Declamatio 18

Νόμος τὸν ξενίας ἁλόντα πιπράσκεσθαι· ἑάλω ξενίας ὁ Δημοσθένης. ἔπεμψε Φίλιππος ὠνού- μενος αὐτόν. γράφει Δημάδης διδόναι, Ὑπερί- δης δημόσιον εἶναι.

Ὑπερίδης.

οἴας μὲν ἐκτίνω τὰς χάριτας, ὦ ἄνδρες' Αθη- ναῖοι, Δημοσθένει τῆς πολιτείας καὶ τῆς φιλίας, ἔνεστιν ὑμῖν ἀπὸ τοῦ ψηφίσματος καταμανθάνειν, δοῦλον αὐτὸν εἶναι γράφω καὶ τὸ τούτου δεινότερον, Ἀθη- ναίων ἀπάντων, ἀλλ’ οὐχ ὅ τι πείσεται δεινὸν Δημο- σθένης, τοῦτο σκοπῶ, μέλει γάρ μοι ἐλάχιστον τῆς τούτου συμφορᾶς, ἀλλ’ εἰ Φίλιππός τινα παρ’ ὑμῶν

Φίλιππος μὲν οὖν οὐδὲν διαπράττεται θαυμαστὸν τὸν ἐχθρὸν ὠνήσασθαι προαιρούμενος, ὑμῖν δ’ αἴσχιστόν ἐστι προέσθαι δοῦ- λον ἐσόμενον τὸν κατὰ πολὺ σεμνότερον | τῶν [*](R IV 324) ἐλευθέρων καὶ οὐδὲ παρὰ τὸν τῆς δουλείας καιρὸν πεπαυμένον τῆς εἰς τὸν δῆμον εὐνοίας, ἀλλὰ μένοντα καὶ παρὰ τὰς συμφορὰς ἐν τῷ τῶν ἐλευθέρων σχήματι.

Δημοσθένης μὲν οὖν οὕτως ἔχει μεγαλοφροσύνης ὥστε, κἂν ἀποκτείνειν αὐτὸν ἐθέλητε καὶ τιμᾶν αὺτῷ τῶν ἐσχάτων, ἕτοιμός ἐστιν ὑπομένειν. ἀλλὰ χρὴ πρὸς τὸ συμφέρον ὑμᾶς ἐκλογίζεσθαι. τῷ μὲν γὰρ δοκεῖν δοῦλον ἀποδώσεσθε, ἔργῳ δὲ τὴν ἐλευθερίαν τὴν κοι- νὴν μετὰ Δημοσθένους Φιλίππῳ προήσεσθε.

ξένος ὢν Δημοσθένης, τοῦτο γὰρ αὐτὸν δεῖ καλεῖν ἑαλωκότα, τὴν πόλιν ἔστερξε τὴν ὑμετέραν ὡς τῶν αὐτοχθόνων εἷς, ὧς Ἀθηναῖος γνήσιος, καὶ διὰ τοῦτο πολὺν ἔλαθε [*](12 cf. t. II 526, 13; V 353, 3 14 Din. or. I § 15 et 95. Aeschin. fals. leg. § 22 p. 31,15; § 87 p. 39,33; Ctes. § 172 p. 78,24. cf. A. Schaefer Demosth. I 268 2) [*](1 πρότερον δ’ Ma sed ον δ’ in ras m 2 2 εἷναι inser L om VaBMa 3 θαυμαστὸν διαπράττεται Ma 6 περὶ Va) [*](7 πεπαυμένου Ma sed υ(2) in ν corr m 2, La πεπαυμένων Re 8 περὶ Va | τὰς συμφορὰς Ma sed ἅς σ in ras m 2 10 ἄνθρωπον Mor 12 τὸ L sed in τῶ corr m 2 13 ἀπο- δώσεσθε Va sed ω in ο corr ras, La sed αι supra ε(2) ἀπο- δόσεσθε Β ἀποδώσεσθαι Mor | τὴν ἐλευθερίαν om Re, unde σωτηρίαν vel ἐλευθερίαν post κοινὴν inserendum coni Cobetus Coll 291 et Gasda | τὴν(2)] αὐτὴν Ma 14 προήσεσθαι Mor) [*](15 τοῦτον Β | ἑαλωκότα scripsi ἑαλωκὼς libri edd sed „malim legi ὡς νῦν ἀναπέφηνεν aut πεφώραται πεφώρσται ἑαλωκώς") [*](16 ὑμετέραν scripsi e VaBMa ἡμετέραν LLa edd | αὐτο- χθόνων in ras L 2 ἀθηνῶν Va sed ἀθηναίων suprascr m 2, B) [*](17 εἶς, ὡς] ἴσως VaB | ὧς Ἀθηναῖος γνήσιος delenda cen- set Cobetus Coll 292 | διατοῦτο VaMa)

καὶ δουλευέτω, ἀλλ’ ἐν Ἀθήναις, ἀλλ’ ἐνθάδε, παρ’ οἶς κατέγνωσται, δουλευέτω τοῖς δικασταῖς, τοῖς μαρτυροῦσι, τοῖς γραψαμένοις, τοῖς κατηγορήσασιν. ἠδίκησε τὸν δῆμον εἰς τὴν πολιτείαν ἐγγραφείς. ὁ δῆμος οὖν ἔστω κύριος, οἶ πεπονθότες ἔστωσαν δεσπόται τοῦ σώματος. τί τὸν κοινὸν οἰκέτην ὑπερορίζεις;

