Alexias

Anna Comnena

Anna Comnena. Annae Comnenae Alexiadis, Volume 1. (Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, Volume 38). Schopen, Ludwig, translator; Niebuhur, B.G., editor. Bonn: Weber, 1839.

[*](3. δὲ CP, correxi. 7. ὑπόδρομον, sed υ in ras. m. 2 C. 13. ἐδίδο*το C. 14. μεταβαλὼν P, μεταβῶν C. 15. ἵνα addidi. 22. διαναστὰν scripsi: διανιστᾶν C, διανιστᾷν P.)

Basilum vero ut principem sectae obstinatissimumque cum tota sancta synodus Naziraeorumque delecti tum et ipse Nicolaus patriarcha igne dignum censuere. quibus imperator quoque assentitiir; etenim frustra eum verbis saepe temptarat atque, ubi sinistrum eius ingenium cognovit quodque ab haeresi non desisteret, tum demum maximum in hippodromo rogum accendi iussit. effossa erat ingens illic fovea et immensa lignorum strues ex altis arboribus composita, ita ut montis instar esset. rogo deinde accenso magnaque multitudine et in solum hippodromi et circa gradus confluente et omnibus eventura expectantibus, iam crux figitur ex adverso daturque optio viro impio, num forte igne conterritus mutata sententia ad crucem accedat, incendii ut poena liberetur. aderat etiam omnis haereticorum turba intuens principem suum Basilium, qui tamen poena minisque contemptis cum procul rogum adspiceret, derisit vaticinansque insane angelos adfore dixit, qui ex medio eum igne eriperent, et submurmuravit Davidicum illud “ad te autem non verumtamen oculis tuis considerabis”. ut vero discedens

362
[*](C)[*](D)[*](V. 390)[*](P. 494)[*](4. CP, correxi. 8. τοῖς ὅλοις] τολ C, corr. m. 2. ἐξαπορουμένην C, corr. m. 2. 9. καὶ ὅμως C1, ὅμως καὶ C2. 11. αἱ τοῦ ex αὐτοῦ C 14. οὐδοπωσοῦν C, οὐδεπωσοῦν P. 19. ἐκεχήνει] ἡ in ras. m. 2 C. 21. μεμηνὼς] ν add. m. 2 C.) eum liberius illud horridum rogi spectaculum intueri passa est, (nam e longinquo sensit ignem surgentemque flammam conspexit fulminantem quasi et scintillas ardentes vibrantem in summam pyramidem lapideam, quae in medio stat hippodromo) tum saue audax iste igne conterritus et perturbatus in speciem plane desperantis oculos saepe avertere, complodere manus, femora tundere: attamen, quamvis solo fiammarum adspectu ita esset affectus, adamantis instar erat immotus, cum neque flamma molliret ferreum eius animum nec missae ab imperatore admonitiones movere eum possent: sive sumraa eum insania corripuit imminente dira necessitate interituque ac destitutus ratione, quid ipsi saluti esset, non iutellexit, sive, quod verisimilius videtur, diabolus menti eius densissimas tenebras offudit. ac constitit ad minas metumque omnem invictus detestabilis iste Basilius nunc quidem in rogum inhians, nunc in eos, qui aderant. omnibusque revera videbatur insanire, cui neque ad accedendum rogum neque ad retrocedendum animus esset, sed torpuit et immobilis
363
[*](B)[*](C)[*](6. τοῦ add. m. 2 C. 8. χείρων C, χεῖρον Ρ 11. 15. μανδύαν ex μάνδιν m. 2 C, 13. τοσοῦτον] τὸ et ν add. m. 2 C. ἐ*γάννυτο C. 22. Ss C, ora. P.) constitit eo loco, quem forte primum occupaverat. at cum multi sermones differrentur et praestigiae illius per omnium ora celebrarentur, veriti carnifices, ne forte diaboli, qui Basilio faverent, permittente deo horrendum prodigium ederent, quo ex medio tanto igne servatus iste in locum aliquem publicum prodiret et esset novissima haeresis peior priore, eius rei experimentum facere decernunt. etenim iactante illo mirificeque gloriante, vel ex medio igne intactum se conspectum iri, arrepto eius pallio “Videamus,” aiunt “utrum vestes tuas ignis tangat necne”, statimque id in rogum coniciunt. autem glorians adeo, quippe daemonis fraude perversus, “Videtisne” inquit “pallium meum in aerem evolare?” illi vero, e limbo cum cognovissent, comprehensum eum cum vestibus calceisque in medium rogum protrudunt, in eumque modum velut irata flamma impium devoravit, ut ne nidor quidem oreretur nec fumi mutatio existeret, nisi quod tenuis vaporis linia in mediis flammis apparebat. nam et ipsa elementa impiis adversari videntur, parcunt certe, ut
