Declamatio 41

Libanius

Libanius, Declamatio 41, Libanii Opera, Vol 7, Declamationes XXXI-LI, Foerster, Teubner, 1913

ἐγὼ δὲ ὅτι μὲν καὶ δι’ ἐκείνων ἂν ἦλθεν ὁ λοιμοὺς σβεν- [*](5 cf. t. I 479,5; III 145,5) [*](1 καὶ om Β Ι ταῦτα ΜΒ 3 ἂν — 4 μᾶλλόν om Μ | ἢ scripsi e PPar cum lacobsio Lect et Sinteni εἰ MosB 4 τῶν ante κατ’ Μ 6 τούτων ParM 7 ἀργυρίου Par sed ῥίου in ras m 2 ἀργυρίων Β | εὐπόροις Par sed in ras m 2, Mos et coni lacobs Lect 9 εἷναι Par sed εἷ in ras 4 litt m 2 10 διατί PB 15 μὴ δὲ PParB | διὰ τοὺς φθονοῦντας τουτουσὶ τοῦτο εἰσὶ καὶ διαβάλλοντας γρ in marg Mor Ι του- τουσὶ Par sed του(2) in ras m 2 17 γεγένηται scripsi e Par MosMB et γρ in marg Mor γέγονεν Ρ edd scriptura in Cr haud perspicua 18 καὶ — σβεννύων in lac 30 fere litt om Μ | ἐκείνων scripsi e PParMos et γρ in marg Mor ut Re ἐκεῖνον Β edd scriptura in Cr haud perspicua | ἂν ἦλθεν scripsi e Β ἦλθεν ἂν PParMos edd | λοιμοὺς scripsi λοιμὸς ΡΜοsΒ edd sed ,,Leg. suspicor λοιμὸν aut λοιμοὺς“ Re λογι- σμὸσβεννύων Par sed γρ ὁ λοιμὸν σβεννύων in marg m 2 scrip- tura in Cr haud perspicua)

384
νύων αὑτὸν ποιῶν πλείονος ἄξιον, οὐδὲν οἶμαι δεῖν ἐπισταμένους διδάσκειν· περὶ δ’ αὖ τῆς διαβολῆς ἐκεῖ- νο λέγω· τίς οὐκ ἂν ἠνέσχετο ῥημάτων ὀλίγων καὶ βλασφημίας τινὸς μέλλων συκοφάντας τοὺς λοιδοροῦν- τας ἐλέγξειν; πῶς δ’ ἂν οὐ μᾶλλον ἀπέπνιξας τοὺς τὴν σὴν βασκαίνοντας δύναμιν, εἰ ταύτην ἔδειξας ἐπὶ τῷ τῆς πόλεως ἀγαθῷ κεκτημένος; ἐγὼ πρῶτος ἀναστὰς ἐκάλουν ἂν ἐκείνους λοιμοὺς καὶ τῆς πόλεως ἐχθροὺς καὶ τιμωρίαν ἀπῄτουν. ἀλλ’ οὐ τὸν φθόνον ἐδεδίεις. πόθεν; ἀλλ’ ᾔδεις οὐδὲν ὄν παρὰ σαυτῷ τοσοῦτον. διὰ τοῦτ’ ἐπῄνεις ἡμᾶς παρὰ τὸν θεὸν βαδίζοντας.

28. Μὴ ὅσα φασὶν οὗτοι δύνασθαι, πάντα τούτοις, ὦ πολῖται, δυνατὰ νομίζετε, ἀλλὰ τὰ μέν, τὰ δ’ οὔ, καὶ τὰ μὲν σφόδρα, τὰ δ’ ἥκιστα. τοῖς γὰρ οἷος οὗτός ἐστιν ἀνελεῖν μὲν συμφορὰν οὐκ ἔστι, ῥάψαι δὲ καὶ κατασκευάσαι. διὰ τοῦτο τῶν μισουμένων μᾶλλόν εἰσιν ἢ τῶν τιμῶν ἀξιουμένων. εὐδαίμονα μὲν γὰρ ἐποίησαν οὐδένα, πολλοὺς δὲ ἀθλίους.

πόθεν δὴ τοῦτο τοι- οῦτόν ἐστι; τῶν δαιμόνων οἶ μὲν χείρους καὶ κακῶς ποιεῖν πεφυκότες τέρπονταί τε τοῖς ὑπὸ τούτων δρω- [*](RIV 733) μένοις καὶ συγκαταπράττουσι | τὰ δεινὰ δὴ ταῦ- τα καὶ ἀπολλύντα ἀνθρώπους. μεθ’ ὧν οὗτοι διιστᾶσι [*](8 cf. t. I 168, 9; III 187, 4. Dem. Aristog. I p. 794, 5) [*](1 αὐτὸν scripsi e CrB αὐτὸν PParMosM edd 5 οὐ inserui e Β om PParMosM edd scriptura in Cr incerta 6 πρὸς ante τὴν ΜοsΜ Mor et inser Par 2 del Re | ἢ ante εἰ Μ et inser Par 2 et inserendum coni lacobs Lect 11 δια- τοῦτ’ Ρ I ἡμᾶς in marg Par 2 13 ὦ παῖ Ρ ὦπται ἢ Par sed ἢ inser m 2 Ι νομίζεται Par 14 τὰ(1)] ταῦτα Par 16 τοῦτο Β | μᾶλλον τῶν μισουμένων Μ | μισούντων Mos 17 των Mos)

