Declamatio 33

Libanius

Libanius, Declamatio 33, Libanii Opera, Vol 7, Declamationes XXXI-LI, Foerster, Teubner, 1913

ἐπεὶ οὖν σοφώτερός ἐστι τοῦ πατρὸς καὶ ὃν μὲν ἐγὼ τιμῶ βίον, τούτου κατέγνωκεν, αὐτὸς δὲ ἕτερον ἐξεῦρεν ἑαυτῷ, ζητείτω καὶ οἰκίαν ἑτέραν. οὐ γὰρ οἶδ’ ὅπως δύνανται συνοικεῖν χρημά- τῶν ἐπιθυμητὴς καὶ κενῆς δόξης ἐραστής.

θαυμάζω μὲν οὖν ὅπως οὐ καὶ νῦν ἐστεφανωμένος εἰς ὑμᾶς εἰσῆλθε. τοσοῦτον ἐπὶ τῷ θαλλῷ φρονεῖ καὶ οἴεται τόν τε ὄντα καὶ τὸν ἐσόμενον χρυσὸν οὐδὲν εἶναι πρὸς τὸ κτῆμα. καὶ γὰρ κτῆμα αὐτὸν ὁ ἀναίσθητος ὀνομάζει.

ἐγὼ δ’ εἰ μὲν ᾔδειν τὸν παῖδα μεταθησό- μενον τὴν δόξαν ἢ μεμφόμενον αὑτῷ τῆς περὶ τὴν αἴτησιν μωρίας, οὐδ’ οὕτω μὲν ἂν ἠνεσχόμην τὴν [*](RIV 623) Ι ἐκ τοῦ παρελθόντος χρόνου ζημίαν, πλὴν ἴσως ἂν ὑφῆκά τι τῆς ὀργῆς ὁρῶν οὐκ εἰσάπαξ ἀπολωλότα μοι τὸν υἱόν· ἐπεὶ δὲ ἀνιάτως ἔχει καὶ δῆλός ἐστιν ἐμμένων τοῖς ἀδικήμασι καὶ πρὸ τῶν δικαστηρίων ἐπῄνει τὸ ἁμάρτημα, τοσούτῳ μᾶλλον αὐτὸν ἐξελῶ τῆς οἰκίας, ὅσῳ ἄν μοι φαίνηται καλῶς ἐσκέφθαι τὸν ὑπὲρ [*](3 Chor. iuv. fort. § 42 Mus. Rhen. XLIX p. 494, 10) [*](5 προοίμιον δεύτερον et ἕτερον προοίμιον κατὰ τὸ ἀντίθε- τον 14 14 καθάπαξ καὶ εἰσάπαξ ἀντὶ τοῦ παντελῶς καὶ ἐνάπαξ Cf) [*](2 μὲν inser M m | βίον τιμῶ ΜΒ 3 ἑαυτοῦ HVC 6 πρὸς HVC I ἡμᾶς Va 7 ἦλθε BVa | φρόνει edd 8 τε scripsi ex HVCLaViClBVa Par 3017 cum Boissonadio An. II 200 γε Μ edd sed γρ τε in marg Mor 9 πρὸς τὸ κτῆμα e πρόσκτημα corr Cl 4 10 δὲ LaViClB 11 ,,malim μsμψόμενον“ Re at cf. 1. 17 ἐπῄνει τὸ ἁμάρτημα | αὐτῷ LaViCl sed in hoc ’ in ' corr m 2, Va 12 οὖν ἀνεσχόμην Va 13 πλὴν — 15 υἱόν praemisso Λιβάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vindob. s. v. εἰσά- παξ ἀντὶ τοῦ ὁλοτελῶς p. 52, 16 ed. Nauck 14 ἂν om Β Lopad I τι om HVC 17 ἐπῄνει V Mor sed γρ ἐπιτείνει in marg V 3 et in marg Mor ἐπιτείνει Μ sed γρ ἐπῄνει in marg m, LaViBVa sed in hoc γρ ἐπῄνει in marg | τοσοῦτο Μ τοσοῦτον Va Ι αὐτὸν om Μ 18 ὅσῳ scripsi ex HVCLaVi sed in hoc ὅσον suptascr m 2, ClB ὅσον MVa edd | φαίνηται L sed φαἰ- νοιτο supraacr s, Mor sed γρ φανείη in marg φαίνεται Cl | περὶ HVC)

81
τοῦ θαλλοῦ λόγον.

εἰ μὲν οὖν μὴ καὶ ὑμῶν, ὦ δικασταί, τοὺς πολλοὺς ἠπιστάμην πάντα ἐλάττω χρη- μάτων ἄγοντας καὶ τοῦτο ἀεὶ φροντίζοντας, ὅπως τι λήψεσθε, πάνυ ἂν ἐφοβήθην μὴ μαίνεσθαι δόξαιμι λυπούμενος εἰ μή μοι πλείω τὰ ὄντα πεποίηκεν ὁ παῖς· ὁρῶν δὲ ὑμᾶς καὶ νῦν οὐ δι’ ἄλλο τι χαίροντας ἢ ὅτι ἐνθένδε ἀναστάντες ἀποίσεσθε τὸ τριώβολον, πολ- λὰς ἐλπίδας ἔχω δόξειν ὑμῖν εἰκότως ἀγανακτεῖν εἰ μεγάλης περιουσίας μόνον οὐκ ἐν χεροῖν κειμένης ἐστέρημαι.