6. Εἴρηται, φησί, πιπράσκειν τὸν τῆς ξενίας ἁλόντα. καὶ Φίλιππός ἐστιν ὠνητής. πρότερον μὲν γάρ, ὧς ἔοικεν, ὠνεῖτο τὰς πόλεις, νυνὶ δὲ καὶ [*](R IV 325) τοὺς | δημαγωγούς. ἐγὼ δ’ οἶδα πάντας τοὺς ἀδικήσαντας ἐνταῦθα τὴν τιμωρίαν ὑπομένοντας καὶ [*](1 cf. p. 253,14 3 Dem. fals. leg. p. 357, 22 sq. 7 Dem. Aristog. II p. 805, 14 14 cf. p. 255, 4. Xen. Hell. I 7, 20) [*](1 καταμηδέν Va 3 ὠδύρατο VaBMa 6 γὰρ Ma 9 ξενίας ante ἐκρίνετο Ma | δουλεύων τοὺς Ma 11 δουλευέτω —12 παρ’ om La 12 οἷς] οὐ La 13 τοῖς κατηγορήσασιν delenda? 14 κατηγορήσασιν L sed ήσασι in ras m 2 κατηγο- ροῦσιν VaB 17 περιορίζεις Ma sed γρ ὑπερορίζεις suprascr m 2 18 εἴρηκε Va sed γρ εἴρηται in marg m 2 Ma | ὁ νόμος ante τὸν Ma | τῆς om La et delendum coni Re at cf. p. 254, 15) [*](20 num ἐωνεῖτο scribendum, ut p. 260, 12; t. IV 380, 14? at cf. p. 260, 7)

τίς τῶν ἑαλωκότων ἐπὶ φόνῳ παρ’ ἄλλοις δίδωσι δίκην; τίς τῶν ἐπὶ προδοσίᾳ κατεγνωσμένων ὧς ἄλλους κολασθησόμενος ἀφικνεῖται; τίς τῶν ἀστρα- τεύτων ἢ τῶν τὰς τάξεις ἀπολιπόντων; οὐδὲ εἷς. εἰ μὲν οὖν ἄλλοι τινὲς τῶν πονηρῶν παρ’ ἄλλοις τισὶ δίκην ὑπέσχον, πίπρασκε καὶ Δημοσθένην ἔξω μακράν, εἰ βούλει, τῆς Ἀττικῆς ἀπάγων, μᾶλλον δὲ καὶ τῆς Ἑλλάδος· εἰ δ’ οὐδείς, ὃ κατὰ τῶν ἄλλων γραφόμενον ἔδοξεν ἂν εἶναι παράνομον, τοῦτο οὐ δεῖ νόμιμον κατὰ μόνου Δημοσθένους λογίζεσθαι.

ἀτιμοῦταί τις. ἀλλ’ ἐν Ἀθήναις. ὀφλισκάνει τις δίκην χρημάτων. ἀλλ’ οὐ παρ’ ἄλλοις τὴν ζημίαν ἐκτίνει. αἰ διδόμεναι δωρεαὶ τοῖς εὐεργετήσασιν ὑμῶν τὴν πόλιν οὐκ ἀπ’ [*](3 Dem. p. 238, 11 10 Aeschin. Ctes. § 175 p. 78, 41) 1[*]( τὰ om Ma | voce δεδρακότων inc D 2 παρὰ VaBMa περὶ D 3 κέκριταί reposui e libris κρίνεται edd | τις] ,,malim τε" Re 4 γίνεται VaMa | ἂν inserui om libri edd | τῆς om Re | κρίσιν ἔγραφε in ras Va 2 5 παρηνόμει scripsi e D coll. p. 254, 14 παρενόμει VaBMaLLa edd | κατα- λύων scripsi e D ut coni Re et Cobetus Coll 292 κωλύων Ma sed γρ παραλύων suprascr m 2 παραλύων VaBLLa edd 7 „malim παρ’ ἄλλοις, ut paulo post“ Re 8 et 9 8 παρ’ ἄλλοις] πολλάκις D 11 τἀς om La | πράξεις D | ἀπο- λειπόντων Ma | οὐδεείσ D 14 ἀπαγαγὼν MaD 17 ἀτιμοῦ- ταί τις scripsi e D ἀτιμοῦται τὶς BMaL sed in hoc οῦται τίς in ras m 2, La edd ἀτιμᾶται τίς Va sed ov suprascr m 2 19 ἐκτίνει Va sed ι(1) in ras 2 — 3 litt m 2 20 ὑμῶν scripsi e Ma ἡμῶν VaBDLLa edd)

