Oratio 59

Libanius

Libanius, Oratio 59, Libanii Opera, Vol IV, Orationes LI-LXIV, Teubner, Foerster, 1908

καὶ τί ἄν τις ἄμεινον ζητήσειεν; οὐ γὰρ ἔχων οἷστισι πολεμίοις συμβάλοι, κατὰ τῶν θηρίων ὁπλίζεται καὶ τῆς ἐν πολέμοις ἀνδραγαθίας οὐχ εὑρίσκων τὸν καιρὸν ἐπὶ τῶν εἰδώλων τὴν ἀρετὴν ἐπιδείκνυται ἐν ἡλίῳ μὲν καθαρῷ τὸ σῶμα γυμνάζων, τὴν δὲ συμμιγῆ σκιὰν εἰς θρύψιν ὑποφέρειν τοὺς χρωμένους ἡγοῦ μένος. ὅλως τε βασιλεὺς ἐθέλει κεκλῆσθαι τῷ τῆς ἀρετῆς ὑπερ- βάλλοντι μᾶλλον ἢ τῷ τῆς τύχης βελτίονι.

150. Ἀμφοτέρων δ’ ἄν τις ἐκεῖνο θαυμάσειεν ὅτι τὴν τῆς ψυχῆς ἁρμονίαν σύμφωνον πρὸς τὸν τῶν ὑπηκόων τρόπον ἡρμόσαντο. καθάπερ γὰρ οἱ τῶν ἰατρῶν ἀγαθοὶ καὶ τὴν προσηγορίαν τῇ τέχνη βεβαι- [*](1 Plat. Prot. p. 338 Α | Thuc. VII 44,3 5 Plat. Apol. p. 40 Ε 7 Plat. Phaedr. p. 251 C; 255 D 8 Od. η 35; Η. in Apoll. 186; II. o 80 sq. 12 sq. Plat. Phaedr. p. 239 C) [*](5 οἶς Mor 6 ἡ Β sed οἷ suprascr m 2 8 ἵεται ΜοΡ sed in hoc ’ in ‘ corr m 3, UICaBM Mor 10 συμβάλοι re- posui e libris συμβάλλοι edd sed γρ συμβάλοι in marg Mor 11 τῆς Ρ sed ης ex η corr m 2, Ι sed ῆς in ras m 2 | πολεμίοις Ρ sed in πολέμοις corr m 3, UCaM 12 κνωδάλων coni Mor2 ) [*](13 δέ om La | συμμυχῆ coni Re at cf. Plat. 1. 1. 14 ὑπο- φέρειν Ι ἀποφέρειν UM ἐπιφέρειν La 16 ψυχῆς La 17 αὖ La 19 τρόπον Ρ sed o (2) in ras P 3 M 2 | γάρ inser P 2 B 2 om CMoLa)

285
οῦντες οὐ μιᾷ φαρμάκων ἰδέᾳ καθ’ ἀπάντων κέχρηνται σωμάτων, ὁρῶντες δὲ | τὸ διάφορον ἐκεῖθεν τὸ [*](RIII 325) τῶν φαρμάκων ἀνευρίσκουσιν οἰκεῖον καὶ τηνικαῦτα μάλιστα τὰ τῆς ὑγιείας συμβαίνει καθαρῶς, ἡνίκα ἂν ἀμφοῖν ἡ συμφωνία σωθῇ, οὕτω καὶ βασιλεία μετ’ ἐπιστήμης ἐπὶ τὴν ἀρχὴν ἰοῦσα τῇ τῶν ἀρχομένων ἕξει τὸ σύμμετορον πορίζεται. καὶ ἢν τε δριμυτέρων ἤν τε πρᾳοτέρων δέη φαρμάκων, ἑκατέρου τὸν καιρὸν οὐκ ἀγνοήσει. ὥστε εἴπερ αὐτοῖς ἐπῆλθε πρὸς ἀλλήλους ἀμεῖψαι τὰς ἀρχάς, πάντως ἂν καὶ τὰς ἀλλήλων ἀρ- μονίας ἀντέλαβον.

151. Ἔοικα δέ τά μέγιστα δοκῶν λέγειν μηδέπω καὶ νῦν εἰρηκέναι τὸ μέγιστον. πρότερον μὲν γὰρ ταῖς βασιλείαις ἀπάσαις ὁ φθόνος παρεπεπήγει καὶ οἴ τε τὰς ἐλάττους ἔχοντες τοῖς τὰ μείζω κεκτημένοις ἐπεβούλευον οἴ τε τῶν μειζόνων ἀπολαύοντες τοῖς τὰ μικρὰ καρπουμένοις καὶ τῶν ἐλαττόνων ἐφθόνουν. ἀλλὰ μὴν αἴ γε τῶν δυναστειῶν ἰσότητες καὶ πολὺ μειζό- νως ἔτρεφον τὸ νόσημα, καὶ φύσεως μὲν θεσμὸς τυ- [*](6 Plat. Pol. p. 301 D 14 [Isocr.] ad Dem. § 46 p. 12 b) [*](1 καθ’ Ι sed θ᾿ in ras m 2 2 ὁρῶντες δέ scripsi e PI sed in hoc ες δέ in ras m 3, CaM ὀρῶν cum ras 3 litt U ὁρῶντες La καὶ γὰρ ὁρῶντες CMo ἀλλ᾿ ὁρῶντες Β edd Ι τὸ om CMoPUICa | διάφορα I sed α (2) ex ον corr m 3 | ἐκεῖθεν Μ sed ν add m 2 ἐκεῖ ε cum ras 1 litt ante et post ε (2) U ἐκεῖσε Ca τὰ νοσήματα, ἐκεῖθεν in ras 5 litt 1 3 4 τά inser P 2 I 3 B 2 om UCaM | τῆς ὑγείας inser B 2 | ἡνίκα Ρ sed α in ras m 2 Ι ἂν om CMo 5 ἀμφοῖν ἡ in ras P 2 ἀμφοῖν om La 8 καὶ ante πρᾳοτέρων edd delevi | πραοτέρων Mo PIB 11 ἀντέλαβον om Re 14 παρεπεπήγει I sed παρε in ras m 2 προσεπεπήγει U | οἵ τε Mor sed γρ οἵ γε in marg) [*](19 ἕτερον Μο sed ἔτρεφον in μὲν] δὲ Μο et γρ in marg Mor)