6. Οὐκ ἐπὶ ταύταις, ὦ παῖ, ταῖς προσδοκίαις οὔτε τὴν μητέρα σου ἠγόμην οὔτε σὲ ἐποιούμην. μᾶλλον δέ, τί μοι πρὸς τουτονὶ τὸν ἀπόπληκτον, ἀλλ’ οὐ πρὸς ὑμᾶς περὶ τῶν ἐμαυτοῦ διαλεκτέον; ἐμοὶ γὰρ οὐκ ἦν γνώμη τὸ ἐξ ἀρχῆς, ὦ δικασταί, γαμεῖν λογιζομένῳ τὸ δαπανηρὸν τοῦ πράγματος καὶ ὅτι πρίν τι λαβεῖν, ἀναλῶσαι δεῖ δᾷδας ὠνούμενον, ζεῦγος μισθούμενον, ἑστιῶντα τοὺς οἰκεί- [*](7 Arist. eq. 51. 255; vesp. 609. 684. 690. 1121; av. 1541. cf. p. 49, 9 15 Dem. pac. p. 58, 6) [*](1 θαλοῦ ClVa | μενοῦν C edd 2 ἄνδρες Cl et supra δι- κασταί Vi 2 3 τοῦτ’ Μ | τί HCMLaVi 4 λήψησθε LaVi) [*](5 δντα in ras Va 2 6 καὶ ὑμᾶς HVCM Mor Ι οὐ δ’ ἄλλο τι Β Mor 7 ἐνθένδεν LaViVa Ι τριώβολον Cl sed ώβ in ras m 4 8 δείξειν HVC 12 ἠγαγόμην Μ sed ἠγόμην in marg m | μᾶλλον Vi sed καλόν in marg m 2 | τὶ in ras Cl2 13 οὐδὲ HV aed in hoc δὲ eras, C | ὑπὲρ VCViClB 14 γὰρ om Β Ι ὦ δικασταί post ἦν, non post ἐξαρχῆς Μ Mor | γνώμης Μ Ι τὸ ἐξαρχῆς La sed ' et ' eras τοεξαρχῆς Β | ἐξαρχῆς VCMClVa edd 16 τινα MCl Mor | ἀναλῦσαι Va sed ν ex ὢ corr Ι δᾷ- δας scripsi coll p. 11, 14 δᾷδας La δάδας Vi sed παῖδας in marg m 2 παῖδας HVNMClBVa edd)

82
οὑς, τοῖς φράτορσι τὴν γαμηλίαν εἰσάγοντα. ἐφόβει δὲ καὶ τὸ τὰς πολλὰς τῶν γυναικῶν σπαθᾶν καὶ παρ- αναλίσκειν εἰς οὐδὲν χρηστόν, βομβύκινα ἱμάτια καὶ βύσσινα καὶ διαφανὲς χιτώνιον καὶ κροκωτὸν καὶ θέριστρον καὶ τοιοῦτόν τινα φλήναφον περὶ τὸ σῶμα δαπανωμένας.

αἰσθόμενοι δ’ οὖν τινες τῶν φίλων, [*](RIV 624) εἰ δὴ I φίλους ἐκείνους θετέον, οἷς τί μεῖζον καταράσαιτ’ ἄν τις ἢ τοιούτων παίδων γενέσθαι πα- τέρας; αἰσθόμενοι δ’ οὖν ἐχθρῶς με ἔχοντα πρὸς τὸν γάμον παρῄνουν σπείσασθαι πρὸς τὸ πρᾶγμα γῆράς τε ἥξειν λέγοντες, ἐν ᾧ μάλιστα δεῖ βοηθῶν, καὶ παῖδα ἐμπορικὸν ἔσεσθαι καὶ ζηλωτὴν τοῦ γονέως, ἴσως δὲ καὶ μᾶλλον χρηματιστήν.

ταῦτ’ ἦν μὲν ἐν μαντείαις, τὰ δὲ ἤδη παρόντα καὶ ὁρώμενα θαυμαστὰ [*](1 Dem. Eubul. p. 1312, 12; 1320, 13. Harpocr. s. v. γαμηλία) [*](2 cf. ad t. VI 647, 10 3 sq. Apul. met. VIII 27. Martial. epigr. VIII 68, 7) [*](2 οἱονεὶ τρυφᾶν καὶ μεθύσκεσθαι καὶ κατασπαταλᾶν La3) [*](14 ἤδη ἀντὶ τοῦ τότε Mm) [*](1 φράτορσι Mor sed γρ συγγενέσι in marg φάντορσι HV sed in hoc in φράτορσι corr m 2, C sed συγγενέσι suprascr f Ι τὴν γαμηλίαν in lac 10 litt om Β | γαμιλίαν Va sed ι(1) in ras m 2 Ι εἰσάγοντι HVC 2 σπαταλᾶν C 3 βομβύκινα scripsi ut coni Mor βαμβύκινα βαμβέκινα MVa sed in hoc ι(1) in ras m 2) libri edd 4 κροκοτὸν LaViCl sed in hoc τὸν in ras m4 κροτωτὸν Mor 5 φλίναφον La sed ι in η corr s 6 αἰσθανόμενοι HV sed in hoc in αἰσθόμενοι corr | δὲ CM edd I οἱ ante τῶν C 7 θετέον Mor sed γρ λογιστέον in marg | τί Cl sed ’ add m 3 | μείζω LaVi 9 αἰσθανόμενοι HV sed in hoc ἀν’ eras, C | δ’ οὖν] γοῦν ClB | με ἐχθρῶς Vi Ι ἐχθρῶς La sed ἐχθρωδῶς in marg s Ι πρὸς τὸν γάμον scripsi ex HVCLaViCl et γρ in marg Mor τῷ γάμῳ MBVa edd 10 σπείσασθαι Vi eed σ(1) add rubr 12 ζηλωτὸν Mor 13 καὶ Va sed eras om Μοί I ταῦτ’ ἦν scripsi ex HVCLaVi ταυτὶ MClBVa edd) [*](14 δὲ δὴ La sed ε ex η corr s, Vi Ι ἤδη Mor sed γρ τότε in marg)

83
οἷα κατέλεγον, κόρην πολλὰ κεκτημένην καὶ γένους καὶ ὥρας λαμπρῶς ἔχουσαν. ἀκούσας ἐγὼ τὸ πολλὰ κεκτημένην οὐδὲν ἐδεόμην ἄλλο μαθεῖν. ᾔδειν γὰρ ὅτι πάντα ὁ πλοῦτος συλλαβὼν ἔχει τὰ καλά. εὐθὺς οὖν μεταπεπεισμένος οἷος ἦν γαμεῖν. τῷ μὲν οὖν προσλαμβάνειν τάλαντα θαυμαστῶς ὡς ἡδόμην, προσῆν δέ τι καὶ λύπης διὰ τὴν δαπάνην.

