Declamatio 14

2. Χαλεπὸν μὲν οὖν εἶξαι καὶ συγχωρῆσαι, κἂν οἱ πλείους πείθωνται, τοὺς ἀνήκεστόν τι παρὰ Κριτίου πεπονθότας, ἡ γὰρ ὧν ἠδίκηνται μνήμη πᾶν μικρὸν εἰς τιμωρίαν ἡγεῖσθαι ποιεῖ, ἐγὼ δὲ τῶν οὕτω διακει- μένων ἀλγούντων μὲν οὐχὶ θαυμάζω, τοὐναντίον γὰρ ἂν ἦν θαυμαστόν, εἰ τοιαῦτα πεπονθότες μὴ χαλεπῶς [*](RIV 448) | ἔφερον, δέομαι δὲ ὅμως ἀκολουθῆσαι τοῖς ἄλλοις πρῶτον μὲν ἐνθυμουμένους ὅτι οὐ Κριτίαν αὐτοὺς δεήσει βέλτιστον νομίσαι τήμερον, τὸν ἐκείνου δὲ πε- παυκότα τὴν ἀδικίαν ἐλεῆσαι, ἔπειθ’ ὅτι πολὺ μείζω δόξαν οἴσονται τῶν οὐ τὰ μέγιστα ἐγκαλούντων οἱ τὰ δεινότατα πεπονθότες. μείζονος γάρ, οἶμαι, μεγαλοψυ- Χίας ἀπόδειξις τοὺς μᾶλλον ἠδικημένους ἐν τῷ καιρῷ [*](1 παρ’ MaClVaB et γρ in marg Mor | μόνον ὃ Va 2 δύναιτ’ ἂν] δυνατὸν La | ἡμετέρων Va sed ἡ in ras m 2 3 μοι Va sed οἱ supra litteram, ut videtur, ἑ erasam m 2 | τοῦ δεῦρο in marg Vi 2 6 κρυβῆναι ViMaCL τοῦ inserui e Ma ClVaB om MLaVi edd 7 σφαγήν in marg coni Petrop) [*](9 παρὰ La sed ἀρά in ras f 10 ὧν ex ὡς corr Ma 3 ἠδίκηνται Va sed v inser m 3 12 τοὐναντίον scripsi e LaVi MaClVaB τοεναντίον Μ τὸ ἐναντίον edd 13 ἂν om La Va | οἱ ViVa 14 ὅλως LaMa sed in hoc ὅμως suprascr m 2 Cl et γρ in marg Mor 15 οὖν post μὲν La sed del p 16 δεήσεις Ma sed ς add m 2 | βέλτιστον Va sed ’στ’ inser m 2 βέλτιον ΜαΒ | σήμερον Va 18 εἴσονται MMa | τὰ inserui e La sed ὅ(?) μέγιστα in marg y, cum Gasda om reliqui libri edd 19 δεινότατα Ma sed τα(2) add m 3 20 ἀπόσχεισις Va)

3. Εἰκότως δέ, ὦ Ἀθηναῖοι, διακόπτει μου τὸν λόγον τὰ δάκρυα. τίς γὰρ τῶν πώποτε δεδυστυχηκότων ἀνθρώπων τηλικαύτας ἔσχεν εἰς ὀδυρμοὺς ἀνάγκας; οὐ γὰρ ἐπὶ τούτοις, ὦ Ἀθηναῖοι, γυναῖκα ἠγόμην ἐγὼ καὶ παῖδας ἐπιδεῖν ηὐχόμην οὐδ’ ἐπὶ τούτοις Κριτίαν γε- νόμενον ἔτρεφον οὐδ’ ἐπὶ τούτοις ἐπαίδευον, ὅπως ἐλαύνῃ καὶ λυπῇ τὸν δῆμον τῶν Ἀθηναίων, ἀλλ’ ὅπως λειτουργῇ μὲν τοῖς οὖσι, λειτουργῇ δὲ τῇ γνώμῃ, λει- τουργῇ δὲ τῷ σώματι, δύνηται δὲ ἐν τοῖς αὑτοῦ πολί- ταις φιλοτιμούμενος ἐξαριθμεῖν ναυμαχίας, πεζομαχίας, αἰχμαλώτους, χρήματα, τρόπαια τὰ μὲν ἐν τῇ γῇ, τὰ δὲ ἐν τῇ θαλάττῃ.

