Alexias

Jtl-obertus aniino plane secnro, praeda omni et impcratorio tabernaculo politus, victoria reporlala exsultans planitiem repetiit,

in qna antea castra posiierat, cuni Dyrrliachinm obsidoret. atque paulliiliim iliic coiniiiorutiis , deliberavit, nlruin tcntnnda rursus moenia hiiius iirbis essent, an in ver proxiinuni oppugnatione dilata, in praesenli (jbibinitzam et lohannina occupare ibifpic hieniare praestaret, exorcitu universo in vallibus collocato , quae siipra Dyrrliachii planiticni iacent. veriiin qni Dyrrhachiuin obtinebant, ciiiii pleriijiio Melphenses et Veneti essent coloni , iit snpra narraviiniis, postquani imperatoris cladeiu insignem et tantonun honiiniiin caedeni accepernnt, et cbissein utramque dccessisse, Hobertiiniqiie in ver proximiiin obsidionem parare, eoruni qiiisqiie. qiiid faciendiini esset, ut incoluines forent, neve in tanta rursiis pericula inciderent, dispiciebant. concione convo cata, siiani qnisqiie mentcin aperiiint ac de summa rei consilia agitant; tandcin diflicultatis cxpediendae eam sibi viam reperisse visi siiiit, ut Roberto moreni gererent iirbeirirpie dederent. ciiinqne eliain a Melphensium accolanini qnodain instigati essent, consiliis eius obseciiti, portis patefactis, aditiiin liobcrto dedenint. iirbc is nccn] ala , copias

[*](D)[*](P. 126)[*](Β)[*](V. 109.)

eo evocavit perquisivitque, num quis forte vulneratus esset an cutem leviter gladio perstringente; simul percontatiis esl, quot qualesque in pugnis superioribus periissent; cogitavit idem, cum hiems tum iam adesset, per id tcmpus exercitum mercenarium alternm cogere et peregrinos milites conducere, vere autem ineinite cum omni copiarum vi imperatorem aggredi. neque tamen solus Robertus, qui victoriam tropaeaque retulerat, talia in animo habebat, victus autem imperator et vulneratus, intolerabill ista clade, tot tantisque viris amissis, quasi formidine perterrefactns, animocecidit. immo nihilse indignum cogitans, nec omnino deliberandi curam remittens, lota menle nitebatnr victoriam vere proximo revocare. nam uterque qnidvis prospicere et perspicere facile poterant, nec bellicae artis ullins rudes erant, sed in oiiini genere oppugnationis struendarnmque insidiarnm atqne in proellis aperto Marte committendis exercitati, mann prompti et fortes, et adversarii prae omnibus ubiqtie dncibus consilio et fortitudine pares. qnanquam eo excelluit Alexius, quod iuvenis adhuc aetate erat, nec tamen ulla re alteri cedebat,

li in ipso flore erat, et terram tantum non concutere totasque phalangas solo clamore perlurbare se posse iactabat. verum de his alius erit dicendi locus: neque enini ista ncgligere oportet, qui laudationem scribere volunt. sed Alexius imperator, postqunni Aciiridc (lauUu- lum quicti se dedit corpusque recreavit, Deabolim se contulit. ibi qui e clade incolumes perveuerant, ex belli laboribus et fatigatione, quantum poterat, refecit; reliquos undecunque, missis legatis, Thessalonicam convenire iussit. sed cum Robertum eiusque exercitus audaciam expertus esset, ob inagnam autcm tenuitatem atque ignaviam parum fiduciae poneret in suis, (militibus nou addiderim, cum ctiani qui tum aderant, inexercitati omnino essent et rei miiitaris prortus imperiti,) hanc igitur ob causam sociis indigebat; at socii sine pecunia pnrari non poterant; pecunia auteni non aderat, cum acrariuni regium sine ullo usu esset ab eo, qui antea imperaverat, Nicephoro Bolaniate, exhaustum, ita ut ne clausae quideni esscnt aerarii forcs, sed cuivis paterent, qui intrare veiiel: qnippe dircptum erat. quo factuni est, ut magais in angustiis res publica esset, infirmitate si-

raul et egestate imperiura Romanum urgentibus. in tali tempore quid imperatori iuveni quique modo ad imperii gubernacula accesserat, faciendum erat? omnino aut desperata rei publicae salute, imperio abdicandum, ne quioi eura, cum culpae expers esset, culparet laiiquam duceni imperitum atque rudem; aut in summa necessitate, quantum posset, et socii cogendi et quam ipsis solveret pecunia undecunque conquirenda, et dispersae ubique exercitus reliquiae donis revocandae, quo ad inaiorem speni erecti, et qui secum essent, perdurarent, et qui aberant, ad redeundum propensiores fierent, atque ita fortius Gallorum copiis resisti posset. iam cum nihil, quod a luilitari sua experientia simul et virtute abhorreret seque indignum esset, facere vellet, ad Iiaec potissimum duo animum attendit, primum ut soeios undique cngeret, multorum munerrun spe facile alliciendos; dein a matre fratreque petiit, ut pecunias undecunque confectas sibi mittercnt.

llli, quod pecuniae parandae viam alteram non inveniebant, primum omnes res suas, quaecunque auro argentove essent, ad mo-

[*](D)[*](P. 128)[*](B)

netam regian miserunt. ac prima qnidem inter omnes imperafrix, mater mea, quidquid ex materna et paterna liereditate supererat, suppeditavit, etiam ceteros, ut idem fncerent, eo incitari rala: siquidem sollicita erat de imperatore, quem maximis dinicuUatihus circumventum nosset. dein etiam ex ceteris, quiciinque auiicius erga imperalores affecti, sponte suppeditare cupiebant, pro suo quisque studio aurum argentumque partim soriis, partim imperalori conferebant ac mitteiiant. sed cum ad praesentem usum neqiiaquam pecunia aufficeret, (nam aiii praemia exspectabant, ut sotii scilicet belli; mercenariorum autem quantum militum erat, augeri flapjitabat mercedem,) iteriim inslitit pecuniam poscere, de Homanortim benevolentia desperans. quare illi in angnstias adducti, multis deliberationibus privatim publiceqiic babitis, ubi eliain Robertum rursus Bellum parare aiidicrunt, qniil agerent nescii, ad veteres leges canonesque de sitpellectilr sacra alienaiida aninnim adverterunt; ciinique praetrr caetera invenissent, ad redimendos captivos sanctarum dei ecclesiarum