286
ρανικῆς ἐπιθυμίας δεύτερος ἐκέκριτο, τὸ δὲ οἰκεῖον ἅπαν παρανοίας ἔγεμεν ἐφ’ ἑαυτό. καὶ τῶν συμφορῶν αἶ μέγισται περὶ τὰς βασιλείας ὑμνοῦνται συμβῆναι. ὅθεν μοι δοκοῦσιν ἐπαρθέντες οἱ ποιηταὶ καὶ μέχρι τῆς οὐρανίας ἁψῖδος τὰς ἐπιβουλὰς ἀνενεγκεῖν.

ἀλλὰ νῦν ἅπας μὲν ὁ παλαιὸς χρόνος ἥττηται, ἅπας δὲ φθόνου χαλεπὸς ὀφθαλμὸς ὑπερώρισται, φιλίας δὲ σύνδεσμος ἀρραγὴς τὰς τῶν βασιλέων συνέχει ψυχάς. ἡ δὲ ἀρχὴ τοῖς μὲν τόποις διήρηται, ταῖς δὲ εὐνοίαις [*](RIII 326) συνάπτεται, καὶ τὸ τῆς οἰκειότητος Ι ὄνομα πι- στοῦται τοῖς ἔργοις. τοσοῦτον γὰρ ἀπέχουσι τοῦ τοῖς ἀλλήλων ἀγαθοῖς ἀλγεῖν, ὥστε ἑκάτερος θατέρῳ τῶν πρωτείων ἀφίσταται. ἵπποι δὲ καὶ τέτρωρα παρ’ ἡμέ- ραν ταῖς διαδοχαῖς τὸ τάχος ἐπιτείνοντα τὰς ἐκατέρων παρ’ ἀλλήλους διαπορθμεύει γνώμας. καὶ τῶν ἐκ- πεμπομένων ἕκαστος δι᾿ ἴσης τῆς ἐξουσίας ἑκατέραν ἀρχὴν ἐπέρχεται. τὸν δὲ χῶρον ἐν ᾧ τὰ τῶν βασι- λειῶν τμήματα συγκεράννυται οὐ στρατοπέδων φρουρεῖ καθέδρα συνεχής, ἀλλ’ ἀδόλου πίστεως ἰσχὺς ἀκίνητος.

153. Καὶ τί δεῖ πόρρωθεν ζητεῖν τὴν ἀπόδειξιν τοῦ πάντα τε ἐκείνους κοινὰ κεκτῆσθαι καὶ κοινοὺς [*](5 cf. p. 235, 7 7 Isocr. Archid. § 32 p. 122 c 15 Her. IX 4. Plat. Symp. p. 202 Ε) [*](1 δ’ ΜοΡ sed in hoc ’ in ras m 3, Β Mor 1 5 ἀψῖδος scripsi e Ρ ἀψῖδος CUBM ἀψῖδος Μο ἀψῖδος La ἀψῖδος reliqui libri edd cf. ad p. 235,7 | ἐνεγκεῖν C 6 μέν ὁ παλαιὸς ἅπας Β 7 δέ Ρ sed δ' in ras m 3 τε IBM 8 ras 3—4 litt litt ante ψυχὰς Ι 10 συνῆπται? 11 τοσοῦτο 12 ὥσθ’ CMo ὅσω Ca 15 ἀλλήλους Ρ sed ους in οις corr m 3, Ι sed υ in ras m 2 ἀλλήλοις UCaM Mor sed in hoc γρ ἀλ- λήλους in marg | γνώμας Ι sed ας in ras m 2 17 βασιλειῶν scripsi auctore Re βασιλέων libri edd 19 ἀλλὰ PUICaLaM) [*](21 ἐκείνοις CaM)

287
ὑφ’ ἀπάντων ἄγεσθαι δεσπότας; αὐτὸ γὰρ τὸ νῦν γιγνόμενον τίνος εἰς μαρτυρίαν οὐκ ἄμεινον; λόγος εἰς εὐφημίαν κοινὸς μὲν ἀμφοῖν προβληθείς, κοινὸς δὲ ἀμφοῖν ἐργασθείς, ὡς οὐκ ὂν σφαλερόν, εἴ τις ἀμφο- τέρους ἐξίσης θαυμάσειε, μᾶλλον δ’ ὡς οὐχ ὅσιον ὄν, εἰ μή τις θαυμάσειεν ἀμφοτέρους ἐξίσης.

