Declamatio 39

επειδὴ τῆς τῶν νέων εὐκοσμίας πεφροντι- RIV 568 κεναὶ φησὶν ὁ πατὴρ διὰ τοῦ νόμου, δέξασθε καὶ παρ’ [*](Cr = Codex Hierosolymitanus S. Cnicis 57) [*](Η = Hierosolymitanus S. Sepulcri 107) [*](ΜΟ = Monacensis gr. 113) [*](Ma = Matritensis 4679 (= N-49)) [*](Cl = Bodleianus Misc. 208 olim Claromontanus) [*](Μ = Marcianus gr. 439 Laur = Laurentianus LVII 47) [*](Ι = Hierosolymitanus S. Sepulcri 79) [*](Β = Barberinus E 41 (Vatic. Barb. 220)) [*](1 ἐσχηματισμένος κατ’ ἔμφασιν Ma rubr ἐν τούτῳ τῷ ῥηθέν τι (om Ma) λόγῳ παρατηρεῖν ἄξιον ὅπως ἀεὶ ἐσχηματισμένῳ τρό- πω ὁ υἱὸς τὸν πατέρα ὡς μοιχεύοντα τὴν αὐτοῦ διασύρει δια- σύρει τὴν αὐτοῦ Ma) γυναῖκα οὐκ ἐλυσιτέλει γὰρ εἰς τοὐμφανὲς τοῦτο ποιεῖν, ἀλλ’ ὧς ὁ τῆς τέχνης τύχης Ma) δίδωσι νόμος, ἐσχηματισμένως ἐσχηματισμένος Ma). καὶ τοῦτο δῆλον μὲν καὶ (inser Ma) ἐκ τῶν ἄλλων, ἤδη δὲ ἐκ τοῦ τελευταίου τοῦ καὶ φανέντος ποτὲ τοῦ μοιχοῦ τοῦ πατρὸς δεήσομαι βοηθεῖν (p. 316, 5) in marg Ma 3 et in fine declamationis M m ἐσχημα- τισμένον ὅλον τουτὶ τὸ πλάσμα Μο 6 ἀντ’ ιληπτικὴ ΜΜο ὅτι ἔξεστι νόμους γράφειν add Μο) [*](1 Θεωρία. ante Φήμη edd delevi | Φήμη — 5 ἀποκτιννύναι om ΒΙ redintegr laur 2 | τις post φήμη MaCl 2 νόμον ἔθη- κεν ὁ πατὴρ scripsi ex HMoMaClLaur ἔθηκεν ὁ πατὴρ νόμον Μ edd 3 et 4 ἀκρίτους scripsi e ΗΜο ἀκρίτως MaClLaur Macar (cf. ad p. 297, 14) edd 4 ras 6 — 8 litt post παῖς Cl) [*](6 Ἡ μελέτη scripsi e Μο om reliqui libri λόγος κατὰ μοιχῶν edd 7 πεφρόντικε ΗΜο)

ὃ καὶ θαυμάσαι τις ἂν εἰ συναγωνί- ζεσθαι τῷ παιδὶ δέον καὶ τὸν νόμον ἐπαινεῖν καὶ [*](RIV 569) συμπράττειν ὅπως ἔσται κύριος, | ὁ δ’ ὥσπερ ἀδι- κούμενος ἢ μὴ κοινωνήσων μοι τῆς δόξης ἐναντιωσό- μένος ἥκει καὶ ταῦτα πάντων τῶν ἐμῶν καὶ μικρῶν καὶ μεγάλων ὁμοίως μετεσχηκώς.

πάλαι μὲν οὖν διενοούμην, ὦ ἄνδρες δικασταί, τουτονὶ θεῖναι τὸν νόμον, ἀφ’ οὗ τὴν γυναῖκα ταύτην ἢν ἔχομεν ὁ πατὴρ ἡμῖν εἰς τὴν οἰκίαν εἰσήγαγεν· ὁ δὲ πολλὰ δὴ πολλα- χοῦ βλάπτων τοὺς νεωτέρους ὄκνος πολύν τινά μοι χρόνον ἐν τῷ μέλλειν κατανάλωσεν. ὡς δὲ εἶδον τὸν πατέρα τῷ νόμῳ τοὺς μὲν δικαστὰς ἀκύρους τῶν παί- δῶν πεποιηκότα, τοῖς γονεῦσι δὲ τὴν ἐκείνων ἐπιτρἐ- ποντα σφαγήν, οὕτως ἤδη καὶ αὐτὸς παρεκλήθην εἰς μέσον ἐνεγκεῖν ἃ πάλαι βουλόμενος ἀνεβαλλόμην. ὅν [*](1 δυνάμενον ἡμῖν scripsi ex HMoMaCl δυνάμενον ὑμῖν Laur I ἡμῖν δυνάμενον ΜΒ edd 2 καὶ ante ὑμᾶς Μο | τοῦτο MoMaClLaur Re 3 με om MaClMLaurlB Mor 7 γε- γενημένων MaCl | ὃ in ὧ corr my | τίς ΗΜαΒ | συναγωνίσασθαι Ma 9 ὁ δ’ scripsi e Μο ὅ δ’ HMaClMLaurlB edd ὁ δὲ lacobs Lect 10 εἰ μὴ κοινωνήσων Β εἰ μὴ κοινωνήσοι μοι Μο Re qui adnot: ,,malim tamen εἰ μοι κοινωνήσει“ | ἐναντιωσάμενος Η 12 οὖν om | 13 διενοούμην post θεῖναι, non post οὖν inser Cl | ὦ ἄνδρες δικασταὶ τουτονὶ θεῖναι διε- νοούμην Ma 15 πολλαχοῦ δὴ MLaurlB Mor 16 νέους MaCl | πολλήν Οἴμ’ 17 μέλειν HMoCl 18 ἀκύρους Ma sed κυ in ras m 2 | τῶν παίδων πεποιηκότα scripsi ex HMoMa Cl πεποιηκότα τῶν παίδων MLaurlB edd 19 ἐπιτρέποντας Β 20 παρεκλήθην Ma sed v add m2)

