Oratio 53

Libanius

Libanius, Oratio 53, Libanii Opera, Vol IV, Orationes LI-LXIV, Teubner, Foerster, 1908

54
[*](R III 108)

ὑπ’ ἄλλων τε πολλῶν χείρω τὴν πόλιν ἡμῖν γεγενῆσθαι νομίζω πράγμασι καινοῖς τισι τῶν ἀρχαίων ἐκβεβλημένων, καὶ δἡ καὶ τοῖς ἐν ταῖς τρα- πέζαις αἳ τιμὴν ἔχουσι τῷ Διὶ γινομένοις. ἃ πολύν [*](R III 109) μὲν ἤδη μέμφομαι | χρόνον πρὸς τοὺς ἀεί μοι τῶν φίλων ὁμιλοῦντας, νῦν δὲ οὐκ ἤνεγκα τὸ μὴ καὶ λόγον αὐτά ποιῆσαι. καίτοι θαυμάζω μέν, εἰ πεί·σω λέγων, ἔστι δὲ κέρδος τῷ περὶ ὧν δίκαιόν ἐστιν εἰ- πεῖν λέγοντι τὸ περὶ τοιούτων διειλέχθαι, κἂν μὴ τὸ πεπεισόμενον ᾖ· οὐ γὰρ τοῦ μὴ καλῶς εἰρῆσθαι τὸ μὴ τοὺς ἀκούοντας προσθεῖναι τὸ ἔργον ἔλεγχος.

  • C = codex Chisianus
  • A = Monacensis gr. 483 (Augustanus)
  • Ρ = Palatinus gr. 282
  • I = Marcianus append. XCI 2
  • Par = Parisinus gr. 3016
  • [*](9 Xen Hell. II 3,58; Dem. p. 721,27)[*](1 νς' ante περὶ A, post κλήσεων C 2 sed in hoc ξζ΄ ιν marg in ras m m2 λόγος λθ in marg I 3 ταῖς Ὀλυμπίων ἑορταῖς Mor)[*](8 ἐπ’ Ρ sed ἑ rubr 4 ὑμῖν C 6 γενομένοις I γενό- μεναι Par Mor 7 μὲν om I 8 δ᾿ Ι | ἤνεγκε Par γ 9 λό Par λόγου Mor 11 διειλέχθαι Ρ sed ε (2) in ras m 2)[*](12 πεισόμενον Cobet Coll 256 colf. Dem. p. 198, 26 τότε πει- σόμενον Mor | τὸ Par Mor)
    55

    2. Ἐφ᾿ ᾧ μὲν οὖν μέγα φρονοῦμεν, ἔστι τὰ Ὀλύμ- πια τετυχηκότα σπουδῆς ὅσης οὐδὲν ἕτερον οὔτ’ ἐν ἄλλοις οὔθ’ ἡμῖν, ὥστε καὶ αὐτοὺς Ἠλείους εἰδέναι τε βούλεσθαι τὰ τῇδε καὶ πυνθάνεσθαι περὶ αὐτῶν. τούτου δ’ ἄν τις ἡμῖν συνησθεὶς καὶ συναχθεσθείη τοῦ πολλὰ τῶν νομίμων κεκινῆσθαι. ἐγὼ δὲ ἀλγῶ μὲν ἐφ’ ἅπασιν, ὁμοῦ δὲ περὶ πάντων εἰπεῖν καὶ κατηγορῆσαι τῶν τε τούτοις ἡδομένων τῶν τε οὐ χαλε- παινόντων οὐ ῥᾴδιον ὀρῶν, εἰ τά περὶ τοὺς δαιτυ- μόνας δείξαιμι νῦν πλημμελούμενα, στέργοιμ’ ἄν.

    Τίνες οὑν ἦσαν οὗτοι; καὶ τίνας ὁ τῶν ἄθλων προεστηκὼς ἐκάλει; οἴ τε πρεσβύται καὶ οἷς ἦν ἐπὶ τῆς ἀκμῆς εἶναι καὶ ὅστις ἐκ παίδων ἐξῆλθε καί που τις καὶ μέλλων πατήρ τε ὢν ἤδη καὶ δεικνὺς ἐν δικα- στηρίοις αὑτόν. φοιτῶν δέ τις παῖς ἐπὶ μαθήσει λόγων καὶ ἢ ἄρτι δεικνὺς ἴουλον ἢ οὐδὲ τοῦτο πόρρω τε ἦν τῆς θοίνης καὶ δι᾿ ἀκοῆς τά περὶ αὐτῆς ἠπί- στατο κἂν εἰ συγγενὴς ἣν τῷ ταῦτα λειτουργοῦντι.

