἄλογον ὥστε οὖν ἐκ τῆς ἐρωτήσεως ἡ ἀπόκρισις καὶ ἐκ τῆς ἀποκρίσεως ἡ κατηγορία δηλοῦται. τὸ δεύτερον δὲ τοιοῦτον· τὰ πράγματα ἐξ ὕλης καὶ μορφῆς συνίσταται ἢ ἐκ τῶν ἀναλογούντων τῇ ὕλῃ καὶ τῇ μορφῇ· ἀναλογεῖ δὲ τῇ μὲν ὕλῃ τὸ γένος, τῇ δὲ μορφῇ ἡ διαφορά· ὃν γὰρ τρόπον ἐξηπλωμένη ἐστὶν ἡ ὕλη, τοῦτον τὸν τρόπον καὶ τὸ γένος, καὶ ὃν τρόπον προσερχόμεναι αἱ μορφαὶ ἀτομοῦσι τὴν ὕλην καὶ εἰς ἄπειρον ἐξαπλοῦσι, τοῦτον τὸν τρόπον καὶ αἱ διαφοραὶ ἀτομοῦσι τὸ γένος ἐξαπλούμενον. εἰ δὲ ἀναλογεῖ τῇ μορφῇ ἡ διαφορά, ἡ μορφὴ δὲ ποῖόν τί ἐστιν, ὥς φησιν ὁ Ἀριστοτέλης ἐν ταῖς Κατηγορίαις, σαφὲς ὅτι καὶ ἡ διαφορὰ ποῖόν τί ἐστιν.

p. 11,7 Ὁρίζονται δὲ αὐ τὴν καὶ οὕτως.

Ἐδείξαμεν πλειστάκις ὅτι ποτὲ μὲν ὑπογράφεσθαι λέγει τὰς τοιαύτας φωνάς, ποτὲ δὲ ὁρίζεσθαι, καὶ διὰ τί ἐγνώκαμεν.

[*](3 λαμβάνεται—διαφορὰ om. V εἰ om. T 6 τὸ καθόλου scripsi: τοῦ καθόλου libri 10 οὐκ ἔστι] οὐκέτι T 12 ἐστιν οὐσίας colloc. T 14 καὶ (ante συνδ.) corr. ex ἕκτος V 15 τὸ om. V 17 post δὲ add. καὶ T post δύο add. δὲ 19 οὐκ om. Κ τις om. V 22 συνίστανται T 23 ἀναλογεῖ μὲν τῆ ὕλη V 24 ante ἐξηπλ. addas οὐκέτι 25 προσερχ. Paris. 1973: προερχ. KTV 26 ante ἐξαπλ. add. αὐτὴν V 27 ἐξαπλούμεναι K2Y εἰ] ἡ V τῆ διαφορᾶ ἠ μορφή V 28 ὥς φησιν—ποῖόν τί ἐστιν (29) om. V ὁ Ἀριστ. ἐν ταῖς Κατηγ.] p. 10a11 30 ὁρίζεται V καὶ om. V 31 post ἐδείξαμεν add. δὲ KTV: om. Paris. 2089 (cf. p. 192,14 sq.))

p. 11,13 Ἢ ἀνάλογόν γε ὕλῃ καὶ εἴδει τὴν σύστασιν ἐχόντων. |

Εἴδει λέγει τῇ μορφῇ. ἀναλογεῖ δὲ τούτοις δύο, τῇ μὲν ὕλῃ τὸ [*](207v) γένος, τῷ δὲ εἴδει ἡ διαφορά.

p. 11,14 εἴδους δὲ τοῦ σχήματος.

Καλῶς εἶπε· τὸ γὰρ σχῆμα ἐκ τῆς μορφῆς γίνεται· ἀμέλει ἐκτὸς τῆς μορφῆς χαλκὸς μόνον εὑρίσκεται.

p. 11,14 οὕτω καὶ ὁ ἄνθρωπος ὁ κοινός τε καὶ εἰδικός.

Αἰνίττεται ὧδε τὰς διττὰς διαφοράς, φημὶ δὲ τὰς μερικὰς καὶ καθολικάς· ὁ γὰρ κοινὸς ἄνθρωπος δηλοῖ τὴν καθολικήν ὁ γὰρ καθόλου τὸ λογικὸν ἔχει καὶ τὸ ζῷον, ἅπερ εἰς πολλοὺς συντείνει), ὁ δὲ εἰδικὸς ἔχει καὶ τὴν μερικήν, οἷον Σωκράτης τὸ προκοίλιον.

p. 11,16 Τὸ δὲ ὅλον τοῦτο, ζῷον λογικὸν θνητόν, ὁ ἄνθρωπος, ὡς ἐκεῖ ὁ ἀνδριάς.

Φησὶν ὅτι τὸ συνίστασθαι ἐκ γένους καὶ διαφορῶν δηλοῖ τὸν ἄνθρωπον, ὡς ἡ ὕλη καὶ ἡ μορφὴ τὸν ἀνδριάντα.

Πρᾶξις λ΄.

Πάρεστιν ὁ Πορφύριος ὁμοίως ἀποδώσων τὴν διαφορὰν καί φησιν ὅτι διαφορά ἐστι τὸ χωρίζειν πεφυχὸς τὰ ὑπὸ τὸ αὐτὸ γένος, προστίθησι δὲ τὸ οὐσιωδῶς. καλῶς ἔχει ὁ ὁρισμός· δηλοῖ γὰρ ὅτι ἡ διαφορὰ τὰ ὑπὸ τὸ αὐτὸ γένος χωρίζει, τὸ θνητὸν τοῦ ἀθανάτου, τὸ λογικὸν τοῦ ἀλόγου. ἄλλως δὲ ἀποδίδωσιν αὐτὴν διαφορά ἐστιν ᾧ διαφέρει ἕκαστα. ζητοῦσι ὗέ τινες διὰ τί μόνην τὴν διαφορὰν τετραχῶς ἀποδέδωκεν. ἔστι δὲ ἐπι- [*](1 εἴδει καὶ ὕλη colloc. Κ ἐχόντων] ἔχον T: ἔχοντα V post ἐχόντων add. ὥσπερ ὁ ἀνδριὰς ἐξ ὕλης μὲν τοῦ χαλκοῦ ὕλης (sic) δὲ τοῦ σχήματος Κ 2 εἴδει] ἤδη T τῆ μορφὴ] τὴν μορφήν TV ἀναλογεῖ] ἀναλογεῖν TV τῇ μὲν ὕλη — σχήματος (4) om. KT 4 εἴδους Paris. 2089: εἶδος V 5 ἐκτὸς] ἐκ KT 6 μόνον Paris 2089: μόνος KTV 7 κοινός τε καὶ ἰδικός (sic) V: κοινόν τε καὶ ἴδιον Κ: κοινός τε καὶ ἴδιος T 8 ante χαθ add. τὰς V 10 εἰδικὸς] ἰδικός V: ἴδιος KT alt. καὶ om. Κ 11 ὁ σωκp. T 12 ὁ om. V 13 ἐκεῖ Paris. 2089: ἔχει KTV 14 τὸ] τοῦ V συστατικῶν διαφορῶν T 15 ἡ (ante μορφὴ) om. TV 16 πρᾶξις κθ΄ KV: om. T (cf. p. 194,19) 17 καὶ φησιν] p. 11,18 18 τὰ] τὸ T 18. 19 post προστίθησι δὲ τὸ οὐσιῶδες lacunam statuas; δεῖ προσθεῖναι τὸ οὐσιῶδες Urb. 35: δεῖ δὲ προσθεῖναι τὸ κατ’ οὐσίαν Elias, conferas p. 197,11.20 199,8 19 δηλοῖ] δηλῶν T: δῆλον V 20 ἄλλως] ὡς V 21 ἀποδίδ. αὐτήν] p. 11,21 ᾦ] ὅτῳ Porph. 22 pr. δέ om. Κ τετραχῶς] τριχῶς Τ)

λύσασθαι οὕτω τὸ ζητούμενον· οὐδεὶς τῶν ὁρισμῶν ἀδολεσχίας εὐθύνας δίδωσι· πάντες γὰρ ἀναγκαίως παρεδόθησαν· ὁ μὲν γὰρ πρῶτος περιέχει τὰς διαιρετικὰς καὶ συστατικάς, εἴ γε λέγει περισσεύειν τὸ εἶδος τοῦ γένους, καὶ ἐν μὲν τῷ δηλοῦν εἶναι ἐν τῷ γένει διαφορὰς τὰς διαιρετικὰς σημαίνει αἱ γὰρ ἐν τῷ γένει διαφοραὶ διαιρετικαί εἰσιν), ἐν δὲ τῷ δηλοῦν εἶναι ἐν τῷ εἴδει διαφορὰς τὰς συστατικὰς σημαίνει· αἱ γὰρ συστατικαὶ εἰδῶν εἰσι. διεμερίσαντο δὲ τὸν πρῶτον ὅ τε δεύτερος καὶ ὁ τρίτος. καὶ ὁ μὲν δεύτερος τὰς συστατικὰς δηλοῖ· ἐν γὰρ τῷ λέγειν τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων τῷ εἴδει δηλοῖ τὰς συστατικάς· αἱ γὰρ ἐν τοῖς εἴδεσι χατηγορούμεναι διαφοραὶ συστατικαί εἰσιν. ὁ δὲ τρίτος τὰς διαιρετικάς· φησὶ γὰρ διαφορά ἐστι τὸ χωρίζειν πεφυχὸς τὰ ὐπὸ τὸ αὐτὸ γένος οὐ σιωδῶψ. σαφὲς δὲ ὑπάρχει ὡς τὸ διαχωρίζον διαιρεῖ. ὁ τέταρτος δὲ τὴν ἁπλῶς διαφορὰν δηλοῖ. καὶ μὴ νόμιζε ὅτι κἄν ὕστερον παρεδόθη καὶ ἐκ τοῦ ὀνόματος εἴληφε τὴν σύστασιν, ἐλάχιστός ἐστι τῶν προειρημένων· κρείττων γάρ ἐστι τῶν ἄλλων τριῶν, καὶ αὐτῷ φαίνεται τῷ Πορφυρίῳ· οὔτε γὰρ δέχεται τὸν πρῶτον ὁρισμόν, εἴ γε τοῦτο δηλοῖ λέγων ὡς λέγουσι, καὶ τὸν δεύτερον κακῶς ἔχειν ἐδείξαμεν, κἂν τὸν καί ἀπολάβῃ σύνδεσμον· ποτὲ γὰρ σημαίνει τῷ ἀριθμῷ διαφερόντων χατηγορεῖσθαι τὴν διαφορὰν καὶ ποτὲ τῷ εἴδει. τὸ δὲ ἔχειν ὁρισμὸν ποτὲ μὲν τοῦτο ποτὲ δὲ | ἐκεῖνο κακίαν σημαίνει. ὁ τρίτος [*](208r) δὲ ἐλλιπὴς ὑπάρχει· εἴπομεν γὰρ ὅτι προσθεῖναι τούτῳ τὸ οὐσιωδῶς χρή. ὁ τέταρτος δὲ τί ποτε τῶν τοιούτων; οὐκ ἔχει, ἀλλὰ πᾶσαν διαφορὰν δηλοῖ.

Εἰρηκότες οὖν τὰ οἰκεῖα τῶν τεσσάρων ὁρισμῶν, φέρε ἐπὶ ἑτέραν ζήτησιν χωρήσωμεν· ζητεῖται γὰρ διὰ τί προσέθηκε τῷ τρίτῳ ὁρισμῷ τὸ οὐσιωδῶς. αὐτὸς δὲ ὁ Πορφύριός φησιν ὅτι τὸ οὐσιωδῶς δεῖ προστεθῆναι, ἵνα τὰς οὐσιώδεις δηλώσωμεν, ἐπεὶ καὶ αἱ συμβεβηκυῖαι διαχωρίζουσι ὑπὸ τὸ αὐτὸ γένος· τὸ γὰρ πλεῖν διαχωρίζει τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τῶν ἄλλων ζῴων καὶ τὸ γελαστικὸν κα τὸ πλατυώνυχον. ταῦτα δὲ ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου λέγονται. ἐντεῦθεν δὲ δύο ἀπορίαι ἡμῖν ἀναφύονται ἤτοι ζητήσεις, ὧν ἡ πρώτη ἐστὶ τοιαύτη· ζητοῦσι πῶς μόνῳ τῷ ἀνθρώπῳ ὑπάρχει τὸ πλεῖν· ὁρῶμεν γάρ φασι καὶ ἄλλα ζῷα νήχεσθαι ἐπιστάμενα. πρὸς τοῦτο δὲ ἡμεῖς λέγομεν οὕτως· οὐ λέγει ὁ Πορφύριος τὸ πλεῖν τὸ νήχεσθαι, ἀλλὰ τὸ τεκταίνεσθαι· τὸ τεκταίνεσθαι δὲ μόνῳ τῷ ἀνθρώπῳ ὑπάρχει. ἐντεῦθεν δὲ δριμυτέρα ἀπορία ἡμᾶς διαδέχεται· φασὶ γὰρ ὅτι εἰ τὸ τεκταίνεσθαι [*](1 ἀδολεσχία TV 3 τὰς συστατικὰς καὶ διαιρετικὰ (sic) V 5 αἱ γὰρ—διαιρετικαί εἰσιν om. KT 8 λέγειν τὸ om. V 9 ἐν om. Κ εἴδεσι om. T 11 τὰ] τὸ TV ὑπ’ αὐτὸ τὸ T 14 ἐλάχιστος V: ἐλαχίστη KTV2 15 καὶ αὐτῷ] καὐτῷ Κ 16 ὡς λέγουσι] potius φασίν (p. 10,22) 17 ἐδείξ.] p. 195,7 ἀπολάβῃς V τῷ] τὸ T 18 καὶ ποτὲ] ποτὲ δὲ T 20 εἴπομεν] cf. p. 196,18 δεῖ προθεῖναι χρή om.) V τούτῳ om. V τὸ om. Κ οὐσιῶδες T 22 οὖν] δὲ KT 23 προσέθηκε] cf. p. 199,8 τὸ om. KT 24 φησιν] φήσας ἦν V τὸ Paris. 2089: om. KTV προστιθέναι V 25 τὰ] τὸ libri 26 τὸ (ante αὐτὸ) om. Κ 27 alt. τὸ om. Κ προστιθέναι T 28 δὲ om. Κ ἡ om. V 29 ζητοῦσι Paris. 2089: ζητοῦμεν KTV μόνω xui ἀνθρώπω Paris. 2089: μόνου τοῦ ἀνθρώπου KTV ὑπάρξει V 30 φησι KT 31 τὸ (ante πλεῖν) om. Κ 32 τὸ (alt.) Paris. 2089: om. KTV 33 εἰ superscr. Κ τεκταίνειν V)

λέγετε φάσκειν αὐτὸν τὸ πλεῖν, ἔσται ἐντεῦθεν ἕτερον ἄπορον, διὰ τί τὸ τεκταίνεσθαι συμβεβηκὸς λέγει καὶ οὐκ οὐσιῶδες· ὅτι γὰρ τὸ τεκταίνεσθαι οὐσία τοῦ ἀνθρώπου ὑπάρχει, σαφὲς ἐκ τοῦ ὁρισμοῦ τοῦ ἀνθρώπου ‘ζῷον λογικὸν θνητὸν νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικόν᾿. τὸ δὲ δύνασθαι τεκταίνεσθαι μέρος τοῦ δεκτικοῦ <τῆς ἐπιστήμης> (πάντες γὰρ οἱ ἄνθρωποι δεκτικοί εἰσι τοῦ τεκταίνεσθαι)· εἰ δὲ μέρος τοῦ δεκτικοῦ τῆς ἐπιστήμης ἐστὶ τὸ τεκταίνεσθαι, σαφὲς ὅτι οὐσία ἐστί· τὰ γὰρ μέρη τῶν οὐσιῶν οὐσίαι εἰσίν, ὥς φησιν ὁ Ἀριστοτέλης ἐν ταῖς Κατηγορίαις. πῶς οὖν τὸ πλεῖν συμβεβηκὸς λέγει ὁ Πορφύριος; ἔστι δὲ ἀπολογήσασθαι ὑπὲρ τούτου οὕτως· ἔστι τι πρῶτον καὶ δεύτερον, πρῶτον μὲν ὁ ἄνθρωπος, δεύτερον δὲ ὁ τοιοῦτος ἄνθρωπος, γραμματικὸς ἢ κολοβὸς ἢ μακρός. ἔστι δέ τι καὶ καθ’ ἑαυτὸ καὶ συμβεβηκός· καθ ἑαυτὸ μὲν τὸ ζῷον, συμβεβηκὸς δέ τὸ λευκὸν τὸ γελαστικόν. εἰ οὖν ταῦτα οὕτως ἔχει, ὁ ἄνθρωπος δὲ πρῶτός ἐστι τὸ γραμματικεύεσθαι δὲ δεύτερον, ὁ Πορφύριος προσέχων τῷ δευτέρῳ | τὰ τοιαῦτα λέγει ἐπουσιώδη, ὥσπερ [*](208v) τὰ δευτερεύοντα τοὐ ζῴου ἐπουσιώδη εἰσίν. ἰστέον δὲ ὡς οὐχ ὁ ὁρισμὸς οὗτος δηλοῖ τὰς ἀνομοιογενεῖς ἀλλὰ τἀς ὁμοιογενεῖς· ἐν γὰρ τῷ λέγειν ὑπὸ τὸ αὐτὸ γένος τοῦτο δηλοῖ. ὥστε οὖν τὰς ὑπὸ τὴν οὐσίαν καὶ ποιότητα οὐ δηλοῖ· ἀνομοιογενεῖς γάρ εἰσιν αἱ τοιαῦται διαφοραί.

