Oratio 64

φέρε γάρ, οὐ κίνησιν τῶν μελῶν σύντονον μετά τινων σχημάτων καὶ ῥυθμῶν τὴν ὄρχησιν εἶναι λέγεις; οὐκοῦν τὸν μὲν ἀργότερον ἐν τούτοις φαυλότερον ὀρχηστὴν τίθης, τὸν δὲ ὀξύτερον ἀμείνω; πᾶσα ἀνάγκη. πότερον οὖν οἵδε ἐκείνων ἧττον κινοῦνται; καὶ τίς ἂν εἰπεῖν τοῦτο τολμήσειεν; ἀλλὰ

κατηγόρει δὴ καὶ τῶν νῦν ἡνιόχων διὰ τὴν πολυπειρίαν καὶ τόλμαν καὶ μηχανὰς καὶ τὸ μηδὲν ὀκνεῖν, οἱ πρὸς τῷ τά αὐτῶν [*](R III 368) εὐθύνειν ἄρματα καὶ | τοῖς ἀλλοτρίοις ἐπιβάλ- λουσι τὰς χεῖρας τῶν πρὸ τούτων τάχει τῶν ἵππων ὡς τὰ πολλὰ θαρρούντων καὶ οὐκ ἀπείρων μὲν ὄντων τῆς τέχνης, οὐ τοσοῦτον δὲ κεκτημένων. κατηγόρει καὶ Πυρρίχου δείξαντος ὄρχησιν ἔχουσάν τι τῆς πρε- [*](7 II κ 483; Od. ω 184 15 [Luc.] salt. 9) [*](1 τοσούτῳ scripsi e PaMMaClBV τοσοῦτο U τοσοῦτον Μο Ρ sed in hoc ν eras, Va edd cf. p. 466, 11 ; t. IV p. 30, 3; 55, 3 R πλέον scripsi e MV coll. t. III 309, 2 πλεῖον MoPPaUMa sed in hoc ε supra εῖ m 2, ClB edd | ὅσῳ scripsi e BV ὅσον reliqui libri edd | ἐκεῖνοι Μα sed ι (2) add m 2, Va sed (2) add m 2 et ων suprascr alia m secundae proxima | ὥστε Va 2 θήσωμεν Va | κρατοῦσιν Va 3 δόξουσι· Va δόξωσι. Β | ἃ om τὰ PaUBV ὃ PRe et olim ego 4 ὀρχήσεως Ρ sed σεως in ras m 4 | ἐστιν inserui e MMaCl om reliqui libri edd | ὅτε V ἐστὶ Va | μάλιστα Ρ sed στ in ras m 4 | τῷ κινεῖσθαι Va sed τῆ κινήσει in marg m 2 6 δευτέρους Μ 8 τινὰς Cl | κατηγορεῖ Mo Mor | δὴ scripsi e PaMMaClBVVa δὲ reliqui libri edd 10 ὀκνεῖν (oἳ om) πρὸς Va | τῶ Μα sed ῶ in ras m 2 om Cl τὸ Va | τὰ] ταῦτα Cl | αὐτῶν scripsi e PaVVa ἀυτῶν U αὐτῶν MoMMaClB Mor ἑαυτῶν P Re) [*](11 εὐθύνειν Μα sed ἰ supra εὑ m 2 εὐθήνειν Μο Re (sed „malim ἰθύνειν“) ἰθύνειν Μ 12 τούτου Μα sed ων supra ου m 2 | ἵππων Ρ sed ω in ras m 2 13 ταπολλὰ ΜΒ 15 δὲ ante καὶ MMaB | πυρρίχου Ρ sed ρ alterum suprascr πυρίχου Μο Mor)

ὠρχοῦντο ἑτέρως. πάλαι τοῦτο εὐδοκίμει. νῦν ἐπέδωκεν ἡ κίνησις. τοῦτο κρατείτω. ἢ ταῖς μὲν ἄλλαις τέχναις δώσομεν προβαίνειν κατὰ τὴν εὕρεσιν, ταύτην δέ, εἴ τι σοφώτερον εὗρε, μισήσομεν; καὶ οὐκ ἀκουσόμεθα τοῦ λέγοντος ὡς ἐν ταῖς τέχναις τά ἐπι- γιγνόμενα κρατεῖ;

31. Νὴ Δία, λύμη γάρ πόλεων εἰσικαὶ οἴκων, καὶ ὅστις εἰς αὐτοὺς βλέπει, διόλωλε καὶ τὸ μὴ τούτων ἀπηλλάχθαι κακῶν ἔσχστον. ἡ μὲν κατα- δρομὴ γενναία τοῦ λόγου καὶ τοῖς χειμάρροις ἐοικυῖα πάντα τὰ χείριστα ταῖς τούτων ἀνατιθεῖσα κεφαλαῖς, ἀπόδειξις δὲ ἢ μείζων ἢ ἐλάττων οὐδαμοῦ. εἰ μὲν οὖν ἀρκεῖ καλέσαι κάκίστον καὶ τὸ ῥῆμα τὴν πίστιν ἔχει, τῶν ὀρχηστῶν οὐδὲν μιαρώτερον, ὡς οὐκ ἴσθ’ ὅ τι παραλέλοιπεν ὁ ἀνὴρ τῆς εἰς αὐτοὺς βλασφημίας· εἰ δὲ χωρὶς ἔλεγχός τε καὶ τὸ κακῶς εἰπεῖν, | ἀκη- [*](R III 359) [*](7 Thuc. Ι 71, 2 9 cf. p. 426, 8; 473, 10 11 cf. t. Ι 356, 7) [*](2 ἐκεῖνο cum ras 1 litt post ο U | τί MoBVMor | ἐκώλυε Mor sed γρ κώλυε in marg 3 ἑτέρως πάλαι, MoUMBV ἑτέ- ρως πάλαι· Μα sed comma infrascr m 2 | εὐδοκίμει Mor sed γρ εὐδοκιμεῖ in marg | δὲ post νῦν Β 4 τοῦτο e τούτω corr Ρ 5 μετά Cobet Coll 268 6 δ’ Re | τις Mor sed γρ τι in marg | εὗρεν Va | μισήσομεν Μ sed μισήσωμεν in marg m 2 7 λέ- γοντος Μα sed λεγ in ras m 2 | τά om Mor | ἐπιγινόμενα BV ἐπιγενόμενα MMaCl 10 ὅστις — 14 οὐδαμοῦ citat Plan I. I. | αὐτὸν Μα sed ὂν in οὑς corr m 2, Cl | μὲν Plan) [*](11 κακῶν reposui e MoPPaUMMa sed in hoc ῶν ex ὸν corr m 2, BVVa κακὸν Cl Plan edd | ἦ scripsi ἡ libri edd 13 ἀνατιθεῖσα — 14 ἐλάττων reposui e PPaUMMaClBVVa Plan om Μο edd 16 ὧς] καὶ Va | ἔσθ’ ὁ τι scripsi ἔσθ’ ὅτι MMaClBVVa ἔστιν ὃ reliqui libri edd 17 ὁ eras P om MMaClBVVa | αὐτὸν Mor 18 χωρὶς ἐστὶν ἔλεγχος Va | κακῶς Ρ sed κ (2) in ras m 2 καλῶς Μο sed κακῶς in marg)

