Declamatio 15

ἃ δὲ καὶ χείρω περὶ αὐτοῦ λέγουσιν, οὐκ ἂν εἴποιμι, τοὺς μὲν κατὰ συνθήκας εἰσιέναι καὶ πεπρακέναι τὴν κρίσιν καὶ κατηγορεῖν ἐνδόσιμα καὶ [*](13 cf. p. 173,6 sq. t. V 15, 11 sq. Plat. apol. p. 34 C 16 Dem. Mid. p. 556,25 19 Dem. Andr. p. 596, 17 23 Poll. VIII 143. [Dion.] rhet. 8, 15 p. 70,4 Us.) [*](1 ὀλίγους Ma 2 παραμίαν Ρ 3 μὲν om Ma | σκοπῶ scripsi σκοπῶν MaP | ὀκνῶ Ma | δὲ om Ma 7 οὕτως scripsi οὗτος MaP 7 et 9 signa interrogationis posui cola MaP) [*](14 καὶ inserui om MaP 17 θρυλλοῦσιν ΜαΡ 18 ἐπει- δὰν scripsi ἔτι δ’ ἂν Ma εἴ τι δ’ ἂν P 19 προηλωκὼς scripsi προσηλωκὼς MaP | ἦν Ma 20 ἀπάντων scripsi e Ma πάντων Ρ 22 τοὺς Ρ)

κατ’ ἐμοῦ δὲ οὔτ’ ἄλλο τι τῶν μὴ καλῶν οὔτε τούτων οὐδὲν ἄν τις ἔχοι λέ- γειν οὔθ’ ὡς ἐξαπατῶ τοὺς δικαστάς, ὅσγε σιγῶν πράττω, οὔθ’ ὡς ὠνοῦμαι τοὺς μὴ κατηγορήσοντας. εἰ μὲν γὰρ ἦν, ὥσπερ ἐν συμμορίᾳ, ῥητὸς ἀριθμὸς τοῖς κατηγορεῖν ἐγχειροῦσιν, ἐνῆν <ἂν> πριάμενον ἀδικεῖν ἐπ’ ἐξουσίας· εἰ δὲ πᾶσι πάντας ἔξεστιν εἰσαγ- γέλλειν, γράφεσθαι, φαίνειν, εἰσάγειν, οὐ δήπου πάν- τας ἐωνησάμην Ἀθηναίους. ὁπόσους γὰρ ἂν ἔπεισα τὴν ἡσυχίαν ἄγειν, πλείους ὑπελείποντ’ ἂν οἱ κατη- γορήσοντες. καὶ εἰ μὲν γραψάμενοί μέ τινες εἴασαν καταβαλόντες, παρῆν ἂν ὑπιδέσθαι τοῖς κακοήθεσι· διελύσαντο, ἀπέδοντο, νῦν δὲ πῶς ἂν ἔπεισα τοὺς μὴ φανέντας;

28. Καὶ εἰ μὲν φιλαιτίους εἶναι φὴς τοὺς ἐν τῇ πόλει καὶ διὰ τοῦτο κεκρίσθαι πολλάκις, μεῖζον τοὐ- μὸν καλὸν ποιεῖς, εἰ καὶ παρὰ τοιούτοις ἔμεινα ἀναί- τιος· εἰ δὲ παρορᾶν τοὺς ἀδικοῦντάς σοι δοκοῦσιν, [*](1 Dem. Mid. p. 526,28; 563,19 2 Dem. fals. leg. p. 397,4) [*](10 Dem. symm. p. 182, 18 sq. 16 Dem. cor. p. 260, 22) [*](1 καθυφιέμενα scripsi καθυφειμένα MaP καθυφέσιμα olim conieci | ὐπ’ αὐτοῦ scripsi ἀπὸ τοῦ MaP 3 φησί Ρ 4 δικάζεσθαι Ρ 6 ἱκανὰ οἷα olim) scripsi ἴνα MaP | τυχεῖν scripsi τύχη Map 8 ὅγε Ma 9 κατηγορήσαντας Ρ 10 ῥητὸς scripsi ῥήτορος MaP 11 ἂν inserui om MaP 15 ὑπελείποντ’ Ma sed ὁ in ras m 2 16 μέ om Ma 17 μὴ ante καταβαλόντες Μa παρακαταβαλόντες olim conieci 20 φὴς Ma φῆς Ρ 21 διατοῦτο MaP | κεκρίσθαι Ρ)

29. Σὺ μὲν οὖν λόγῳ πλάττε τοὺς πολίτας ὁποίους ἐθέλεις, εἴτε πρὸς κατηγορίαν ὀξυρρόπους εἴτε μελλη- τάς, πρὸς ἐμοῦ γὰρ ἀμφότερα, εἰ μὲν ἀοργήτους, ὅτι καὶ τούτους παρώξυνας, εἰ δὲ δυσαρέστους καὶ πικρούς, ὅτι καὶ τοιούτοις ἤρεσα· ἐμοὶ δ’ ὁποῖοι δοκεῖτε καὶ πάντες ἄνθρωποι μαρτυρήσουσιν, οὐκ ὀκνήσω μετὰ παρρησίας εἰπεῖν. ὑμεῖς ἄχρι μὲν τοῦ ῥᾳδίως ὑττον- ῆσαι καὶ ἀναίτιον αἰτιάσασθαι δόξαιτ’ ἂν ἀπαραίτητοι, [*](5 cf. p. 148, 4 6 cf. p. 116, 17 16 sq. cf. p. 175, 3 sq.) [*](1 διατοῦτο MaP 2 τὸν ante καὶ inserui, olim ante ἐν om MaP | τοῖς ῥαθύμοις καὶ ὀλιγώροις scripsi ῥαθύμοις καὶ τοῖς ὀλιγώροις MaP 5 θρασύτητος coni Hertlinus | τοὺς ἀπράγ- μονας Ma sed τοὺς ἁ in ras m 2 6 τοὺς inserui om MaP) [*](8 εἶχεν scripsi e Ma εἶχε μὲν Ρ εἴχομεν Cobet 13 ἂν cancellavi 14 διενηνοχώς· οὐδὲ Ρ | ὑμᾶς ὁμοίους scripsi cum Hertlino ἡμᾶς ὁμοίως Ρ μιᾶς ὁμοίους Ma | συν- έστησεν scripsi συνίστησιν Ρ συνίστησι Ma 16 πρᾶττε Ma) [*](23 ἀπαραιτήτ(??) Ρ)