licitum esse vasa sacra alienare, (nec vero latebat, Christianos, quotqout per Asiarn in barbaroriim servitute clegerent, et quotcunque necem effugissent, pollui infidelium consuetudine,) pauca quaedam e vasis sacris dudum otiosis, quippe quae nullum omnino usum haberent, sed sacrilegii tantum et impietatis sinuil occasionem multitudiui praeberent, in nionetam danda censebant, quo et mililes et socii mercedem acciperent. id ubi visum est, Isaacius sebastocrator in magnum dei templum se coafert, in synodum omnibus ecclesiae sacerdotibus convocatis. quem cum couspexissent, qui in sacra synodo patriarchae assidebant, admiratione alFecti, quam ob rem venisset, interrogarunt. Isaacius “dicturus, inquit, veni vobis aliquid, quod in misera hac rei publicae conditione iitile erit exercitumque servabit." canones de supervacanea ecclesiarum supellectile commemorat, et postquam niulta de ea re dixit, “cogor, inquit, cogere, quos cogere molo." atque additis generosis sententiis, plerisque videbatur facile persuadere. at Metaxas obstitit, haud incptis contra prolatis ralio-

[*](Β)[*](C)

nibus, ipsi eliam Isaacio illudens. vel sic tamen scntentia eius vicit. ea causa eral maximi in imperatorcs criminis, (nam nnn dubito etiam Isaacium sine purpura imperatorem dicere,) non tum solum, verum etiam diu permanens. etenim ecclesiae tum temporis Chalcedonensi praeiiiit Leo, non ilie quidem admodiim eruditus, ceterum virtiitis studiosus, moribus dnris atque austeris. is igitur, cum a valvis Chalcopratiorum aedis auri argentique ornamenta avellerentur, in medium proruens, audacter intercessit, nec necessitatis, nec legnm de sacra supellectile latarum rationem ullam habens. quin etiam insolentius et, Erope dixerim, effrenatius in imperatorem se gessit, quoties in urem regiam rediret, patientia illius et humanitate abusus. utque imperatore primum adversus Rubertura urbe egresso, ciim Isaaciiis sebastocrator ciiis fraler omniiim conseusu ac secundiim leges aequumue pecuniam undique conficeret, huitis ille irain concitavit, impuentius in eum invectus. cum autein iinperator aliqiiot a Gallis acceptas clades sexcentis de illis reportatis victorjis ultus, deo iuvant(??),

[*](D)[*](P. 130)

viclor et triiimphans rediisset, ubi aliam rursus hostium nubem, Scythas dico, iam in se proficisci cognovit, ideoque festinanter pecuniae, ipso imperatore in urbe comuiorante, similibus de causis conquirebantur, episcopus iste impudentius imperatorem lacessiyit. cumque multa hac occasione de sacris disputarentur, absohito a nobis, non relativo cultu sacras imagines adorari contendit. ac licet in nonnullis probabiliter et pro dignitute rauneris causam egerit, tamen in aliis parum recte sensit: quod nescio utrum contentiouis aestui et in imperatorem odio, an ignorantiae tribuendum sit; nam subtiliter clareque sententiam enuntiare nonpoterat, quippe litterarum doctrinaeque omnino rudis. ubi is malitiosis hominibus obsecutus, quales muiti lum rei publicae procurationem habebant, in iacessendis imperatoribus audacia etiam processit, atqiie contumeliis et maledictis intempestivis usus est, licet imperator, ut illam de imaginibiis sententiani mutaret et in gratiam secum rediret, hortaretur simulque ea, quae e sanctis ecclesiis demsisset, splendidiora reslituturum et quidquid opor-

teret ad damnum resarciendum facturum promitteret, iamquea nobilissimis eorum, qui synodo tum intererant, culpa liberatus esset: quos, qui Cbalccilonensis partibus faveliaut, assentatores dicebaut : munus ei abrogatuin est. cuiu vero nequaquaiu auimum submilteret, neque omniuo quiesceret, sed rursus ecclesiam turbaret, liaud exigua sibi adiuncta faclione, quippe qui pervicax esset uec emendaudus; miiltis annis praeleritis, oinniuin calculis damnatus, in exilium pulsus est. excepit euin Sozopolis ad Pontum, ubi prnviderat imperator, ut officiose coleretur; quanquam nullo modo hac liberalitate uti voluit propter ὢ ut videtur, quaiu in iinperatorem susceperat tniniicitiaiu. sed de his hactenus.

Imperator autem milites, qui recens advenerant, (coafluxerant enira satii magno numero, ut salvum eum esse audierant,) sedulo docuit equum regere et iacuiari certissime et pugnare in armis et insidias sidias tempore misit etiam denuo ad Alemaniae regem legas, quorum princeps Rlclliyiiuios qiii diccbatiir fuit, et per lilteras um hortatur , diutius ne cunctaretur, sed colleclis copiis, celerrime

Longibarcliam ex pacto invaderet, quo Robertiim abstraheret, ipse autem facuitatem nactus, legiones et auxilia rursus cogeret illumque Illyrico pelleret. in eo si rex Alemaniae ipsi operam commodasset, maximam se gratiam relaturum et promissam per legatos affinitatem iuncturum esse affirmavit. his ita dispositis, Pacuriano magno domestico ibi relicto, ipse Cpolim revertitur, ut et auxiliares undecunque copias cogeret, et alia quaedara pro tempore ordinaret. Manichaei autem, Xantas et Culeo, cum iis, quos ducebant, numero ad duo inillia et quingentos, temere domum revertuntur; saepiusque ab imperatore invitati, redituros se promiserunt, sed distulerunt reditum. iustabat ille et dona honoresque pollicebatur: at ne sic quidem reversi sunt. dum ita imperator adversus Robertum se parat, venit nuntius ad Robertum, qui Alemaniae regem iam in eo esse nuntiavil, ut Longibardiam invaderet. qua re ille in angustias adductus, dispiciebat, quid faciendum esset. postqnam diu deliberavit, quoniam Rogerio filio, cum ia lUyricum traiiceret, Longibardiae iniperium commi-