ἄξιον δὲ καὶ τῶν ῥημάτων αὐτῶν ἀκοῦσαι. οἶμαι γάρ, εἴ τις δύο ποιήσειε μερίδας τῶν ἐν ἀνθρώποις ἀπάντων κακῶν, τὴν μὲν τῶν τούτοις προσόντων, τὴν δὲ τῶν τοῖς ἄλλοις, μηδαμοῦ τἄλλαἂν εἶναι δόξαι πρὸς ταῦτα. ταυτὶ θυμὸν μὲν ἐμφανίζει πολύν, βέβλαπται δὲ [καὶ] ὁ λόγος τῷ θυμῷ. τῆς γὰρ ὑπερβολῆς γενό- μενος, τὸ πρᾶγμα δὲ οὐκ ἐξετάσας ἐξώσθη τοῦ πιθα- νοῦ. τίς γὰρ ἂν συγχωρήσαι τῶν ἄλλων ἀπάντων ὅσα παρ’ ἀνθρώποις τολμᾶται πλείω τὰ τούτων εἶναι καὶ μείζω; τούτους γὰρ μετά μὲν τῶν ἀρίστων θεῖναι ὧν οἱ μὲν ἐν λόγοις, οἱ δὲ ἐν ἔργοις τὰς αὑτῶν φύσεις ἐπεδείξαντο, οὔτ’ ἴσως εὐσεβὲς οὔθ’ ὅσιον, πάλιν δὲ τῶν πονηροτάτων κακίους ἄγειν οὐδὲ τοῦτο δίκαιον.

ἀλλ’ ἔστιν ὅστις Ἀριστείδῃ πείθεται τὸν [*](1 δεῖ om BV 3 ποιήσειεν Va ποιήσει Mo Mor, quod Iacobsius tuetur 4 τῶν om Mor 5 τῶν Ρ sed ῶ in ras m 4 om MMaClBVVa τ(??) Μο | προσόντων Μο sed σὰν supra τῶν Ρ sed ante σ ras 3 litt et ο in ras m 4 προσοῦσαν MMa sed in hoc ῦσαν in ras m 2 | τῶν inser Re om libri Mor 6 τοῖς inserui e libris sed in ras 3 litt P 4 om edd μηδέν post μηδαμοῦ Μο sed ∴ suprascr, PU edd delevi ut glossam cf. p. 96, 10 | τἄλλ' MoPaU et olim ego scripsi 8 καὶ ante ὁ Μο edd ras 3 litt Ρ delevi | ὅλος ante γενό- μενος inserendum coni Cobetus Coll 269 at cf. p. 486, 15 sq.) [*](9 καὶ ante τὸ inser Ma 2 | δὲ om MaCl | ἐξεώσθη Cobet at cf. t. Ι 174, 8; 278, 8; t. II 165, 12 10 συγχωρῆσαι BVa) [*](11 ὅσα παρ’] „malim ὅσαπιρ“ Re 12 μὲν post τούτους, non post μετά MaCl | μὲν om Μ 13 δ’ Re | ἀυτῶν U αὐτῶν ΜοΡΜΒ ἑαυτῶν MaCl om Mor 14 ἐδείξαντο Μα sed πε inser m 2, ClVa ἔδειξαν V 15 δὴ Μα | τῶν om MaCl | τάττειν MaCl 16 ἀλλ' ἔστιν ὅστις] ἀλλὰ τίς Va | ἀριστείδη MoUVa)

ὁρᾷς ταυτὶ τὰ δεσμωτήρια; ταῦτα ἐκ] τίνων ἐμπέπλησται; τῶν ἐκεῖνα κακουργούν- των ἢ τῶν ὀρχουμένων; καίτοι τίνα ἔχει λόγον τὰς πόλεις πὰρ ὧν μὲν ἀδικοῦνται τὰ μείζω, τούτους μὲν ἐᾶν ὀρχεῖσθαι, τοὺς δὲ τὰ μικρὰ λυποῦντας εἰς τὸ δεσμωτήριον ἕλκειν καὶ τοῖς μὲν ἀργύριον συλλέγειν καὶ πορίζειν ἀφορμάς, τοὺς δὲ τἀς ψυχὰς ἀφαιρεῖσθαι καὶ συνθεῖν, ἡνίκα ἂν ἀποτέμνωνται τἀς κεφαλάς; [*](2 cf. t. III 92, 1 sq.) [*](1 τῶν om Ρα | ἔδη ClVa ἕδη Ma a sed ' m 2 | Μα sed μι supra τι m 2 2 ἀνασπώντων Ρ sed ω (1) in ras m 4 3 ἀναθήματα — κατακαιόντων om Va | κατακοπτόντων Μα sed in κατασκαπτόντων corr m 2, Cl 4 τίς Va | αὐ- τῶν scripsi e PaUB sed in hoc ‘e’ corr, VVa αὐτῶν reli- qui libri edd 6 τὸ BV 7 δηλητήρια Va sed η (1) ex εἰ corr m 4 11 ἀποκτείναντες reposui e libris sed ον supra αν scr Ma 2 κτείναντες edd 12 πάντα] „malim τὸν πάντα“ Re) [*](13 ὀρχηστοῦ om BV 14 ταύτα om Va fortasse recte | ἐκ cancellavi | ἔκ τινων Va 16 τὰ inser Re om libri Mor | μείζω Μα sed in μεῖζον corr m 2 19 κεφαλὰς Μ 20 συν- θεῖν Μα sed υν in ras m 2 | ἡνίκ' Re)