ἆρ’ οὖν αὐτοὶ μὲν ἀντὶ τοῦ φθονεῖν ταῖς ἀλλήλων εὐπρα- ξίαις ἀλλήλους δορυφοροῦσιν, οἷς δὲ δυνάμεις ἐνεχεί- ρισαν, ὑπὸ τούτων εἰς κινδύνους κατέστησαν, οἷα τὰ πρόσθεν λέγεται συμπεσεῖν πολλάκις τῶν μὲν μεγέθει χρημάτων, τῶν δὲ ταῖς στρατηγίαις εἰς ἐπανάστασιν χρησαμένων; ἀλλὰ καὶ τοῦτο τῶν παρόντων ἐξαίρετον. οὐδεὶς γὰρ ἔστιν ὅστις οὐκ ἂν δέξαιτο τεθνάναι πρό- τερον ἢ περὶ τὸν πιστεύσαντα γενέσθαι πονηρός, οὐ- δεὶς δέ ὅστις οὐκ ἂν ἕλοιτο καταποντίσαι τὰ ὄντα πρότερον ἢ νεωτέρων πραγμάτων χορηγίαν ποιήσασθαι.

καίτοι πρότερον μὲν οἱ βοηθέντες ἐπὶ χρήμασι τῶν νῦν μέσως ἐχόντων εἰς εὐπορίαν καταδεέστερον ἐπλούτουν, νῦν δὲ οἱ μέσως ἔχοντες τῶν πρότερον [*](12 cf. p. 296, 2. Lys. or. X p. 116,25 18 Dem. p. 1182, 28) [*](1 ὐφ’ Ρ sed φ in ras m 3 2 γινόμενον CMo 3 δ’ CMoB edd 5 ἐξ ἴσης Re | θαυμάσειεν ἐξίσης Μορ 1 | θαυμά- σειεν La | δ’ Ρ sed in ras m 3 δὲ UICaM | ὄν om CP sed in hoc ras 2 litt, Β 6 θαυμάσειεν ἀμφοτέρους reposui e libris ἀμφοτέρους θαυμάσειεν edd 8 ἐνεχείρησαν Ρ sed η in ι corr m 2, CaLa Mor et inser B 2 10 πρῶτα Ρ sed γρ πρόσθεν suprascr m 3, UCaM | τῶν Ρ sed ~ add m 3 11 των Ρ | ταῖς om La 12 χρησαμένων Ι sed ρησα in ras m 2 κεχρημένων Ρ sed γρ χρησαμένων suprascr m 3, UCaM et in marg Μο signum interrogationis reposui e ΡΒΜ, punctum reliqui libri edd 15 δ’ CMoP sed in hoc ’ in ras m 3, Β 16 ras 2 litt ante χορηγίαν Ι 17 βοηθέντες Μο sed in marg βοηθοῦντες, σι UI sed in his ras 2 litt post η | χρήμασιν La χρήματα Β 19 πρότερον Ι sed o (2) in ras m 2 προτέρων UB)

288
βασιλέων ἀφθονώτερον διάγουσιν, ἀλλ’ ὅμως οὐκ ἐκ- [*](RIII 827) φέρει πρὸς θρασύτητα τὴν γνώμην τὸ τῆς | περι- ουσίας ὑπέρογκον.

τί ποτ᾿ οὖν τὸ αἴτιον τῆς τε προτέρας ἀγνωμοσύνης καὶ τῆς νῦν εὐγνωμοσύνης; ὅτι τότε μέν τὸ τοῦ Δημοσθένους συνέβαινε καὶ μεί- ζων ἣν ὁ τοῦ μέλλοντος φόβος τῆς παρούσης χάριτος καὶ τὰς δόσεις αἰ δημεύσεις κατελάμβανον. ἐῴκει δὴ τὸ γιγνόμενον Εὐρίπου στροφαῖς. εἰς γὰρ τὸν δεδω- κότα τὸ δῶρον ἐπανήρχετο μετά τοῦ προστρίψασθαι τῷ λαβόντι συμφοράν. οὔκουν εἴα τοῦ μέλλοντος τὸ δέος ἠρεμεῖν τὸν δεξάμενον, ἀλλὰ μία σωτηρίας ἐλπὶς ὑπέκειτο τὸν δεδωκότα διαφθεῖραι. νῦν δέ γε πολὺς μὲν ἐκ βασιλέων πλοῦτος εἰς τοὺς ὑπηκόους μεταρρεῖ, πανταχοῦ δέ τὸ βέβαιον τῇ φιλοτιμίᾳ συνέζευκται καὶ τοῖς λαμβάνουσιν οὐ μείζων ἡδονὴ τοῦ λαβεῖν ἢ τοῦ μετ᾿ ἀσφαλείας ἔχειν.

