Declamatio 30

Libanius

Libanius, Declamatio 30, Libanii Opera, Vol 6, Declamationes XIII-XXX, Teubner, Foerster, 1911

οἶδα μὲν οὖν ὅτι, κἂν μὴ τύχω τοῦ φαρμάκου, τῇ λύπῃ γε ἀντὶ τοῦ φαρμάκου χρήσο- μαι, διαφέρει δὲ τοσοῦτον ὅσον τὸ μὲν ταχὺ καὶ τή- μερον ἀποθανεῖν παρέχει καὶ τὸ λίαν ὀξέως χαρίζεται, τῆς δὲ ἀνέχεσθαι δεῖ τὸ σῶμα κατὰ μικρὸν δαπανώσης καὶ ποιούσης τὴν δυστυχίαν μακράν. ὥσπερ οὖν ἕκα- στος ὑμῶν, εἰ τελευτᾶν ἀναγκαῖον εἴη, βούλοιτ’ ἂν ὧς τάχιστα ἀφεῖναι τὴν ψυχὴν ἢ χρόνον ὧς πλεῖστον ἐν ἀλγηδόσι κατασαπεὶς ὀψέ ποτε ἀπελθεῖν, οὕτω καὶ αὐτὸς τὴν διὰ τοῦ κωνείου προτίθημι τελευτὴν τῆς [*](Β IV 160) ἐκ | τοῦ λυπεῖσθαι συμβησομένης. ὑμεῖς δὲ μὴ γένησθε χαλεποὶ πρὸς τὴν δόσιν, ἀλλ’ ἐπειδὴ τῷ γεί- τονι γέγονεν ὁ πλοῦτος παρὰ τῆς Τύχης, ἐμοὶ παρ’ ὑμῶν ὁ θάνατος.

[*](9 Ach. Tat. III 17, 3 16 Plat. Phaed. p. 86 B sq.)[*](2 ἐκείνου Ρ et γρ in marg Mor 3 ἡμεῖς HCI Mor | ἐθέλητε ΜοΒ Ι μοι post ἐθελήσητε edd delevi 4 τοῦτ’ HV scriptura in Cr haud perspicua 5 νενικήκαμεν Τύχην scripsi e BPMLaViClVa νενίκηκα τύχην Μο τύχην νενίκηκα HV Re scriptura in Cr haud perspicua νενικήκαμεν om Mor 7 διδόντων ὑμῶν Μο sed ὑμῶν in marg Ι τῆς ἀθυμίας καὶ τοῦ βίου HV Re scriptura in Cr haud perspicua 9 τοῦ(2) om Vi Va Ι φαρμάκου V sed ου in ras m 2 10 καὶ ante διαφέρει LaCl sed in hoc del m 4 12 δ’ ΜοΒ Ι καταμικρὸν ΡΜ 15 τάχιστ’ Ρ 16 κατασαπεὶς] κατασαπῆναι καὶ ΟrΗVΜοΒ | οὕτω om Mor sed γρ in marg 19 γένοισθε HVBMClVa scriptura in Cr parum perspicua | μὲν post γείτονι HV)
619

3. Εἰ μὲν οὖν ἐσωφρόνουν ἄπαντες οἱ πλησίον οἰκοῦντες ἐκείνου τοῦ πρῴην μὲν ἡμῖν ἐοικότος, νῦν δὲ ἐξαίφνης εὐδαίμονος, πολλοὺς ἂν ἑωρᾶτε ταὐτὰ ποιοῦντας ἐμοὶ καὶ τῶν ἴσων χρῄζοντας τυχεῖν καὶ δεομένους ἀποθανεῖν· ἐπεὶ δὲ λίαν ἀναισθήτως ἔχουσι καὶ πρὸς γείτονος εὐτυχίαν οὐ μεμαθήκασιν ἀλγεῖν, ἀλλ’ ἐν ἴσῳ τοῖς ἀνδραπόδοις στέργουσιν ὁρῶντες ἕτερον τοσαῦτα κεκτημένον, ἐγὼ πρόσειμι μόνος, ὃν οὐκ ἐᾷ τὸ φρόνημα τὰς τῶν πλησίον εὐπραξίας ἐνεγ- κεῖν, ἵν᾿, ἐπειδὴ λείπομαι τοῦ πεπλουτηκότος χρήμασιν, ἀμείνων φανῶ τῶν ἄλλων τῷ μὴ δύνασθαι ζῆν.