385
φίλους, ἐκπολεμοῦσι πρὸς αὐτὴν συγγένειαν, πλοῦτον διεσκέδασαν, πενίαν ἐπήνεγκαν, ὀφθαλμὸν ἐξέκοψαν, γλῶτταν ἀπέστρεψαν, κωφὸν ἀπέφηναν, πόδας ἔδησαν, χεῖρας ἐπήρωσαν, σῶμα συνέτηξαν, πολλὰ πρὸς τού- τοις, ἃ ὅπως μὲν δύνανται καὶ τί ποιοῦντες ἢ λέγον- τες, οὗτος μὲν οἶδε καλῶς, ἐγὼ δὲ οὐ μεμάθηκα μηδὲ μάθοιμι. ταῦτα δ’ οὖν ἐστι τὰ τῆς τούτων συμμορίας καὶ τοῦτο ἔργον τῆς καλῆς ταύτης τέχνης.

τῶν μὲν οὖν πονηρῶν δαιμόνων αὑτὸν καλείτω φίλον, οὐ- δὲν ἀντιλέγω, παρ’ ὧν δὲ τὰ χρηστὰ τοῖς ἀνθρώποις καὶ αἱ τῶν κακῶν ἀπαλλαγαί, τούτοις οὗτος ἐχθρὸς ἀπ’ αὐτῆς τῆς πρὸς τοὺς ἑτέρους φιλίας. οὐ γὰρ οἷόν τε τὸν αὐτὸν παρ’ ἀμφοτέροις δύνασθαι, ἀλλ’ ὅστις τι δι’ ἐκείνων ἔβλαψεν, οὗτος τοῦ δύνασθαί τι καὶ διὰ τούτων ὠφελεῖν αὑτὸν ἀπεστέρησε. βλάπτουσι δὲ ἕνα ἄνδρα καὶ δύο, κἂν τὰ μέγιστα δυνηθῶσιν, οἶκον ὅλον καὶ πόλιν. τῷ μὲν εἶναι κακοὶ καὶ μὴ διδόναι δίκην ζημιοῦσι, τῇ τέχνῃ δὲ καὶ τοῖς φαρμάκοις οὐδέν.

31. Καὶ τί δεῖ πόρρωθεν τὴν τούτου περὶ τὰς εὐεργεσίας ἀδυναμίαν ἐλέγχειν ἔχοντα ἐκ τῶν νῦν τοῦτο ποιεῖν; ἄνθρωπος κλῆρον παρατρέψαι μὴ δυ- [*](3 cf. t. I 269,6; III 133, 18 cum Add. et Corr.; VI 128, 9. Dem. fals. leg. p. 406,4 21 cf. p. 376, 21 sq.; 390,7) [*](2 ὀφθαλμὸν reposui e PParMB scriptura in Cr abrasa ὀφθαλμοὺς Mos edd 6 μηδὲ scripsi μήτε libri sed scriptura in Cr abrasa, edd 9 αὐτὸν PPar 10 τοῖς ἀνθρώποις τὰ χρηστὰ Mos 11 δὲ post τούτοις PParMosM edd scriptura in Cr abrasa delevi 14 τί(1) PPar | καὶ om Μοσ 15 αὐτὸν Ρ ParB edd | ἀπεστέρηται Mor 17 ὅλην ΜοsΜΒ sed in hoc η in ras, et γρ in marg Mor | δὲ ΜοsΒ sed in hoc in ras, et γρ in marg Mor Ι τὸ PPar et γρ in marg Mor | κακοὶ scripsi e Par sed ὶ ex ν corr m 2, ΜοsΜΒ sed in hoc ι in ras κακὸν Ρ edd sed ,,malim κακοὶ“ Re)

386
νηθεὶς πόλιν ὅλην ῥύεται νόσου; ἄνθρωπος ἄχρηστος <τῷ> κινδυνεύοντι παιδὶ λοιμοῦ περιγίνεται; οὐκ δίεις μὴ λάχῃ; τέ οὖν λαχόντος τρέμεις; ἀλλ’ ἐδεδίεις μὴ λάχῃ; τί οὖν οὐκ ἐποίεις μὴ λαχεῖν; ἀλλ’ οὐ προσ- ἐδόκησας; ποῦ τοίνυν ὁ θαυμάσιος μάγος;

ἐῶ τἄλλα, ἀλλ’ ἔχομαί σου τοῦ παιδὸς νῦν ἐγὼ καὶ οἶδε πάντες καὶ θύειν μέλλομεν. νίκησον ἡμᾶς, ῥῦσαι τὸ σῶμα, τῶν χειρῶν ἐξάρπασον ἴ’ ἀφάνισον τὸ μειράκιον νεφέλῃ, ποίησον ἡμᾶς δοκεῖν ἔχειν αὐτὸν οὐκ ἔχοντας. [*](RIV 734) ὁρᾷς ὡς ἀπορεῖς καὶ ἐξελεγχόμενος | οὐκ ἔχεις τι χρήσῃ;