ἤλπιζον αὐτὸν βλέψειν εἰς τὸν Ἀριστείδην ἐκεῖνον, εἰς Νικίαν, εἰς Περικλέα. καὶ τί λέγω τοὺς ἔξω τοῦ γένους; ἤλπιζον αὐτὸν ἔσεσθαι τοῦ Σόλωνος μιμητὴν τοῦτο μὲν τῆς φύσεως αὐτῆς ἐπὶ ταῦτα ἀγούσης, τοῦτο δὲ τῶν ἐμῶν πρὸς αὐτὸν [*](15 cf. t. V 551, 7) [*](15 Ἀριστείδην] τὸν Λυσιμάχου M m) [*](1 ὁμοίως Va sed οὑς supra ὡς m 2 3 ἀθηναῖοι Va sed ηναῖοι in ras m 2 θεοὶ La 4 τὰ inserui e libris om edd) [*](5 ἀνθρώπων om Cl | τηλικούτους Va | εἰς om MaClVa ὀδυρμῶν MaCl 6 ὦ Ἀθηναῖοι] ὦ θεοὶ La ὁ ἄθλιος ἠγαγόμην Β 7 παῖδα LaMaClB Mor | γινόμενον La 8 οὐδὲ VaB 9 ἐλαύνοι LaVi et coni Iacobs Ach Tat 544 | λοιποὶ La sed in λυπῇ corr s λυποίη Iacobs | τὸν Iacobs | ἀλλ’ reposui e libris ἀλλὰ edd 10 μὲν inser Va 2 | σιγὴ ante τοῖς VaB) [*](11 αὐτοῦ scripsi αὐτοῦ libri edd 14 θαλάσσῃ MaClVa | βλέπειν Va | τὸν om Ma | εὐριπίδην Ma sed γρ ἀριστείδης in marg m 3 15 ἐκεῖνον] αὐτόν Μ Mor | περικλέα Πα sed τὸν λυσιμάχου in marg m 2 16 αὐτοὺς Vi 17 τὸν Va)

τί οὖν αὐτὸν ἕτερον ἐποίησε; πόθεν ἡ μεταβολή; τίνος κατηγορῆσαι, τίνος καταβοῆσαί με δεῖ; ὢ πονηρὸν χωρίον Αἰγὸς ποταμοί. ὤ δυστυχοῦς ναυμαχίας ἐκείνης ἥ Λακεδαιμονίοις μὲν παρέδωκε τὴν πόλιν, ἐμὲ δὲ ἀπώλεσεν. εἰ γὰρ μὴ τὰς ναῦς εἷλεν ἐκεῖ Λύσανδρος, οὔτ’ ἂν εἴργετο τοῦ Πειραιῶς ὁ σῖτος οὔτ’ ἂν ὁ λιμὸς ἡμᾶς ἀνήλισκεν οὔτε τὰ τείχη κατε- σκάπτομεν οὔτε πᾶν τὸ κελευόμενον ἐποιοῦμεν οὔθ’ ὁ [*](2 sq. Plat. Charm. p. 155 A. 157 E. Tim. ῥ’. 20 E. Philostr. vit. soph. Ι 16. Diog. L. III 1, 1 7 Lys. or. XIII 45 12 cf. t. V 46, 2 15 Xen. Hell. II 2,16) [*](14 Λύσανδρος] οὗτος στρατηγὸς ἦν Λακεδαιμονίων M m M a2) [*](2 τοῦ ante καλαίσχρου Ma | Κριτία Vi 6 Ἀθηναῖοι scripsi e ViMa sed in hoc γρ θεοὶ suprascr m 2, Cl et γρ in marg Mor cum Cobeto Mnem. N. S. III 148 θεοὶ MLaVaB edd cf. p. 96, 2) [*](7 γηροτροφήσεσθαι Va sed ήσε in ras m 2 γηροτροφεῖσθαι MaCl γηρωτροφήσεσθαι Μ 8 πονοῦντος La sed ante ν(1) ras 1 litt 9 μὲν ante μὴ Va 10 ἐποίησεν edd 11 βουλὴ Vi | τίνος καταβοῆσαι om Re 13 μὲν inser Va 2 | παραδέδωκε Vi 14 πόλιν scripsi e LaViMa sed in hoc γρ τύχην in marg m 2, ClVa sed in hoc τύχην suprascr m 2 τύχην ΜΒ edd | δ’ inser Ma 3 15 πειρΔως ClB πηραιὼς Va 16 ἀνήλισκεν ἡμᾶς Μ Mor | οὔτε scripsi e La cum Gasda οὐ reliqui libri edd 17 οὐ τὸ μετακίνησον Va)