ὁρῶ μὲν οὖν πολλοὺς τῶν περιεστηκότων κακίζοντάς μου τὴν φύσιν καί τινος ἤκουσά που λέγοντος· τοῦτον ἔδει κηρύττειν τὸ νόσημα τῶν τρόπων, ὄν, εἰ καί τις ἄλλος προὔφερεν, ἀγανακτεῖν ἐχρῆν καὶ δοκεῖν ὑβρίσθαι; περὶ ὧν ἐγὼ τοσοῦτον εἴποιμ’ ἂν ὅτι τούτων οἱ μὲν ὄντως οὕτως ἔχοντες ἐλεεινοὶ [*](1 οὖν om HV sed in hoc inser m 2 2 πρώην P scriptura in Cr incerta πρὶν HVMoB | ἡμῖν] μὲν Mo 3 δ’ ΜοΒ | ταῦτα La sed in ταὐτὰ corr s 4 ποιοῦντες P Mor | χρῄζοντας libri Re χρήσοντας Mor sed γρ χρῄζοντας in marg 5 δεομένους La sed ’δε in ras s 6 πρὸς om Μο 7 ἀνδραπόδοις La sed οις in ras n 9 πλησίον La sed ο in ω corr n Ι BMCIVa et in marg Vi 2 cf. t. II 569, 15; IV 287, 7 10 λεί- πωμαι HV 11 ὁρῶμεν La 13 που om MViVa | λέγοντας Μο 14 ἔδει scripsi δεῖ MoBCIVi et „ex alio Reg. mnsc.“ reponenduni censuit Mor Not f. V δὲ CrHVPLa sed in hoc ἔδει in marg n, Va edd Ι τὸν τρόπον HVMoBLaVi scriptura in Cr parum certa Ι signum interrogationis post τρόπων Vi) [*](15 ἔδει MViVa et „alius Reg. mnsc.“ (Mor) 16 reposui e libris ὑβρίζεσθαι edd sed γρ ὑβρίσθαι in marg Mor | signum interrogatiouis posui e La sed in ras n, Vi, ut coni Mor Not punctum reliqui libri edd | ὣν La sed ω in ras n | εἴποιμ᾿ ἂν τοσοῦτον Mor | εἴποιμι VMo 17 οἳ Mo | ὄντως οὕτως] οὕτως ὄντως MLa ὄντως om ΗVΜοΒVι)

620
τῆς νωθείας καὶ νεκροῖς ἐοικότες, ἀκίνητοι τὴν γνώ- μην, οὐ πληττόμενοι τοῖς ἑαυτῶν κακοῖς, ἀτεχνῶς λίθινοί τινες, περὶ ὧν ἡ καλὴ παροιμία βοῦς ἕβδο- μος, οὗτοι μὲν οὖν, ὅπερ ἔφην, ἄξιοι δακρύων, οἱ δ’ ἀγανακτοῦντες μέν, ὥσπερ ἐγώ, κρύπτοντες δὲ τὸν τρόπον καὶ βουλόμενοι νομίζεσθαι μὲν ὅπερ οὔκ εἰσι, μὴ δοκεῖν δὲ ὅπερ εἰσίν, οὗτοι μισοῖντο μὲν ἄν, ὅτι μὴ συζῶσιν ἀδόλως, ἀλλ’ ἐν πεπλασμένῳ τῷ σχήματι, [*](R IV 161) καὶ αὐτοὶ δ’ ἂν ἐλεοῖντο δικαίως, | εἰ τῷ γεν- ναίῳ τῆς φύσεως αἰσχύνονται δέον ἀγάλλεσθαι.

5. Ἐγὼ δὲ ἄδικος μὲν οὔκ εἰμι, πόθεν; τοῖς θεοῖς δὲ ἀδικίαν ἐγκαλῶν οὐκ ἐπαυσάμην, οἳ καθάπερ ἀκρό- πολιν τύραννοι κατειληφότες οὐδὲν ἴσον περὶ τῶν ἀνθρωπίνων φρονοῦσι τοὺς μὲν ποιοῦντες ἀθλίους, τοὺς δὲ εὐδαίμονας. ἔδει δὲ μὴ μόνον αὐτοὺς εἶναι [*](3 Diogen. prov. III 50. Euthycl. Ἀταλ. II 890 M (I 805, 2 K). Philem. Φυλ. II 503, 86 K. Posidipp. Ἀρσιν. III 337,6 K. cf. Salz- mann, ӧrter bei Libanios p. 75) [*](4 βοῦς ἐνυάλιος ἐπὶ τῶν μηδὲν χρησιμευόντων, βοῦς δὲ ἕβδομος ἐπὶ τῶν ἄγαν αἰσθητῶν (corr. ἀναισθήτων) πέμματα ἐποίουν κτλ. (= Suid. s. v. βοῦς ἕβδομος 2) in marg rubr Β βοῦς ἕβδομος ἐπὶ τῶν ἀναισθήτων κτλ. — διὰ τὸ εἶναι . . . διὸ καὶ ἐξεδόθη (= Suid. s. v. βοῦς ἕβδομος 1) Β) [*](1 καὶ om Μο 2 ἑαυτῶν scripsi ex ΗVΜο cum Iacobsio Ach T 816 αὐτῶν Ρ scriptura in Cr parum certa αὐτῶν Β MLaViClVa edd 3 ὄντες post τινες edd delevi 4 δὲ Μ edd 5 ὥσπερ ἐγώ om Va 6 βουλόμενοι — 7 ἄν praemisso ἐν ἄλλω in marg Vi 2 I μὴ ante νομίζεσθαι Vi Ι μὲν La sed eras τοῦτο Vi sed μὲν suprascr m 2 | ὅπερ — 7 δὲ om Vi Ι εἰσὶν La) [*](7 μὴ εἰσίν εἰσίν Om La | μισοῖντ᾿ ἂν ΜοΒ μισεῖν, τὸ μὲν Vi) [*](8 ἡμῖν post συζῶσιν Μ 9 δ’ om PViCl 10 αἰσχύνον ται La sed ἰσχ in ras 4 litt s 11 δ’ HV scriptura in Cr haud perspicua | μὲν om Mor 12 δ’ ΜοΒ 13 οὐδὲ Mor Ι ἶσον ΗP 14 ἀνθρωπείων PLa ἀνθρώπων ΜοΒ Ι ποιοῦσιν HV 15 δ’ HVMoB)