πόθεν οὑν οὐ κρίνονται; πόθεν οὐ κολάζονται πάντας ἀπολιπόντες κακίᾳ; φράσον. ἀλλ’ οὐκ ἂν ἔχοις. εἰ μή, νὴ Δία γε, τὴν Ἄιδος κυνῆν ἢ τὸν Γύγου δακτύλιον ἔχοντες ἀδικοῦσιν, ὑφ’ ὧν λανθάνουσι. καὶ μὴν οὐ σέ γε λελήθασιν, ὃς οὕτω λαμπρῶς τἀκείνων τραγῳδεῖς, εἰ δὴ τἀκείνων.

οἱ δὲ ἄρχοντες οἱ τῶν πόλεων φύλακες ὅταν τοὺς μὲν λῃστὰς πέμπωσιν ἐπὶ τὸ βάραθρον, τοὺς δὲ ὀρχηστὰς ἐν τῷ θεάτρῳ καθήμενοι δωρῶνται, τί σοι δοκοῦσι ποιεῖν; τέρπεσθαι τοῖς οὐδὲν ἀδικοῦσιν ἢ πονηρίαν τιμᾶν; καὶ τά αὐτὰ κολάζειν τε καὶ τιμᾶν; μᾶλλον δὲ τὰ μὲν ἐλάττω κολάζειν τῶν κακῶν, τά δὲ μείζω τιμᾶν, εἴ γε ὀρχησταὶ τῶν λῃστῶν χαλεπώτεροι;

37. Αὐτοί τε γάρ, φησίν, αἰσχρῶς βεβιώκασι [*](8 ΙΙ. ε 845. Arist. Ach. 390. 9 Plat. Rep. Χ p. 612 Β. Luc. bis acc. § 21 cf. p. 136, 10) [*](2 δ’ Re | ἂν εἴη om V εἴη om MaClBVa 3 ἢ Μα sed in ἦ corr m 2 4 πάσχοντος MaCl 6 οὖν om BVVa | πόθεν — 8 ἔχοις citat Plan fol. 104 v 7 οὑν οὐ Plan 8 ἀλλ’ οὐκ ἂν ἔχοις om MaCl | γε inserui e BVVa om re- liqui libri edd | γυναίην Va κυνέην MaCl 9 δι’ Ρα sed γρ ὑφ’ in marg 10 λανθάνουσιν PPaUMVa Re | οὔ σε MoMB Mor | γε inserui e VVa om reliqui libri edd 11 τὰ ἐκείνων V τὰ ’κείνων MaCl τὰ κείνων Ρ sed ων in ras m 2, Va | τά κείνων MoMaClV | οἶδε Mor sed γρ οἱ δὲ in marg 12 ὅτ’ ἂν Va 13 ληστὰς ΜοΒ 14 δοκοῦσιν Va) [*](15 τέρπεσθαι Μα sed αι ex ε corr m 2 17 μείξω Μα sed μεί in ras m 2 18 λnστῶυ MoB 19 βεβιώκασιν Va)

38. Ἐκ τίνος γάρ δὴ τοῦ δικαίου φὴς ἅπαντας ὀρχηστὰς ἡταιρηκέναι; πότερα παρὰ τῶν μάντεων ἀκούσας ἢ ψῆφον ὁρῶν δικαστῶν ἐνηνεγμένην ἢ λαβὼν αὐτοὺς ὁμολογοῦντας; καὶ μὴν εἰ μέλλει τις ἀναμφισβητήτως ἐν τοῖς ἠδικηκόσι τετάξεσθαι, ταῦτα ἡγήσασθαι δεῖ, γραφήν, μαρτυρίαν, ἀπολογίαν, ἔλεγχον, γνῶσιν, εἰ δὲ μὴ ταῦτα, ὁμολογίαν. οὕτω τὸν δεῖνα προσερεῖς ἀνδροφόνον, οὕτω μοιχόν, οὕτω προδότην. ἄνευ δὲ τούτων ὁ καλῶν ἐλοιδόρησε. πῶς οὖν οὐ δεινὸν ἐπὶ μὲν τῶν ἄλλων τὸν κριθέντα μέν, οὐχ ἁλόντα δὲ καθαρὸν δοκεῖν, οἶς δὲ οὐδὲ ἐπέστη κατή- γορος, τούτους ἐν τοῖς τῶν ἐξεληλεγμένων ὀνείδεσιν εἶναι καὶ τοῖς μὲν ἄλλοις μὴ εἶναι τὴν αἰτίαν βλάβην εἰς δόξαν, τοὺς δὲ μηδὲ αἰτίαν ἐν δικαστηρίῳ λαβόν- τας ἃ τῶν ἑαλωκότων ἐστὶν ὑπομένειν;

ἄκουε τοί- [*](5 cf. p. 422, 12) [*](2 ἐφελκομένους Β 3 μέν τι Β μέντοι V | ἀντιφηφί- ζεσθαι Β 4 τηναρχὴν Β 6 ἐστιν Va 7 δὴ om UM | τοῦ om Re | φῆς Va 8 περὶ Mor 9 <ὑπὸ> a 10 αὐτούς Μα sed τοὺς in ras m 2 | μὴν εἰ μὴ Ρ sed ἢν εἰ μὴ in ras 4 litt m 2 | μέλλοι Β 11 ἀναμφισβητήτως Ρ sed ν in ras m 2 et τήτως in ras m 4 | τετάξεσθαι citat Plan fol. 104 v τετάξασθαι MaCl 12 εἰςηγήσασθαι Μα 15 ἐλοιδόρη- σεν Va 17 ἔπεστιν Va 18 τούτοις Β | ἐξεληλεγμένων Μα sed γρ ἐξηλεγμένων in marg m 2 20 τοῦ et λαβόντος Va | μὴ δὲ MoUMMaClBV | αἴτιον Ρ αἰτίαν Μ sed ex αἴτιον corr, αἴτιον in marg m 2 αἰτίου MoUMor | ἐν τῶ δι- καστηρίω Β 21 ἀλλωκότων Va sed γε ἑαλωκότων subscr m2)