4. Τὰ μὲν οὖν ἄλλα πιστεύω τὸν νόμον εὖ ἔχειν δόξειν, φοβοῦμαι δὲ ἕν, ὦ ἄνδρες δικασταί, μόνον μὴ τὸ τὸν μὲν γράφοντα νέον τε εἶναι καὶ παῖδα, τὸν δὲ ἀντιλέγοντα πρεσβύτερόν τε καὶ πατέρα βλάβη γένηται τοῖς ὀρθῶς γεγραμμένοις. ἀλλ’ εἰ μὲν μὴ πολλοὺς μὲν ἤδη πρεσβυτέρους ἐωράκειτε τὰ τῶν νέων ἀμαρτάνον- τας, πολλοὺς δὲ νεωτέρους πολλῶν ἄμεινον πρεσβυτέ- ρων εὑρηκότας τὸ δέον, καλῶς ἂν ἐποιεῖσθε τὸν χρό- νον κριτήν· ἐπεὶ δὲ αἰ φύσεις ἰσχυρότεραι τοῦ τῶν ἐτῶν ἀριθμοῦ, τί θαυμαστὸν εἰ καὶ πατὴρ ἐκφέρεται [*](14 Pind. Ο1. V 24. Stat. silv. V 2, 13) [*](1 τοσούτου Mor | παρεισενηνεγμένου Ma sed ρο supra αρ m2, Cl προσενηνεγμένου Laurl συνεισενηνεγμένου M sed ην inser y 2 δικαίως ἂν] δικιώσαντες lacobs Lect App Pors 328 | ἔθεσθαι MoMaCl sed in ἔθεσθε corr MoMa 2 ἔσεσθε Ι ἔσεσθαι Laur 3 καὶ ante ὑμᾶς Μ | ἡμᾶς Mor Ι προσί- εσθαι cum ras 1 litt post ι(1) I 6 τῆ μὲν οὖν ἄλλη sed in hoc οις supra ἦ et supra η | εὖ — 7 μόνον in marg Mo 2 7 δόξειν scripsi ex HMo 2 sed in hoc η supra ειν, B δόξαι MMaClLaurl edd | ἓν inser Ma 2 om Cl | Μ Cl sed ἡ corr m 3 8 τὸ scripsi ex ΗΜοΜa sed in hoc ὁ in ὢ corr, Cl sed ὁ ex ῶ corr m 3 Β τῶ Μ sed ῶ in ἑ corr γ, Laurl edd I δ’ Ma 9 γεγένηται Η γενήσεται Ι 10 γραφομένοις H MoLaur | μὲν(2) om Η 11 ἐωράκητε Η ἑωράκατε ΜΙΒ Mor | νόμων Μο 12 μὲν Mo sed δὲ suprascr m 2 14 ἐπεὶ scripsi ex HMoMaClI ἐπειδὴ MLaurB edd | αἱ φύσεις — 298, 1 βέλ- τιον praemissis verbis τῆς μελέτης ἐν ᾖ παῖς διὰ τὸ φήμην εἶναι συνεῖναι τῇ γυναικὶ τὸν πατέρα νόμον τίθησι τοὺς μοιχοὺς ἀκρί- τως ἀποκτειννύναι citat Macarius Chrysoc. fol 78 r 15 τί μαστὸν] ὅθεν οὐδὲ θαυμαστὸν Macar | καὶ πατὴρ] πατὴρ μὲν πολλάκις Macar)

εἰ μὲν οὖν μὴ τὴν χείρω μοι δόξαν ὁ πατὴρ κατεσκευάκει [*](RIV 570) διὰ τοῦ νόμου, τὸν ἐμὸν | τοῦτον εὐθὺς ἂν ἐπεχείρουν λυσιτελοῦντα δεικνύειν· ἐπεὶ δὲ εἰς ἐμέ τι- νες ἐβλέπετε τούτου νομοθετοῦντος καὶ τοιοῦτος ἐνίους, ὡς εἰκός, εἰσήρχετο λογισμός, ὅτι οὗτος μέντοι τὸν παῖδα πονηρὸν εἰς αὑτὸν εὑρηκὼς αὐτὸς ἐπιθυμεῖ κτεῖ- ναι καὶ τοῦτο ἐσπούδακεν, οὐ τοῖς ἄλλοις ἐπικουρῆσαι πατράσιν, ἀλλ’ αὑτῷ χαρίσασθαι μιαροῦ παιδὸς σφα- γῆν, φέρε ὑμῖν ἀπολογήσωμαι μάρτυρι τῷ πατρὶ χρώ- μένος.

6. Ἔπεμπές με, ὦ πάτερ, νέον ὄντα κομιδῆ παρὰ τοὺς διδασκάλους. ἐνταῦθα ἔλαβόν τινα αἰτίαν ὧν οἶ πολλοί; κατῄσχυνά σε τοῖς ἐμαυτοῦ πράγμασιν; οὐ δῆτα. μετὰ ταῦτα τῆς μητρὸς ἀποθανούσης, ἦς ζώσης οὐκ ἄν ποτε τοῦτον ἔθηκας τὸν νόμον, ἐκώλυε γὰρ ἄν, ἠπείχθην πρὸς γάμον; ἐμνήσθην σοι περὶ γυναι- κός, ὧς ἄν τις, ἀφέλκων ἐμαυτὸν τῆς μετὰ σοῦ διαί- της; οὐδὲ τοῦτο.

