Declamatio 1

τολμωμένων οὖν τῶν ἀδικημάτων ἁπάντων μετὰ τοὺς νόμους καὶ τὴν ἐπιζήμιον ἀπεί- θειαν κατεβόησέ τις τοῦ Σόλωνος ἢ κακῶς εἶπε τὸν Δράκοντα καὶ δεινὸν ποιησάμενος τὸ φθῆναι τελευ- τήσαντας πρὸ τοῦ δοῦναι δίκην ἐκέλευσεν ἀχρήστους νομίζειν καὶ λυμεῶνας; οὐδείς. ἀλλὰ τοὺς μὲν σωτῆρας νομίζομεν, τοὺς δὲ παρανομοῦντας κολάζομεν.

τί δ’ ἄν τις εἴποι περὶ τῶν πολὺ φοβερωτέρων διδασκά- λων, ὑμῶν, ὦ Ἀθηναῖοι, τῶν δικαζόντων; οἱ οὐ λόγῳ συμβουλεύετε τὰ δίκαια ποιεῖν, ἀλλ’ ἔργῳ, δημεύοντες, ἐξελαύνοντες, τοῖς ἕνδεκα παραδιδόντες ἐπὶ θανάτῳ. <ὧν> οὐδὲν οὔτε τοὺς πονηροὺς ἔπαυσεν ἀδικοῦν- τας οὔθ’ ὑμᾶς καταγινώσκοντας, ἀλλ’ οἱ μὲν τή- μερον ἀποθνήσκουσιν, οἱ δὲ τῆς ὑστεραίας ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς ἁλίσκονται. καὶ οὐδὲν μήποθ’ εὕρῃ νομοθέτης εἰς τιμωρίαν οὕτω πικρὸν ὅ ποιήσει πάντας δικαίους.

εἶτα τῶν ἐν τοῖς δικαστηρίοις κινδύνων ἐξελη- λεγμένων καὶ τῆς κακίας τολμᾶν ἐπισταμένης, εἰ μὴ Σωκράτης ἀπὸ τῶν ἐν Λυκείῳ λόγων ἅπαντας ἀπλοῦς ἐποίησεν εἶναι, ἀδικεῖ; καὶ τοὺς μὲν οἰκέτας, ἐφ’ οὓς οὐδὲν δεῖ δικαστηρίου καὶ γραφῆς, ἀλλ’ ἐξουσία τοῖς δεσπόταις μύλωνος, πεδῶν, μαστίγων, στίξαι, στρεβλῶ [*](6 Dem. p. 807, 19 22 Arist. Vesp. 1296) [*](1 μενόντων Ma 3 κατεβόησε τίς Gercke Plat. Gorg. p. L) [*](4 τὸ om Mor 7 κολάζομεν — 8 πολὺ om Ma 8 φο- βερωτέρων τῶν διδασκάλων Ma 9 comma post διδασκάλων inserui om libri edd | θεοὶ MaAthUB Mor 12 ὧν inserui auctore Sinteni om libri edd sed ἀλλ’ ὅμως inserendum coni Re, δ’ (post οὐδὲν) lacobs Not 46 13 καταγινώσκοντας scripsi e CMaUVaB καταγιγνώσκοντας AAth edd 15 ὀδὸν Ath οὐδέποτε AthUVa οὐδήποτε Β | εὕρη Β εὗρε lacobs Lect 202 17 δικαίως C 19 λυκίῳ MaAthUVa | ἁπλῶσ cum ras U ἀπλῶς Va 20 οἷς Ath Re 21 ἐξουσίας Mor 22 μυλῶνος CA cf p. 36, 12 et ad t. II 543, 10 | πέδων Ma Mor)

148. Κριτίας ἐλύπησε τὸν δῆμον. καὶ γὰρ Σω- κράτην. ὑμᾶς ἀφείλετο τὴν | παρρησίαν. καὶ [*](R III 52) γὰρ ἐκεῖνον τὰς εἰωθυίας συνουσίας. ἆρ’ οὖν ὑμῖν, εἰ μαθητὴς ἀκριβῶς ἦν Σωκράτους καὶ τῶν ἐκείνου καὶ λόγων καὶ τρόπων λίαν ἐπιθυμητής, τοιούτους <ἂν> ἀποδοῦναι δοκεῖ τῷ διδασκάλῳ τοὺς μισθοὺς καὶ παρ- ἑλέσθαι τοῦ βίου τὴν τάξιν ἐν ᾗ τοσοῦτον ἐβεβιώκει χρόνον, καὶ ὁ μὲν κακῶς λέγειν τὴν ἀρχήν, ὁ δ’ οἷς μάλιστα λυπήσειν ἔμελλεν ἐπιτάττειν, ἀλλ’ οὐκ ἂν ὁ μὲν τὴν ὠμότητα θαυμάζειν, εἴπερ ταύτην ἐδίδασκεν, ὁ δ’ ἀντιτιμᾶν τοὺς παρασκευάσαντας;

τούς γέ τοι παιδοτρίβας ἴσμεν ἐν τοῖς στεφάνοις τῶν ἀθλητῶν οὔτ’ ἀχθομένους πρὸς αὐτοὺς οὔθ’ ὑβριζομένους ὑπ’ αὐτῶν, ἀλλ’ ἄμφω συνηδομένους ἀλλήλοις, Σωκράτης [*](5 Xen. comm. I 2, 12 sq. 7 cf p. 47, 2; 135, 2. Xen. comm. I 2, 31 8 Plat. apol. p. 33 A) [*](1 μεταβάλλοιμεν UB 3 καὶ ante παρὰ Ma | ἦν om Ma 5 σωκράτη cum ras 1 litt U σωκράτης MaVa Mor 6 ἡμᾶς Ma 7 συνουσίας C sed ουσ in ras m 2, Ma sed συν- ουσι in ras m 2 8 ἀκριβὴς C sed ὴς in ras m 2, et coni Gasda ἀκριβέστερος VaB | καὶ (2) om Ma 9 τρόπων καὶ λόγων C | ἂν inserui post τοιούτους, post ἀποδοῦναι Rog auctore Gasda 10 τοὺς om Va 11 βεβίωκε AthUVaB 12 λέγειν C sed v suprascr, Α sed v add m 2 λέγει AthUVaB | τηναρχὴν Β | ὃ Α ὅ Ma Mor | δὲ CVa Re 13 λυπήσειεν Mor | ἐπιτάττειν scripsi cum Rog ἐπιτάξειν libri Mor Re ἐπιτάσσειν Gasda 14 θαυμάσειεν Mor 15 ὃ Α ὃ MaB | δὲ CVa Re 16 τοι om U sed ras 3 litt, Β τοὺς MaAthVa Mor 17 οὔτε (1) Μα | post ὑβριζομένους ras 5 litt CA 7*)