τίς ὁ νομοθέτης, ὦ δικασταί, τούτων τῶν περιττῶν ὑμεναίων; λαμπτή- ρων δεῖ τόσων, παραπομπῆς, οἴνου πολλοῦ, μύρου, κρόκου. ἐνὶ γὰρ οὐκ ἔνι λύχνῳ τὴν νύμφην ἄγειν; ἄνευ θορύβου δὲ οὐκ ἄμεινον; χωρὶς θεατῶν δὲ οὐκ εὐπρεπέστερον; εἰ δὲ μὴ πολλοὶ προσεστήκοιεν ταῖς θύραις, οὐκ εἴσεται ὁ νυμφίος ἃ ποιητέον αὐτῷ πρὸς τὴν κόρην; ἀλλ’ ὅμως ἤνεγκα, φέρειν γὰρ ὑπὸ τῆς προικὸς ἐπειθόμην.

τὴν μὲν οὖν γυναῖκα ἐπαινῶ τῆς μιμήσεως ἥν με ἐμιμήσατο ἄσιτος τὰ πολλὰ δια- [*](9 cf. t. I 454, 6 10 Arist. nub. 51) [*](2 λαμπρῶς La sed εὖ suprascr s 3 ἐδεόμην post μαθεῖν inser Va | ἄλλο Mor sed γρ ἄλλου in marg 4 πάντα — καλά praemissis verbis φιλαργύρου παῖς ἀριστεύσας καὶ θαλοῦ στέ- φανον αἰτήσας ἀποκηρύσσεται citat Macarius fol 87 r | ὁ πλοῦτος πάντα Re 5 πεπεισμένος HVC | οἷος Vi sed τις in marg m 2 | τῷ scripsi ex HVCLaViClBVa τὸ M edd 6 ὧς om ἁ) [*](7 νομοθετήσας Οἶ’ 8 ἄνδρες Οἶ’ et γρ in marg Mor et supra δικασταί Vi 2 | τῶν περιττῶν τούτων B τοῦτον τὸν περιτ- τὸν ὑμέναιον Cl | Ὑμεναίων edd 9 δὴ La sed ἡ in sl corr s, Vi δὲ lacobs Lect 132 | τοσούτων Vi sed τόσων in marg m 2 I παρὰ πομπῆς ὢ 10 κρόκου M κρότου HCLaViClBVa | ἄγειν scripsi ex HVCLaViClBVa ἀγαγεῖν M edd 11 θεα- τῶν δὲ scripsi ex HVCMLaViCl δὲ θεατῶν (θεστρῶν Mor) B Va edd 12 ἀπρεπέστερον Va sed α del rubr | προσεστήκοιεν Va sed ρο et οἱ in ras m 2 | ἐν ante ταῖς Mor del Re 13 εἴσεται Va sed εἰ in ras m 2 16 ἧς La sed in ἥν corr 5, Vi sed v supra ς rubr et ς del m 2, Va sed ἢν suprascr m2 | ταπολλὰ B)

84
τελοῦσα, τοῖς περιλείμμασι τῶν ἄρτων διατρεφομένη, ὕδωρ αὐτή τε πίνουσα καὶ τὰς θεραπαινίδας ἐθίζουσα, μόλις ταῖς νουμηνίαις λουομένη, λεπτὰ μὲν ὑφαινο- μένη, πωλοῦσα δὲ μᾶλλον ἢ χρωμένη, ἐπικαττύουσα τὰ σαπρὰ τῶν χιτωνίων, οὐδὲν δεομένη τραπέζης, ἀλλ’ [*](RIV 625) | ἐπὶ τῇ ταλασίᾳ σῖτον αἱρουμένη. τοιγαροῦν ἔνδον αὐτὴν ἔχω καὶ στέργω καὶ θησαυρὸν ὀνομάζω.

11. Ἡ μὲν οὖν παρ’ ἑτέρων πρὸς ἡμᾶς ἐλθοῦσα τοσοῦτον τῆς παιδείας ἐδέξατο, ὁ δὲ ἐξ ἐμοῦ φύς, ὁ παρ’ ἐμοὶ τραφείς, ὁ πολλοὺς ἐπαίνους ὑπὲρ χρημά- των ἀκούσας εἰς ὀθνεῖον ἐξώκειλε τρόπον. μικρὸν δὲ ἄνωθεν διηγήσομαι. ἐπειδὴ γὰρ ἤδη παῖς ἦν ἐν ᾧ τῆς ἡλικίας καιρὸν λαμβάνει τὰ παιδεύματα, συνεβου- [*](1 cf. t. I 481, 9 2 Plat. leg. VII p. 808 A 4 Phryn. lex. p. 39, 19 ed. Bekker 6 Chor. avar. § 5 p. 506, 13 10 Xen. Cyr. I 2, 15 11 cf. t. IV 467, 6 12 cf. ad t. III 453, 5 6 ταλασία τὸ ἔργον τῶν γυναικῶν La τῷ ἱστῷ ἢ τῇ ἐρι- ουργίᾳ schol in marg Mor 1 περιλείμμασι Va sed λεῖ’ in ras m 2 | διατρεφομένη scripsi ex HVCLaViCl τρεφομένη B παρατρεφομένη MVa edd 2 τὰς θεραπαινίδας scripsi ex HCLaVi sed in hoc θεραπαίνας auprascr m 2 τὰς θεραπαινίας V τἀς θεραπαίνας MBVa edd ταῖς θεραπαινίσιν Οἶ’ 3 μόναις Va | λυομένη M λουμένῃ Cobet Coll 297 cf. t. III 29, 13; 319, 1 5 σαθρὰ Cobet 1. 1. et Misc 158 at cf. ad t. IV 32, 13 | χιτωνίων Vi sed χιτώνων suprascr m 2 χιτωνίσκων B 6 τῇ om Cl 8 εἰς 8 10 ἐμοὶ scripsi ex HVCLa sed in hoc οἱ in ov corr iterumque οἱ supra ov scr s, Vi sed ἐμοῦ in marg m 2, BVa ἐμοῦ Μοί edd 12 παῖς ἤδη M Mor | ἤδη La sed ἡ (2) ex εἰ corr g om Οἶ’ 13 λαμβάνει καιρὸν B | καιρῶ Γέ sed ὂν suprascr m 2 | ἐπιτηδεύματα LaVi | συνεβουλευόμην — 85, 1 δοτέον citant s. v. συμβουλεύω in marg excerpt. Darmstad. fol. et praemissis verbis συμβουλεύομαι ἀντὶ τοῦ συμβούλῳ χρῶμαι. Λιβάνιος ἐν μελέτῃ τῇ τοῦ φιλαργύρου Thomas M. s. v. συμβουλεύω p. 346, συνεβουλόμην)

85
λευόμην τοῖς ἐπιτηδείοις ἥντινα αὐτῷ τέχνην δοτέον.

