Declamatio 13

Πόλλα ἐβουλευσάμεθα, ὦ ἄνδρες Ἕλληνες, [*](RIV 348) περὶ τῶν ἐν Ποτιδαία κακῶν εἴτ’ ἐπεξελθεῖν δεῖ τοῖς αἰτίοις αὐτῶν εἴτε καὶ καρτερήσαντας τὴν ἡσυχίαν

Cr = Codex Hierosolymitanus S. Crucis 57

H = Hierosolymitanus S. Sepulcri 107

V = Vaticanus gr. 940

Μ = Marcianus gr. 439

Β = Barberinus II 41

Vi = Vindobonensis Philos. et Philol. IV 82

Ma = Matritensis 4679, olim N-49

Cl = Berolinensis gr. 195, olim Claromontanus

[*](1 Τὸ παρὸν τῶν Ποτιδαιατῶν ζήτημα οἱ μέν φασιν εἷναι ἀντέγκλημα, τοῖς δὲ ἔδοξεν εἰπεῖν μετάστασιν ὧς δῆθεν μεθιστα- μένου τοῦ ἀσεβήματος εἰς τὸν πόλεμον. καὶ μεταστατικὸν ἐν τῇ μελέτῃ ταύτῃ κεφάλαιον ἐκεῖνό φασιν εἷναι τὸ οὕτως οὕτω Μα) λέγον ποῦ δ’ ἐγχωρεῖ τὸν πόλεμον προαλέσθαι; (= p. 25, 18) πλὴν τῷ μετ᾿ ἐπιστήμης εἰδότι διαιρεῖν ἔνεστι μὴ σφαλῆ- ναι τῆς ἀληθείας ante inscriptionem Μ et in marg Ma2) [*](1 Ἄλλη μελέτη Θεωρία ante Οἱ edd delevi | Ποτιδαιᾶται scripsi ποτιδαιάται libri constanter Potideqatai eed 3 τῶν inserui e MViMaCl om CrHVB edd | ἀσεβείας Vi sed αν supra ας m2 4 Κορινθίων λόγος om CrHVBMaCl 5 ἕλλη νες in ras Ma3 6 τοῖς Ma sed οῖς in ras m 3 7 inde ab ἡσυχίαν ἄγειν plurima in Cr abrasa sunt) ἄγειν. τοῦτο δ’ ἀπορεῖν ἡμῖν ἐπῆλθεν οὐχ ὡς ἐπὶ μικροῖς καὶ φαύλοις τοῖς πεπραγμένοις, οὐδὲ γὰρ ἐφι- κέσθαι τῷ λόγῳ δυνατὸν ὧν οἱ ταλαίπωροι Ποτιδαι- ᾶται πεπόνθασι, τηλικαῦτά ἐστι τὸ μέγεθος, ἀλλ’ ὅτι [*](RIV 349) πρῶτον μὲν ἑωρῶμεν Ι οὐδὲν φροντίζοντας τοὺς Ἀθηναίους οὔτε ἡμῶν οὔτε τῶν ἄλλων Ἑλλήνων πε- πεικότας ἑαυτοὺς ὡς οὐδὲν δεῖ τῶν δικαίων οἷς ἂν ἐξῇ βιάζεσθαι. ἔπειτα δ’ οὐδ’ ὅσιον ἡμῖν ἐφαίνετο οὕτως ἀπίστου καὶ ἀθέσμου πολιορκίας μνημονεύειν. ὧν γὰρ οὗτοι τὰ ἔργα ὑπέστησαν, τούτων οὐδὲ τοὺς λόγους ἡμεῖς ἐφέρομεν.

ταῦτα μέν ἐστι δι’ ἅπερ ὠκνοῦμεν, ἐτολμήσαμεν δ’ ἐπεξελθεῖν μάλιστα μὲν δὴ διὰ τοὺς θεούς, ὧν οὗτοι τὰς χάριτας συνέχεαν, ἔπειτα δὲ καὶ δι’ αὐτὴν τὴν ὑποψίαν αὐτῶν, μὴ τῆς εἰς Ποτίδαιαν ἀσεβείας παροφθείσης τὴν βίαν ἐπὶ πᾶσαν ἀγάγωσι τὴν Ἑλλάδα.