621
κυρίους ἐξ οὐρανοῦ τὰ τῇδε στρέφειν. ἀλλὰ καὶ τοῖς ἠδικημένοις τῶν ἀνθρώπων λόγον ἐν δικαστηρίοις ὑπέχειν, καὶ οὐκ ἄν, ὥσπερ νῦν, ἐτόλμων τὸ παραστάν. νῦν δὲ ἐν τοῖς ἡμετέροις τρυφῶσι κακοῖς πᾶν τὸ δί- καιον ἀνελόντες.

φέρε γάρ, εἴ πως αὐτοὺς ἐδυνήθην δεῦρο καταγαγὼν διαλεχθῆναι βραχέα, τί ἂν ἀπεκρί- ναντο; ὑμεῖς οἱ τιμᾶσθαι βουλόμενοι καὶ θυ- σιῶν ἀπολαύειν ᾠήθητε χρῆναι καὶ τὸ τῶν ἀνθρώπων ποιῆσαι γένος εἴτε πηλῷ χρησάμε- νοι πρὸς τὴν ποίησιν εἴθ’ ὅτῳ δήποτε ἄλλῳ. τέ οὖν μαθόντες εὐθὺς ἠδικεῖτε περὶ τὰ πλατ- τόμενα τὸν μὲν μείζω δημιουργοῦντες, τὸν δὲ ἐλάττω, τὸν μὲν ἰσχυρόν, τὸν δὲ ἀσθενῆ, τὸν μὲν βραδύν, τὸν δὲ ποδώκη, τὸν μὲν ὥρᾳ λαμ- πρόν, ἕτερον δὲ ἄμορφον;

ἀλλ’ ἀφίημι ταῦτα καὶ μὴ ἔστωσαν εὐθύναι τῶν περὶ τὰ σώματα. τί οὗν ἐγκα- λέσαι τις ἄν, ὦ βουλή, μάλιστα, καὶ τί τὴν πολλὴν [*](3 Luc. amor. ) [*](7 παρέκβασις M m) [*](1 κυρίως Μο sed ω del et ου suprascr m 2 | ἐξ οὐρανοῦ om MLaViClVa Ι τρέφειν Ρ Mor 2 δικαστηρίου V sed ις post υ add 3 παραστὰν VM sed δόξαν suprascr V 2 et in marg Mm 4 δ’ HB 5 ἠδυνήθην MoPMVa 7 ἡμεῖς δὲ οἱ Vi | οἱ delendum censet Gasda 8 χρῆσθαι Mor 0 γένος ποιῆσαι ΜοΒ Ι τῷ ante πηλῷ ΜοΒ 10 ὅτε Η ὅτι ViCl οὕτω Μο sed υ del etiam m 2 | ἄλλῳ scripsi e ΜοΒ cum Iacobsio Philostr. im. 726 καλῶς CrHVPLaViClVa edd 11 οὖν om Μο | μαθόντες Vi sed πα supra μὰ m 2 παθόντες BLa Par 3017 (Bast ep. crit. 15) 13 καὶ ante τὸν(1) Mo | δ’ Η 14 μὲν] δὲ H Ι βραδύν Va sed ν in ras m 2 Ι ποδώκη Μ sed ην supra η y ποδώκην ViVa sed in hoc ην corr m 2 | καὶ ante τὸν HV 15 τὸν MoBPMViCIVa 17 τίς HViCl | ἄν om Ρ)

