De Libero Arbitrio

Methodius

Methodius, De Libero Arbitrio, Bonwetsch, Hinrichs, 1917

εἰ δ’, ὅτι τούτοις οὐσίαι ὑπόκεινται, οἴει ἐξ ὄντων αὐτοὺς ταῦτα ποιεῖν, σφάλλῃ τῷ λόγῳ. οὐδὲ γὰρ ἡ οὐσία ἐστὶν ἡ ποιοῦσα τὴν πόλιν ἢ αὖ πάλιν τοὺς ναούς, ἀλλ' ἡ περὶ τὴν οὐσίαν τέχνη· ἡ δὲ τέχνη οὐκ ἐξ ὑποκειμένης τινὸς ἐν ταῖς οὐσάις τέχνης [*](14 Tgl. De autex. 11, 6 S. 174, 9f) [*](F (bis Z. 16) E C D (bis Ζ. 11) Ph Ezn (von Ζ. 12 an)) [*](1 τι γίνεσθαι D Ι γενέσθαι C Ι τὴν 1 < F Ι ἐρώτ.] ἀπόκρισιν D D r) Ι ἀπόκρινε Ph Ι τὴν ἐμήν < Ph 2 δοκεῖς μοι Ε 1 Ι π. τοῦ κ. 2f γεγ. ποιοτ. Ph 4 F wie S. 162, 8 Ι δοκεῖν Ε 1 5 Γε τι < D 6 OF οὕτως ἔχει] ἔτερόν <τι> παρὰ τὰς οὐσίας λέγω D 7 οὐκοῦν εἰ μήτε: εἰ τι Ε 10) οὖν μὴ E, οὐκοῦν εἰ μη C 8 ὑπάρχουσιν < E Ι τῷ] τὸ C 9 μηδὲ] D Ι τοῦ < FDPh | γέγονεν Ph 10 εἰπεῖν ἀναγκαῖον Ε Ι ὅθεν — εἶναι] περιττὸν ἄρα τὸ Pb Ι περιττῶς . . λέγειν] vgl. 10, 2 ; Plat. Legg. I, 645 C περιττὸν εἰρημένον Ι ἐδόκεις μοι] δοκεῖς 11 ἐξ — τι] ὡς οὐδὲν ἐξ οὐκ ὄντων γίνεται Ph Ι γεγόνετε D Ι πρὸς πρὸ Ε 1i Ι ἀλλ’ ὁ μὲν] es endet D S. 152, 16 ff Ι περὶ C 143 v 12 καὶ γὰρ etc. wieder Ezn Ι ἡμῖν: »den « Ezn Ι ὁρῶ ὁρῶμεν] θεωροῦμεν E 13 εἰ καὶ — τινι Ζ. 14 < Ph E10 Ezn | τὰ] ὅτι E 14 ἐπὶ — οὖτοι Ζ. 15 Baumeister; Ezn Ι ἀρχιτεκτονικῶν Ph Ι τὸ < C Ι παράδ. λάβ.] unten 11 Ι λαμβάνομεν C 14 κ. γὰρ] εἰ γὰρ Ph 15 καὶ + F Ι αὐτοὶ für οὗτοι C ὁμοίως < PhEzn 16 ναῶν] es endet F am SchluB der Handschrift Ι εἰ — λόγῳ Ζ. 17 anders Ezn Ι οίη C Ι οὐκ ὄντων Ph a 17 αὐτὰς Ph, < E 10 Ι τῷ λόγῳ σφάλλῃ Ph 18 αὖ πάλιν < Ph, πάλιν < Ε 10 Ι 19 δὲ τέχνη < Ph Ι οὐκ < Ε 1i Ι τέχνης vor ἐν in Ph, τέχνη C)

164
γίνεται, ἀλλ' ἐξ οὐκ οῦσης ἐν αὐταῖς γίνεται.