40. Σὺ δ’ ἰσχυρίζῃ, φησί, πάντας σωφρονεῖν; <οὔκ,> a ἀλλ’ οὐδὲ πάντας γε πορνεύεσθαι φαίην ἄν. [*](1 cf. p. 453, 14; Plat. Charm. p. 163 Β) [*](1 εἰσὶν Va | ἐποικήματος Va 2 τὰ om Μ 3 πράτ- τειν MaCl | οὐκ inser P 2 om Μ οὑν Μο | πληγεῖσιν ὑφ’ ὁτουοῦν citat Plan 4 ὁτουοῦν Ρ sed υ (1) in ras m 2 ὅτου οὑν Va Plan 5 ἔστιν Va 8 αὐτούς MMaCl | ἀπεστέρουν Cl sed ἀ ex ὑ corr m 2 9 περιρρήξεις Re 10 κελεύεις Β | εἰσὶ MoPM sed in hoc in εἴσῃ corr m 5, MaClBVa Mor | οὖν om Β Ι καλῶς ἃ scripsi e PaMaClBVVa ἃ καλῶς reliqui li- bri edd 11 τὸν νόμον BV sed in hoc τὸν in τῶν corr et ω in νόμον supra ο m rec τῶν νέων Mor | ὅτ' ἂν Va 12 τρέχῃ — δικαστὴν citat Plan | τρέχει Plan | συνοργίζονται Μο Μορ 14 τῷ — 15 γένει citat Plan | τῷ Μα sed τ in ras 2 litt m 2 | πότ' Va | τὴν — 15 γένει] ταῦτα ποιεῖς Plan | πορνίαν Va 16 ἰσχυρίζη Ρ sed η in ras m 2 ἰσχυρίζει Va φησὶν Va | πάντας σωφρονεῖν in lac Va 2 17 οὔκ inserui auctore Re „interponendum videture οὐ “) om libri edd | οὐ Μ | γε om MaCl | φαίην scripsi e PUMMaCl Β VVa φαίην Μο φαίης reliqui libri edd)

καὶ μὴν καὶ τὸν παρ’ ἡμῖν ποτε λάμψαντα τὸν ὁμώνυμον τοῦ παλαιοῦ βουκόλου, παρ’ ᾧ περὶ τοῦ κάλλους ἐκρί- θησαν αἱ θεαί, σοφιστὴς Τύριος, ὃς τῇ γλώττη̣ τὰ τοῦ Ποσειδῶνος ἴσχυε σείων τε καἲ τινάσσων ἅπαντα, τοῦτον οὕτως ἐθρήνησε κείμενον καὶ μεγαλοπρεπὲς ἐντάφιον αὐιῷ τὸν λόγον ἔδωκεν, ὥστ’ οὐκ οἷδ’ ὅ τι ἂν ἐζήτησε μεῖζον, εἰ σοφιστὴν οἰχόμενον ἐτίμα. ὅς γε καὶ τοῦτ’ αὀτὸ προσειπεῖν ἠξίωσε τὸν ὀρχηστήν. [*](8 ἤγουν Ἀλέξανδρον Va 2) [*](8 Paris cf. Io. Mal. Χ p. 263 ed. Bonn. Capitol. vit. Ver. c. 8. cf. L. Friedlaender, Sittengeschichte Roms II 623 6. 10 Hadrianus cf. Philostr. vit. soph. II 10, 7. Rohde Mus. Rh. XLI 189.) [*](1 ποιεῖσθαι Va sed ῆσαι supra εἷσθαι m 2 3 λεγόντων om MaClBVVa | εἴς Μα sed εἴ in ras m 2 ὡς ἁ 4 ἐπαι- νοῦνται — 6 ἄσκησιν in marg Mo 2 | φασὶν Va | καὶ ante ἐν BV ὁ πεποιῆσθαι scripsi e MaClBV πεποιεῖσθαι Va ποιεῖσθαι reliqui libri edd | ὡς MaCl 6 ἐπὶ παῖδας reposui e Μο sed ὑπὸ παιδία in marg, PUMMaClVVa cum Cobeto Coll 269 et Misc 153 ὑπὸ παιδία Pa Mor ἐπὶ παιδία Re) [*](7 καὶ (2) — 14 ἐτίμα όσγε citat Plan 8 μὴν καὶ] μήν γε Va | παρ’ — λάμψαντα om Plan | καὶ ante τὸν Μόρα BV Mor Re qui aut καὶ aut τὸν delendum coni delevi 9 περὶ Μα sed περ in ras m 2 et cum ὧ copul 11 ἴσχυεν Va 12 τοῦτον Μα sed ν add m 2 τοῦτο τοῦτον οὗτος οὕτως Va | ἐθρήνησεν Va 13 ὅτι MoMaClB Plan ὅσγε Plan sed del 15 τοῦτο MaCl)

42. Ὁρῶμεν | δήτοι καὶ αὐτοὶ τοὺς πλείονας ἐν τῇ νεότητι φρουρουμένους τοὺς μὲν ὑπὸ μητέρων, τοὺς δὲ ὑπὸ πατέρων, εἰσὶ δὲ οἷς ἀντὶ τούτων ἀδελφοὶ κατέστησαν, καὶ τοὺς περὶ ταῦτα ἐσπουδακότας κατα- ρωμένους τοῖς φύλαξιν. οὐκ ἄρα ταὐτά ὁρῶμεν περὶ τοὺς νέους τῶν ὀρχηστῶν; οὖς ἀπαλλάττει τῆς τοι- αύτης φυλακῆς ὁ τοὺς κινδύνους παρελθὼν χρόνος. δεδόσθω δὴ τοὺς οὐ φρουρουμένους ὀλισθεῖν. ἀλλ’ οὐχ οἵ γε φροντίδος τετυχηκότες ὠλισθήκασιν. οὐκοῦν ἔστιν ἐν ὀρχήσει ζῶντα σωφρονεῖν.