καὶ ἰδίᾳ μὲν ἡμεῖς ὁπόταν πιπράσκωμεν εὔνους οἰκέτας, ὀκνοῦμεν ἀλλαχῆ τούτους ἀποδίδοσθαι, τῆς δὲ Δημοσθένους δουλείας [*](R IV 326) ἄλλοις παραχωρήσομεν; | καὶ Φίλιππος μὲν οἰκέ- του ὢν ἀδοξότερος καὶ τῶν ἀνδραπόδων ἀγενέστερος οὐδένα τῶν πονηρῶν τῶν παρ’ αὑτῷ πρὸς ὑμᾶς ἀπο- στέλλει δίκην ὑφέξοντα, ὑμεῖς δὲ εἰς Μακεδονίαν τοὺς ἁλόντας ξενίας πέμπετε ὥσπερ ἀποροῦντες δεσποτῶν;

10. Ἀλλ’ οὐ διώρισε, φησίν, ὁ νομοθέτης ὅποι δεῖ πιπράσκεσθαι. οὐχ ὥρισεν, ἀλλ’ οὐδ’ ἐπέτρεψε. τὸ τοίνυν μὴ συγχωρεῖν ἄντικρυς ἴσον ἐστὶ τῷ κεκωλυκέναι. εἰ μὲν γὰρ ἐπέτρεπεν ἀλλαχῆ πιπρά- σκειν, οὐκ ἂν ἐν τῷ νόμῳ παρεσιώπησεν, ὁ δὲ τοῦτο προσθεῖναι κατοκνήσας σαφῶς ἀπεῖπεν. ἐρωτῶ γάρ σε· πότερα ἐλεεῖ τὸν ξενίας ἁλόντα ἢ τοὐναντίον μεμίση- [*](10 cf. t. IV 972, 7 sq. R.) [*](1 δὴ post οὕτω inser Ma 2 | δεῖ om D 2 ὑμῖν scripsi e VaBMa ἡμῖν DL sed in hoc η in ras m 2, La edd | οἶς Va sed οὓς suprascr m 2 5 ἐπειδὴ scripsi e MaD ἐπεὶ VaBL La edd 6 ἄλλους VaBMaD 8 ἀποδόσθαι BMa sed in hoc in ἀποδίδοσθαι corr m 2, DL sed in hoc γρ ἀποδίδοσθαι in marg, La sed γρ ὑποδιδόσθαι in marg, Mor sed γρ ἀποδί- δοσθαι in marg ἀποδιδόναι Va sed δόσθαι supra διδόναι m 2) [*](10 ἀγεννέστερος Ma 11 οὐδένα τῶν παρ’ αὐτῶ πονηρῶν Β | αὐτῶ scripsi αὐτῷ libri edd | ἡμᾶς VaBDLa 13 τῆς ante ξενίας Ma Ι ξενίας om D 14 οὐχ ὥρισε? 15 ὅποι scripsi auctore Re ὅπου libri edd | ἀλλ’ in marg L 2 om Va BMaD | οὐδὲ Πα 16 ἐπέτρεψεν BL edd | ἶσον VaMaD 17 τὸ D)

11. Ὅταν δὲ τὸ ἀξίωμα ἐννοήσω τοῦ δούλου, γίγνεται γάρ τις καὶ δοῦλος ἔνδοξος, οὐ φέρω τὸ καινὸν τῆς πράσεως. ἥκει τις ὠνησόμενος Δημοσθένην. τὸν ὠνητὴν ἀνακρίνατε, τὸν ἔμπορον ἐξετάσατε. εἰ μέν ἐστι Πελοποννήσιος, εἰ μέν ἐστιν ἐκ τῆς Ἑλλάδος, εἰ Βυζάντιος, εἰ Περίνθιος, πιπράσκω, φιλοῦντας ἔξει δεσπότας καὶ χάριν εἰδότας, ταχέως ἐλευθερωθήσεται ὑπὲρ ἐλευθερίας ἐλευθερίαν λαβών, | προσοφεί- [*](R IV 327) λοῦσιν αὐτῷ ταύτην τὴν χάριν οἱ κύριοι· ἂν δὲ Ἕλ- ληνα πιπράσκω βαρβάροις, ἂν τὸν ἐμὸν οἰκέτην παρα- χωρήσω Μακεδόσιν, ἂν Φιλίππῳ, πολλὰ ὠνεῖται δι’ ἑνὸς σώματος, τὴν παρρησίαν, τὸ βῆμα, τὰς ἐκκλησίας [*](5 cf. p. 259,7 sq. Dem. fals. leg. p. 345, 1 et 23; 405, 12 sq.) [*](6 sq. Dem. cor. p. 320, 27 sq. | Dem. fals. leg. p. 405, 15 sq.) [*](2 ,,post ἀλλαχῆ videtur ἐπιτρέπειν deesse“ Re | μόνος VaBMaD | οὕτως om Re | „malim ὑπομένειν ἐστι δίκην") [*](6 πικράσκεσθαι; et 7 Αἰσχίνης; edd | δημάδη D | ἡγεμὼν D 7 εἰσὶ γάρ, εἰσὶ scripsi e Va εἰσι γάρ εἰσι D εἰ γάρ εἰσι reliqui libri sed post εἰ ras 2 litt Ma, edd 8 ἡμῖν La 9 γὰρ D 10 γίνεται VaBMaD 11 πράξεως Va sed σ supra ξ m 2 | δημοσθένη LLa edd 12 ἀνακρίνετε Ma sed ε(1) in α corr m 2 ἀνακρίνεται La 13 πελοπονήσιος VaBD sed in hoc ν ante ν inser m 2, LLa edd 14 πειρίνθιος VaBLa | πιπρασκέτω D | ἥξει D 17 τὴν inser Ma 2 18 ἐὰν VaD | ἐμὸν in lac 5 litt om Β 19 βαρβάροις ante μακεδόσιν VaB | ἂν scripsi ἐὰν libri edd 20 ῥῆμα D | τἀς ἐκκλησίας — 250, 2 δημα- γωγοῦ in suspicionem vocavit Gasda)