364
[*](D)[*](P. 495) [*](B)[*](V. 391)[*](10. C, τοῖς P. 11. παραδρόμοις CP, correxi. 13 ἣν C, τὴν P. 16. καινοπραγία Ρ, κανοπραγία C. 21 ἀναρρήσεως] ἡ ex corr. m. 2 C. 22. ἐξορμήσαντος scripsi: ἐξορμήσαντες CP.) rem non dubiam proferam, hominibus sanctis, sicuti olim a dilectis deo Babyloniis illis iuvenibus recesserunt, quos ut aureus quidam thalamus ignis circumdedit. at scelestus hic Basilius nondum in rogum sublatus erat, cum flamma iam, ut arriperet eum, procurrere videbatur. cum vero reliqui quoque, qui impietatis eius participes erant, adstans populus in ignem ut conicerentur posceret, imperator id non permisit, verum in maximi palatii porticibus peridromisque eos claudi iussit, spectatores dimitti. tum excepit improbos istos alia tutissima custodia, ubi diu retenti in impietate sua obierunt. id ultimum erat imperatoris factum certamenque post magnos illos labores et successus, in quo mira felicitate audendique fortuna usus erat. ac puto eos, qui praesentes fuerunt vel etiam eius consuetudine usi sunt, mirari etiamnunc res tum temporis gestas omniaque non veritatem sed somnium imaginemque iis videri. ex quo enim barbari post Diogenis non feliciter inde a primis, ut aiunt, carceribus contra eos profecti renuntiationem Romani imperii fines invaserunt.
365
[*](C)

[*](D)

[*](2. συνέσταλται] ὢ ex ι m. 2 C. 8. τρόμος scripsi: δρόμος CP. 9. εἰσπιπτόντων C, εἰπιπτόντων P. 16. ὀλίγον C, corr. m, 2. 17. Τζιμισκήν P, τζιμισχῆν C. 20. ἐμαυτῆς] εμ in ras. m. 2 C.) numquam usque ad patris mei regnum raanus eorum cessavit, sed et gladii et hastae in Christianos exacuebantur ac bella pugnaeque et caedea durabant: urbes solo aequatae, agri devastati, omnis Roanorum terra Christianorum cruore polluta. nam alii telis hastisque misere cadebant, alii e bonis suis eiecti in Persidis urbes captivi deducebantur. occupavit omnes pavor in antra lucos montes saltus a metuendis illis malis se abdere properantes. quorum alii lamentantes deum invocabant propter mala, quae in Persidem abducti patiebantur; alii. si qui salvi etiamtum erant in Romanis finibus, altis suspiriis lugebant hic filium, ille filiam, hic fratrem, ille fratris filium deplorabat praematura morte ereptos et mulierum instar lacrimas stillabant calidas; nec ulla tunc vitae condicio expers lacrimarum gemituumque erat. sed nemo imperatorum praeter paucos exceptis scilicet Tzimisce et Basilio exinde usque ad patrem meum vel summis pedibus Asiam attingere ausus est.

Verum quid haec? sentio enim de via regia declinasse me, siquidem duplicem dicendi laborem haec mea historia mihi imponit, ut

366
[*](P. 496)[*](B)[*](V. 392)[*](C)[*](2. μονῳδίαν] ι ex εἰ m. 2 C. 8. ἀνακόπτοντος] τος add. m. 2 C. 9. τοῖς ex τῆς m. 2 C. 11. κλαίειν κελεύοντος? 14. ἐπήνεγκε C2, ἐπήνεγκεν C1P. 18. ὑπερεκπί*πτειν C. 22. κατειλήφει] εἰ ante λ ex corr. m. 2 C.) et enarrem et deplorem, quae imperatori acciderunt, enarrem res gestas, deplorem autem, quae animum perederunt. iani cum coniungenda his videatur etiam mors eius omnisque sortis terrenae interitus, tamen dicta quaedam patris mei memini, quae, lacrimas luctumque dum excitant, ab historiae scriptione prohibent: etenim saepe ab eo matrem imperatricemque reprehensam audivi, quod viris doctis mandasset, ut historicis libris illius et labores et multa illa certamina ac pericula posteris traderent: lugerent potius se ac deplorarent, quae ipsi accidissent, mala. nondum sesquianno praeterito, ex quo redierat imperator ex expeditione illa, gravis ei morbus letalem laqueum innexuit, vel, si verum dicere oportet, totius mundi exitium perniciemque attulit. sed cum propositi magnitudo urgeat, quia et patris et matris inde a cunis amantissima eram, historiae leges transgrediar narrans, quod minime cupio, imperatoris finem. equestri enim ludo instituto, ubi vehementior eum ventus afflavit, humor se quasi resorbens extremis artubus relictis alterum humerum corripuerat,