33. Τίνα δὴ παρεχόμενος τοῦ παύσειν τὸν λοιμὸν ἀπόδειξιν ἀξιοῖς ᾧ θαρροῦμεν ἀφέντας οἶς οὐκ ἔνι πιστεύειν ἀναμένειν; ὅτι, φησίν, εἰ μὴ σφόδρα ἐπε- πείσμην ἀρκέσειν πρὸς τὸ ἔργον, οὐκ ἂν ἐπηγ- γελλόμην. τί γὰρ ὄφελος αὖθις ἐπὶ τὴν σφαγὴν ἀγομένου τοῦ παιδός;

ἓν τοῦτο πρῶτον, ὦ μάγε, τὸ μὴ τήμερον αὐτὸν ἀποθνήσκειν. σὺ δ’, ὡς εἰκός, αἰτήσεις καὶ τὴν ἐπιοῦσαν ἡμέραν καὶ τρίτην καὶ τετάρτην καὶ δέκα καὶ δὶς τοσαύτας φάσκων τῶν εἰς τὴν ἴασιν φερόντων τοῦ μὲν εὐπορεῖν, τοῦ δ’ οὔ- πω, μεῖζον δὲ ἐκεῖνο τὸ μήπω φαινόμενον δύνασθαι. [*](20 Her. IV 90) [*](2 τῷ inserui om libri edd Ι παιδὶ inser Par 2 6 τ’ ἄλλα Β Ι οἶδα πάντως PPar et γρ in marg Mor 7 ἐμέλλομεν Par) [*](9 αὐτὸ Β 12 παρεχόμενος Par sed ος in ras m 2 13 ἀφέντας scripsi ἀφέντες libri edd Ι ἔστι Par 17 ἀγόμε- νος Β | αἰτεῖς post πρῶτον deesse censet Re perperam, ut servavit lacobsius Lect 20 δεκάτην Β | δίς τοσαύτας Par sed δίς το in ras m 2 21 εἰς om Μ | τὴν om ParM | inde a μὲν usque ad ἐμὲ p. 389,20 in Cr abrasa | εὐπορῶν Mos Mor sed in hoc γρ εὐπορεῖν in marg | δὲ edd 22 ἐκείνω PPar | ,,post φαινόμενον videtur εὑρεῖν vel πορίσασθαι vel tale deesse“ Re perperam, ut observavit lacobsius Lect)

387
διαλέξῃ τι καὶ περὶ σελήνης καὶ τῶν τοῦ μηνὸς ἡμε- ρῶν καὶ ὅλως ἄλλα ἐπ’ ἄλλοις εὑρήσεις ἀναβολὴν ἔχοντα. τὸ δὲ ποιεῖν μὲν οὐδέν, ἀεὶ δὲ ποιήσειν λέγειν χρόνους ἐμποιεῖν ἱκανόν.

ἓν μὲν τοῦτο οὐ μικρὸν τούτῳ κέρδος, ἕτερον δὲ μεῖζον ἢ οὐδὲν ἔλαττον τὸ πολλοὺς ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις πρὸ τοῦ λαχόντος τῶν πολιτῶν ἀπελθεῖν. ἡγεῖται γὰρ καὶ τῷ παιδὶ καὶ αὑτῷ τοῦτό γε οὐ φαύλην παραμυθίαν οἴσειν καὶ ἃ δράσει μὴ λυόμενος ὁ λοιμός, κουφιεῖν αὑτῷ νομίζει τὴν συμφοράν.

τί δ’, ἂν εἰπὼν ἀνάγκην εἶναι νύκτωρ περιελθεῖν τὴν χώραν καὶ παρεῖναι δεῖν τῶν μὲν ἄλλων οὐδένα, τὸν υἱὸν δὲ μόνον, ὅν καὶ μόνον οἷόν τε τῶν τοιούτων κοινωνεῖν, τούτων I δὲ [*](RIV 735) οὐ συγχωρουμένων μάτην ἅπαντα πεπράξεσθαι, ἂν τούτοις ὑμᾶς ἀναγκάσῃ τοῖς λόγοις παραδοῦναι τὸν υἱὸν αὐτῷ, τὴν τῆς πόλεως ἀσφάλειαν, ἔπειτα ἀπιὼν οἴχηται παρὰ τοὺς οὐχ ἡδέως πρὸς ἡμᾶς ἔχοντας, τί χρησόμεθα; εἰπέ μοι. ἐπ’ ἄλλον ἥξομεν; καὶ τίς ἀνέ- ξεται; ἀλλ’ εὑρήσομεν;