ἀπαντήσειν δέ μοι δοκεῖς οὕτω τῷ λόγῳ, ὅτι ὁ τεχνίτης ἐξ ἡς ἔχει τέχνης τὴν ἐν τῇ οὐσίᾳ τέχνην ποιεῖ. πρὸς δὲ τοῦτο λέγεσθαι τοῦτ’ εὐ ἔχειν μοι δοκεῖ, ὅτι οὐδὲ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ ἕκ τινος ὑποκειμένης τέχνης προσγίνεται. οὐδὲ γὰρ ἔνεστιν αὐτὴν ἐφ’ ἐαυτῆς οὖσαν δοῦναι τὴν τὴν τῶν γὰρ συμβεβκότων ἐστὶ καὶ τῶν τότε τὸ εῖναι λαγχανόντων, ὁπόταν ἐν ούσίᾳ τινὶ γένηται.

ὁ μὲν γὰρ ἄνθρωπος κοὶ χωρὶς τῆς άρχιτεκτονικῆς ἔσται. ἡ δ’ οὐκ ἔσται, ἐὰν μὴ πρότερον ἄνθρωπος ᾖ. ὅθεν τὰς τέχνας ἐξ οὐκ ὄντων εἰς ἀνθρώπους πεφυκέναι γίνεσθαι λέγειν ἀναγκαῖον.

εἰ τοίνυν τοῦτο οὕτως ἔχον ἐπ’ ἀνθρώπων ἐδείξαμεν, πῶς ούχὶ προσῆκε τὸν θεὸν μὴ μόνον ποιότητας ἐξ οὐκ ὄντων φάναι δύνασθαι ποιεῖν άλλὰ καὶ οὐσίας; τῷ γὰρ δυνατὸν φανῆναι γίνεσθαί τι ἐξ οὐκ ὄντων τὸ καὶ τὰς οὐσίας οὕτως ἔχειν δείκνυται.

Ἐπειδὴ δὲ πόθος ἐστί σοι περὶ τῆς τῶν κακῶν γενέσεως ζητεῖν, ἐπὶ τὸν τούτων ἐλεύσομαι λόγον. καί σου βραχέα πυθέσθαι βούλομαι. — τὰ κακὰ πότερον οὐσίαι σοι δοκοῦσιν εἶναι ἢ ποιότητες ουσιων;

[*](15 vgl. De autex. 10, 5. 12, 1 S. 172, 4. 175, 11 — 16 vgl. De autex. 13, 1 S. 178, 14)[*](S (von Ζ. 13 an) E C D (Ζ. 15 ff) Ph Ezn)[*](1 ἀλλ’ — γένηται Z. 7: »sondern von den Accidenzen, welche von (zu?) den Naturen hinzukommen« Ezn Ι ἀλλ’ — γίν. < Phb 1 f ἀπαντᾶν τῷ opponere . . orationi« Jh nach Plato Legg. III, Μ D 1 μοι δὲ C 2 ’ CPhb Ι ὁ < CPh Ι τέχνη τις C Ι ἐξ ἧς ἔχει τ. < Ph, ἐστιν C . . τέχνῃ Ph 2 τὴν < C 3 ποιῶν C Ι φημὶ δὲ πρὸς Ph Ι τούτοις C λέγ. — δοκεῖ < Ph Ι τοῦτο C Ι εὖ < Ε 2 4 ο. ἐν: οὐδὲν C Ι τέχνης < προσγίν. CPh: γίνεται E 5 οὐ γὰρ Ε 1 Ι ἔνεστιν τὴν Ph Ι ἐφ' ἑαυτὴν Ε 10 ? Ι οὐσίαν Ph Ι δοῦναί τι C 6 τότε τὸ] ποτὲ C Ι τὸ < Ε 2 C Ι λαγχ.] βανόντων E, ἐχόντων Ph 7 τινὶ + Ph Ι γίνωνται Ε 1 Ι ὁ εν etc.: Ezn Ζ. 404 1 γὰρ < C 7f τεκτονικῆς Ph 8 ἔστιν C, < Pha Ι δὲ ἔσται < Pha 10 ἀναγκ.] εἶναι + C Ι ἔχειν Ph 11 τῷ θεῷ Ε 10 Ι »Gestalten u. Qualitäten u. Formen« Ezn 12 τῷ — βούλομαι Z. Ezn Ι τῷ] τὸ C Ph 12 f φάναι γενέσθαι C 13 τὸ γίνεσθαί Ph Ι ὄντων] S beginnt wieder Ι τὸ < Ph Ι καὶ] μὴ S Ι δείκνυται] es endet C, sofort wieder Bl. 234 v Z. 16 τοῦ αὐτοῦ ἐκ τοῦ περὶ αὐτεξουσίου (nach De res. I, 38, 3f) 14 Ἑπειδὴ — βούλομαι Ζ. 16] πάλιν δὲ διαληπτέον τῶν κακῶν πέρι Ph 305 b, 32 Ι ἐπεὶ δὲ E, κω ἐπειδὴ S | πεποιθός ἐστιν C Ι nach κακῶν »Frage, woher das Βöse ist? mit roter Schrift S 15 τοὺς . . λόγους S Ι βραχέα θέσθαι] (nur dies) D S. 154, 22; vgl. 10, 5. 11, 1 16 τὰ κακὰ — οὑσιῶν S. 165, 1] τὰ κακὰ ποιότητες οὐσιῶν σοι δοκοῦσιν εἶναι ἢ οὐσίαι; π. οὑσ. D 154, 24 Ι τὰ κακὰ] »welches geschieht« + Ezn Ι σοι δοκ. εἶναι] »ist« Ezn 17 οὑσιῶν: οὐσίας S)
165
  • ΟΥΑΔ. Ποιότητες οὐσιῶν εὐ ἔχειν λέγειν μοι δοκεῖ.
  • ΟΡΘΟΔ. Ἠ δὲ ὕλη ἀποιος ἦν καὶ ἀσχημάτιστος;
  • ΟΥΑΔ. Οὕτως προλαβὼν ἐξεῖπον τῷ λόγῳ.