367
hVhκh́λch[*](D) hίους [*](P. 497) καὶ fia?.?J3vhvvvhιόνων [*](B)[*](1. συ1ῃεσειν] ᾖε ex ἡ m. 2 C. 5. διαπορευόμενον τὸ ῥεῦμα? 6. ἴχοͅμεν CP,’ correxi. 7. Καλλικλέος CP, correxi. 11. σῳι- χωρουμενος scripsi : συγχρώμενος CP. 16. μωρίων P, correxi. 19. ἤκουον P, ηνκουσον C. 20. to??P, tijsC. σωπιθέμην C.) plurimique medicorum ne suapicabantur quidem quod inde pericu- lum nobis instabat. at Callicles Nicolaus (ita enim cognominatus fuit) vates nobis fuit abominandorum malorum seque metuere dixit, ne artubus extremis relictis aliam viam humor intraret peri- culumque insanabile aegroto afferret. sed credere non poteramus, quod noluimus. nec quisquam Callicle excepto purgantibus phar- macis corpus eius evacuandum censuit, quod minime hic eiusmodi medicamen sumere consuerat, sed prorsus abhorrebat a pharmacis bibendis; qua in re cum alii tum etiam Pantechnes ille Michael ei obsecuti purgationem arcebant. at futura prospiciens gravi voce iis Callicles obiecit, materiam ab externis articulis retractam ad hume- rum coUumque esse fluxuram; deinde, cum purgantibus pharmacis non exhausta primarias partes ac vel ipsum cor arripuisset, m- sauabilem morbum fore. adfui enim ipsa dominae meae iussu, ut medicorum disputationibus praeessem, eorumque sententias audivi. equidem Calliclls consilio assensa sum, sed plurimorum suffragium vicit. ac licet tum humor, ubi consuetos per dies imperatoris corpus te-
368
[*](C)[*](D)[*](V. 393)[*](4. ὑπὸ τῶν? 6. ἐπαγγέλλοντος? 12. ἐπίκειταί] αι ex ε m, 2 C. 15. ἐγγίνεταί] αι ex ι m. 2 C. προσαναγγέλλω C, προσαναγγέλω P. 17. καὶ] κ in ras. m. 2 C. 22. ὑπὸ addidi.) nuit, sese remisisset, convaluissetque aegrotus, nondum tamen sex menses effluxerant, cum periculosus morbus ex cotidianorum negotiorum nimiis sollicitudinibus publicarumque curarum concursu ei accidit. et audiebam saepenumero eum apud Augustam loquentem de malo idque quasi denuntiantem : "qui tandem accidit mihi morbus respirationis? cupio enim respirare profunde copioseque ac cordis sollicitudine levari; at saepe conando ne semel quidem ponderis quo premor particula me liberare possum, gravissimumque quasi saxum cordi meo impositum restat abrumpitque inceptum suspirium. nec causam invenio, unde tale mihi acciderit malum. et ut aliud tibi dicam, caput carissimum, particeps sensuum consiliorumque meorum, oscitatione saepe laboro, et spiritus inter trahendum prohibitus maximam mihi creat molestiam. qui sit alius hic morbus, qui me affecerit, si scias, indica." quibus auditis Augusta iisdem sibi malis laborare videbatur et ita imperatoris verbis afficiebatur, ut ipsa quodammodo spiritus angustia laboraret. itaque crebro peritissimos medicorum adhibuit in morbi-
369
[*](Ρ. 498)[*](Β)[*](C)[*](4. ἀνωμαλίας C, ἀνομαλίας P. 6. ὅπη] ἡ ex ι m. 2 C. lacunam signavi. 7, δίαιταν ***** C. 8. ἀπαγορεύσαντος τὰ scripsi: ἀπαγορεύσαντα CP.) que genus curiosissime inquirere coacta et proximas et remotas causas explorabat; sed arteriis manu tactis illi cum in omne arteriae pulsu multiplicis perturbationis indicium se invenire affirmarent, causam tamen perspicere non poterant. neque enim imperatoris vivendi rationem * fuisse, sed moderatissimam et parcam, qualis athletarum militumque est, ita ut superfluorum ciborum uutrimenta aversaretur, sciebant. itaque ad aliam causam respirandi difficultatem retulerunt morbique originem primariam nullam aliam dixerunt, nisi nimiam curarum contentionem et continuas sollicitudines, quibus excalfactum cor quidquid esset reliquum in toto corpore attraxisset. dein dirus morbus imperatorem adiit ac sine ullis induciis laquei instar urgebat crescebatque ita cotidie, ut iam non ex intervallis, sed continenter ac sine intermissione imperator vexaretur neque in alterutram latus cnbare posset neque omnino sine vi magna aerem spirando ducere. itaque medici omues arcessiti deliberandi causa morbo proposito sententiis differebant et alius aliam morbi naturam existi-