150. Σὺ δ’ Ἀλκιβιάδην μὲν καὶ Κριτίαν λέγεις, πολλοὺς δὲ χρηστοὺς παραλείπεις, ὧν, εἰ καὶ τῶν κοι- νῶν ἀφεστᾶσιν, ἔστιν ὅμως ἄγασθαι τὸν τρόπον, ἐπεὶ κἀν τοῖς ἰδίοις γένοιτ’ ἂν ἀπόδειξις ἀρετῆς. τί γὰρ ἂν σὺ καταγνοίης Πλάτωνος; τί δ’ ἂν Κρίτωνος; τί δ’ Αἰσχίνου; τί Χαιρεφῶντος; τί μυρίων ἑτέρων; ποίας οὗτοι φιλίας προὔδοσαν; ποίοις πολεμίοις συνεύξαντο; [*](R III 53) τίνας νόμους ἀνεῖλον; τίνας τυράννους | κατέ- στησαν; ἢ τὰ ἔπη μὲν συνείλοχας οἷς ἤλπισας ἐξαπα- τήσειν, ἃ δ’ ἀφιστάμενος τῶν ποιητῶν διελέγετο Σω- κράτης ὑπερπεπήδηκας; οὐχ ὑπὲρ ἐγκρατείας πρὸς Ἀρίστιππον διείλεκται πείθων μὴ δουλεύειν τῇ γαστρί; οὐ Λαμπροκλεῖ μητρὸς ἀμελοῦντι διδάσκων ἡλίκα χρέα γονεῦσιν ὀφείλομεν; τέ κάλλιον ὧν ὑπὲρ διαλλαγῶν [*](6 Xen. comm. I 2, 48 10 cf p. 120,8. Plat. apol. p. 33 E sq.) [*](11 Plat. apol. p. 20 E sq. Diog. L. II 5, 5, 20 17 Xen. comm. II 1 18 Xen. comm. II 2. Diog. L. II 5, 12, 29 19 Xen. comm. II 3) [*](1 αὐτοῦ ἁ αὐτοῦ AMaVaB Mor 2 ἀνόμους Mor 3 ἔλεγεν Ma Mor 4 ἀποῦσαν Β sed ἀπ in ras m 2 6 δὲ AthVa Re Re 7 οὓς AthUB | εἰ μὴ καὶ Ma 8 ἀφεστῶ- σιν Ma ἐφεστᾶσιν Mor | τὸν τρόπον scripsi e CA sed in hoc ὸ supra m 1 et o (2) supra ω m 2, auctore Gasda τῶν τρόπων reliqui libri edd 12 συνηύξαντο Ma 14 ἢ τὰ] εἰ τὰ UVa γαστρι εἶτα Β Mor | συνείληχας MaAthUVaB Mor 17 σαρκὶ CA 18 οὐ Λαμπροκλεῖ scripsi Mus. Rhen. XXXII 90 cum Rog οὐκ ἀρικλεῖ Ma οὐκ ἀριστοκλεῖ reliqui libri Mor Re | οἷα CA)

ἀλλὰ μὴν Γλαύκωνά τε τὸν Ἀρίστωνος καὶ τὸν Γλαύκωνος Χαρ- μίδην, τὸν μὲν ἐπεγείρας δημηγορεῖν ὀκνοῦντα, τὸν δ’ ἐπισχὼν οὔπω δυνάμενον ὠφελεῖν, ἐξ ἀμφοτέρων εὔνουν πολίτην ἔδειξεν. ἤκουσε καὶ Περικλῆς ὁ Περι- κλέους τῶν ἐπὶ στρατηγίαν παρακαλούντων λόγων. καὶ τί δεῖ καθ’ ἕκαστον ἐξαριθμεῖν; εἰ γὰρ ἐθέλοιμι καλέ- σαι τοὺς περὶ δικαιοσύνης, τοὺς περὶ σωφροσύνης, τοὺς ὑπὲρ ἀνδρίας, τοὺς ὑπὲρ πρᾳότητος, τοὺς περὶ μαντικῆς καὶ τῶν ἄλλων ἀκηκοότας ἀγαθῶν, πᾶσαν ἂν πλὴν τῶν τούτοις ἐοικότων καλοίην τὴν πόλιν, οὐχ ὧς οὐχὶ καὶ τούτων ἀκηκοότων, ἀλλ’, οἶμαι, ψεύσονται καὶ τοὐναντίον ἐροῦσιν.

οὐ μὴν ὑμῶν γε, ὦ ἄνδρες, τἀληθὲς οὐδεὶς ἐξαρνήσεται οὐδὲ πείσει καταψηφίσασθαι Σωκράτους, ὅτι Θησεὺς μὲν συνῴκισε τὴν πόλιν καὶ τὴν ἀρχὴν ἣν εἶχεν ἀφῆκε, Σόλων δὲ Σαλαμῖνά τε προσηγάγετο καὶ χρεῶν ἀποκοπὰς εἰσηγάγετο καὶ ταῦτα [*](1 Χαιρεφῶντα 2 Xen. comm. II 5 3 Diog. L. l. l. 4 Xen. comm. III 7. Diog. L. l. l. 5 Xen. comm. III 6 6 Xen. comm. III 5 9 Plat. leg. XII p. 964 B; Phaed. p. 69 B 18 Plat. rep. VIII p. 566 A; leg. III p. 684 E. Plut. Sol. 15 1 χαιρεκράτη UVaB Rog 3 τε τὸν Re τόν τε libri τὸν Mor τόν τ’ Rog | γλαύκωνα (2) Ma 4 τόν δ’ MaB 6 εὔνουν πολίτην ἔδειξεν vel εὔνους πολίτης ὢν ἔδει- ξεν coni Gasda 8 καθέκαστον Ma | ἐθέλοιμι scripsi θέλοιμι libri edd 10 ἀνδρίας reposui e libris ἀνδρείας edd | πραότη- τος Β Mor 12 τῶν inser C 2 13 ψεύσεται Mor sed φεύσον- ται coni 15 ἐξαρνήσεται scripsi auctore Nabero cum Rog coll. t. I 137, 9 ἐξαιρήσεται libri Mor Re 16 post Σωκράτους maiorem lacunam statuit Gasda | ὅτι scripsi e CA sed in hoc in ras 2 litt ἢ MaAthU sed in hoc ὴ eras, Va εἰ Β edd 17 ἀφῆκε Β sed ε in ras m 2 ἀφῆκεν Ma | κατηγάγετο Mor 18 καὶ — εἰσηγάγετο om Ma )