ὢ τῆς καινῆς ἐμπορίας, ὢ τῆς παραδόξου πράσεως. ἃ μὴ δύναταί τις πολέμῳ λαβεῖν χρημάτων λαμβάνει. κἂν τὴν Ἀθηναίων τύχην ἐξαγώγιμόν τις βούληται λαβεῖν, λαμβάνει σὺν Δημο- σθένει. τί οὖν ἔτι μάχομαι; τί οὖν ἔτι κινδυνεύω; τὸ ἆθλόν μου τῶν κατορθωμάτων ἀφαιρῇ. ἐξέταζε τοὺς ἐν Θήβαις ἁλισκομένους. πολυπραγμόνει τοὺς ἐν Θετ- ταλοῖς δυστυχοῦντας. Ἀθήνησι δὲ κἂν ἁλῷ τις ξενίας, ἐνδοξότερός ἐστι τῶν παρ’ ὑμῖν ἐλευθέρων Μακεδό- νων.

ἀλλὰ σὺ μὲν οὐ πέμψεις Ἀθηναίοις Ἀντί- πατρον οὐδὲ Παρμενίωνα οὐδ’ ἄλλον, ἂν παρέχωσι χρήματα, σὺ δ’ ἄξεις οἰκέτην ἐμόν, ὃν αὐτὸς ἐκτησάμην ἐκ καταδίκης; οὐδείς ἐστιν οἰκέτης πονηρός, ἵνα κριθῇ τῆς Μακεδόνων δουλείας ἄξιος. μέγα τοῦτο ἐπιτίμιον, ὑπὲρ τὴν πρᾶσιν, μᾶλλον δὲ καὶ θανάτου χαλεπώτερον. λύεις τὸν νόμον τῆς αὐτομολίας, λύεις τὸν νόμον τῆς προδοσίας.

14. Ταῦτα πάντα ἐν τούτῳ τῷ ψηφίσματι γέγραπται. ἀλλ’ ὅτε μὲν ἐλεύθερος Δημοσθένης ἐδόκει, οὐδὲ πρεσβεύειν εἰς Μακεδονίαν ὑπέμεινε τὴν ἀδοξίαν τῆς πρεσβείας οὐ φέρων, ἀλλὰ καὶ καταναγκα- ζόντων ὑμῶν πολλάκις ἐξώμνυτο, νυνὶ δὲ ἐπειδὴ 5 κατέγνωσται, πεμφθήσεται; ἔστω τις ἐξωμοσία καὶ τοῖς οἰκέταις δικαία μηδὲ τούτου | τύχῃ Δημοσθένης, RIV 328 εὐμενοῦς δὲ κυρίου καὶ φιλανθρώπου καὶ τὰς τῶν δυστυχούντων συμφορὰς ἐλεεῖν δεδιδαγμένου.

15. Τοῦτ’ οὖν λογίζεσθε, ποῖ πιπράσκεται, τίς ὁ ὠνούμενος, τὸν ἔμπορον τοῦ σώματος, τὴν διάνοιαν ἀφ’ ἧς ὠνήσασθαι βούλεται. οὐ γὰρ ἀπορῶν οἰκετῶν ὁ Φίλιππος ὠνήσασθαι τοῦτον ἐσπούδακεν. εἰ γὰρ μηδὲν ἄλλο, ὁ πόλεμος αὐτῷ δίδωσιν οἰκέτας πολλοὺς καὶ χορηγὸς οὗτος τῶν ἀνδραπόδων γίγνεται. καὶ πολλοὶ δουλεύουσι Φιλίππῳ Φιλίππου κρείττονες, ἐν- δοξότεροι τοῦ δεσπότου. ἀλλὰ τέχνη τοῦτο καὶ σό- φισμα καὶ πολέμου καινὸς τρόπος καὶ μηχάνημα.