3. Τὰ μὲν οὖν πεπραγμένα τοῖς Ἀθηναίοις, ὦ ἄνδρες Ἕλληνες, τοιαῦτά ἐστιν ὡς καἰ πάντας ἀνθρώ- [*](7 Thuc. I 77, 1) [*](1 ὡς inser Ma3 2 οὐδὲ scripsi auctore Gasda οὔτε libri edd 4 τηλικαῦτα Vi sed τοιαῦτα in marg m 2 | γὰρ ante ἐστι Vi 7 δ’ ante ἑαυτοὺς HV δὲ MViMaCl edd delevi Ι ἑαυ- τοὺς scripsi ex HVVi αὑτοὺς Μ αὐτοὺς Ma ’ in 'corr m 3, Cl edd Ι οὐδὲν — 8 βιάζεσθαι citat Macarius fol 87 v praemisso titulo τῆς μελέτης ἐν ᾖ κρίνονται ἀθηναῖοι ὑπὸ κορινθίων ἀσε- βείας διὰ τὸ τοὺς ποτιδαιάτας ἀλλήλων γεύσασθαι πολιορκουμέ- νους ὑπὸ ἀθηναίων — μέλ’ λδ Ι ..post δικαίων videtur ποιεῖν ἀθλίας deesseu "Re | τῶν δικαίων δεῖ Μα 8 ἔπειτ’ οὐδ’ Vi 9 (??)υ Β 12 ὀκνοῦμεν HVB | ὅμως ante ἐπεξελθεῖν excidisse coni Gasda | δὴ om V del Re 13 χάριτας Ma sed άριτ in ras m 3 συνέχεον VCl Mor scriptura in Cr parum certa 14 ὑποψίαν scripsi ὑπεροψίαν libri edd 16 ἀγάγωσι Β sed σι in ras e μὲν, ut videtur, corr ἀγάγωμεν ViMa sed σι suprascr Vi 2 Ma 3, Cl)

ποὺς ἐπὶ τὴν κατηγορίαν καλεῖν καὶ μηδένα ἀπολεί- πεσθαι δεῖν τοῦ παρόντος ἀγῶνος μήτε τῶν Ἑλλήνων μήτε τῶν βαρβάρων, τὰ γὰρ εἰς τὴν κοινὴν φύσιν παρανομηθέντα κοινῆς, οἶμαι, δεῖται καὶ τῆς βοηθείας καὶ τῆς κατηγορίας, ἡμεῖς δὲ οὐχ ὧς ἀναδεξάμενοι τὸν ὑπὲρ πάντων λόγον οὐδ’ ὧς δεινοὶ λέγειν ὄντες ἐπέ- στημεν τῇ συγγραφῇ, συγγενεῖς δ’ ὄντες καὶ πατέρες τῶν ἐν ἀλλήλοις ἀπολωλότων ἀλγοῦντές τε, ὧς εἰκός, μᾶλλον ἑτέρων ἐφ’ οὕτως ἀσεβεῖ καὶ ἀπίστῳ πάθει. ὅθεν ἡμῶν μὲν τὴν προθυμίαν ἀποδέχεσθε, αὐτοὶ δὲ ὡς πᾶσιν ἀνθρώποις δείξοντες οὕτω διανοεῖσθε. καὶ γάρ, εἰ μία πόλις ἡ πεπονθυῖα ταῦτα, κοινὸν γοῦν πάντων τὸ ἀτύχημα ἀνθρώπους τινὰς ὄντας οὕτω τρα- φῆναι.

4. Ι Ποτιδαιάταις μὲν οὖν ὅσοι γε ὑπολείπου- [*](RIV 350) τᾶι, τὸ γὰρ πλεῖον αὐτῶν ἐξανάλωται, οὔθ’ ὅσιον εἰς 16 ὑμᾶς παρελθεῖν οὔτε κατηγορῆσαι, ἀλλὰ πρὸς τοῖς ἄλλοις κακοῖς καὶ τοῦτο ἐκεῖνοι δυστυχοῦσι τὸ μηδ’ ὑπὲρ ὧν πεπόνθασι φωνὴν ἀφιέναι δύνασθαι, τίς γὰρ > ἀνθρώπων μεμιασμένων ἤ ὁρωμένων ἢ λεγόντων ἀνάσχοιτο; Ἀθηναίων δ’ ἄξιον θαυμάσαι πῶς μὲν εἰς τὴν ἀμφικτυονίαν παρεληλύθασι, πῶς δὲ καθαρεύειν [*](11 cf. p. 18, 12. Plat. rep. I p. 327 E 22 Dem. p. 153,14) [*](1 μηδέν’ Vi μηδὲν BMaCl 6 οὐδ’ scripsi e V οὔθ᾿ reliqui libri edd 8 ἐν om Ma 9 (??) Β Ι οὕτω HV) [*](11 (??)οντες Β δείξοντες ὅπως διανοεῖσθε, οὕτως ἀκροᾶσθε coni Re 13 πάντων scripsi e BViMaCl om HV scriptura in Cr parum certa ἀπάντων Μ edd 15 ποτιδαιάται Μ | ὁ σὸς ἁ | γ’ MViMaCl edd scriptura in Cr parum certa 16 πλεῖον scripsi e CrHVB πλέον MViMaCl edd 17 ἡμᾶς ViMaCl 18 μὴ δ’ HBViMaCl μὴ δὲ V 20 ἂν inserui om libri edd Ι ὁρωμένων in marg Ma3)