153. Λεγέτω τοίνυν τὴν πρὸς τοὺς σοφιστὰς ὑμῶν ὀργήν, τὸν Ἀναξαγόραν, τὸν Πρωταγόραν, τὸν Διαγό- 15 ’ρᾶν. δώσει γάρ μοι πάλιν ἐρωτᾶν· πῶς οὖν οὐ τῆς αὐτῆς ἀπέλαυσε Σωκράτης, εἴπερ οἷς ὁ δῆμος [*](8 Plut. Thes. 36, 2 9 Dem. c. Aristog. II § 23 p. 807, 18 16 cf. t. I 466, 12) [*](1 πέντε scripsi Mus. Rhen. XXXII 92 cum Cobeto Mnem. III 155 coll. Plut. Sol. 15, 7 ἐπὶ libri Mor Re ἐπὶ πέντε Rog 2 δόξαν εἰκότως φέρει Mor | φέροιτο Ma 3 ἀποκτεῖναι MaB Mor ἀποκτείνοι Rog 4 <ἢ> inserui | τήν τε C τήνδε UVaB τήν δὲ Ma | voce συνῳκισμένην des Α fol 229, ἢ inc fol 231 συνῳκισμένον Re ἢ U sed η eras εἰ MaVaB Mor 6 ὅλως scripsi e Ma coll. t. II 534, 17 ὅλους libri Mor Re ὅλον e Par auctore Gasda Rog 9 θήσειον AthUVaB) [*](11 οἶδα AthUVaB | ἥν τινα ἂν scripsi auctore lacobsio Lect 202 (οὐκ οἷδ’ ἥντιν’ ἂν ἔχοι) ἄν τινα libri ἂν εἴ τινα auctore Cobeto Mnem. III 155 Rog coll Xen. Cyr. V 4, 12; Plat. Tim. p. 26 B ἥν τινα coni Gasda 13 λεγέτω scripsi ut coni Rog, μὴ λέγε Naber λέγει libri edd | νῦν coni Rog | ὑμῶν scripsi τούτων libri edd 15 δώσεις coni Naber | οὐ] οὐκ ἀδίκως et 103,<μὴ> 1 προσόμοιος coni Gomperz Beitr. VII (Rel. ac. Vindob. t. CXLIII) 14, perperam, ut ipse professus est Beitr. VIII (l. l. t. CLII) 31 convictus a M(asquera)y Rev. crit. 1901 n. 10 p. 188 16 ἀπήλαυσε C | σωτηρίας post ἀπέλαυσε AthUVaB)

Ἀναξαγόρας ἐδέθη δικαίως ἀσε- βῶν περὶ ἡλίου τε καὶ σελήνης. Πρωταγόραν ἐξεκηρύ- ξατε καλῶς καὶ προσηκόντως ζητοῦντα περὶ θεῶν εἴτ’ εἰσὶν εἴτ’ οὐκ εἰσί. τῷ τὸν Διαγόραν ἀποκτενοῦντι μισθὸν ὑπέσχεσθε σωφρονοῦντες. | τὴν γὰρ Ἐλευ- [*](R III 55) σίνα καὶ τὰς ἀρρήτους ἐκωμῴδει τελετάς. Σωκράτους δὲ τίς εἰπεῖν ἔχει βιβλίον, τίς δὲ ῥῆμα περὶ τῶν θεῶν ἐναντίον νόμοις; οὐ δυνάμενος δ’, Ἄνυτε, δεῖξαι, κἂν μυρίους λέγης σοφιστὰς ἀπολωλότας, οὔπω Σωκράτην ἐλέγχεις. οὐ γὰρ ἡ τῶν ἠδικηκότων τιμωρία τῶν ἀνα- μαρτήτων πονηρία γένοιτ’ ἄν.

155. Καὶ διεξῄει τοὺς τοῖς σοφισταῖς οὐ συγγενο- μένους ὧς ἀγαθοὺς ἄνδρας γεγενημένους, τὸν Μιλτι- άδην, τὸν Θεμιστοκλέα, τὸν Ἀριστείδην, οὐκ ἐνθυμη- θείς, ὧς ὁ μὲν Μιλτιάδης δεδεμένος ἀπέθνησκεν, ὁ δὲ μέγας ἐν τῇ ναυμαχίᾳ Θεμιστοκλῆς ἔφευγε. καί- τοι ταῦτα, Ἄνυτε, τίνος ἐστὶν καὶ καλο- κἀγαθίας; καὶ μὴν οὐ τούτων γε αἰ τιμωρίαι, ἀλλ᾿ ἀδικίας καὶ πονηρίας. ποῦ τοίνυν τοῦ μὴ σοφισταῖς ὡμιληκέναι τὸ κέρδος; ἀλλ’ οἱ μὲν ἦσαν βέλτιστοι, πονηρὸς δὲ ὁ δῆμος; ὑπὸ ποίου σοφιστοῦ διεφθαρ- μένος;