Δύο δέ τινα ἀπορήσαντες ἐπ’ αὐτὰ καταπαύσωμεν τὸν λόγον. πρῶτον εἰ τὰ συνωνυμοῦντα μεταδίδωσιν ὀνόματος καὶ πράγματος, πάντως δὲ λέγουσι συνωνύμως κατηγορεῖσθαι τὰς διαφορὰς τῶν εἰδῶν, τί δήποτε οὐ μεταδιδόασιν αἱ διαφοραὶ τοῖς εἴδεσιν ὀνόματος καὶ πράγματος, ἀλλὰ μόνου πράγματος; οὕτε γὰρ τὴν λογικότητα λογικόν φαμεν οὔτε τὴν θνητότητα θνητόν. τὸ δὲ μεταδιδόναι πράγματος ὁμολογεῖται. ἔστι δὲ πρὸς ταῦτα οὕτως εἰπεῖν· τὰ συνωνυμοῦντα διττά ἐστι· τὰ μὲν γὰρ μεταδίδωσιν ὀνόματος καὶ πράγματος, ὥσπερ τὸ ζῷον τῷ ἀνθρώπῳ, τὰ δὲ μόνου τοῦ πράγματος, ὥσπερ αἱ διαφοραί. ἔχομεν δὲ ἐντεῦθεν προσπορίσματος μοῖραν, ὅτι ἄλλο μέν ἐστι διαφορὰ καὶ ἄλλο εἶδος· εἰ γὰρ τὸ χωρίζον ἄλλο τοῦ χωριζομένου καθέστηκε, διαχωρίζει δὲ ἡ διαφορὰ τὰ εἴδη, ὁμολογουμένως ἄλλο ἐστὶ διαφορὰ καὶ ἄλλο εἶδος. ἐπαποροῦσι δὲ διὰ τί τὸ εἶδος μᾶλλον συνῳκείωται τῷ γένει ἤπερ τῇ διαφορᾷ, καίτοι ὤφειλε πρὸς τὴν διαφορὰν ἔχειν πολλὴν οἰκειότητα γειτνιάζον αὐτῇ· ἐν μέσῳ γὰρ τοῦ γένους καὶ εἴδους ἵδρυται. ἔστι δὲ εἰπεῖν ὅτι δικαίως πρὸς τὸ γένος ἔχει τὴν σχέσιν [*](1 λέγεται V 2 οὐκ om. V 5 πάντες—τεκτ. om. KT τῆς ἐπιστ. 6 post μέρος add. ἐστὶ Κ ante σαφὲς add. εἰ δὲ τῆς ἐπιστήμης KT 7 ἐστί om. V οὐσίαι] οὐσία Κ εἰσίν in ras. Κ ὁ om. V 8 ἐν ταῖς κὰτ.] p. 3a29 11 ἢ μακρὸς ἢ κολοβός colloc. T καὶ (post τι) om. V 11. 12 ante συμβ. bis superscr. κατὰ Κ 13 πρῶτος—δεύτερον] πρῶτος οὗ ἐστι τὸ γραμματικεύεσθαι, ὅπερ δεύτερον Κ τὸ δὲ γραμ. colloc. T 14 προσέχων ὁ πορφ. colloc. V 15 οὐχ ὁρισμὸς (ὁ om.) V 17 ὥστε—δηλοῖ (18) om. V τὰς] τὰ Κ 19 δέ θὼ. χαταπαύσομεν V 21. 22 μεταδίδωσιν TV 23 τοῦ πράγματος T 25 μεταδίδ.] δίδωσιν V 26 μόνον V 28 εἰ γὰρ—εἶδος (30) om. V 28. 29 καθέστ. χωp. colloc. T 30 δὲ om. Κ 31 τῆ διαφορᾶ Paris. 2089: ἡ διαφορὰ KTV ὤφελε V 32 οἰκειότητα γειτν.] οἰκειάζον V τοῦ (ante εἴδους) om. V)

ἢ πρὸς τὴν διαφορὰν ἐκ τῶν τοιούτων ἐπιχειρημάτων· εἰ τά μεταδιδόντα ὀνόματος καὶ πράγματος πλείω ἔχει τὴν σχέσιν τῶν μόνου τοῦ πράγματος μεταδιδόντων, τὸ δὲ γένος τοῖς εἴδεσι μεταδίδωσιν ὀνόματος καὶ πράγματος, ἡ δὲ διαφορὰ μόνου πράγματος, δεόντως ἄρα τὰ εἴδη πρὸς τὰ γένη ἔχει τὴν σχέσιν ἤπερ πρὸς τὰς διαφοράς.

p. 11,18 ῾Υπογράφουσι δὲ τὰς τοιαύτας διαφορὰς καὶ οὕτως· διαφορά ἐστι τὸ χωρίζειν πεφυκὸς ὑπὸ τὸ αὐτὸ γένος.

Τὸ ἐλλεῖπον τούτῳ τῷ ὁρισμῷ, λέγω δὲ τὸ οὐσιωδῶς, μετὰ τὴν ἀπόδοσιν τοῦ ἑξῆς ὁρισμοῦ ἀποδίδοται.

p. 12,1 Οἱ προσεργαζόμενοι δὲ τὰ περὶ τῆς διαφορᾶς μὴ τὸ τυχόν φασι τῶν χωριζόντων τὰ ὑπὸ τὸ αὐτὸ γένος εἶναι διαφοράν.

῾Η σύνταξις τοιαύτη ἐστίν, ὁ δὲ νοῦς τοιοῦτος· φασὶ μὴ τὴν τυχοῦσαν διαφορὰν ἐπὶ τῶν χωριζόντων τὰ ὑπὸ τὸ αὐτὸ γένος λέγετε· δεῖ γὰρ λέγειν τὸ οὐσιωδῶς’. τοῦτο δὲ δηλοῖ διὰ τῶν ἑξῆς.

p. 12,3 ’Αλλ’ ὅπερ εἰς τὸ εἶναι συμβάλλεται.

᾿Αντὶ τοῦ οὐσιωδῶς.

p. 12,3 Τοῦ τί ἦν εἶναι.

Πρόσρημά ἐστιν Ἀριστοτελικὸν ἐπὶ τῶν οὐσιωδῶς λεγόμενον.

p. 12,4 Ὃ καὶ τοῦ πράγματός ἐστι μέρος καὶ εἰς ὁρισμοὺς συμβάλλεται. |

Καλῶς λέγει· τὸ γὰρ λογικὸν μέρος ἐστὶ τοῦ ἀνθρώπου, συμβάλλεται [*](209r) δὲ καὶ τῷ ὁρισμῷ τοῦ ἀνθρώπου.

p. 12,4 Οὐ γὰρ τὸ πεφυκέναι πλεῖν διαφορὰ ἀνθρώπου, εἰ καὶ ἴδιον ἀνθρώπου.

Φησὶν ὅτι δεῖ προσθεῖναι τὸ οὐσιωδῶς· εἰ μὴ γὰρ προσθήσομεν τὸ οὐσιωδῶς, συμπεριλαμβάνομεν καὶ τὸ ἴδιον· τὸ γὰρ ἴδιον τοὺ ἀνθρώπου [*](2 πλεῖον V 4 τὰ γένη πρὸς τὰ εἴδη Κ 7 τὰ] τὸ TV 10 ὁ προσεργαζόμενος V: προσεξεργαζόμενοι (οἱ om.) Porph. τῆς om. KT 11 τὴν διαφ. 13 ante χωp. add. μὴ V λέγετε· δεῖ γὰρ] λέγεσθαι· δεῖ γὰρ T: λέγεται δὲ δεῖ V 17 τοῦ τί] καὶ τὸ τί καὶ τὸ in ras.) Κ: τουτὶ TV 18 ἐστιν] εἶναι V λεγόμενον Paris. 2089: λεγομένων KTV 19 ὃ καὶ oin. Porph. καὶ εἰς ὁp. συμβ. om. Porph. 22 καὶ om. Κ 23 διαφορά ἐστι τοῦ ἀνθp. Κ 25 προσθῆναι T εἰ μὴ—οὐσιωδῶς (26) in marg. suppl. Κ 26 καὶ om. Κ)

διαχωρίζει αὐτὸν ἀπὸ τῶν ἄλλων· εἰ γὰρ εἴπῃς τὸν ἄνθρωπον τὸ πεφυκὸς γραμματικεύεσθαι, διαχωρίζεις αὐτὸν ἀπὸ τῶν ἄλλων ζῴων, κἄν εἴπῃς ἵππον τὸ πεφυκὸς χρεμετίζειν, διαχωρίζεις αὐτὸν ἀπὸ τῶν ἄλλων ζῴων. τὰ τοιαῦτα δ’ οὐκ ἔστι συμπληρωτικὰ τῶν τοιούτων εἰδῶν. εἰρήκαμεν δὲ ἐν τῇ θεωρίᾳ περὶ τοῦ πλεῖν, ὡς ἐπουσιωδῶς αὐτὸ λαμβάνει.

p. 12,9 Καὶ ὅσαι ἐν τῷ τι ἦν εἶναι παραλαμβάνονται.

᾿Αντὶ τοῦ οὐσιωδῶς.

Πρᾶξις λα΄.

Περὶ ἰδίου.

Αἱ ἀθρόαι μεταβολαὶ οὐ μόνον ἐν πράγμασιν ἀλλὰ καὶ ἐν ταῖς φωναῖς σφάλλειν γινώσκουσαι τὸν Πορφύριον ἐπὶ τὰ συμβεβηκότα χωρεῖν ἀπέτρεψαν· τὰ γὰρ συμβεβηκότα ἐπουσιώδη ὑπάρχοντα ἀθρόως ἀπὸ τῶν οὐσιωδῶν πρόσφατον τὴν διδασκαλίαν οὐκ ἠδύναντο δέξασθαι. εὐλόγως ἄρα ἐπὶ τὸ ἴδιον ἐχώρησεν, ἐπεὶ ὅσον γε ἐν τοῖς ἐπουσιώδεσιν οὐσιῶδες ὑπάρχει. καὶ ἀυτὴ μὲν ἡ πρώτη αἴτια του μέτα τὴν διαφόραν ἔπι τὸ ιοιον χωρεῖν τὸν Πορφύριον. δευτέρα δὲ ἡ τοιαύτη· τὸ ἰήιον ἐν μέσῳ τῆς διαφορᾶς καὶ τοῦ συμβεβηκότος ἵδρυται· ἔστι γὰρ ὅτε οὐσιωδῶς λαμβάνεται, ἔστι δὲ ὅτε καὶ ἐπουσιωδῶς· οὐσιωδῶς μέν, ὡς ἵνα εἴπῃς τὸ νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικὸν ἴδιον ὑπάρχειν τοῦ ἀνθρώπου ἴδιον γὰρ τοῦ ἀνθρώπου ἐστί, καθὸ οὔτε τῆς ὑπερτέρας οὐσίας ἐστὶ διὰ τὸ μὴ δέεσθαι οὔτε τῆς χείρονος διὰ τὸ μὴ δύνασθαι), ἐπουσιωδῶς δὲ λαμβάνεται, ὡς ἵνα εἴπῃς τὸ γελαστικὸν εἶναι ἴδιον ἀνθρώπου· τοῦτο γὰρ ἐπισυμβεβηκός ἐστιν. εἰ οὖν ταῦτα οὕτως ὁμολογουμένως ὀφείλει τὸ ἴδιον τοῦ συμβεβηκότος προτάσσεσθαι. τρίτη δὲ αἰτία ἐστὶ τοιαύτη· τὸ ἴδιον ὀφείλει καὶ τῶν πέντε φωνῶν προτάσσεσθαι· εἰ γὰρ δι’ ὑπογραφῶν διδάσκεται τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος, ἡ δὲ ὑπογραφὴ ἴδιόν ἐστιν ἀντιστρέφον, ὁμολογουμένως ὤφειλε περὶ τῶν ἰδίων τοῦ γένους [*](1 διαχωρίζει αὐτὸν] δυνάμει διαχωρίζει αὐτὸν K: χωρίζει αὐτὸν δυνάμει T: δυνάμει χωρίζει αὐτὸν V ἀπὸ τῶν ἄλλων Κ: ἀπὸ τοῦ ἵππου, καὶ τὸ ἴδιον τοῦ ἵππου δυνάμει χωρίζει αὐτὸν ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου T: ἀπὸ τοῦ ἀλόγου V εἴποις T 2 διαχωp.] χωρίζεις V χἂν—ζῴων (3) om. V 3 χρεμμετίζειν T ἀπὸ om. T 4 εἰρήκ.] p. 8 πρᾶξις λ΄ Κ: om. TV (cf. p. 196,16) 9 Περὶ ἰδίου om. Κ 10 ταῖς om. 11 ἐπέτρεψαν Κ 13 δέξασθαι ante τὴν διδασκ. colloc. T: post τὴν διδασκ. V ἐδύναντο V ἄρα] γὰρ V Ι4 οὐσιῶδες] καὶ οὐσιώδεσιν γ’ 15 χωρεῖν—ἴδιον (16)] ἐπουσιῶδες ὑπάρχει V Ι6 ἡ τοιαύτη] αὕτη T τὸ ἴδιον om. T 17 λαμβάνεται —ἐπουσ. (18) om. V καὶ om. T 19 ὑπάρχει KT τῶ ἀνθρώπω (pr. I.) V 21 δύνασθαι] δέεσθαι Κ (cf. p. 195,18) 22 τοῦ ἀνθp. T οὕτως] αὐτοῦ V 23 τοῦ συμβ. ὀφείλει τὸ ἴδ. colloc. V 24 πρό τῶν π. φ. προτάσσ. T: πρὸ τῶν π, φ. τάσσ. V 25 ὑπογραφῆς T ἡ δὲ ὑπογραφὴ scripsi: αἱ δὲ ὑπογραφαὶ libri 26 ὤφειλε] ὤφελον V)

πρότερον διαλαβεῖν, εἶθ’ ὕστερον περὶ τοῦ γένους. ἀλλὰ τοῖς μὲν οὐσιώδεσι παρεχώρησε διὰ τὸ τίμιον τοῖς δὲ ἐπουσιώδεσι τοῖς τὰ ἴσα φέρουσι τοῦ ἰδίου τόπου οὐ παρεχώρησε.

Μαθόντες οὖν περὶ τῆς τάξεως τοὺ ἰδίου, φέρε καὶ ἐπὶ τὴν αὐτοῦ διδασκαλίαν χωρήσωμεν. ἀλλὰ τοῖς διηγορευμένοις κανόσι χρησάμενοι φέρε πρῶτον τὴν ὁμωνυμίαν διαστειλώμεθα καὶ περὶ ποίου σημαινομένου ὁ λόγος ἡμῖν ὑπάρχει λέξωμεν, εἶθ’ ὕστερον ἐπὶ τὴν διδασκαλίαν χωρήσωμεν. λέγεται τοίνυν τὸ ἴδιον τετραχῶς· | ἡ γὰρ παντί ἐστι τῷ εἴδει καὶ οὐ μόνῳ [*](209v) ὡς τὸ δίπουν, ἢ μόνῳ καὶ οὐ παντὶ τῷ εἴδει ὡς τὸ φαλακρόν τῷ γὰρ ἀνθρώπῳ μόνῳ ὑπάρχει τὸ φαλακρόν), ἡ παντὶ καὶ μόνῳ οὐκ ἀεὶ δὲ ὡς τὸ πολιοῦσθαι μόνῳ· γὰρ καὶ παντὶ ἀνθρώπῳ ὑπάρχει τὸ πολιοῦσθαι τοὐ χρόνου συνόντος· τοῦτο δὲ φημι, ὅτι οὐ πάντες πολιοῦνται τοῦ χρόνου μὴ συνόντος εἰς τοῦτο ἐπιτηδείου· διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὸ ‘οὐκ ἀεὶ δέ’ προσεθήκαμεν), ἢ ‘μόνῳ καὶ παντὶ καὶ ἀεὶ ὡς τὸ γελαστικόν· μόνῳ γὰρ καὶ παντὶ ἀνθρώπῳ ἴδιον ὑπάρχει καὶ ἀεὶ τὸ γελαστικόν. εἴπομεν δὲ παντὶ τῷ εἴδει ὑπάρχειν τὸ δίπουν πρὸς ἀντιδιαστολὴν τῶν ἀνομοιοειδῶν, ἵνα μὴ λάβῃς δίπουν τὸν ἄνθρωπον τὸ δὲ ὄρνεον οὔ. εἴπομεν δὲ ἐν τῷ δευτέρῳ τὸ μόνῳ διὰ τὰ ὁμοιογενῆ· μόνω γὰρ τῷ ἀνθρώπῳ τῶν ἄλλων ζῴων ὑπάρχει τὸ φαλακρόν. τὰ δὲ ἄλλα πρόδηλά ἐστι· μόνῳ γὰρ τῷ ἀνθρώπῳ καὶ παντὶ ὑπάρχει τὸ πολιοῦσθαι καὶ τὸ γελαστικόν, ἀλλὰ τὸ μὲν οὐκ ἀεὶ διὰ τὸ μὴ φθάνειν ἡμᾶς τὸν εἰς τοῦτο ἐπιτήδειον χρόνον, τὸ δὲ ἀεί, λέγω δὲ τὸ γελαστικόν. σκόπει δὲ πῶς ἀπὸ τοῦ αμυδροτερου ἐπὶ τὸ ἴδιον χωρεῖ ἡ τάξις· τὸ παντὶ καὶ οὐ μόνῳ εἶναί τι ἴδιον σχεδὸν οὐκ ἔστιν ἴδιον· κοινωνίαν γάρ τινα ἐμφαίνει τὸ τοιοῦτον. διὰ τοῦτο ὡς ἀμυδρὸν αὐτὸ προέταξε. δεύτερον δὲ ἴδιον φαμὲν τὸ μόνῳ ὑπάρχον καὶ οὐ παντί. τοῦτο δικαίως ἐπιφανέστερόν ἐστι τοῦ πρώτου· ἔχει γάρ τι τοῦ ἰδίου τὸ μόνῳ· τοῦτο γὰρ οἰκεῖον ἰδίου τὸ μόνῳ τινὶ ὑπάρχειν. τὸ τρίτον τοῦ δευτέρου ἐπιφανέστερον ὑπάρχει, ὅτι ἔχει καὶ τὰ δύο τὸ παντὶ καὶ μόνῳ. τὸ τέταρτον δὲ τοῦ τρίτου ἐμφανέστερόν ἐστιν, ὅτι ἔχει τὸ ἀεί· τὸ γὰρ γελαστικὸν ἀεὶ ἡμῖν ὑπάρχει. περὶ ποίου δὲ τούτων ποιούμεθα τὸν λόγον; περὶ τοῦ ἐσχάτου· αὐτὸ γάρ ἐστι καθολικὸν καὶ ἀεὶ ὑπάρχον [*](2 τὰ om. V 3 τόπου Paris. 2089: om. KTV οὐ om. V 4 οὖν] δὲ Κ 7 ὑπάρξει V χωρήσομεν Κ 8 οὐ om. Κ 9 οὐ supra scr. Κ alt. τῷ] τὸ T 11 γὰρ scripsi: δὲ libri ante καὶ παντὶ add. τῶ ἀνθρώπω V τὸ ἐν γήρα πολ. (alt. 1.) V 11. 12 τοῦ χp. συνόντος om. V 12 συνόντος] ὄντος V 13 γὰρ om. V καὶ προσεθήκ. τὸ οὐκ colloc V 14. 15 γὰρ καὶ παντὶ τῶ ἀνθρώπω καὶ παντὶ V 15 καὶ ἀεὶ τὸ γελ.] τὸ γελαστικόν Κ: τὸ γελᾶν T: καὶ ἀεὶ V ante alt. παντὶ add. οὐ μόνον T; an παντὶ τῷ εἴδει ὑπ. 〈καὶ οὐ μόνῳ) ? 16 ὑπάρχει Κ ἀνομοιοειδῶν] ὁμοειδῶν V 17 ἄνθρωπον τὸ δὲ ὄρνεον οὔ T: σωκράτην καὶ τὸν πλάτωνα KV εἴπωμεν Κ 18 ἀνομοιογενῆ KT τῶν ἄλλων ζ. post φαλ. transp. KV 20 ὑπάρχει καὶ παντὶ colloc. Κ γελαστικόν] γελᾶν T 21. 22 λέγω δέ Paris. 2089: λέγει διὰ KTV 23 τὸ] τῶ V καὶ ‘οὐ μόνῳ] εἴδει V εἶναι om. Κ τι om. V 24 τοῦτο] τὸ V 26 γάρ τι ἔχει colloc. V 27 ὑπάρχον KT 28 περιφανέστερον T 29 ἐστιν om. Κ)