ἀλλ’ ὁ μὲν ἐνάγων με πρὸς γάμον [*](15 cf. p. 313, 9) [*](12 περικατάστασις. κατάστασις Μο) [*](1 καὶ παῖς λέγει] λέγει δὲ παῖς Macar | τι λέγει MaCl | λἐ- γοι Μο | τί HB τὸ Macar om MI Mor 2 τὴν om MLaurl Β Mor 3 τοῦτον scripsi ex HMoMaClLaurB τοῦτο MI edd | ἂν om Μο 4 τινα ἐβλέπετο Η 5 ἐνίους om Η 7 ἐαυ- τὸν Ma et ex ἐμαυτὸν corr Οἶ’ αὐτὸν ΗΜο | κτείνειν MaCl) [*](9 αὐτῶ ΗΜο 10 ἀπολογήσωμαι scripsi ἀπολογήσομαι libri edd 12 κομιδῆ ὄντα ΜΙ | παρὰ Μο sed περὶ suprascr m2 13 punctum post διδασκάλους posui e libris signum interrogationis edd 16 τέθεικας MaCl ἔθηκε Laurl 17 ἠπείχθην Laur sed πειχ in ras m 2 18 ἐφέλκων ΜοΙ | παρὰ Ι 19 ἀλλ’ om Laur Ι γυναικὸς ante ἐνάγων ΜΒ edd et inser Ma 3 delevi ut „recte abest a B(avar.)“ Re | ἐνάγων sed ἀ supra ἐ m2)

εἶξα, 03 ἄνδρες δικασταί, καὶ συνεχώρησα καίτοι σαφῶς ἐπιστάμενος ὅτι τὸ πρᾶγμα τοῦτο, ὁ γάμος, πολλοῖς πολλῶν καὶ μεγάλων αἴτιον κατέστη κακῶν. οἱ μοιχοὶ γάρ, ὦ πάτερ, καθ’ ὧν νῦν ἐγὼ νομοθετῶ, μυρίοι καὶ οὓς οὐκ ἂν ᾠήθης ἥψαντο εὐνῆς ἀλλοτρίας, καὶ οἱ φυλάττειν δίκαιοι πολλάκις αὐτοὶ διέφθειραν. | καὶ τοῦτο τὸ δέος ἔτι νέος ὢν ἐλάμβανον παρὰ [*](RIV 571) τῶν ποιητῶν καὶ τί ἂν σοι διηγοίμην; οἶσθα γὰρ ἃ [*](9 Dem. Mid. p. 531, 10 19 Xenophan. σιλλ. fr. 11, 3 et 12,2 ed. Diels) [*](3 καταπαύσει μοι Ι καταπαῦσαι μοι HMa sed in hoc ύσει supra ὗσαι m 2, Cl καταπαύσαιμι Μο καταπαί μοι cum lac 2 litt Laur 4 καὶ ante πληροῦσα ὢ | πληρωσάτω Μο | τὰ ἐκείνης MaCl | καὶ om Μο | καθιστᾶσα πῶς Ma 6 ἀνερυθριῶν scripsi coll t. I 117, 12 ἂν ἐρυθριῶν libri edd | μὲν ἔξει MaCl) [*](7 αὐτὸς om MaCl | ἐθέλοις Μ | ταχέως om Mor 9 καὶ(1) οmΜο 11 δεῖ MaCl | εἰσενεγκεῖν ClB 12 δικασταί inserui ex HMoMaLaurlB om Μοί edd 13 τὸ πρᾶγμα — 17 διέ- φθειραν citat Macarius fol. 78 r | voce τοῦτο inc Cr fol. 75 v 14 αἴτιον κατέστη κακῶν καὶ μεγάλων Ma | οἴ τε γὰρ μοιχοὶ Macar 15 ὦ πάτερ — νομοθετῶ om Macar | καὶ ante νῦν MaCl | ἐγὼ om Μο 16 ἂν τις Β 17 πολλάκις δὲ καὶ οἱ φυλάττειν δίκαιοι Macar 18 εἴτι Η scriptura in cr parum certa | περὶ Μο 19 καὶ om CrHMo)

ὡς τοίνυν ἐδέδοκτο γαμεῖν, οὐδ’ ἐν τοῖς ἐξῆς ἔστιν εἰπεῖν ὡς ἐγώ τι τοῦτον ἐλύπουν. οὐ γὰρ ὁ μὲν ἑτέραν ἐβούλετο λαμβάνειν, ἐγὼ δὲ ἄλλην οὐδ’ εἰς ἔριν ἦλθον αὐτῷ περὶ τούτων οὐδ’ ἐζυγομάχουν, τοσοῦτον δὲ ἠρόμην μόνον· ἐκ σωφρόνων δέ ἐστιν, ὦ πάτερ, καὶ μεμελέτηκε σωφρονεῖν; ᾔδειν γάρ, ὦ ἄνδρες δικασταί, ὅτι τούτου μὲν τοῦ καλοῦ τος καὶ πενία γυναικὸς καὶ δυσείδεια κοῦφον καὶ ὅ τι ἂν εἴποι τις, ἀπόντος δὲ καὶ πλοῦτος καὶ ὥρα καὶ γένος οὐδὲ μικρὸν εἰς παραμυθίαν μέρος.