ἐγὼ ταύτην τὴν ὠνὴν ὑπολαμβάνω πολιορκίαν καὶ προσβολήν. τοῦτο τὸ ἀργύριον ἔθνη καὶ πόλεις ἀπο- [*](5 Dem. fals. leg. p. 378,18; 381,7. cf. ad p. 119,12) [*](3 ἐδόκει δημοσθένης VaBMaD 4 καὶ inser L 2 5 ἡμῶν Ma 6 μετέγνωσται Ma sed κατ’ suprascr m 2 | πεμφθήσεται Va sed θ’ inser m 2 | ἔσται MaD | καὶ τοῖς οἰκέταις ἐξωμοσία Β) [*](7 μὴ δὲ VaMaDLLa | τύχη L sed ἡ in ras m 2 τύχοις Va Β 8 εὐμενοῦς δὲ scripsi ἐκ μέρους libri edd ἀλλ’ εὐμενοῦς coni Re ἡμέρου Sintenis 9 ἐλεεῖν in marg L 10 τοῦτο VaMaD | ποῖ Re ποῦ libri Mor 11 τὸν ὠνητὴν ante τὸν ἔμπορον libri deest apud Mor 13 ἐσπουδάκει Ma 15 γί- νεται VaMaD 17 ἀλλὰ scripsi auctore Sinteni ἄλλη libri sed η in ras L 2, edd ἀλλ’ ἄλλη coni Re ἄλλως Gasda | καὶ post ἄλλη Va, ras 3 litt Β | καινὸν σόφισμα, καινὸς πολέμου τρόπος, καινὸν μηχάνημα coni Re 20 τούτων Va sed τοῦτο suprascr m 2, MaD)

ἑάλω Μιλτιάδης, ἑάλω, ἀλλ’ ἐν Ἀθήναις ἔδωκε δίκην. ἐζημιοῦτο Περικλῆς, ἀλλ’ οὐ Λακεδαιμονίοις ἐξέτισε τὰ χρήματα. σὺ δὲ τοῖς ἐχθροῖς παραδίδως. ξένος Δημοσθένης, οἶ δὲ ὑπὸ τῇ Καδμείᾳ πεσόντες οὐκ ἦσαν ξένοι; ἀλλ’ ἐθάπτοντο ὑφ’ ἡμῶν. εἶτα ἀποθανόντας μὲν τοὺς ξένους οἰκτεί- ρομεν, ζῶντας δὲ οὐκ ἐλεήσομεν; ἧκόν ποτε φυγάδες πρὸς ἡμᾶς Ἡρακλέους ἔγγονοι καὶ τῆς πατρῴας εὐερ- γεσίας ἐκομίσαντο τὸν μισθόν, ἀνέλαβον τὴν ἀρχὴν τὴν πατρῴαν εὔνοιαν διηγούμενοι. οὗτος δ’ οὐκ ἀλλο- τρίοις, ἀλλ’ οἰκείοις θαρρῶν κατορθώμασιν ἐκπεσεῖται [*](R IV 329) τῶν᾿ Αθηνῶν ἐπ’ ἐξαγωγῇ | πωλούμενος;

ἔξω] πιπράσκεται Δημοσθένης, ἀλλ’ οὐ Φίλιππον ὠνεῖσθαι [*](1 sq. cf. t. IV 299, 1 R sq. Dem. cor. § 63 p. 246, 2 4 Dem. p. 1145, 1 7 cf. t. V 104, 4 8 cf. t. IV 271, 5; V 38, 4 sq; 104, 16 11 cf. t. IV 247,23; 271, 16 R. Xen. Hell. VI 5, 46. [Apollod.] bibl. III 7, 1 15 cf. t. IV 247, 25; 271, 15 R. Eur. Heracl. 31 sq. 220 sq. 824 sq. 873 sq.) [*](4 ἁλῴη VaB sed in hoc οι supra ω m 3, MaD | ἢ om Va MaD | τριηρικά vel τριηρετικά coni Iacobs Lect 110 at τριηραρ- χικά auctor invenit in suo Demosthenis 1. 1. codice 7 ὅλων scripsi, ut coni Mor Not f VI ὅπλων libri edd | ἑάλω (1) Ma sed γρ ὡς ἅλω in marg m 2 9 ἐν Λακεδαιμονίας D 10 ἐπὶ τῆ Καδμείη D 11 ἐθάπτοντο L sed ο(2) in ras m 2 et post o ras 3 litt 12 μὲν τοὺς] τοὺς μὲν Β 14 ἡμᾶς reposui e libris ὑμᾶς edd | πατρῴας et 16 πατρῴαν VaD 18 ἔξω can- cellavi ut glossam ad antecedens ἐπ’ ἐξαγωγῇ cf. p. 253, 18 sq. 19 πιπράσκεσθαι La „num πιπρασκέσθω voluit dare?" Re)

ἀφαιρεῖταί μου Φίλιππος τὴν ἐν θαλάττῃ πολιτείαν, ἀποστερεῖ με <Δημοσθένης> τῆς τοῦ γένους ἀρετῆς. ὁ μὲν ἐρασθεὶς νόμων, ἐθῶν εἰσῆλθεν εἰς τὴν πολι- τείαν, ὁ δὲ μισῶν ἐχθρῶς σφετερίζεται τὰ τῶν Ἀθη- νῶν κτήματα. τοῦτον ἐδίωξάν τινες ἐνταῦθα ξενίας γραφήν, ἐκεῖνον οἱ πατέρες ἡμῶν πολλὰς ἐδίωξαν γραφάς, ξενίας, ἀσεβείας, ὅτι βάρβαρος ὢν καὶ μηδέν τι ταῖς Ἀθήναις προσήκων καὶ πολλῷ τῶν βαρβάρων ἀγενέστερος ἡγεμονίας καὶ δυναστείας κατὰ μηδὲν αὐτῷ προσηκούσης ἀμφισβητεῖν ἐσπούδακεν.