νῦν δ’ ἡ μὴ δι- καίως τὸν πόλεμον κρίνασα Τύχη τήν τε πόλιν ἐταπεί- νωσε κἀκ τῆς ἐμῆς οἰκίας ἀνέδειξε τύραννον. ὃν ἐγὼ μὲν ἠξίουν ἐμποδὼν ἵστασθαι τῷ Πείσωνι, τῷ Μηλοβίῳ, τῷ Δρακοντίδῃ, τῷ Χαρικλεῖ, τοῖς ἄλλοις καὶ τὸ πλῆθος ὑμῶν ἰσχυρότερον τῶν παρανόμου δυναστείας ἐπιθυ- μούντων ποιεῖν. ὁ δέ, οἴμοι, πάντων αὐτὸς ἔδοξεν εἶναι πονηρότατος, καὶ τῶν ὑπὸ τοῦ κοινοῦ τολμωμέ- νων τὸ πλέον τῆς αἰτίας ἐπ’ ἐκεῖνον ἤρχετο, καὶ] ὅτε δὴ τὰ πράγματα ὑπ’ αὐτῶν εἴχετο καὶ πᾶς μὲν χρη- στὸς παρέωστο, τῶν κακούργων δὲ καὶ μοχθηρῶν καὶ κακίστων ἦν τὸ δύνασθαι πολλοί τε τῶν ἐπιεικεστέρων οἶ μὲν ἔφευγον, οἱ δὲ ἀπέθνησκον.

ὡς μὲν οὖν ἐμαυτοῦ συμφορὰν τὴν Κριτίου μανίαν ἐποιούμην καὶ ζῶν τε ἠχθόμην καὶ ἀπελθεῖν ηὐχόμην, ἴσασιν οἱ τῶν ἐπιτηδείων μοι τότε καὶ συνόντες καὶ παραμυθούμενοι· ἐλθὼν δέ ποτε παρ’ ἐκεῖνον καὶ μόνον ἀπολαβών, τί ταῦτα, ἔφην, Κριτία; δεσπότης ἀντὶ ῥήτορος; [*](4 cf. t. V 136, 20. Xen. Hell. II 3,2) [*](1 δὲ edd | δικαίως La sed ὡς suprapos f 2 τύχη edd | ἐταπείνωσεν MLaVaB edd 3 ἔδειξε Vi | μὲν ἐγὼ Vi 4 πίσωνι LaVi 6 ἡμῶν MaCl | παρανόμου scripsi e MaCl παρανόμους MLaVi sed in hoc ὢν supra οὑς m 2, VaB edd) [*](7 αὐτὸς om MaClVaB | ἔδειξεν Ma 8 τολμηρότα- τος Ma 9 ὑπ’ Μ | καὶ om Μ et in ras 3 litt Va can- cellavi 10 αὐτῶν Vi sed αὐτῆς in marg m 2 quae eadem del, Mor sed γρ ἐκείνων in marg αὐτὸν Ma sed γρ ἐκεί- νων in marg m 2, Cl | ἤρχετο Va | πᾶς e π corr Laf 11 πονηρῶν Vi sed μοχθηρῶν in marg m 2 13 οὗν om LaVi) [*](15 ante ζῶντι ras 3 litt (καὶ?) Μ | ζῶν scripsi e et γρ in marg Mor cum Gasda ζῶντι MMaClB edd | παρελθεῖν MaCl 16 τότε καὶ συνόντες scripsi e LaViMaClVaB et γρ in marg Mor καὶ συνόντες τότε Μ edd 17 καὶ Mor sed γρ εἰ καὶ in marg (ut Petrop))