157. Ἕτερον δέ γε πολὺ τούτου σεμνότερον καὶ τὸ κέρδος εἰς ἅπαντας ἐκτεῖνον. εἰ γάρ τις ἔροιτο ὁντινοῦν, τί μάλιστα βαρύτατον ἀνθρώποις τῶν εἰω- θότων λυπεῖν ἐν αἰχμαλώτῳ τύχη, εὐθὺς ἂν οὐδὲν [*](5 Dem. Phil. III § 73 p. 129, 24 sq. 8 cf. ad t. II 566, 13 10 Dem. p. 786, 5 20 Diod. Sic. XXVII 6, 2 t. IV p. 367, 22 ed. Dind.) [*](3 τὸ om Re Ι τε om Β 7 τἀς δημεύσεις αἰ δόσεις La δημεύσεις κατελάμβανον Ι sed εις κατ in ras m 2 δημεύσ cum ras 2 litt ἐλάμβανον U | ἐῴκει — 8 στροφαῖς ad versum comoe- diae Atticae ἔοικεν Εὐρίπου στροφαῖς revocavit Kockius Fr. Com Att. III p. 524 n. 653 | δέ La 8 γινόμενον CMo 14 φιλονεικία 16 Ca Ca 15 μείζων P sed ~ supra ι eras et ων in ras m 3 μεῖζον U Ι τοῦ (1) 1 sed ου in ras m 2 τὸ U 17 πολύ Μο β sed πολλῶν in marg 18 ἐκτείνειν Ca 19 ἀνθρώποις βαρύ- τατον π Ρ sed β et α eras 20 αἰχμαλώτων)

289
περισκεψάμενος εἴποι τὴν τῶν γυναικῶν αἰσχύνην. τοῦτο τοίνυν ἐν μέν ταῖς ἀνωτέρω βασιλείαις οὐκ ἀπετέτραπτο, ἀλλ’ ὥσπερ τοὺς φόρους ἐκλέγειν ἐν τοῖς νενομισμένοις ἐτέτακτο, οὐτῶ καὶ τὰ τῆς ἁρπαγῆς τῶν γυναικῶν εἰς ἔθος ἀ ἀφῖκτο, καὶ οἱ τοὺς πολεμίους ἀν- εἴργοντες τᾤ τῆς ἐλευθερίας σχήματι τἀς τῶν ἀνδρα- ποδισμῶν συμφορὰς ἀνεμίγνυσαν οὐδὲν ἀπεοικότες κυ- νῶν γενναίων μὲν πρὸς τοὺς λύκους, ὠμῶν δὲ πρὸς τὰ ποίμνια.

ἀλλὰ νυν ἅπας μὲν φόβος τῶν γά- μων ἀπελήλαται, ἀσφάλεια δὲ τὰς τῶν γενῶν διαδοχὰς μετ’ εὐθυμίας παραπ·έμπει, σωφροσύνη δὲ τρόπων οὐχ ἡττᾶται τυραννικῆς ἀνάγκης, γυναικὸς δὲ ὥραν εὐτυ- χεῖν ἀκίνδυνον. εὐνὴ δὲ πᾶσα καθ’ ἅπ·ασαν | γῆν [*](R III 328) καὶ θάλατταν τὸ τούτων μέρος ἀνύβριστος.

159. Τῶν τοίνυν γεωργούντων τοῖς ἀδικουμένοις καὶ μικρὰ μὲν ἢ φαῦλα κεκτημένοις, πολλά δὲ φέρειν ἠναγκασμένοις καὶ τούτου συμβεβηκότος παρὰ τὴν ἀμε- τρίαν τῶν πρὸ τοῦ τὴν χώραν ἀναμετρεῖσθαι ταχθέν- των καὶ πολλῆς ἀπορίας οὔσης τῆς μὲν συντελείας κατεπειγούσης, τῆς δὲ γῆς οὐκ ἀποχρώσης, καὶ ταύταις [*](3 Dem. p. i 1199, 5 14 Plat. Phaedr. p. 256 A) [*](1 περισκεψάμενος Ι sed περι in ras m 2 ἐπισκεψάμενος U 3 ἀπετέτραπτο Ρ sed in ras 8 litt m 3, Ι sed α et τέτραπ in ras m 2 ἐπράττετο ULaM | τὸ ante τούς inserendum coni Co- betus Coll. 267 Ι ἐν scripsi auctore Cobeto I. I. coll. t. II 143, 3 ἐπὶ libri edd 5 ἀνείργοντες I sed ες in ras m 2 6 ἀδρα- ποδισμῶν Ι sed σμῶν in ras m 2 9 μέν ἅπας Β 10 δέ τὰς Ι sed δε τ in ras m 2 | διαδοχὰς Ι sed σς σ in ras m 2 11 Ca Mor Ι εὐθυμίαν Β 12 ὥραν La sed ν in ι corr 8 ὥρᾳ Re quod correxit Cobetus 1. 1. | εὐτυχεῖν Ρ sed u (1) e v corr m 2, Ι sed ambo v in ras m 3, Μ sed v e ν corr ἐντυχεῖν CaLa Mor ἐνευτυχεῖν Re quod correxit Cobetus 18 προ P sed eras προτοῦ U)

290
ταῖς συμφοραῖς ἐπήμυναν λογιστῶν δευτέρων ἀκριβείᾳ τὴν ἐκ τῶν ἔμπροσθεν βλάβην λύσαντες.