[*](C)[*](V. 106)[*](D)[*](P. 132)

serat, Boemundo autem, niio natu minori, nuUnm dum ditionem assignaverat, cnmitibus oninibiis et lectis ex toto exercilii militibus convocatis arressitoque Boemiindo filio, Sanisco cognoinine, hanc orationem pro tribunali habuit. “scitis, comites, Rogerium, carissimum filium metim natu maximuin, cum in Illyricum traiectiiriis essem, dominum a me constitutum esse ditionis meac; non enim inde decedentem et tantum aggredientem opus propriam ditionem sine praeside relinquere decebat, ut praedam ciiivis paratam. qiioniam vero Alemaniae rex infesto animo hanc iam invadit, nostrum utiqiie cst, quantiim possumus, eam defendere. nec enim, aliena qui occupant, propria negligcre oportet. proinde ego hinc abeo, ut domesticam terram protegam, bello cum Alemaniae rege suscipiendo. huic autem filio nieo natu minori trado Dyrrhachium et Auloncm ceterasque urbes et insulas, quotquot bello ccpi. quem ut mei loco habeatis et tolo corpore animoque pro eo ptignetis, moneo iiibeorpie. tibi aiitem. fili rarissime carissime," orationem ad ëmundum vertit, “commendo, ut omni honore comites prosequaris, eonimque consilio in omnibus ufaris, nec ut do-

minum te geras, sed oranium eos participes facias. vide, ne in bello cura Romanorum imperatore patraiulo segniter agas; sed cum gravi airectus sit clade, qua ipse paene periit, maxima copiarum parte absumta, (nam ut caperetur, inqiiit, prope fiiit, vixque e manibus nostris vulneratiis evasit,) noli remittere, ne is forte otium nactus, respiret et generosiiis qiiam antea obsistat. non enim uuus e niullis est ille; sed u puero bellis proeliisque innutritus, quam multos per Orieuteni atque Occidentem seditionum auctores imperatoribus prioribus captos adduxerit, ipse a nniltls certe audivisti. itaque si quid remittis, nec omniuin virium contentione eum aggrederis, quae ego multo labore profeci, perdes, et desidiae luae fructus ipse capies. atque ego iam abeo, ut Alemaniae regem a fuiibus nostris propulsem, et ditionem Kogerio (ilio carissimo datam tuear." postquam tali modo valedixit, CDuscensa navi, in oram adversain Longibardiae pervenit; inde celeriter Suleruura contendit, in qua urbe antiquitus sedes crat eorum,

[*](D)[*](P. 133)[*](V. 107)

qui ducalem dignitatem oblinebant. ibi commoratus, satis coegit exercitum et niercenariaa copias quam plurimas. interim Alemaniae rex secundum ea, cjuae imperatori pollicitus crat, invadere iam Longibardiam festinabat; quo comperto, Robertus Romam ut exercitu cum papa coniuncto, Alemaniae regem a proposito arceret. ubi etiam papa assensit, ainbo in Alenianiae regein movent. at rex, qui adoriri Longibardiam properabat, postquam imperatorem proelio superatum audivit et, copiis eius partim occisis, partim fuga dispersis, ipsiim in suniino discrimine, duni lortiler pugnaret, vnriii corporis partibiis grariter vulneratuni, audacia et forliludine animi inrrcdibiliter servatum esse: rursus in patriam se contulit, id pro victoria habens, quod pericula non subiisset nihil profuturus, hic igitur domum petiit; Robertus autem, ubi castra regis occupavit, ipse agientem persequi amplius noluit; cetcruin partem militum idoneam elegit, qui Alemaniae regem persequerentur. ipse praeda omni po-

titus, iina cum papa Romam versus iter direxit; quem cum in sede confirmasset, ipse vicissim ab eo rex renuntiatur. dein Saieruum se contulit, ut ex multis belli laboribus se reficeret.

Paulo post Boemundus ad eum pervenit, acceptae cladis nuntium in vultu ferens. quem quomodo fortuna afilixerit, deinceps narrabimus. nam cum is patris praecepta probe teneret et alioquin vir esset fortis atque ad pericula promptissimus, pugnae cum imperatore conserendae occasionem captavit. itaque cum copiis suis, comitantibus etiam, quotquot Romanorum milites lecti ducesque ex captis a Roberto regionibus urbibusque transfugerant, (cum enim de imperatoris rebus omnino desperarent, toto animo obnoxii Boëmundo erant ,) per Bagenetiam lohannina profectus est. ubi cum valliim in vineis extra urbem sitis primum iecisset, exercitumque universum idoneis disposuisset stationibus, ipse intus castra posuit. muros autem postquam exploravit, et arcem parum firmam intellexit, non niodo iliam restituere, quantuni posset, studuit, sed et alteram in alia nioenium parte, ubi magis commodura videbatur, turrim Ormissimam exstruxit:

simnl finitimas nrbcs regionesqne vastavit. his imperator anditis, sine uila niora copiis collcctis omnibus, Cpoli propere egreditnr, mense Maio. iibi luhannina pervenit, pngnaudi opportunitate oblata, cum suum exercitum ne minimam quidem Boomnndi copiarum parteni explere perspiceret, et vero etiain ex proeiio cnm Roberto ante commisso cognosset, eqnitatus Gallici primum in liostes impetum sustineri non posse, primum qnidem, missis peltastis paucis iisqua lectis, in hostes velitandnm vidpbatur, quo et Bocmundi arleni bellicam experiretur, et ex parvniis proeliis cognito totins rei statu, prudentius securiusque Gallo resistere liceret. ita copiis ntrinique pugnare gestientibus, impprator, qui primum illum haud sustinendum impetum Latinorum metueret, novum quid comnientus est. currus paravit leviores pt solitis minores, quorum unicuiqne contos inGxit quattior liis peditps ioricatos imposuit, ut, cuni Latini habenis immissis in Romanorum aciem irruerent, currus a militibus sub-

sistentibus porro acti Latinorum aciem rumperent. cumque pugnandi leinpns adesset, sole iam orto, iniperator aciem instruxit, quam mediam tenuit ipse. Boëmundus autem non imparatus, cum congrederentur, ad macliinam videbatur iniperatoris, sed tanqiiam praecognito eius consiiio, aciei ordinem, prout res poscebat, mutavit et, copiis in duas partes divisis eritatisque curribns, utroque a latere Romanos aggressus est. iam miscenlur coliortes coliortibiis, viri cuin viris adversa fronte pugnant. postquam multi utrimque ceciderunt, Boëmundus victoriam nauciscitur; imperator vero imperterritus ad turris instar stare, licet ab utraque parle impugnaretur, modo in adversos vectus Gallos, vulnerare eos trucidareque, vicissim et ipse vulnerari, modo fugientes suas crebris clamoribus revocare. sed ut copias iibique disiectas vidit, tandem et ipse sibi praecavendum censuit, non quo se servaret, nec, qaod lacile quis suspicetur, confusus metu, sed