622
ἀδικίαν ἔχει καὶ μέμψιν; ὅτι κατασκευάσαντες ἡμῖν οὕτω τά τε σώματα καὶ τὸν βίον ὥστε καὶ] χρημάτων δεῖν εἰς σωτηρίαν, οἰκίας, ἐσθῆτος, διακόνων, ὑποζυ- γίων, σκευῶν, ἀργυρίου, χρυσίου τοῖς μὲν πολλὰ ταῦτα καὶ μεγάλα νέμουσι, τοὺς δ’ ἐν ἀχρηματίᾳ ζῆν ἀναγκάζουσιν. εἶτ’ ὄνομα μὲν κοινὸν ἐλεύθεροι, τὰ δὲ ἔργα τῶν μὲν ἃ δεσποτῶν ἐστι, τῶν δὲ ἃ δούλων. [*](R IV 162)

διὰ τί οὐ δύο χεῖρες ἅπασιν, οὐ | πόδες δύο, οὐκ ὧτα καὶ ὀφθαλμοὶ τοσοῦτοι; τί ποτ’ οὖν μὴ μιᾷ φύσει μίαν ἐπέστησαν τύχην; ἆρ’ οὐ πολλῷ μετριώ- τερον κέχρηνται τοῖς θηρίοις ἢ ἡμῖν; οὐ λέων λέοντος εὐπορώτερος, οὐ λύκου λύκος, οὐ τῶν ἄλλων οὐδὲν οὐδενός. πάντα ἐν ὄρεσι καθεύδει, πάντα τοῖς αὐτοῖς τρέφεται, πάντα ὕδωρ πίνει. κοιναὶ μὲν πηγαί, κοινοὶ δὲ ποταμοί. πένεσθαι δὲ καὶ πλουτεῖν παρ’ ἐκείνοις οὐκ ἔστι, διόπερ οὐδὲ φθονεῖν.

τὰ δὲ ἡμέτερα πῶς; Ἡράκλεις, τῆς ἀνωμαλίας. ὁ δεῖνα πλούσιος καὶ χρυσὸς ἔνδον πολύς, ἕτερος ἐνδεὴς καὶ περὶ τῶν ἀναγκαίων ἡ φροντίς. ἔπειθ’ οὗτος αὐτὸς ἐξαίφνης εὔπορος, [*](5 cf. ad t. V 65, 13 15 sq. Max. Tyr. XXXII 4 ed. Hob.) [*](1 signum interrogationis posui cum Mor Not comma MoCl Vi colon reliqui libri edd | ἡμῖν Vi sed ἡμῶν in marg m 2 2 καὶ cancellavi 3 δεῖσθαι MVa δεῖ Mor | s signum gationis post σωτηρίαν Mor et inser Cl 4 4 ἀργύρου ΜοΒ 5 τοὺς Mor sed γρ τοῖς in marg τούς BPCl 6 εἶτ’] οἳ Va ἢ Mor sed εἶτ’ coni Not | οὔνομα Mor 7 δ’ ΜοΒ 8 HPLaViCl διατὶ Μο 9 καὶ] οὐκ ΜοΒ | τί — 10 τύχην versus comoediae Atticae τί οὐ | μιᾷ φύσει καὶ μίαν ἐπέστησαν τύχην; revocavit Kockius Com. Att. fr. III 670 | ποτε 10 φύσει μιᾷ μὴ PMLaViClVa Mor | ὑπέστησαν Μ 11 post οὐ inserendum coni Kock 12 οὐ om Mor | λύκος MoBCl 13 μὲν ante καθεύδει Μο | πάντα om Μο | δὲ αὐτοῖς Μο 14 ὕλαι HVB αἰ ὕλαι Μο scriptura in Cr in- certa 16 φθονεῖ HVBPLaViCl sed φθονεῖν CrMo | δ’ ΜοΒ 19 ἐπεὶ δ’ Cl)

623
ἄλλος δὲ πένης ἔτι. διὰ τί; πολλάκις γὰρ ἐρήσομαι. οὐ τὴν αὐτὴν οἰκοῦσι πόλιν; οὐκ ἐν τοῖς αὐτοῖς ζῶσι νόμοις; οὐ τὴν αὐτὴν ἐπέρχονται γῆν; οὐ τοῦ αὐτοῦ μετέχουσιν ἀέρος;

καὶ τί λέγω πολίτας; ἐν τοῖς γένεσιν ἡ Τύχη τοιαῦτα νεανιεύεται, καὶ τὸ μὲν αἷμα ταὐτόν, τὰ ὄντα δὲ οὐκ ἴσα, ἀλλ’ οὕτω τοὺς μὲν αἴρει, τοὺς δὲ καθαιροῦσα τέρπεται ὥσθ’ οἶ τοῦ δεῖνος οἰ- κέται τῶν οἰκείων ἐκείνου σεμνότεροι καὶ οἶ μὲν ἐπ’ ἄκρων πορεύονται δακτύλων, οἱ δὲ ἐπτήχασιν.