    • ΟΡΘΟΔ. Οὑκοῦν εἰ τὰ κακὰ ποιότητες ὑπάρχουσιν οὐσιῶν, ἡ δὲ ὕλη ἄποιος ἦν, τῶν δὲ ποιοτήτων ποιητὴν εἶπας τὸν θεὸν εἶναι, ἔσται καὶ τῶν κακῶν δημιουργὸς ὁ θεός. ὅτε τοίνυν οὑδ' οὕτως ἀναίτιον τῶν κακῶν δυνατὸν εἰπεῖν τὸν θεόν, ὕλην αὐτῷ προσάπτειν περιττὸν εἶναί μοι δοκεῖ. εἰ δέ τι πρὸς ταῦτα λέγειν ἔχεις, ἄρχου τοῦ λόγου. — εἰ μὲν ἐκ φιλονεικίας ἡμῖν ἡ ζήτησις ἐγίνετο, οὐκ ἂν δεύτερον περὶ τῶν κακῶν ἠξίουν ὁρίζεσθαι· ἐπεὶ δὲ φιλίας ἕνεκα μᾶλλον καὶ τῆς πρὸς τὸν πλησίον ὠφελείας τὴν ἐξέτασιν ποιούμεθα τῶν λόγων, ἄνωθεν περὶ τούτων ὁρίζεσθαι ἀξιῶ συγχωρεῖν.

    ΟΥΑΔ. Τὴν μὲν προαίρεσιν τὴν ἐμὴν ἐκ πολλοῦ σοι φανερὰν εἶναι δοκῶ καὶ τὴν ἐν τοῖς λόγοις σπουδήν, ὅτι οὐ πιθανῶς εἰπὼν ψεῦδος νικῆσαι θέλω, ἀλλὰ δειχθῆναι τὴν ἀλήθειαν μετὰ ἀκρι- βοῦς ἐξετάσεως, καὶ σὲ δὲ οὔτω διακεῖσθαι σαφῶς ἐπίσταμαι· ὅθεν οἵῳ τρόπῳ χρώμενος νομίζεις δύνασθαι τὸ ἀληθὲς εὑρεῖν, τούτῳ χρῆσαι μηδὲν δυσωπούμενος. οὐ γὰρ σεαυτὸν ὠφελήσεις μόνον χρησάμενος τῷ κρείττονι, ἀλλὰ πάντως κἀμὲ περὶ ὧν ἀγνοῶ σαφῶς.