[*](P. 135)[*](B)

cum periculum effugisset seque recollegisset, fortius Gallis pugnantibus sese obiecturus. cum paucis admodum suorum dum fugit, Gallis aliquot obviam factus, imperterritum denuo ducem se probavit. nam postquam suos confirmavit, vehementi impetu facto, veiut moriturus liodie aut splcndide supcrati superat(??)us, , triicidat ipse Gallorum unum, et quoqnot ex comitibus erant Martis commilitones, multis vulneratis, in fugam hostes vertunt, sic innumeris maximisque periculis defunctus, rursus incolnmis impcrator per Strugas pervenit Achridas. ibi commoratus, nim miiltos eonini, qni fiigpranf, revocasset, omnes siib Tnagno domestico reliquit; ipse ad Bardarem perrcxit, non quietis cansa : regio enim otio atque inertiae nequaquam se dabat: sed rursus coactis legionibus mercenariisque copiis, contra ëmundum proficiscitur, alio excogitato dofo , quo Gallos dcvinrerct. muricibiis cnim ferreis paratis, cum in proximum dicin pugnam exspcctaret. vcspere cos spatio fjuod interiacebat campi sparsit, ubi vebemcnliorcm coniiciebat Gallos equites impressionem facturos, ut primus vix sustinendus

Latinorum impetus frangeretur, equorum pedibus murice transfixis. idem quotquot a fronte stabant Komani hastis armati, modice et quantum non in tribulos inciderent, jussit progredi, dein acie utroqueversus divisa, recedere, peitastas autem eminus crebra in Gallos tela mittere, dum a dextro sinistroque cornu veliementissimus in Gallos impetus fieret. hoc crat patris mei stratagema, quod tamen Boemundum non latebat. accidit enim, ut quod imperator vespere excogitaverat, id mane adGallum perferretur. itaque mutato is pro iis, quae audierat, consilio, pugnam suscipit, nec iam, ut consueverat, impetu adoritur; sed imperatoris consilium occupans, ipse ab utroque latere pugnam ciebat, turma a fronte interim immotam stare iussa. ubi cominus pugnatum est, Romani terga vertunt, nec intueri Latinos amplius possnnt, nnpera cLide iam perterriti. tum Romana turbatur acies, licet imperator intrepidus staret, et manu aninioque for-

titer conlenderet, multis vulnera inferens, interdum et ipse vulneratus. tandem cum totum dilapsum iam exercitum cerneret seque cum pancis desertura, temere resistendo periclitari diutius noiuit. nam ubi quis, multis exanclatis laboribus, per vires non polest adversariis resistere, temerarius esset, si in periculum certum se proiiceret. dextro igitur et sinistro aciei Ilomanae cornibiis in fugam versis, imperator adhuc perstitit ac Beëmundi copias fortiter propulsavil, dum anus totum impetum sustinet. sed praesenti periculo perspecto, se servare statuit, ut denuo victorem aggressus, gravissime cum eo contendere posset, nec victoriam pcrfectam Bocmundus reportaret. tali erat aniino, victiis sive victor, fiigiens sive vicissim persequeatur; nequo unquam animum abiiciebat, nec vero etiam desperationis laqueis constringebatur. erat quippe maxima in deum fide, eunujne palam omni tempore in ore ferebat, quanquam iureiurando abstiuebat omnino. cum igilur desperatis, ut modu dixi, rebus, ipse retro cederet, inseuente Boëmundo cum lectissimis comitum, Gulen (paternus hic amulus erat) ceterosque, qui cum eo erant, allocutus, “quonam, in-

quit, usque fugiemus?" et converso equo gladioque stricto, in vulnerat qui qui primus ex insequentibus se obtulit. id ubi Galli et desperatam ab illo salutem perspexere, cum duclum cognitum haberent, qui tali animo essent, vinci non posse, metu finem persecpiendi fecerunt. ita liberatus ab insequentibus , periculo evasit. nec tamen in fuga animo conciderat, sed fugientes alios revocabat, alios increpabat; quanquam plerique ignorationm simulabant. hac igitur ratione cum periculo elapsus esset, in urbem regiam rediit, ut novis paratis copiis, in Boenumchim moveret.

Boemundus autem cura post Roberti in Longibardiam reditum bellum cum imperatore suscepisset, et praeceptis obsecutus patris, sine intermissione pugnas et proelia cieret, Petrum Aliphae una cum Puntese varias urbes oppugnalum diniisit. ac Poiobos quidem duos statim Petrus Aliphae cepit; Scopia Punteses, quem dixi. ipse ultro arcessitus ab Achridiotis, celeritcr Achridas occupavit; ubi postcfuam brevem moram fecit, Ariebe arcem defendente, infecta re Ostrobum abiit. inde repulsus pariter, per Soscum et Seryia Berrhoeani profe-

ctus est ac multis saepe tentatis locis, postquam nihil profecit, per Bodeua pcrvenit Moglena ibique castellum olim dirutum restituit. dein, relicto ibi cum satis inagna militum manu comitc, Saraceno cognominato, ad Bardaren se in locum contulit, qiii Aiprae Kcclesiae vocatur. dum tres ibi racnses commoratur, delecta est coniuratio triuin insignium comitum, Puntesis, Renaldi et Guilelmi cuiusdam, qui ad imperatorem transfugere decreverant. ac Punteses quidem id odoratus, fuga ad iniperatorein se subduxit; reliqui duo capti, more Gallorum certamine se purgare iussi sunt. victus Guitelmus pro convicto habitus est; queni Boëmundus luce privavit. allerum Benaldum ad Robertum patrem in Lougibardiam misit, a quo itidem excaecatus esl. Boomundus Aspris Ecclesiis profectus est Castoriain: quo cognito, magnus domciticus Moglena contendit, iisqiie politus Saraceniim occidit ac statim castelluni lunditiis deslriiit. Boemundiis aiitein Castoria egressus, Larissam venit, ubi hiemare in animo habuit. imperator, postquam in urbfm regtain, ut diximus, pervenit, quo erat impigro nec

quieti iinquatn indulgente animo, illico opus aggressus, a sultano copias petiit cum ducibus, rei militaris longo usu peritis. misit ille septeiu miilia Turcarum, quibus cum alii duces praeerant peritissimi, tum Camyres ipse, qui aetate et usu ceteros superabat. haec dum imperator parat, Boëmundus, missa copiarum parte, quae Gallis loricatis tautum constabat, statim Pelagoniam cepit et Tricala et Castoriam. Bocmundus ipse toto exercitu Tricalis moratus, dimissa manu lectissimorum ex universo numero militum, illico Tzibiscum occupavit. inde Larissam, ipsa Georgii magni martyris memoria, copiis omnibus accessit et obsidione urbem clausit eam qui defendebat, Leo Ceplialas, paterno imperatoris ministro natus, fortiter Boëmundi machinis totos sex nienses obstitit. imperatorem idem per litteras de barbarj adventu certiorem fecit. is licet pugnandi cupiditate arderel, tamen non extemplo in Boemundum movet; sed plures rndique milites mercenarios cogens, iter distulitj dein bene inslructis omnibus.