αὑτοὺς νομίζουσι μετὰ τοιαύτην πολιορκίαν. εἰ γὰρ τοῖς παθοῦσιν οὐδ’ εἰπεῖν θέμις ὑπὲρ ὧν ἔπαθον, πῶς εὐσεβοῦσιν οἱ τούτων αἴτιοι παριόντες;

τὸ μὲν οὖν ἐφ’ ἡμῖν τοῖς Κορινθίοις, οὔτε Ποτίδαια ἀπόλωλεν οὔτε ἡ τῶν Ἀθηναίων πόλις ἠσέβηκεν, ἡ γὰρ ἐκπεμ- φθεῖσα δύναμις ἐκ Κορίνθου μετὰ Ἀριστέως τοῖς μὲν εἰς τὴν σωτηρίαν, τούτοις δὲ εἰς τὸ μὴ παρανομῆσαι συνεμάχει· ἐπεὶ δὲ ἀσθενέστεροι κωλύσαι τὰ δεινὰ ἐφάνημεν, τὸ τιμωρήσασθαι τῶν πεπραγμένων τοὺς αἰτίους ὑπολείπεται.

6. Ἐπιτρέψατε δ’ ἡμῖν πρὸ τῆς Ἀθηναίων κατη- γορίας ὀλίγα πρὸς ὑμᾶς αὐτοὺς παρρησιάσασθαι. καὶ γὰρ οὐδὲ ἄλλα ἐστὶ τὰ λυμήναντα τοῖς πράγμασιν ἢ ταῦθ’ ἅπερ νῦν ἐροῦμεν. καὶ οὔτε Ποτίδαια οὕτως ἂν [*](4 cf. t. V 389, 9 6 cf. t. II 28, 14. Thuc. I 60, 2) [*](1 αὐτοὺς HVBMa sed in hoc ’ in ‘corr m 3, Cl 2 πᾶσιν Vi sed παθοῦσιν in rnarg m3 3 παριόντες scripsi auctore Re περ ὄντες libri edd ὑπάρχοντες Iacobs Ach Tat 778 4 οὖν inser Β 5 οὐδ’ HV 7 τὴν om Μ Ι τούτοις δὲ Β sed τοῖς δ’ infrascr τοῖς δ’ HV et coni Mor Not f. VI v 8 κω- λῦσαι Ma edd fortasse recte at cf. ad t. V 473, 8 10 ὑπαι- τίους BViMaCl 11 'Epitrqecate — 18,1 Ποτιδαιάτας citat Io. Sicel. Doxap. in commentario ad Hermogenis περὶ εὑρέσεως II 5 codicis Barocciani gr. 175 fol. 66 (cf. t. II p. 86) 86) ad verba ὅτι Ἀθηναῖοι ἀρχῆθεν ἀσεβεῖς (ed. Walz rhet. gr. III p. 89, 17) praemissis verbis σημείωσαι ὅτι ὁ Λιβάνιος ἐν τῷ παρόντι ζη- τήματι τὸν κατήγορον μελετῶν τῆς μὲν διηγήσεως ἐντεῦθεν ἄρ- χεται ἔνθεν καὶ ὁ τεχνογράφος λέγει, ἐν δὲ τῇ προδιηγήσει οὐ πάντα περιλαμβάνει ὧν ὁ τεχνογράφος τὰ νῦν μνημονεύει, οὔτε γὰρ περὶ τῆς λύσεως τῶν τριακοντουτίδων σπονδῶν διέξεισιν οὔτε περὶ τοῦ Κυλωνείου (λωνείου cod.) ἄγους, ἀλλὰ περὶ μόνου τοῦ πόλεις Ἑλληνίδας ὐπ’ Ἀθηναίων ἀναστάτους γενέσθαι. καὶ σκόπει πῶς ἔχει ταῦτα παρ’ ἐκείνῳ: [ἐκ τοῦ λιβανίου:] Ι δὲ post πρὸ ras 1 — 2 litt Ma 12 αὐτοὺς ἡμᾶς Doxap 13 ,,ma- lim τὰ λυμῃνάμενα“ Re 14 ταῦτα Doxap | ὁρῶμεν Doxap ἂν inser Ma3 om BCl Doxap)