πῶς οὖν ἄπαντες ὀρχησταὶ πόρνοι; ἕως γὰρ ἂν εἷς ἐν τῇ τέχνῃ φαίνηται σεσωφρονηκώς, οὐδεμίαν ἀνάγκην ἔχει τὸν ὀρχούμενον πεπρακέναι τὴν ὤραν. εἰ μὲν γὰρ ἕν τι καὶ τοῦτο ἦν τῶν συνιστώντων τὴν τέχνην καὶ οὐκ ἣν λαβεῖν ἐκείνην ἄνευ τοῦ τὸ σῶμα καταισχῦναι, κοινὸν ἂν ἣν κατά πάντων τῶν ἐν ὀρχήσει τοὔνειδος. εἰ δ’ ἔστι καὶ σωφρονοῦντα ὀρχηστὴν ἀγαθὸν εἶναι [*](1 αὑτὸν Ρ sed ‘ in ras m 5, Μ sed supra α spir eras αὐτὸν U αὐτὸν reliqui libri Mor | καταρυπαίνειν BVVa 3 δήτοι scripsi e PaUBV δήτι MoPMMaCl Mor δέ τοι Va δῆτα Re 4 μέν ante τῇ MoPPaUMBV et inser Ma 2 edd delevi 5 εἰδὶν Va 7 ἄρα scripsi e MMaVa et γρ in marg Mor ἆρα reliqui libri edd „malim οὐ κάρτα δέ ταῦτα ὁρῶμεν“ Re | ταὐτὰ scripsi e Va ταῦτα reliqui libri edd 8 signum interrogationis post ὀρχηστῶν posui, punctum MaCl, comma reliqui libri edd | προτέρας Va et olim ego 10 δι- δὀσθω Ρα | φρονουμένους Μο et γρ in marg Mor 11 οὐχ om BV | οὐκ ante ὠλισθήκασιν V et inser B 2 13 ἂν om Β 14 φαίνηται Μα sed η in ras m 2 φαίνεται ΜοΒ Μορ | σεσωφρο- νικὼς Mor | οὐδὲ μίαν MaCl 15 <τὸ> a τὸν? 17 τὴν ante ἐκείνην MaClB VVa | καταισχῦναι scripsi e Μ καταισχύναι reliqui libri edd 18 ἦν om Re | ἐνορχήσει Cl 19 ἐστὶν Va | ἀγαθόν om Μα sed in marg post εἶναι inser m 2, CIBV)

πά- λῖν τις ἰατρός, ᾧ σώζειν προείρητο παρὰ τῆς τέχνης, ἐξεπίτηδες ἀπήνεγκε τὸν νοσοῦντα. τοῦτ’ οὖν ἰατρικῆς τὸ διαφθείρειν; οὐ μὰ Δία, ἀλλὰ τὸ σώζειν. ὁ δὲ ἐγένετο κακὸς ἐν τῇ τέχνῃ. τοῦτο δὲ οὐ κακία τῆς τέχνης. οὐδὲ γάρ, εἴ τις ῥητορικὴν μανθάνων ἑται- ῥεῖν εἴλετο οὐδ’ εἴ τις ἡνίοχος ὧν μετέδωκε τῆς ὥρας [*](1 γε om Pa a | ὅσῳπερ scripsi e PaUMaClBVVa περ reliqui libri edd | ἂν om UB 2 τὴν ἡδονὴν Μα sed τὰς ἡδονὰς suprascr m 2, Cl 3 οὐ — 15 τένης omissa γὰρ particula citat Macar fol. 93 5 πραγμάτων] ἐπιτηδευμάτων ἅπερ οὗτοι διέρχονται Macar | οἶον — 13 σώζειν om Macar | εἰ δὴ Va | τίς MaClBVa | φιλοσόφων Μα sed in φιλοσο- φῶν corr m 2, Cl 6 χρημάτων] τῶν πραγμάτων Β V 7 προσήχθη MaCl | αὐτή Va | ἐδίδασκεν Va num διδάσκει?) [*](8 ἔστιν Va | τἑ Va sed τ in ras m 4 om MaCl | γίνεται UMMaClBV 9 ἡ Μ sed εἰ suprascr m 2 10 τῆς om Μ) [*](11 τίς MaClBVVa 12 ἐπίτηδες Re | ἀνῄρηκέ Μα | τοῦτ’ scripsi e PPaMMaClBV τοῦτο reliqui libri edd 13 προῄρητο προῄρητο Mor) παρὰ τῆς τέχνης MoMa sed in hoc del, Cl Mor, προείρητο γὰρ παρὰ τῆς τέχνης Re post σώ- ζειν delevi | ἐξεπίτηδες ἀπήνεγκε τὸν νοσοῦντα post τέχνης Μα sed del | ὃ δὲ Μο βοά ᾧ supra ὃ m 2 οὐδέ γάρ εἰ Macar) [*](14 ἐγένετό τις Macar | τοῦτο — 15 τέχνης] τῆς τέχνης τοῦτο κακία. ἀλλὰ τῆς τοῦ δρῶντος γνώμης ἡ μοχθηρία Macar | δὲ om MMaClVa 15 μανθάνων om Μα sed in marg inser m 2, Cl 16 μετέδωκεν Va)