Cpoli egreditur. postquam Larissae finihus appropinquanit ot Celliorum uiouteni superavit, via publica et monte, quein indigeuae Cissabum vocant, ad dextram relictis, desceudit Ezeban; oppidum id Vlachieum est, proximc Androniam situm. hinc cum in alimn rursus pagum profectus esset, quem Plabitzam vulgo appellant, ad amnem * * * nomine adiacentem, castra ihi posiiit et qiianta opus erat fossa munivit. unde movens, ad Jiortos Delphinae se contulit, indeque Tricala. quo loco litteras ei quidam reddidit Leonis Cephalae, cuius supra nientio facta est, liberius in hunc modum scriptas: “scias, aperator, hucusque me, magna adhihita cura, incolumem servasse. iam cibis, quibus vesci Christianis licet, deficientibus, etiam quibus nefas est, usi sumus. verum ne hi (juideiu suppetunt. quapropter is auxiliaturus nobis brevi venies et obsidione libcrare nos

[*](C)[*](D)

poteris, deo sit gratia et gloria: sin minus, ego quidem, quod meum erat, praestiti; et necessitati obsecuti, (quid enim oportet adversus naturam eiusque imperium niti?) arcem hostibus dedere decrevimus, qui nos premunt et manifesto suffocant. haec calamitas si nobis acciderit, ego quidem devovebor; sed libere etiam maiestati tuae hoc dico: nisi properas periculo nos eximere, qui tanla et belli et tainis incommoda diutius sustiuere non possimus, tu, imperator noster, siquldem auxiliuin cum ferre potuisses, non celeriter tuleris, proditionis crimen effugere vix poteris." at imperator hostes alio modo debellandos censuil; itaque cura atque soUicitudine tenebatur; et quo modo insidiae struendae essent, per totuin dispiciebat diem, dei auxiliura implorans. arcessitum autem senem Larissaeum interrogavit de situ loci, oculisque intentis, digito simul demonstrans, percontatus est, ubi fauces essent vel frutices densi. haec ex Laris-

saeo quaesivit, quoniam insidias struere et dolo Latinos debellare volebat. dudum enim in aperto Marte parum spei ponebat, cum saepe coagressus succubiiissset et Francorum impetum expertus esset. sole occaso, cum imperator contentione totins diei fatigatus, somno se dedisset, somnium ei se obtulit. visus eniin sibi est intra templum Deinetrii magni martyris stare ct hanc audire vocem: “ne angare, neve gemas, cras cras vinces." emitti autem ea vox videbatur ex uua in aetle suspensarum imaginum, qua Denietrius magnus martyr pictus erat. somtiu experrcctus et siimino gaudio alTectns ob divinam lianc vocem, supplicavit martyri vovitque, si continjjcret sibi vicloriam de liottibns reportare, eo se prorcctkirum et stadiis sat miiUis ante, quam Thessalonicam pervenisset, equo relicto, pcdibus et gradu presso csso ad eius vencralionem ingressurum. dein convocatis ducibus pracfeclis- que et propinquis omnibus, consilium instituit, et postquam sententias interrogavit, qnid sibi visuni essct protulit. nimirum manipulos omnes propinquis suis tradendos censuit. summum antem imperium

Mellsseno Nicephoro cletulit et Curlicio Basilio, cjui et lohannaces vocabatur; erat hic e numero illustrium, fortitudiue et militari peritia celeberrimus, Adrianopoli oriundus. nec vero copias tantum illis Iradidit, sed insignia cjuoque imperatoria universa, praecepitque, aciem ita instruerent, quemadmodum in prioribus proeliis ipse fecisset; velitando prius Latinos antecedentes tentarent, dein clamore sublato, omnibus copiis in eos moverent; certamine autem utrimque conserlo, terga repente Latiuis darent ac fugam effusam Lycostomium versus simularent. quae dinn imperator praecipit, hinuitus repente

[*](D)[*](Ρ. 140)

omnium, qui in exercitu erant equi, auditus est; quae res cum omnes admiratione cepisset, taineu injperalori et intelligentioribus quibusque kouiim statim visum est omen. postqiiain haec mandavit, et ad dextram arcis Larissae ὃ. reliquit, solis occasu, generosis quibusdam viris sequi se iussis, per Libotanini angustias perrexit, et Revenicum circumvectus, per Aliagen quem dicuut lociim ad sinistrum se contulit Larissae latus. atqiie explorato totius regionis situ, cum depressiorein invenisset locum, ibi cum iis, qui ipsiiui comitabantur, subsedit. Romanarum autem copiarum duces, cum iniperator insidias, ut diximus, collocaturus, in eo easet, ut Libotanini angiistias transiret, exercilus partem adversiis Gallos miseniut, ul, quo imperalor proficisceretur, impedireutur oliservare. hi igiliir iu planitiem progressi, Gallus adoriuntur, et postquam salis pugnarunt, dcstiterunt, intercedente tum nocte. imperator ubi in locum, quo tendebat, pervenit, descendere de equis omnes iussit, et genibus uixos, hubcnas manibus tenere.

atque etiam ipse trixagini lierbae, quam forte invenerat, similiter innisus, habenas tenens manibus, in faciem per reliquam noctem procubuit.

Sole oriente, cum Romanorum copias in acie collocatas Boëmundus conspexisset et imperatoria insignia hastasque argenteis distinctas clavis atque equos purpureis ephippiis instratos, et ipse, ut poterat, aciem instruxit, in duas partes copiis divisis, quarum alteram ipse duxit, alteri Bryennium praefecit: Latinus hic erat ex illustribus, quem etiam conostablum vocabant. sic igitur constitutis Boëmundus copiis, quod consueverat, rursus fecit et in frontem aciei, ubi imperatoria insignia conspexit, iniperatorem ibi esse ratus, ut fulgur in fallacias invehitur. Romani, postquam pauliuKim obstiterunt, terga vertunt; quos ille insequitur summa, quam supra diximus, vehemenlia. at imperalor nlii copias suas procui fiigientes vidit et Boemundum veliementissime insequentem, iam satis ionge a castris stris suis Boëmundum abeise ratus, equo conscenso iussisque snis idem