160. Καὶ τί δεῖ λέγειν περὶ τῶν γεωργῶν ἢ περι- λαμβάνειν ἀριθμῷ τὰ τῶν εὖ πεπονθότων ἔθνη; ὅλως γάρ ταῖς ἀπάντων ἁπανταχόθεν ἱκετείαις ἀνέῳκται τά βασίλεια, καὶ οὔτε γένος οὔτε ἡλικίας μέτρον οὔτε τύχης ἀξίωμα πρὸς τὴν ἀπόλαυσιν τῆς φιλανθρωπίας διακέκριται, ἀλλ’ ἐφ’ ὑψηλοῦ καθήμενοι πᾶσιν ὁμοίως κηρύττουσι θαρρεῖν, ὧς οὔτε νεότης οὔτε γῆρας οὔτε πενίας εὐκαταφρόνητον σχῆμα τῆς κοινῆς ἐπικουρίας ἀποκεκλείσεται οὐδὲ λυμανεῖται τὸ δίκαιον οὔτε δικα- στὴς δυσμενὴς οὔτε ἀντίδικος ἰσχυρός, ἀλλὰ πρόχειρον εἰπόντι τὴν συμφορὰν τὸν ἵλεον ἐπισπᾶσθαι.

161. Ἐν τούτῳ δὴ τῷ μέρει γενόμενος ὑπερηγά- σθην, ὅτι τὴν φιλανθρωπί·αν ἔννομον πρυτανεύειν ἠξίωσαν καὶ οὔτε τοὺς ἀδικουμένους περιεῖδον καθάπαξ ἀπειπόντες μὴ δεῖσθαι οὔτε τοῖς ἐξαπατᾶν τολμῶσι συνέπραξαν πάντα ἐφεξῆς πιστεύσαντες. ἀλλ’ ἐπειδὴ τοὺς μὲν ᾔδεσαν παρὰ τὴν ἀσθένειαν ἔλαττον ἔχοντας, τοὺς δ’ ἐπὶ παρακρούσει ταῖς ἱκετείαις χρησαμένους, [*](10 Men. com. fr. IV 96, 2 Μ (t. III p. i 28 n. 93 Κ) 16 Leg. XI p. s 934 D 17 Her. Ι 183,) [*](1 ἐμφοραῖς ἀπήμυναν La sed ἁ ex ἑ corr | δευτέρων I sed δευ in ras m 2 ἑτέρων U 6 οὔτε (2) reposui ex UICaLaBM οὔθ᾿ reliqui libri sed θ᾿ in ras P 3, edd 10 ὃ ante τῆς σ Μ Ι ἐπικουρίας Ρ sed ας in ras m 3 11 ἀποκεκλείσεται Ρ sed ’ et πο in ras m 3 κεκλείσεται UCaM | οὐδέ CMoB 12 δυσμενὴς Mor sed γρ εὐμενὴς in marg Ι οὐδέ CMo 13 ἐπι- σπᾶσθαι scripsi e Ρ sed ᾶ in άσα corr m 3, UICaLaM ἐπι- σπάσασθαι reliqui libri edd 17 ἀπειπόντας Ρ et γρ in marg Mor 19 et 20 τοὺς Ρ sed add m 2 20 δ᾿ ἐπὶ Re δέ τῇ libri Mor ι τῆς ἱκετείας CaM | p χρησαμένους scripsi ex ΒΜ χρησομένους reliqui libri edd)

291
ἵνα τοὺς μὲν ἀντανισώσωσι | τῇ βοηθείᾳ, τῶν δὲ [*](RIII 329) τὴν ἀπάτην φυλάξωνται, τὴν τῶν νόμων ἰσχὺν τῇ φιλ- ανθρωπίᾳ προσῆψαν κώλυμα τοῦτο ταῖς παραγωγαῖς ἀνευρόντες. καὶ συμβαίνει δὴ πανταχῆ μέν τοὺς βα- σιλεῖς ταῖς ἱκετείαις ἐπινεύειν, μηδαμῆ δὲ τῶν θεσμῶν τὴν ἀκρίβειαν ὑπὸ τῆς φιλανθρωπίας βλάπτεσθαι.

ἀπὸ τῆς αὐτῆς δὴ γνώμης καὶ τὴν τῶν ἀμφισβη- τημάτων διάγνωσιν εἰς τοὺς ὑπάρχους ἀπώσαντο. σκο- πούμενοι γὰρ εὕρισκον νόμων μὲν ἰσχὺν ἡττωμένην βασιλικῆς ἐξουσίας, ψυχὴν δὲ βασιλέως εἴκουσαν ὄψει δακρύων. ἔδεισαν οὖν μὴ πρὸς τἀς ἀντιβολήσεις καὶ τοὺς ὀδυρμοὺς ἐπικλασθέντες φιλανθρωπότερα πλέον ἢ νομιμώτερα κρίνωσι. καίτοι τί μεῖζον ἢ τὸ κυρίους μὲν εἶναι τῶν νόμων αὐτούς, τοὺς νόμους δὲ αὑτῶν κυρίους ποιεῖσθαι;