ὁρῶν οὖν ὑμᾶς μὲν πάντα τρόπον ἀδικουμένους, Κριτίαν δὲ ἀνιάτως ἔχοντα λαβὼν ἐγχειρίδιον ὑπὸ μάλης εἰσῆλθον εἰς τὸ δωμάτιον οὗ τὰς πονηρὰς βουλὰς ἐβούλευε καὶ τοῖς μὲν ὀφθαλμοῖς ἐκεῖνον, τῇ γνώμῃ δὲ τὸν δῆμον ὁρῶν, τὸν μὲν μισήσας ὧν ἔδρα, τὸν δὲ ἐλεήσας ὧν ἔπασχε προὔθηκα τὰ πρὸς ὑμᾶς τῶν πρὸς τὴν φύσιν δικαίων καὶ γίγνομαι γέρων οὐκ ἀγεννὴς ὑπὲρ νόμων ἀνῃρημένων καὶ περιερρύη τῇδε τῇ δεξιᾷ τὸ αἷμα τοῦ Κριτίου καὶ δι’ ἑνὸς παραδόξου φόνου καὶ οἶον οὐδεὶς [*](13 Plat. Gorg. p. 469 D) [*](1 et 2 ταῦτ’ LaVi 2 σε om Μ 3 ἐπὶ LaVi sed in hoc εἰς in marg m 2 5 σαυτὸν Ma sed σαυ in ras m3) [*](6 τοὺς om Va 7 γε om MMaCl 8 δὴ Ma | γε post τοῦτο Μ edd delevi 12 ἡμᾶς MaCl | μὲν om MaCl Va | δ’ LaVi 13 εἰσελθὼν LaViMaClVaB 14 ἐβου- λεύετο MaCl 16 καὶ ante τὸν(1) Μ et inser Ma 2 edd de- levi | τὸν(2) Ma sed ὸν in ras m 2 17 ἔπασχε in ras Va 2 | προέθηκα Ma sed ε in υ corr m 2, ClVaB | τῆ φύσει φύσει 18 γίνομαι MaClVaB 19 τῇδε τῇ δεξιᾷ scripsi e LaVi MaCl cum Gasda τῇ δεξιᾷ VaB τῇ δεξιᾷ τῇδε Μ Mor τῇ τῇδε δεξιᾶ Re | τοῦ om Μ 20 παρανόμου VaB | φόνου Va sed φόν in ras m 2 | οἷος Re | οὐδεὶς ἂν scripsi e ἂν οὐδεὶς edd ἂν om MMa sed in hoc inser m2, Cl)

9. Ἀλλὰ καινά, φησίν, αἰτεῖς καὶ ὑπερβαίνων ἃ λαβεῖν ἔξεστιν ἃ μὴ δίδωσιν ὁ νόμος ζητεῖς ἔχειν. ἐγὼ δὲ οἶδα μὲν καινὰ ζητῶν, οἶδα δὲ καὶ ἐπὶ καινοῖς τοῦτο ποιῶν. τί οὖν θαυμαστὸν καινὴν λαβόν- τας χάριν καινὴν δοῦναι δωρεάν; ἢ ταῦτα τῶν εἰωθό- τῶν σφαγέα τυράννου παιδὸς ἀναφανῆναι πατέρα; ἔχεις εἰπεῖν μοι παρελθὼν πολλὰ παραδείγματα ταύτης τῆς πράξεως ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος ταύτης; ἀλλ’ ἐξ Ἰταλίας. ἀλλ’ ἐκ Σικελίας; ἀλλ’ ἀπὸ Σκυθῶν; ἀλλ’ ἀπὸ Θρᾳ- κῶν; ἀλλ’ ἀπὸ τῆς Ἀσίας;