ἐν οὖν τοιούτοις ἀνδράσιν ἐγκαλέσαι μὲν καὶ τοῖς μηδὲν ἀδικοῦσι ῥᾴδιον, ἐλεῆσαι δὲ καὶ τοὺς ἁμαρτά- νοντας. ἃ γὰρ ἔδεισαν οἱ κρινόμενοι μὴ πάθωσιν, ὡς παθόντας ἀφίετε σωφρονιστὴν ἱκανὸν τὸν φόβον ἡγού- μενοι. τὸ οὖν μηδὲ εἰς αἰτίαν ἐλθεῖν, οὐ τὸ κριθέντα σωθῆναι παρὰ τουτοισὶ μέγα. ἐν Λακεδαίμονι μὲν γὰρ καὶ ὅπου βραδεῖς μὲν αἰτιάσασθαί εἰσι πολίτην, χαλε- ποὶ δὲ κρίνοντες, κατηγορίαν ἐκφυγεῖν ῥᾷον ἢ ἀθῷον ἀφεῖσθαι· Ἀθήνησι δὲ παρ’ οἷς ἀμύθητοι μὲν αἱ κρί- σεις, εὐαρίθμητοι δὲ αἱ τιμωρίαι, αἱ πολλαὶ μὲν ἀφ- ἐσεῖς τῆς ὑμετέρας χρηστότητος, οὐ <τῆς> τοῦ [*](3 Choric. Milt. ’ξ 4 p. 4, 23 9 Dem. cor. p. 298, 6 16 Thuc. I 132, 5) [*](3 κινδυνεύοντα Cobet at cf. Chor. 1. 1. 6 ἢ τὶ Ρ 14 ἱκανὸν scripsi cum Cobeto καινὸν MaP κοινὸν Hertlein 15 μὴ δὲ MaP | οὐ τὸ scripsi αὖ τοῦ MaP | κριθέντος Ma) [*](16 τοιούτοισί Gasda 17 καὶ delendum? | βραδεῖς Ma sed β in ras m 2 | αἰτιάσασθαί εἰσι πολίτην scripsi αἰτιάσασθαι περὶ πολ(??) MaP αἰτίας δέχεσθαι περὶ Cobet 18 κατηγορίαν ἐκφυγεῖν ῥᾷον ἢ ἀθῷον ἀφεῖσθαι scripsi ἀθῷόν τε ἀφεῖναι ῥᾷον ἢ κατηγορίαν ἐκφυγεῖν MaP 20 αἱ(2) inser Ma 2 21 τῆς τοῦ κριθέντος ἀρετῆς scripsi cum Hertlino τοῦ κριθἐν- τος ἀρετὴ MaP)

31. Ὃ δὲ πρὸς τούτοις ἄν τις εἴποι δικαίως, τὸ μὲν κριθέντας σωθῆναι μυρίοις ὑπῆρξεν ἐπὶ τοῦ προ- τέρου χρόνου παρ’ ὑμῖν, καὶ οἷς οὐκ ἄν τις ᾡήθη. Οἰδίπουν ἀφήκατε ἀποκτείναντα τὸν πατέρα, Ὀρέστην ἑκόντα τὴν μητέρα. μετὰ τοιούτων Ἀριστοφῶν σώζεται. καίτοι δωρεὰν οὐκ ᾔτησαν, οὐδ’ ὁ τοῦ Ἀγαμέμνονος θεὰς νενικηκώς. καὶ οὐδ’ ἂν ἀριθμήσαι τις, ὅσους ἐλεήσαντες οὐ καθαροὺς ὄντας ἐσώσατε. καὶ θεὸν τὸν Ἔλεον μόνοι διὰ ταῦτα νομίζετε. τὸ δὲ μὴ κριθῆναι πολιτευόμενον οὐκ ἄν τις ὅτῳ γέγονε πρὸ ἐμοῦ παρά- σχοῖτο. τίμια δ’ οὐχ ὅσα κοινὰ πρὸς πολλούς, ἀλλ’ ἃ τοῖς τιμωμένοις αὐτοῖς ἐστιν ἐξαίρετα ὥσπερ ἡ τιμή.