12. ἔνιοι μὲν οὖν εἰς φιλοσόφους πέμπειν ἐκέλευον ὡς ἐν τοῖς ἐκείνων φροντιστηρίοις τῆς ἀρετῆς ἐνοι- κούσης· ἐμοὶ δὲ τὸ μὲν τι] τῶν ἀνδρῶν ἤρεσκε, τῷ δὲ ἠχθόμην. τὸ μὲν γὰρ αὐχμεῖν καὶ κουριᾶν καὶ ἡ ὀλου- σία καὶ τὸ μὴ πλείω τῶν τεττίγων ἐσθίειν νοῦν ἔχειν ἐφαίνετο, τὸ δὲ χρημάτων ἀμελεῖν καὶ διασύρειν τῶν ἐν ἀνθρώποις τὰ κράτιστα μελαγχολώντων καὶ πλεῖστον ἀφεστώτων τοῦ τὰ δέοντα εἰδέναι. χρήματα μὲν γὰρ αὐτοὺς ἀγείρειν ἠξίουν, ζῆν δὲ τὰ ἄλλα καθάπερ καὶ νῦν. οὕτω γὰρ ἂν οἷς τε ἐλάμβανον οἷς τε οὐκ ἐδα- πάνων ἐπλούτουν.

ἦσαν δέ τινες οἳ παρῄνουν παλαιστὴν διδάσκεσθαι μύθους τινὰς διηγούμενοι τὴν Πίσαν καὶ τὸν Ἡρακλέα. ἴνα τί, ἔφην, ἐξ Ὀλυμ- πίας, ὦ βέλτιστοι, κομίσειέ μοι; τὸν κότινον; ἀντάξιόν γε, οὐ γάρ; τοῦ τε ἐλαίου καὶ τῶν μισθῶν οὓς ἀνάγκη τῷ γυμναστῇ φέρειν.

γε- ωργὸν αὐτόν, ἔφην, ἀποφανῶ καὶ εἴσεται τὴν γῆν ἐνδελεχῶς θεραπεύειν καὶ περὶ τὰ δένδρα πονεῖν. μεγάλα μὲν γὰρ τὰ δῶρα τῆς θαλάττης, [*](5 Her. III 52, 1 6 cf. p. 56, 4 sq. Plat. Phaedr. p. 259 C) [*](13 Plat. Men. p. 94 B) [*](1 ἴσως εἰς ἥντινα in marg Mor | αὐτὸν τέχνην διδακτέον Cobet CoU 297 2 φιλοσοφίας Cl 3 τῆς om Οἶ’ 4 μέντοι HVCCl τι caccellavi | δ’ CM edd 5 αὐχμᾶν HVCM sed in ’ hoc α(2) in η corr y, Cl 6 τῷ V Mon Mor | τῶν inser Va om HC 8 μελαγχολούντων CIB | πλείστω Vi sed ὂν suprascr m2 9 συνειδέναι | μὲν om CIB | γὰρ om HVC 10 αὐτὸς ἁ | ἠξίουν La sed v add s, Vi sed v add rubr 11 ἂν om HVCM 14 πίσσαν HCMLa sed in hoc σ(2) inser s 15 ὦ βέλτιστοι ἐξ ὀλυμπίας BVa | με Va | signum interrogationis post κότινον posui e CMCl comma H colon VLaViBVa edd) [*](16 οὐ] καὶ Vi | τ’ HC 18 ἔφην αὐτὸν B | ἀποφανῶ Ln sed φ in ras s 20 μεγάλα — 86, 9 ὑπάρξει omissa particula γὰρ citat Macarius fol 87 r | θαλάσσης HLaVi Macar)

86
ἀλλ’ ἐπικίνδυνα καὶ φθάνει τὰς εὐπραγίας τὰ κύματα, καὶ πολλάκις τὰ μὲν χρήματα διώλεσε, [*](RIV 626) τοὺς δὲ | κεκτημένους ἀποδύσασα διέσωσεν οἷς κέρδος ἦν συγκαταδῦναι τοῖς φορτίοις. γρ- πρᾶγμα δὲ πρᾶγμα ἀσφαλές. κἂν γὰρ τὸ τῶν ὡρῶν ἄτακτον ἐμποδίσῃ τοὺς καρπούς, πολλὰ τὰ παραμύθια, ἔρια, τυρός, γάλα, ταρσοὺς πλεξάμενον ἀποδόσθαι, κἂν πάντα ἐπιλίπῃ, τά γε φρύγανα ὑπάρξει.