οὐ πανταχοῦ τῶν τὰς τυραννίδας ἁρπαζόντων οἱ γονεῖς κοινωνοὶ μὲν γίγνον- ται τῆς ἐξουσίας, ἄγρυπνοι δὲ διατελοῦσιν ἐπεγείρον- τες τοὺς φύλακας καὶ δι’ ὅσων ἔχουσι τειχίζοντες | τὴν δυναστείαν, ὑποπτεύοντες, δεδιότες, τρέ- [*](RIV 451) [*](1 ἔχοι λέγειν ἕτερον LaVi | ἕτερον LaViMa sed in hoc v in σ’ corr m 2, ClVa | ἔχοι scripsi e MLaVa sed in hoc oi in ras supra εἰ m 3, Β cum Iacobsio Lect 122 et Gasda ἔχει ViMaCl edd | πᾶσιν scripsi e La sed ex ἅπασιν corr p, Vi ἅπασιν MMaClVaB edd 2 βουλευτηρίῳ scripsi e LaVi ClVaB βουλευτηρίοις MMa edd Ι δικαστηρίῳ VaB 3 πυκκί La sed πνυκὶ suprascr ’ν, Vi sed πρυκίοι suprascr m 2 cf. t. II 566, 13; III 317, 18 Ι πόλει La sed εἰ suprascr ’ν 5 οὐ om Μ LaVi | χρηστοῦ scripsi e LaVi sed in hoc ἀγαθοῦ in marg m 2, MaClVaB ἀγαθοῦ Μ edd 6 ἀντίθεσις in marg LaB ὑπερβαίνοντα Va sed γρ ὑπερβαίνων in marg m 2 7 δίδωσι MLaViB edd ἴ’ ὁ om Vi 8 λύσις in marg LaB | καὶ om MLaViMor 11 τυράννου σφαγέα Μ Re 12 μοι inser Ma 3 om Cl 14 ἀπὸ (1) scripsi e LaViMaClVaB et γρ in marg Mor ἐκ τῶν Μ edd 15 τῶν ex ὦν corr Ma 3 16 κοινωνοὶ μὲν scripsi e LaViMaClVaB μὲν κοινωνοὶ Μ edd ἴ’ γίνονται LaViVaB)

καὶ νῦν περιε- στᾶσι καὶ ξένοι καὶ πολῖται τὸν νεκρὸν καὶ ὁ ἐπιστάμενος πρὸς τὸν οὐκ εἰδότα λέγει· τοῦτον ἀπέκτεινεν ὁ πατὴρ καὶ τοῦ τὸν παῖδα ἔχειν κρείττον’ ἡγήσατο τὴν πόλιν ἔχειν τὴν αὑτῆς πολιτείαν. ἆρά τῳ δοκῶ δεινόν τι ποιεῖν καινῆς ἐπὶ τοιούτοις μεμνημένος τῆς χάριτος;

ἐπέδωκεν Ἐρεχθεὺς τὴν παῖδα τοῦ θεοῦ κελεύοντος. οὐ γὰρ ἦν αὐτῷ διαφυγεῖν τὴν ἀπὸ τῶν λογίων ἀνάγκην, ἢ πάντες ἂν ἧκον ἐπ’ αὐτὸν ὡς ἂν Εὐμόλπῳ προδιδόντα τὴν πόλιν. ταὐτὰ καὶ περὶ Κό- δρου λέγειν ἔχοι τις ἄν. καὶ γὰρ οὗτος τῷ θεῷ πεινθό μένος ἀπέθνησκεν ἀρχὴν καὶ τιμὰς ἐντεῦθεν τοῖς παισὶ καταλιπὼν καὶ ἅμα ᾔδει πρῶτος ἀπολούμενος τῶν πολεμίων κρατησάντων. τὴν οὖν ἀναγκαίαν τελευτὴν [*](10 cf. t. IV 245, 2 R 12 Lyc. Leocr. § 98 sq. [Apollod.] bibl. III 15, 4 14 cf. t. II 219, 10 sq. Lyc. Leocr. § 84 sq.) [*](1 μηδεὶς scripsi e La sed e μὴ δὲ εἰς corr s, VaB et γρ in marg Mor μηδὲ εἶς MVi edd μὴ δὲ εἷς Macl | αὑτοὺς scripsi αὐτοὺς libri edd | ἀφαιρήσηται MLaMaCl 3 εὐχόμην Vi sed ηὐχόμην in marg Μ 2 | δ’ LaVi 4 ἐπτηχότων in ἐπευ- χόντων corr Μα 3 Ι ἐγινόμην MaCl 7 καὶ inser Ma 3 om ὢ | τοῦτον Vi | κρεῖττον ἡγήσατο τὴν πόλιν scripsi e LaViMaClVa τὴν πόλιν κρεῖττον ἡγήσατο ΜΒ edd 8 αὐτῆς scripsi αὐτῆς libri edd | ἄρα Μ 9 καινῆς La sed αἰ in ras p | τού- τοις LaVi sed in hoc τοιούτοις in marg m 2, VaB 10 τῆς om LaViMaClVaB Ι ἀπέδωκεν Ma 11 διαφυγεῖν La sed εἰν in ras f 12 ἢ — 13 πόλιν in marg Va 2 Ι ἄν ἧκον] γρ ἀνῆκαν in marg Mor | ὡσὰν Va 2 13 προδιδοῦντα La | καὶ ante ταῦτα Vi Ι ταὐτὰ scripsi ταῦτα libri edd 14 λέγοι VaB | ἔχει La ἔχη MaCl om VaB Ι τίς LaVa 15 καὶ τιμὰς ἐντεῦθεν scripsi e LaViMaClVa et γρ in marg Mor ἐντεῦθεν καὶ τιμὰς ΜΒ edd 16 ἤδη La sed εἰ supra η p)