τί γὰρ ἄν τις ἀγαθὸν ἀντιθείη τοσούτῳ κακῷ; τῷ δ’ ἄν τις ἐνέγκαι τηλικαύτην πληγήν; ἦ δεινὸν μὲν ἂν ἦν, εἰ καὶ λανθά- νεῖν ἐδύνατο, νῦν δ’ ἄμα τε πράττεται καὶ θρυλεῖται καὶ ὁ πρῶτος αἰσθόμενος ἄλλῳ μηνύει κἀκεῖνος ἑτέρῳ καὶ οὗτος ἄλλῳ. καὶ οὕτως ὁ λόγος εἰς ἀγορὰν ἐλθὼν [*](2 γῆ Μο sed τ suprascr m 2 3 οὐδὲν Μο 4 ἐγὼ τί Η) [*](5 ἠβούλετο Ma | γαμεῖν CrHMo | οὐδεὶς Μο 6 τοῦτον Μ 9 τούτου — 301,1 ᾄδεται citat Macarius fol. 78 v et usque ad 10 κοῦφον praeraissis verbis δυσειδία ἐπὶ εἴδους τοῦ ἐν τῷ προσώπου Λιβάνιος Andr. Lopadiota lex. Vindob. s. v. δυσειδής p. 44, 8 ed. Nauck | τούτου καλοῦ] τοῦ μὲν τῆς σωφροσύνης κα- λοῦ Macar 10 δυσείδεια scripsi e MaCl sed in hoc είδεια ex ειδία corr m 3 δυσειδία CrHMoMLaurlB Lopad Macar edd | ὅτι ΗΜοΙ 11 εἴποι scripsi e MoMaClIB Macar εἴπῃ θ’ HMLaur edd 12 οὐδὲ om Ι I τί — 13 ἐνέγκαι] οὐδὲ γάρ ἐστιν ἀγαθὸν ὅπερ ἂν ἀντιθείη τις τοσούτῳ κακῷ οὐδὲ τρόπος καθ’ ὃν ἄν τις ἐνέγκαι Macar 13 ἀντιθείη ἀγαθὸν Ι | ,,malim τί δ’ ἀντεισενέγκαι τηλικαύτῃ πληγῆ“ Re | ἐνέγκῃ Μο 14 ἣ Η ΜοΜa Macar ἢ Cl sed in ἥ corr m 2, Ι scriptura in Cr incerta) [*](15 τε om Μο | πεπράττεται Μο πέπρακται Macar | θρυλεῖται scripsi ex HMaCl Macar θρυλλεῖται MoMLaurlB edd scrip- tura in Cr incerta 16 πρῶτος seripsi ex HMoMaClI Macar πρώτως MLaurB edd scriptura in Cr incerta 17 οὕτως scripsi e Cl ut coni Re ότως Macar οὗτος reliqui libri edd)

διὰ ταῦτα, ὦ ἄνδρες δικασταί, τῶν ἄλλων οὐδενὸς μνησθεὶς ὑπὲρ σωφροσύνης ἐδεόμην μανθά- νειν. ὁ δὲ ἄγριον εἰς ἐμὲ βλέψας ἐγώ φησι τούτων γέγονα δοκιμαστής, ἐγὼ τὴν κόρην οἶδα. θάρρει περὶ τῆς ἀρεσκούσης ἐμοί. ταῦτα ἀκούσας ἡσύχαζον καὶ ἄφωνος ἦν καὶ ἄμην δεῖν τῇ τούτου γνώμῃ γα- μεῖν. ἐλάβομεν τὴν νύμφην, ἠγάγομεν, εἴχομεν. ἆρ’ οὖν τι μετὰ ταῦτα ἠδίκουν; εἰπάτω.

12. Καὶ οὐ τῶν ἐμαυτοῦ γε μόνον, ἀλλὰ καὶ τῶν τῆς γυναικὸς πρὸς αὐτὸν ἔργων ἕτοιμος ἐγὼ ποιεῖσθαι τὴν ἐξέτασιν. οὐχ ὁμοίως ἀμφοῖν ἐπεμελήθη; οὐχ ὥσπερ τῶν ἐμῶν, οὕτω καὶ τῶν σῶν ἐφρόντισε, τροφῆς, ἐσθῆ- τος, εὐνῆς; οὐχ ἡδονῆς ἐκοινώνησέ σοι | καθάπερ [*](RIV 572) ἡ μήτηρ πρότερον; οὐκ εἰσιόντα ἔξωθεν προσιοῦσα ἐθεράπευσεν; οὐκ ἐξιόντα προὔπεμψεν εὐχομένη ταχέως ἐπανελθεῖν; οὐκ ἄδηλόν σοι κατέστησε τῆς ἐμῆς μη- τρὸς τὴν τελευτὴν πάντα ποιοῦσα τἀκείνης;

καὶ τούτων, ὦ πάτερ, γιγνομένων ἔστιν ὅτε ἐμεμψάμην ἢ κατεβόησα τῆς γυναικὸς ὡς ἂν οὐ τἀμὰ προτιμώσης, ἀλλὰ μεριζομένης ἀκριβῶς εἰς ἐμέ τε καὶ σέ; ἀλλ’ ἐάν τίς μου καταμαρτυρήσῃ παρελθὼν ἢ δοῦλος ἢ ἐλεύθε- ρος, γράψον, εἴπερ οἷόν τε, τούτου χαλεπώτερον κατὰ τῶν παίδων νόμον.