ἡ δὲ δὴ τῶν δικαιοτάτων νομοθεσία θεῶν καὶ περὶ τὴν φύσιν τῆς γῆς τοιαῦτα πλημμελεῖ. ἡ μὲν γὰρ χρυσῖτις, ἀργυρῖτις δὲ ἄλλη, παρὰ δὲ τῆς οὐδ’ ἂν σίδηρον λά- βοις. ἡ μὲν πολύπυρος, ἡ δὲ πολύοινος, οἱ δέ τινες οἰκοῦσι πέτρας. ἐῶ τὴν γῆν. ἤδη τινὲς ἔμποροι δύο μιᾶς ἐπιβάντες νεώς, ὁ μὲν ἐπανῆκεν εὐδαίμων, ὁ δὲ σὺν ἐλάττοσιν ἢ μεθ’ ὅσων ἐξέπλευσεν. ὅστις οὖν οὕτω κακοῖς κεχρημένος προστάταις ἀγανακτεῖ, νοσεῖ τὴν ψυχὴν οὗτος λυπούμενος ἐφ’ οἷς ἄξιον;

12. Δοκιμασταὶ γάρ εἰσι τῶν πραττομένων [*](9 Soph. Ai. 1230 c. schol.) [*](1 ἔστι Ρ | διὰ τί om Μο διατί HPCl | γὰρ om ΒΜ Va 2 2 ἔζων Mor sed γρ ζῶσι in marg 6 δ’ Μο 7 τρέ- πεται Va 9 οἳ Η οἳ Μο | δ’ ΗVΜοΒ 11 πλημελεῖ Ι ἡ μὲν γὰρ) αὕτη ΜοΒ | χρυσῖτις scripsi e Μο χρυσίτης χρυσῖτις reliqui libri sed scriptura in Cr parum perspicua, edd) [*](12 ἄλλη δὲ δ᾿ H) ἀργυρῖτις HV Re ἀργυρῖτις ἀργυρῖτις Β) ἐκείνη ΜοΒ | περὶ Cl | δὲ inser M 2 | σιδήρου ViCl Β λάβης Μ 13 πολύπυρος La sed υ(2) in ras m. rec. quae viridi atramento usa est 14 τινὲς inserui e libris om edd | δύο om ViCl 17 οὕτω Cl sed ω ex ε corr m 4 | ὡς ante χρημένος Vi Ι κεχρημένος κακοῖς Mor | οὐκ ante ἀγανακτεῖ HV Ρ edd delevi 18 οὗτος scripsi e CrHVMoBMLaVi sed in hoc οὐ in marg m 2 Cl οὖτος οὐ Va οὐ Ρ edd | ὁ ante λυπούμενος Cr Ι ὄις Vi sed περ add m 2 | colon post ἄξιον CrM) [*](19 δικασταὶ MViClVa)

624
οἱ θεοὶ καὶ τοὺς χρηστοὺς ἀμείβονται πλούτῳ καὶ τοὺς πονηροὺς κολάζουσι πενίᾳ. καὶ μὴν [*](R IV 163) ἐνταῦθά | γέ ἐστι τῆς ἀδικίας ὁ κολοφών. ὁρᾶτε τοὺς πονηροὺς εὖ πράττοντας, οὐ τοὺς βελτί- στους ἀτυχοῦντας; πόσοι μὲν ὑβρισταὶ καὶ μοιχοὶ καὶ πατραλοῖαι καὶ φονεῖς καὶ προδόται ζάπλουτοι; πόσοι δὲ μέτριοι καὶ χρηστοὶ καὶ δίκαιοι καὶ θεοὺς φοβού- μενοι καὶ φίλους αἰσχυνόμενοι καὶ νόμοις πειθόμενοι καὶ πατρίδος κηδόμενοι μόλις ἔχουσιν ὅσον ἀποζῆν;

τί <δὲ> δεῖ πόρρωθεν ἀποδεικνύναι τὸν λόγον; ὑμεῖς, ὦ πεντακόσιοι, φαίητ’ ἂν εἶναι πονηροὶ καὶ πολλὰ ποιεῖν ὧν οἱ νόμοι κωλύουσι καὶ δίκην ὀφεί- λειν τοῖς θεοῖς; οὔθ’ ὑμεῖς εἴποιτ’ ἂν ἐγώ τε ὑμῖν οὐ σύνοιδα. τί οὖν; ἀπὸ σεμνῶν ἅπαντες οἰκιῶν ἥκετε νῦν καὶ πάλιν ἀναστάντες ἐπὶ τρυφὴν βαδιεῖσθε; ἀλλ’ ἔγωγε πολλοῖς ὑμῶν οἶδα μίαν οὖσαν καταφυγὴν τὸν ἐνθένδε μισθόν.