ἄρχοντας τοίνυν τοὺς εἰς τὰς πόλεις ἐκπεμπομένους οἶ μὲν ἔμπροσθεν βασιλεῖς τοὺς φονικωτάτους ἀρχικωτάτους ἐνόμιζον, ὥστε οὐκ ἦν ἐνδοξότερον <τῶν> o πολεμίων πλείονας ἢ τῶν χομένων διαφθεῖραι. νῦν δὲ τῷ μέν ξίφει τὸ σχῆμα [*](1 Synes. or. II ρ. 126 Β. Thuc. III 11, 1) [*](1 τούς Ρ sed add m 2 | ἀντανισώσωσι C sed σω ι (1) scr m, Ρ sed ras supra α (2) et ' λ add m 2 et ωσι in ras m 2, sed ex ἀντανίσωσι corr m 2 ἀντανιάσωσι Re (qui τούς μέν ἀδι- κοῦντας ἀντανιάσωσι τῶν ἀδικουμένων τῇ βοηθείᾳ scribendum coni), quod Cobetus Coll. 267 correxit num ἀντισώσωσι ut Thuc. 1. 1. ? Ι τῶν Ρ sed ~ add m 3 3 προσῆψαν reposui e libris συνῆψαν edd sed γρ προσῆψαν in marg Mor 7 δέ UICaM | τῶν om U νόμον UI 10 ψυχὴν δέ βασιλείας praemisso κείμενον in marg I 2 | βασιλέως scripsi ut γρ in marg Patm et coni Mor βασιλείας libri edd 11 μὴ in ras P 2 13 vo- μικώτερα Mor | κρίνωσιν La | ἢ ex εἰ ι corr C 5 14 αὑτῶν sed in ras m 2 αὐτῶν Ca 18 τῶν (1) inserui e La auctore Re om reliqui libri edd 19 τῶν Μο et γρ in marg Mor)

292
πληροῦται, τῆς δὲ βασιλικῆς πρᾳότητος ἐν ταῖς τῶν ὑπάρχων ψυχαῖς εἰκόνες ἐκλάμπουσι. δεῖ δὲ οὐδέν ἀνάγκης καὶ φόνων εἰς τὸ γενέσθαι τὰ δέοντα, ἀλλ’ ἀρκεῖ φράσαι τὸν ἐφεστηκότα, καὶ κατά πόδας τὸ τέ- λος.

ἀεὶ δὲ τούς προτέρους ὑπάρχους ἀναπαύ- οντες ἐν τῷ μέρει δευτέρους ἑτέρους πρὸς τὰς διοική- σεις ἄγουσι. καὶ πάνυ γε εἰκότως. εἴτε γὰρ ἐπίπονόν τι τὸ χρῆμα τῆς ἀρχῆς, οὐκ ἀξιοῦσι διηνεκεῖ φορτίῳ [*](RIII 330) τοὺς αὐτοὺς ἐπιτρίβεσθαι, | εἴτε τινὸς εὐδαιμονίας μετέχον, πολλοὺς εἰς μετουσίαν τῆς εὐδαιμονίας κα- λοῦσιν.

ἔτι τοίνυν κἀκεῖνο κατιδόντες ὅτι πε- φύκασιν αἰ τιμαὶ χρηστοὺς ποιεῖν, αἰ δὲ τιμωρίαι τοὺς πονηροὺς κολάζειν, τοὺς μὲν περὶ τὰς τιμωρίας διατρί- ψαντας οὐ κωλύειν ἡγήσαντο γενέσθαι πονηρίαν, ἀλλὰ τὴν ἀεὶ γιγνομένην ἐκκόπτειν καὶ τὸ πραττόμενον ἐοικέναι ταῖς τῆς ὕδρας ἐκτομαῖς, αὐτοὶ δὲ ταῖς εὐ- ποιίαις τὰς ἁπάντων προκατασχόντες· γνώμας μᾶλλον ἔπραξαν ὅπως χρήσονται βελτίστοις ἢ ὅπως ἀδικοῦντας κολάσουσι.

[*](16 Plat. rep. IV p. 1 426 Ε. Phot. lex. p. 2 615, 4 s. τέμνειν)[*](1 πληροῦται reposui e libris sed κ supra κ C 5 P 3 B 2 ἐκ- κληροῦται edd sed γρ κληροῦται in marg Mor | τῆς δέ in ras P 3 Ι πραότητος ΜοΡΙΒΜ 2 ὕπαρχον cum ras 3 litt U ἀρχομένων Μ | εἰκόνες inser P 3 et in marg 1 2 | ἐκλάμπουσι Ρ sed ἐκ in ras m 3 ἐκλάμπουσιν La Ι οὐδέ Β 8 σχῆμα CaM | οὐκ om Ca 12 num <τοὺς> i χρηστούς <εὖ> i ποιεῖν? om Ca 14 γίνεσθαι U 15 αἰεὶ PIM Mor 17 προκατα- σχόντες Ρ sed ε in ras m 2 προκατέχοντες Re 18 χρήσονται scripsi e PU sed in hoc o ex ω corr, ICaM χρήσωνται ο χρήσωνται reliqui libri edd 19 κολάσουσι scripsi e PUICa κολάσω(??)σι κολόσωσι reliqui libri sed ω in ου corr M, edd)
293

166. Τοσαύτης οὖν ἀρετῆς ἐν μέσῳ προκειμένης τί χρὴ μέγιστον τῶν ἁπάντων νομίσαι; πότερον τὴν εὐ- γένειαν ἢ τὴν τροφήν; καὶ πότερον τὴν δικαιοσύνην ἢ τὴν τῶν τρόπων σωφροσύνην; καὶ πότερον τὴν πρὸς τοὺς πολεμίους ἀνδρίαν ἢ τὴν πρὸς ἀλλήλους συμφω- νίαν; καὶ πότερον τὴν πρὸς ἕκαστον φιλανθρωπίαν ἢ τὴν ἁπανταχοῦ σύνεσιν;