καὶ ἑνὸς εἴδους κατηγορούμενον· τὰ μὲν γὰρ ἄλλα κἄν ἐστι καθολικὰ ἀεί, ἀλλ’ οὐ μόνου τοῦ εἴδους ἐστίν, ὡς τὸ δίπουν, κἄν εἰσι μόνου καὶ ἀεί, ἀλλ’ οὐ παντός, ὡς τὸ φαλακρόν, κἄν ἐστι παντὸς καὶ μόνου, ἀλλ’ οὐκ ἀεί, ὡς τὸ πολιοῦσθαι· δὲ καὶ τοῦ παντός ἐστι καὶ μόνου καὶ ἀεί. ἄλλως τε δὲ οὔτε ἀντιστρέφουσι κατὰ ἄμφω τὰ σκέλη, τοῦτο δὲ ἀντιστρέφει· εἴ τι μὲν γὰρ ἄνθρωπος, τοῦτο καὶ δίπουν, οὐκ εἴ τι δὲ δίπουν, τοῦτο καὶ ἄνθρωπος. πάλιν ἔ τι φαλακρόν, τοῦτο καὶ ἄνθρωπος, οὐκ εἴ τι δ’ ἄνθρωπος τοῦτο καὶ φαλακρόν. πάλιν εἴ τι πολιόν, τοῦτο καὶ ἄνθρωπος, οὐκ εἴ τι δὲ ἄνθρωπος, τοῦτο καὶ πολιόν. τοῦτο δὲ ἄμφω τὰ σκέλη ἔχει ἀντιστρέφοντα· εἴ τι μὲν γὰρ ἄνθρωπος, τοῦτο καὶ γελαστικόν, καὶ εἴ τι γελαστικόν, τοῦτο καὶ ἄνθρωπος.

Χωρήσωμεν οὖν ἐπὶ τὴν τούτου διδασκαλίαν. τινὲς μὲν οὖν οὕτως αὐτὸ ὁρίζουσι ‘τὸ παντὶ καὶ μόνῳ καὶ ἀεὶ ὑπάρχον’. κακῶς δέ· δι’ οὐ γὰρ ἐξηγήσαντο αὐτὸ, | δι’ αὐτοῦ βούλονται αὐτὸ ὁρίζειν. τινὲς δὲ οὕτως [*](210r) αὐτὸ ἀποδιδόασιν ‘ἴδιόν ἐστιν ἢ οὐσία ἢ συμβεβηκὸς ἀντιστρέφον’. δυσὶ δὲ ἁμαρτήμασι περιπίπτει ὁ τοιοῦτος ὁρισμός· πρότερον ὅτι οὐδέποτε οὐσίαν ἐλέγομεν τὸ ἴδιον ἀλλὰ συμβεβηκός. τοῦτο δὲ πᾶσιν ὁμολογεῖται. ὥστε οὖν ὅτε ἐλέγομεν οὐσίαν αὐτὸ δηλοῦν ἐν τῷ νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικόν, εὐανάτρεπτος ὑπῆρχεν ὁ λόγος. καταχρηστικῶς δὲ ἐλέγομεν αὐτὸ καὶ ἐπὶ δεύτερον δὲ οὐδέποτε ὁρισμὸς ὑγιῶς ἔχων ποτὲ μὲν τοῦτο ποτὲ δὲ ἐκεῖνο δηλοῖ. ὁ ἀποδοθεὶς δὲ τοιοῦτός ἐστιν. ἔστιν οὖν αὐτὸ ἀποδοῦναι οὕτως· ἴδιόν ἐστι συμβεβηκὸς ἀντιστρέφον. καλῶς δὲ ὁ ὁρισμὸς ἔχει· οἱ γὰρ μήτε πλέον μήτε ἔλαττον ἔχοντες ὁρισμοὶ ἐξισάζουσι τῷ ὁριζομένῳ, τὰ δὲ ἐξισάζοντα ἀντιστρέφει· οὐκοῦν τὸ παντὶ καὶ μόνῳ καὶ ἀεὶ ὑπάρχον ἴδιον ἐξισάζει, ἐπειδὴ οὔτε πλέον ἔχει οὔτε ἔλαττον, ἔλαττον μέν, καθὸ παντί ἐστι, πλέον δέ, καθὸ μόνῳ ἐστίν· ἐξισάζον δὲ ἀντιστρέφει. καλῶς ἄρα ἔχει ὁ ἀποδοθεὶς ὁρισμός.

p. 12,13 Τὸ δὲ ἴδιον διαιροῦσι τετραχῶς.

Οὐ φυλάττει τὴν τάξιν τοῦ ἰδίου ὁ Πορφύριος, ὡς ἐφυλάξαμεν ἐν τῇ θεωρίᾳ.

p. 12,13 Καὶ γὰρ ὃ μόνῳ τινὶ εἴδει συμβέβηκεν, εἰ καὶ μὴ παντί.

Φησὶν ὅτι καὶ ἐκεῖνο ἴδιον λέγω εἶναι ἀνθρώπῳ, ὃ μόνῳ ὑπάρχει, [*](1 ἑνὸς εἴδους Paris. 2089: ἐν εἴδει KTV εἰσὶ T 2 μόνον V εἰσὶν (pr. 1.) TV κἄν εἰσι] καὶ εἰ Κ 3 εἰσὶ TV 4 pr. καὶ om. K τοῦ supra scr. V 5 δὲ om. K τοῦτο δὲ] τοῦ δ’ Κ: τὸ δὲ V 6 μὲν om. KV καὶ om. T 7 καὶ (ante ἄνθp.) om. V 8 τοῦτο φαλακρόν—ἄνθp. (9) om. Κ καὶ (ante φαλ.) Par. 2089: om. 8. 9 καὶ (ante ἄνθp.) om. V: (ante πολιόν) om. T 15 δύο T δὲ] γὰρ Κ 17. 18. 19 λέγομεν V 17 ὡμολόγηται V 18 ante ὅτε add. εἰ V δηλοῦμεν V ἐν τῷ] an οἷον τὸ ? καὶ om. T 18. 19 εὐανάστρεπτος T: ἀνάτρεπτος Κ 20 δὲ om. TV 23. 25 πλεῖον V 25 πάντα Κ 26 καθὸ μόνῳ] καθόλου V ἐξισάζων T ἔχει ἄρα colloc. Κ 27 ὁρισμός om. V 32 καί φησιν V ἀνθρώπου KT)

καὶ οὐ παντί· ἰδοὺ γὰρ τὸ ἰατρεύειν μόνου ἀνθρώπου ἐστὶν ἴδιον, εἰ καὶ μὴ ἑκάστου ἀνθρώπου ὑπάρχει. καὶ ἐκ τοῦ ἐναντίου πάλιν ἴδιον λέγω, ὃ παντὶ ἀνθρώπῳ ὑπάρχει, εἰ καὶ μὴ μόνῳ· ὑπάρχει γὰρ ἑκάστῳ ἀνθρώπῳ τὸ δίπουν, οὐ μόνῳ δέ· ἔστι γὰρ καὶ ἄλλοις εἴδεσι. τὸ δὲ γελαστικὸν μόνω καὶ παντὶ καὶ ἀεί.

p. 12,18 Κἂν γὰρ μὴ γελᾶ ἀεί, ἀλλὰ γελαστικὸν λέγεται οὐ τῷ ἤδη γελᾶν ἀλλὰ τῷ πεφυκέναι· τοῦτο δὲ ἀεὶ αὐτῷ σύμφυτον.

Τινὲς ἐντεῦθεν κινούμενοι λέγουσι τὸ γελαστικὸν εἶναι οὐσίαν ἡμῶν σύμφυτον, ὥσπερ τὸ λογικόν· κἂν γὰρ μὴ ἀεὶ γελῶμεν, φασίν, ἀλλ’ οὗν ὅμως δυνάμει ἔχομεν τὸ γελᾶν. τοιαύτης δὲ προφάσεως δοθείσης εἴπωμεν πῶς οὐκ ἔστιν οὐσιῶδες ἀλλ’ ἐπουσιῶδες καὶ πῶς γίνεται. 〈ὅτι〉 τὸ γελαστικὸν οὐκ ἔστιν οὐσιῶδες, πρῶτον μὲν ἐντεῦθεν ἀποδεικτέον· τὰ οὐσιώδη τελειωτικὰ ἡμῶν εἰσι καὶ ὅσον αὔξονται, τοσοῦτον τελειωτικά γίνεται· τὸ γὰρ πλέον λογικεύεσθαι οὐσιῶδες ἀνθρώπῳ ὑποφαίνεται. εἰ οὖν τὸ γελαστικὸν οὐσιῶδες, ὀφείλει τελειωτικὸν ἡμῶν εἶναι, εἰ δὲ οὐκ ἔστι, τοὐναντίον. * * γὰρ ἀποτρέπεται ὡς ἔχει τὸ ‘μήτε προπετῆ γέλωτα στέργε’, σαφὲς ὡς οὐκ ἔστιν οὐσιῶδες. δεύτερον δὲ οὐδέποτε τἀναντία τοῦ αὐτοῦ συστατικὰ γίνεται, οἷον τὸ θνητὸν καὶ τὸ ἀθάνατον, τὸ λογικὸν καὶ τὸ ἄλογον. εἰ οὖν ἐστι τὸ γελαστικὸν οὐσιῶδες ἡμῶν καὶ συστατικόν, οὐκοῦν καὶ τὸ κλαυστικὸν ἐπειδὴ καὶ μόνου ἀνθρώπου ἐστίν, οὐσιῶδες καὶ αὐτὸ λεχθείη, ὥσπερ τὸ γελαστικόν· στικόν· ὡς γὰρ ἔχει θάτερον τῶν ἀντικειμένων, οὕτω καὶ τὸ ἕτερον. | εἶναι δὲ τὰ δύο ἐναντία συστατικὰ ἡμῶν, ἀδύνατον. ἀλλ’ ἐνίοτε ἐρεῖ τις [*](210v) ὡς οὔκ εἰσι τὰ τοιαῦτα ἐναντία· οὐσίαι γάρ εἰσιν· ὑμεῖς δὲ ὡς ὁμολογουμένων αὐτῶν ἐπουσιωδῶν τὸ τοιοῦτον κατασκευάζετε. πρὸς τούτους δέ φαμεν ὅτι εἰ καὶ μὴ ἦσαν ἐναντία, ἀδύνατον τὰ δύο εἶναι ἡμῶν συστατικά· ἰδοὺ γὰρ καὶ ἡ λογικὴ καὶ ἡ ἄλογος 〈ψυχὴ〉 ἀντιδιαιρούμεναί εἰσιν. ὅμως δὲ τὸ λογικὸν ἡμῶν συστατικὸν ὑπάρχει, καίτοι ἐχόντων ἡμῶν καὶ τὴν ἄλογον ψυχήν. ἔπειτα ἐναντία εἰσὶ τὸ γελαστικὸν καὶ τὸ κλαυστικόν· μεταβάλλει βάλλει γὰρ εἰς ἄλληλα. εἰ οὖν ταῦτα οὕτως ἔχει, σαφὲς ὡς οὐκ ἔστι τὸ γελαστικὸν ἡμῶν συστατικόν, ἐπεὶ ἔσται καὶ τὸ ἐναντίον αὐτῷ, λέγω δὲ τὸ κλαυστικόν, ἡμῶν συστατικόν. τρίτον οὐδέποτε τὰ οὐσιώδη αὐξανόμενα [*](1 ante pr. καὶ add. εἰ T ἐστὶν ἴδιον—ἀνθρώπου (2) om. V ἐστὶν ἴδιον Paris. 2089: ἰδίως ἐστίν KT 4 alt. δὲ om. V 5 καὶ ἀεὶ καὶ παντί colloc, T 7 ἤδη KT idemque apud Porph. pro ἀεί restituas: εἴδει V τοῦτο—σύμφυτον om. V 8 ἡμῶν οὐσίαν colloc. Κ 9 γὰρ supra scr. V ἀεὶ om. V φησιν KT 10 τὸ γελᾶν] αὐτό V 11 καὶ πῶς—οὐσιῶδες (12) om. KT ὅτι inserui 12 μὲν] δὲ KT 14 an 〈πλέον〉 οὐσιῶδες ? post οὖν add. ἢν T 15 defectum signavi, suppleveris ἐπειδὴ οὖν οὐ τελειωτικὸν ἡμῶν ἐστι· τοὐναντίον 16 ἔχη V2 στέργειν KT ὡς om. V 17 δὲ om. V 18 ἐστι om. T 20 καὶ (ante μόνου) om. T οὐσιῶδες δὲ V 21 τὸ om. Κ 24 κατασκευάζεται V 25 μὴ om. V 26 ψυχὴ addidi 27 συστ. ἡμῶν colloc. T 29 σαφὲς ὡς] σαφῶς V 30 ἐπεὶ ἔσται—συστ. (31) om. KV 31 τὰ τὰ οὐσιώδη—οὐδέποτε (204,1) om. T αὔξομεν. (const.) V)

ἀναιρεῖ ἐκεῖνα ὧν κατηγορεῖται, οἷον τὸ λογικὸν οὐδέποτε αὐξανόμενον ἀναιρεῖ τὸν ἄνθρωπον, τοὐναντίον δὲ συνιστᾷ· τὸ δὲ γελαστικὸν ἀναιρετικόν ἐστι τοῦ ἀνθρώπου αὐξανόμενον· καὶ γὰρ ἀπὸ γέλωτος κολάσεις παρὰ Πέρσαις ἐφευρέθησαν. τέταρτον οὐδὲ δυνάμει ἔχομεν τὸ γελαστικόν, εἴ γέ τινες διὰ τοῦ Τροφωνίου παριόντες εἰς τὸν ἀεὶ χρόνον τοῦ γελᾶν ἐστερήθησαν· εἰ δὲ εἶχον δύναμιν τοῦ γελᾶν, πάντως τοῦ χρόνου προκόπτοντος ἐγέλων ἄν.

Λεκτέον δὲ κτὰ τὴν ἡμετέραν ἐπαγγελίαν διὰ τίνος γίνεται. φασί τινες ὅτι διὰ τῆς ἀλόγου ψυχῆς, οἷς καὶ συγκατατιθέμεθα· ὁ γὰρ τοιοῦτος τρόπος διὰ μυῶν καὶ νεύρων γίνεται· ταῦτα δὲ τῆς ἀλόγου ψυχῆς ὑπάρχει. ὅτι δ’ οὐ γίνεται διὰ τῆς λογικῆς, σαφὲς ἐκ τοῦ μὴ εἶναι αὐτὸ ἐν ὑποκει- μένω. ἀποροῦσι δέ τινες λέγοντες ‘εἰ διὰ τῆς ἀλόγου ψυχῆς τὸ γελαστικὸν γίνεται, ἐπειδὴ οἱ μύες καὶ τὰ νεῦρα αὐτῆς εἰσιν, ἃ συνερχόμενα ποιεῖ τὸν τοιοῦτον τρόπον, ὀφείλει τὸ γελαστικὸν καὶ ἐπὶ τῶν ἀλόγων θεωρεῖσθαι· ἔχουσι γὰρ καὶ ταῦτα νεῦρα καὶ μύας’. φαμὲν δὲ πρὸς τοῦτο ὅτι πρῶτον μὲν ἔστι καὶ ἄλλα ζῷα γελαστικά, ὥσπερ ἱστορεῖ ὁ Ἀριστοτέλης ἐν τῇ Περὶ ζῴων περὶ τοῦ ἐρωδιοῦ. δεύτερον δὲ οὐκ ἐν πᾶσι τοῖς ζῴοις ὁμοίως ἐνεργεῖ ἡ ἄλογος ψυχή, ἐπεὶ ὀφείλει ἡ ὑλακὴ τοῦ κυνὸς ἐπὶ πάντων τῶν ζῴων διήκειν, ἐπειδὴ ἔχει ὁ ἄνθρωπος μύας καὶ νεῦρα ὥσπερ καὶ ὁ κύων, ὁμοίως δὲ καὶ ὁ μυκηθμὸς τοῦ βοὸς καὶ ὁ χρεμετισμὸς τοῦ ἵππου. ἰδιότητες οὖν ὑπάρχουσι τῆς ἀλόγου ψυχῆς ἐν ἑκάστῳ εἴδει. ὅτι δὲ τῆς φυτικῆς κῆς οὐκ ἔστι τὸ γελαστικόν, τοῦτο ὁμολογεῖται· τρεῖς γάρ εἰσιν αἱ δυνάμεις αὐτῆς, θρεπτικὴ αὐξητικὴ γεννητική. μία δὲ τούτων τὸ γελαστικὸν οὐκ ἐργάζεται· συγκαταθετέον οὖν τοῖς προειρημένοις.