καὶ μὴν οἱ μὲν ἄμοιροι τῆς τῶν σοφιστῶν συνουσίας εἰς τοῦτο ἦλθον κακῶν, ὁ δὲ Ἀναξαγόρου μαθητής, ὁ Ξανθίππου Περικλῆς, ἄνευ τοῦ πλεῖστον ἐν τῇ πόλει δυνηθῆναι καὶ τῇ τοῦ Δῖός προσηγορίᾳ [*](R III 56) κοσμηθῆναι καὶ ταῖς τιμαῖς | ἐντελευτῆσαι καὶ ὅτε δὴ χαλεπῶν ἔτυχε τῶν πολιτῶν, ὀξέως ὑπὸ τοῦ δήμου πρὸς τὰ καλλίω κεκλῆσθαι τοῦτον αὐτὸν τὸν διδάσκαλον δεδεμένον ἐξῃτήσατο καὶ διέσωσεν. οὕτως ἠξίου τὸν Περικλέα μηδενὸς ὧν ἐπαγγείλειεν ἀτυχεῖν. καίτοι τὰς τηλικαύτας δωρεὰς οὐ τοῖς φαύλοις διδόναι νόμος, ἀλλ’ οἷς ἀνάκειται τῶν κοινῶν ἡ φυλακή. [*](2 sq. Plat. Gorg. p. 516 D sq.; p. 503 C sq.; Men. p. 93 B sq.) [*](4 cf. p. 134, 1 sq. 13 Plat. Phaedr. p. 270 A 14 Plut. Per. 3. Plin. n. h. 34, 74 18 Plut. Per. 32. Diog. L. II 3, 9, 13) [*](3 τὸν Ἀριστείδην pro insiticio habet Rog 5 post ἔφευγε mentionen Aristidis (num ὁ δὲ Ἀριστείδης ἐξωστρακίζετο?) ex- cidisse coni Gasda at cf p. 105, 17 et p. 106, 3 6 ἀρετῆς scripsi ἢ libri Mor Re qui ἢ ἀρετῆς καὶ aut ἤ δικαιοσύνης καὶ coni δικαιοσύνης auctore Nabero Rog | καὶ om MaVaB ἢ auc- tore Nabero Rog 7 οὐ] ἐκ Ma | ἀλλὰ AthU Re 11 σοφῶν libri corr Mor 12 κακόν Mor 15 κἂν Ma 19 ὧν ἂν coni lacobs Not 46 | ἀδικεῖν Ath)

157. Δάμων δέ, εἰ μὲν ἠδίκει, καλῶς ἐκβέβληται· εἰ δ’ ἐσυκοφαντεῖτο, κρεῖττον ἦν μηδ’ ἐκεῖνον τοῦτο παθεῖν ἢ δι’ ἐκεῖνον καὶ Σωκράτην. καίτοι φησὶν ἐπ’ ἐλάττοσιν αἰτίαις ἐξελαθῆναι τὸν Δάμωνα, ἔτι δὲ μηδὲ ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν αἰτίαν τοῦ καταλύειν τὸν δῆμον λαβεῖν, ὥσπερ τὸν νυνὶ κρινόμενον. ἔστι δὲ τοῦτο μὲν τεκμήριον τοῦ μετριωτέρων ἐκεῖνον ἐχθρῶν τυχεῖν, κωλύει δὲ οὐδὲν ἐλάττω τε δικαίως αἰτιαθῆναι καὶ μείζω μὴ προσηκόντως.

158. Ἀλλὰ γὰρ τίς οὐκ ἂν στενάξειε Βίαντος κακῶς ἀκούοντος, τοῦ Σόλωνος ἑταίρου, <τοῦ> φίλου τῷ Πυθίῳ, τοῦ πάντας ἀνθρώπους ἐκ Δελφῶν νου- θετοῦντος, καὶ μετὰ Βίαντος πολλῶν ἑτέρων δι’ οὓς σεμνὴ γέγονεν ἡ Ἰωνία; οὐ διὰ Μέλισσον καὶ Θαλῆν καὶ Πυθαγόραν ἤρχθησάν τε καὶ ἐστασίασαν οἱ τὰς πόλεις ἔχοντες, ἀλλ’ αἶ μὲν στάσεις κοινὸν τῆς ἀνθρω- [*](4 Plut. Arist. 1; Per. 4. Aesch. Socr. ep. 14, 2 15 cf t. IV 486, 2) [*](4 ἐμβέβληται Β 5 δὲ συκοφαντεῖ, τὸ Ma Mor qui δ’ ἐσυκο- φάντει coni Not ad Lib. fol VII v | κρείττων VaB 6 Σωκράτη CA 7 ἔτι δὲ scripsi coll t. III 417, 24 ut coni Mor l. l. αὕτη δὲ libri Mor Re qui se non intellegere professus est, de- lenda censuit lacobs Add 336 ἀρχὴν δὲ auctore lacobsio Lect 202 Not 47 Rog et Schanz Plat. apol. comm. 39 | μὴ δὲ Β καὶ Ma 8 τῶν om Mor | αἰτίαν — 9 νυνὶ om Ma Mor 14 τοῦ inserui 15 τοῦ πυθίω Va τοῦ πυθίου MaB et coni Sintenis | τῷ et νουθετοῦντι coni Re cui oblocutus est lacobs Lect 203 Anth Pal III 544 17 μέλλισον C μέλησσον Ma | θαλλῆν C 18 εἴρχθησαν MaUVaB Mor ἠρεθίσθησαν coni Rog | διεστα- σίασαν Ma εἱστίασαν Mor sed ἐστασίασαν coni 19 αἰ μὲν στάσεις scripsi auctore lacobsio Not 47 ἐμένετ᾿ ἂν (ἂν om Ath))

ἐπεὶ ὅτι ταῦτά γε οὐκ ἐνιᾶσιν οἱ σοφι- σταὶ οὐδ’ ἀγαπῶσιν εἰ ἔστι, μαρτυροῦσι Λακεδαιμόνιοι καὶ στασιάσαντες ἐφ’ ὅσον οὐχ ἕτεροι χρόνον καὶ τὴν τῶν ἀρχομένων τάξιν μεταλαβόντες, οὐκ ἐπειδὴ σοφι- σταῖς ἀνέῳξαν τὴν Σπάρτην, ἀλλ’ ὅτι Παυσανίας ἀσελγὴς ἦν καὶ βαρὺς καὶ τοῖς Ἕλλησιν οὐ φορητὸς ὁ μηδεπώποτε σοφιστὴν ἰδών.