45. Ἔχω δὲ κἀκεῖνο λέγειν ἰσχυρόν, ὥς γε ἐμαυτὸν πείθω. εἰ μὲν ἅπαντες οἱ ζῶντες ἐν ἄλλοις ἐπιτηδεύ- μασι πάντες ἐφεξῆς ἐγένοντο τοῦ Ναρκίσσου ζηλωταὶ καὶ τούς αὑτῶν γονεῖς εὐδαίμονας καὶ τιμίους ἀπέ- δειξαν τῇ σφῶν αὐτῶν σωφροσύνῃ καὶ τὸ τῆς ἀκρα- σίας ἐν τοῖς ὀρχουμένοις ὥριστο, πολλῆς ἀνοίας, μᾶλλον δὲ μανίας τοῖς ἃ προσήκει κακῶς λέγουσιν ἐν- ἀντιοῦσθαι· εἰ δὲ οὐ τέχναις τὸ σωφρονεῖν καὶ μὴ [*](1 Soph. Ο. C. 714 10 Con. narr. 24. Ovid. Met. III 364 sq. 391 sq.) [*](1 ὑβρισταῖς Ma a sed ἐρασταῖς suprascr m 2, Cl | δῶνος δωρεάν scripsi e MoPaUMMaClBVVa δωρεὰν ποσει- δῶνος Ρ edd 2 διαβεβλήκασι MaCl | ἀλλ’ — 3 ἀπολω- λέκασι om Μα sed in marg inser m 2, Cl | οἱ Ma 2 BVa 3 αὐτῶν MoPMBMor | ἀπολωλέκασιν Va ἀπολελώκασι Μα 2 sed ελω in ωλέ corr m 3 | εἰ om MaVa 4 ἔδωκεν Va αὐτὸν MoMaVa ’ in ‘ corr Ma 2 Va 4 | ὀρχησταῖς Mor ἐθέλουσιν Va 5 ἀπολεῖται Va 6 γὰρ] om MaCl ὡς Va ὑπὲρ MaClBVa | αὐτοῦ Β | ὀρχηστῶν MaCl 7 ὅστις ΒV 8 ἰσχυρὸν inser Ma 2 om Cl | ὥσγε Va sed γ e τ corr m 2 9 εἰ ex οἱ corr Ma 2 | γάρ ante ἄπαντες Β 10 ἐξῆς Μα sed in ἐφεξῆς corr m 2, Cl 11 αὐτῶν MoPM CIB | εὐδαίμο cum ras —4 litt U | καὶ τιμίους om Ρα UBVVa Re | ἀπέδειξαν τῇ σφῶν αὐτῶν scripsi e ΡαUMa sed in hoc ἑ supra ἀ m 2, CIBVVa τῇ σφῶν αὐτῶν ἀπέ- δειξαν reliqui libri edd ἀπέδειξαν Va sed ν add m 2 14 μανίας Μα sed αν in ras m 2 | οἶς Va | num ὃ scri- bendum? | καλῶς MaClB | λέγειν Μα sed ουσιν suprascr m 2, Cl 15 δ’ Re)

ἐγὼ γὰρ καὶ τῇ Πινδάρου ψήφῳ περὶ τῆς φύσεως ἕπομαι κράτιστον αὐτὴν ὁριζομένῃ πανταχοῦ καὶ τῇ γε Εὐρι- πίδου πειθόμενος οὐκ αἰσχύνομαι. τί οὖν Εὐριπίδης | λέγει τῆς Ἑλένης φειδομένης τῶν τριχῶν ἐν ᾧ δεῖ R III 366 τιμῆσαι τῆς ἀδελφῆς τὸν τάφον;

τὸ δέ γε βέβαιον αὐτῆς ἑτέρωθι δηλοῖ λέγων·

ὅ τι γὰρ φύσις ἀνέρι δῷ, τόδ’ οὔποτ’ ἂν ἐξέλοις. μάτην οὖν προσάγεις τὰς μαθήσεις ὡς μετακινήσων τὴν φύσιν. ὅ τι γὰρ ἐκείνη δέδωκε, τοῦτο πάγιον ἕστηκε καὶ οὐ τοῖς ἔθεσιν εἴκουσιν αἰ φύσεις, ἀλλ’ ἡ τούτων ἰσχὺς ἀνωτέρα τῶν ἐθῶν. τί οὖν ὁ λόγος σημαίνει; ὁ φύσει σωφροσύνῃ χαίρων οὐκ ἂν ὀρχού- μενος γένοιτο πόρνος. ὁ φύσει ῥέπων εἰς ἀκρασίαν οὐκ ἂν ἀγόμενος εἰς σωφροσύνην ἐπιδοίη.

διὰ τοῦτο ἤδη τινὲς <οἴπερ> a ἔζων ἐν μέσῳ παιδαγωγῶν πολλοῖς ὀφθαλμοῖς κεκυκλωμένοι πανταχόθεν ἀπειλαῖς, φόβοις, ἐλπίδι πληγῶν, ταῦτα πάντα ὑπερβάντες τὰ τειχία διελέχθησαν τοῖς ἐρασταῖς, οὕτω γὰρ εὐπρεπὲς εἰπεῖν, τίνος ἕνεκεν; ὅτι φύσει μάχεσθαι ἔργον. οἶδα δ’ ἔγωγέ τινας ὡραίους μὲν ὑπὲρ τὸν Ὑάκινθον, [*](1 Soph. fr. 739 N 2 4 cf. t. III p. 50, 7 R 15 Dem. p. 716, 21) [*](1 φωνὴν Ρ sed η in ras m 4 | δήπου om Μ 3 „malim ὅ τι φύσις ἀνδρὶ δῷ“ Re | τὸ δ’ Μ | ἐξέλῃς Μα sed ς add m 2 4 οὖν] φησὶ Va et olim ego scripsi | προσάγεις Μα sed ἀγεὶς in ras m 2 5 ὅτι Μο | ἐκείνη Μα sed οις supra η m 2 | δέδωκεν Μα 6 ἕστηκεν Va | οὐ — 10 ἐπιδοίη citat Plan 7 τί — 8 σημαίνει;] εἰ γοῦν Plan 8 σημαίνει Μορ sed γρ σημαίνειν in marg | ὁ om Plan 10 ὀρχούμενος olim scripsi | δία τοῦτο MClB διατοῦτο MoV 11 οἵπερ inserui οἳ Iacobs Lectt 210 | ἔζων om Va delendum aut cum ζῶντες mutandum censuit Re 12 πολλοῖς — κεκυκλωμένοι citat Plan | κεκυκλωμένοι legi nequit in Μα κεκωλυμένοι Cl) [*](13 πάντα ταῦτα Va et olim ego scripsi 14 διελέχθησαν Ρ sed ἔχθη in ras m 4, Cl sed ἑ (1) in ει corr m 2 διειλέχθησαν Ma a 15 οἶδα — 451, 3 πώποτε citat Plan 16 δ’ cum P 2 Ma 2 om reliqui libri Plan edd | ὡραίους scripsi ὥρᾳ libri Plan edd)

πόθεν δὴ καὶ τοῦτο οὕτως ἔχει; παρ’ Εὐριπίδου δέχου τὴν ἀπόκρισιν λέγοντος ὧς ἡ σώφρων οὐδ’ ἂν ἐν βακχεύμασι διαφθαρείη. παῦ- σαι δὴ τὴν ὄρχησιν συκοφαντῶν κἂν ἴδης ὀρχηστὴν ἀκόλαστον, ἐκεῖνο λέγε πρὸς σαυτόν, ὡς οὗτος μέντοι καὶ σκυτοτόμος ὢν ἢ τἕκτων γύννις ἂν ἦν, κἂν ἴδῃς τέκτονα σωφρονοῦντα, πάλιν ἐκεῖνο λέγε πρὸς σαυτόν, ὡς οὗτος οὐδ’ ἂν ἐν ὀρχήσει τὸ σωφρονεῖν ἀπώλλυ.