ἐτράφη, πόλις συγγενής, οὔτε τοσοῦτοι τῶν Ἑλλήνων οἶ μὲν ἄρδην ἀνῄρηντο, οἱ δ’ ἐδούλευον οὔτ’ ἂν ὅλως ἐν τοῖς Ἕλλησιν ἦν τύραννος πόλις, εἰ μὴ δι’ ὑμᾶς, ὦ ἄνδρες Ἕλληνες, καὶ τὴν ὑμετέραν ὀλιγωρίαν, οἳ πολλά- κις ἡμῶν ἠκούετε λεγόντων καὶ βοώντων ὡς ἐπιβου- λεύεσθε, ὡς περιστοιχίζεσθε, ὧς λήσει τὸ κακὸν τοῦτο πορρωτέρω προελθὸν καὶ δύναμις ἐπι- στήσεται ταῖς πόλεσι πρὸς ἣν οὐδ’ | ἀντι- [*](RIV 351) σχεῖν δυνησόμεθα, εἰ μή τις ὁ κωλύσων φανεῖ- ται. ὑμεῖς δ’ οὐδέποτε ἐπεστράφητε οὐδ’ ἐπιστεύσατε, ἀλλὰ καὶ ἔχθρᾳ τινὲς ἰδίᾳ ταῦτα ἐνόμιζον ὑφ’ ἡμῶν λέ- γεσθαι.

τοιγαροῦν ἐπὶ πολλῆς ἐρημίας καὶ σχολῆς <πᾶσαν> μικροῦ τὴν Ἐλλάδα καὶ ὥσπερ τὴν Μυσῶν [*](5 sq. Thuc. I 68, 2 6 Dem. p. 43, 1 10 cf. t. V 250, 1. Dem. p. 665, 5 13 cf. t. 1 476, 6; t. II 22, 12; 251, 2; t. III 91,19; ep. 194; 535; 673; 730) [*](1 ἀνεστράφη Doxap ἀνετράπη coni Mor at cf. p. 9,13) [*](2 οἱ δ’ scripsi cum Iacobsio Lect 112 οἵδ’ HVMMaOl edd οἱδ’ Vi οἱ δὲ Β Ι δὲ Doxap 3 ὑμῶν Β sed ᾶς suprascr, Ma sed ᾶς supra ῶν m3 4 ἡμετέραν Β sed ἡ in υ corr, Ma sed ὒ suprascr m 3 Cl Doxap Ι ὀλιγωρίαν Ma sed ὀλι in ras m 3 | οἱ scripsi ex HVVi Doxap ut e Mon Iacobsius Ach Tat 928 εἰ BCl οὐ MMa sed in hoc οἳ suprascr, edd scriptura in Cr evanuit 5 λεγόντων καὶ βοώντων scripsi e MBViMa Cl Doxap βοώντων καὶ λεγόντων HV edd scriptura in Cr eva- nuit Ι καὶ λεγόντων del Cobet Coll 292 Misc 479 Ι ἐπιβουλεύεσθε Ma sed ε (4) in ras m3 ἐπιβουλεύεσθαι Vi sed ε supra αἰ m2 Cl 6 ὧς περιστοιχίζεσθε in marg add BVi 2 Ma 3 om Cl 7 περαιτέρω Ma sed γρ πορρωτέρω in marg Ι παρελθὸν Doxap 8 πόλεσιν BMa | οὐδὲ Β 9 φανεῖται Ma sed εῖ in ras m 3 φανήσεται Doxap 10 οὐδὲ πώποτε HV 11 ἔχθραι Ma sed αἰ in ras m 3 ἔχθραι Cl ἔχθρα Doxap ἔχθρας Β | τινὸς Β Ι ταῦτ’ HV | ὑφ’ Vi sed παρ’ in marg m2 13 πᾶσαν inserui coll t. I 166,6 om libri edd sed ,,fortasse μικροῦ πᾶσαν“ Re ὅλην μικροῦ Iacobs Lect 112 | τὴν(2) om Par 3017 et deleri vult Gasda at cf. ep. 730 et Dem. cor. § 72 p. 248, 23)

ἔχουσι τοὺς Ἴωνας, τοὺς νησιώτας, τὸν Ἑλλήσποντον, τὰ ἐπὶ τῆς Θρᾴκης, Δωριέας, Αἰολέας, ὧν ἔνιοι καὶ συγγε- νεῖς εἰσιν ἡμέτεροι. ταῦτα μὲν ἵξω, πρὸς δὲ τὴν Πελο- πόννησον τίνα; Κέρκυραν, Κεφαλληνίαν, Ἀκαρνᾶνας, ἐν αὐτῇ τῇ Πελοποννήσῳ τοὺς πλείστους Ἀχαιῶν. ἐπιλείψει ἡμᾶς ἡ ἡμέρα λέγοντας τῶν δουλευόντων τὰ ὀνόματα.