370
[*](D) [*](P. 499) [*](B)[*](4. ἂν ἀκαρῆ Ρ, ἀνακαρεὶ C. 6. ὕπτιος C, ὓττιος P. 9. τε C, om. P. 20. τρίτην C, . . . Ρ. 21. αὐταὶ C, . . . P. ἀχχόναι. P.) mans aliam proinde curationem praescripsit. sed utut erat, imperator se male habuit, quia ne ad breve quidem momentum libere spirare potuit rectusque semper residens ducere spiritum cogebatur; cum vero aut supinus nut in alterum latus recumberet, eheu strangulabatur; neque enim licuit ei quidquam aurae vel introrsum trahere vel emittere per reciprocandi spiritus vices. et quando miserans. eum somnus invadebat, item spirandi difficultate laborabat, ita ut omni tempore et vigilanti et dormienti ei perinde strangulationis periculum adesset. tum medici, quod purgantia non dabantur, ad sanguinis missionem se converterunt; sed incisa ad cubitum vena nihil levabatur eodemque statu manens vix respirabat, eratque metuendum, ne anhelans inter manus nostras expiraret. tandem, ubi levata est eius condicio antidoto ex pipere data, qui gaudium nostrum ostenderemus, prae laetitia nesciebamus; etiam deo sacrificia offerebamus. sed omnia vana, quia tertio quartove die statim eaedem praefocationes pulmonisque angustiae redierunt, ita ut verear, ne aegrior
371
[*](V. 394)[*](C) [*](D)[*](5. ἀπακμαζούσης CP, correxi. 9. συνδιανυκτερεύουσάν P, διανυκτερεύουσαν C. 11. χερσὶ C. 17. μηχανωμένης CP, correxi. καὶ ante στρωμάτων addidi. 19. μᾶλον C. 20. δὲ C, om. P.) factus sit illa potione, quae movere quidem humores, non autem superare potuit, immo mittendo eos in arteriarum cavitates valetudinem deteriorem reddidit. ac nulla iam recumbendi ratio crescente morbo inveniri facile potuit, totaque nocte a vespere usque ad mane imperator insomnis erat nec alimenti reive ad salutem utilis qaidquam sumebat. interim saepe vidi matrem continenter cum imperatore vigilantem et ad caput aegri in lecto eum manibus sublevantem spiritumque quodammodo procurantem. lacrimas vero fudit Niliacas copias snperantes. quantam vero curam eius die nocteque habuerit et quanto cum labore eum coluerit versando omni modo stragulorum statum, id dici non potest; at nulla positione levaminis aliquid capere poterat. nam sequebatur quasi et comitabatur adeo imperatorem morbus et continuo strangulabat; cumque de remediis desperaret, it in partem palatii meridiem versus sitam talique motione laxamentum oppressus
372
[*](P. 500)[*](Β)[*](C)[*](2. κεφαλὴν C, πρὸς om. P, 4. ἀλλήλως ? τὸν . . . πόνον scripsi: τῶν . . πόνων CP. περὶ C, om. P. 21, σῶμα] hic incipit fol. 243 b C.) invenit, quam eo Augusta perpetuam fecit, quod additis ad caput pedesque regii lectuli contis idoneis, ut viri eum circumferrent seque in eo munere exciperent, imperavit; eo modo e magno palatio ad Mangana delatus est. sed ne sic quidem imperator quidquam ad salutera profecit; ideoque Augusta, ubi morbum augeri vidit, humana ope desperata pro eo ardeutius deo supplicabat et crebris luminibus quovis in templo succensis perpetuaque carminum sacrorum decantatione praescripta egenos, ubicumque erant, terra marique donis ditabat. tum et monachos omnes, qui in montibus spehincisque habitabant vel aliter solitariam vitam agebant, ad intentas preces excitat et aegrotantes quique vincti compedibus et attriti erant, donationibus auctos ad precandum pro imperatore hortatur. sed cum imperatoris viscera in prominentem molem crevissent et pedes intumuissent ac febris eius corpus ureret, medicorum quidam febri contempta ad cauteria refugiebant, quae tamen tota curatio inutilis et