οὓς δὴ καὶ περὶ Θρασυβούλου καὶ Κόνωνος, ὅτι Θρασύβουλος μὲν καὶ Κόνων ἤστην ἂν ἀμείνους περὶ λόγους δια- [*](2 Dem. 01. III p. 30,18 9 Thuc. I 95; 96; 130,2 12 Dem. Lept. p. 474, 29 sq. et 477, 12 sq.) [*](εἰς libri Mor qui adnotavit: ^,Lacimae in Graec. in quibus non liquet," Re ἐνέπεσον εἰς auctore Cobeto Mnem. III 155 Rog 1 νόσημα, τὸ scripsi auctoribus lacobsio Lect 203 Not 47 et Cobeto cum Rog νοσήματος libri Mor Re | ἀκούειν Va 2 ἐφορμὴν Mor sed γρ ἐφ’ ὁρμὴν in marg ἐφορμᾶν Rog qui ἐφορμεῖν sine sensu esse dicit iniuria cf t. I 507, 16 et Dem. 1. 1.) [*](4 ἐποίησεν Α 5 ταῦτά γε reposui e libris γε ταῦτα edd Ι ἀνιῶσιν Ma UVaB 6 οὐδὲ Mor Re | ἀγαπῶσιν εἰ scripsi coU t. III 393, 12 ἀγαπῶσι, τί libri edd sed ἀγαπῶσι, τίνες ἔτι μαρτυροῦσι; coni Re ἀγαπῶσι, τίνες <μᾶλλον> μαρτυροῦσιν <ἢ> Λακεδαιμόνιοι coni lacobs Lect 203, ἀγαπῶσι, πᾶσι μαρ- τυροῦσι Not 48 8 μεταβαλόντες Ma μεταβάλλοντες Mor II μηδὲ πώποτε Ο μὴ δὲ πώποτε ΑΒ \ lacunae signum posui auctore Re cum Rog qui perperam addit: „nisi verba inde ah οὓς usque ad Θρασύβουλος μὲν καὶ Κόνων e margine in textum irrepserunt’’ \ οὓς δὴ] ὥστ’ ἤδη coni Gomperz Beitr. Vn (Rel. acad. Vind. CXLIII) 14 12 Κριτίου τε καὶ Ἀλκιβι- άδου τολμῴην ἂν εἰπεῖν καὶ περὶ inter περὶ et Θρασυβούλου in- ser coni Gomperz parum recte 13 Κόνων C sed ὁ in ras m^ I ἤστην ἂν] ἤτην ἂν TJVaB Rog ἢ τὴν ἂν Ath κατήναν Ma om Mor cf 1. 1 162, 18; II 484, 16; III 320, 22; IV 146, 5 Ι ἀμεί-)

161. Περὶ μὲν οὖν τούτων ἀποχρώντως εἴρηται, πάνυ δὲ ἀνδρῶν ἔργον ἀγαθῶν ἐποιεῖτε, ἡνίκα ὑμῖν ἐνέπεσεν <ὀργή> , ὅτι Μέλητος ἢ οὗτος Ἄνυτος τὸν Σωκράτην διδάσκει τὰ δίκαια. καὶ δεῖ μὲν οὐδὲν ἴσως λόγων πρός γε τοὺς οὕτω διατεθέντας, ὅμως δὲ ἐρῶ καὶ περὶ τοῦδε.

162. Τί σοι τὸν ἄνθρωπον ἐβούλου ποιεῖν; θεοὺς θεραπεύειν ὥσπερ ἡ πόλις; οὕτω τεθεράπευκεν ἐν τοῖς ἀπάντων ὀφθαλμοῖς. γονεῖς εὖ | ποιεῖν; καὶ [*](R III 58) τοὺς ἄλλους ἐπὶ τοῦτο ἤγαγε. μηδένα ἀδικεῖν; περὶ πάντας γέγονε δίκαιος. ἀρχόντων ἀκούειν; πότ’ οὖν ὑπερεφρόνησε; τοῖς νόμοις πείθεσθαι; παραβέβηκεν [*](14 Arist. Nub. 1400) [*](νους scripsi ἀμείνω libri edd | διατρίψαντε Rog et coni Hirzel Mus. Rhen. XLII 245 at pluralis usui Libaniano bene convenit) [*](1 δὴ Ath 2 τί VaB Mor „mallem οὐδέν τι ἐχαλίνωσεν“ Re cui oblocutus est lacobsius Lect 283 Not 48 | οὐκ delen- dum censeo cum Hirzelio | ἐχαλίνωσεν Β Rog qui τί ἐχαλίνωσεν ἄν (quid enim eorum furorem frenasset?) coni 3 ἄν inserui | οἵ ΜαΒ | ἀνήεσαν Ath 4 οὖν om Ma 6 ἐνέπεσε Α sed in ἐνέπεσεν corr m 2, Rog ἐνέπεσέ | ὀργή inserui, γέλως ante ὑμῖν Cobet Mnem. III 155, θαῦμα vel simile Gasda om libri edd | τί Α sed in ὅτι corr m 2, Re Rog εἰ Cobet | μέλιτος UVaB Mor Re | οὗτός γ’ coni Re 7 Σωκράτη CA | διδάσκοι AMaAthUVa Re Rog διδάσκειν δικαιοῖ Sintenis at cf p. 108, 4) [*](11 θεραπεύειν θεοὺς Μα | θεοὺς δὲ Ath | signum interrogatio- nis post πόλις posui cum Β (comma Ma), post θεραπεύειν reli- qui libri edd 12 εὐποιεῖν CAUVaB Re εὑ ποιεῖς Ath 13 τοῦτ’ Re Rog | ἤγαγεν Ma | μηδὲν Α sed in μηδένα corr, UVaB 14 πότ’ οὖν] πότε Mor 15 ὑπερεφρόνησεν Rog ὑπὲρ οὐδένα ἐφρόνησε Ma | signum interrogationis post ὑπερε- φρόνησε posui cum Rog, colon MaB, comma Ath, punctum Mor om reliqui libri Re)