πῶς οὖν τοῖς ἐπιεικέσι τὰ βελτίω καὶ τοῖς μὴ τοιούτοις τὰ χείρω; πῶς δ’ οὐκ ἀνάγκη δυοῖν θάτερον, ἢ μὴ εἶναι τοὺς λεγομένους θεούς, κρατεῖν δὲ ἀντ’ ἐκείνων ταὐτόματον ἢ τῆς ἐκείνων [*](6 Her. I 32. Eur. Andr. 1282 7 [Isocr.] Dem. p. 5 b 9 Thuc. I 2, 1 20 Philem. IV 51, 140 M (II 520, 137 K)) [*](1 μὲν post χρηστοὺς inser Va 2 2 καὶ τούς scripsi e Cr HVBPLaViClVa τοὺς δὲ ΜοΜ edd 3 γέ om MoVi γάθε La | κολοφὼν LaVi 4 εὐπραγοῦντας καὶ τοὺς ΜοΒ | οὐ τούς] τούς δ’ αὖ Cr | βελτίστους scripsi e βελτίους Va edd 6 πατραλῶαι La πατρολῶαι Cl | προθό ται om MVi 8 καὶ νόμοις πειθόμενοι in marg Vi 2 9 ἴσχου σιν Μο 10 δὲ inserui, ut καὶ ante vel δὲ post τί inse- rendum coni Gasda 14 signum interrogationis inserui om libri edd | οἰκιῶν ἅπαντες Μο 15 τρυφὴ ViVa 16 πολλοὺς Mor | ὑμῶν Vi sed ὑμῖν in marg m 2 ὑμῖν Va | οὖσαν om Va οὐσίαν P 17 ἐνθάδε LaVi sed in hoc θέν supra θά Cl | οὐ ante τοῖς Μο 18 δὲ VPM edd 19 θεούς om M) [*](20 δ’ ΗVΜοΡ | τὸ αὐτόματον Β)

625
ἀρχῆς ἀπεῖναι τὸ τοῦ δικαίου μέρος; ἃ παιδίον μὲν ὧν ἔτι καὶ ἐν γάλακτι μήτ’ ἀκούων μήτε μανθάνων ἐκέρδαινον τῇ διὰ τὸν χρόνον ἀγνοίᾳ, φοιτῶν δὲ εἰς διδασκάλου καὶ συνιεὶς ἤδη τί πλοῦτος, τί πενία καὶ πυνθανόμενος δαιμόνων γνώμῃ τὰ τῶν ἀνθρώπων ἄγεσθαι τῆς λύπης ἐδεχόμην ἀρχήν.

ἑώρων γὰρ τοῖς συμφοιτηταῖς ἐσθῆτα βελτίω καὶ βιβλία λαμπρό- τερα καὶ τὴν ψυχὴν ἀπῄειν πεπληγμένος. ἤκουον διη- γουμένων ἑστιάσεις πολυτελεῖς. πάλιν ἐπληττόμην. γά- μου καιρὸς ἧκεν, ὧς οὐκ ὤφελεν. ἐγάμουν ὡς οὐκ ἔδει. νομίζων γὰρ ὥσπερ ἑτέροις φορὰν ἀγαθῶν ἔσε- σθαί μοι τὸ πρᾶγμα συμφορὰν ᾐσθόμην προσθέμενος, λύσας δ’ οὐδὲν τῶν κακῶν. ἔδει γὰρ χωρὶς μὲν ἀλγεῖν ἐπὶ ταῖς τῶν ἀνδρῶν εὐτυχίαις, χωρὶς δὲ τῷ Ι [*](R IV 164) τῆς ἐμῆς γυναικὸς ἑτέρας εὐπορωτέρας ὁρᾶσθαι.