32. Ὡς δέ μοι δοκεῖτε τὸ διαφέρον τοῖν βίοιν ἐναργέστατα ἰδεῖν ἐφ’ ὑμῶν αὐτῶν ἐξετάζοντες, ἄριστα γὰρ ἕκαστος τὰ οἰκεῖα βουλεύεται, ἐρῶ πρὸς ὑμᾶς. εἰπέ μοι, πρὸς θεῶν, εἰ προθείη τις ὑμῖν αἵρεσιν τὸν [*](8 cf. p. 172, 20 11 cf. p. 183, 16 13 cf. p. 29,11) [*](15 cf. p. 168, 1 16 Plat. Phil. p. 61 C 20 Plat. Theaet. p. 196 C) [*](2 τινος scripsi τινα MaP | καθόπερ Ρ 3 τοὐμὸν in ras Ma 2 | οὐ scripsi e Ma ὡς Ρ 6 κριθέντας scripsi auctore Cobeto κριθέντα MaP | προτέρου scripsi e Ma πρ(??) Ρ 8 Οἰδίπουν Ma sed ι(2) in ras 2—3 litt m 2 | ἄκοντα post τείναντα excidisse coni Cobetus Gasda 10 ᾔτησαν scripsi ᾔτησεν MaP | ὁ δὲ Ρ 13 διαταῦτα Ρ 14 γέγονεν Ma 15 δ’ inserui e Ma, ut coni Cobetus om Ρ | ἀλλ’ ἃ scripsi auctore Cobeto ἀλλὰ MaP 16 ἐξαίρεται Ρ 19 τὰ in- serui om MaP 20 προθείη scripsi προσθείη MaP)

ἐπεὶ οὖν τὰ κάλλιστα μὲν αἰτεῖτε τοὺς θεούς, τἀναντία δὲ μὴ παθεῖν ἀποτρέπεσθε, τοὺς δὲ παῖδας εἶναι βουλόμενοι καλοὺς κἀγαθούς, ὧς μὲν Ἀριστοφῶν, ἀπεύχεσθε, συν- εύχεσθε δ’, ὧς Κέφαλος, βιοῦν, ἐπὶ θεῶν | μαρ- [*](H. IX 60) τυρῶν τἀμὰ προτετιμήκατε. οὐκοῦν πρὸς τῷ μὴ δίκαιον οὐδ’ εὐσεβὲς ἐναντίαν τῇ παρὰ τῶν θεῶν αἰτήσει τὴν ψῆφον θέσθαι δεύτερον ὅρκον, ὡς ἄν τις εἴποι, τὴν εὐχήν, ὧς χρὴ δικάσαι, ποιουμένους.

34. Καὶ οὐ μόνοις ὑμῖν ἐξ ὧν περὶ τῶν οἰκείων ἕκαστος τὰ μὲν ἀποδιοπομπεῖται, τὰ δὲ αὑτῷ γενέσθαι συνεύχεται, ἀλλὰ καὶ Ἀριστοφῶντι νικῶ κριτῇ. ἀπό- κριναι γὰρ δεῦρο ἀναστάς μοι. ὅτε παρῄεις τὸ πρῶτον εἰς τὴν πολιτείαν, πότερα τοῖς θεοῖς εὔχου μηδέποτε παύσασθαι κρινόμενος ἢ κατορθοῦν ἀκινδύνως; τί δέ; τοῖς ἀπηντηκόσι χαίρεις ἢ συμφορὰν ὑπείληφας; εἰ μὲν γὰρ τὰς δεινοτάτας γραφὰς καὶ τοὺς θεοὺς ᾔτεις καὶ γενομένων χαίρεις, φιλοκινδυνότατος εἶ καὶ κατὰ τοῦτο μοχθηρός, εἰ σοὶ μόνῳ τὸ κακῶς ἀκούειν ἡδονὴ καὶ καλινδεῖσθαι περὶ τὰ δικαστήρια, ὅπου καὶ τοὺς ἐπ’ ἀλλοτρίοις θαμίζοντας πολυπράγμονας ἡγούμεθα· εἰ δὲ ὁσάκις, ἀεὶ δὲ πρὸ τῶν Ἐπωνύμων ἴδοις ἄν· ὁ δεῖνα Ἀριστοφῶντα κλοπῆς ἢ προδοσίας. ὀδύρῃ καὶ <πρὸς> τοὺς ἀπαντῶντας· ἐμὲ μισοῦσιν πόθεν ἄλλοθεν ἡ γραφή; οὐδ’ ἀναπνεῦσαι δι- δόασί μοι πάντες. καὶ τί πέρας ἔσται κακοῦ; Κέφαλος εὐδαίμων. καὶ πρὸς τοὺς δικαστὰς βοᾷς καὶ τῇ πυκνότητι τοῦ κινδύνου τὸν ἔλεον φαίνῃ κτώ- μένος, πῶς ἐφ’ οἷς ὡς κακοῖς δυσφορεῖς, ὧς ἀγαθῶν [*](2 cf. Tim. lex. Plat. s. v. ἀποδ. cum nota Ruhnkenii 11 Isocr. antid. § 30 p. 316 b; soph. § 20 p. 295 b) [*](2 τάμεν Ρ | ἀποδιοπομπεῖται scripsi ἀποδιαπέμπεται MaP | δ’ Ρ | αὐτῷ γενέσθαι συνεύχεται] αἱρεῖται Ma 6 παύσεσθαι Ρ 9 κατατοῦτο Ρ 10 μοχθηρός Ρ sed μοχθ in ras m 2 | εἰ σοὶ scripsi εἴ σοι MaP 13 ὁ δεῖνα Ἀριστοφῶντα scripsi anctore Cobeto δεινὰ· ἀριστοφῶντα MaP 15 πρὸς inserui om MaP | μισοῦσιν ἅπαντες scripsi μισοῦσι πάντες Ma μι- σοῦσιν οἱ πάντες Ρ 16 πόθεν — 17 πάντες inserui e Ma om Ρ | ἄλλοθεν ἡ γραφή; scripsi ἄλλη γραφή Ma 17 καὶ τί πέρας ἔσται κακοῦ; scripsi auctore Cobeto καί τι παρέσεσθαι κακοῦ· MaP 18 βοᾷς scripsi auctore Cobeto βοαῖς MaP) [*](19 τῶν κινδύνων? 20 οἶς ὡς scripsi ὁ Ma (??)ς Ρ)