ἂν οὖν χαλεπαίνων ὁ θεὸς μάταιον τὸ πρᾶγμα ποιῇ, πέμψομεν, νὴ Δία, παρ’ αὐ- [*](4 Dem. Phorm. 2 p. 944, 9) [*](1 τί libri edd 2 ἐπ᾿ ἄλλοις ἄλλα Β | εὑρήσεις ἐπ’ ἄλλοις Par 3 μὲν — 4 ἐμποιεῖν om Mos 4 χρόνους scripsi e Par Μ coll Dem. l. l. χρόνον ΡΒ edd sed ,,non displicet lectio B(avarici) χρόνους ἐμποιεῖν ἱκανὸν“ Re | ἐμποιεῖν scripsi e Par ΜΒ ut coni Re ἐμποιεῖ Ρ edd | τοῦτο om Β 5 τούτῳ Mor sed γρ τοῦτο in marg | τὸ ante κέρδος ΜοsΒ edd τε Par 8 αὐτῶ PParMosB edd 9 αὐτῶ libri Mor corr Re 12 ,,aut pro ὃν ἰeρ. est ὡς aut illo servato ad οἷόν τε addendum est εἷναι“ Re τὸν lacobs Lect 13 οἷόν τε Β 14 πεπράξεσθαι scripsi e Mos ut coni Re πεπράξεσθε reliqui libri (πεπράξεστε Par sed σθε in marg m 2) edd 16 num <πρὸς> τὴν? 17 οἴχεται PParB 19 ἄλλον?)

388
τὸν πάλιν καὶ τὴν νόσον ἐροῦμεν καὶ ζητήσομεν φάρ- μακον; ὁ δέ, ὦ πάντων ἀνθρώπων ἀτοπώτατοι, φήσει, ὑμεῖς ἑτοίμου τυχόντες βοηθείας, ἐν χε- ροῖν τὸ θῦμα ἔχοντες, κύριοι τοῦ μηκέτι νοσεῖν γεγενημένοι λόγων ἠκούετε μετὰ χρησμούς. τί οὖν εἰρωνεύεσθε καὶ ἀνθρώπους ἔχοντες ἡμῶν ἀμείνους οὐ δι’ ἐκείνων ἀπαλλάττεσθε τῶν δυσχερῶν; τί οὖν τότε ποιήσομεν; αἰτιασόμεθα, νὴ Δία, τοὺς τούτῳ βεβοηθηκότας καὶ ὧς οὐκ ἐχρῆν ὑπαχθῆναι δακρύοντος ἐροῦμεν. ἀλλ’ οὐδὲν ἧττον ἀπο- λούμεθα.

πῶς οὖν οὐ πολλῆς δυστυχίας διὰ τῶν τοῦ μάγου λόγων τῆς τε φαινομένης λύσεως ἐκπεσεῖν καὶ μηδεμίαν ἀντὶ ταύτης ὕστερον ἔχειν; καὶ οὐκ ἐν- ταῦθα ἔστηκε τὸ δεινόν, ἀλλ’ οὐδ’ ἐπ’ ἄλλην ἀκαιρίαν καλούμενος <ὁ θεὸς> ἔτι βοηθῶν συλλήψεται. διὰ ἕν ἀνθρώπους εὐσεβεῖς ἐξέληται κινδύνων; καλόν γε εὐσεβείας τὰ παρόντα τεκμήριον. οὕτως ἡμῖν εἰσάπαξ καθίστησι δυσμενῆ τὸν Πύθιον τὸ τούτῳ πεισθῆναι τήμερον, καὶ δέος ἐστὶν οὐ μικρὸν μὴ καὶ ἄλλο τι τῷ λοιμῷ προσγένηται καὶ τοῦτ’ ἀνίατον τῇ πόλει τῆς ἐκ Δελφῶν ἡμῖν ἀποκεκομμένης ἐλπίδος.

[*](11 cf. p. 392, 16)[*](3 φήσει scripsi e Par sed e φησὶ corr m 2, ΜοsΒ PM edd | ἑτοίμου τυχόντες Bcripsi e Β τυχόντες ἑτοίμου Ρ ParMosM edd 4 ἔχοντες post θῦμα inserui e Β, post βο- ηθείας Mos, post χεροῖν Μ, post έν in marg inser Par 2 om edd sed ,,aut ἐν χεροῖν ἔχοντες aut ἐκ χεροῖν ἀφέντες“ Re 6 ὑμῶν Β 9 τοῦτο Par 10 ἀπολλούμεθα PPar sed in hoc λ(2) in ras m 2 11 οὐ — p. 389,20 πῶς οὖν om CrPPar ΜοsΜ edd e Β primum in lucem protraxi Mus. Rhen. LII 297 | οὐ in ras Β 15 ὁ θεὸς post καλούμενος inserui Mus. om B I διατί Β 17 τε κμήριον scripsi τεκμήρια Β 19 καὶ ἄλλο τι Bcripsi κἀν ἄλλο τι Β κἂν ἄλλο τι — προσγένηται, καὶ τοῦτ’ ἀνίατον <ᾖ> scripsi Mus. Rhen.)
389