Πρᾶξις λβ΄.

Περὶ συμβεβηκότος.

Οἱ ὁρισμοὶ τοῦ συμβεβηκότος ἀποδιδόασι τὴν ὀφειλομένην αὐτῷ τάξιν· δηλοῦσι γὰρ ὅτι ἔσχατόν ἐστι καὶ ἀβληχρὸν καὶ ἀμενηνόν· τί γάρ ἐστι αυμβεβηκός; ὃ γίνεται καὶ ἀπογίνεται χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς. | ἀποροῦσι δέ τινες λέγοντες διὰ τί ἐπὶ τοῦ συμβεβηκότος 211r παρέβη τοὺς διηγορευμένους κανόνας· ὁμωνύμου γὰρ ὄντος αὐτοῦ οὐκ εἶπε [*](3 καὶ] εἰ V παρὰ] περὶ T 4 ἐφευρέθησαν] νενομοθέτηνται Κ 4.5 διὰ τοῦ Τροφωνίου πὰp.] cf. Athen. XIV p. 614 Α 6 προκόπτοντος] προιόντος Κ ἄν om. TV 9 μυιῶν TV 10 τῆς λογικῆς Paris. 2089: τοῦ λογινοῦ KTV 10 λέγοντες ὅτι Κ 12 τὰ νεῦρα καὶ οἱ μ. colloc. T μυῖες (const.) TV αὐτῆς om. Κ 13 ὀφείλει δὲ Y τῶν ἀλόγων Paris. 2089: τοῦ ἀλόγου KTV 14 ταῦτα om. TV 15 γελαστικά om. V ὁ om. KT τῇ] τῶ Κ 16 Περὶ ζῴων] testimonium est fictum, cf. Hist. an. Θ 3 p. 593b1 De part. an. Γ p. 673a8. 28 ἐροδιοῦ V 18 ἐπειδὴ δἐ V καὶ om, KT 19 δὲ θὼ. T μυκησμὸς V χρεμμετισμὸς T 20 ἀλόγου] ἑκάστου KT 20. 21 τῆς Urb. 35: ἡ τῆς φυτικῆς in mrg. Κ: τῆς φυσικῆς KTV 21 ὡμολόγηται V 24 πρᾶξις λα΄ Κ: om. TV (p. 200,8) 28 τὸ συμβ. V)

ποσαχῶς λαμβάνεται, οὔτε περὶ ποίου σημαινομένου ἐστὶν ὁ λόγος, ἀλλ’ εὐθέως τῆς διδασκαλίας αὐτοῦ τὸν τρόπον ἐπήγαγεν. ἔστι δὲ εἰπεῖν πρὸς τούτους ὅτι τὸ ποσαχῶς παρῆκε διδάξας τοῦτο ἐν τοῖς φθάσασι· διττὸν γὰρ αὐτὸ εἶναι εἶπε, χωριστὸν καὶ ἀχώριστον. περὶ ποίου δὲ σημαινομένου λέγει, οὐκ ἐξέθετο βουλόμενος περὶ πάντων τῶν συμβεβηκότων διαλαβεῖν· τότε δὲ λέγομεν περὶ ποίου σημαινομένου βουλόμεθα διαλαβεῖν, ὅταν οὐ διδάσκωμεν περὶ ὅλων τῶν φωνῶν.

Τριχῶς οὖν αὐτὸ ἀποδίδωσι· φησὶ γὰρ ὅτι συμβεβηκός ἐστιν ὃ γίνεται καὶ απογίνεται χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς, ἑτέρως δὲ ὃ ἐνδέχεται τῷ αὐτῷ ὑπάρχειν ἢ μὴ ὑπάρχειν, ἐξ ἀποφάσεως δὲ ὃ οὔτε γένος οὔτε εἶδος οὔτε διαφορὰ οὔτε ἴδιον δύναται εἶναι. ἐπειδὴ δέ τινες πειρῶνται κακίζειν τοὺς ἀποδεδομένους ὁρισμούς, φέρε τὰ ἐξ αὐτῶν λεγόμενα παραθησόμεθα, εἶθ’ ὕστερον τοῖς ἐξ αὐτῶν ῥηθεῖσι πρέπουσαν ἀπολογίαν ἀποδώσομεν. φασὶ δὲ τὸν πρῶτον ὁρισμὸν ἐλλείπειν καὶ περισσεύειν. ἐλλείπειν δὲ οὕτως· εἰ ὁ ὁρισμὸς οὗτος τὰ γινόμενα καὶ ἀπογινόμενα συμβεβηκότα δηλοῖ, μόνα τὰ χωριστὰ σημαίνει οἷον τὸ λευκόν· δύναται γὰρ ἐν ἐμοὶ γενέσθαι καὶ ἀπογενέσθαι χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς, τὸ ἀχώριστον δὲ οὐ γίνεται καὶ ἀπογίνεται χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς· οὔτε γὰρ ἀπογίνεται τὸ μέλαν τοῦ Αἰθίοπος περιόντος τοῦ Αἰθίοπος, ὁμοίως οὐδὲ τοῦ κόρακος. ἔστι δὲ πρὸς τοῦτο εἰπεῖν ὅτι τῶν συμβεβηκότων τὰ μὲν ἐπινοίᾳ καὶ ἐνεργείᾳ χωρίζεται, τὰ δὲ μόνῃ ἐπινοίᾳ· ἐνεργείᾳ μὲν καὶ ἐπινοίᾳ τὰ χωριστά δύνασαι γὰρ καὶ ἐνεργείᾳ ἀποχωρίσαι τὸ λευκὸν τὸ ἐν ἐμοί, δύνασαι καὶ ἐπινοίᾳ), ἐπινοίᾳ δὲ μόνῃ τὰ ἀχώριστα· τὸ γὰρ μέλαν τοῦ Αἰθίοπος δύνασαι ἐπινοίᾳ νοῆσαι ἀπογινόμενον χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς· εἰ γὰρ νοήσεις λευκὸν Αἰθίοπα ἐπινοίᾳ, οὐδὲν λυμαίνῃ τῷ ὑποκειμένῳ. προστίθεσο οὖν τῷ ὁρισμῷ τὸ ἐνεργείᾳ καὶ ἐπινοίᾳ, καὶ οὐδὲν εὑρίσκεται ἐλλεῖπον· συμβεβηκός ἐστιν ὃ γίνεται καὶ ἀπογίνεται χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθοράς ἐνεργείᾳ ἢ ἐπινοίᾳ. περισσεύειν δέ φασιν αὐτὸν οὕτως· εἰ ἐκεῖνό φαμεν συμβεβηκὸς ὃ γίνεται καὶ ἀπογίνεται χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς, οὐκοῦν οὐ μόνον τὰ συμβεβηκότα συμπεριέλαβεν ὁ ὁρισμός, ἀλλὰ καί τινας οὐσίας· ἰδοὺ γὰρ ἡ θερμότης τοῦ πυρὸς γίνεται καὶ ἀπογίνεται χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς, οὐσία δὲ αὐτοῦ ἡ θερμότης. εἰ δέ τις εἴποι ‘ἐὰν ἀπογίνηται ἡ θερμότης τοῦ πυρός, οὐ φθείρεται τὸ ὑποκείμενον;’ φαμὲν οὐχί· ἄποιον γὰρ τὸ σῶμα αὐτοῦ ἐστι, τὰ δὲ ἄποια σώματα οὐ φθεί|ρεται. ὁμοίως καὶ τὸ ψυχρὸν τοῦ ὕδατος γίνεται [*](211v) [*](3 τούτους] αὐτοὺς V ante διδάξας add. ὡς T διδάξας] p. 1,10 4 εἶναι om. V 8 οὖν] δὲ K: τε V φησὶ] p. 12,24 10 δὲ om. V τὸ αὐτὸ KV 11 οὔτε διαφ. post εἶναι colloc. KT 12 ἀποδιδομένους T 13 ἐξ] παρ’ T 14 δὲ om. V τὸν ὁp. τὸν πρῶτον T 15 ὁ om. V 16 δηλοῖ ουμβ. colloc. TV 18 τὸ ἀχώριστον—φθορᾶς (19) om. KY 19 παριόντος Κ alt. τοῦ αἰθίοπος om. KT 20 ἐστι] ἔτι V 21 ἐνεργ. καὶ ἐπιν. colloc. T γωρίζονται T 22 ante καὶ ἐνεργεία add. καὶ ἐπινοία δύνασαι καὶ ἐπινοία v. 23 om.) V 25 τῆ ἐπινοία T λυμαίνει T 26 προστίθεσο scripsi: προστίθεται libri 27 ἐλλείπων T 28 ante ἐνεργ. add. ἢ V 29 εἰ Paris. 2089: om. KTV 33 εἰ—θερμότης om. V οὐ om. T)

καὶ ἀπογίνεται χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκείμενον φθορᾶς, συμβεβηκὸς δὲ οὐκ ἔστιν, ἀλλ’ οὐσία τοῦ ὕδατος. λέγομεν δὲ πρὸς τούτους ὅτι οὔτε ὅλως ἀπορίας ἥψαντο· φανερὰ γάρ ἐστιν. ἡ ἐπίλυσις· ἔστι γὰρ τὸ ψυχρὸν οὐσία καὶ συμβεβηχός, ἀλλ’ οὐ κατὰ τὸ αὐτό· πρὸς μὲν γὰρ τὸ ὕδωρ οὐσία ἐστίν οὐκ ἔστι γὰρ ἐπινοῆσαι ὕδωρ χωρὶς ψυχροῦ), πρὸς δὲ τὸ σῶμα τοῦ ὕδατος συμβεβηκός ἐστιν. ὁμοίως δὲ καὶ ἡ θερμότης τοῦ πυρὸς πρὸς μὲν τὸ πῦρ οὐσία ἐστίν ἄνευ γὰρ θερμότητος οὐκ ἔστι τὸ πῦρ), πρὸς δὲ τὸ σῶμα τοῦ πυρὸς συμβεβηκός ἐστιν ἄλλως τε οὐ συμπεριέλαβε τὰ τοιαῦτα ὁ ὁρισμός· ἐν γὰρ τῷ λέγειν χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς δηλοὶ ὅτι φθείρεται τούτων τὸ ὑποκείμενον· ἐξ οὗ γὰρ ἔχει φθορὰν ὅλως τὸ ὑποκείμενον, πάντως φθείρεται, κἂν μή, ὅτε ἀπογίνεται τὸ συμβεβηκός. εἰ οὖν ταῦτα οὕτως ἔχει, τὸ δὲ ὑποκείμενον τοῦ πυρὸς καὶ τοῦ ὕδατος ἄφθαρτον ὑπάρχει ἄποιον γὰρ αὐτῶν ἐστι τὸ σῶμα, καὶ τὰ ἄποια οὐ φθείρεται), σαφὲς ὅτι οὐ συμπεριέλαβεν ὁ ὁρισμὸς τὰ τοιαῦτα· λέγει γὰρ τὸ ὑποκείμενον φθειρόμενον, τούτων δὲ ἄφθαρτόν ἐστι τὸ ὑποκείμενον.

Τῶν τοιούτων ὑπονοιῶν τὸν ὁρισμὸν ἐλευθερώσαντες φέρε καὶ ἐπὶ ἑτέραν ἀπορίαν χωρήσωμεν· λέγουσι γάρ τινες· εἰ οὐδέποτέ τι τῶν ὄντων τῆς ἑαυτοῦ ἀπωλείας ἐφίεται κἂν γὰρ εἴπῃς τὰ ἄλογα ἑαυτὰ ἀπόλλυσιν ἀπὸ κρημνοῦ μνοῦ πηδῶντα ἢ εἰς ὕδωρ ῥιπτούμενα, οὐ τῆς ἀπωλείας ἐφιέμενα τὰ τοιαῦτα ποιοῦσιν, ἀλλ’ ἢ διὰ διωγμὸν ἑτέρων ἀλόγων ἡ διὰ θυμόν· κατὰ συμβεβηκὸς γὰρ ἑαυτὰ ἀπόλλυσι), πῶς τὰ συμβεβηκότα ἑαυτὰ ἐφίεται ἀπολλύειν; ὅτι δὲ ἑαυτὰ ἀπολλύει, σαφὲς ἐντεῦθεν· εἰ ἐν ὑποκειμένῳ ἐστὶ τὰ συμβεβηκότα, ἀπόλλυσι δὲ τὸ ὑποκείμενον, ὁμολογουμένως καὶ ἑαυτὰ ἀπολλύει. πῶς δὲ ἀπόλλυται τὸ ὑποκείμενον, λέξομεν· ὁ ἑκτικὸς πυρετὸς ἀπόλλυσι τὸ ὑποκείμενον· ἀμήχανον γὰρ αὐτὸν ἀπογενέσθαι χωρὶς τῆς φθορᾶς τοῦ ύποκειμένου· εἰ οὖν τὸ ὑποκείμενον αὐτῷ ἀπολλύει, ἑαυτὸν ἀπολλύει. ἔστι δὲ εἰπεῖν πρὸς τούτους· ὅτι οὐδὲν τῶν συμβεβηκότων ἑαυτὸ ἥδεται φθεῖραι, ἀλλὰ μὴν οὐδὲ τὸ ὑποκείμενον φθεῖραι κατὰ συμβεβηκὸς γὰρ αὐτὸ ἀπολλύει, οὐχ ἑκόντως), καὶ σαφὲς ἔνθεν, ὅτι ὁ ἑκτικὸς πυρετὸς ἀμετρία ἐσ·τίν, ἡ δὲ ὑγιὴς κρᾶσις συμμετρία· ταῦτα δὲ ἐναντία εἰσίν. ἡ οὖν ἀμετρία σπεύδει τὴν συμμετρίαν φθεῖραι, φθείρουσα δὲ αὐτὴν κατὰ συμβεβηκὸς φθείρει καὶ τὸ ὑποκείμενον, φθείρουσα δὲ τὸ ὑποκείμενον καὶ ἑαυτὴν φθείρει. οὕτω καὶ ἡ φαλάκρα οὒ τὸ ἴδιον ὑποκείμενον φθείρει, λέγω δὴ τὴν κεφαλήν, ἀλλὰ τὴν ἀντικειμένην αὐτῇ δασύτητα τῶν τριχῶν.

Ὁ δεύτερος ὁρισμὸς | πάλιν ἀτελῶς ἔχει· φησὶ γὰρ συμβεβηκός [*](212r) ἐστιν ὃ ἐνδέχεται τῷ αὐτῷ ὑπάρχειν ἢ μὴ ὑπάρχειν, τοῦτο δὲ οὐ συλλαμβάνει τὰ ἀχώριστα συμβεβηκότα· οὔτε γὰρ ἐνδέχεται μὴ ὑπάρχειν αὐτά· τὸ μέλαν γὰρ τοῦ Αἰθίοπος οὐκ ἐνδέχεται μὴ ὑπάρχειν τῷ [*](6 καὶ om. Κ 7 ἄνευ—πῦρ οom KT 11 κἄν] καὶ Κ2 ἀπογίνηται V 13 αὐτῶν orti. V τὸ σῶμα—φημὶ δὲ (p. 207,18) om. V 19 χρυμνοῦ Τ ῥιπτόμενα Τ 20 τὰ τοιαῦτα] ταῦτα T 21 συμβεβ.] συμβάντα T 21. 22 ἀπόλλειν et ἀπόλλει libri 22 ἐντεῦθεν Par. 2089: ἔνθεν KT 24 λέξωμεν T ἀπολλύει (alt. 1.) T 29 ὅτι om. T 30 εἰ οὖν ἡ (ut videtur) K1 33 δὴ] δὲ T 34 αὐτὴ om. Κ 37 συλαμβάνει T)

Αἰθίοπι. δεῖ οὖν προσθεῖναι ὅπερ καὶ τῷ πρώτῳ προσεθήκαμεν ‘ἢ ἐνεργείᾳ ἢ ἐπιοίᾳ’. ὁ τρίτος δὲ σχεδὸν οὔτε ὁρισμός ἐστιν· οὔτε γὰρ οἱ ὁρισμοὶ τὰ μὴ ὄντα τινὶ δηλοῦν βούλονται, ἀλλὰ τὰ ὄντα· ἀμέλει ὁριζόμενοι τὸν ἄνθρωπον οὔ φαμεν ὅτι ἄνθρωπός ἐστιν ὃ οὐ πέτεται οὔτε ὑλακτεῖ οὔτε χρεμετίζει, ἀλλὰ τὰ ὄνια αὐτῷ λέγομεν, ζῷον λογικὸν καὶ τὰ τοιαῦτα. ὁ οὖν ὁρισμὸς οὗτος ἃ ἔχει οὐ λέγει, ἀλλ’ ἃ οὐκ ἔχει· συμβεβηκός ἐστιν ὃ οὔτε γένος οὔτε εἶδος οὔτε διαφορὰ οὔτε ἴδιον δύναται * * τὸ γὰρ θεῖον διὰ τοῦτο ὁρίσασθαι οὐ δυνάμεθα, ἐπειδὴ τί ἐστιν οὐκ οἴδαμεν. λέγουσι δέ τινες ‘δια τί μὴ πάσας τὰς φωνὰς οὕτως ὡρίσατο, ἀλλὰ μόνον τὸ αυμβεβηκός;’. πρὸς οὓς ἐροῦμεν ὅτι εἰ ἥμαρτε προσάπαξ ὁ Πορφύριος, οὐκ ἔδει αὐτὸν καὶ πανταχοῦ ἁμαρτῆσαι. ἔπειτα καὶ εἰ οὐκ ἦν τὸ τοιοῦτον ὑφ’ ἁμαρτίαν ἀγόμενον, ἀλλ’ οὖν ὅμως ἐπὶ τῶν ἄλλων φωνῶν οὐκ ἠδύνατο οὕτως ὁρίσασθαι· εἴρηται γὰρ ἡμῖν ὅτι τὰ ἀμφίβολα ἐξ ἀμφιβιλων οὐ πιστούμεθα, ἀλλ’ ἐξ ὁμολογουμένων· πρὸ τοῦ οὖν παραδοῦναι ἡμάς τὸ εἶδος καὶ τὰς ὑπολοίπους φωνὰ, πῶς ἠδυνάμεθα εἰπεῖν ἐπὶ τοῦ γένους ‘γένος ἐστὶν ὃ οὔτε οὔτε διαφορὰ οὔτε ἴδιον οὔτε συμβεβηκὸς ὑπάρχει’; τὸ τοιοῦτον δὲ ποιοῦντες ἀμφίβολον ἐξ ἀμφιβόλου ἐμέλλομεν πιστοῦσθαι, ὅπερ ἄτοπον. ἐπὶ μόνου δὲ τοῦ ἐσχάτου, φημὶ δὲ τοῦ συμβεβηκότος, τὸ τοιοῦτον ποιῆσαι δυνάμεθα.

p. 13,1 Δύναται δὲ ἐπινοηθῆναι κόραξ λευκὸς καὶ Αἰθίοψ ἀποβαλὼν τὴν χροιὰν χωρὶς φθορᾶς τοὐ ὑποκειμένου.