κἀμὲ μὲν εὐδαιμονίζεις, κρείττω δὲ οὗ μακαρίζεις τὸν σὸν ἀποφαίνεις βίον ἐφ’ ᾧ λυπῇ. καὶ τοὺς μὲν κατηγορήσοντας ἥδιστ’ ἂν ἀμύνοιο τοὺς αἰτίους τοῦ καλοῦ σοι βίου, εἴπερ δύναιο· ὧν δὲ τοὺς αἰτίους μισεῖς, καλὰ ταῦτα δεῖξαι βιάζῃ; καὶ μήν, εἰ σοὶ παρὰ τούτων ἐπὶ ταῖς κρίσεσι ταῖς πολλαῖς, καὶ τοῖς κατηγόροις ὀφείλοιτ’ ἂν παρὰ σοῦ χάρις. ἐκεῖνοι γὰρ ἀρχηγοὶ τούτου γεγόνασί σοι τἀγαθοῦ. σὺ δέ μοι μνησικακεῖς ἅπασιν, ἐλαύνεις ὧς ἐχθροὺς καὶ κακῶς ποιεῖς. οὕτως αἰτίους ἡγῇ τοῦ μεγίστου καλοῦ.

36. Οὐκοῦν τῇ κοινῇ δόξῃ, τοῖς πράγμασι, ταῖς ὑμετέραις γνώμαις αἷς ἔχετε περὶ ἑκατέρου, τοῖς Ἀρι- στοφῶντος αὐτοῦ λογισμοῖς, πᾶσιν ἀμείνων οὑμός ἐστι βίος. ὅλως δὲ τί τοῖς | ἀφεθεῖσίν ἐστι τέλος; οὐκ [*](H IX 61) ἐπανελθεῖν εἰς τὸ ἀναίτιον; οὐχ ὁμοίους γε δόξαι τοῖς ἀνεγκλήτοις; οὐδὲν ἄλλο. Ἀριστοφῶν μὲν οὖν αἰτεῖ παρ’ ἑτέρων τοῦτο καὶ διαπράττεται χαλεπῶς αὐτὸ μετὰ πολλοὺς φόβους· ἐγὼ δὲ ἔχω παρ’ ἐμαυτοῦ τὴν ἄφεσιν καὶ ὅς] εἰμὶ καὶ δοκῶ πᾶσιν εἶναι τοιοῦτος οἷος οὗτος εἶναι δοκεῖν ἀγωνίζεται. τὸ μετὰ τὴν νίκην εὐτύχημα τούτῳ προσγιγνόμενον τοῦτ’ ἐμός ἐστι βίος. εἶθ’ ᾧ βούλεται μὲν ὅμοιος δοκεῖν, ἀδυνατεῖ δέ, καὶ γὰρ εἰ διαφεύγει τἀς δίκας, οὐ δύναται τὸ μὴ κεκρί- σθαι λαβεῖν, τούτου βελτίων εἶναί φησιν, ἄνθρωπος [*](1 δωρεὰν scripsi coll p. 145,21; 156,6 δωρεὰς MaP 3 κατηγορήσοντας scripsi κατηγορήσαντας MaP | ἀμύνοιο Ma sed μῦν in ras m 2 8 μοι delendum censet Cobetus 9 κακῶς scripsi καλῶς MaP 10 κακοῦ Ma 12 ἡμετέραις p | ἑκατέρου scripsi ἑκάστων MaP 15 τὸ ἀναίτιον scripsi τὸν ἀναίτιον MaP | γε scripsi τε MaP 18 ἐμyυ MaP | τὴν ἄφεσιν inser Ma 2 19 ὃς in οἶς corr Ma 2 οἷς Ρ cancellavi cum Cobeto | πᾶσιν εἷναι scripsi e Ma πᾶσι Ρ 20 εἷναι οὕτος Ma 21 ἀτύχημα Ma 22 εἶτ’ Ma | μὲν ὅμοιος scripsi auctore Cobeto ὅμοιος μὲν MaP 24 ἄνθρωπος ante τοῦ (138, 1) Ma)

εἰ περὶ τοῦ πότερος ὑγιεινότερος ἦν ἡ κρίσις, οὐκ ἂν τὸν ἄνοσον προὔθετε; ἤ τὸν ἐμπίπτοντα μὲν εἰς πολλὰς καὶ παν- τοίας νόσους, ἀναφέροντα δὲ διὰ τὴν ἰατρείαν καὶ φαρμάκοις πικροῖς καὶ τομαῖς καὶ πρὶν ἰαθῆναι τὸ πρῶτον ἑτέρου νοσήματος ἀρχόμενον πάλιν καὶ παρά- παν εἰπεῖν ἰατρευόμενον διὰ βίου καὶ δυσθανατοῦντα μέχρι γήρως; Ἄπολλον, ἀμείνων μεντἂν ἦν ἀποθανὼν ὑπὸ τῆς πρώτης νόσου καταμείνας ἐν αὐτῇ μᾶλλον ἣ πειρώμενος ἄλλοτε ἄλλου πάθους. σώματος μὲν οὖν ἕξις ἀρίστη ἡ μὴ χρῄζουσα ἰατροῦ, ψυχῆς δὲ ἡ δικα- στοῦ μὴ ἐφιεμένη, ἰατρεῖα γὰρ τῶν κατὰ ψυχὴν νοση- μάτων τὰ δικαστήρια. ἐν οἷς οὗτος ἀεὶ κατατριβόμενος οὐδὲ κατατεμνόμενός πω τέλεον ἰάθη, ἀλλὰ δοκεῖ, ἐγὼ δὲ ὁλόκληρος, ὑγιής, ἀπροσδεὴς ἀναγκαίου φαρμάκου.