39. Καὶ μὴν κἀκεῖθεν, ὦ πολῖται, μάθοιτ’ ἂν ὡς οὐ δεῖ τούτῳ προσέχειν. ἐρωτῶ γὰρ αὐτὸν ἐναντίον ὑμῶν· παῖδα ἕτερον ἐν παραβύστῳ θύσας νικήσεις τὸν ἀντίπαλον; τίνα τοῦτον; πόθεν λαβών; τίνος δι- δόντος, 〈ὅπου γε οὐδένα〉 ὀνομάζει τὰ λόγια; πόσῳ δὲ δικαιότερον τὸν λαχόντα ἀπελθεῖν;

ἀλλ’ ἑτέρῳ τρόπῳ τὴν θεραπείαν εὑρήσεις; ἀλλ’ ὁ χρησμὸς τοῦτον εἶναί φησι μόνον. εἰ δὲ ἐνῆσαν πλείους, οὐκ ἂν ἀπεκρύψατο τὴν ἀφθονίαν τῶν τῆς ἰάσεως ὁδῶν ὁ θεὸς οὐδ’ ἂν ἐγένετο χείρων τουτωνὶ τῶν ἰατρῶν οἱ φιλοτιμοῦνται τῷ πολυτρόπων μεμνῆσθαι θεραπειῶν, ἀλλ’ εἶπεν ἂν ἐξαριθμῶν ὅτι ἢ τὸ ποιήσασιν ἢ τὸ ἤ, νὴ Δἵ, ἕτερον ἢ πάλιν ἄλλο τι ἢ τοῦτό γε αὐτὸ νῦν ἀνῃρημένον ὑπάρξει τὸν λοιμὸν διαφυγεῖν. ἀλλ’ ὁρᾶτε ὡς πάντα τἄλλα ἀφεὶς ἐν τούτῳ μόνῳ φησὶν εἶναι τὴν βοήθειαν τούτους, οἶμαι, θηρεύων ὡς ἂν καὶ τῆς τοῦ λοιμοῦ γενέσεως ἐκ τούτων οὔσης, τοῦ μὲν εἰσηγουμένου καὶ προεμβάλλοντος, τοῦ παιδὸς δὲ ἀκολουθοῦντος καὶ πειρωμένου μιμεῖσθαι.

41. Πῶς οὖν, φησίν, οὐκ ἐμὲ σφάττει; ὅτι δει- νοτερὸν ἡγεῖταί σοι τῆς σαυτοῦ τελευτῆς τὴν τοῦ παιδός. βαρύτερον δὲ πᾶσιν ἀνθρώποις ἡ ἐν τῷ περι- εῖναι λύπη τοῦ θανάτου. διὰ τί οὗν, φησί, μὴ [*](3 cf. t. m 9, 1; V 400, 9. Dem. Timocr. p. 715,20) [*](5 ὅπου γε οὐδένα scripsi περὶ cum lac 10 vel 11 litt Β) [*](11 τῷ scripsi τὸ Β 12 ποιήσασιν scripsi ποιήσουσιν Β) [*](13 ἕτερον scripsi ἑτέρων Β 14 ἀνηρημένον ἀνειρημένον Β 15 τ’ ἄλλα Β 22 βαρύτερον — 23 θανά- του praemissis verbis τῆς μελέτης ἐν ᾖ διὰ τὸν λοιμὸν κτεῖναί τις συμβουλεύει τὸν μάγου παῖδα χρήσαντος τοῦ θεοῦ citat Ma- carius Chrysocephalus fol. 80 v | δὲ om Macar | τὴν et 23 PParMB et γρ in marg Mor | διατί Β)

390
ῥήδην εἶπε τὸν ἐμὸν θύειν; ὅτι τότε μὲν ᾔδει σε συκοφαντήσοντα τὸ μαντεῖον [εἰπεῖν]· ἄνδρες πολῖ- ται, ταῦτα ἐνθένδε κατεσκεύασται. ταῦτα οἱ [*](RIV 736) φθονοῦντες, ταῦτα οἱ | τὴν ἐμὴν δόξαν οὐ φέροντες. ταῦτα οὐχ ὁ θεός, ἀλλὰ Δελφῶν οἱ πάντα ἀργυρίου ποιοῦντες.