Τοῦτο ἐπιλύει τὸ ἀπορούμενον· πρὸς γὰρ τοὺς λέγοντας μὴ ἀπογίνεσθαι τὰ ἀχώριστα τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς φησιν ὅτι δυνατὸν ἐπινοίᾳ.

Ἰστέον δὲ ὡς οὐδεὶς τῶν ὁρισμῶν ὑγιῶς ἔχει· σκόπει γὰρ τὸν πρώιον τί λέγει· συμβεβηκός ἐστιν ὃ γίνεται καὶ ἀπογίνεται χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς ἢ ἐνεργείᾳ ἢ ἐπινοίᾳ. ὁ ἤ ὧδε σύνδεσμος ἢ συμπλεκτικὸς νοεῖται ἢ διαζευκτικός· καὶ εἰ μὲν συμπλεκτικός, ἵν’ ᾖ οὕτως ·καὶ ἐνεργείᾳ καὶ ἐπινοίᾳ’, ψεύδεται ὁ ὁρισμὸς οὗτος ἐπὶ τῶν ἀχωρίστων συμβεβηκότων οὔτε γὰρ τὰ ἀχώριστα γίνεται καὶ ἀπογίνεται ἐνεργείᾳ καὶ ἐπινοίᾳ χωρὶς τῆς τοῦ ὑποκειμένου φθορᾶς, τὰ μέντοι χωριστὰ τοιαῦτά ἐστιν), εἰ δὲ διαζευκτικός, οὐχ εὑρίσκεται τὸ τοιοῦτον ὁρισμὸς ἀλλὰ διαίρεσις· ὁρισμοῦ γὰρ ἔργον ὑπάρχει τὸ συνάγειν τὰ πολλὰ εἰς ἕν τι, διαιρέσεως δὲ τὸ ἐξ ἑνὸς πολλὰ ποιεῖν. τοιοῦτον δὲ καὶ τὸ προκείμενον· | φησὶ γὰρ ἢ ἐνεργείᾳ ἢ ἐπινοίᾳ, ὅλαι δὲ αἱ φωναὶ τῶν ὁρισμῶν ἐπὶ [*](212v) ἑνὸς θέλουσι λέγεσθαι, καὶ οὐκ ἐπὶ διαφόρων. ὁ αὐτὸς λόγος καὶ ἐπὶ τοῦ δευτέρου· ἔχει γὰρ τὸ ἐνεργείᾳ ἢ ἐπινοίᾳ. περὶ δὲ τοῦ τρίτου ὡς κακῶς ἔχει ἐν τῇ θεωρίᾳ ἡμῖν δέδεικται.

[*](2 δὲ om. Κ 8 ante τὸ γὰρ θεῖον lacunam signavi τοῦτο] τοῦ T 8 et 13 ὁρίσθαι T 13 εἴρηται] p. 188,14 ἀμφίβολα] ἀμφιβαλλόμενα T 19 ante κόραξ add. καὶ Porph. 20 χρόαν V 22 φησὶν ὅτι δυνατὸν Paris. 2089: δύναται KTV 27 καὶ ἐν. καὶ ἐπιν. Paris. 2089: om. KTV 29 ἐπινοία καὶ ἐνεργεία colloc. KT 31 ὁρισμὸς TV συνάγον TV 32 διαιρέσεως Paris. 2089: διαίρεσις KTV ποιοῦν Τ 34 οὐκ om. V 35 ἐπιν. ἡ ἐνεργ. colloc. V 36 δέδεικται] expl. V)

Περὶ κοινωνιῶν καὶ διαφορῶν τῶν πέντε φωνῶν.

Κατὰ τὴν ἡμετέραν ἐπαγγελίαν μετὰ τὸ λόγῳ δημιουργῆσαι τὰς πέντε φωνὰς φέρε τὰς κοινωνίας αὐτῶν καὶ τὰς διαφορὰς παραθησόμεθα. καὶ ἔδει μὲν ὅσον γε πρὸς τὸ ἐντελῶς μαθεῖν ἡμᾶς τὰς πέντε φωνὰς τέλος λαβεῖν τὸ σύγγραμμα ὁ γὰρ εἰδὼς τὰς πέντε φωνὰς καὶ τὰς τούτων ὑπογραφὰς αὐτόθεν οἶδε καὶ τὰς τούτων κοινωνίας καὶ διαφοράς), ἀλλ’ ἐπειδὴ πρὸς εἰσαγομένους ἐποιεῖτο τὸν λόγον, ἀναγκαῖον ἡγήσατο καὶ ταύτας παραδοῦναι. ἰστέον δ’ ὅτι τὰ πράγματα οὔτε πάντῃ κοινωνοῦσιν ἀλλήλοις οὔτε πάντῃ διαφέρουσιν, ἀλλὰ κατά τινα μὲν κοινωνοῦσι κατά τινα δὲ διαφέρουσι. καὶ κοινωνοῦσι μὲν καθὸ ἐκ μιᾶς ἀρχῆς ἤρτηνται, διαφέρουσι δὲ κατὰ τὴν ὕλην. δισσῶν δὲ οὐσῶν τῶν κοινωνιῶν καὶ τῶν διαφορῶν, καθολικῶν τε καὶ μερικῶν, τὴν πρώτην τάξιν εἰλήφασιν αἱ καθολικαί. ἀλλὰ τῆς διαφορᾶς ἀξία ἡ κοινωνία προτάττεσθαι· ἔοικε γὰρ τῇ ἀπορίᾳ· ἐν γὰρ τῷ δεικνύειν ὅτι πᾶσαι κοινωνοῦσι κατὰ ἕν τι συνάφειαν αὐτῶν καὶ ἕνωσιν ποιεῖται, τὸ δὲ ἕν τι εἰπεῖν τὰς πέντε φωνὰς ἀπορίας ἐστὶν ἔργον· ἀπορήσει γάρ τις διὰ τί αἱ πέντε φωναὶ ἕν τί εἰσιν. ἔοικε δὲ τῇ λύσει ἡ διαφορά· δείκνυσι γὰρ ὅτι ἕν τι οὔκ εἰσιν καὶ ἐν τῷ δεικνύειν ὅτι ἕν τι οὔκ εἰσι τὴν ἀπορίαν λύει. εἰ προηγεῖται οὖν ἡ ἀπορία τῆς λύσεως, προηγήσεται ἄρα ἡ κοινωνία τῆς διαφόρας.

Φησὶν οὖν ὁ Πορφύριος ὅτι καθολικὴ κοινωνία αὐτῶν ὑπάρχει τὸ κατὰ πλειόνων πάσας τὰς φωνὰς κατηγορεῖσθαι· κοινωνοῦσι γὰρ κατὰ τοῦτο, καθὸ πᾶσαι κατὰ πλειόνων κατηγοροῦνται. διαφέρουσι δὲ καθὸ οὐ πᾶσαι τοῦ αὐτοῦ ὑποκειμένου κατηγοροῦνται· αἱ μὲν γὰρ τῶν εἰδῶν κατηγοροῦνται ὡς τὸ γένος καὶ ἡ διαφορὰ καὶ τὸ συμβεβηκός, αἱ δὲ τῶν κατὰ μέρος ὥσπερ τὸ ἴδιον καὶ τὸ εἶδος. καὶ αὐτὸς μὲν ὁ Πορφύριος μίαν κοινωνίαν καὶ μίαν διαφορὰν παρέθετο, ἡμεῖς δὲ ἑκάστῳ σκέλει προσθήκην ποιησόμεθα· φέρε γὰρ καὶ ἑτέρας καθολικὰς κοινωνίας καὶ διαφορὰς παραδώσομεν καὶ πρῶτόν γε τὰς κοινωνίας. καθολικῶς πάλιν κοινωνοῦσιν, ὅτι πᾶσαι ὁμώνυμοί εἰσι. τρίτην κοινωνίαν πάλιν αὐτῶν ὁρῶμεν, ὅτι πᾶσαι ἐν μιᾷ καὶ ἑκάστῃ κατηγορίᾳ θεωροῦνται· εἰ γὰρ γένη εἰσὶν αἱ κατηγορίαι, πάντως καὶ τὰς ἄλλας φωνὰς συνεισφέρουσιν· | ὅπου γὰρ γένος, ἐκεῖ καὶ αἱ [*](213r) ὑπόλοιποι φωναί. τετάρτην ἔτι ὁρῶμεν κοινωνίαν τὸ εἶναι πάσας ὅρους καὶ πέρατα τῶν κατὰ φιλοσοφίαν φωνῶν· πᾶσαι γὰρ αἱ κατὰ φιλοσοφίαν φωναὶ εἰς αὐτὰς περατοῦνται καὶ ἐκτὸς αὐτῶν οὐκ ἔστιν ἑτέρα. πέμπτη [*](1 ante titulum add. ἀρχὴ σὺν θεῶ τοῦ δευτέρου τμήματος Κ τῶν κοιν. καὶ τῶν διαφ. T 3 αὐτῶν post παραθησ. colloc. Κ τἀς (ante διαφορὰς) om. Κ 5 πέντε om. Κ 6 pr. καὶ ova. Κ 11 τῶν διαφ. καὶ τῶν κοίνων. colloc. Κ 13 ἀξιοῖ T 14 δεκνύειν T 15 ἐστὶν om. Κ 16 λύσει] ὕλη Κ 17 εἰσὶν] ἔστι (bis) Κ 18 προηγεῖται (alt. 1.) T ἄρα om. Κ 23 τῶν scripsi: αὐτῶν KT 26 προέθετο T 26. 27 ποιησόμεθα Paris. 1973: ποιού- μέθᾳ KT 30 κατηγορίᾳ om. Κ θεωροῦνται Paris. 2089: κατηγοροῦνται ΚΤ)

αὐτῶν κοινωνία ὁρᾶται τὸ συνεισάγειν καὶ συναναιρεῖν ἀλλήλας· ὅπου γάρ ἐστι μία φωνὴ τούτων, ἐκεῖ εἰσι καὶ αἱ λοιπαί, ὅπου δὲ μία ἐκλείπει, ἐκεῖ καὶ πᾶσαι ἐκλείπουσιν. εἰρηκότες τὰς κοινωνίας χωρήσωμεν καὶ ἐπὶ τὰς διαφοράς. δευτέρα διαφορὰ ὑπάρχει αὐτῶν ὁ τρόπος τῆς κατηγορίας· αἱ μὲν γὰρ ἐν τῷ τί κατηγοροῦνται ὥσπερ τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος, αἱ δὲ ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστιν ὥσπερ ἡ διαφορὰ καὶ τὸ ἴδιον καὶ τὸ συμβεβηκός. τρίτη διαφορὰ αὐτῶν ἐστιν οἱ διάφοροι ὁρισμοί· ὧν γὰρ διάφοροι οἱ ὁρισμοί, τούτων διάφοροι καὶ αἱ οὐσίαι. τετάρτη δὲ διαφορὰ πάλιν ἐστὶ τὸ ἐκ διαιρέσεως αὐτὰς εἶναι· τὰ γὰρ ἐκ διαιρέσεως ὑπάρχοντα διάφορά ἐστιν· εἰς τὸ αὐτὸ γὰρ οὐ διαιρεῖταί τι. πέμπτη διαφορά ἐστι τὸ μὴ σημαίνειν αὐτὰς ἀλλήλας κατὰ τὸ αὐτό· τὸ γὰρ γένος οὐ σημαίνει καὶ εἶδος κατὰ τὸ αὐτό. τὰ μὴ δυνάμενα οὖν εἰς ἄλληλα λαμβάνεσθαι διάφορά ἐστιν ὁμολογουμένως.

p. 13,10 Κοινὸν μὲν δὴ πάντων τὸ κατὰ πλειόνων κατηγορεῖσθαλ.

Ἐκ τῆς κοινωνίας καὶ τὴν διαφορὰν λεληθότως παραδίδωσιν ὁ Πορφύριος· φησὶ γὰρ ὅτι κατηγοροῦνται κατὰ πλειόνων, ἀλλ’ οὐχ ὁμοίως· τὸ μὲν γὰρ γένος καὶ ἡ διαφορὰ καὶ τὸ συμβεβηκὸς εἰδῶν καὶ ἀτόμων κατηγοροῦνται, τὸ δὲ ἴδιον καὶ εἶδος ἀτόμων. κακῶς οὖν τινες λέγουσιν ὅτι εἰς τρία τμήματα διαιρεῖται τὸ βιβλίον, ἐν μὲν τῷ πρώτῳ τὰς οὐσίας αὐτῶν διδάσκον, ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ τὰς κοινωνίας, ἐν δὲ τῷ τρίτῳ τὰς διαφοράς· ψεύδονται γάρ· ἅμα γὰρ τἀς κοινωνίας καὶ τὰς διαφορὰς παραδίδωσι.

p. 13,15 Τὸ δὲ ἄλογον.

Τοῦτ’ ἔστιν ἡ διαφορά. καταχρηστικῶς ἄλογον αὐτὴν ἐκάλεσεν, ἔδει γὰρ ἀλογότητα <εἰπεῖν>.

p. 13,20 Ἀλλὰ προηγουμένως μὲν τῶν ἀτόμων, κατὰ δεύτερον δὲ λόγον καὶ περιεχόντων τὰ ἄτομα.

Φησὶν ὅτι ἐν τοῖς ἀτόμοις πρῶτον θεωρεῖται τὸ συμβεβηκός, εἶθ’ ὕστερον ἐν τοῖς εἴδεσι· πρῶτον γὰρ τὸ λευκὸν καὶ θερμὸν ὁρᾶται ἐν τῷ Σωκράτει, καὶ ἐκ τούτου τὸν ἄνθρωπον λέγομεν λευκὸν ἢ θερμόν.

Ἴσως δὲ ἀπορήσει τις λέγων ὅτι τὸ μὴ σημαίνειν αὐτὰς ἀλλήλας κοινωνία ὑπάρχει· ἰδοὺ γὰρ λέγω κατὰ τοῦτο κοινωνοῦσι, καθὸ εἰς ἀλλήλας οὐ λαμβάνονται. οὐκ ἔστι δὲ τὸ τοιοῦτον ἄπορον· ἐφ’ ὅλων γὰρ τῶν ὁμολογουμένων λογουμένων διαφορῶν ταὐτὸν δύναταί τις λέγειν· ἰδοὺ γὰρ λέγω καθὸ διαφέρουσι πᾶσαι ἀλλήλων, κατὰ τοῦτο κοινωνοῦσιν. οὐκ ἔστι δὲ τὸ τοιοῦτον κοινωνία ἀλλὰ διαφορά τις. |

[*](1 συνεισάγ. Par. 2089: συνάγειν KT 2 καὶ αἱ λοιπαί εἰσιν colloc. T ἐλλείπει Paris. 2089: ἐκκλείψει KT 3 πᾶσαι] αἱ λοιπαὶ T 7 αὐτῶν om. Κ 8 δὲ om. T 20 διδάσκων Κ 22 δὲ] γὰρ Κ 24 γὰρ Paris. 2089: δὲ KT εἰπεῖν Paris. 1973: om. KT 25 αὐτόμων Κ 28 θερμὸν λευκὸν colloc. T 34 τις om.)