facere, Boëmundi castra invadit, ac multis, qui illic reperti stint, Latinis necatis, praeda omni potitur. dein eos, qui persequebantur quique iugiebant, respicit. cumque suos fugam plane sitnulnre, Boëmundum autein a lergo insequi et post hunc Bryennium videret, arcessivit quem vocabant Georgium Pyrrhum, iaculaudi arte celebrem, et alios fortes viros, eosque cum idonea, quam ipsis attribuit, peltastaruin manu Bryennium celeriter perscqui iussit, liac tainen cautione, ut, cum propo accessissent, iion coiuinus puguandi copiaiu facerent, sed eminus tela in equos crebcrriine mitterent. assecuti igitur Gallos, equos ingenti telunim vi petunt, ut in magnam equites incurrerent difficultafem. iiam Gailus roiles oinnis, duin equo veliitur, et inipetii et adspectu terribilis est; sin descenderit ex equo, tuin magnitudine clypei, tum propter rostratos calceos cursumque impeditum, facillime superari potest et alius omnino atque autea est, deficicnte quasi ipsius animi alacritatc. id, arbitror, perspecliim imperator babens, non equites, sed equos interfiri iussil. equis autem Gallorum cadentibus, turbabantur, qui cum Bryennio erant, inaguafpie eoriiin conglidiatione denus excitatur pulvis ad nubes usque, ita ut aligo tum orirelur instar

[*](Β)[*](C)

lenebrarum illarum palpabillum, quibus Aegyptus olim afflicta est; nam prospectum adimebat vis pulveris nec explorancli potestatem dabat, unde et a quibus sagittae mitterentur. tribus autem Latinis missis, Bryennius rem omuem Boëmundo nuntiavit. Li invenerunt illuni cum paucis suorum in parva insula fluvii, cui nomen Salabrias, uvas comedenteni, simuhjue insolentius aliquid iactantem, quod etiamnum in ore vulgi est. nam saepius repetebat, barbaro ore Lycostomium efferens, Alexium in hipi fauces a se coniectum esse. adeo superbia plurimos fallit etiam in iis, quae sub oculis et aute jiedes sunt. sed cum nuntium Bryenuii accepisset, et dobim imperaloris cognovisset victoriamque fraude partam, commotus est quidem, ut par erat, nequaquam tamen, qua erat fortitudine, concidit animo. elecli igitur loricati aliquot Galli tuiuulum conscendunt e regioue Larissae situm. quos simulac exercitus Romanus conspexit, inagna poscunt atacritale cum ipsis congredi. id cum impetator fieri veluisset, lamen varii ex variis cohortibus magno numero permixti, in collem evadunt Gallos-

que adoriuntur: in quos impetu ilii statim facto, ad quingentos caedunt. dein cum imperator in locum, ubi Boëmundum transiturum ecse coniiciebat, inililes fortes una cum Turcis, Migideno duce, misisset, eos Hoi-mundus, ut prope fuerunt, aggressus vicit atque ad fluvium usque persecutus est.

Postridie eius diei, sole orto, Boëmundus fluvium, cuius mentionem iam fecimus, una cum comitibus et ipso Bryennio transgressus, gressiis, cum paliistrein regionein prope Larissam animadvertisset, invenissetque inter monlcs duos locuin salluosum in angustias, quas idusuras vocant, desinentem, Denienici palatium dictum, euin ingressus est ibique castra posiiit- postero die sub diluculum cura universo exercitu ressit phalnngis dux IMichael Ducas, aviinculus meus, vir pruden- (??)e laude celeberrimus, forina et inagnitudine corporis non aequalibus do, sed omnibus omnino, qiii iinquam fiiere, praeslans: ndmiratio pit omnes, qui adspiciebant hoinincin: idcm de futuris callidissime niiciebat et praesentia indagabat conficiebatquo unus omnium dex-

terrime. huic igitur praeceperat imperator, ut non omnes in angustiarum fauces introduceret, sed copias extra consistere iuberet turmamatim dispositas. paucos tantum e Turcis Sarmatisque selectos, qui iaculandi arte excellerent, intrare pateretur, nec tanien ullo alio armorum genere quam tells eos uti sineret. verura cum hi ingressi in Latinos equis inveherentur, qui foris stabant, pugnandi cupiditate flagrantes, certabant in fauces introire. nam Boëmundus, rei militaris admodum peritus, suos confertim stare, scutisque tectos subsistere iussit. at protostrator cum suos paulatim dilabi et fauces ingredi cerneret, ingressus est et ipse. quos Boemundus conspicatus, sicut leo gaudet, qui maguam in praedam inciderit, (ita Homerice dixeris), sic et hic, ubi suis ipse oculis protostratorem Michaelem cum suis ingressum vidit, vehementissimuni in eos copiis omnibus impetura facit; illi terga statim vertunt. Uzas autem, nomen a gente nactus, virtutis laude insignis, ac peritus, ut Homerus ait, clypeum et dextrorsum et sinistrorsum movere, is igitur, cum ex angustiis egre-

diens ad dextram declinaret, celeriter conversus, Latinum occurrentem percutit; atque is stalira praeceps humi corruit. Boëmundo autem Honianoj perseqiiente usque ad Salabriam flumen, idcm, cuius meminimus, Uzas signiferum Bocmundi liasta percussit, signumque de manibus extortiim aliquantum vibraTit inclinavitque terram versus. Latini, cum signura inrlinatiim cernerent, trepidanles alteram capessunt viam ac Tricala perveniunt, quae urbs a nonnullis Boëmundi militibus Lycostomium versus fugientibus iam occupata erat. illic aliquamdiu commorati, Castoriam occupant. imperator Larissa reversus cum Thessalonicam pervenisset, nt solebat in eiusmodi rebus, celeriter perlegatos Boi-miindi comitibus maximas pollicitationes fecit, si a Boëmundo stipendia exigerent promissa; et cum solvendo non esset. eum inducerent, ut ad mare proficisceretur ct pecuniam a Robcrlo patre requireret, vel adeo ipse traiiceret, quo merredem pararet. quod si

[*](D)

effecissent, omnes honorem atque innumera beneficia capluros, et quicunque suis sub signis merere velient, eos se in commilitium asciturum esse et tanlam mercedem soluturum, quantam cuperent. qui vero redire domum mallent, tutum illis iter per Hungariam se daturum. eam conditionem comites secuti, stipendia quadrienuii praeteriti sine ulla indulgentia flagitarunt. hic cum a pecunia laboraret, differebat diem; sed instantibus illis iusta petere, cum non habcret, quo se verteret, Bryennium reliquit ad Castoriam defendendam; Poloborum custodiam Petro Aliphae tradidit; ipse Aulonem petiit. quod ubi imperator comperit, victor in urbium reginam reversus est.