καὶ ἦν μοι πρὸς τοῦτον ἐκείνη συνεχὴς ὑποθήκη· ὦ παιδίον, τῶν ἰχνῶν ἔχου τῶν πατρικῶν καὶ τῶν κειμένων τῇ πόλει νόμων μηδὲν ἥττω νόμον τὸν ἐμὸν ἡγοῦ τρό- πον. οὗτος δέ ἐστι τῶν μὲν ὄντων φείδεσθαι, τοῖς δ’ οὖσι προστιθέναι. ἵππους μὲν ἀδηφα- γοῦντας φεῦγε, στέργε δὲ τοὺς ὑλαγωγοῦντας ὄνους καὶ τούτων τοὺς ἀχύροις ζῆν ἀγαπῶντας. τῶν οἰκετῶν τοὺς μὲν ἀργοῦντας ἐλευθέρους ἀφιέναι, κρεῖττον γὰρ ἢ τρέφειν· παρ’ ὧν δὲ πρόσοδος, ἐν ἴσῳ τοῖς γονεῦσιν ἄγειν. τοῖς [*](9 sq. Chor. avar. § 83 p. 524, 30 14 cf. ad p. 16, 10 15 cf. p. 17, 1 I Dem. Phaen. p. 1041, 2) [*](1 φθονεῖ LaViClBVa sed in hoc ἁ supra ὁ, Macar et γρ in marg Mor | ταῖς εὐπραγίαις ClBVa ταῖς εὐπορίαις La sed εὐπραγίαις suprascr s, Vi sed εὐπραγίαις αἷς in marg m 2 3 δι- έσωσε, κέρδος δ’ ἦν Macar 4 γεωργὸς B 5 κἂν — 6 καρ- πούς citat lex. Darmstad. fol 113 v praemissis verbis ἐμποδίζω αἰτιατικὴ. Λιβάνιος et excerpt. Darmstad. fol 335 v adscripto in margine Λιβάνιος 6 ἐμποδίσῃ La sed οἱ supra ἡ s 7 γάλα om ὢ I ταρσὸν M ταλάρους Οἶ’ et γρ in marg Mor 8 γρ ἐπιλίποι in marg Mor 10 συνεχὴς Vi sed συγγενὴς in marg m 2 11 ἐν ante τῇ B 12 ἥττω νόμον] ἧττον Vi sed ἥττω νόμον in marg m 2 | ἧττον LaVa | νόμου HV 13 δ’ LaVi 14 δὲ CM edd | ἀδδηφαγοῦντας HVCMLa sed in hoc δ(2) inser, ClBVa 19 ἐνίσῳ La | τοῖς — 87,1 ἐνδιδόναι praemissis verbis δάκρυσι λέγε. μὴ δακρύοις· ποιητικὸν γάρ. Λιβάνιος ἐν μελέτη τῇ φιλαργύρου παῖς ἀριστεύσας citat Thom. M. s. v. δάκρυσι p. 85, 14 R)

87
τῶν δανειζομένων δάκρυσι μηδὲν ἐνδιδόναι, νομίζειν δὲ τοὺς τόκους τῶν ἀρχαίων μέρος. καλὸν μὲν οὖν καὶ ἡ τῶν ὑπαρχόντων φυλακή, πολλῷ δὲ ἥδιον ἡ κτῆσις.

τὰ μὲν οὖν ἄλλα ἄλλοις ἄφες αἰσχρὰ νομίζειν, αὐτὸς δὲ αἰσχύ- νοῦ καὶ ἐμὲ καὶ τὴν μητέρα καὶ τὴν γῆν καὶ τὸν ἥλιον καὶ σαυτόν, ἢν μὴ μείζω ποιῇς παρ’ ἡμέραν τὴν οὐσίαν λαμβάνων, αἰτῶν, εἰσπράτ- των, ἀγείρων, πάντα εἰς τὴν κερδαίνουσαν πή- ραν ὠθεῖν ἀξιῶν. ἔρρωταί σοι τὸ σῶμα. δύνασαι πονεῖν. ἔστιν ἡμῖν χωρίον. ὁρᾷς τὴν ἐμὴν ὁδόν. μὴ γένῃ κακὸς εἰς τὸν ζῆλον. μᾶλλον ὑπόμεινον πλῆθος τραυμάτων ἢ δραχμῆς ἀποστῆναι. τὰ μὲν γὰρ ἴασιν δέχεται μικρῷ φαρμάκῳ, τὰ δὲ οἴχεται.

17. Ταῦτ’ ἦν ἡμῖν ἐπὶ τῷ δείπνῳ πρὸς τοῦτον [*](2 Dem. Phorm. p. 914,30; Nicostr. p. 1253,8; Dionys. p. 1292,8) [*](1 δάκρυσι λέγε, μὴ δακρύοις. ποιητικὸν γάρ Β (=Thom. M, 1. 1.) 2 τῶν ἀρχαίων] ἤτοι τοθ’ κεφαλαίου Mm) [*](2 νομίζων B I τούς τόκους τῶν τόκων ἀρχαίων e Par 3017 Boissonad. Anecd. II 433 4 μεῖζον ante ἥδιον La, μεῖζον καὶ ViCl edd delevi | ἡδίων HVCB | τῶν οὐκ ὄντων ante ἡ edd delevi 5 αἰσχρὰ Va sed αἶσ’ in ras ’ 7 ποιεῖς La | παρ’ La sed καθ’ suprascr p 10 signa interrogationis post σῶμα et 11 πονεῖν edd puncta posui | δύνασαι Vi sed τᾶι supra ’σαι ’ 11 ποιεῖν ἁ | ὑμῖν Va ἐμοὶ B | signum in- terrogationis post ὀδόν Vi 14 ἴασιν Vi sed σις supra σιν m2 | ἀπὸ μικρῶν φαρμάκων coni Re 16 ταῦτα CMBVa edd ταῦθ’ Cl | ἦν om Οἶ’ | ἐπὶ inser Va2)

88
ἀντ’ ἄλλων τινῶν ᾀσμάτων, ὁ δὲ ὥσπερ ἐπὶ τἀναντία παρακαλούμενος ἀφεὶς τὸν Κερδῷον Ἑρμῆν ὀπαδὸν αὐτὸν τῷ Ἄρει καθίστησιν. ἐμοὶ δὲ ἦν ἀνάγκη μισθο- δοτεῖν τε τῷ διδασκάλῳ τῶν τακτικῶν καὶ πρὸς τοῖς [*](RIV 627) | ἀσπιδοπηγείοις καθῆσθαι καὶ τὸν δορυξόον ἐνοχλεῖν. ἐωνῆσθαι πανοπλίαν οὐκ ἤρκει, ἀλλ’ ἔδει καὶ τὸν τῆς ἀσπίδος ὀμφαλὸν ἐξαλείφειν χρυσῷ καὶ τῷ κράνει τὸν λόφον. οὗτος δ’ ἐπ’ ἐμοὶ φιλοπόνως ἐγυμνάζετο. ὅσα γὰρ ἐν τῷ πρόσθεν ἅπαντας ἔβοσκε, ταῦτα ἂν μόνος καταφαγὼν ἔτι προσεδεῖτο. οὕτω πολυ- βορώτατος ἡμῖν ὑπὸ τοῦ μελετᾶν ἐγεγόνει.