Εἰρηκὼς ὁ Πορφύριος περὶ τῶν καθολικῶν κοινωνιῶν καὶ διαφορῶν [*](213v) χωρεῖ καὶ ἐπὶ τὰς μερικάς. καὶ πρῶτόν γε τὴν κοινωνίαν καὶ τὴν διαφορὰν τοῦ γένους πρὸς τὴν διαφορὰν λέγει. σκόπει δέ, ὅτε μὲν περὶ τῶν καθολικῶν ποιεῖται τὸν λόγον, τὴν διαφορὰν μετὰ τὸ γένος τάττει, ὅτε δὲ περὶ οὐσίας θέλει διδάξαι, τότε τὸ εἶδος δεύτερον τοῦ γένους τάττει· τὰ γὰρ πρός τι ἅμα θέλει διδάσκεσθαι. φησὶν οὗν ὅτι κοινωνεῖ τὸ γένος καὶ ἡ διαφορά, καθὸ ἄμφω εἰδῶν κατηγοροῦνται. ἔτι δὲ κοινωνοῦσιν ὅτι τὰ κατηγορούμενα τοῦ γένους ὡς γένους ταῦτα κατηγοροῦνται καὶ τῶν ὑπ’ αὐτὸ εἰδῶν, καὶ τὰ κατηγορούμενα τῆς διαφορᾶς ὡς διαφορᾶς ταῦτα κατηγορεῖται καὶ τῶν ὑπ’ αὐτὴν εἰδῶν. καλῶς λέγει ὡς γένους· τοῦτο γὰρ λέγει ῾ἅτιγ᾿ ἂν κατηγορῆται τοῦ γένους οὐσιωδῶς, ταῦτα καὶ τῶν ὑπ’ αὐτὸ εἰδῶν κατηγορεῖται’· οἷον ἡ οὐσία τοῦ ζῴου οὐσιωδῶς κατηγορεῖται· τοῦτο δὲ καὶ τοῦ ἀνθρώπου κατηγορεῖται. τὸ ἔμψυχον πάλιν καὶ τὸ αἰσθητικὸν τοῦ ζῴου κατηγορεῖται· τοῦτο δὲ καὶ τοῦ εἴδους καὶ τοῦ ἀτόμου κατηγορεῖται· εἰ μὴ γὰρ ταῦτα ἐπὶ τοῦ γένους λάβωμεν ἀλλὰ τὰ συμβεβηκότα αὐτῷ, τὸ εἶναι αὐτὸ δισύλλαβον, τὸ καλεῖσθαι αὐτὸ γένος, τὸ καθολικῶς αὐτὸ λαμβάνεσθαι, οὐ συστήσεται ὁ λόγος· ταῦτα γὰρ τῇ οὐσία ἐμψύχῳ αἰσθητικῇ ἐπισυμβέβηκε, τὸ καλεῖσθαι αὐτὴν γένος, τὸ δισύλλαβον εἶναι, οἷον τὸ ζῷον, τὸ καθολικῶς λαμβάνεσθαι· ταῦτα δὲ τοῦ ἀνθρώπου οὐ κατηγορηθήσεται, ἐπειδὴ οὐσιωδῶς τοῦ γένους, τοῦτ’ ἔστι τῆς οὐσίας ἐμψύχου αἰσθητικῆς, οὐ κατηγορεῖται. ὁ αὐτὸς λόγος ἐπὶ τῆς διαφοράς· τὸ γὰρ οὐσιωδῶς αὐτῆς κατηγορούμενον τοῦτο καὶ τῶν ὑπ’ αὐτὴν εἰδῶν κατηγορηθήσεται· * * οὐσίαν γὰρ ἔχει τὸ λόγῳ χρῆσθαι, φημὶ δὲ τῷ ἐνδιαθέτῳ· τοῦτο δὲ καὶ τοῦ ἀνθρώπου καὶ τῶν ἀτόμων κατηγορεῖται. ἐὰν οὖν εἴπῃς τὸ συμβεβηκὸς αὐτῆς τὸ τετρασύλλαβον, τοῦτο οὐ κατηγορεῖται τοῦ ἀνθρώπου, ἐπειδὴ οὐσία αὐτῆς οὐκ ἔστι τοῦτο. κοινωνοῦσι πάλιν ὅτι ὥσπερ ἀναιρουμένου τοῦ γένους ἀναιρεῖται καὶ τὰ ὑπ’ αὐτὸ εἴδη, οὕτως ἀναιρουμένης τῆς διαφορᾶς ἀναιρεῖται καὶ τὰ ὑπ’ αὐτὴν εἴδη.

Εἰρηκῶς τὰς κοινωνίας χωρεῖ καὶ ἐπὶ τὰς διαφοράς. φησὶ δὲ ὅτι διαφέρει τὸ γένος τῆς διαφορᾶς, ὅτι τὸ μὲν γένος φύσει πρῶτόν ἐστὶ τῆς διαφοράς. ὅτι δὲ φύσει πρῶτόν ἐστι, σαφὲς ἐκ τῶν παρακολουθούντων τοῖς φύσει πρώτοις· συναναιρεῖ καὶ οὐ συναναιρεῖται· ζῴου γὰρ ὄντος ἔστιν ἄλογον καὶ λογικόν, ζῴου δὲ μὴ ὄντος οὐκ εἰσὶ τὰ τοιαῦτα· λογικοῦ δὲ καὶ ἀλόγου μὴ ὄντων ἔσται γένος· δύναται γὰρ εἶναι τὸ ζῷον, οὐσία ἔμψυχος αἰσθητική, τῶν τοιούτων μὴ ὄντων. ἔτι συνεισφέρεται καὶ οὐ συνεισφέρει· εἴ τι μὲν γὰρ λογικόν, τοῦτο καὶ ζῷον, εἴ τι δὲ ζῷον, οὐ τοῦτο καὶ λογικόν. ἔτι διαφέρει ὅτι τὸ μὲν γένος πλειόνων εἰδῶν κατηγορεῖται, ἡ δὲ διαφορὰ [*](214r) οὐ πολλῶν ἴσον τοῦ γένους. ὥστε οὖν καθολικώτερόν ἐστι τὸ γένος τῆς [*](5 τὸ γένος δεύτερον τοῦ εἴδους Κ 6 φασὶν Κ 9 ὡς διαφορᾶς om. K 11 ἅτιν’ ἄν scripsi: εἴ τι δ’ ἄν libri κατηγορεῖται Κ 12 τοῦ ζῴου scripsi: τοῦ γένους KT τοῦτο—κατηγορεῖται (13) om. Κ 18 ἐπιβέβηκε T 22 ante οὐσίαν defectum signavi, addas οἷον τοῦ λογικοῦ τὸ λόγῳ χρῆσθαι κατηγορεῖται 23. 24 καὶ τοῦ ἀνθp. καὶ τῶν ἀτόμων Paris. 2089: καὶ τῶν ἀτόμων τοῦ ἀνθρώπου (in ras.) Κ: καὶ τῶν καὶ καὶ τοῦ ἀνθp. T 27 ὐπ’ αὐτὸ] ὑπ’ αὐτὴν Κ 38 τοῦ γένους] an τῷ γένει ?)

διαφορᾶς. ἔτι διαφέρουσιν ὅτι τὸ μὲν γένος δυνάμει περιέχει τὴν διαφοράν, ἡ δὲ διαφορὰ οὐ δυνάμει περιέχει τὸ γένος. ἔτι διαφέρουσιν ὅτι τὸ μὲν γένος ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορεῖται, ἡ δὲ διαφορὰ ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστιν. εντι διαφέρει τὸ γένος τῆς διαφορᾶς, ὅτι ἐν ἑκάστῳ εἴδει πάντως ἓν γένος θεωρεῖται, ἐν ἑκάστῳ δὲ εἴδει οὐ πάντως μία διαφορὰ ἀλλὰ πλείους· ἰδοὺ γὰρ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ ἓν μὲν τὸ ζῷον θεωρεῖται, πολλαὶ δὲ αἱ διαφοραί, λογικὸν θνητὸν νοῦ καὶ ἐπιστήμης δεκτικόν.

Ἐπειδὴ δὲ εἰρήκαμεν τὰς τοῦ φιλοσόφου κοινωνίας καὶ διαφοράς, φέρε καὶ ἡμεῖς προσευπορεύσωμεν ἑτέρας κοινωνίας καὶ διαφοράς. κοινωνοῦσιν οὖν αἱ διαφοραὶ καὶ τὰ γένη, ὅτι ὥσπερ τὰ γένη συμβάλλεται τοῖς ὁρισμοῖς, οὕτω καὶ αἱ διαφοραί. ἔτι κοινωνοῦσιν ὅτι τὰ δύο ἁπλᾶ ἐστι. κοινωνοῦσι δὲ πάλιν ὅτι μέρη συνθέτων εἰσὶν ἁπλᾶ ὄντα· ὁ γὰρ ἄνθρωπος σύνθετος· μέρη δὲ τοῦ ἀνθρώπου τὸ ζῷον καὶ τὸ λογικόν. διαφέρουσι δὲ ὅτι δύναται τὸ γένος προκόψαι, ὅπου οὐ δύναται ἡ διαφορά· οἷον τὰ γενικώτατα ὑπερβεβηκὸς γένος οὐκ ἔχει, αἱ δὲ διαφοραὶ ὅπου δἄν προκόψωσι πάντως ἔχουσι πρὸ αὐτῶν γένος. ἔτι διαφέρουσιν ὅτι τὸ μὲν γένος μεταδίδωσιν ὀνόματος καὶ πράγματος, αἱ δὲ διαφοραὶ μόνου πράγματος.

p. 14,8 Οὐ μόνον τοῦ λογικοῦ ἀλλὰ καὶ τῶν ὑπὸ τὸ λογικὸν εἰδῶν κατηγορεῖται τὸ χρῆσθαι λόγῳ.

Οὐ τῷ προφορικῷ φησιν, ἐπεὶ οὐκ ἔσται ὁ ἄγγελος λογικὸς μὴ προφέρων λόγον προφορικοὶ δὲ οὔκ εἰσιν οἱ ἄγγελοι διὰ τὸ μὴ δεῖσθαι), τὸν ἐνδιάθετον οὗν λόγον λέγει.

p. 14,14 Ἴδιον δὲ τοῦ γένους τὸ ἐπὶ πλειόνων κατηγορεῖσθαι.

Ἰστέον ὡς ἀδολεσχίας τρόπον ὑπέστη ὁ Πορφύριος· λέγει γὰρ ὅτι διαφέρουσι καθὸ τὸ μὲν γένος καθολικόν ἐστιν, ἡ δὲ διαφορὰ οὐ τὸ ἴσον καθολική ἐστιν. ἐπιφέρει δὲ πάλιν ἑτέραν διαφορὰν λέγων ὅτι διαφέρει τὸ γένος τῆς διαφορᾶς, καθὸ φύσει πρῶτον ὑπάρχει. ἀδολεσχεῖ δὲ οὕτω τάξας τὰς διαφοράς· ἤδη γὰρ συμπεριέλαβε τὸ φύσει πρῶτον ἐν τῷ λέγειν καθολικώτερον εἶναι τὸ γένος τῆς διαφορᾶς· τὰ γὰρ καθολικὰ πάντα φύσει πρῶτά εἰσιν. ἔδει δὲ μᾶλλον τὸ φύσει πρῶτον τάξαι πρὸ τοῦ καθόλου· εἴ τι μὲν γὰρ καθολικόν, τοῦτο καὶ φύσει πρῶτον ὑπάρχει, οὐκ εἴ τι δὲ φύσει πρῶτον, τοῦτο καὶ καθολικόν· ἰδοὺ γὰρ ἡ μονὰς τῶν δύο φύσει πρώτη ἐστίν, οὐ καθολικωτέρα δὲ τῶν δύο καὶ τῶν τριῶν ὅτι δὲ φύσει πρώτη ἐστί, σαφὲς ἐκ τοῦ δέχεσθαι τοὺς κανόνας τῶν φύσει πρώτων· συναναιρεῖ γὰρ καὶ οὐ συναναιρεῖται μονάδος γὰρ μὴ οὔσης | οὐκ ἔσται δύο, [*](214v) δύο δὲ μὴ ὄντων ἡ μονὰς ἔστω), συνεισφέρεται καὶ οὐ συνεισφέρει· ὅπου [*](1 διαφέρουσιν] τὸ μὲν γένος (sed del.) T 8 ἐπειδὴ] ἐπεὶ Brand. 12 γὰρ scripsi: δὲ libri 18 μόνον δὲ Porph. λογικὸν] λογικῶν Κ 19 κατηγορηθήσεται Porph. 29 πάντως T 33 καθολικωτέρα scripsi: καθολικὴ KT)

γὰρ δύο, πάντως ἔστιν ἐκεῖ καὶ μονάς, οὐχ ὅπου δὲ μονάς, ἐκεῖ καὶ δυὰς ὑπάρχει.

p. 14,14 ἴδιον δὲ τοῦ γένους τὸ ἐπὶ πλειόνων κατηγορεῖσθαι ἤπερ ἡ διαφορὰ καὶ τὸ εἶδος καὶ τὸ ἴδιον καὶ τὸ συμβεβηκός.

Ἐκ περιουσίας θέλει εἰπεῖν πῶς διαφέρει τῶν ἄλλων φωνῶν· οὐ προέκειτο γὰρ αὐτῷ εἰπεῖν, εἰ μὴ τὴν διαφορὰν αὐτοῦ καὶ τῆς διαφορᾶς.

p. 14,15 Τὸ μὲν γὰρ ζῷον ἐπ’ ἀνθρώπου καὶ ἵππου καὶ ὀρνέου καὶ ὄφεως, τὸ δὲ τετράπουν ἐπὶ μόνων τῶν τέσσαρας πόδας ἐχόντων.

Τὸ δὲ τετράπουν ἀντὶ τοῦ ἡ διαφορά.

p. 14,18 Καὶ τὸ συμβεβηκὸς ὁμοίως ἐπ’ ἐλαττόνων ἤπερ τὸ γένος.

Τινὲς ἀποροῦσι λέγοντες ὅτι πλειόνων κατηγορεῖται τὸ συμβεβηκὸς τοῦ γένους, καὶ τοσοῦτον ὅτι γενῶν κατηγορεὶται· πῶς οὖν ἄλλως λέγει ὁ Πορφύριος; καλῶς δὲ ἀποροῦσι. δεῖ οὖν προσθεῖναι ὅτι τὸ γένος πλειόνων κατηγορεῖται τοῦ συμβεβηκότος τοῦ θεωρουμένου δὲ ἐν αὐτῷ· τὸ γὰρ ζῷον ὅλων τῶν ὑπ’ αὐτὸ εἰδῶν κατηγορεῖται, τὸ φαλακρὸν δὲ οὐ κατηγορεῖται ὅλων τῶν ὑπὸ τὸ ζῶον εἰδῶν.

p. 14,19 Δεῖ δὲ διαφορὰς λαμβάνειν, αἷς τέμνεται τὸ Φησὶν ὅτι πλειόνων κατηγορεῖται τὸ γένος τῆς διαφορᾶς, διαφορᾶς δὲ λέγω τῆς διαιρετικῆς· αἱ γὰρ συμπληρωτικαὶ διαφοραὶ τοῦ ζῴου πλειόνων κατηγοροῦνται τοῦ ζώου, τὸ ἔμψυχον καὶ τὸ αἰσθητικόν.

p. 14,21 Καὶ μὲν γένη πρότερα τῶν ὑπ’ αὐτὰ διαφορῶν.

Εἴπομεν ὅτι ὀφείλει προτάξαι τοῦτο πρῶτον.

p. 15,4 ἔτι τὸ γένος μὲν ἓν καθ’ ἕκαστον εἶδος, οἷον τὸ ζῶον.

Τινὲς ἀποροῦσι λέγοντες ὅτι καὶ πολλὰ γένη καθ’ ἕκαστον εἶδος θεωρεῖται· ἰδοὺ ἰδοὺ γὰρ ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου θεωρεῖται τὸ οὐσία τὸ ἔμψυχ·ον καὶ τὸ ζῷον, ταῦτα δὲ γένη εἰσί· πῶς οὖν φησιν ἓν γένος εἶναι ἐν ἑκάστῳ εἴδει; καλῶς δὲ οἱ ἐξηγηταὶ πρὸς τούτους ἀπαντῶντές φασιν ὅτι ἕν ἐστι τὸ γένος· μόνον γὰρ τὸ οὐσία ὑπάρχει γένος, τὰ δὲ λοιπὰ συστατικαὶ δια- [*](6 αὐτῷ] αὐτὸ Κ 7 lemma om. T 11 ἤπερ τὸ γένος om. Porph. 22 καὶ] ἔτι Porph. 23 εἴπομεν] p. 211,30 24 τὸ om. Porph.)

φοραί εἰσιν ὰτομοῦσαι τὴν οὐσίαν μέχρι τοῦ ζῴου. τὸ αὐτὸ οὗν ἐστιν οὐσία ἔμψυχος σὶσθητικὴ καὶ τὸ ζῷον·

p. 15,6 Τὸ μὲν γένος ἔοικεν ὅλῃ, μορφῇ δὲ ἡ διαφορά.

Τοῦτο κατασκευαστικόν ἐστι τοῦ λέγοντος ἐν τῷ τί ἐστι τὸ γένος, τὴν δὲ διαφορὰν ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι· φησὶ γὰρ ὅτι τῇ μορφῇ ἔοικεν ἡ διαφορά, ἡ μορφὴ δὲ ποῖόν τί ἐστιν, ὡς εἴρηται Ἀριστοτέλει ἐν Κατηγορίαις· ἡ διαφορὰ δὲ ἐοικυῖα τῇ μορφῇ ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστι κατηγορηθήσεται- εἴρηται δὲ καὶ περὶ τούτου ἐν τοῖς προλαβοῦσιν.

Τὴν διδασκαλίαν τῆς διαφορᾶς τὸ εἶδος διεδέξατο, ἤδη καὶ περὶ τῆς τάξεως μετ’ αὐτῆς διαμφισβητῆσαν. παρατίθησιν οὖν ὁ Πορφύριος τοῦ γένους καὶ τοῦ εἴδους τρεῖς κοινωνίας καὶ τέσσαρας διαφοράς. ἐπειδὴ δὲ δεῖται προσδιορισμοῦ ἡ μία | τῶν διαφορῶν, φέρε πρὸ τῆς τῶν κοινωνιῶν [*](215r) καὶ διαφορῶν διδασκαλίας ὀλίγα περὶ αὐτῆς καταβάλωμεν. φησὶν ὅτι διαφέρει τὸ γένος τοῦ εἴδους ὅτι φύσει προτερεύει τὸ γένος τοῦ εἴδους. τούτου οὕτως ἔχοντος ἐάν ἐστι τὸ γένος καὶ εἶδος, μὴ λάβῃς κατὰ τὸ αὐτὸ γένος καὶ εἶδος, ἐπεὶ ἔσται τὸ ἓν ἑαυτοῦ προτερεῦον, ἀλλὰ τὸ ἔμψυχον λάβε γένος καὶ τὸ ζῷον εἶδος· καὶ οὕτως εὑρίσκεται ὁ λόγος καλῶς ἔχων. δεύτερος προσδιορισμός· μὴ λάβῃς μοι τὸ γένος κατ’ ἄλλο μὲν εἶδος καὶ πάλιν τὸ εἶδος κατ’ ἄλλο γένος, ἀλλ’ ὡσαύτως μένοι ὁ λόγος, ἐπεὶ ἐὰν λάβῃς τὸ ἔμψυχον ὡς εἶδος τὸ δὲ ζῷον ὡς γένος, εὑρίσκεται τὸ εἶδος φύσει προτερεῦον τοῦ γένους. διὰ τοῦτο οὗν εἴπομεν, ἵν’ ὡσαύτως μείνῃ τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος. τρίτος προσδιορισμός· προτερεύει τὸ γένος τοῦ εἴδους οὐ τὰς γενικὰς καὶ εἰδικὰς διαφοράς τοῦτο δέ φημι, οὐχ ὡς γένος τὸ γένος εἴδους προτερεύει· τὰ γὰρ πρός τι ἅμα θέλει εἶναι), ἀλλὰ κατὰ τὸ πρᾶγμα· ὥσπερ γὰρ ὁ πατὴρ τοῦ υἱοῦ οὐ προτερεύει ὡς πατήρ εἰ γὰρ πατήρ, ἅμα καὶ υἱός), ἀλλ’ ὡς ἄνθρωπος προτερεύει ὁ Σωφρονίσκος τοῦ Σωκράτους, οὕτω καὶ τὸ γένος οὐ προτερεύει τοῦ εἴδους ὡς γένος ἀλλ’ ὡς πρᾶγμα· ἡ γὰρ οὐσία ἔμψυχος αἰσθητικὴ κατὰ τὸ πρᾶγμα τοῦ ἀνθρώπου προτερεύει· προϋπῆρχε γὰρ τοῦ ἀνθρώπου.