διὰ τοῦτο τοὔνομα μὲν οὐκ εἷπε, τῷ κλήρῳ δὲ ταὐτὸν ἐποίησεν. ἢ σὺ νομίζεις οὐ τῇ ψήφῳ τοῦ θεοῦ καὶ τῇ γνώμῃ τὰ περὶ τοὺς κληρουμένους οὕτω γενέσθαι; τί οὖν βιάζῃ καὶ φιλονεικεῖς καὶ δυσσεβῆ τινα παλαιὸν μιμῇ τοξότην, ὃν οἱ ποιηταί φασιν ἀντάρασθαι τῷ θεῷ τόξον; καὶ σὺ νῦν ἀνταγωνίζῃ τῷ μαντείῳ, διαφέρει δὲ τοσοῦτον ὅσον ὁ μὲν αὐτὸς ἐμαίνετο μόνος, σὺ δὲ καὶ τὸν δῆ- μον ἀξιοῖς. ἢ ταῦτα, ὦ πολῖται, σωφρονούντων ἀνθρώ- πων; βουλεύεταί τις περὶ τῶν ἀνῃρημένων δέον προσ- θεῖναι τὸ ἔργον καὶ κατέχει λοιμὸν ὅν ἔχει λῦσαι καὶ τὰ ὦτα παραδίδωσι λόγοις ἀνθρώπων ἀκηκοὼς θείων λογίων καὶ βούλεται ἀπελθὼν οἴκαδε τοὺς αὑτοῦ νο- [*](10 cf. ad t. V 117,12 et IV 317,1 11 Il. ι 559) [*](1 σε om ΜοSΒ et γρ in marg Mor 2 συκοφαντήσαντα Par sed α(2) in ο ras corr | εἰπεῖν] om Mos Mor cancellavi καὶ εἰπεῖν Μ καὶ Par 5 ταῦτ’ Β 6 πάντ’ Β | τοῦτο Β 9 κληρουμένους Μ sed μὲν in ras m 2 | γίνεσθαι Β et γρ in marg Mor scriptura in Cr haud perspicua 12 διαφέρῃ τοσοῦτον Mos 14 ἢ] οὐ ΜοsΜ et γρ in marg Mor καὶ Par | ὦ παρόντες Μ ὠ π Ρ πῶς Par 15 βου- λεύεται τίς Cr οὐδεὶς βουλεύεται Par sed οὐδεὶς in lac 2 litt m 2, Mos et γρ in marg Mor | περὶ in ras Par 2 | ἀνειμένον PPar ἀναιρησομἐνων ΜοsΜ et γρ in marg Mor ἀνειρημένον Β | signum interrogationis post ἀνηρημένων PParB edd levi 16 λοιμὸς Par | λύσαι Par 17 θείων inserui e Β om CrPParMosM edd 18 θεοῦ post λογίων Μ | scripsi e ParMosB cum lacobsio Lect βουλεύεται CrPM edd | αὐτοῦ scripsi e Cr αὐτοῦ PParMosMB edd)

391
σοῦντας ἐπιδεῖν ἐξὸν ὑγιαίνοντας;

καὶ τί πρὸς αὐ- τοὺς ἐρεῖτε τοὺς ἐν ταῖς κλίναις, τοὺς περὶ τὰ φρέατα, τοὺς ἐν τῷ κακῷ, τοὺς καομένους; πάντως δὲ ἐπύθον- το τὰ παρὰ τοῦ θεοῦ καὶ θαυμάζουσιν, ὡς εἰκός, ὅτι μήπω λέλυνται. τί οὖν ἐρεῖτε πρὸς αὐτοὺς ἔτι νο- σοῦντας ἢ τὸν μάγον καὶ τὰ παρὰ τοῦ μάγου καὶ ὧς ἐπαγγέλλεται καὶ ὧς ἴσως τι πράξει; καὶ πῶς οἴσετε τῶν καμνόντων τὸν ὀδυρμόν; τὸν τοῦ γόητος περὶ πλείονος ὧν ἐγεννήσατε πεποιῆσθαι δόξετε.

44. Ὁρῶ τοὺς πολλοὺς ὑμῶν, ὦ πολῖται, μελανει- μονοῦντας, τὸν μὲν ἐπ’ ἀδελφῷ, τὸν δὲ ἐπὶ γυναικί, τὸν δὲ ἐπὶ τέκνῳ, τὸν δὲ ἐπὶ τούτοις ἅπασι. βούλεσθε οὖν τούς τε οὔπω θρηνοῦντας ταὐτὰ παθεῖν τοῖς τε ἤδη πεπληγμένοις προστεθῆναι μείζω; μή, πρὸς τῶν πολλῶν τάφων, ἀλλ’ ἐλεήσατε μὲν τοὺς ἀσθενοῦντας, ἐλεήσατε δὲ τοὺς οὔπω. ἥξει γάρ, ἥξει βαδίζον τὸ κα- κὸν ἐφ’ ἅπαντας, | ἂν μὴ σταθῇ τῷ ξίφει. οὐδὲν [*](RIV 737) δεινὸν οὐδ’ ἐλεεινὸν ὁ μάγος πείσεται μετὰ τῶν πολ- λῶν πατέρων ζητῶν τὸν ἑαυτοῦ οὐδ’ ἂν δίκαιος εἴη πρὸς ἡμᾶς λέγειν· σώσατε τὸν ἐμόν, τοὺς ὑμετέ- [*](2 Thuc. II 49, 3 8 cf. p. 393, 8. Soph. Oed. R. 389 10 cf. t. IV 641, 12 R) [*](3 τοὺς καομένους om Ρ et γρ in marg Mor Ι καιομένους Cr edd I δὲ om Par 4 περὶ PParM | τοῦ om M 6 περὶ Par) [*](7 τί libri edd | οἴσεται Par οἴσεται ΡΒ 8 οὐ τὸν — 9 δόξετε; coni lacobs Lect | πέρι Cr 9 ἐγεννήσατε scripsi e CrMosMB et γρ in marg Mor ut coni Re ἐποιήσατε PPar edd | colon post δόξετε PParM, signum interrogationis 10 παρόντες ΜοsΜ παῖ PPar sed in hoc γρ παρόντες in marg m 2 11 τοὺς(1 et 2) Β 13 ταὐτὰ scripsi e Β ταῦτα Cr PParMosM edd 14 γρ πεπλημμελημένοις in marg Mor | προστεθεῖναι Ρ Mor 16 τὸ κακὸν βαδίζον CrParM Re 18 τῶν inserui e Β om CrPParMosM edd 20 ὑμᾶς Par Re)

392
ῥοῦς πρόεσθε. ταῦτα γὰρ αἰτεῖ, κἂν τὰ ῥήματα φεύ- γῃ.