20. Ἀλλ’ ἐπειδὴ μεμαθήκατε διότι μὴ δεῖ πωλεῖν ἀλλαχῆ Δημοσθένη μηδὲ τοῖς πολεμίοις, ὑπολείπεταί [*](12 Dem. p. 1368,8 14 sq. cf. p. 246,1) [*](1 ἐπιτήδειος οὗτος bis La | Φίλιππος scripsi auctore Re φίλιππον libri edd sed χρὴ ἐντρυφᾶν coni Mor 3 δημοσθένους Va sed ους in ras m 2 5 ἑαυτὸν ἐνέγραψεν Va sed αὐτὸν ἐνέγραψεν in ras m 2 et ἐ supra ἑ m 1 | ἐνέγραψεν in marg L 2 ἀνέγραψεν Ma | δὲ om D 6 αὐτὸν Va sed ’ in ’ corr m 2, MaD edd voce ἐγγράφει des D 10 με om Mor | Δημοσθένης inserui om libri edd | τοῦ τῆς ἀρετῆς γένους VaBMa 12 ἐχθρὸς VaBMa) [*](13 ἐνταῦθα om La 14 ἐκεῖνον Va sed νον in ras m 2 | ὑμῶν Ma sed υ in ras | πολλάκις Ma | ἐδίωξαν Va sed δίωξαν in ras m 2, La sed ε et ξ in ras ἐγράψαντο Ma 17 ἡγεμο- νίαις καὶ δυναστείαις et προσηκούσαις VaB 17 πρὸς Ma 19 μεθήκατε Mor | δεῖ om Ma 20 ἀλλαχῆ scripsi e Β ἀλλαχοῦ VaMaLLa edd sed ,,malim ἀλλαχοὶ" Re | δημοσθένην VaMa | μὴ δὲ VaMaLa | (??)πολείπεταί Va)

Ἀλλ’ ὁ νόμος, φησί, διείρηκε πιπράσκεινι, σὺ δὲ κατέχειν ἀξιοῖς παρὰ τὴν ἐκείνου γνώ- μην <καὶ> δημόσιον αὐτὸν εἶναι [*](R IV 330) ἐγὼ δέ, εἰ καὶ παράνομον | φήσει τις εἶναι τὸ ψήφισμα τοὐμόν, ἀλλ’ εἰ λυσιτελές ἐστιν, ἀνάγκην εἶναί φημι προσέσθαι. καὶ γὰρ εἰ λύεταί τι τῶν νο- μίμων, τὸ τῆς πατρίδος συμφέρον κυριώτερον εἷναί φημι γραμμάτων πολλῶν. ὁπότε γὰρ καὶ τοὺς νόμους αὐτοὺς ὑπὲρ τοῦ κοινῇ συμφέροντος τιθέμεθα, πῶς ἀδικοῦμεν, εἰ τὸ κοινῇ συνοῖσον τῶν νόμων προτιμῶ- μεν;

εἶτ’, εἰ μὲν ἐκώλυον αὐτὸν εἶναι δοῦλον, παρηνόμουν <ἂν> τὴν ζημίαν ἀφαιρῶν ἢν ἐπὶ ἀλοῦσι τῆς ξενίας τεθείκαμεν. εἰ δὲ τὴν δουλείαν προστίθημι, κατ’ ἀμφότερα τὸ ψήφισμα δεόντως γέ- γραπται, ὅτι τε φυλάττει τὴν δίκην τὴν ὑπὸ τῶν νό- μων τῶν παλαιῶν τοῖς ξένοις ὁρισθεῖσαν καὶ ὅτι κύριον ἀποφαίνεται τοῦτον τοῦ Δημοσθένους, ὅς ἐκ τῆς τούτου δουλείας τὰ μέγιστ’ ὠφεληθήσεται. καὶ τὸ [*](9 sq. Plat. Theaet. p. 178 A 15 Plat. leg. VIII p. 837 C) [*](1 δεικνύειν scripsi e VaMa δεικνύνειν BLLa edd 2 ἀναθημάτων Ma sed γρ ἀθηναίων suprascr m2 3 διῄρηκε Β) [*](4 σὺ scripsi auctore Re εἰ libri edd 5 καὶ inserui ante δημόσιον, ante παρὰ Gasda om libri edd 6 φήσειε coni Re 7 τοῦτο τοὐμόν coni Re | ἀλλ’ εἰ scripsi e Ma καὶ Va sed μὴ inser m 2, BL sed in hoc μὴ inser m 2, καὶ μὴ La edd sed φημὶ coni Re εἰ ὑμῖν Iacobs Lect 110 | λυσιτελὲς εἷναι. καὶ μὴν εἰ λυσιτελές ἐστιν coni Re 8 προσέσθαι scripsi auctore Re προέσθαι libri edd | λέλυται VaB | νόμων VaB 9 τὸ in marg L 11 τοῦ κοινοῦ Ma sed τοῦ inser m 2 13 δοῦλον inser Ma 2 14 παρενόμουν Ma cf. p. 247, 5 | ἂν inserui auctore Gasda om libri edd 16 προστίθημι Va sed κάτα supra προσ m 2 κατατίθημι BMa 17 φυλάττειν Β | ὑπὲρ La 19 τοῦ om Ma 20 μάλιστα Ma sed γρ μέγιστ’ in marg m 2 | ὠφελή σεται Ma | ὧν ante τὸ VaBMa)