50. Τὰς γὰρ κόμας, φησίν, ὑπὲρ τὴν Φαίδραν ἠσκήκασι. τί μᾶλλον ἢ κατὰ Θετταλοὺς τοὺς τῷ Σπερχειῷ τρέφοντας τὰς τρίχας; ἐπεὶ καὶ οὗτοι οὐ κείρονται ἀλλ’ ἢ Διονύσῳ θεάτρων ἐφόρῳ θεῷ, καθά- περ ἐκεῖνοι τῷ ποταμῷ εἰ μὲν οὖν αὐτὸ τὸ τῇ κόμῃ συγχωρεῖν προβαίνειν αἰτιᾷ, καρηκομόωντας ’Αχαι- οὺς ἀκούεις· εἰ δὲ τὸ προσάγειν ἐπιμέλειαν τῇ κόμῃ, Λακεδαιμονίους ὁρᾷς ἐν Θερμοπύλαις κτενιζομένους καὶ μετὰ τὴν φροντίδα τῶν τριχῶν τὸ κάλλιστον ἔργον ἐξειργασμένους. μένους. καίτοι εἰ τὴν ἀνδρείαν ἐξέτεμνεν [*](R III 367) ἡ τῆς κόμης πρόνοια, πῶς ἐν ἀκμῇ | τῶν ἀγώ- νων ἐπεμελοῦντο τῆς κόμης; πῶς δὲ ἐντεῦθεν ἐπὶ τὴν μάχην ἥκοντες ἄνδρες ἦσαν;

εἰ δ’ ἀκριβολογεῖταί τις περὶ τὰ μέρη τῆς κεφαλῆς καὶ μέμφεται τὸ κομᾶν ὄπισθεν, οὐκ ἀνέξονται, μὰ τοὺς θεούς, οἱ πλεύσαντες εἰς Τροίαν ἀπ’ Εὐβοίας οὐδὲ τούτους μᾶλλον ἢ σφᾶς [*](4 Διονύσῳ θεάτρων ἐφόρῳ τρέφουσι δηλονότι τὰς κόμας ἀπὸ κοινοῦ κἀνταῦθα V 2) [*](1 Eur. Hippol. 202. 220 2 II. ψ 142. Paus. Ι 37, 3 Plat. Rep. III p. 391 Β Strab. IX p. 433 6 II. β 11; 28; 51; 65 et passim. 8 Her. VII 208, 1; 209, 2) [*](2 ἠσκήκασιν V | τί] τι Μο ἢ PaV | τούς θετταλοὺς τούς Ρα | ἐν ante τῷ MoPUM Mor del Re 3 κόμας BV et γρ in marg Ρα 4 ἀλλ’ ἢ scripsi καὶ ἄλλοι libri edd 8 κτενιζομένους Cl sed οὑς ex ας corr m 2 ἠτενιζομένους Μο Μορ qui ἠτενισμένους coni ἀγωνιζομένους Β 10 ἐξειργασ- μένους Va sed ο supra ου m 3 | ἀνδρίαν ΜοΡ sed in hoc ε inser m 2, UCl edd | ἐξέτεμνεν scripsi e PaUMaClBVVa ἐξ- έτεμεν reliqui libri edd 12 δ’ PVa Re 16 ἀέ om Β | αὐτοὺς post σφᾶς Μ et inserendum coni Re)

52. Οὐ τοίνυν ἀπὸ τῆς ἐσθῆτος ἰχῶ καταγνῶναι τοῦ βίου τῶν ὀρχηστῶν. οὔτε γὰρ τὸ χρυσὸν ἐνυφάν- θαι τῷ χιτωνίσκῳ βιάσαιτ’ ἂν εἰς αἰσχύνην τὸν τῇ φύσει κρείττονα τούτου, τοὺς γὰρ ἱερεῖς οὕτω γ’ ἂν ἑωρῶμεν ἐν τοῖς πόρνοις τεταγμένους, οὕς ἐν ταῖς πανηγύρεσιν ὁ χρυσὸς κοσμεῖ κατὰ τῶν ἐσθημάτων ἐσπαρμένος, οὔτ’ εἴ τις τὸ μέχρι τῶν σφυρῶν καθει- μένον καί τινα τοῦ λοιποῦ σχήματος εἰς τὸ γυναικεῖον ἐπικλίνειν φησί, δεῖγμα ἀναμφισβήτητον πορνείας ὁ τύπος τοῦ χιτωνίσκου.