Ibi cum perturbatam ecclesiam invenisset, ne paullum quidem requievit; sed ut erat disciplinae apostolicae addictus, ubi vexatam Itali dogmatis ecclesiam vidit, licet proficisci in Bryennium cogitaret, (Gallum istum Castoriam tenere narravimus,) tamen ne sic quidem doctrinam evangelicam neglexit. eo enim tempore Itali haeresis succre-

vit, qiiae magiiopere ecclesiam agitanit. hic autem Italus (nam ab initio repetendum est) Italia oriundus, aliquamdiu in Sicilia commoratus est, quae est insula prope Italiam. etenim Siculi cum a Romanis defecissent etbeUnm in eos pararent, Italos auxilio arcessiverunt; inter quos etiam Ilali pater erat, liliolum secum ducens, qui licet nondum militari aetate esset, tamen sequebatur patrem titubanti pede et militiam, ut Italorum mos est, discebat. talis igitur pueritia Itali erat, et tale initium ac fundamentum eruditionis eius. cum vero celeber ille Georgius Maniaces, Monomacho Romanorum imperatore, tyrannidem in Sicilia occupasset, aegre illinc Itali pater una cum filio aufugit; et in Longibardiam profugi ambo rediere, Romanis etiam tum subiectam. hinc Italus iste, nescio quo modo, Cpolin venit, cuiusvis eruditionis bonarumque artium nequaquam tum expertem. nam inde a Basilii Porphyrogeniti principatu usque ad ipsum Monomachi imperium litterarum studia, etsi fere iacebant, tamen non plane erant cxtincta, donec imperatoris Alexii teniporibus excitata, erflorescere coeperunt ac summa diligentia a philolugis tractari. nam antehac delicati plerique erant nugas-

que agebant ac coturnicum certaminibus et aliis turpioribus ludicris tempus terebant per mollitiem, litteras et oninem honestarum artium cultum vilipendentes. ita comparatos cum Italns homines hicce invenisset, et doctoribus umbraticis durisque atque agrestibus usus esset, (nam erant tum temporis tales in urbe nonnulli,) cum is igitur litteris erudiliis ab his esset, etiam Michaelem illum Psellum postea adiit, qui etsi praeceptorum doctoriim scliolas minime frequentaverat, tameu naturali ingeuii dexteritate et acumine, ad haec etiam dei auxilium nactus ob matris preces ardentissimas, crebris vigiliis ad sanctam deiparae in Cyri templo imaginem non sine lacrimis fervidis pro filii salute fusas, siunmum omnis sapientiae fastigium assecutus erat, et cum Graecorum simul et Chaldaeorum litteras apprime calleret, magna tum temporis doctrinae laude florebat. huic igitur Italus operam dedit, sed qiioniam nidi et barbaro ingenio erat, in adytum philosophiae penetrare non potuit, praecipue quod praeceptores, qua erat arro-

antia et harbara stoliditate, ne in discendo qiiidem ferre posset, innque omnibus se, etiam autequam didicisset, antecellere opinaretur, ipsi quoque Psello a primo limine se opponere coepit. dialecticae autem penitus immersus, quotidianos tnmullus in conventibus publicis concilabat, cum sopbisticas cavillationes sereret ac nibil non ex dialecliro genere proponeret et rursus eadem ratione probaret. hunc in familiaritatem receperunt imperator lunc temporis Micbael Ducas eiusque fralres, et licet secundo post Pselhim loco haberent, tameu amore cum nmplectebantur, et in doctis certaminibiis eu utebantur. erant cnim litterarum studiosissimi Ducae, et imperatoris fratres et TVIichael ipse. Italus vero ardeuti semper et furioso vultu Psellum iluebatur, et si qnando ille ut aquila perplexis Ilali captiuuculis uperevolarat, irritabatnr et freraebat, urebatur vel doiebat. quid postea? cxardescehat Latinorum atque Italoniiu in Komanos bellum; et Lonmibardiae lotius sinuil atque Italiae occupatio agitabatur. eo empore imperator Italum, scilicet ut familiaritate sibi coniunctum et

probum hominem, qui Italice bene sciret, Epidamnum misit. sed (ut rem breviter exponam,) cum res nostras prodere argueretur, mitteretnrque iam, qui inde eum pelleret, prospiciens id Romam fugit. dein, ut erat ille, ad poenitentiam versus, supplices imperatori litteras misit; cuius iussu Cpolin rediit secessitque in nionasterium, Pege dictum, et ecclesiam Quadraginta Martyrum. ibi, Psello post tonsionem Byzantio egresso, ipse philosophiam universam docebat docebat, principis philosophorum dignitatem nactus, Aristoteilsque et Piatonis libris interpretandis operam navabat. ac plurimarum quidcm habebatur litterarum cognitione praeditus; re vera tamen peritus modo erat, si quis alius mortalium, phiiosophia Peripatetica longe gravissima, praecipue dialectica. ad reliquas litterarum disciplinas nullo modo aptus erat: in grammatica claudicabat, rhetoricum nectar non gustaverat. itaque uec oratio eius concinna ac polita erat; et character austerus et horridus omnino. contraxerat doctrina supercilia, ac totus redolebat asperitatem. dialecticis autem rationibus plenae eius scriptiones erant, et oratio redundabat epicherematis, sed in disputando

tamen magis quam in scribendo. adeo autera valebat disputando nec superari poterat, ut qui responderet, ultro ad silentium atque ad angustias redigeretiir. nam interrogationes faciebat gemina utrimque fovea, et in puteum difficultatum iniiciebat, quocum disputabat. tanta peritia dialecticae cum esset, etiain continuls interrogatiunibus praefocabat adversarios, conliirbans eorum eorum percellens animum; nec erat, qui semel ciim eo congressus, labyrinthis se hisce expedire posset. coterum litteris admodum rudis erat, et irae perquain impotens; et si quam doctrinae laudem assecutus erat, eam irucundia obterebat obruebatque. disputabat enim tam liugua quam manii; et adversarium in angustias omnino venire non sinebat, nec sufficiebat ei oppresssisse os adversario, silereque ipsum coegisse; sed manus in barbain statim et capillum involabat, et contumelia statim excipicbat contumeliam: manu iuxta ac lingua homo indomilus erat. hoc unum habebat non alienum a philosopho, quod, ubi percusserat adversarium, iracundiam

mitteret, obortisque lacrimis poenitentiam profiteretur manifestam. quodsi quis etiam figuram hominis nosse cupit: magnum ipsi caput, frons admodura prominens, facies aperta erat; nasus libere spiritum emittebat. barba rotunda, pectus latum, membra corporis firma, statura procerioribus minor. pronuntiatio talis eral, qualis exspectari poterat ab eo, qui adplescens e Latinis huc pervenerat: graeca qnidem perfecte tenebat, sed non ab omni parte emendata utebatur pronuntiatione; quin nonnunquam obscurius efferebat syllabas. qiiae plane vitiosa pronuntiandi ratio ut multitudinem haud latebat, ita artia dicendi peritiores eum ut rustice loquentem reprehendebant. itaque scripta eius constricta quidem undique erant locis dialecticis, ceterum pravae conipositionis vitia ac soloecismi passim offendebant.