πά- λῖν οὖν ἐνταῦθα τοῖς θεοῖς ἐνεκείμην· ὦ Ζεῦ καὶ Ἥλιε καὶ Γῆ καὶ Ἥρα καὶ Δήμητερ, ὁ δεῖνα [*](1 τοῦ δικαίου μέρος] δίκαιον Μ | ἃ om PLaViClVa et γρ in marg Mor 2 ὂν HV ὧν La | ἔτι non post ὢν, sed post γάλακτι ΜοΒ | ἐν om Η | μήτε ΜοΒ | ἀκούων et μανθάνων) [*](3 ἐκέρθανον PCl et γρ in marg Mor | τῶν χρόνων Β | κία Ρ Ι δ’ HVMoB 4 διδασκάλου scripsi coll t. II 541, 16 διδασκάλους libri edd | συνεὶς V Re | πλοῦτος, τί πενία e libris πενία, τί πλοῦτος edd 5 γνώμην μετὰ Va | μὴ τὰ Cl 6 γενέσθαι Vi sed ἄγεσθαι in marg m 2 ClVa | γὰρ inserui e ΒΜ ut inserendum coni Gasda om HVMoPLaViCl Va edd 8 ἐξηγουμένων ΗVΜο 9 καὶ ante πάλιν Ρ edd delevi Ι γάμου <δὲ> καιρὸς ἧκεν ὧς οὐκ ὤφελεν 10 ἦλθεν Μο | ὤφελον Mo ὄφελεν Mor 11 versus νομίζων δ’ ὧσπερ ἑτέροισιν φορὰν | ἀγαθῶν ἔσεσθαί μοι τὸ πρᾶγμα φορὰν | τάχ’ ᾐσθόμην προσθέμενος enucleavit Kock Com. Att. III 670 12 προθέμενος Cl 13 δὲ PMLaViCl edd om Va | τῶν κακῶν om Va 14 ἐπὶ om Μο 15 ἐμῆς γυναικὸς τῆς ἐμῆς PMLaViClVa Mor | γυναῖκας ante εὐπορω- τέρας Vi | εἷναι ante ὁρᾶσθαι Va et in marg inser Vi 2 | σθαι La sed αἰ ex ἑ corr n 16 οὖν om MVa)

626
τῶν πολλῶν εἷς ὢν πρὶν ἢ γῆμαι μετὰ τὸν ὑμέ- ναιον ἐν τοῖς εὐπόροις, ἐγὼ δὲ οἶος πρὸ τοῦ, τί τῶν περὶ τὸν γαμήλιον ἐλλελοιπώς; οὐχ ἧψα δᾷδας; οὐκ ἐστεφανωσάμην; οὐκ ἔθυσα κατά δύναμιν; οὐχ εἱστίασα τοὺς φίλους; ποῖ δή μοι ταῦτα οἴχεται καὶ παρανάλωται;

17. Τοσαύταις τοίνυν, ὦ βουλή, βαλλόμενος καὶ τιτρωσκόμενος ἀλγηδόσιν ἀντεῖχον ὅμως καὶ διεκαρτέ- ρουν ἐξ ἑνός μοι μόνου παραμυθίου. τί δὲ τοῦτο ἦν; ἦν μοι γείτων ἐοικὼς μὲν κατὰ τοὺς τρόπους, οὐ διεστηκὼς δὲ κατὰ τὴν τύχην, ταὐτὰ λυπούμενος, ἀπὸ τῶν αὐτῶν ἀγανακτῶν. γινόμεθα συνήθεις τῇ τε ἄλλῃ καὶ τῷ πλησίον οἰκεῖν. κοιναὶ μὲν ἡμῖν πρόοδοι, κοι- ναὶ δὲ διατριβαί, κοινὰ δὲ λουτρά, κοιναὶ <δὲ> [*](7 cf. p. 529, 11) [*](10 διήγησις in marg Lay M m) [*](1 ἢ om ViVa | περὶ Va et in marg Vi 2 2 δ’ HV | μετὰ τὸν γάμον εὐθὺς ante οἷος Vi 3 versus τί δ’ ἐκλε- λοιπὼς τῶν περὶ τὸν γαμήλιον; | οὐχ ἧψα δᾷδας καὐτὸς νωσάμην; | οὐχ εἱστίασα τοὺς φίλους; ποῖ δὴ τάδε; Kockius | πρὸ τοῦ scripsi ex HV προτοῦ ΜοΒ sed in hoc πρὶν suprascr πρὶν PMLaViClVa edd | καὶ ταύτῃ μηδέν post Vi | περὶ om HV | τὸν om HVViCIVa τῶν Ρ | | ἐλλελοιπώς scripsi ex HVMoBLa ViCl ἐκλελοιπώς ΡΜ edd ἐνελιπὼς Va sed οι supra ι m 2 | δι’ ἀπορίαν post ἐλλελοιπώς Vi) [*](4 οὐκ (2) — 5 φίλους in marg Vi 2 | καταδύναμιν Μο 5 τοὺς φίλους εἱστίασα ΜοΒ | τοὺς om Ρ | 8 ταῖς ante ἀλγηδόσιν Μο | ἀλγηδόσιν scripsi e ἀχθηδόσιν HVPLa Vi edd Ι ὅλως Ρ et γρ in marg Mor | τέρηκα Va 9 ὄντος ante παραμυθίου inserendum coni Gasda | τοῦτ’ ΗVΜο 10 μὲν — 11 δὲ in marg Vi 2 11 τὴν inser Vi 2 | ψυχὴν Μο | ὑπὲρ Μο 12 γινόμεθα scripsi γιγνόμεθα BMLaVi ἐγενόμεθα PVa edd | δὴ ante ΜοΒ edd delevi | τῇ τε ἄλλῃ scripsi ex τοῖς ΜοΡ edd 13 τὸ Β 14 δὲ(2) om BLaViCl | λοετρὰ Μο | δὲ inserui om libri sed δὲ Ρ, edd)