εἰ γάρ τοσοῦτον ἴσχυε τὰ τῆς ἀμπεχόνης εἴδη καὶ τἀς μεταβολὰς ὁ τρόπος ἐκεῖθεν ἐλάμβανεν, ἕρμαιον ἂν ἣν τοὺς ἐπ’ οἰκήματος τούτους ἐνσκευάσασθαι κατὰ τὸν Ἡρακλέα καὶ τῇ λεοντῇ καὶ τῷ ῥοπάλῳ μεταστῆσαι τὸν βίον. ἀλλ’ οὐκ ἔστιν, ὥσπερ οὐδὲ τὸν οἰκέτην ἀμεῖψαι τὴν τύχην, [*](1 ΙΙ. β 542 et 536 13 Choric. apol. mim. Χ 3 14 cf. ad p. 444, 1. Plat. Crit. p. 53 D) [*](1 νομιοῦσιν Va | πνέοντες Va | „an sic dedit Libanius ἐκόμων γάρ καὶ οὖτοι? nam et hi, Abanes puta, comam ale- bant“ Re 3 τοίνυν οὐδ’ Ρ sed ὗν οὐδ’ in ras 2 litt m 2 | ἔχει Va 4 γὰρ inserui e PPaMMaClBVVa om reliqui libri edd | χρυσὸν scripsi e VVa χρυσίον reliqui libri edd) [*](5 τὴν φύσιν MaCl 6 „malim ταύτης, ut ad αἰσχύνην “ Re 9 ἐσπαρμένος Ρ sed ος in ras m 2 | οὐτ’ εἴ τις τὸ] αἰτεῖτἐστὸ Va | εἴ τι Μα sed σ add m 2, Cl 10 καἰ τινα] „num ἄλλα est “ Re 11 δεῖγμα Ρ sed γ in- ser m 2 | ἀναμφίσβητον Va 12 ἴσχυεν Va 13 τά inserui e PPaUMMaClBVVa om Μο edd sed τὸ inser coni Mor | εἰ δὴ MoUMMaClBV Mor | τὰς om Va | μεταβολάς scripsi e Ρ sed μετ in ras m 4, PaUVa διαβολὰς reliqui libri edd 14 ἐκεῖθεν ὁ τρόπος Va | ἑαμαῖον Va | ἦν inser M 3 | ἐποι- κήματος Va 15 ἀσκήσασθαι Μ 17 ἀμείψασθαι Μ)

ἐντεῦθεν ἤδη τις ἀθλητὴς μακρὰ βαίνων καὶ διά- βροχος ἐλαίῳ τῆς ἐσχάτης δυσωδίας ἀναβεβλημένος [*](R III 368) ἱμάτιον ἐν αὐτοῖς τούτοις | τοῖς ἀνδρείοις ἐσθή- μασι τὰ γυναικῶν ἔδοξε ποιεῖν. καίτοι πρὸς θεῶν τί θαυμαστόν, εἰ, ὥσπερ ἐκεῖνον οὐ κατέσχεν ὁ τρίβων ἐν τῷ σωφρονεῖν, οὕτω τοῦτον ὁ τρόπος ἐν τοιούτοις ἐσθήμασιν ἐποίησε σωφρονεῖν; οὐδὲ γὰρ οἱ τοὺς περὶ Μεγάβαζον ἀποκτείναντες ἐν Μακεδονίᾳ μετὰ τὸ δεῖ- πνον ἐκφερομένους εἰς Ἀφροδίτην ἄδικον ὑπὸ τῆς μέθης οὐδ’ οἱ τὴν ἐν Θήβαις τυραννίδα καταλύσαντες ὕστερον καὶ τὴν Λακεδαιμονίων φρουρὰν ἐκβαλόντες ἑκάτεροι γυναῖκες εἶναι δόξαντες ἀπὸ τῆς ἐσθῆτος ἤδη [*](5 ἀνδρεῖα ἐσθήματα ἤτοι ἀνδράσι πρέποντα· ἀνδρῶα δὲ οἰ- κήματα τά ἐμπεριέχοντα ἄνδρας V 2) [*](5 Arist. Eccl. 75. Xen. Mem. II 7, 5 6 Luc. Pisc. 31 10 Her. V 17 sq. 12 Xen. Hell. V 4, 4 sq. Plut. Pelop. 11.) [*](1 εἰ Μα sed in ras m 2, Va | τοῦ Ma a sed τ in ras m 2 ἐνδύηται scripsi e V ἐνδύσεται Va ἐνδύοιτο reliqui libri sed οιτο in ηται corr P 2, edd | ἢ om Va 2 παιδιᾶς Ρ sed ιᾶς ex είας corr m 2 | εἵνεκεν scripsi e BVVa ἕνεκεν reliqui libri edd 3 τίς BVa 4 δυσσεβείας Va | ἀναβεβλημένος Μα sed ς ex ι corr m 2, Cl sed ς ex ι corr 6 τούτοις om Μα οἱ | τοῖς ἀνδρείοις scripsi e Ρ sed οι (2) in ras m 4, PaUMB VVa τῆς ἀνδρείας Μο sed τῆς in marg m 2, MaCl edd 7 οὐ κατέσχεν scripsi e PaMMaClBVVa οὐκ ἐπέσχεν reliqui libri edd 8 τοῦτον Μα sed ῦτον in ras m 2 τοίνυν Cl | καὶ ante τοῦτον inser P 2 Va 2 | τοιούτοις τοῖς 9 οἱ] οὐδὲ Μ | τοὺς περὶ] περί τοὺς Μα μεγάβαζον Ma sed βα inser m 2 Μεγάβυζον Re cf. Mus. Rhen. XXXII 89 | λακε- δαιμονίᾳ Μ 12 ταῖς ante θήβαις Μο edd delevi 13 φρου- ρὰν om ΒV)

δύο τοίνυν ταῦτα πάντες ὁμολογοῦσιν ἄριστόν τἑ τῶν ἐπὶ Τροίαν ἡκόντων εἷναι τὸν Ἀχιλλέα καὶ τοῦτον αὐτὸν εἰς παρθένου δόξαν αὑτὸν καταστῆσαι τοῖς σχή- μασιν ἀφανίσαντα τὴν φύσιν. καίτοι προσῆκεν, εἰ τὰ τοιαῦτα βλάπ·τειν ἴσχυε, φαυλότατον ἐλθεῖν εἰς Τροίαν ἡγεῖσθαι τὸν Ἀχιλλέα. νῦν δὲ εἰς ἐκεῖνον τὸν τὰ παρθένων ἀνασχόμενον τὰ πάντα τοῖς Ἕλλησιν ἀνέ- κειτο καὶ οἱ πόρρω τῶν γυναικείων σχημάτων τοῦ ταῦτα ὑποδύντος ἐδέοντο, ὥσπερ τῆς Ὀδυσσέως φρονήσεως μετὰ τὴν πεπλασμένην μανίαν. οὐδὲ γὰρ ἐκείνῳ τὴν σύνεσιν ἔβλαψεν ἃ περὶ τὸ ζεῦγος ἐπλάττετο. οὕτως οὔτε βάδισις οὔτε προσωπεῖον οὔτε σχῆμα στολῆς οὔτε κουρᾶς εἶδος οὔτ’ ἄλλο τῶν ἀπάντων οὐδὲν κυριώ- τερον ἄν ποτε τῆς προαιρέσεως γένοιτο.