ὥρμησα μὲν οὖν εὐθὺς τότε ἐκβαλεῖν αὐτοῖς ὅπλοις, πρὶν αὐ- τός με ἐκβάλῃ τῶν χρημάτων. συνδραμόντες δέ τινες τῶν ἐπιτηδείων ἔσχον καὶ ἐξηπάτησαν ἐλπίδας ὑποτεί- [*](2 cf. p. 20, 7 5 Dem. Phorm. p. 945, 15 | Arist. pac. 447) [*](14 cf. ad t. IV 366,4. Dem. Bynt. p. 171,24) [*](4 τῶν τακτικῶν] τῶν στρατιωτικῶν Mm) [*](2 ὀπαδὸν HVCLaViBVa edd 3 αὐτὸν Va sed ὂν in ras m 2 ἑαυτὸν LaVi αὐτὸν HVCMCIB edd 5 ἀσπιδοπηγίοις HVCLaVa 7 χρυσῶν C 8 οὗτος scripsi e CB οὕτως La ViClVa οὕτω HVM edd | δ’ om LaVi | φιλοπόνως Vi sed ἦς Bupra ὡς m 2 9 ὅσα scripsi ex HCLaViClBVa ὥσθ’ ὅσα V sed in ras 3 litt m 2, M edd sed γρ ὅσα in marg Mor | γὰρ Bcripsi ex HCLaViClBVa γᾶν V sed e γὰρ corr m 2 γ’ ἂν M ἂν Mor sed γὰρ γὰρ ἐν in marg om Re | πρόσθεν reposni e libris ἔμπροσθεν Mor sed γρ. ὀπίσω καὶ ἔμπροσθεν in marg, Re 10 ταῦτ’ Οἶ’ ταῦθ’ edd | οὕτως HC I πολυβορώτατος Mor sed γρ πολύβρωτος in marg πολύβορος Μ 12 εὐθύς om ἁ I τότε om Β ἐκβαλεῖν Vi sed ἐκβάλλειν in marg m 2 | τοῖς ante ὅπλοις Οἶ’ I αὐτόν Va 13 ἐκβαλεῖ HVCLaVi sed in lioc ἐκ- βάλῃ in marg m 2 ἐκβάλλειν Va | συνδραμόντες — 14 ἐξηπάτη- σαν praemissis verbis ἐπιτήδειος ὁ ἁρμοζόντως ἔχων τινί. Λι- βάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vindob. p. 73, 9 ed. Nauck | συν- δραμόν; La sed; in ἐς corr 14 ἐπέσχον καὶ κατεκράτησαν Lopad)

89
νοντες αἷς με τότε λαβόντες ᾤχοντο. τί καταμέμφῃ τὸν υἱόν; οὐ μικρὸν στρατιώτης ἀγαθός. μὴ χαλέπαινε τοῖς ἀναλώμασι. κομιεῖ τὴν προεισ- φορὰν οὐ μεμπτήν. λαμπροὺς ὁ πόλεμος τοὺς καρποὺς δίδωσιν, οὐ κατὰ τὰς ὀλύρας καὶ κρι- θᾶς ἃς μικρὰς ἐν μακρῷ χρόνῳ κόπτῃ συλλέ- γων. οἶσθ’ ὅτι πολλοὶ τῶν στρατιωτῶν χρυσο- φοροῦντες μάχονται. τούτους ὁ κτείνας συλᾷ καὶ ὁ στρατηγὸς οἶδεν οὐδέν. εἰ δέ σοι ἀριστεύ- σειεν ὁ παῖς, Ἡράκλεις, ἐμπλήσει σοι τὴν ἐπιθυ- μίαν ἡ ἡμέρα τῆς δωρεᾶς καὶ φήσεις οὐδ’ ἐν ἅπαντι τῷ βίῳ τοσούτους εἰληφέναι τόκους. ἀλλὰ συνάσκει καὶ σύμπραττε τὰ πρὸς τὴν ἐπι- τήδευσιν τῷ νεανίσκῳ.

τί δ’ οὖν μέλλω; ἔφην. πρὸς γὰρ τὸ γέρας ἐκεχήνειν. ἐντεῦθεν ὁ κωλυ- τῆς ἐγὼ τῶν ὁπλιτικῶν ἐκίνουν, προὔτρεπον, ἐδεόμην ἐν τοῖς ὅπλοις ἀναπαύεσθαι. ἄγε, ἔφην, σὺ κλέπτε ἐν τῷ στρατοπέδῳ τῶν νεκρῶν τὰ ψέλλια καὶ [*](3 Dem. Pantaen. p. 977,19 5 cf. ad p. 17,3) [*](2 μικροῦ C | ἀγαθὸν B et γρ in marg Mor 3 κομιῇ La sed η ex ει corr s, Β I προεισφορὰν scripsi e LaViClBVa coU Dem. l. l. εἰσφορὰν HVCM et γρ in marg Mor προσφορὰν edd 4 λαμπρὸς Mor 5 ὀλλύρας CMClViVa ὀλύρας La I τὰς ante κριθὰς Β 6 κόπτῃ scripBi e Β auctore Re κό- πτει HVCVa κόπτεις M edd κύπτεις LaVi sed in hoc κόπτει in marg m 2, Cl κάπτεις Cobet Coll 298 10 σοι om ἁ σου Va 11 ἡμετέρα Vi sed τε del m 2 | οὐδ’ ἐν Va sed ex οὐδὲν corr m2 13 καὶ σύμπραττε om M 14 οὖν scripsi ut coni lacobs Anth Pal III 741et e Par. 3017 Boissonade Mich. Psell. de oper. daem. 236 οὐ libri edd | μέλω HC 16 ὁπλιτικῶν Va sed ικ in ras m 2 | προὔπεμπον HVC 17 „fort σύναγε sive συνάγειρε“ lacobs Lect | σὺ κλέπτε om Re 18 ἐν τῷ στρατοπέδῳ om Va | τῷ inserui ex HVCLaViB om MCl edd I τὰ om M)

90
στρεπτούς, ἀλλ’ ὅπως μηδείς σοι τοῦτο συνεί- σεται. καὶ προπήδησόν γε τῶν πολλῶν. ἢ τεθνή- [*](RIV 628) ξῃ γάρ, τοῦτο δὴ τὸ κοινόν, ἢ ποιήσεις | με πάνυ πλούσιον.