οἱ γε καὶ πρὸς τὰς με- γίστας τῶν πράξεων οὐκ ἐνόμισαν μαντικῇ τὴν ἐλπίδα θαρρύνειν, οὐ πρὸς τὸ πρόχειρον, ἐμοὶ δοκεῖν, ἀπι- δόντες ὅτι πολλάκις ἐλάττων ἀναφαίνεται, ἀλλ᾿ ὅτι κἂν εἰ τὰ μάλιστα τὸ μέλλον ἀνιχνεύοι, δυοῖν ἐμπό- δισμα γίνεται, φιλοτιμίᾳ τε καὶ ἀνδρίᾳ. τούς τε γὰρ ἀποτευξομένους εἰ προειδεῖεν οὐκ ἐᾷ κρείττονα τῆς τύχης παρασχέσθαι τὴν προθυμίαν, ἀλλ’ εὐθὺς δειλοὺς ποιεῖ τά χείρω προδείξασα οἷς τε ἀπόκειται τὰ χρηστὰ τούτους ἀφαιρεῖται τὴν ἐπ’ ἀνδρίᾳ δόξαν. οὐ γὰρ ἀρετῇ μᾶλλον ἢ τῷ τῆς ἐκβάσεως προδήλῳ δοκοῦσι πεπιστευκέναι. ὅσοι δ’ ἂν ὁμοίως ἀγνοοῦντες τὸ πέ- ρας ἄνδρες ἀγαθοὶ γίγνωνται, καὶ κατορθοῦντες θαυ- μαστοὶ καὶ σφαλέντες ἄμεμπτοι.

168. Εἰ δή τις μέλλοι τὸν προσήκοντα λογισμὸν [*](21 Plat. Leg. VII p. i 805) [*](4 εἰς Μ 5 τούς πολεμίους — 6 πρὸς in marg Mo 2 sed πρὸς ἀλλήλους — πότερον in ras | πολέμους I sed in πολεμίους corr, Μ Ι ἀνδρίαν scripsi e CUICaB ἀνδρείαν reliqui libri sed ει in ras P 3, edd 7 ἁπανταχῆ CMo sed in hoc οῦ supra ῆ m 2, Β 8 ἐνόμισαν Ι sed ἐνο et σ in ras m 2 9 χεῖρον CaLaM 10 ἐλάττων om Β ἔλαττον C sed ἐλάττων suprascr f) [*](11 τα I | ταμάλιστα ΡΒ | ἀνιχνεύη Β ἀνιχνεύει Μορ Ι δυοῖν Ρ sed οι in ras m 3 12 γίγνεται PICaM | ἀνδρεία ΜοΡ sed in hoc ει in ras m 3, LaM | γὰρ om Β 14 παρ χεσθαι cum ras 1 litt U 16 ἀνδρεία Ρ sed ρεία in ras m 3, LaM [οὐ] ἦ Ca 21 δέ Re | μέλλει UI)

294
ὑπὲρ ἀπάντων σχήσειν, μή μοι ψιλὸν ἐξεταζέτω τῶν [*](RIII 331) ἐγκωμίων τὸν ἀριθμόν, | ἀλλ’ ἑκάστῳ προσαγέτω τὴν τῶν εἰργασμένων ἡλικίαν. καὶ τάχα μεῖζον ἐν τῇ νεότητι τῶν πεποιηκότων ἢ τῷ μεγέθει τῶν πεποιημέ- νῶν εὑρήσει τὸ θαῦμα.

δοκεῖ δή μοι καὶ τὸ βούλευμα τοῦ τὴν οἰκουμένην συστησαμένου νῦν δὴ μάλιστα σώζεσθαι. ἐπειδὴ γὰρ ἵδρυσε μὲν τὴν γῆν, ἔχεε δὲ τὴν θάλατταν, ποταμοὺς δὲ προήγαγεν, ἔδειξε δὲ νήσων περίρρυτον θέσιν, πάντα μὲν εἰς τὸ δημιουρ- γῆθέν ἐγκατέθετο σπέρματα καὶ βοσκήματα καὶ ὅλως ὁπόσων ἔμελλεν ἀνθρωπεία δεήσεσθαι φύσις. οὐ μέν- τοι πάντα γε πᾶσιν ἔνειμε μέρεσιν, ἀλλὰ διῄρει τὰ δῶρα κατὰ τοὺς χώρους εἰς κοινωνίαν τοὺς ἀνθρώ- πους ἄγων τῇ παρ’ ἀλλήλων χρείᾳ καὶ φαίνει δὴ τὰς ἐμπορίας, ὅπως τῶν παρ’ ἐνίοις φυομένων κοινὴν εἰς ἅπαντας ἐξενέγκῃ τὴν ἀπόλαυσιν.