Εἰρηκότες τοὺς προσδιοριομοὺς τῆς τοιαύτης διαφορᾶς φέρε ἐπὶ τὰς κοινωνίας χωρήσωμεν, εἶθ’ ὕστερον ἐπὶ τὰς διαφορὰς βαδίσωμεν. κοινωνεῖ τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος, καθὸ κατὰ πλειόνων κατηγοροῦνται. ἔτι κοινωνοῦσι καθὸ προτερεύουσιν ὦν κατηγοροῦνται· τὸ γὰρ γένος καὶ τοῦ ἀνθρώπου προτερεύει καὶ τοῦ Σωκράτους, τὸ δὲ εἶδος προτερεύει ὅλων τῶν ὑπ’ αὐτὸ ἀτόμων. ἔτι κοινωνοῦσιν ὅτι οἱονεὶ ὅλον εἰσί. διὰ τί δὲ ‘οἱονεὶ ὅλον’ εἴπομεν, καὶ οὐχ ὅλον; ὅτι τὸ μὲν ὅλον οὐχ ὥς ὅλον εἰς τὰ ἑαυτοῦ μέρη θεωρεῖται, ἐπεὶ ἔσται τῶν μερῶν ἓν καὶ ἕκαστον ὅλον, τὸ δὲ γένος, φημὶ δὲ τὸ ζῷον, ὅλον ὡς ὅλον θεωρεῖται ἐν τῷ ἁπλῶς ἀνθρώπῳ καὶ Σωκράτει, [*](6. 7 Κατηγορίαις] p. 10a11 10 διαμφισβ.] p. 172,23 12. 13 κοινωνιῶν καὶ Paris. 2089: om. KT 13 καταβάλλωμεν T 19 μένοι scripsi: μένει KT 21. 22 εἶδος καὶ τὸ γένος Κ’ 23 ἰδικὰς T 24 θέλλει T 25 οὐ om. K εἰ] ἅμα T 36 an ἐν τοῖς . μέρεσι ? (sed cf. p. 151,10))

αὐτός τε ὁ ἄνθρωπος ἐν τῷ Σωκράτει ὅλος ὡς ὅλος θεωρεῖται, ὅτι ἔχει τὸ ὅλον τὸ διαιρεθὲν εἰς πολλούς. διαφέρουσι δὲ ὅτι τὸ μὲν γένος φύσει προτερεύει, τὸ δὲ εἶδος οὐκέτι· πῶς δὲ φύσει προτερεύει εἰρήκαμεν. εντι δὲ διαφέρουσιν ὅτι τὸ μὲν γένος ὕλη ἔοικε, τὸ δὲ εἶδος μορφωθείσῃ ὕλῃ, ὡς ἵνα νοήσῃς μοι τὸν ἀνδριάντα ἐκ χαλκοῦ καὶ μορφῆς συνιστάμενον· τοιοῦτον γὰρ καὶ ὁ ἄνθρωπος· ὥστε οὗν ὁ μὲν ἄνθρωπος σύνθεσις εὑρίσκεται, τὸ δὲ γένος ἁπλοῦν. πιστοῦται δὲ αὕτη ἡ διαφορὰ τὴν πρὸ αὐτῆς· εἰ γὰρ ἔοικε τὸ γένος τῇ ὕλῃ τὸ δὲ εἶδος τῇ μορφωθείσῃ ὕλῃ, ὁμολογου- μένως τὸ γένος τοῦ εἴδους φύσει προτερεύει, ὥσπερ ἡ ἄμορφος ὕλη τῆς μορφωθείσης. | ἀποδίδωσι δὲ καὶ ἑτέρας δύο διαφοράς, τὴν μὲν μίαν ἐξ [*](215v) ἀντανισώσεως καταφατικῆς, τὴν δὲ ἑτέραν ἐξ ἀντανισώσεως ἀποφατικῆς. ποία δέ ἐστιν ἡ ἐκ καταφατικῆς διαφορά; διαφέρει τὸ γένος τοῦ εἴδους ὅτι πλείονας ἔχει διαφοράς· ἔχει γὰρ τὰς ἀντιδιαιρετικὰς δυνάμει, τὸ λογικὸν καὶ τὸ ἄλογον. τὸ δὲ εἶδος οὐκέτι τὰς ἀντιδιαιρετικὰς ἔχει, ἔχει δὲ πλείονας, καθὸ ἐνεργείᾳ αὐτὰς ἔχει. διὰ τοῦτο καὶ ἀνωτέρω ἐλέγομεν τὴν διαφορὰν περιττεύειν τῷ εἴδει τοῦ γένους. καταφατικὴ δὲ εἴρηται διὰ τὸ καὶ τὸ γένος ἔχειν πλείονας καὶ τὸ εἶδος. ἀποφατικὴ δὲ διαφορά ἐστιν ἡ λέγουσα ὅτι ουτε τὸ γενικώτατον γένος δύναται καὶ εἶδος εἶναι οὔτε τὸ εἰδικώτατον εἶδος δύναται καὶ γένος εἶναι. ἀποφατικὴ δὲ εἴρηται διὰ τὸ ἀπαγορεύειν ἑκάτερον. εἰρηκότες δὲ τὰς κοινωνίας καὶ τὰς διαφορὰς τοῦ φιλοσόφου φέρε κατὰ τὸ σύνηθες καὶ ἑτέρας προσευπορήσωμεν. κοινωνεῖ τὸ γένος καὶ τὸ εἶδος, καθὸ δύνανται καὶ γένη καὶ εἴδη εἶναι. ἔτι δὲ κοινωνοῦσι καθὸ συνωνύμως κατηγοροῦνται· τὸ γὰρ γένος καὶ τῷ εἴδει καὶ τῷ ἀτόμῳ μεταδίδςσιν ὀνόματος καὶ πράγματος καὶ τὸ εἶδος ὁμοίως τοῖς ἀτόμοις. εντι δὲ κοινωνοῦσι καθὸ ἐν τῷ τί ἐστι κατηγοροῦνται. διαφέρουσι δὲ ὅτι τὰ μὲν γένη ὥρισται καὶ τῇ φύσει καὶ τῇ γνώσει τὰ δὲ εἴδη μόνῃ τῇ φύσει ὥρισται. χωρητέον δὲ ἐπὶ τὴν λέξιν.

p. 15,11 Εἰλήφθω δὲ τὸ εἶδος ὡς εἶδος ἀλλ᾿ οὐχ ὡς γένος.

Ἰδοὺ πρῶτον προσδιορισμὸν παραδίδωσιν ὁ Πορφύριος· φησὶ γὰρ ὅτι ἐὰν δύνηται τὸ γένος εἶναι καὶ εἶδος, μὴ λάβῃς αὐτὸ καὶ εἶδος ἀλλὰ γένος. τοῦτο δὲ λέγει, ἵνα μὴ λάβῃς ἅμα γένος καὶ εἶδος, καὶ ἔσται τὸ αὐτὸ ἑαυτου προτερεῦον.

p. 15,15 Διαφέρει δὲ ὅτι τὸ μὲν γένος τὰ εἴδη, τὰ δὲ εἴδη περιέχεται καὶ οὐ περιέχει τὰ γένη· ἐπὶ πλεῖον γὰρ τὸ γένος τοῦ εἴδους·

’Ev τῷ λέγεν τὸ γένος περιέχει τὰ εἴδη καὶ καθολικώτερόν [*](11 καταφατικῆς et ἀποφατικῆς ex Urb. 35 scripsi: καταφατικὴν et ἀποφατικήν KT 13. 14 τὸ ἄλογον καί τὸ λογ. colloc. T 15 ἀνωτέρω) p. 187,8 18 τό γένος τὸ γενικ. T 21 προσπορίσωμεν Κ: προσευπορίσωμεν T 22 καὶ εἴδη καὶ γένη colloc. K δὲ cm. ἅ 29 πρῶτον] τὸν T 30 δύνηται Paris. 2089: δύναται KT 31 alt καὶ om. T 33 ὅτι] ᾗ Porph. 34 πλεῖον] πλείω KT 36 τἄ γένη K)

ἐστι τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ ἐπὶ πλέον), δεικνύει ὅτι καὶ φύσει προτερεύει· τὰ καθολικώτερα, ὡς εἴρηται, φύσει προτερεύει.

p. 15.20 Καὶ τὰ μὲν γένη συνωνύμως τῶν εἰδῶν κατηγορεῖται, τὰ δὲ εἴδη τῶν γενῶν οὐκέτι.

Ταὐτόν ἐστι τῇ πρώτῃ διαφορᾷ.

p. 15,21 ἔτι τὰ μὲν γένη πλεονάζει τῇ τῶν ὑπ’ αὐτὰ εἰδῶν περιοχῇ τοῦτ’ ἔστι ταῖς ἀντιδιαιρουμέναις διαφοραῖς), τὰ δὲ εἴδη γενῶν πλεονάζει ταῖς οἰκείαις διαφοραὶς καθὸ ἐνεργείᾳ ἔχει αὐτά).

Πάρεσμεν τοῦ γένους καὶ τοῦ ἰδίου τὰς κοινωνίας καὶ τὰς διαφορὰς παραδώσοντες. κοινωνεῖ δὲ τὸ γένος καὶ τὸ ἴδιον, καθὸ τὰ δύο συνεισφέρετα, ὑφ’ ὧν κατηγοροῦνται· ὁ ἄνθρωπος γὰρ εἰσφέρει καὶ εἰσφέρει δὲ καὶ τὸ γελαστικόν· εἴ τι μὲν γὰρ ἄνθρωπος, τοῦτο καὶ ζῶον, καὶ εἴ τι ἄνθρωπος, τοῦτο καὶ γελαστικόν. ἔτι κοινωνοῦσιν ὅτι ἐπίσης μετέχονται ὧν κατηγοροῦνται· τὸ γὰρ ζῷόν ἐστιν ἐπίσης ἵππῳ καὶ ἀνθρώπῳ, καὶ τὸ γελαστικὸν | ὁμοίως ἐπίσης ἐστὶ Πλάτωνι καὶ Ἀλκιβκάδῃ. ἔτι [*](216r) δὲ κοινωνοῦσι καθὸ συνωνύμως κατηγοροῦνται· ὡς γὰρ τὸ ζῷον συνωνύμως κατηγορεῖται τοῦ ἀνθρώπου μεταδίδωσι γὰρ ὀνόματος καὶ πράγματος), οὕτω καὶ τὸ γελαστικὸν συνωνύμως κατηγορεῖται Πλάτωνος· ὀνόματος αὐτῶ μεταδίδωσι, καθὸ δύνασαι καὶ γελαστικὸν λέγειν Πλάτωνα, ἀλλὰ μὴν καὶ πράγματος, καθὸ καὶ τοῦ γελᾶν γελᾶν μεταδίδωσι Πλάτωνι. διαφέρουσι δὲ ὅτι τὸ γένος προτερεύει τοῦ ἰδίου· πρῶτον γάρ ἐστι τὸ ζῷον τὸ διαιρούμενον εἰς λογικὸν καὶ ἄλογον, ὕστερον δὲ τὸ ἴδιον τὸ φαινόμενον ἐν ταῖς διαφοραῖς· μεθὸ γὰρ γίνεται τὸ λογιχόν, γίνεται τὸ γελαστικόν. ἔτι διαφέρουσιν ὅτι τὸ μὲν γένος πολλῶν εἰδῶν κατηγορεῖται, τὸ δὲ ἴδιον ἑνὸς εἴδους. ἔτι διαφέρουσιν ὅτι τὸ μὲν γένος οὐκ ἀντιστρέφει πρὸς τὰ εἴδη, τὸ δὲ ἴδιον ἀντιστρέφει·· εἴ τι γὰρ γελαστικόν τοῦτο καὶ ἄνθρωπος, καὶ εἴ τ·ι ἄνθρωπος, τοῦτο καὶ γελαστικόν, οὐκ εἴ τι δὲ ζῷον, τοῦτο καὶ ἄνθρωπος. χωρήσωμεν δὲ καὶ ἐπὶ τὴν λέξιν.

p. 16,3 Καὶ τὸ ἐπίσης τὸ γένος κατηγορεῖσθαι τῶν εἰδῶν καὶ τὸ ἴδιον τῶν αὐτοῦ μετεχόντων.

Τινὲς ἀμφιβάλλουσι λέγοντες ἄδηλον εἰρηκέναι τὸν Πορφύριον περὶ ποίου ἰδίου ὁ λόγος ὑπάρχει· διττὸν γὰρ τὸ ἴδιον· τὸ μὲν γὰρ πολλῶν εἰδῶν κατηγορεῖται, τὸ δὲ ἑνὸς εἴδους. καὶ πολλῶν μὲν ὡς τὸ κινητικόν· [*](1 ἐστι scripsi: εἷναι KT σημαίνει om. Κ 2 εἴρηται] p. 211,31 3 κὰτ. τῶν ὑφ’ ἑαυτὰ εἰδῶν Porph. 9 ante Πάρεσμεν add. tit. περὶ τῶν κοινωνιῶν γένους καὶ ἰδίου T 12 γὰρ om. T 13 alt. καὶ om. T 14 ἐπίσης ἐστὶν colloc. T 15 ὁμοίως om. T 20 τοῦ γελᾶν Paris. 2089: τὸ γελαστικὸν KT 21 τὸ μὲν γένος K 31 διαμφιβάλλουσι Τ)

τὸ γὰρ κινητικὸν ἴδιόν ἐστι τοῦ ζῴου· ἀμέλει καὶ ἀντιστρέφει· εἴ τι γὰρ ζῷον, τοῦτο καὶ κινητικόν, καὶ εἴ τι κινητικόν, τοῦτο καὶ ζῷον. κατηγορεῖται δὲ τὸ κινητικὸν πολλῶν εἰδῶν· ἔστι γὰρ καὶ ἐν ἀνθρώπῳ καὶ κυνὶ καὶ ἵππῳ καὶ ἄλλοις πολλοῖς εἴδεσιν. ἑνὸς δὲ εἴδους κατηγορεῖται τὸ ἴδιον ὡς τὸ γελαστικὸν τοῦ ἀνθρώπου. τούτου οὕτως ἔχοντος ἄδηλον ἡμῖν φαίνεται περὶ ποίου ἰδίου λέγει ὁ Πορφύριος· ἐν μὲν γὰρ τῇ κοινωνίᾳ αὐτῶν τὸ πολλῶν εἰδῶν κατηγορούμενον λέγει, ἐν δὲ τῇ διαφορᾷ τὸ πολλῶν εἰδῶν κατηγορούμενον οὐ λέγει, ἀλλ’ ἑνὸς εἴδους. περὶ ποίου δὲ ὁ λόγος αὐτῶ ὑπάρχει, οὐκ οἴδαμεν. ἐπιλύονται δὲ λέγοντες οὕτως, ὅτι ἕκαστον ἴδιον συμπεριέλαβε· φησὶ γὰρ ὅτι τὸ γένος πάντως πλειόνων εἰδῶν κατηγορεῖται, τὸ δὲ ἴδιον οὐ πάντως πλειόνων· καὶ ἑνὸς γὰρ κατηγορεῖται. τὸ τοιοῦτον δὲ ληρῶδες ὑπάρχει· ἐκ ταύτης γὰρ τῆς ζητήσεως πολλὰ ἄτοπα ἕψεται· τοῦ γὰρ Πορφυρίου ὁμολογουμένως ὧδε καὶ ἐν ἑτέροις εἰρηκότος μὴ εἶναι τὸ ἴδιον πολλῶν εἰδῶν, ἀλλ’ ἑνὸς καὶ μόνου καὶ ἀεί, περὶ οὗ καὶ τὸν λόγον ποιούμεθα, οἱ τοιαύτην ζήτησιν καταβαλλόμενοι ἄτοπα πολλὰ παραδεδώκασι· τὸ κινητικὸν γὰρ οὐσιώδη διαφορὰν δηλοῦν τοῦ ζῴου ἴδιον αὐτοῦ λέγουσιν. ἀτόπως δὲ λέγεται ἴδιον εἶναι πολλῶν εἰδῶν ὑπάρχον. τὸ ἴδιον πάντως ἑνὸς ὑπάρχει. συμβεβηκότι δὲ μᾶλλον τὸ τοιοῦτον ἁρμόζει. πλάνη δὲ | γέγονε τῆς λέξεως ὑπόνοιαν παρεχούσης φάσκειν τὸν Πορφύριον [*](216v) πολλῶν εἰδῶν τὸ ἴδιον κατηγορεῖσθαι. τὸ δὲ ἀληθὲς οὐ τοῦτο ἐδήλου· τῷ γὰρ λέγειν τοῖς εἴδεσιν οὐ λέγει τὸ ἴδιον εἰδῶν κατηγορεῖσθαι, ἀλλὰ λέγει ὅτι τὸ γένος καὶ τὸ ἴδιον ὑπὸ τῶν εἰδῶν εἰσφέρεται, οὐ μέντοι τὸ ἴδιον λέγει πολλῶν εἰδῶν κατηγορεῖσθαι.

p. 16,6 Κοινὸν δὲ καὶ τὸ συνωνύμως κατηγορεῖσθαι.