ἐμὲ δὲ οὔτε ὁ Πύθιος ὥπλισεν ἐπὶ Κριτίαν οὔτε φόβος ὧς ἐπ’ ἐμὲ τρέψοιτο τελευτῶν ὁ παῖς. οὐδεὶς δ’ ἄν με καὶ φονέα τοῦ παιδὸς ἠξίωσε γενέσθαι, τὸ γὰρ ἀλγεῖν με τοῖς ὑπ’ ἐκείνου πραττομένοις ἀποχρῶν ἐνομίζετο, ὑμῶν μὲν οὐδείς, αὐτὸς δὲ ἐμαυτὸν ἀπῄτησα τὸν φόνον.

καὶ γέγονε καὶ τοῦτ’ ἀφορμὴ τοῖς βουλομένοις ὑμᾶς ἐγκωμιάζειν. νῦν μὲν γὰρ ὁ Κυναίγειρος καὶ ὁ Καλλίμαχος καὶ ὁ Λεὼς καὶ ὧν ἐμεμνήμην ἄρτι κοσμοῦσιν ἐν Ι τοῖς [*](RIV 452) λόγοις τὴν πόλιν, ἥξει δέ, ὡς εἰκός, εἰς τοὺς ἐπαίνους καὶ τὸ παρ’ ἡμῶν πεπραγμένον, ὅτι οὕτω τις ἀνὴρ Ἀθηναῖος ἐγένετο φιλαθηναιότατος ὥστ’ ἐξὸν αὐτῷ μετὰ τοῦ παιδὸς τυραννεῖν αὐτὸς τὸν αὑτοῦ διέφθει- ρεν, ἔν ὁ δῆμος κρατῇ. ἆρ’ ἄξιον ῥητόρων με δεινό- τητος ἡττηθέντα ἀπελθεῖν δι’ ὃν αὐτοῖς ἔξερτι τοῖς ῥήτορσιν ἐπὶ τοῦ βήματος λέγειν;

15. Ἕτερα, φησί, λάμβανε. καὶ τίς ἂν πρέποι Καλλαίσχρῳ μετὰ τοιοῦτον ἔργον δωρεὰ πλὴν ταυτησί; [*](8 cf. t. V 512, 1 9 [Dem] Epitaph. § 29 p. 1398, 5 12 Dem. p. 439, 27) [*](1 εἰ Va | μεθίστησι LaVi sed in hoc μεθίστη in marg m 2, Ma sed σί’ add m 3 et eras, VaB | πύθιος ὥπλισεν La sed ἰὸς ὥπλι in ras p 2 ὥπλισεν in ras Va 2 3 οὐδεὶς — 4 γενέ- σθαι post 5 ἐνομίζετο libri edd transposui auctore Re 3 με inser Va 2 4 ἐπ’ Vi 5 παιδὸς Va sed σιδὸς in ras m 2 6 γεγόνει Ma sed in γέγονε ras corr et γρ γέγονε in marg m 3 7 τοῦτο MaCl | ἡμᾶς MaClVa Re om Β 11 τοσοῦτον La sed ο σοῦτον in ras f, VI | τίς LaViVaB 12 ἐξιὸν Vi sed ι eras 13 παῖδα post διέφθειρε MaCl 14 ἄρ’ Vi | με ῥητόρων ViMaCl | μὲν La sed ' add y Ι δεινότατος ViMa 17 πρέποι scripsi e LaViMaClVaB cum Iacobsio Lect 122 et Boissonadio Anecd. II 432 πρέπῃ Μ edd 18 τοιούτων ἔργων Ma Ι ταυ- τησἰ; scripsi ταυτησί LaVi sed in hoc ταύτης ἴνα in marg m 2, MaCl ταύτης; Va edd ταύτης ΜΒ)