τοῦτο τοίνυν τὸ φιλάνθρωπον βούλευμα καὶ σωτήριον πρότερον μὲν ἀνῄρητο ·καὶ διέφθαρτο καὶ τὸ τῆς ἐπιμιξίας ἐν ἴσῳ τοῖς φόνοις ἀπείρητο, ὁ δὲ ἀλοῦς κατεκρημνίζετο. ἐῴκει δὴ σχήματι διατετμημένῳ τὸ σχῆμα τῆς γῆς. ἀλλά νῦν συνῆλθε μέν καὶ συνῆπται τὸ τέως διῃρη- μένον, κεκόμισται δὲ τὴν οἰκείαν τάξιν τὸ τέως διε- σπασμένον.

μία μὲν ἤπειρος, μία δὲ θάλαττα, κοιναὶ δὲ αἰ νῆσοι, ἀνεῳγμένοι λιμένες, ἀναπεπταμέναι [*](5 δέ Re 6 βούλευμα scripsi cum Μ coll. Ι. 17 βοὐ- λημα reliqui libri edd 8 ἔχεε Ρ sed εε in ras m 3 ἔχει La om in lac 4 litt Ca 9 νῆσον CaM | θέσιν Ρ sed ν in ras m 2 11 ὁπόσον UI 12 μέρεσιν Ρ sed ν in ras m 2 16 ἐξενέγκοι Μ 17 γε ante τὸ Mor del Re | βούλημα CPI sed η in ras P 3 I 2, Β 20 δὲ PUICaM | γῆς om U 21 μέν om La Ι τὸ τέως om Β | o διῃρημένον — 22 τέως om La)

295
πύλαι. ὁλκάδες δὲ πανταχῆ τὰ πανταχόθεν κομίζουσαι στενοχωροῦσι τοὺς ὅρμους. πανήγυρις δὲ κοινὴ διά πάσης μικροῦ τῆς ὐφ’ ἡλίῳ τέταται τῶν μὲν καθ’ ἱστορίαν, τῶν δέ κατ’ ἄλλας προφάσεις, τῶν μὲν πε- λάγη περαιουμένων, τῶν δὲ δι᾿ ἠπείρου θεόντων. καὶ οὔτε τῶν Νείλου θαυμάτων οἱ τὴν ἑσπέραν οἰκοῦντες ἀθέατοι τῶν τε ἐπὶ τῆς ἐσπέρας καλῶν οἱ Νείλῳ προσ- οικοῦντες | οὐκ ἄπειροι. Φοίνικες δὲ ἐν Σικε- [*](RIII 332) λικοἴς ὅρμοις, Σικελιῶται δέ πάλιν ἐν Φοινίκων λι- μέσιν. ἀνεῖται δὲ ἡ τῆς Ἀθηνᾶς πόλις τοῖς λόγων ἐμπόροις, ἀνεῖται δὲ τὸ Βιθυνῶν ἔθνος τοῖς ὁτιοῦν ἐπιθυμοῦσι λαβεῖν.

καὶ τί δεῖ σμικρολουεῖσθαι καθ’ ἕκαστον, ἀλλ’ οὐχὶ μίαν εἰς ἅπαντα φωνὴν ἀφεῖ- ναι, ὅτι νῦν τὰ σωφρονοῦντα τῆς οἰκουμένης γένη καθάπερ ἐν χορῷ μίαν ἁρμονίαν ἐντεινάμενα συνᾴδει δύο κορυφαίων ἐνδιδόντων τὸ μέλος.

173. οἱ μὲν οὖν ἔμπροσθεν παυόμενοι τῶν λόγων ἐπιεικῶς ηὔχοντο πλειόνων ἀγαθῶν τυχεῖν καί μοι δο- κοῦσιν εἰκός τι πεπονθέναι, πλειόνων γὰρ ἐδέοντο μαλλὸν ἢ τετυχήκεσαν· νῦν δὲ οὐδὲν αἰτῆσαι πάρεστιν [*](12 t. I 154, 2 15 Arist. Nub. 968 16 Philostr. iun. imag. 10 p. d 409, 17 ed. Kayser (p. 27, 24 ed. Schenkl et Synes. Dion. 7 p. i 43 Α. Luc. rhet. praec. § 13) [*](1 πανταχοῖ ΜοΡ sed in hoc οῖ ex η corr m 3, La Re 3 ἡλίου La | καθ’ Ρ sed θ in ras m 2 καθιστορίαν Ι 4 (bis) et 5 τῶν Ρ sed ~ add m 3 Ι κατάλλας La | καὶ ante τῶν Ca Mor del Re 7 τ’ La edd | τὴν ἐσπέραν Β 8 δ’ La Re | σικελοῖς La 9 πάλιν om Β 10 et 11 αἰνεῖται La 11 τῶν La 12 μικρολογεῖσθαι ΜοΙ sed in hoc σ ante μ eras, LaB 13 καθέκαστον PILa 18 πλειόνων — Ι9 πα- πονθέναι inser I 2 et praemisso κείμενον in marg P 3 | ἀγαθῶυ — 19 πλειόνων om Ca 20 δ᾿ λ)

296
οὐ μὴ πάλαι πάρεστιν ἡ πεῖρα. ὥστε καὶ τοῦτ’ ἂν εἴη τῶν βασιλέων ἐξαίρετον, ὅτι μηδέν ἡμῖν κατέλιπον ὃ ζητήσομεν.

[*](1 πάλαι Mor sed γρ πάλιν in marg εἰς τούς αὐτοκράτορας κώνσταντα καὶ κωνστάντιον subscr P εἰς κωνστάντιον καὶ κώνσταντα Ι)