373
[*](v. 395)[*](D)[*](P. 501) [*](5. ἐπιλαβομένης CP, correxi. φλεγμηνάντων (ε in ras. ; γ ex corr.) C, φλεγμανάντων P. 6. ἀπαγχθείσης? 9. ἀσιτία seclusi. 12. ... P. . . . P. 13. . . . P. τῇ add. m. 2 C. 14...Ρ. καὶ τὰ C, κατὰ P. 16 P. . . . P. τὰ τε C, τατε P. . . . P. 17. ... P. ἐπαπειλοῦντος C, ἀπαπειλοῦντος P. 18. . . . πέρας Ρ. δίαῤῥοια. οὕπως sine lacuna P. 19... P. 20. ..P. 21...P. 22. . . P.) vana fuit; nihil enim cauterium iuvabat, sed eadem mala condicione et viscera et respirandi facultas manebant. postquam vero quasi ex alio fonte humor in gurgulionem influxit et palatum, quod Asclepiadae caelum appellant, corripuit, gingiva ipsa ardente ac faucibus strangulatis linguaque tumefacta obstructi sunt meatus in fine coeuntes, per quos cibi transmitti debebant, indeque horrendum mahim nutrimcnti exchisi imminebat. ac magnam sane, testis sit Deus, curam habui nutriendi eum cibosquc cotidie aflferebam ei manibus meis sorbiles eos facere cogens. verum omnia in curando tumore adhibita * apparebat toturaque studium et nostrum et medicorum * undecim vero dies praeterierant, postquam morbo captus est * perniciem minante * diarrhoea supervenit. ita aliud super aliud malum contra nos tum. volvebatur neque erat, cui * neque medicos neque nos circa imperatorem laborantes neque * sed cuncta ad perniciem inclinabant. ab-
374
[*](B)I[*](C)[*](1. . . P. σάλλω C. 2.. .P. ...P. 3. ... P. 4....P, στα om. P. 6. τις om. P. 7, κατατιτρώσκετο CP, corroxi. incipit fol. 244 C. 12. καίτοι] τοι ex corr. m. 2 C. 16. ἡμῶν om. P. 18. δῶν ἅτ et 19. ἐχώρησαν nuuc in C non compareut. 20. ὑπογύου C, ὑπογυίου P.) hinc res nostrae fluctibus et tempestate iactabantur, turbabatur rerum praesens status et metus et * contra uos extiterunt. habcbat quidem illa virilem semper animum imminentibus periculis resistens, sed maxime tum virilem animum ostendit et contra dolorem ac tristitiam strenue renitens stabat quasi quidam olympiouices adversus acerrimas illas aegritudiues pugnaus. saucia quidem erat aninio menteque turbata, cum videret imperatorem ita laborautem ; sed coutiuebat se et patiens erat malorum, et quamvis accipcret gravissima vuluera dolorque in medullam usquc peuetraret, tamen obstabat. nec tameu stillatim fluebaut lacrimae eius, tabequc vultus pulchritudinem afficientc naribus suspensa videbatur auima. quiutus decimus erat Augusti mensis dies, feria quinta hebdomadis illius, qua immaculatae dominae et dei genitricis dormitio celebratur : eius diei mane Asclepiadarum quidam, prout ipsis visum est, eius caput inunxerunt tumque domos abierunt non temere nec uecessitate quadam coacti, sed quod cognoverant periculum imperatori ilico immi-
375
m[*](D) [*](V. 396)[*](P. 502)[*](1. παν...P. 2. καὶ ...P. 3. μέντοι .. P. κυκλώσαντες CP, correxi. 4. ...P. ...P. 5. μεταλαβοῦσαν C, μεταλαβοῦσα F. ὕπνον. P. 6.δια...P. 7. βασιλέως ..P. λειποθυμίσας (λειποθυμίσας C1 λειποθυμίας C2)P. 8...P. ..P. 9. ...P. 10 P. 11. ..P. 12. ...P. 13. θανα...P, 14. ..P. γενόμενος..P. 15...P. τοιουτην ἀδημυνίαν με . . P. 17. αὕτην καταγενν . . P. πορφυρογέννητος] incipit fol. 224b C. 21. διεκπώμωος P, correxi.) ueus : crant enim tres medicorum principes, egregius Nicolaus Callicles et alius quidam Michael Pantechnes ex genere cognomen nauctus et * Michael eunuchus. Augusta vero * circumdante eam undi- que * cogente cibum capere * cum non cepisset omnino somnum * continuas totasque noctes impendisse curando imperatori * parebat. sed cum imperatorem extrema animi defectione esse ** animadverteret, expectans * vitam deiecit sese in * lamentabatur continuo et plangebat * in tali malorum incursione et * statim vitam profundere * imperator autemetsi morte * et opprimente eum * mortem tamen vincens * curam habebat Augustae et ** talem maestitiam * filiarum autem tertia haec erat secundum * porphyrogenita Eudocia. neque enim Maria, quae idem nomen ut alia Maria habuit, tunc, ut olira illa, ad domini mei pedes sedebat, ὢ ad caput eius occupata aquam ei dedit ex cypello, quod vocant, uon π poculo, ue molestiam ei saepe sorbendo crearet, palato tume-