38. Καὶ οὐδὲ τὸν ἅπαξ αἰτιαθέντα θείη τις ἂν ἐξ ἴσου τῷ μηδὲ ἅπαξ, εἰ καὶ σῶμα νοσῆσαν ἰαθὲν χεῖ ρον τοῦ μὴ νενοσηκότος, μή τοι γε τούτῳ πρὸς ἐμὲ λόγος ἐστίν, ὅς κοινὸς πρόκειται σκοπὸς τοῖς γραφο- μένοις, ᾧ πάντες ἐμμελετῶσιν οἱ ῥήτορες. οὐδεὶς ὅς οὐχὶ κατὰ τούτου λέγει, καὶ τὰ μειράκια ἐκ τῶν τού- [*](2 cf. p. 118, 17 9 Plat. rep. III p. 406 B) [*](2 <ἀφείθη τῆς αἰτίας, ἐγὼ δ᾿> inserui 3 ἐκρίθη scripsi ἐκρίθην MaP 5 προὔθετε; scripsi auctore Cobeto προὔθετο· MaP 8 ἐχόμενον Gasda 9 διὰ ἰατρευόμενον Ρ | δυσθανατῶντα Ma sed α(2) in ras m 2 10 μέντ’ ἂν Ρ 14 μὴ γα sed ἡ ex ὲν corr m 3 | ἰατρεῖα scripsi auctore Gasda ἰατρεῖαι MaP cf. p. 176, 22 16 κατατεμνόμενος Ma sed τεμν in ras m 2 19 μὴ δὲ Ρ μὴ δ’ Ma 20 καίτοι olim scripsi 21 ἔστω? | τοῖς γραφομένοις σκοπὸς Ma 22 ὃς Ma sed ’ς in ras m 2 23 λέγοι Ma)

39. Τρία τοίνυν πρὸς ταῦτα βιάζεται· ἕν μέν, ὧς οὐκ ἐκρίθην παρὰ σοῦ, ὥστ’ οὐδὲ κατηγόρημαι " τὸ κατὰ σέ. ἕτερον δέ, ὡς εὐτυχία τὸ κατηγόρου μὴ τυχεῖν, οὐδεμία ἀρετή· τρίτον, ὡς αὐτὸς μὲν ἀνειμένῃ παρρησίᾳ χρώμενος καὶ οὐδὲ κίνδυνον ὑποστελλόμενος εἰκότως ἐν κρίσεσιν ὢν διατελεῖ, ἐμὲ δὲ εὐλαβέστερον πολιτεύεσθαι. πρὸς ἕκαστον δὴ τούτων εἰπεῖν ἀνάγκη.

40. Πρὸς μὲν οὖν τὸ οὐκ ἐγράψω με, ὅτι μὲν οὐδὲ οὗτος ἐμέ, ἴσον πρὸς ἴσον ἂν εἶναι δοκοίη, ἀλλ’ ἐκεῖνό γε οὐκ ἴσον· ἐμὲ μὲν οὐδ’ ἄλλος οὐδείς, τοῦτον δὲ πλὴν ἐμοῦ σχεδὸν πάντες. εἰ δὲ σεμνὸν ὑφ’ ἑνὸς μὴ κριθῆναι, πόσῳ τὸ μηδ’ ὑφ’ ἑνὸς ἐντιμότερόν ἐστι;

41. Πρὸς δὲ τὸ τῆς Τύχης σκοπεῖτε ὧς μετρίως ἐρῶ. ἐγὼ μὲν παντὸς καλοῦ τὴν Τύχην ὑπολαμβάνω τοῖς ἀνθρώποις αἰτίαν εἷναι καὶ οὐδ’ ὁτιοῦν κατορ- [*](11 Dem. p. 1299, 14 13 Dem. p. 54, 28) [*](1 κατηγοριῶν scripsi κατηγόρων MaP 2 ἐλέους Ma | οὐ- δὲ cancellavi 3 ὅτι scripsi ὅστις MaP | ᾐτιάθην scripsi ᾐτιάθη MaP | ταμέγιστα Ρ 4 ἔδοξας Ρ 5 ὐπωπτεὐθης Ma sed πω in ras m 2 8 ἠλέσθαι Ma 9 τοίνυν Ma sed ὗν in ras m 2 10 κατηγόρημαι Ma sed ’μαι in ras m 2 12 μὲν scripsi οὐκ Ma om Ρ 13 οὐδένα olim scripsi 16 μὲν οὐδὲ scripsi e Ma δὲ μὴ δὲ Ρ 17 et 18 ἶσον MaP 18 μὲν] δὲ Ma 19 δὲ scripsi δὴ MaP 20 μὴ δ’ MaP)