τί οὖν ἃ ποιῶν τε γεγήρακε καὶ τοὺς ἄλλους ποιεῖν ἀξιῶν, ταῦθ’ ὡς ἀγνοοῦντα διδάσκεις; ὥσπερ ἂν εἴ τις Μέλητον διδάσκοι, πῶς ἄν [τις] τεχνικῶς συκοφαντοίη. μεθ’ οὗ κατηγορῶν, ὦ πάν- των ἀναιδέστατε, σὺ τολμᾷς καλεῖν Σωκράτην τυραν- νικόν; πόθεν ἐλπίσας εἶναι πιθανός; ἐκ τῆς ἀπονοίας; ἐκ τοῦ θράσους; ἀπὸ τοῦ χρημάτων ἐρᾶν; ἀπὸ δεί- πνων πολυτελῶν; ἀπὸ τῆς ἐσθῆτος; ἀπὸ τῶν ἀκολού- θῶν; εἰ γάρ τις ἄλλοθεν ἐπελθὼν καὶ μικρὸν χρόνον ἐνδιατρίψας καὶ κρίνων ἑκάστου τὴν γνώμην οἶς ἐώρα παραγόμενος εἰς τὸν δῆμον ἠναγκάζετο λέγειν, ὅν ἡγοῖτο δημοτικώτατον, οὐκ ἂν ὑμῖν δοκεῖ Σωκράτει δοῦναι τὴν ψῆφον, ὅν ἐώρα κρείττω μὲν πλούτου, κρείττω δὲ ἡδονῶν, περὶ δὲ τοῦ τῆς Ἀσίας δεσπότου μὴ συγχωροῦντα εὐθύς, ὡς εὐδαίμων εἴη; καὶ τί ποτ’ ἂν οἴοιτο τὰς μικρὰς τυραννίδας ὁ τὴν οὕτω λαμπρὰν οὔπω νομίζων εὐδαιμονίαν; πῶς δ’ ἂν ἐπεθύμησε πολι- τείας ᾗ τὸ μηδένα παιδείᾳ προσέχειν λυσιτελεῖ;

καὶ τί δεῖ μακρολογεῖν ἐξὸν ἐναργεστέροις καὶ σαφε- [*](12 Lys. p. 132, 37 15 Plat. Gorg. p. 470 E; Lys. p. 209 D sq.) [*](3 ταῦτα Ma 4 μέλιτον Mor Re | διδάσκοι μέλητον (μέλι- τον VaB) UVaB 5 τις libri Re Rog cancellavi τι Mor Gasda | συκοφαντοῖ Ma συκοφαντῇ AthUVaB 9 ἀκολου- θούντων C 12 προαγόμενος Va παραγενόμενος Β 13 ἡγοῖτο scripsi cum Gasda ἡγεῖτο libri edd | δοκιμώτατον AthUVaB | δοκοῖ Ma δοκῇ AthUVaB 16 καὶ] καίτοι auc- tore Re Rog | τί scripsi auctore Re cum Rog ὅ τί MaB ὅ τι reliqui libri Mor Re 19 ᾖ e Par Mor et auctore la- cobsio Lect 203 Not 49 Rog ἢ Ma εἰ reliqui libri Re | ἔχειν Ma | λυσιτελεῖν Ath 20 ἐναργεστέροις Β sed ἐν in ras m 2)

καὶ [*](R III 59) διὰ τοῦτο ἐκάλει μὲν [ὁ] Εὐρύλοχος ὁ Λαρισαῖος, ἐκάλει δὲ Σκόπας ὁ Κρανώνιος, οὐχ ἤκιστα δὲ ὁ Μα- κεδόνων ἄρχων Ἀρχέλαος, δεόμενοι, πέμποντες τοὺς ἄξοντας, ἐπιστέλλοντες, ὑπισχνούμενοι. πῶς οὖν ὁ τοὺς νέους ἐθίζων ὑπερορᾶν τῶν νόμων; αὐτῶν ἔδει μὲν τῶν ἐπιστολῶν, ἐν ἐκείναις τὸν ἄνθρωπον κάλλιστα ἂν εἴδετε, μᾶλλον δέ, τί δεῖ γραμμάτων τοῦ πράγματος αὐτοῦ βοῶντος; τριῶν γάρ, ὦ ἄνδρες, κατ’ ἐγέλασε τυ- ράννων καὶ δώρων τῶν παρ’ ἐκείνων καὶ τρυφῆς καὶ ποικίλων ἡδονῶν αἰσχυνόμενος τοὔδαφος τῶν Ἀθη- [*](6 sq. Diog. L. ΙΙ 5, 9 § 25 7 Plat. Prot. p. 339 A 8 Plat. Theag. p. 124 D; Gorg. p.470 D. Dio Chrys. XIII p. 432 R 10 Socr. epist. 1) [*](5 ἀυτῶν ἁ αὐτῶν reliqui libri Mor Re 6 δία τοῦτο Ma διατοῦτο Β | ὁ ante Εὐρύλοχος CAMa Mor Re cancel- lavi cum Rog | Εὐρύχολος Mor | Λαρισαῖος scripsi cum Cobeto Mnem. N. S. III 156 coll Diog. L. l. l. et t. IV 136, 15 Λαρισσαῖος auctore Menagio obss. in Diog. l. l. t. II (25) p. 84 (cf. Iacobs Not 49) Rog χαρίσιος (χαρήσιος Ma) libri χαρίστιος Mor Καρύστιος Re 7 σκοπᾶς CA sed in hoc in σκόπας corr m 2, MaAth Mor Re σκῶπάς UVaB | οὐχήκιστα Β 9 ἄξοντας C sed τ in ras m 2 ἀξιοῦντας AthUVaB | οὖν; Re 10 ὑπερ- ορᾶν Ma sed αν in α corr m 2 | post νόμων lacunam statuerunt Mor Gasda Rog perperam | αὐτὸς UVaB | ἔδει μὲν scripsi auctore Hefermehlio ἐδεόμην δὲ ἐδεόμην Μα) libri edd et Bentley (Socr. epp. ed. Orelli p. 408) 11 τῶν om Ath | γὰρ post ἐκείναις inseruit auctore lacobsio Not 49 Rog | κάλλιστ’ Va Re Rog 12 εἴδητε Va ἴδητε MaUB ἴδοιτε Bremi Epist. Socr. ed. Orelli p. 132 et lacobs l. l. | μάλιστα Mor delendum et καὶ pro δέ scribendum censuit Bremi | παραδειγμάτων Ma) [*](14 ἐκείνων scripsi ἐκείνοις libri edd)

οὐ τοίνυν ὡς καλοῦντες διήμαρτον, ἀφίσταντο τῆς πείρας, ἀλλ’ ἀκούοντες ἀνά- λωτον εἶναι χρήμασιν οἴκοι καθημένῳ προὔτεινον. ὁ δ’ οὐ μετριώτερον ἡγούμενος τοῦ βαδίζειν ἐκεῖσε ἐκεῖθεν τὸ κερδαίνειν διεώσατο καὶ δυνάμενος εὐπο- ρεῖν τούτων μᾶλλον οἶς ἀπὸ τοῦ συκοφαντεῖν ἡ πρόσ- ὀδὸς ἔμεινεν ἐπὶ τῆς πενίας ἡδέως οὐδ’ ἂν Θεττα- λίαν ὅλην, εἴ τις ἐδίδου, λαβών.