376
[*](C)[*](D)[*](P. 503)[*](6. κάτα in κατατρυχομένη et ναγκά in καναναγκάζεις nunc in C non comparent. 10. πόντῳ scripsi: πόνῳ PC. λύπης . . Ρ : in C milla lacuna. εἶπε] Ρ. ’ δὲ oni. P. 11, . . μα P. 12. . . P. 13. . . . P. 14. . . P. . . P. . . P. 15. . . P. 16. . . . P. ἐπενούμην P. 17. . . . P. 18. . . . ἀναπνοῆς P. . . P. 19. ανεστρ . . ἀνεκτώμην Ρ. 20. ἀλ. . . . τὰ P. 21. . . . .P. 22 . . . . . P.) facto et lingua et faucibus, eum seilicet recreatura. is autem firma ac virilia tum, heu ultima consilia dedit: “quid ” inquit “te” ob instantem fiinem nostrum moeroro conficis nosque mori ante mortem quao imminet cogis? cur non cogitas tuam ipsius condicionem futuraquo mala, sed ipsa te tradis inundanti te maestitiae mari?” haec quidem dixit, Augustao vero refricuit magis * calamitatis. ego autem variis curis agitata * px-aesentibus amicis et postea * hominibus hoc meo opere * deum, quod nihil melius me habui quam * non * tota doloris tum facta eram * philosophiam eloquentiamque contemnens * occupata eram circa patrem * et arteriarum pulsus * spiritum imperatoris diligenter observabam, modo ad matrem me convertebam eamque pro viribus corroborabam: sed * partes et omnino insanabilia * impcrator se recipere ab ultima animi defectione * potuit et Augustae quoque aniaia una cum imperatore
377
I[*](V. 397)[*](B)I[*](C)[*](1. . . . . Ρ. . . . . . P. 2. ψαλλόμενον . . . τίνες P. 3 . . . . . . P. 4. . . . P. 5. . . . P. 6. . . δα P. συμφορῶν] incipit fol. 245. C. 7. συνεχέσι . . . . . εἰς P. 8. ἄλλα καὶ . . . . (9.) αὐτῷ mediis omissis P. ἐπιρρανθέντος C2, ἐπιῤῥαθέντος PC1. 13. . . . P. 14. . . . P. . . . P. 15. . . . P. 16 . . . . . P. ἐλευθεριώτερον] ι in ras. m. 2 C. 17. λει. . θυμίας P. 19. . . . P. 20. ἀποτεταμένον 21. . . . P.) abire properabat. ita affecta eram * et revera ut legitur in psalmis * quidem mortis tum nos * iam vero sensi mentis me impotem * insanivi enim neque habebam quod * et quo me verterem videns imperatricera mari calamitatum iniectam et imperatorem continuis animi defectionibus fini vitae proximum. sed * ille cum se ab altcra animi defectione recepisset frigida aqua inspersus rosdrumque suco a carissima sorore mea Maria, eadem de iisdem rebus Augustae mandavit. tum rursus tertiam in defectionem inci- dit * et mutatio videbatur regio lectulo * eorum qui corpus eius curabant. iam * et transtulimus imperatorem in lectulo cnbantem in partcm alteram domus quinque contignationibus insignis, si forte possot aerem liberius ducens ab animi defectione se recipere. spectabat enim pars illa septentrionem neque uUa aedificia erant * portis. sed successor imperii antea clam egressus est in domum separatam imperatoris cognita * et festinavit abire et properavit *
378