627
πέζαι, καὶ σὺν ἀλλήλοις εἰς ἀγορὰν ἐνεβάλλομεν, εἰς ἐκκλησίαν ἐφοιτῶμεν, ἀνεστρέφομεν οἴκαδε. ταῖς νου- μηνίαις νόμῳ μὲν πόλεως ἐθύομεν, νοῦν δὲ οὐκ ἔχειν ἠπιστάμεθα τὴν θεραπείαν. ἐπὶ δεῖπνον ἄκλητοι παρ’ ἀλλήλους ἐχωροῦμεν. νοσοῦντι παρεκαθήμην. τῶν αὐ- τῶν ἀρρωστῶν ἀπέλαυον. ἤδη λόγος ἦν ἐν τῇ πόλει τῆς ἡμετέρας συνηθείας· εἰς τοσοῦτον ἀφῖκτο.

δι’ ἐκεῖνον ἐγὼ τὸν ἄνθρωπον οὐ πάλαι τὸ κώνειον ᾔτησα. ἐπειδὴ γὰρ ἀπηλλάγημεν ἐκ τῶν ἐκκλησιῶν καὶ τῆς ἀγορᾶς ἰδόντες τὸν μὲν στρατηγὸν ᾑρημένον, τὸν δὲ πρεσβευτὴν κεχειροτονημένον, τὸν δὲ σιτώνην, τὸν δὲ βοώνην, τὸν δὲ ἐστεφανωμένον, τὸν δὲ εἰκόνος τετυχηκότα ἀμθρώ- πους ἀπ’ ἐργαστηρίων ἐκπεπηδηκότας, γναφέας καὶ βυρ- σοδέψας καὶ τέκτονας, στένοντες μὲν ἀπεχωροῦμεν, μεμ- φόμενοι τῷ δήμῳ, καταρώμενοι τοῖς λέγουσιν αὐτοῖς ἐν οἷς εὐδαιμονίζομεν | τοὺς παρὰ τὴν ἀξίαν εὖ πράτ- [*](R IV 165) τοντας, ἀγχόμενοι, πολὺν δὲ χρόνον ἄφωνοι μένοντες καὶ κρατοῦντες τοῦ μηδὲ ἐσθίειν, ὀψέ ποτε βλέποντες [*](1 cf. ad p 514, 16 13 Plat. rep. VI p. 495 D) [*](1 καὶ om Vi | ἄλλοισ’ Η sed οισ in ras et λήλοις supra λοισ | συνεβάλλομεν Va 2 versus ταῖς νουμηνίαις | νόμῳ μὶν πόλεως ἐθύομεν· νοῦν δ’ οὐκ ἔχειν | ἠπιστάμεσθα τὴν θεραπείαν cleavit Koekius 3 τῆς ante πόλεως Μο | δ’ Η 4 θεωρίαν Va | πρὸς Μο 6 ἀλλήλοις Η sed οὑς suprascr, ViClVa 6 ἀρρωστιῶν La | ἀπέλαυον scripsi cum Cobeto Coll 255 ἀπή- λαυον libri edd 7 συνεχίας Va | εἰς τοσοῦτον ἀφῖκτο om Μο) [*](8 <ἂν> ᾔτησα? | ἐπεὶ ΗVΜοΒ 9 ἐκ om Μ 11 δὲ(1)] μὲν Μ 12 δ’ Η | δ’ ΗvΜοΒ 13 ἐπ’ Vi | κναφέας ΜοΜ γραφέας ViVa Mor γραψέας Ρ 14 τὲ ante καὶ HV | ἀπε- χωροῦμεν scripsi ex HVMoBPLa ἀνεχωροῦμεν MViClVa edd 15 καὶ ante καταρώμενοι Μ | τούς λόγους αὐτοὺς coni Gasda | ἐν scripsi e Va εὖ HV sed in hoc eras om ΜοΒΡΜ LaViCl edd 16 μὲν post τοὺς Va | περὶ La 17 ἀγχόμενοι Η et inser V 2 | δὲ om Vi 18 κρατοῦντος ἑαυτῶν La | ἐαυ- τοῖς post κρατοῦντες Μο | τὸ Β | μὴ δὲ HBPViCl μὴ δ’ Mo | δ’ οὗν post ὀψέ Vi)

628
εἰς ἀλλήλους ἀνεφέρομεν.