20. Ταῦτα ἐγὼ μὲν ἔλεγον, οὗτος δὲ ἐπαιδεύετο. καὶ συνελάβετο ἡ Τύχη. μάχης γὰρ ἔναγχος συστάσης ἐργάζεται τὸ πολὺ τῆς τροπῆς. ὡς δὲ ἤγγειλέ μοί τις τὴν ἀριστείαν, πότ’ οὖν, ἠρόμην, ἡ δωρεά; οὐδεὶς οὕτως, ὦ δικασταί, συγγενοῦς οὐσίαν κληρονομήσας ἐγεγήθει, ὡς ἐγὼ τότε ἐγαννύμην. ἔσπευδον τοῦτον ἰδεῖν καὶ φιλῆσαι περιβαλών. ἐκρότησα θαυμάσιον ἡλίκον, ἐνέβαλον τοῖς ἀπαντῶσι τὴν δεξιὰν ὡς ἐν εὐτυχήμασι γεγονώς, δῆλος ἦν τοῖς ἐπὶ τῶν ἐργαστη- ρίων ἐπ’ ἄκρων τῶν ὀνύχων βαδίζων.

ὧς δὲ εἰσ- ἦλθον οἴκαδε, οὐδέν με ἐχώρει. προσέταξα τῇ γυναικὶ λύχνον ἕτερον ἅψαι, ἔπιον εὐζωρότερον. εἴπω τι τῶν [*](10 cf. t. I 158,4; II 138,23; 490,6 11 Dem. fals. leg. p. 348, 24; Lept. p. 469, 19 13 cf. t. III 136, 22 14 cf. ad t. VI 623, 9 16 Diphil. παιδερ. IV 402, 55 M (II 550, 58 K). Athen. X p. 423 c sq. Chor. avar. § 77 p. 523, 10 sq.) [*](5 διήγησις in marg CfM rubr) [*](1 τοὺς ante στρεπτοὺς B | συνήσεται La sed ἡ ex εἰ corr 5, ViB 3 κοινὸν Va sed οἱ in ras m 2 | εἰ Mor 4 με om Par 3017 (Boissonad. Anecd. II 131) ἐμὲ V | πάνυ om HCLaViB | πάνυ πλούσιον post πλούσιον LaVi, πλούσιον πάνυ B 5 αὐτὸς HVC | δ’ LaViCl 7 πολύ scripsi ex HVCLaViClBVa Va πλείον’ M edd sed γρ πολὺ in marg Mor | ἤγγελλε C ἤγγελέ B | τίς MVi) [*](9 δικασταί scripsi ex HVCVa coU p. 79,4; 81,2; 83, 8; 94, 11; 96,11 ἄνδρες MLaViClB edd | οὐσίας B | συγκληρονομήσας HV 10 ἐγεγήθει La sed ἡ in ras s | τότ’ ἁ 11 θαυμάσας B 12 ἐνέβαλον scripsi e ClBVa cum lacobsio Lect ἐνέβαλ- λον HVCMLaVi edd | ἀπατῶσι Va sed ’ν post α(2) inser m 2, Par 3017 (Wolf Litt. Anal. III 83) 13 ἐργαστηρίων Vi sed ἐργασιῶν in marg m 2 14 ἐπάκρων Vi | εἰσῆλθεν HLaVi Mor) [*](15 οὐδέ La Mor | προσέταξα Mor sed γρ προσέταττον in marg 16 ἔπιον Cl sed ’ et ὂν in ras m 3 | ζωρότερον B | εἴπω — 91,2 πρόχειρος citat praemissis verbis ὁ ἀλεκτρυὼν καὶ ἡ ἀλεκτρυὼν. Λιβάνιος excerpt. Darmstad. fol 335 r | τί Πα Darmst | καὶ ante τῶν M edd delevi)

91
ἀπορρήτων; ἔθυσα καὶ ἀλεκτρυόνα τῶν τικτουσῶν ὁ πάντα ἐγὼ πρόχειρος. ὁ γὰρ ἐλπιζόμενος πλοῦτος ἀν- έπειθε καὶ παρανομεῖν. ἐπαναχωροῦντος δὲ ἤδη τοῦ στρατεύματος ’π’ προαπαντήσας ἤσας ἐγὼ καὶ πολλὰ τοῦτον ἐπαινέσας εἷλκον εὐθὺς ἐπὶ τὴν δωρεάν, οὐκ οὔσης δὲ τότε ἐκκλησίας ᾔειμεν οἴκαδε.

καὶ δεῖπνον ἦν πολυτελές, οἴμοι, ὁ δὲ τὴν μάχην διηγεῖτο, τὴν φά- λαγγα, τὸ κέρας, τὸ σύνθημα, τὸ μεταίχμιον, τοὺς φόνους, τὴν δίωξιν. μὴ σύ γε ταῦτα, 6 παῖ, τὰ ἐκ τοῦ πολέμου δείματα, ἀλλά μοι τὸ ἥδιστον ἐκεῖνο, τίς ἡ αἴτησις, τις ἡ λῆψις; αἰτήσωμεν πάντα τὸν ἐν τῷ κοινῷ χρυσόν, αἰτήσωμεν τὸν ἄργυρον, βαρύνωμεν τὴν οἰκίαν χρήμασι. νὴ Δί’, εἰκότως γε. ἃ γὰρ οὐκ ἐγένετο τῶν πολε- μίων διὰ σέ, διὰ τί μὴ σὰ γίνεται;