καίτοι τὸ ξίφος γε ἐπ’ αὐτὸν λαμβάνων οὐχ οὕτω διεκείμην, ἀλλ’ ὧς οὐκ ἄταφον ἐκρίψων μόνον, ἀλλὰ καὶ κατακόψων τὸ σῶμα καὶ πᾶσαν αἰκίαν αἰκιούμενος, τοσοῦτος ἦν ὁ θυμός· ἐπεὶ δὲ ἔπληξα καὶ κατήνεγκα καὶ ὁ μὲν τύραννος ἐπέπαυτο, τὸ σῶμα δὲ ἔκειτο, κατὰ μικρὸν εἰς τὸ πατὴρ εἶναι τοῦ πεσόντος ἐπανηρχόμην. ἡ μὲν γὰρ ὕβρις ἢν ὕβριζεν ἀντὶ πατρὸς ἐποίει με δυσμενῆ, ἡ τελευτὴ δὲ ἀντὶ πολεμίου πατέρα.

καὶ νῦν πάντα εἰσέρχεται τὴν ψυχὴν ὧν οὐδὲν τότε, ὅτι τοῦτον μέντοι τὸν ἀπεσφαγμένον ἐγὼ καὶ ἔσπειρα καὶ ἐγέννησα καὶ ἔθρεψα καὶ εἰς φράτορας εἰσήγαγον καὶ εἰς δημότας ἐνέγραψα καὶ παῖδα προσεῖπον καὶ πρὸ [*](RIV 453) τῆς μανίας ἐπῄνεσα πολλάκις. οὐδὲν | γὰρ ἔτι με [*](9 [Plat.] Axioch. p. 372 A 17 sq. Dem. p. 1313, 19 sq.) [*](1 ἴνα ante στέφανον VaB et γρ in marg Μα 2 et e Mon inser Re ἢ τὸν coni Gasda | λάβω LaViMa sed in hoc λαβὼν suprascr m 2 et λάβω καὶ κηρυχθῶ in marg m3, ὢ num ἀνα- κηρυχθῶ scribendum coll. t. IV 470 , 7? Ι ἃ παρέλαβον VaB) [*](2 Ἀθηναῖοι scripsi e ViMaClVaB et γρ in marg Mor cum Cobeto Mnem. N. S. III 148 θεοὶ MLa edd cf. p. 90,6 4 μέλλειν LaViMaClVa sed in hoc λ (1) eras 5 μία μόνη Μ Mor) [*](7 τὸ ξίφος γε scripsi e LaViMaClVa sed in hoc τὸ inser m 2 γε τὸ ξίφος ΜΒ edd 11 δ’ ἐπέκειτο LaVi | κατὰ Va sed ' i del m 2 | καταμικρὸν ΜΒ 12 παῖδά Ma sed γρ suprascr m 2 παιδὸς Οἶ’ 13 τοῦ ante πατρὸς Μ et inser Ma 2 edd sed recte abesse a Mon dixit Re delevi Ι ἐποίη La sed ἡ in εἰ corr f 17 καὶ εἰς φράτορας ἤγαγον in marg Va 2 | φράτορας La sed ρ(1) inser p | ἤγαγον Β | καὶ — 18 ἐνέγραψα om Va 18 ἀνέγραψα MaCl 19 οὐδὲν γὰρ] καὶ οὐδὲν VaB)

οἴχεται τὸ ταῦτα ποιοῦν, τὸ δὲ ἀναίσθητον ἔρριπται αἰσθανόμενον οὐδὲν τῶν ποιου- μένων, κἂν πάνυ πολλοὶ τῶν ὑπ’ αὐτοῦ τι πεπονθό- των ἐνάλλωνται τῷ σώματι καὶ περιέλκωσι καὶ παίωσι. τοῦτο δή με τὸ σῶμα τὸ μηδενὸς αἰσθανόμενον ἕλκει καὶ κάμπτει καὶ πάσχειν τι πρὸς αὑτὸ ποιεῖ καὶ οὐκ ἐᾷ τὸν ἔμπροσθεν ἐκεῖνον εἶναι, οὐδὲ εἰ σφόδρα βου- λοίμην, πείσαιμ’ ἂν ἐμαυτὸν ὧς οὐκ ἐξ ἐμοῦ γεγέννη- ται. ἕως δ’ ἂν τοῦτο μὴ δύνωμαι, πᾶσα ἀνάγκη πά- σχειν τι πρὸς τὸν νεκρόν.