δημεύετε πολλάκις ὑμεῖς οὐσίας τῶν κατα- δίκων, ἀλλ’ ἔνεστιν ὠνήσασθαι τῷ δήμῳ τὰ κτήματα. ὥσπερ οὖν ἐπ’ ἐκείνῳ δέδωκεν ὁ νόμος κύριον γε- νέσθαι τὸν δῆμον τῶν δημευομένων κτημάτων, οὕτω καὶ τοῦτο συγκεχώρηκεν, ἐπὰν δημόσιον εἶναί τις γράφῃ τὸν ξενίας ἑαλωκότα.

τί οὖν ἔσται Δημοσθένης χρήσιμος δημόσιος γενόμενος; ὃ καὶ πρότερον ἦν ἐν. τοῖς ἐλευθέροις ἀριθμούμενος. τὴν γὰρ τύχην μεταβέβληκεν, οὐ τὴν προαίρεσιν, καὶ γέγονεν ἀλλό- τριος τῆς δόξης, οὐ τῆς εἰς τὸν δῆμον εὐνοίας. οὐ γὰρ ὁμοῦ τῷ τῆς ἐλευθερίας ἀποστερηθῆναι | [*](R IV 331) πέπαυται καὶ τοῦ τοῦτον ὠφελεῖν, ἀλλ’ ἐπὶ τῆς αὐτῆς <μένει< τάξεως. τὴν μὲν γὰρ καταδίκην οὐχ λογιζόμενος, τοῖς δὲ ψηφισαμένοις καὶ τοῖς κατηγορή- σασι πρὸς ὑμᾶς ὅμηρα πολλὰ τῆς εὐνοίας ἔχει, στεφά- νοῦς, κηρύγματα, φιλοτιμίας, δωρεάς, ἄλλα δι’ ἃ πᾶσι παραινέσει, σύμβουλον αὑτὸν τῶν ἀρχόντων ἀποδείξε [*](1 ἄλλο αὐτῶν VaBMa 4 ὑμᾶς scripsi ἡμᾶς libri edd) [*](5 γενέσθωσαν Ma 12 ὃ scripsi auctore Iacobsio Lect 110 ὧς libri edd sed πολλὰ ante ὧς excidisse coni Re 10 ἀπο- στῆναι Va sed γρ ἀποστερηθῆναι in marg m 2 17 τοῦ inser L 2 om VaBMa | τὸ Ma | ἔτι ἐστιν ἐπὶ coni Re ἐστὶ τῆς Iacobs Lect 110 18 μένει inserui om libri edd | τάξεως scripsi auctoribus Re et Iacobsio πράξεως libri edd 19 λογιζόμενος scripsi λογίζομαι libri edd λογίζεται coni Gasda 21 ἄλλα δι’ ἃ scripsi auctore Re ἀλλ’ ἰδία libri ἀλλ’ ἰδία edd | πᾶσι scripsi e Va sed πάση suprascr m 2, Β sed e πάση corr m 2, Ma πάσῃ LLa edd πᾶσι τὰ βέλτιστα παραινέσει. εἰ coni Re πάσῃ παρρησίᾳ Iacobs Lect 111 22 αὐτὸν Va, sed ’ in ' corr, Ma | ἀποδείξετε coni Re)

οὐδέν τι δεινόν, ἂν παρὰ τῶν οἰκετῶν τὰ μάλιστα συνοίσοντα τῇ πα- τρίδι μανθάνωσιν. ἐμοὶ δὲ δοκεῖ καὶ πάντων ἀτοπώ- τατον εἶναι τοῖς πολεμίοις τοιούτους συμβούλους προίεσθαι. δοῦλος, ἀλλ’ εὔνους. δοῦλος, ἀλλὰ λέγειν ἱκανώτατος. δοῦλος, ἀλλὰ παρρησίαν ἔχει τῶν ἐλευθέ- ρων μείζονα. ἐπιπλήξει τοῖς δεσπόταις, νουθετήσει, σωφρονίζειν ὑμᾶς καὶ παρὰ τὴν δουλείαν πειράσει.

ταῦτα πολλάκις <ἐπεῖ> οὐ τὸ ἐμὲ δοῦλον δεινόν έστιν, ἀλλ’ ἐκεῖνο δεινὸν ὧς ἀληθῶς δῆμον ἐκ προγόνων ἐλεύθερον, δῆ- μον αὐτόχθονα, ἄρχειν εἰωθότα, ἡγεμόνα δε- δειγμένον, ναυμαχίας ναυμαχήσαντα πολλάς, <πολλὰς> πεζομαχίας πεζομαχήσαντα, μέγαν γενόμενον, πιστὸν τοῖς Ἕλλησι γενόμενον σύμμαχον, φοβερὸν τοῖς βαρβάροις πολέμιον, τοῦτον ἀποστῆναι τῆς ἐλευθερίας Μακεδόσι. μὴ περιίδητε Δημοσθένη ξενίας ἁλόντα μηδὲ ὠνητὴν Φίλιππον γενόμενον δημαγωγοῦ πα- λαιοῦ.