ὁ δὲ σε- μνώσας τὸ πρόσωπον τὰ πάντων, ἔφη, μέγιστα, ὦ [*](8 Her. VI 77,1; 112,1; VIII 140,4 16 Her. 195,1; III 16,3) [*](1 ἔθυσα — τικτουσῶν praemissis verbis ὁ ἀλεκτρυὼν καὶ ἡ ἀλεκτρυὼν citat lex. Darmst. fol 113 v 2 πρόχειρος ἐγώ Mor) [*](4 προσαπαντήσας ViVa sed in hoc σ(1) eras 6 τότ’ Cl I ᾔειμεν La sed ’ν add s εἴημεν Va | ᾖ Mor 7 οἶμαι M Mor) [*](8 μέσον τῶν μαχομένων post μεταίχμιον HVC 10 ἐκ om Va I τοῦ om ὢ | δείματα scripsi ex HCMLaViClB cum Wytten- bachio Ep. crit. ad Ruhnk. p. 60 Boissonadio Pachym. p. 275 not. 5 (e Par 3017) Cobeto Coll 298 δείγματα V edd διδάγ- ματα Va sed γρ δείγματα in marg m 2, et γρ in marg Mor 13 βαρύνωμεν scripsi e V sed e βαρυνοῦμεν corr m 2, LaViB Va βαρυνοῦμεν HCMCl edd sed γρ βαρύνωμεν in marg Mor) [*](14 Δί’ scripsi ex HVCVIClBVa δὶ La δία M edd | ἐγέ- νετο scripsi ex HVCLaViClBVa ἐγένοντο M edd 15 διατί HClVi I γίγνεται VLaViClVa | ὁ — 92, 1 κτησόμεθα praemissis verbis σεμνύνω ἕτερον καὶ σεμνῶ. Λιβάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vindob. p. 168, 13 ed. Nauck 16 πάντα B | ὦ om Lopad)

92
πάτερ, κτησόμεθα. καὶ Ἄρει σπείσας ἀνέστη. οὐ [*](RIV 629) γὰρ ἀπέχρη πιεῖν εἰς κόρον, ἀλλ’ ἤδη καὶ | ἔσπεν- δε τὸν ἐμὸν σκεδαννὺς οἶνον. γέμων δὴ χρηστῆς ἐλ- πίδος περὶ μὲν πρῶτον ὕπνον κατέδαρθον, ἔπειτα ὀνει- ροπολήσας τὴν δωρεὰν ἀνηγέρθην καὶ οὐκέθ’ οἷός τ’ ἦν ἀτρεμεῖν, ἀλλ’ ἐστρεφόμην ἐπ’ ἄμφω τὴν νύκτα ὅλην. ἀλεκτρυόνος οὐκ ᾄδοντος ἀκούειν ἐδόκουν. ἐλοι- δόρουν τῆς νυκτὸς τὸ μῆκος. πολλάκις ἐξέπεμψα τὸν οἰκέτην σκεψόμενον τὴν ἕω.

ἀνασχούσης δέ μοί ποτε τῆς εὐδαίμονος, ὧς ἐνόμιζον, ἀκτῖνος παρῆσαν οἱ γνώριμοι κοινωνήσοντες τῆς ἡδονῆς καὶ ἐχωροῦμεν ὄχλῳ περιρρεόμενοι πολλῷ καὶ ἀποβλεπόμενοι. προσ- ελθὼν δὲ τοῖς πρυτάνεσι καὶ προέδροις ἐδεόμην περὶ πρώτης χρηματίζειν τῆς δωρεᾶς. οἱ δ’ εὖ ποιοῦντες χαρίζονται τὸ ταχὺ ταῦτα πραχθῆναι.

ἀναβὰς δὲ [*](4 AriBt. nub. 38. Chor. avar. § 77 p. 523,5 6 Arist. nub. 36) [*](7 Arist. nub. 4 8 Arist. nub. 2) [*](1 κτησόμενος Mor | καὶ — ἀνέστη respexit Planud. floril. fol 38 v: ὁ δὲ σπείσας τῷ ἄρει λιβανωτὸν ἀπῄει σπείσασθαι τοῖς πολεμίοις cf. p. 102,2 ’ 3 οἶνον scripsi ex HVCLaVi sed in hoc πόνον in marg m 2, Cl πόνον MBVa Mor πόσον Re | δὲ LaVi ὢ 4 μὲν] τὸν ὢ I ὀνειροπολήσας — 5 ἀνηγέρθην praemissis verbis ὀνειροπολῶ τὸ ἐνυπνιάζομαι. Λιβάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vindob. p. 135, 4 ed. Nauck 5 ἀνηγέρθη Lopad ἀνέστην Va sed γρ ἀνηγέρθην in marg | οὐκέθ’ scripsi e Va οὐκέτ’ H VViB οὐκ ἔτι CCl οὐκ ἔτ’ La οὐκ ἔθ’ M edd | οἷός τε La οἷός τ’ C οἷός τε MVi 6 ἀλλ’ — 7 ᾄδοντος praemissis ver- bis ὁ ἀλεκτρυὼν καὶ ἡ ἀλεκτρυὼν citant lex. et excerpt. Darm- stad. fol 113 v et 335 r | νύκτ’ Darmst. fol 113 v νύχθ’ M 9 σκεψόμενον Vi sed πτο supra ψό m 2 | ἀνασχούσης — 10 ἀκτῖνος praemissis verbis ἀνασχὼν ὁ ἀνατείλας. Λιβάνιος citat Andr. Lopad. lex. Vindob. p. 25, 16 ed. Nauck | ἀνισχούσης Cl | μοι om Lopad 13 πρυτανεῦσι HVC 14 οἴ H | δὲ VCMBVa edd I ποιοῦντες Vi sed τι supra τες m 2 15 τὸ La sed ὁ in ras m2 rco Vi sed τὸ in marg m2, Cl | τάχει HVCLaVi sed in hoc ταχὺ in marg ’, ὢ | ταύτην La sed e ~ corr et τὴν in ras m2 | προσαχθῆναι Vi sed οσ del m2)

93
οὗτος ἐπὶ τὸ βῆμα καὶ τρίψας τὴν κεφαλὴν καὶ περι- βλέψας αὑτὸν πρῶτον μὲν κατέτεινέ με πάλιν διηγού- μενος τὴν μάχην. τί δεῖ τοῖς εἰδόσιν, ὦ φορτικέ, διδαχῆς; συμπαρετάττοντο, συνεστρατεύοντο. μὴ τοὺς ἑωρακότας παρενόχλει. ὁμολογοῦσι τὴν ἀριστείαν. βάδιζε πρὸς τὴν αἴτησιν. ὁ δ’ εἰ μὴ καὶ τὰς τρίχας ἐξαριθμήσειε τῶν πεσόντων, οὐκ εἶναι ὅπερ ἦν ἡγεῖτο.