ἔστι δὲ ταῦτα τίμια τῶν ἐν ἀνθρώποις, ὅσα καὶ βεβούλευται καλῶς καὶ τετύχηκε τοῦ κατὰ γνώμην τέλους, τὰ δὲ τῆς βου- [*](H IX 63) λεύσεως ἁμαρτόντα ἢ παρὰ | γνώμην ἀτελῆ καὶ τῇ προαιρέσει καὶ τῇ τύχῃ. σὺ δὲ ἀπροβούλευ- ’τον ἕρμαιον ἡγῇ φυλάξασθαι κακοήθειαν ἐχθροῦ, φθό- νον βασκάνου μὴ μετὸν προνοίας ἀκριβοῦς. πολλοὶ κἀμὲ παρατηροῦσιν, οἷς ἔθος εἰκῆ ὡς ἀέρος δεδράχθαι κακοῦ, καὶ εἰ τι σαθρὸν ἀκριβῶς σκοποῦσιν. ὅτι γὰρ μόνος οὐ κέκριμαι τῶν Ἀθήνησι πεπολιτευμένων, αὐτῇ τῇ καινότητι φθονοῦσι <καὶ> φιλονεικοῦσι, τίς [*](18 Dem. p. 716, 3 22 cf. Suid. s. v. ἀέρα δαίρειν cum nota Bernhardyi (et t. IV p. 1778) 23 Dem. p. 24, 7; 155, 29) [*](8 δυστυχῆ Ma 17 βουλεύσεως scripsi βουλήσεως MaP) [*](18 ἁμαρτόντα γα sed τόντα in ras m 2 | παρὰ scripsi περὶ MaP 21 μετὸν scripsi μετὰ MaP 22 εἰκῆ scripsi εἴη MaP ἐστὶν Hertlein εἴ τις Cobet | ὧς ἀέρος] σαθρός Cobet) [*](23 ὅτι scripsi ὅσω MaP 25 καὶ inserui om MaP)

τί ποτ’ οὖν οὐχὶ τολμῶσιν; ἀπαριθμούμενοί μου τὰ πολιτεύματα οὐδὲν ὑπαίτιον εὑρεῖν ἔχουσιν, οὐδ’ ἐγγύς, οὐδ’ εἰ μὴ ἀληθές, εἰκός γε πρὸς πίστιν. φέρε ἐκ τῶν ἰδίων τι λάβωμεν ἐπιτη- δευμάτων. οὐδ’ ἐκ τῶν κατ’ οἶκον οὐδ’ ὁτιοῦν ὧν ἂν αἰτιῶνται ὁρῶσιν ἐπιτήδειον εἰς μέμψιν. ἄβατος αὐτοῖς οὑμὸς βίος. διὰ τοῦτο καὶ μὴ βουλόμενοι σιω- πῶσιν. Ἀριστοφῶν δέ, εἰ καὶ μηδὲν ἀπηρυθριακὼς ἀδίκημα μηδ’ ἐπ’ αὐτοφώρῳ τετόλμηκεν, ὡς εὐθὺς ἡλωκέναι, δοκεῖ δι’ ἀπορρήτων ἐπιχειρεῖν τισι καὶ κακοῦργος εἶναι τῇ τέχνῃ τοῦ λαθεῖν. ὧν ἔστω μέν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, μηδὲν ἀληθές, οὐδ’ ἐγὼ βούλομαι, ἅ δ’ οἱ κατήγοροι λογιζόμενοι θαρροῦσι πεῖσαι καὶ δι’ ὧν εἰς τὸ κατηγορεῖν ὑπάγονται, φράσω.

δῶρα μὲν Ἀριστοφῶν οὐ δῆλός ἐστιν εἰληφώς, εἴρηκε δὲ οἷά τις ἂν λαβών. τὰ φώρια μὲν ἐν χεροῖν οὐκ ἔχει τῆς κλοπῆς, τεκμήρια δ’ ὅμως παρέσχηται. ἄντικρυς μὲν οὑτωσὶ τοῖς νόμοις οὐκ εἶπεν ὑπεναντία, οὐκ ἀκόλουθα δέ. ταύταις εἰσάγουσι ταῖς ἐλπίσιν, ὧς οὐ πόρρω τοῦ πονηρὸν εἶναι δοκεῖν. οὔτε γὰρ <οὕτω> φιλαίτιος οὐδεὶς ὧς τὸν ἄχραντον πάντη καὶ κατὰ μηδὲν αἴτιον ἀλόγως συκοφαντεῖν, οὔθ’ οὕτως ἀπράγ- μων πόλις, ὅπου καὶ τοὺς κατὰ μικρὸν ὑπόπτους [*](3 cf. p. 161,2. Dem. p. 229,12; 258, 14 16 Theodoret. graec. aff. cur. II 114 p. 67, 1 ed. Raeder) [*](2 ἀριθμούμενοι Ma 4 τί MaP 5 ὧν ἂν ex ἂν ὧν corr Ma 2 6 ἐπιτήδειον scripsi ἀνεπιτήδειον MaP 7 διατοῦτο MaP 8 δ’ Ma | ἀπηρυθριακότως olim con- ieci 9 μὴ δ’ MaP 11 θανεῖν Ma 13 ἃ scripsi ἧ MaP | καὶ ante πεῖσαι Ρ delevi | πείσειν? 15 δ’ Ma 16 ἔχοι Ρ 18 οὑτοσὶ Ma et olim scripsi at cf. p. 156, 9 20 οὕτω inserui auctore Gasda om MaP 21 καταμηδὲν Ρ 23 ὀποῦ Ma sed ὅ in ras m 2 | καὶ τοὺς κατὰ μικρὸν)