14. Οὕτως οὖν ὑποπεπτωκότος ἐμοῦ τοῖς σοῖς βου- λεύμασι καὶ οὐδενὸς ἐμαυτὸν ποιοῦντος κύριον, ἀλλὰ σοὶ πάντων ἀπλῶς παρακεχωρηκότος τίς αἰτία τοῦ κα- λοῦ τούτου νόμου; τί τούτοις δίδως ὑποπτεύειν ὡς ἔστι τις ἡμῖν ἐπὶ τῆς οἰκίας πόλεμος δεόμενος ὀξείας σφαγῆς ἣν δεῖ πεπρᾶχθαι πρίν τινα εἰδέναι διότι;

15. ἀλλ’ εἰ καὶ μὴ τὸν νόμον τιθείς, νῦν γε ἡνίκα τέθεικας, ἔλεγξον τὴν ἐμὴν κακίαν καὶ τὰς αἰτίας ὅρι- σον καὶ μὴ δίδου τοῖς περιεστηκόσιν ἄλλα ἄλλοις νο- μίζειν. ἢ οὐκ οἴει τούτων πολλούς, τοὺς μὲν πρὸς ἑαυτὸν ἕκαστον, τοὺς δὲ πρὸς ἀλλήλους, πολλὰ τοιαῦ- τα λέγειν ἃ οὐκ ἄν ποτε ἐγὼ φθεγξαίμην; ἃ γὰρ οὐδ’ ἀκοῦσαι φορητόν, πῶς ἂν ταῦτα εἰπεῖν ὑπομείναιμι; πλὴν τοσοῦτον ἐρῶ ὅτι τούτων οἱ μὲν ἀδικεῖν ἐμὲ νομίζουσι καὶ πρὸς τοῦτον σὲ τὸν νόμον ἁμαρτάνοντα ἐπηρκέναι, ἕτεροι δέ γε ἴσως ἀδικεῖσθαί μέ φασι καὶ δυστυχεῖν καὶ διὰ τοῦτο μισεῖσθαι.

παρελώμεθα τῶν πολλῶν τὰς ὑπονοίας εἰπόντες τὰ τοῦ παιδὸς πο- νηρεύματα. ἀλλ’ οὐκ ἐθέλεις; οὐκοῦν ἱκανή μοι τοῦτο ἀπολογία; καὶ διὰ τοῦτό γε ἤδη τοῦ νόμου κειμένου [*](2 ἐμαυτοῦ HMo Bcriptura in Cr incerta, ut in sequenti- bus quorurn ne finis quidem qui in folio 75 r fuerit dici potest) [*](4 γὰρ post τί Β 5 τίς ΗΜοΜa | τῆς om Μο 6 δι’ ὅτι Η διατί Laur 7 μὴ καὶ Ma sed μὴ del et ὅτε μὴ post καὶ inser m2 ClMLaurl Mor | τιθείς Ma sed in ἐτίθεις corr m2) [*](9 ἄλλ’ Μο 12 οὐκ ΗΜο 14 πλὴν] 15 νομί- ζουσιν 1 | καὶ — 16 ἐπηρκέναι om Ι | ἁμαρτάνοντα Ma sed ας in marg m 2 ἁμαρτάνοντος Μ 16 ἐπηρκέναι scripsi ἡκέναι libri edd sed ,,videtur leg. καὶ πρὸς τοῦτό σε βλέποντα τὸν νό- μον ὀργῇ ἁμαρτάνοντα τεθεικέναι“ Re ἐφηκέναι lacobs Lect γε om MaClI | με om Οἶ’ inser Ma 3 17 δυστυχῆ I | δια- τοῦτο ΗΜοΒ 18 τἀς τῶν πολλῶν ὑπονοίας Ι | εἰπόντος σοῦ τὰ Μο Re 19 οὐκἂν Ι | τούτων Β 20 διατοὐτό Η ΜοΜa)

τούτου τοίνυν ἀκούων ἀναγινώσκοντος νό- μον κρίσεως ἀποστεροῦντα τοὺς παῖδας καὶ φάσκοντος οὐκ ἄλλως εὖ οἰκήσεσθαι τὴν πόλιν καὶ ὑμᾶς ἀνασχο- μένους ὁρῶν ἥκειν ἡγησάμην καὶ ἐμαυτῷ καιρὸν θεῖ- ναι νόμον, ὂν τὸ πάλαι θεῖναι βουλόμενος, ὅπερ ἀρ- χόμενος ἔφην, οὐκ οἶδ’ ὅπως οὐκ ἐθάρρησα. καὶ σκο- πεῖτε, πρὸς Δῖός, εἰ μὴ καλὸς καὶ πρέπων τῇ πόλει καὶ τοῖς ἄλλοις τοῖς περὶ τὸν γάμον ὁμολογῶν.

18. Τῷ καταλαβόντι φησὶ μοιχὸν ἐπὶ τῇ γυναικὶ κτείνειν εὐθὺς ἐξεῖναι τὸν ὑβρίζοντα. ἀλλ’ ὁ πατὴρ ἀγανακτεῖ καὶ ἀντερῶν ἥκει. διὰ τί, πάτερ, οὐ μέτεστί μοι τοῦ νομοθετεῖν; ἄτιμος ἐν τῇ πόλει περιέρχομαι καὶ δέομαι κύπτειν εἰς γῆν; ἐγὼ δὲ τῶν μεγίστων ἐμαυτὸν ἀξιῶ καὶ νόμους γράφω.