    [*](4 vgl. De autex. 11, 1 S. 172, 15 — 9 vgl. De res. I, 30, 2 — 10 vgl. De autex. 4, 3 S. 156, 1 — 14 De autex. 4, 5 S. 157, 2f — 15 De autex. 14, 2 S. ISl, 10 f. De res. I, 2, 5 — 1 7 De res. I, 2, 6)[*](S E C (bis Ζ. 3) D (Z. 1) Ph (bis Ζ. 8) Ezn (bis Ζ. 3))[*](1 ποιότητας E Ι οὐσιῶν — δοκεῖ < Ph Ι οὐσιῶν S 10 v Ι εὐ ἔχειν anders in D Ι λἐγ. μ. δοκ.] »sie sagen« Ezn Ι λέγειν glati: glju ty S: < δοκεῖς S 2 ΘΟΔΙΟΣ C Ι ποιότης ἧν ἀσχημ. C 3 οὕτω Ε 2 Ph b Ι προλαβὼν — εὐεργετεῖν ἀγαθόν S. 167, 2 < C Ph, — οὐκ ἔστιν αὐτή S. 167 < Ezn, aber + »wie vermöchte sie, die qualitätslose u. Qualitäten hervorzubringen, wenn nicht das Böse herkäme u. nicht von ihr« 6 καὶ] ovv od. τοίνυν w. e. seh. S 7 εἰπεῖν 8 λέγων od. λέγοντες. (gljuste) S: εἰπεῖν Ε 2 Ι μὲν γὰρ Ε 2 10 τι ἡξίουν od. ἡξίουν τι S Ι ἐπειδὴ? S 11 τὸν] τῶν S Ι πλησίων S Ι ἐξέτασιν] σύστασιν w. e. seh. S 12 ωυγχωρεῖν < Ε 2, vor ἀξιῶ Ε 10, nach ἄνωθεν in S 13 πολλοῦ] übers. S Ι σοι < Ε 10 14 πιθανῶς] τέχνῃ, ἐπιστήμῃ od. σοφιστικῶς übers. Ι εἰπὼν — θέλω Ζ. 15] εἰπεῖν θέλω, ψευδόμενος νικῆσαι θέλων »reden will, ügend siegen wollend«) S 15 τοῦ δειχθῆναι Md, dagegen Kl; »damit « S Ι τ. ἀλήθ. S 16 σε . . σιακ.] »daß du bis« S Ι δὲ < 17 f τούτῳ χρ.] οὕτω χρῆσθαι Ε 1i 18 δυσωπούμ.] vgl. Plat. Polit. 285 D 19 ἀγνοῶ σαφῶς mit S; S verb. auch παραστήσας (so) mit dem Vorhergehenden)
    166

    ΟΡΘΟΔ. Παρστῆσαί μοι δοκεῖς καὶ τὰ κακὰ οὐσίας ὑπάρχειν τινάς· οὐ γὰρ ἐκτὸς οὐσιῶν αὐτὰ ὅντα βλέπω. ἐπεὶ τοίνυν, ὠ οὑτος, καὶ τὰ κακὰ οὐσίας εἶναι λέγεις, ἀνάγκη τὸν τῆς οὐσίας ἐξετάζειν λόγον. δοκεῖ σοι τὴν οὐσίαν σωματικήν τινα σύστασιν εἶναι;

    ΟΥΑΔ. Δοκεῖ.

    ΟΡΘΟΔ. Ἡ δὲ σωματικὴ σύστασις αὐτὴ ἐφ’ ἑαυτῆς ὑπάρχει οὐ δεομένη τινὸς οὗ γενομένου τὸ εἶναι λήψεται;

    ΟΥΑΔ. Οὕτως ἔχει.

    ΟΡΘΟΔ. δοκεῖ δέ σοι τὰ κακὰ ἐνεργείας εἶναί τινος;

    ΟΥΑΛ. Οὕτω μοι φαίνεται.