διὰ τοῦθ’ οἱ αὐτοὶ πρὸς μὲν ἐμέ εἰσιν ἀπράγμονες, ἐπὶ τοῦτον δὲ φιλαίτιοι, ὡς καὶ τῶν τειχῶν ὅσα μέν ἐστιν ἁλώσιμα, τούτοις καὶ μηχανὰς προσάγουσιν οἱ πολέμιοι, τοῖς δὲ ἀναλώτοις οὐδὲ πειρῶνται. οὑτωσὶ μὲν [*](H. IX 64) οὖν ἔδοξεν αὐτοῖς, οἱ δ’ οὐχ εὗρον καίπερ ὄντες σοφοὶ μηχανὰς αἷς αἱρήσουσί με. ἀλλὰ καὶ τὰς ἐπιβουλὰς αὐτῶν ἀπέστησα τῷ πιστῷ τοῦ τρόπου, τοὺς τούτου δὲ ὑμεῖς ἀπεκρούσασθε κατηγόρους, ὥσπερ τινὲς χρη- στοὶ σύμμαχοι, ἐπεί, τό γε εἰς τὴν ἑαυτοῦ προαίρεσιν, πάλαι ἂν ἐξεπεπολιόρκητο.

ταῦτά ἐστιν ἡμῶν ἐκα- τέρῳ ἡ χρηστὴ καὶ πονηρὰ τύχη. πρῶτος γὰρ αὐτὸς αὑτῷ τις ἀγαθὸς δαίμων ἢ κακὸς ἐν οἷς προαιρεῖται <κακῶς ἢ> μετρίως. οὕτως ἐγὼ αὐτὸς ὤν, ἑτέροις ἠγνοημένος κριταῖς. ἀπαλλάττει μοι κατηγόρους ἡ Τύχη θρασεῖς. τί δὲ τουτωί; οὐ κατὰ τοὺς νόμους ὅ τι συνοίσει τοῖς ψηφισαμένοις σκοπῶν, ὅπως δὲ προσελθὼν ἀρέσει καὶ χαριεῖται μὲν οἷς βούλε- ται, λυπήσει δὲ τοὺς ἰδίους ἐχθρούς, ἐμβαλὼν ἑαυτὸν [*](10 Thuc. Ι 93, 4 ὑπόπτους scripsi ὅστις καὶ τοὺς κατὰ μικρὸν ὑπόπτους Ma ὅστις καὶ καταμικρὸν ὕπ(??)πτ(??) Ρ) [*](1 ἀθῴους MaP 3 τοῦτο Μ | ὅλως scripsi e Ma cum Hertlino ὅλους Ρ Ι διατοῦθ’ MaP 5 ὧς scripsi ὅτι MaP | τειχῶν Ρ 6 ἐστιν scripsi εἰσὶν P om Ma 11 ἀπεκρούσατε olim conieci 13 ἕκατ’ ἔρω scripsi e Ma ἕκατ’ ἔρων Ρ ἕκατ’ ἔρου coni Hertlinus 15 τίς Ma 16 κακῶς ἢ inserui om MaP) [*](17 ὤν scripsi e Ma ὦν Ρ | κριταῖς scripsi κριτής MaP | ἀπαλλάττει scripsi πλάττει MaP 18 τουτωί; οὐ scripsi | τουτί Ma τουτὶ Ρ 19 ὅ τι scripsi ὅτι MaP 20 ἀρέσει scripsi ἐρεῖ MaP)

47. Καὶ σχεδὸν ὁ λόγος εἰς λογισμὸν προελήλυθε τὸν τοῦ πῶς ἑκάτερος πολιτεύεται. ἔχει γὰρ οὕτως. εἰς δύο ταῦτα τῶν πολιτειῶν νενεμημένων, καὶ τῶν μὲν <δι᾿> εὐλάβειαν περιττὴν τὸν ἡσύχιον βίον ὥσπερ οἱ πολλοί, τῶν <δὲ> θρασύτητος πάντα λέγειν καὶ γράφειν ἄνευ τοῦ· τί καλόν, ὡρμη- μένων, ὥσπερ οὗτος, καὶ τῶν μὲν ἰδιαζόντων οὔτε ὠφελούντων οὔτε βλαπτόντων, τῶν δέ, ὡς οὗτος, αὐθαδειαζομένων ἀνατρεπόντων τὰς πόλεις ἐγὼ τὴν διὰ μέσου τῆς πολιτείας ὁδὸν τραπόμενος οὔθ’ οὕτως ἄτολμος ὡς ἃ δεῖ μὴ λέγειν, αἰσχρὸν γάρ, οὔθ’ οὕτως ἰταμὸς ὡς ἃ μὴ δεῖ λέγειν, σφαλερὸν γὰρ τοῖς ὅλοις, δημηγορῶν δὲ αὐτὰ τὰ καίρια καὶ τὴν ἐφ’ ἑκάτερα τῶν προειρημένων ἀμετρίαν ἐκπεφευγώς, τῶν μὲν τὴν ἀργίαν, τοῦ δὲ τὴν περιεργίαν, αὐτοῦ μοι δο- κῶ τετυχηκέναι τοῦ καλοῦ, ὃ ἐπὶ τῶν ἀνθρωπίνων ἐπι- τηδευμάτων ἐν | μέσῳ τῆς τῶν ἐσχάτων ὑπερβολῆς [*](H. IX 65) ἵσταται.