πολλάκις ἀκούειν τούτων τῶν ῥημάτων καλόν. <καλὸν> ὑπὸ οἰκέτου χρηστοῦ [*](12 Plat. Menex. p. 237 B) [*](1 καὶ ante διδάσκαλον inserendum coni Gasda 3 μανθά- νωσιν Va sed μεν supra σιν m 2 μανθάνωμεν BMa | δὲ] μὲν VaB 4 εἶναι Va sed ναι in ras m 2, L sed in ras m 2 | τοι- ούτους inser Va 2 om L τοιούτοις Ma | συμβούλοις Ma 7 νουθετήσει scripsi auctore Re νομοθετήσει libri edd 9 καὶ ταῦτα πολλάκις (et id quidem saepe) coni Re ταῦθ’ ἃ Sintenis ἐρεῖ inserui om libri edd 14 πολλὰς inserui om libri edd) [*](18 περιίδοιτε Va | δημοσθένην VaBMa cf. p. 253, 20; 260, 16 | μὴ δὲ VaMaLLa 20 τούτων scripsi e VaBMa τούτου L La edd 21 <καλὸν> inserui auctore Re om libri edd)

27. Ἐπὶ τούτῳ δ’ εἰκότως τὰς ἐλπίδας πεποιήμεθα. τί γὰρ οὐκ ἐπολιτεύσατο τῶν δεόντων; τί δ’ οὐκ ὤνησε τὴν πόλιν; τίνος ἀπέστη τῶν χρησίμων; ἐν ποίοις καιροῖς οὐκ ἐπιτηδειότατον αὑτὸν παρέσχεν; οὐ τὸ κατ’ αὐτὸν σώζεται μὲν Ὄλυνθος καὶ τὸ Χαλ- κιδέων γένος, μένει δὲ Εὔβοια τὴν ἀρχαίαν ἐλευθερίαν ἔχουσα, κέκλεινται δὲ Πύλαι τοῖς βαρβάροις κάλλιον ἢ ὑπὸ Λακεδαιμονίων ἐκλείσθησαν; Λεωνίδας μὲν γὰρ [*](3 Aeschin. Ctes. § 59 et 60; Tim. § 84 6 Dem. cor. p. 324,23 16 sq. cf. p. 280,10; t. IV 296, 14 sq. R 17 cf. p. 246, 3) [*](1 δημαγωγῶν L sed ῶν in ras m 2 δημαγωγὸς VaB 2 δικαστηρίω Va sed ω ex ας, ut videtur, corr m 2, Β 3 τῇ om Ma | ἀληθεία scripsi auctore Re κακία libri edd 4 αὑ- τοὺς scripsi e Va sed ' e ’ corr m 2, BL sed in hoc ’ m 2 αὐ- τοὺς MaLa edd 6 προπίνοντες Va sed ras 1 litt ante π(2) | τοὺς] χρηστοὺς coni Gasda, quod post ἔχω inserere malim 7 λαμβάνοντας scripsi e VaBMa sed in hoc α(3) in ras, cum Gasda λαμβάνοντες LLa edd 8 ἀπὸ scripsi auctore Gasda ἐπὶ libri edd 10 ὁμήρους Ma sed γρ ὅμηρα suprascr m 2 11 voce τῆς des L 12 ἐφ’ ἑνὶ δὲ τούτῳ coni Re | τούτῳ δ’ scripsi τοῦτον libri edd 15 αὐτὸν reposui e libris αὐτὸν edd | παρ- έσχε Ma 16 τῶν ante Χαλκιδέων Ma χαλκιδαίων Va 19 Λεωνίδης VaBMa sed in hoc α supra η m 2 cf. t. II 366, 10)

28. Ἔα ταῦτα, ἀλλὰ τὴν σιτοπομπίαν ὅρα καὶ τὴν Βυζαντίων πόλιν ἐκ τῶν χειρῶν ἡρπασμένην τοῦ Μα- κεδόνος, Χερρόνησον ὅρα, Πέρινθον, τοὺς ἐμπόρους, τοὺς ἀδεῶς ὑμῖν τὸν σῖτον κομίζοντας. ἔχεις καὶ χορη- γίας ἐξετάζειν, ἔχεις καὶ λειτουργίας. γέγονεν ὑμῖν Δημοσθένης νομοθέτης τὴν αὐτὴν τάξιν Σόλωνι λα- βών. οὗτος ὁ τοσοῦτος, ὁ τοιοῦτος, ὁ τῶν στρατηγῶν, ὁ τῶν δημαγωγῶν ἀμείνων τῶν παλαιῶν νῦν εἰς Μακε- δονίαν ἀπαχθήσεται καθάπερ <ἂν> Ἀθηνῶν μένων; τί γὰρ ἂν ἄλλο πλέον ἔπαθεν ἀλούσης τῆς πατρίδος; οὐ ταὐτὰ ἃ καὶ νῦν πείσεται;