167. Τοῦτον οὖν ἀποκτενεῖτε καὶ διὰ τοὺς Ἀνύτου λόγους ὑπερόψεσθε τοὺς ὅρκους; οὐ δείσετε τὴν ὀργὴν τῶν θεῶν; οὐ πρὸς τὰ ἔργα βλέψετε τὰς βλασφημίας [*](R III 60) ἀφέντες 5 οὐκ ἐγκαλέσετε | τοῖς ποιηταῖς ἀντὶ τῶν 16 ἐλεγχόντων; αὐτὸς μὲν Σωκράτης οὐ δεινὸν ἡγεῖται τὸ τεθνάναι, ταῦτα γὰρ αὐτὸν φιλοσοφία πέπει- κεν, ὡς ἐκεῖ τῆς ἀρετῆς κομιούμενον τὰ ἆθλα, ὡς ἕξοντα κἀκεῖ θεοὺς δεσπότας, ὡς ἐντευξόμενον αὐτόθι 20 τοῖς ποιηταῖς, ὡς ἐρησόμενον· ὑμεῖς δὲ μὴ σκοπεῖτε, [*](8 Diog. L. II 5, 9, 25 10 Plat. apol. p. 31 B 17 cf ep. 606. Plat.apol. p. 40 E sq.; Phaed. p. 63 C) [*](3 αὐτοῦ MaVaB Mor αὐτοῦ U | θεραπεύειν Β sed ερ in ras m 2 4 τοῦ τυράννου Ma 6 καθημένωι Α sed γρ καθή- μενον in marg m 2 καθημένων Ath καθήμενον CMaUVaB Mor qui καθημένῳ coni | προύτεινον Α sed ·πι· supra τει p προὔπινον C | ὃ Α 7 τοῦ C sed οῦ in ὸ corr m 2 „malim transpositis vocabulis τὸ ἐκεῖθεν κερδαίνειν“ Re 8 διεώσατο Α sed ε in ras, Β sed ε in ras m 2 διεσώσατο C sed σ eras, MaU sed in hoc σ eras, Va Mor | δυνάμεως Ma 10 πενίας Ma sed ενι in ras 4 litt m 2 | οὐδὲ Re 11 ἥτις C | λαβεῖν Ath 15 ἐγκαλέσετε C sed ε (3) in ras m 2 17 ἡ inserui auctore Re cum Rog om libri Mor Re | πεποίηκεν Ma 20 σκοπῆτε Β)

μεγάλοι μὲν οὖν αὐτὸν ἐν Ἅιδου περιμένουσι μισθοὶ βίου σώφρονος καὶ κοσμίου, λαβέτω δὲ καὶ παρ’ ὑμῶν, ὦ Ἀθηναῖοι, τοὺς ὀφειλομένους, ὅτι πένης ἄνθρωπος γυναικὶ συνοι- κῶν, παιδία τρέφων, ἐπὶ μὲν τὸ συλλέγειν ἀργύριον καὶ δι᾿ ὧν ἂν ὑπῆρχε τρυφᾶν οὐκ ἐτράπετο, διδάξας δὲ τοὺς ἔνδον ἀνέχεσθαι τῆς τύχης κοινὸς ἐπίτροπος περιῄει τῶν πολιτῶν ζητῶν καὶ πυνθανόμενος, εἰ· τῳ παῖς ὑπὸ μέθης ἢ κύβων ἤ τινος ἄλλου διέφθαρται κακοῦ, καταβοῶν πατέρων ῥᾳθυμούντων, ἐπεγείρων στρατηγοὺς καθεύδοντας, ἐνάγων εἰς φροντίδας ῥήτο- ρας, λυπῶν λύπην τὴν λυσιτελοῦσαν. ἐώρα γὰρ καὶ τοὺς ἰατροὺς ταύτην ἰόντας.

τούτων ἦν μιμητὴς περὶ τὸ βέλτιον μέρος. οἱ μὲν γὰρ τοῖς σώμασι βοη- θοῦσιν, ὁ δὲ τὴν ψυχὴν ἐπηνώρθου. τοῖς μὲν οὖν τὸ φαυλότερον ἰωμένοις ἔχετε χάριν, καὶ καλῶς ποιεῖτε, τὸν δ’ ὑπὲρ τοῦ τιμιωτέρου πεπονηκότα ἀποκτενεῖτε; καὶ τοῦτο λήψεται μισθόν, ὅτι πάντας Ἀθηναίους ἐβούλετο καλοὺς κἀγαθοὺς εἶναι; καὶ | ὁ μὲν [*](R III 61) [*](15 Plat. Prot. p. 340 E 22 Plat. apol. p. 30 A sq.) [*](2 τὴν τοῦ σωκράτους Ma | ὀμωμόκατε MaB 4 οὖν om Mor 5 μισθοὶ περιμένουσι UVaB 6 δὴ Β | ὑμῶν Β sed ων in ras m 2 ἡμῶν Mor | θεοί Ath 8 τῶ Ma 11 ἐπῄει Ath | τις Mor 12 ἢ] καὶ AthUVaB 14 στρατοὺς Mor στρα- τούς, στρατηγοὺς καθεύδοντας ἐνάγων εἰς φροντίδας, ῥήτορας λυπῶν coni Re, cui oblocutus est Iacobs Lect 203 15 τὴν λύπην τὴν Rog | τινα? 17 βέλτιστον VaB 18 οἱ et ἐπην- ώρθουν Ma 20 τιμιωτάτου Mor | ἀποκτενεῖτε scripsi auc- tore Cobeto Mnem. III 156 cum Rog ἀποκτείνετε libri Mor Re)