ὁ δὲ τὴν εὐβουλίαν εὐλάβειαν καλεῖ καὶ τὸν λογισμὸν ὧς ὄκνον κακίζει καὶ τὴν μὲν ἀπόνοιαν [*](7 Dem. p. 132,12; 144,27 8 Dem. p. 150,11) [*](1 τἆλλα Ρ 2 ὢν inserui om MaP 5 προελήλυθε scripsi προσελήλυθε ΜαΡ 8 δι’ inserui om MaP | εὐλαβείᾳ περιττῇ olim scripsi 9 δὲ inserui om MaP 13 αὐθα- διαζομένων olim scripsi 14 διαμέσου Ρ | οὗτος Ρ 15 ἄτολ- μος scripsi auctore Cobeto coll p. 151, 10 ἀπότολμος MaP | ὥσθ’ Cobet 17 καὶ τὴν ἐφ’ ἑκάτερα ante δημηγορῶν Ρ delevi 18 προειρημένων scripsi e Ma εἰρημένων Ρ 19 τοῦδέ Ρ 20 ἐπὶ scripsi καὶ MaP)

τίς ἀπώλεσε τοὺς ἐν Ἀμφιπόλει; τὸ Κλέωνος ἀλό- γιστον θράσος. τίς τοὺς ἐν Σικελίᾳ; θρασυνόμενος Ἀλκιβιάδης. εἰ δὲ Νικίᾳ τῷ προορῶντι τὸ μέλλον ἐπείσθησαν, οὐκ ἂν ταῦτα ἐπέπρακτο. δεῖ γὰρ καὶ μάντιν εἶναι τὸν ῥήτορα καὶ τοῦ καθ’ αὑτὸν ἀσφαλοῦς ἐπιμελεῖσθαι· καὶ γὰρ τὸ κοινὸν οὕτω βούλοιτ’ ἂν ὀρθοῦσθαι, ὅταν τοῦ καθ’ αὑτὸν μέρους φαίνηται προνοούμενος. οὐκ ἄν, εἰ τοῖς προμηθέσι δημαγωγοῖς ἐπείθοντο, τοιαύταις γνώμαις ἐχρήσαντο. νῦν δὲ Ὑπέρ- [*](1 Plat. rep. III p. 400 E 17 cf. p. 150, 1) [*](1 ὧς delet Cobetus | ἀνδρίαν Ma | ὡς scripsi εἰς Ma sed in ras m 2, Ρ | δειλίαν Ma sed ’δει et ἴ’ in ras m 2 2 ὅτι οὐδαμοῦ scripsi e Ma οὐδαμοῦ(??) οὐδαμοῦ Ρ 3 μὴ δὲ Ma μὴ δ’ Ρ 5 μηδὲ scripsi μηδὲν ἔχων MaP 7 σώζειν Ma | γὰρ om Ma | οὗτ(??) Ρ 9 μὴ δὲ MaP 10 κρείττων Ma | ἄνευ inser Ma 2 | γάρ ἐστι scripsi e Ma γὰρ Ρ 11 καὶ inser Ma 3 | τοῦ Ma sed in τούτου corr m 2 17 et 19 καθ’ αὐτὸν scripsi κατ’ αὐτὸν MaP cf. p. 134,2; 148,9 | ἀσφαλῶς Ma 18 ἐπιμελῆ ημ Ma 20 εἰ in ras Ma 2 | (??)αγωγοῖς Ρ 21 ἐχρήσατο Ρ)

στρα- τηγῷ μὲν ἴσως δεῖ καὶ θράσους, ὁ δὲ ῥήτωρ ἐν τῷ βέλτιον ἑτέρου προβουλεύειν· οὐ γὰρ ἐν τοῖς ὅπλοις, ἀλλ’ ἐν τοῖς τοῦ συμφέροντος λογισμοῖς ἡ τέχνη. ὁ δὲ ἀφ’ ὧν κίνδυνον αὐτὸς ἂν ἴχοι μὴ προειδὼς σχολῇ γ’ ἂν τὸ ὑμῖν ἀσφαλὲς σκέψαιτο. οὕτως εἰ μὲν αὑτῷ τε κινδύνους ἐπάγεται καὶ μή, κριθείη <ἂν> δι’ ἡ πόλις πᾶσα περὶ σωτηρίας· ἑγὼ δὲ οὔτε ἐμαυτὸν οὔτε τὸ δημόσιον οὐδαμοῦ | σφήλας τῷ ἀναμαρτή- [*](H. IX 66) τῳ τὸ ἀναίτιον ἐκτησάμην.

Προδείξατε δέ, ποίους τινὰς τοὺς πολιτευομέ- νους εἶναι βούλεσθε, προμηθεῖς, ἀσφαλεῖς, ἐκλελογισ- μένους ἃ χρὴ πράττειν, ἢ θρασεῖς, ἀπερισκέπτους, ἐν αὐτοῖς σχεδιάζοντας τοῖς δημοσίοις. ὧν γὰρ τὰ ἆθλα, ταῦτα πάντες ἀσκοῦσιν. οὐχ ἱκετεύω περὶ τῆς δωρεᾶς, ὅπερ οὗτος ἐν τοῖς δικαστηρίοις. ὅπου γὰρ οὐ περὶ τύχης, ἀλλὰ περὶ τιμῆς ὁ λόγος, οὐκ ἐλέῳ χρὴ τὴν εὔνοιαν, ἀλλὰ τῷ δικαίῳ πορίζεσθαι. ἓν δὲ εἰπὼν κατα- βήσομαι· τὴν μὲν τούτου δωρεάν, ἢν ἂν αἰτήσῃ, πάν- τως ι τις γράψεται, τί οὖν βούλεσθε πράγματα τὴν δὲ ἐμὴν οὐδείς, ὅτι μηδὲ ἐμέ.