[*](D) [*](P. 504)[*](B)I . . . . . . . . I [*](1. ἐπείγετο CP, correxi Ρ. 2. τηνικάδε . . . . . . P. 3. . . . P. 4. ἐρίφθω C. . . . . . . P. κωκυτοῦ C, κοκωτοῦ P. 5. βασιλεία βασιλεία . . . P. θρόνο C. 6. . . . P. αὐτῇ om. P. 7. . . . . P. . . . .P. 8, ἀνοιμώζου C, ἀνοιμόζου P. . . . . . P. 9. ἐπι . . . P. 10. τοῦ om. P. . . . P. 11 . . . . P. ἀμπεχομένη . . . . . P. 12. κοκκοβαφῆ C, κοκκοβαφῆ C, P. κοκοβαφῆ R. ἐπα . . . . P. 13. ὃπως . . . P. 14. δὲ . . . . P. 15. ἐγκα . . . . Ρ. . . P. 16. αὐτῆς om. P . . . . . . P. 17 . . . . P. 18. χρὴ . . . . πίδας Ρ. 19. γινω . . . P. ὅτι] incipit fol. 245b C. scripsi: ἀπαγορεύση C, ἀπαγορευούσῃ P.) magnum palatium. urbs tum temporis * turbata enim erat neque tamen omnino * imperatrix autem “abiiciantur omnia,” cum planctu “diadema et regnum * potentia omnis et throni imperiaque * neniae. simul laraentabar cum ea * contemncns et una lugebant et * et discerpebant se ipsae miserabiliter gementes * ad sensum sui reducebamus eam * ultimam animam agebat imperator. et * expirabat ad caput * humi imperatrix sese abiecit adhuc induta * et calceos cocco. tinctos anhelans * vulnerabatur neque habebat, quo posset aestum animi tolerare. ** conversi iterum et paullum morati mamim imperatoris tangeutes ** illinc arteriac ipsius pulsuum * : nihilo minus tamen inridebant morti * et * et ostendebant bonas spes, quae non apparebant. hoc autem consilio quodam faciebant, quod intellegebant, cum vita decederet imperator, simul Augustam quoque animam esse efflaturam. sed
379
C[*](V. 398)[*](D)n[*](P. 505)[*](9. σταθηρὰ φωνὴ, τὸ V. 11 P. 12. ...Ρ. 13. ...P. ..μῶν P, ιγμῶν C, correxi. 14...P. 15....P. 16. ...P...P. 17. ... P. σφιγμῶνC. 18 P. 19......Ρ. ...μα P. 20. .....ευμωνος P. 21. τοῦ σεβασtοkράτορος Ρ. 22. ... P. ....Αλεξίαν P.) prudens illa imperatrix neque fidere iis neque diffidere poterat : fidebat iis, ut quos artis medicae peritos illos diu nosset; diffidere debebat, cum in summo discriraine esse vitam imperatoris videret. itaque in trutina quodammodo stans me saepe spectabat expectans oraculum meum, ut antea quoque facere solebat aliis malis accidentibus et quid vaticinatura essem opperiebatur. iam domina mea et carissima sororum Maria, decus generis nostri, constans illa mulier, virtutum omnium domicilium, inter Augustam atque imperatorem media stans manu interdum prohibebat ne * imperatorem conspiceret. ego vero applicavi * dextram manui eius et motionem pulsuum observabam ** admovebam manus capiti ** velum. in quo ** et regiam vestem ** toties admovebam robur quoddam * experiens arteriarum motionem fallebar *. neque enim robur erat quod apparebat*, sed cum spiritus magnum * distabat et arteria * missa vero manu jmperatoris et ad imperatricem * iterum attendi **. punge-
380
[*](B) [*](C)[*](D) [*](1 ......δηλῶσαι P. 2. σφιγμοῦ C. ... P. 3....τὰ P. ἀσφυξίαν P, ἀσφιγξίαν C. ...P. 4. τελεώτατα C, τελεόμέγα P....P. 7. ἡ δὲ] incipit fol. 246 C. 8. ὅλοις P. μέγα ...P. 9. τὴν P. 10. συνορᾶν P. ἀποκλαύσομαι C, ἀποκλαύσωμαι P. 11. ...] τὴν P. 12. λαβοῦσα P. 13. ...P. ἀπορριψαμένη C, ἀποριψαμένῃ P. ...P. 14. καὶ] ...P. 15. εὑρίσκετο P. 16. εἰ..P. 17. πρᾶγμα sinc lacuna P. χηρείας C, χειρείας P. 18. ὁμιλήσασα, λαβοῦσα P. τὴν...P. 19. 19. κεφαλῇ P. 20. ψυχὴν Ρ.) bat me saepe, ut indicarem pulsus rationem. cum autem * iterum attigissem et remissas cognossem vires ot desiisso pulsum omnino arteriarum, ego * demisi caput torpescens et exanimata in terram despiciebam neque quidquam loquebar, sed manibus faciei admotis retro abiens lugebain. atque illa quid rei esset intellegens et omnino desperans lamentata est vehementer, ut longissime eiulatus audiretur. sed quomodo possim describere * totum torrarum orbem * vel qui meam condicionem deplorem? regium illa capitis tegmen abiecit crinesque illos cultello arrepto ad cutem desecuit et cocco tinctis calceis abiectis nigros postulavit, quicumque praesto essent. mutare vero etiam purpuream pulla cupiens statim sibi hanc parare non potuit. iam ex iis vestimentis, quae tertia sororum mearum habebat apta tempori et condicioni viduitatis, quac iam dudum mala experta erat, * accepit imperatrix iisque se induit et * et nigrum vehim capiti imposuit. atque hoc ipso temporis momento imperator sacram animam deo reddidit, meusque sol occi-
381