εἰ μὲν οὖν ἄλλος [*](5 Dem. Phil. III p. 126, 25 sq. 8 Isocr. Areop. ’ξ 40 p. 147 e) [*](10 cf. p. 296,12 15 Dem. Aristocr. p. 637,23 sq. cf. Meier-Schoemann-Lipsius, Att. Proc. p. 404 sq.) [*](15 ἡ προβολή Mrubr et in marg Ma 3 19 τὸ πρόσωπον Ma rubr et in marg Ma3) [*](1 ὦ ἄνδρες δικασταὶ ἐχρησάμην Laur 2 μάθοιτε Laur | ὦ ἄνδρες δικασταὶ post μου 1 3 τοῦ πατρὸς ἠναντίωμαι 1) [*](4 ὃς Ma sed post ὁ ras 1 litt et ’ in ras m 2 7 φά- σκοντος scripsi ex HMoClLaurlB ut coni Mor φάσκοντα MaM edd 9 ὀρῶν om HMoClLaurB inser Ma 3 | ἐπ’ αὐτῷ Μο | καλὸν Ma sed γρ καιρὸν suprascr m 3, Cl 10 τοπάλαι Μ τὸν γάμον 11 εἷπον Ι 13 τῶν γάμων Μ τῶν γάμων HMa et γρ in marg Mor | συμφωνῶν 1 15 ἐξεῖναι κτείνειν εὐθὺς I 16 ἀνταίρων Η | διατί ΗΜοΒ | ὦ ante πάτερ Μο | οὐκ ἔστι MaCl 17 τὸ HMaClMLaurl Mor 18 δέομαι scripsi ex HMoMaCl δέον με MLaurlB edd 19 οὖν om HMaLaurl | ἄλλως Η)

καὶ θαυμαστὸν οὐδέν. νέαις γάρ, ὦ πάτερ, συνοικοῦμεν. ἂν δὲ δὴ καὶ διαφερούσαις ἑτέρων τὴν ὄψιν, οἵαπερ ἡμῖν ἐστιν ἡ γυνή, καὶ γὰρ τοῦτο ὁ [*](RIV 574) πατὴρ ἐσκέψατο, ὅπως τοὺς ὀφθαλμοὺς | εὐφραί- νοι τῷ συνοικοῦντι τὸ σῶμα τῆς γυναικός, ὁ δὴ τὴν τοιαύτην ἔχων πρᾶγμα εἰκὸς πέπονθε φυλακὴν ἅπασαν τῷ κάλλει περιτιθείς. οὕτως οὐκ ἐξὸν μόνον, ἀλλὰ καὶ περὶ τῶν μάλιστά μοι προσηκόντων τίθημι νόμον. καὶ ὅστις οἶδεν ἀκριβῶς τὰ ἡμέτερα, πολλοὺς δὲ οἶμαι, καὶ τὴν σπουδὴν οὗτος ἐπαινεῖ τὴν ἐμήν.

21. Πρῶτον τοίνυν ὡς σαφὴς καὶ δικαίως ἔχων ὁ νόμος, ὁρᾶτε. μὴ κρινέτω, φησί, μοιχὸν ὁ λαβών, [*](4 ὅρος M rubr) [*](4 τίς HMa 5 νέων Ι Mor | ἱππέων scripsi ex ΗΜοΜa ClI ἵππων MLaurB edd 6 φόνων Μο | „num ἢ ἆτ’ ελείας.?“ Re | τελῶν scripsi ex HMoMaCqiLaurI τελωνῶν ΜΒ edd 7 ἐτίθειν MaCl 8 τὰ ante τῶν Μαω | εἰς Β 9 ἔξεστι Ma Cl 11 συνοικοῦμεν m πάτερ Β | ἀλλήλων Ι 12 οἶαπερ Β Μο | ἐστιν ἡμῖν MaCl | καὶ γὰρ καὶ τοῦτο MaCl 13 ἐσκέψατο ν ὁ πατὴρ Ι | εὐφραίνοι scripsi ex HMaClB εὐφραί Μο εὐ- φραίνῃ MLaurl edd 14 τοῦ συνοικοῦντος Ι I τὴν om MoCl 15 πραγματείαν ΗΜο 18 δ’ οἴομαι Μο δέομαι Η δ’ οἴομαι εἰδέναι coni Re 19 τὴν om MaCl | οὐκ ante ἐπαινεῖ inser Ι | μὲν MaCl 20 καλὸς I)

ἀλλὰ μὴν ὡς συμφέρων ὁ νόμος, παντί που δῆλον. ἐγὼ γὰρ οἶδ’ ὅτι σώζουσι μὲν τὰς πόλεις αἱ στρατεῖαι, ποιεῖ δὲ τοὺς ἐξιόντας εὐψύχους τὸ μέγιστον τῶν ἄθλων, γνήσιοι παῖδες. ἂν δέ μοι τούτων τὰς γονὰς ὑπόπτους ποιῇ τις, ὦ πάτερ, φαῦλον ποιεῖ ὁπλίτην τὸν ὑπὲρ τοι- ούτων μαχόμενον. οὐκοῦν ὁ συνέχων τὴν σωφροσύνην νόμος οὗτος φρουρεῖ τὴν πόλιν.