ἔδει δὲ τούτων οὐδενός, εἴπερ ἅ φησι καὶ ὑπισχνεῖται, ταῦθ’ ὧς ἀληθῶς ἐδύνατο. τί γὰρ ἐκώ- λυεν, εἰπέ μοι, πρὶν εἰπεῖν τι, πρὶν ὑποσχέσθαι, συν- ἅψαι τῷ κλήρῳ τὴν ἴασιν καὶ τὸν τῶν λόγων τού- των καιρὸν τῆς τοῦ λοιμοῦ ποιῆσαι λύσεως, εἶθ’ οὕτω θύειν κωλύειν ὡς ἂν οὐκέτ’ οὔσης ἀνάγκης;

ἀλλ’ οὐκ ἐνῆν οὕτως ὀξέως, ἀλλὰ διὰ χρόνων. οὐκοῦν κἂν μέλλῃς οὕτω λύειν, θῶμεν γάρ, εἰ καὶ σφόδρα τοῦτο ἠλίθιον, οὐκ ἴσα ἀντ’ ἴσων δίδως. ποῦ γὰρ ἴσον ἤδη παῖδας ὑγιαίνοντας ἰδεῖν ἢ τοῦτ’ αὐτὸ μετὰ πολ- λοὺς θανάτους λαβεῖν; τὸ δὲ ἀγανακτεῖν οὕτω πολίτην ἡμέτερον, εἴ τι χρήσιμος ἔσται διὰ τοῦ παιδὸς τῇ πό- λει, πῶς ἀνεκτόν;

τούτων ἕκαστος, εἰ τὸν υἱὸν ὑπὸ τοῦ κλήρου κατειλημμένον ἑώρα τὸν ἑαυτοῦ, ἴσως μὲν οὐδ’ ἂν ἐδάκρυσεν· εἰ δ’ οὖν, ἀλλὰ κἂν ἡδονὴν ἴσως εἶχέ τινα τῇ λύπη κεκραμένην, εἰ τοιαύτην εἰσφο- ρὰν εἰσέφερε τῇ πόλει. ὁ δὲ ἀγανακτεῖ καὶ τὴν λει- τουργίαν οὐ φέρει καὶ λοιδορεῖται τοῖς θεοῖς καὶ μο- νονοὺ κατασκάπτει τοὺς νεώς. καὶ οἱ μὲν τὰ μέγιστα ἡμᾶς ἀγαθὰ εἰργασμένοι τὴν ἡσυχίαν ἦγον ἄν, ὁ δὲ πονηροῖς φαρμάκοις τὸν ἑαυτοῦ κατατρίψας βίον, ὥσπερ [*](8 cf. t. II 211, 18 16 sq. Plat. Phaed. p. 59 A) [*](1 κἀν Β 3 καὶ ante ταῦθ’ Mos edd delevi cum lacob- sio Lect καὶ ποιεῖν ταῦθ’ coni Re 5 τοῦτον ΡΜοs Mor) [*](6 λύσεως in Cr incertum | οὕτως ParMB scriptura in Cr incerta 7 οὐκ ἔτ’ Par 8 χρόνον Mos Mor 9 κἂν scripsi e PParMosMB scriptura in Cr incerta ἂν edd | μέλῃς μέλλῃ Par | οὕτως Par sed ς eras, Μ 10 ἶσα et ἶσον PPar ΜοsΒ edd 13 χρήσιμον Β 16 μὴ Par 17 κεκραμμένην Β κεκρατημένον Ρ et γρ in marg Mor 18 εἰσέφερε scripsi 6 ΜΒ εἰσανέφερε CrPParMos edd 28 αὑτοῦ Cr αὐτοῦ Ρ Mos edd)

393
τις τύραννος, ὑποχωρεῖν ἀξιοῖ ταῖς ἡδοναῖς ταῖς ἑαυ- τοῦ τὴν κοινὴν ἀσφάλειαν.