[*](V. 399)[*](Ρ. 506)I[*](Β)[*](C) [*](1. . . . . . P. . . . . P. 2. ἀνοι . . P. 3. . . . P. 4. αὐτοῖς . . . . . P. παύσαντα P. μὶν οὑν . . . P. 5. γράφω. κα μνημονεύω P. 6. αὐτοκράτορος καὶ P. 7. μήποτε ἄρα ὄνορ P. ἐστὶ τὰ νῦν—ὄναο om. P. 8. ἔκστασίς τε . . . P. περὶ ἐ . . Ρ. 10. . . . Ρ. 11. . . . Ρ. . . . Ρ. 12 ἐκπνεύσαντος . . . P. 13. μὴ . . . . . Ρ. 14. καὶ μετεώρων P. κωμάπων Ρ: κυμάτων ? ἐν . . . Ρ. 15. ζωὴν ἔγραψα sine lacuna P. 16. τραγῳδίαν P. incipit fol. 246b C. cf. Eurip. Or. 2 sq. 17. . . .P. 18. πεποίηκε Ρ. 19. φωστῆρα Ρ. καὶ . . . P ; at nihil in C deest.) dit * qui dolore non eraut oppressi lugebant, plaugebant tristem in modum eiulantes, in caelum voces tollebant * benefactorem, qui ipsis omnia *, deplorantes. ego vero * ipsa mihi diffido, num atquo scribam et narrem mortem imperatoris, et oculis manus applico, num forte somnia sint quae a nobis narrantur, an, si non somnia, animi quaedam alienatio * et insania et oculorum perturhabio * et mira. qui enim amisso eo viventibus intersum et spirantibus, vel cur non una reddidi et ipsa animam vel una cum mortuo et ipsa mortua sum et sine sensu interii? sin minus *, cur non ex alto sublimique loco me deieci, vel ** magnis calamitatibus vitam *? sed, ut in tragoedia legitur, nihil est mali et calamitatis divinitus missae, cuius onus ego non feram. ita enim deus calamitatum magnarum me fecit domicilium. amisimus tantum totius mundi himen, magnum Alexium: tamen anima infelicissimae
382
[*](D)[*](P. 507)[*](1. ..βη P. 2. πάμφωτος ἐκείνη P. 3. δύσεως Ρ. 4. ..ῶμεν P. 5. ..P. μεγάλων P. 6. κορυφιαιότατων sic P. 7. ..P. 8. πεοιστάσεσι Ρ. 9. δυναστεύοντος P. 10. εἰς πέλαγος P. ὅλοις P. 11. παρῆνΡ. 12. ὰδα.. τὶς ἥν Ρ. 13. ..Ρ. 14. εὐ.....μυρίους P. Νιόβην μετά sine laciina Ρ. 15. ...εἰς V. 16. μεταβαλοῦσα CP correxi. ..εἶτα P. 17. εἰς.. φύσιν παραπέμπουσσν P. 18. ἀθά .. καὶ εἰς P. 19. .. P. 20. ...P. 21. αἰσθη...ἄρα P.) corpus tuebatur. extincta est et maxima lux, luna potius pleno collucens orbe, illa orientis occidentisque re et nomine Irene imiteratrix : tamen vivimus et aerem spiramus. deinde cum alia super alia mala accidissent magnaque fulgura nos tetigissent, summum malorum intueri Caesaris mortem cogebamur et resorvabamur tanto calamitatum impetui. nonnullis enim diebus post morbo ingravescente et arte medica desperante in maeroris pelagus abrepta id solum omnium dolui, quod anima mea otiamtum remansit in corpore; quae nisi adamantina fuisset vel ex alia quadam materia corifecta * et plane singularis, interiissem * millies moin debuissem. Nioben * audimus in fabula * in lapidem conversam esse propter maerorem * doinde post mutationem in *** in naturam sensu carentem. ego igitur et * quam illa, quod post maximas * calamitatum perstiti sic sen-
383
[*](B)[*](V. 500) [*](C)[*](1. ἀμοι . . . . ἀπορέειν P. 2. . . P. οὕτως om. P. 3. συμφορὰς . . . P. 4 . . . . P. 5. . . . P. δυστυχέστερον C, δυστεχέστερον P. τῶν C, τὸν P. κακῶν om. P . . . P. 7. . . . . ἔληξεν P . . . . . P. 8. . . . P. 10. fi] incipit fol. 247 C. μου . . . P. 12. συγκατακλύζουσαν C, συγκαταλύζουσαν P. . . . P. 13. . . . P. 14. ti . . . . . . . . om. P. in P sequitur hoc distichon: Λῆξεν ὅπου βιότοιο Ἀλέξιος ὁ Κομνηνός,ἑῴα καλὴ θυγάτηρ λῆξεν Ἀλεξιάσος.) Gronovius ante hos versus habet haeccf. Schopen. praef. p. XIV). tiens ** in saxum inanimum *** sensu carens in calamitatibus * tanta mala perferre et in * palatia ex hominibus excitari mihi intolerabilia * infelicius etiam quam Niobes casus * usque eo progressa dira * desiit. satis esset, post amborum imperatorum excessum et Caesaris mors et illorum * ad conlritionem et animi mei et corporis; nunc vero ut amnes ex altis montibus defluentes ** malorum flumina * ut in unum torrentem domum moam inundantem. iam vero finis sermoni imponendus est, ne dum tristia doscriliimus magis exacerljescamus.