ἤδη τις ἀπεκήρυξε τὸν υἱόν, ἀλλ’ ὁ πολλὰ καταβοήσας, ὁ κρίνας, ὁ διώξας, ὁ πεποιηκὼς ἀλλότριον, ὁ λιμώττοντα περιορῶν, ὁ νο- σοῦντος ἀμελῶν, ὁ μηδὲ θνήσκοντι σπεισάμενος πρὸς τεθνεῶτα διηλλάγη καὶ προσῆλθε καὶ ἥψατο καὶ δά- κρυσιν ἐτίμησε καὶ πατρῴων μετέδωκεν ἠρίων καὶ [*](18 Dinarch. c. Aristog. § 17. Dem. p. 1319, 27) [*](1 παροξυνάντων MaClVa | 1 sq. οὐκ ἔτι La 2 οὐκ ἔτι(1) Vi) [*](3 ἡμῶν MaCl 5 αἰσθανόμενον scripsi e LaViMaCl αἰσθόμενον MVaB edd 6 αὐτῶ MaCl Ι τί ViB 7 ἐνάλων- ται Va sed λ in ras 2 litt m 2 Β Ι πατῶσι LaVi sed in hoc παίωσι in marg m 2 8 μηδενὸς scripsi e MViMa sed in hoc γρ μηδαμῶς in marg m 2, ClVa et γρ in marg Mor μὴ δετὸς La μη(??) Β μηδαμῶς edd | αἰσθόμενον MVa 9 τί Vi MaclVaB Ι πρὸς αὑτὸ ποιεῖ scripsi πρὸς αὐτὸ ποιεῖ MLaVi VaB Mor ποιεῖ πρὸς αὐτὸ MaCl Re 10 καὶ ante οὐδὲ in- serendum coni Gasda | οὐδὲ — 13 νεκρόν in marg Vi 2Ma 2 Va 2 om LaCl | εἰς Vi 11 πείσαι μ’ Vi Ι γεγένηται MVi 2 Ma 2 Va 2B Mor 12 μὴ τοῦτο Β 13 τί Ma 2 B τὶ Va 2 Va 2 | ἐπεὶ καὶ ὅστις LaVi sed in hoc ἤδη τίς in marg m 2 MaVa sed γρ ἤδη τίς suprascr Ma 2 Va 2, Cl 14 ἀλλ’ ὁ om LaViMaClVa 16 ἀμελῶν Va sed ἁ in ras m 2 | μὴ δὲ ViMaClVaB 17 τὸν ante τεθνεῶτα MaCl | καὶ δάκρυσιν ἐτίμησε inser Ma 2 om Γέ 18 πω τρώων ViClVa Ι ἠρείων μετέδωκε Va sed εἰ in ἴ’ corr, Β sed ἠρίων in marg m 2 γρ ἠρίων μετέδωκε in marg Mor | μετέδωκε Μ edd Ι ἠρίων La θρήνων Μ Mor ἱερείων Ma sed γρ' θρή- νῶν suprascr m 3, Cl)

20. Ἀνάσχεσθε δὴ κἀμοῦ μεταβαλλομένου καὶ χωρί- ζοντος ἀπὸ τῶν αἰτιῶν τὸν νεκρόν. εἰ μὲν γὰρ δύ- νασθέ με ποιῆσαι μὴ γεγονέναι πατέρα Κριτίου, ποι- ήσατε καὶ οὐδὲν ἀκούσεσθε τοιοῦτον· εἰ δ’ ἐκεῖνο ἄλυτον καὶ οὐδὲ θεῶν τῳ δυνατόν, ἐνέγκατε τὰ τῆς φύσεως, πρὸς θεῶν, ἧς τὴν ἰσχὺν ἀκριβέστερον ἴδοι τις ἂν ἐν τοῖς θηρίοις. τὰ γὰρ ἄγρια καὶ ἀνήμερα [*](RIV 454) Ι καὶ λογισμὸν οὐκ ἔχοντα καὶ προαποθνήσκει τῶν ἐγγόνων καὶ τεθνεῶτα θρηνεῖ. τί οὖν παράλογον ἄνδρα Ἀθηναῖον τῶν χρηστοτέρων ἴσως εἶναι δοκοῦν- τα τὸ τῶν θηρίων παθεῖν;