23. Θαυμάζω δὲ καὶ τίνος ποτὲ εὐπορηκὼς ὁ πατὴρ λόγου κωλύσων ἥκει τὸν νόμον. τὸ μὲν γὰρ ἰσχυρὸν ἐκεῖνο τὸ μηδένα δεῖν ἄκριτον ἐν δημοκρατίᾳ θνήσκειν ἀπολώλεκε. πῶς; οὐδεὶς τῶν παλαιῶν νόμων πατέρα πεποίηκε κύριον τῆς τῶν παίδων ψυχῆς, ἀλλὰ τύπτειν μὲν καὶ τραπέζης ἀπελαύνειν καὶ μὴ διαλέγεσθαι καὶ ῥήμασι χαλεποῖς ἀνιᾶν καὶ τὰ τοιαῦτα δέδοται τῷ πατρὶ καὶ οὐδὲν ἐπὶ ταῦτα δεῖ δικαστῶν οὐδὲ ψήφων, ὰπο- κτεῖναι δὲ καὶ διαχρήσασθαι καὶ κατακόψαι νέον μὴ δεξά- μένον | αἰτίαν ἐν μέσῳ, μὴ τυχόντα δικαστῶν, μὴ [*](RIV 575) [*](9 cf. p. 282, 2 sq. 17 Dion. Hal. ant. II 26) [*](2 παραλαμβάνει Μο 6 καὶ om ΗΜο delevit Re | ὐπεξ- είλετο Cl sed ε(3) ex α corr m 3 6 δεῖ καὶ ἕτερον ΗΜο 8 στρατηγίαι MLaur Mor 9 ἄλλων Ι 10 δέκαμοι Μο 11 τίς Η | τῶν ante τοιούτων Μ 12 συνάγων Η 13 φρου- ρεῖ Ma sed φρου in ras m 2 14 θαυμάζω — 15 νόμον in marg Ma 2 et κείμενον antepos m 3 | εἰ ante καὶ Η | καὶ om Μ Mor | ὁ πατὴρ εὐπορηκὼς Ma 2 16 ἐν om Laurl 18 πεποίηκε κύ- ριον scripsi ex HMoMaCl κύριον πεποίηκε BLaurl edd κύριον πεποίηταἰ Μ 19 τῆς ante τραπέζης Ι | καὶ(3) om Mor 20 δέδοκται Ma δίδοται B Β | τῷ om HLaurl 23 αἴτιον Laurl)

τί δὲ καὶ φεύγει δικαστήριον ὁ πατήρ; εἴποι τις ἄν. τὸ γὰρ ἔγκλημα τοῦ δώσοντος δήπουθεν, οὐ τοῦ ληψομένου τὴν δίκην. λέγε, φησί, τὴν αἰτίαν, ἔλεγξον, ὅρα διδόντα δίκην. ἀλλ’ οὐδὲν λέγεις τηλικοῦτον. παῦσαι θυμούμενος. ὀργῇ δὲ ζεούσῃ πατέ- ρων οὐκ ἐξέδωκαν οἱ νόμοι τὴν νεότητα τῆς πόλεως εἰδότες ὅτι κρατεῖ πολλάκις ὀργὴ λογισμῶν.

ἀλλ’ αἰσχρὸν διηγεῖσθαι παίδων ἁμαρτήματα πατρά- σι. σφαγὴ δὲ καλοῦ τινος γίνεται τεκμήριον; καὶ ἐν μὲν τῷ δικαστηρίῳ τοῦτο δόξας ἀδικεῖν ὅπερ ἡδί- κηκε μόνον ὁ παῖς ἀποθανεῖται, κρίσεως δὲ μὴ γεγενη- μένης οὐδὲν ὅ τι οὐκ ἠδικηκέναι δόξει. τοῖς γὰρ τὴν οὖσαν οὐκ εἰδόσιν αἰτίαν πᾶν εἰκάζειν ἀνάγκη. καὶ [*](2 οὐδὲ Οἶ’ 3 ἄκριτος scripsi ex ΗΜοΜa sed in hoc γρ ἀκρίτως suprascr m 3, Cl sed ς e ν corr, BLaur ἄκριτον Ι ἀκρίτως Μ edd | καλῶν Ι 4 δὲ ΗΜο | τῆς(2) om ΗΜοΙ | ἄνευ κρίσεως om Β 5 ἀποθανεῖται ἂν MaClI | τὴν αἰτίαν in marg Cl 3 6 φεύγοι Laur | ὁ om ΗΒ 7 τίς Η τὶς ΜΟ | δώσοντος scripsi e B δόντος reliqui libri edd 8 οὐ] ᾒ Mo | δώσοντος λέγε —9 δίκην om Μορ | λέγε scripsi ex HBLaurl ut coni Re λέγει MoMaClM Re | τὴν scripsi ex HMaClBI τινὰ ΜοΜ Laur Re 9 διδόντας Μο sed ’ς eras 10 „fort παῦσαι ovr" Re I λοιπὸν post παῦσαι Ι | Ὀργῆ — 12 λογισμῶν citat auctor florilegii Neapolitani fol. 285 r | ὀργῆς δὲ ζεούσης Ma 11 τῆς] τὴν Re 12 ἀλλ’ om HMo 13 αἰσχρὸν — 18 ἀνάγκη citat floril. Neapol. l. l. | ἀδικήματα Ma sed ἁμαρτήματα suprascr m 3 Cl 14 γίγνεται Β | μὴ Μο 15 τούτω HMoCl sed in hoc in τοῦτο corr m 2 16 ἀποφανεῖται Μο | δὲ om I | γενο- μένης Laur 17 οὐδὲν om Laurl Ι οὐδὲν ὅ τι om Cl in marg inser Ma 3 | ὅτι ΗΜο | οὐδ’ Laurl 18 πᾶν in lac 3 litt om Η)