Τινὲς λέγουσιν ὅτι οὐκ ἔδει λέγειν Πορφύριον συνωνύμως τὸ ἴδιον κατηγορεῖσθαι· πῶς γὰρ συμβεβηκὸς μεταδίδωσιν ὀνόματος καὶ πράγματος; οἱ τοιαῦτα δὲ λέγοντες οὐδέποτε Ἀριστοτέλους ἀκροαταὶ γεγόνασιν, ὃς ἐν ταῖς Κατηγορίαις φανερῶς λέγει καὶ τὰ συμβεβηκότα συνωνύμως κατηγορεῖσθαι.

p. 16,9 Διαφέρει δὲ ὅτι τὸ μὲν γένος πρότερον, ὕστερον δὲ τὸ ἴδιον.

Τινὲς λέγουσιν ὅτι οὐ πάντως προτερεύει τὸ γένος τοῦ ἰδίου· ἰδοὺ γὰρ τὸ ζῷον καὶ τὸ κινητικὸν ἅμα ἐστίν· οὔτε γὰρ προτερεύει τὸ ζῷον τοῦ κινητικοῦ. ἀπολογοῦνται δὲ λέγοντες ὅτι καθὸ ὑποκείμενόν ἐστι τὸ γένος, τὰ δὲ ἴδια ἐν ὑποκειμένῳ ὑποκείμενον δὲ τὸ γένος, καθὸ ἔοικε τῇ ὕλῃ, ἐν ὑποκειμένῳ δὲ τὸ ἴδιον, * *), διὰ τοῦτο τὸ γένος προτερεύει τοῦ [*](2 καὶ (ante ζῷον) om. T 11 τὸ δὲ ἴδιον—κατηγορεῖται om. T 14 τὸ om. K 16 διαφορὰν] φορὰν KT 17 λέγεται scripsi: δύναται libri 19 παρέχου scripsi: παρέχουσα libri 20 τῷ) τὸ Κ 27. 28 ἐν ταῖς Κατηγορίαις] cf. p. 3a33 sq., ubi non de accidentibus, sed de differentiis agitur. 30 τὸ γένος προτ. coUoc. T 34 post ἴδιον defectum signavi; addas καθὸ ἔοικε τῇ μορφῇ τὸ ἴδιον)

ἰδίου. ἀνόητα δὲ φθέγγονται οἱ τοιαῦτα ζητοῦντες καὶ ἀπολογούμενοι· ἡ γὰρ ἀπορία προῆλθεν ἐκ τῆς κακῆς αὐτῶν ζητήσεως· ἔφαμεν γὰρ ὡς οὐκ ἔδει λαβεῖν τὸ κινητικὸν ἴδιον, καὶ οὕτως οὔτε δύναταί τις λέγειν τὰ ἴδια μὴ εἶναι ὕστερα τῶν γενῶν οὔτε ψυχρῶς ἐπιλύσεται φάσκων τὸ ἴδιον ἐν ὑποκειμένῳ ἐοικέναι. ὅμως δὲ εἰ καὶ καλῶς ἐπελύσαντο, ἀλλ’ οὖν οὐ καλῶς ἡ ἀπορία προῆλθεν. δεῖ οὖν δέχεσθαι μόνον τὸ ἴδιον ἑνὸς εἴδους κατηγορεῖσθαι, καὶ οὕτως ὕστερον τοῦ γένους εὑρίσκεται.

p. 16,9 Δεῖ γὰρ εἶναι ζῷον, εἶτα διαιρεῖσθαι διαφοραῖς καὶ ἰδίοις·

Τὸ γὰρ ζῷον προυπάρχει, ὕστερον δὲ διαιρεῖται τῷ λογικῷ καὶ τῷ γελαστικῷ.

p. 16,11 Καὶ τὸ μὲν ἴδιον ἀντικατηγορεῖται.

Ἀντὶ τοῦ ἀντιστρέφει. τὸ δὲ γένος οὔτε πρὸς τὸ εἶδος οὗτε πρὸς τὸ ἴδιον ἀντιστρέφει.

p. 16,14 Ἔτι τὸ μὲν ἴδιον παντὶ τῷ εἴδει ὑπάρχει, οὗ ἐστιν ἴδιον, καὶ μόνῳ καὶ ἀεί, τὸ δὲ γένος παντὶ μὲν τῷ εἴδει, οὗ ἂν ῃ γένος, καὶ ἀεί, οὐ μέντοι καὶ μόνῳ.

Αὕτη οὐκ ἔστι διαφορὰ κατ’ ἰδίαν. κατασκευάζει δὲ τὸ δεύτερον· τὸ γὰρ δεύτερον λέγει ἀντιστρέφειν τὸ ἴδιον. διὰ τί; ἐπειδὴ καὶ μόνῳ καὶ παντὶ καὶ ἀεὶ τῷ εἴδει ὑπάρχει. τὸ δὲ γένος οὐκ ἀντιστρέφει, ἐπειδὴ οὐ μόνῳ ὑπάρχει. ἐν τούτῳ δείκνυται ὅτι καὶ καθολικώτερόν ἐστι τὸ γένος.

p. 16,16 ἔτι τὰ μὲν ἴδια ἀναιρούμενα οὐ συναναιρεῖ τὰ γένη, τὰ δὲ γένη ἀναιρούμενα συναναιρεῖ τὰ εἴδη, ὧν ἐστιν ἴδια·

Καλῶς λέγει· ἐὰν γὰρ εἴπω ῾οὐ ζῶον ἔστι’, δηλῶ ὅτι οὐδὲ γελαστικόν· ἐὰν δὲ εἴπω ἰού γελαστικόν’, οὐ συναναιρῶ τὸ ζῷον· ἔστι γὰρ ζῷα μὴ γελαστικά. ταὐτὸν δὲ ἐστι τῇ πρώτῃ διαφορᾷ· ἐξ οὗ γὰρ ἐδείχθη | ὡς [*](217r) καθολικώτερόν ἐστι τὸ γένος τοῦ ἰδίου, συναναιρεῖ καὶ οὐ συναναιρεῖται.

Ἵνα δὲ κατὰ τὸ ἔθος προσευπορήσωμεν κοινωνίας καὶ διαφοράς, μίαν κοινωνίαν καὶ μίαν διαφορὰν παραδώσομεν. κοινὸν ἔχουσι τὸ πάντα τὰ ὁμοειδῆ ἑκατέρου μετέχειν· ὁ γὰρ Σωκράτης καὶ Πλατῶν ζῴου μετέχουσιν, ὁμοίως δὲ καὶ τοὐ γελαστικοῦ. μὴ νόμιζε δὲ τοῦτο ἐοικέναι τῷ λέγοντι ἐπίσης κατηγορεῖσθαι αὐτὰ τῶν ὑπ’ αὐτά· ἐκεῖνο γὰρ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον δηλοῖ, τοῦτο δὲ οὐχὶ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, ἀλλὰ μόνον μετέχειν [*](2 ἔφαμεν] p. 216,16 5 an ὑποκ. <ἂν τῇ μορφῇ> ἐοικέναι ? ἐπέλυσαν 5. 6 οὐ καλῶς Paris. 2089: om. KT 12 τὸ εἶδος Paris. 2089: γένος Κ: τὸ γένος T 15 post εἴδει add. ὑπάρχει Κ 18 ante μόνῳ add. ὃ Κ: ὦ T 21 τὰ γένη] τὸ γένος Κ1 23 οὑδὲ] οὐ Κ 24 μὴ] οὐ Κ 27 προσευπορίσωμεν T 29 μονοειδῆ Κ 32 μετέχει Κ)

τὰ ὁμοειδῆ τούτων. διαφορὰν δὲ ἔχουσιν ὅτι τὸ μὲν γένος ὡς γένος ἐν τοῖς ἀτόμοις θεωρεῖται, τὸ δὲ ἴδιον οὐχ ὡς ἴδιον ἀλλ’ ὡς συμβεβηκός· ἀμέλει οὐκ ἀντιστρέφει ἐν τοῖς ἀτόμοις· εἴ τι μὲν γὰρ Σωκράτης ἐστί, τοῦτο καὶ γελαστικόν, οὐκ ἔ τι δὲ γελαστικὸν, τοῦτο καὶ Σωκράτης ἐστίν. εἰ δὲ ἦν ἴδιον, ὤφειλεν ἀντιστρέφειν, ὡς ἐδείχθη.

Καταλλήλῳ τῇ τάξει χρησάμενοι πάρεσμεν τοῦ γένους καὶ τοῦ συμβεβηκότος τὰς κοινωνίας καὶ τὰς διαφορὰς παραδώσοντες, ἀλλ’ οὐκ ἰσαρίθμους τὰς κοινωνίας καὶ τὰς διαφοράς· μίαν γὰρ κοινωνίαν παραδίδωσι, τρεῖς δὲ διαφοράς. ἀποροῦσι δέ τινες λέγοντες ῾διὰ τί ἐπὶ μὲν τῶν ἄλλων φωνῶν πολλὰς κοινωνίας τοὐ γένους παρέθετο, ἐπὶ δὲ τοῦ συμβεβηκότος μίαν;’ ἔστι δὲ εἰπεῖν πρὸς τούτους ὅτι πάνυ πόρρω διέστηκε τοῦ συμβεβηκότος τὸ γένος· τὸ μὲν γὰρ γένος ἄκρα οὐσία ἐστί, τὸ δὲ συμβεβηκὸς ἄκρον ἐπουσιῶδες. κατὰ πολλὰ δὲ ἔστι δείξαι ταῦτα διεστηκότα, εἰ μὴ ἐκ τῆς θεωρίας αὑτοὺς παρακρούειν ἐμέλλομεν. παραδίδωσιν οὖν ὁ Πορφύριος κοινὸν γένους καὶ συμβεβηκότος τὸ κατὰ πλειόνων κατηγορεῖσθαι. ἤδη δὲ καὶ ἐν τοῖς καθολικοῖς κοινωνία τοῦτο ἐδείχθη. ἐπειδὴ δὲ ἐπιστήμονος ἀνδρὸς ὑπάρχει τὸ κοινωνίαν τῶν πόρρω διεστηκότων παραδιδόναι καὶ τῶν πάνυ παραπλησίων διαφορὰν δεικνύναι, ὡς ἐπὶ φάττης καὶ περιστερᾶς, φέρε καὶ κοινὸν ἕτερον γένους καὶ συμβεβηκότος ἀποδείξωμεν ταῖς ἀπὸ τοῦ φιλοσόφου παραδοθείσαις διαφοραῖς ἀρκούμενοι. ἔτι κοινωνεῖ νωνεῖ τὸ γένος καὶ τὸ συμβεβηκός, καθὸ ἑκάτερον αὐτῶν καὶ εἰδῶν ἀτόμων κατηγορεῖται. χωρητέον δὲ καὶ ἐπὶ τὰς διαφοράς. διαφέρει δὲ τὸ γένος τοῦ συμβεβηκότος, ὅτι τὸ μὲν γένος πρὸ τῶν εἰδῶν ἐστι, τὰ δὲ εἴδη πρὸ τοῦ συμβεβηκότος· τὸ γὰρ συμβεβηκὸς πάντως ἔχει τὸ εἶδος προτερεῦον, οὗ ἐστι συμβεβηκός. εντι διαφέρει τὸ γένος τοῦ συμβεβηκότος, ὅτι τὸ μὲν γένος ἐπίσης ἐκ τῶν ὑπ’ αὐτὸ εἰδῶν μετέχεται, τὸ δὲ συμβεβηκὸς κτὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον μετέχεται. ἔτι διαφέρουσιν ὅτι τὸ μὲν γένος πρῶτον εἰδῶν κατηγορεῖται καὶ οὕτως ἀτόμων, τὸ δὲ | συμβεβηκὸς πρῶτον ἀτόμων [*](217v) καὶ οὕτως εἰδῶν. ταὐτὸν δέ ἐστι τῷ πρώτῳ· δείκνυται γὰρ καὶ ὧδε φύσει προτερεῦον τὸ γένος. εντι διαφέρουσιν ὅτι τὸ μὲν γένος ἐν τῷ τί ἐστι κατηγορεῖται τὸ δὲ συμβεβηκὸς ἐν τῷ ὁποῖόν τί ἐστιν.

Ἐχομεν ἐντεῦθεν τὰς τοῦ γένους κοινωνίας καὶ διαφορὰς πρὸς τὰς ἄλλας φωνάς· βουλόμενος δὲ διαφορὰς τῶν ἄλλων πρὸς ἀλλήλας δεῖξαι, φησὶν ὅτι μία καὶ ἑκάστη ἔχει πρὸς τὰς ἄλλας τέσσαρας διαφοράς· εἰσὶ δὲ πέντε φωναί· φθάνει οὖν εἶναι τὰς διαφορὰς εἴκοσι· τετράκις γὰρ πέντε εἴκοσι. τῷ οὗν νουνεχῶς σκοποῦντι καὶ βουλομένῳ φυγεῖν ἀδολεσχίαν δέκα εὑρίσκονται· φέρε γὰρ οὕτως εἴπωμεν· τὸ γένος διαφέρει τῶν τεσσάρων φωνῶν· εὑρίσκονται οὖν τέσσαρες διαφοραί. πάλιν λέγομεν, ἡ διαφορὰ διαφέρει φέρει τῶν τῶν τριῶν, εἴδους ἰδίου συμβεβηκότος. μηκέτι δὲ λέγε [*](3 ἀτόμοις] ἀτόποις T 3. 4 ἐστί (bis) om. T 6 ante καταλλήλῳ add. tit. περὶ κοινωνιῶν τοῦ γένους καὶ τοῦ συμβεβηκότος T 7 τὰς διαφ. καί τὰς κοιν. colloc. T 11 πόρρω πάνυ colloc. Κ 14 ἐκ om. T 16 τοῦτο Par. 2089: τούτων KT 32 κοινωνίας] κατηγορίας KT alt. τὰς om. Κ 34 τέσσαρας Paris. 2089: om. KT 39 ante μηκέτι add. καὶ T post λέγε add. διαφορὰν T)

ἤδη γὰρ τοῦτο ἐδείχθη. εντι διαφέρει τὸ εἶδος τῶν δύο, ἰδίου καὶ συμβεβηκότος. καὶ μηκέτι λέγε διαφορᾶς καὶ γένους· ἤδη γὰρ τοῦτο ἐδείχθη. ἔτι διαφέρει τὸ ἴδιον ἑνὸς τοῦ συμβεβηκότος. ὥστε οὗν δέκα εἰσὶ μὴ ἀναδιπλασιαζόμεναι· τέσσαρες τερῖς δύο μία.

p. 17,5 Ἀλλ’ οὗν πρότερόν ἐστι τὸ ᾧ συμβέβηκε τοῦ συμβεβηκότος.

Φησὶν ὅτι κἂν ἡ τὸ συμβεβηκὸς ἀχώριστον, πάντως ἐκεῖνο τὸ εἶδος αὐτοῦ προτερεύει, οὗ ἐστι συμβεβηκός· ὁ γὰρ Αἰθίοψ τοῦ μέλανος προτερεύει ὡς ἄνθρωπος.

p. 17,9 Τὰ δὲ γένη καὶ τὰ εἴδη φύσει πρότερα τῶν ἀτόμων οὐσιῶν.

Φησὶν ὅτι ἐν τοῖς ἀτόμοις πρῶτα τὰ συμβεβηκότα θεωρεῖται, τὰ δὲ γένη ἐν τοῖς εἴδεσι.

p. 17,12 Ποῖος γὰρ ὁ Αἰθίοψ ἐρωτηθεὶς ἐρεῖς μέλας, καὶ πῶς ἕχει Σωκράτης ἐρεῖς κάδηται.

Τὸ ἀχώριστον καὶ χωριστὸν συμβεβηκὸς δηλοῖ· ἐν μὲν γὰρ τῷ λέγειν μέλανα τὸν Αἰθίοπα δηλοῖ τὸ ἀχώριστον συμβεβηκός, ἐν δὲ τῷ λέγειν περιπατεῖ καὶ κάθηται δηλοῖ τὸ χωριστόν· ὡς γὰρ τὰ ῥήματα μεταπίπτει, οὕτω καὶ τὰ χωριστά, ὡς εἴρηται.

p. 17,18 Καὶ τῶν μὲν δύο μιᾷ ἀπολειπομένων.

Ὅταν ἐκ τῆς διαφορᾶς ἄρξηται, τότε μία λείπει ἡ πρὸς τὸ γένος· προελήφθη δὲ τοῦτο, ὅτε ἐλέγετο ἡ τοῦ γένους πρὸς τέσσαρας.

p. 17,19 Τῶν δὲ πέντε τέτρασι.

Μεθὸ γὰρ ἔλθῃς εἰς τὸ συμβεβηκός, ὅπερ ἐστὶ πέμπτον, διαφορὰν οὐχ εὑρίσκεται ἔχον διὰ τὸ ἤδη προειρῆσθαι αὐτάς. λείπεται οὖν τέτρασιν, ὅτε φθάσῃ τὸ συμβεβηκός.

[*](2 ante τοῦτο add. καὶ T 4 ἀναποδιζόμεναι (sed in mrg. corr.) Κ 7 φησὶ γὰρ Κ 10 οὐσιῶν Par. 2089: ὦσι Κ: εἰσί T 13 ὁ om. Porph. 14 ὅτι κάθηται Porph. 17 καὶ om. Κ εἴρηται] p. 140,17 19 δύο] δευτέρων libri ἀπολειπόμων T: λειπομένων Porph. 20 ἄρξῃ Κ 21 ἐλέγετο Paris. 2089: ἔλεγεν KT 22 τῶν δὲ πέντε Paris. 2089: τό δὲ πέμπον KT 23 πέμπτη T 24 ἔχων T λείπεται Paris. 2089: λείπει KT 25 φθάσει Κ συμβεβηκός] reliqua cum Elia congruunt.)