Hic igitur cum universae philosophiae praepositiis esset atque ad eum iuventus conflueret, (namque Proclum et Platonem et phi-

losophorum amborum Porphyrii et Iamblichi placita exponebnt, maxime vero Aristotelis tum ceteras artes explicabat cupientibus, tum cuni librum, qui quasi organi usum praebet: quo se potissimum iactabat, iit cuius inlerpretationi plus operae impenderat,) tameu nihil prodesse discipulis putuit per iracuodiam et morum importuuitatem. vide mihi eius discipulos, Salomouem lohaunem et lasitam quendam et Serbliam aliosque doctriuae, si forte, studiosos. horiim plerosque aulam frequentantes regiam ipsa postea vidi: uullo elegantiori studio imbuti, dialecticum agebaut motibus ineptis et membrorum quadam vcrordi iactatione; sani vero nihil seutiebant: ideas proferebant, ad huc metempsychosin subobscure, et alia quaedam eiusdem generis deliramenta. nam quis doctorum honiinum aulam non adiit, cum sacrum illud par tantopere iu iitteris divinis pcrscrutandis dies noctesque rUborarel? parenles meos dico imperatores. atque liic breviler digrediar; permittit enim lex oratoria. iiiemini matrrin Mieam imperatricem saepe, prandio iam apposito, librnni adhuc manibus tenuisse et cum aliorum patrum sanctorum, qui de dogmatis scripserunt, tum

praesertim Maximi philosophi atque martyris, opera pertractasse. delectabatur enim non tam quaestionum naturalium, quam dogmatum perscrutatione, veram sapientiam percipere cupiens. ac saepe hanc admirata, aliquando “quid, inquiebam, sponte animum ad tantam sublimitatem adiecisti? equidem tremo, ac ne summis quidem auribus ista percipere audeo. nam contemplativa illa et subtilis plane hominis oratio vertiginem, ut aiunt, affert legentibus." ad haec “laudabilem, inquit, metum istum scio; neque ipsa sine tremore ad libros hos accedo. tamen avelli ab iis nequeo. tu vero exspecta pauUisper: ubi ceteros prius libros cognoris, etiam horum suavitatem percipies." percussit mihi cor horum memoria dictorum, et in aliarum rerum narrandarum pelagus incidi. sed cohibet lex historiae; quapropter ad Itahim oratio redeat. is igitur cum inter illos illos, qiios dixi, discipulos regnans, omnes per contemtum tractaret, plerosque male sanorum ad rebellionem concitavil, tyrannosque ex ipsius disripulis non paucos reddidil; quorum quidcm multos adferre possem, nisi mcmoriam tempns delevisset. sed haec acciderunt, prius-

[*](C)[*](V. 119)[*](D)

quam pater meus rerum potitus esset; qui cum in hac urbe humanitatem omnem doctrinaeque cultum iaccre cerneret, litteris procul exsulantibus, ipse, si quae eruditionis scintillae sub cinere laterent, eas excitare studebat, et quicunque ad litteras tractandas propensiores erant, (erant autem pauci iique non ultra vestibulum philosophiae Aristotelicae provecti,) eos ad sludia impellere non destitit; sed sacrorum tamen librorum stiidium graecis litteris anteponerent, praecepit. Italum autem ubi omnia miscere multosque decipere intellexit, hominis explorandi curam commisit Isaacio seiiastocratori; erat quippe hic litterarum amantissimiit et in rebus gravissirois exercitatus. cum is illum talem esse cognosset, palam redarguit eum consessu publico, ar lic demuni ecclesiastico tribunali tradidit iussu fratris imperatoris. sed imperitiam suam cum occultare non posset, ibi quoqiie dogmata effuvit canoni contraria et coram ipsis ecclesiac antistitibus ludificari alia quaedam facere non desiit, qiiae inculti et barbari iugenii essent, ijtritio Garida ecelesiae tum temporis praeside. qui quidem in aedifi-

ciis magnae aedis eura detinuit, ut ad frugera, si posset, corrigeret. verumenimvero non multum abfuit, quin ipse celerius opinionum eius pravitate inficeretur, quam illum in viam reduceret, ut aiunt. nam totum sibi conciliavit Italus Garidam. quid inde? populus universus Cpolitanus ad aedem concurrit, Italum deposcensj ac fortasse ex summo is in mediam aedem deiectus esset, nisi clam tecto sacrae aedis ascenso, in latebra quadam se abscondidisset. at quae falsa iste tradiderat, cura aulicorum sermonibus agitarentur, ac nobiles haud pauci perniciosis istis dogmatis corrumperentur, imperatorisque animus magnopere hac re morderetur, in uudecim capita pravae istae Itali opiniones redactae et ad imperatorem delatae sunt; quae ipsa capita imperator Italum in aede magna ex ambone, nudo capite, anathemati subiicere iussit, populo universo exaudiente et anatheiua repetente. quo facto, cum Italiis sibi nequaquam temperaret, eademque rursus palam multis traderet el, licet admonitus ab impera-

tore, immodeste ac barbare descisceret, anathemati et ipse subiectus est. quanquam postea, poenitentiam iterum eo profitente, anathematismus ipse aliquanto levatus est. ac dogmata quidem exiude notantur anathemate; nomen vero eius oblique dumtaxat et obscure nec plerisque ad intelligendum aperte ecclesiastico anathemate damnatur. etenim tempore subsequente mutavit is senteutiam, et errorum, in quibus olim versatus erat, eum poenituit. negavit etiam animas post mortem in alia corpora migrare, et venerabiles sanctorum imagines coli nefas esse; quaeque de ideis tradiderat, ad doctrinae orthodixae regulam correxit; ut manifestum esset, ipsum sua se sententia damnare, quod a recto olim aberrusset.