διὰ τί; διὰ τὰ πολλὰ τρόπαια καὶ τὰ αἰχμάλωτα σώματα καὶ ναῦς καὶ λιμέ- νας καὶ τόπους; καίτοι κἂν εἰ πάντα ταῦτα ἦν, οὐδ’ ἂν οὕτως εἰκότως ἀπῄτει χάριν τὸ μηκέτ’ εἶναι τὴν πόλιν. εἰ δὲ μὴ στρατηγοῖς μηδ’ ἀριστεῦσι μηδ’ οἱ μεγίστων ἡμᾶς ἐξείλοντο κινδύνων ἔδοτ’ ἂν τοιαύτην | τιμήν, πῶς τῷ γόητι δώσετε;

οὐ φέρεις τὴν [*](RIV 738) τοῦ παιδὸς σφαγήν; εἰ δὲ ἀνὴρ γενόμενος ὅπλα λαβὼν ἔπεσεν ὑπὲρ τῆς αὑτοῦ μαχόμενος, οὐδὲ τότ’ ἂν ἤνεγ- κἀς; ἀλλ’ οἵ γε ἄλλοι πατέρες τοὺς οὕτω τεθνεῶτας ἔθαπτον σεμνυνόμενοι. καί πού τις καὶ στρατηγὸς τοὺς αὑτοῦ παῖδας ἀγαγὼν ἐπὶ τὴν μάχην νεκροὺς ἐπαν- ῆλθε κομίζων καὶ οὔτε τὴν πάλιν οὔθ’ αὑτὸν οὔτ’ ἐκείνους ἐμέμψατο. σὺ δ’ ἂν τοὺς σαυτοῦ παρῄνεις οἴκοι μένειν καὶ φεύγειν μᾶλλον ἀστρατείας γραφὴν ἢ τραύματα ὑπομεῖναι. ταχύ γ’ ἂν οὗτος, εἰ μεγαλο- ψυχίαν πατρὸς ὁ χρησμὸς ἐκάλει, πρὸ τῶν ἄλλων ἀναπηδήσας ἐπέδωκε τὸν υἱόν, ὅς οὐδὲ τὸν κλῆρον ἀνέχεται.

50. Εἰ μὲν οὖν μὴ μάγος ἦσθα, παρεμυθούμην ἄν σε λόγοις οἷς κἂν ἄλλον πατέρα, ὅτι, ὦ φίλτατε, [*](3 cf. ad t. II 646, 21) [*](1 αὐτοῦ Mos 2 διατί Β 4 κἀν Cr | ταῦτα πάντα) [*](5 εἰκότως ἀπῄτει χάριν scripsi e CrB εἰκότως ἀντῄτει χά- ριν Mos ἀπῄτει χάριν εἰκότως PParM edd | γρ ἀντῄτει in marg Mor 6 μὴ scripsi e Β μήτε CrPParMosM edd | δ᾿ (1 et 2) libri edd 10 αὐτοῦ CrPParMos edd 12 τίς CrPParM edd 13 αὐτοῦ Mos Mor | ἀγαγὼν ἐπὶ τὴν μάχην scripsi e ΜοsΒ ἐπὶ τὴν μάχην ἀγαγὼν CrPParM edd | Ραι·Μ 14 οὔτ’ scripsi οὐδὲ libri edd 15 αὐτοῦ Β 17 τραῦμα CrPPar | εἰς Ρ et γρ in maig Mor 19 ἔδωκε 21 μέγας Μ 22 ἂν Par)

394
νόμιζέ σοι τὸν υἱὸν ἐν τῷ λοιμῷ τεθνάναι, νό- μιζε πρὸ τοῦ λοιμοῦ. λογίζου πόσους ἰσήλικας τούτῳ χθὲς ἐξηνέγκαμεν. τί δ’, εἰ ἔτι δυσχερέ- στερον αὐτῷ τῆς νῦν τελευτῆς ὁ μετὰ ταῦτα εἶχε βίος; ἐστεμμένος ἄπεισιν ἄμα σπονδῇ καὶ εὐχαῖς μέγαν ὑπὲρ ἑαυτοῦ καταλιμπάνων λό- γον.

ταυτὶ μὲν ἂν καὶ πολλὰ τοιαῦτα διῆλθον, εἰ μηδὲν τῶν ἄλλων διέφερες, νῦν δὲ ἄκουσον ἅ μοι δίδωσι λέγειν ἡ σὴ τέχνη· τί δέδοικας, ὦ μάγε; τί κλαίεις; ἔξεις καὶ μετὰ τὴν σφαγὴν τὸν υἱόν. ὑπακού- σεταί σοι καλοῦντι, φανεῖται, διαλέξεται, συνδιατρίψει τὰς νύκτας, ἦ πού σοι καὶ διακονήσει τῶν ἄλλων προθυμότερον εἰδώλων. μὴ τοίνυν ἄσχαλλε μετὰ τῆς πόλεως καὶ αὐτὸς ἰδίᾳ κερδαίνων.

[*](2 Xen. conv. 8, 1 6 cf. ad t. VI 312, 9 11 Luc. philops 13 sq. Apul. met. II 28)[*](2 λοιμοῦ in ras Par 2 3 εἴ τι ΜοsΒ Mor 4 αὐτῶ Par | μεταταῦτα Β 5 σπουδὴ P 6 αὐτοῦ CrPParMosM edd)[*](12 ἦ που scripsi e ParMB ἤπου CrPMos edd 13 ἄσχα- λε PPar 14 ἴδια Ρ οἶα ParM)