κλαύσατε, παιδία δυστυχῆ. κλαῦσον, Ξανθίππη ταλαίπωρε. Σωκράτης μὲν οὐδέποτε τοῦτο ποιήσει, θαρρεῖ γὰρ τὴν τελευτὴν καὶ τὴν ἀποδημίαν οὐ δέδοικεν. πολὺ γὰρ τῶν ἐνταῦθα τόπων ἡδίων, ὧς λόγος, ὁ τοῖς δικαίοις ἡτοιμασμένος. οὔκουν αἰσχρὰν ζητήσει σωτηρίαν οὐδὲ τὴν μελετηθεῖσαν ἀνδρίαν ἐν τῷ δικαστηρίῳ καταλύσει νομίζων ἀμφοτέροις αἰσχρὰν εἶναι τὴν ἱκετείαν, καὶ αὑτῷ καὶ τῇ πόλει, τῷ τὸν δο- κοῦντα σοφὸν ὧσπέρ τινα βάρβαρον φρίττειν τὸν θάνατον. ἀλλ’ ὑμεῖς δεήθητε τῶν δικαστῶν, ἀντιβο- λήσατε, δακρύσατε.

καὶ αὐτὸς δὲ οὐκ ὀκνήσω μεθ’ ὑμῶν. ἄνδρες Ἀθηναῖοι, φίλον εἰλικρινῆ, χρηστὸν ἄνδρα, σύμβουλον ἀγαθόν, πολίτην δίκαιον, λυπηρὸν μὲν ἐνίοις, συμφέροντα δὲ τοῖς εὐνοοῦσι σώσατε, διατηρήσατε. στρατηγεῖν μὲν οὐκ ἂν δύναιτο, σωφρο- νίζειν δὲ ἐπίσταται. στόλον μὲν ἄγων οὐκ ἂν ἐκπλεύ- σειεν, ἐκπλεῖν δὲ πολλοὺς νέους εἰς ὕβριν οὐκ ἂν ἐῴη. μέγα μὲν ὑμῖν οἱ νόμοι καὶ ἡ τῶν δικαζόντων ψῆφος, μικρὸν δὲ οὐδὲ Σωκράτης τηρῶν πλημμελοῦν- [*](9 cf p. 129, 17) [*](2 τοὺς om Mor 3 φεύξονται Ma 7 πείσει vel παύσει coni lacobs Lect 203 | θαρρεῖ Ma sed ε in ras m 2 8 δέδοικε MaU | ἡδίων, ὧς] ἢ δίωνος Ath 9 αἰσχρὰν post σωτηρίαν in marg inser Ma 10 σωτηρίαν Β sed σωτη in ras m 2 | ἀνδρείαν U | ἐν om Mor 12 τῷ] τὸ MaAth Mor 16 εἱλικρινῆ MaB 18 νοοῦσι Ma 20 στόλον μὲν <νεῶν>? cf. Thuc. l 31,1 21 νέους εἰς scripsi ἐνεὶς CAAth Mor Re ἐνιεὶς MaUVaB εἰς auctore Re Rog 22 μὲν om C 23 πλημελοῦντας MaB)

πό- σους | οἴεσθε διὰ τοῦτον ἀμελήσαντας ἂν υἱέων R III 62 ἐπιμεμελῆσθαι; πόσους πολεμήσαντας ἂν ἀδελφοῖς οὐ τολμῆσαι; πόσους κακώσαντας <ἂν> γονεῖς τεθεραπευ- κεναὶ; πρὸ γὰρ τῶν δικαστηρίων ἐφοβοῦντο τὰς ἐπι- τιμήσεις Σωκράτους εἰδότες ὅτι κατήγορον μὲν ἔνι ἐκ- πρίασθαι, λογιστὴν δὲ τοιοῦτον καὶ τῶν δικαίων φύ- λακα τῶν ἀμηχάνων διαφυγεῖν ἢ πεῖσαι σιγᾶν. διὰ τοῦτ’ οὖν ἀποθανεῖται καὶ δώσει δίκην, ὅτι βελτίους ἐν οἶς ἔδακνε καθίστη;

καὶ τῶν μὲν παρ’ ἐκείνου λόγων ἀπαλλαγῆναι ζητεῖτε, τὸν δὲ ἐπὶ τούτοις ἐσό- μενον οὐ δεδοίκατε λόγον, ὅτι Ἀθηναῖοι βουλόμενοι περὶ πάντα μᾶλλον ἢ τὰς ψυχὰς ἐσπουδακέναι καὶ πλουτεῖν μετ’ ἀφροσύνης πολίτην τινὰ αὑτῶν ταῦτα οὐκ ἐπιτρέποντα, ἀλλ’ αἰσχυνόμενον καὶ λυπούμενον καὶ προσιόντα καὶ νουθετοῦντα <καὶ> κοινόν τινα πάντων ἐπιμελητὴν περινοστοῦντα, καθάπερ τινὰ πολέ- μιον τῶν πολλάκις δῃωσάντων τὴν χώραν, ἀπέκτειναν οὐ βίον, οὐ λόγους, οὐ πράξεις, οὐκ αὐτὸ τὸ γῆρας αἰδεσθέντες; μικρὰν οἴεσθε ταῦτ’ εἶναι βλάβην; ἢ [*](2 cf. p. 24, 12) [*](2 λειτουργίαν ἤδη λειτουργῶν Re Rog 3 τούτων Mor 4 ἐπιμελεῖσθαι MaB Mor 5 τετολμηκέναι? | ἂν inserui auc- tore Re cum Rog om libri Mor Re 7 ἐκπρίασθαι scripsi auctore Cobeto Mnem. III 156 cum Rog coll Lys. p. 159, 20 καὶ πρίασθαι (πριᾶσθαι CA) libri Mor Re 9 διατοῦτ᾿ Ma διατοῦτο Β 10 οὖν om Β 12 δ’ CMaVa Ke Rog 13 οὐκ ἐδεδοίκατε Ma sed οὐκ ins m 2 15 μὲν μετ’ Mor | αὐτῶν scripsi cum Rog αὐτῶν libri Mor Re 16 αἰσχυνόμενον scripsi αἰσθανόμενον (αἰσθόμενον Ma) libri edd 17 καὶ inserui auc- tore Gasda cum Rog om libri Mor Re 20 λόγον UVaB Mor) [*](21 αἰδεσθέντας C | signum interrogationis posui cum Mor, punctum libri Re Rog | ταύτην Cobet LIBANIUS ed. Foerster. V. 8)