διὰ μὲν δὴ ταῦτα οἱ παλαιοὶ νόμοι κρίσιν ἐποί- ησαν καὶ οὐκ ἀπεστέρησαν ἀστοὺς ὧν τοῖς οἰκέταις μετέδωκαν, οὐδένα γοῦν οἰκέτην, ὦ πάτερ, ἄκριτον ἀποκτενεῖς, ἀλλ’ ὅμως ἐκεῖνα τὰ ἀρχαῖα καὶ μακρῷ βεβαιωθέντα χρόνῳ πάντα ὕθλον ἀπέφηνας καὶ πε- ποίηκας τῶν παίδων τοὺς πατέρας σφαγέας. οὐδεὶς ἐναντιοῦταί σου τῷ νόμῳ. κρατείτω μετὰ τῶν ἄλλων τῶν φονικῶν ἢ, εἰ βούλει γε, καὶ πρὸ ἐκείνων ἐπαι- νείσθω. τοῦτ’ αὐτὸ μέντοι πεποίηκεν ὁδὸν τῷ κατὰ τῶν μοιχῶν νόμῳ. καὶ τοσούτῳ ῥᾷον ἐμοὶ τοῦτον ἢ σοὶ θεῖναι τὸν πρότερον ἐκεῖνον, ὅσῳ πρὸς παράδειγμα | μὲν ἐγὼ βλέπων γράφω, σὺ δὲ καινότατα πάν- [*](RIV 576) τῶν ἠξίους. παίδων οὖν ἀκρίτων ἀποθανουμένων μοι- χῷ τὸ ἴσον οὐκ ἐπικείσεται;

27. Τί γὰρ κωλύει, φησί, τὸν εἰλημμένον κρί- νειν; ἐγώ σοι πρὸς τοῦτο ἀποκρινοῦμαι, πάτερ. πρῶ- τον μὲν βαρὺ τῷ πάσχοντι τοσοῦτον κακὸν ὁρῶντι [*](3 cf. Greg. Cypr. supra p. 143, 2 sq. 6 cf. t. IV 895, 10 R; t. II 549,17; III 55,14) [*](16 ἀντίληψις Μο) [*](1 οὕτος Ι | ἄνευ ante τοῦ Η 3 ἀστούς scripsi αὐτοὺς libri sed ex αὐτοῖς corr Cl 3, edd τούς υἱοὺς lacobs Lect | τοῖς οἰκέταις — 4 οἰκέτην om ΗΜο | τοῖς οἰκέταις Cl sed e τούς οἰ- οἰκέτας corr m 3 4 ὦ πάτερ, ἄκριτον scripsi e MaClB ἄκριτον ΗΜο ἄκριτον ὦ πάτερ MLaurl edd 5 ἀποκτενεῖς Η ἀποκτείνεις Μο 6 χρόνῳ βεβαιωθέντα Ι | ὕθλον Μο sed del et ἆθλόν in marg οἶθλον Cl 8 σοι Ma sed σου suprascr m 3, Cll 9 τῶν inserui ex ΗΜοΜαΟΙΒΜΙ om Laur edd I πρὸς Μο 11 τοσούτω ὢ sed σ ex ι corr m 3 τοσοῦτο Laur) [*](15 ἶσον HMa 16 φησι κωλύει Μο | κωλύει om Η | κρίνει Μο 17 (??) Β | πρῶτον] τῶ Η τὸ Μο 18 ὁρῶντα ΗΜο et lacobs Ach Τ 660)

πολλὰ γὰρ τῶν ἀδικημάτων ἀκοῦσαι μέν ἐστιν ἀπίθανα, πράττεται δέ. καὶ εἰ μὲν καὶ νῦν γίνεταί τι τοιοῦτον, ἔξεστι ζητεῖν. αἱ γοῦν τραγῳδίαι γέμουσι παραδόξων κακῶν. ἃ οὐ χρὴ νομίζειν ἐπ’ ἐκείνων ἑστάναι τῶν χρόνων. τῆς γὰρ αὐτῆς οὔσης φύσεως εἰκός τοι καὶ τὰ αὐτὰ τολμᾶσθαι.

δικαστηρίου δεῖ τῷ μοιχῷ; τί οὖν, ἂν νεώτερος ὁ γραφόμενος ᾖ; τί δ’, ἂν ἐν πατρὸς ὁ μεμοιχευκὼς ἡλικίᾳ; οὐκ οἴει τοὺς μὲν ἐπιτιμήσειν, τοὺς δὲ ἀπιστήσειν, τοὺς δὲ ἀφεῖναι κελεύσειν; τί δ’, ἂν οἱ μέλλοντες μαρτυρεῖν τὸν μοιχὸν ποιῶνται πρὸ τοῦ παθόντος κακῶς; οὐκ ἀνάγκη τῇ περὶ τὴν γυναῖκα εῖ εἶ [*](1 καὶ om Η 4 σωφρονῶν et συκοφαντῶν Μ 6 τὰ om Μο 9 ὑπολάβοις scripsi ex HMoMaClB Par. 3017 (Boisso- nad. Anecd. II 136) ὑπολάβῃς MLaurl edd | μὲν post πολλὰ MaClBI edd delevi 10 ἁμαρτημάτων Πα sed γρ ἀδικημά- των suprascr m 3, Cl 11 καὶ(2) om ClMLaurl Mor inser Ma et γρ in marg m 2 | γίγνεταί ΜΒΙ edd 12 αἱ γοῦν] ἃ δ’ οὖν ΗΜο 13 δ’ post ἃ Re delevi | οὐ om MoLaur | νῦν post χρὴ Ι I τὸν χρόνον Ma sed in τῶν χρόνων corr m 2, Cl 14 τοι scripsi ex HMaClBI τι MoMLaur edd Ι νῦν post καὶ Μο Re delevi 15 δικαστηρίου — μοιχῷ] ἐν δικαστηρίω τὸν μοι- χόν· Η δικαστήρια τῶν μοιχῶν Μο δικαστήριον τὸν μοιχὸν Ma sed in δικαστηρίου δὴ τῶ μοιχῶ corr m 3, ClLaur om I 16 γράφων Ma I ὁ om I 18 τούς δὲ ἀπιστήσειν inser Ma 2 | κελεύειν Ma sed ελεύ in ras m 2, ΜΒΙ Mor καὶ λέγειν 19 τὸν μοιχὸν om Β | πρὸς Laur 20 πάθους I)