    καὶ ταῦτα, εἴπερ οἷόν τ’ ἣν, ἐμαρτύρησε | μὲν [*](R III 110) ἂν οὑμὸς ἐπίπαππος, ἐμαρτύρησε δ’ ἂν ὁ πάππος καὶ πολλοὶ μὲν πρὸ αὐτῶν ἐν τῷ στεφάνῳ τούτῳ, πολλοὶ [*](2 cf. t. I 533,19 20 cf. t. I 181,1) [*](2 οὔτε par mor 5 καὶ om CAPI 6 νομίμων scripsi auctore Re coll. t. I 404, 8 νόμων libri edd | ἐγὼ δέ ἀλγῶ μὲν] ἀλλ’ ἐγὼ μὲν Par Mor 10 πλημελούμενα ΡΙ 11 τίνας] ἴνας] ἴσ. τίς ἂν in marg Par m. rec 12 πρεσβῦται Ρ sed ~ τ in ras m m2 | οἶς Ρ sed ’ in ras m 2 13 ἐξῆλθεν Α 14 τε ομ Ι 16 αὑτόν reposui ex ΑΡ αὐτὸν CI ἑαυτόν Par edd 16 ἢ (1) Mor sed ἴσ ὁ in marg | ἢ] εἰ Mor 18 ἦν scripsi ἦ ΡΙ ᾗ reliqui libri edd 19 τ’ reposui e libris τε edd 20 ὁμοῦ Mor sed ἴσ. ἐμοῦ in marg)

    56
    δὲ μετ’ αὐτοὺς γενόμενοι, ὧν ἐν γράμμασιν ἴδοι τις ἂν <τὰ> ὀνόματα κἀν τῇ μνήμη οὐκ ὀλίγων. δικαίως δ’ ἂν πιστευοίμην αὐτὸς ὢν τῶν οὐ κεκλημένων. καίτοι τέτταρα μὲν καὶ δέκα ἐγεγόνειν ἔτη Πανολβίου ποι- οὑντὸς τὰ Ὀλύμπια, ὁ δὲ ἄνθρωπος οὗτος μητρὸς ἐμῆς ἀδελφός, ὀκτωκαίδεκα δὲ Ἀργυρίου, φίλος δὲ οὗτος τοὐμοῦ πατρὸς καὶ δραμὼν ἐπὶ τὸ κρύψαι τὴν ὀρφα- νίαν ἡμῖν. ἀλλ᾿ ὅμως ἐκεῖνα μὲν ἡδέως ἂν ἐπόνει καὶ ἐβοήθει, τοῦτο δὲ οὐκ ἐδίδου, χάριν οὐκ οὖσαν ἐν ἔθει. τέτταρα τοίνυν ἕτερα δύο μὲν ἐμὲ καὶ εἴκο- σιν ἐποίει, Φασγανίου δὲ τὸν στέφανον, θεῖος δὲ καὶ οὗτος ἐμός, ὥσπερ ὁ Πανόλβιος. οὗτός με ἐπὶ δεῖ- πνον καλεῖ καὶ ᾠχόμην ἡδῆ τε ὢν ἐν δόξῃ τινὶ καὶ τῷ μᾶλλον σωφρονεῖν.

    οὐ μὴν ἔνι γε εἰπεῖν, ὡς ἀμε- [*](R III 111) λούμενος τοῦτο ἔπασχον καὶ διὰ τὸ μὴ | εἷναί μοι πατέρα. οὐδὲ γάρ, ἡνίκα ἐκαλούμην, οὔτε αὐτὸς οὔτε πρεσβύτερος ἀδελφός. οὐδεὶς οὐδενός, οὐδ’ ἣν τι τὸ ποιοῦν πρὶν ἢ προσήκειν τὴν ἐπὶ ταῦτα κλῆσιν, οὐ γένος, οὐ πλοῦτος, οὐχ ὑπερβολὴ φιλίας, οὐκ ἄλλο [*](4 cf. t. I 81,12 6 cf. t. I 403, 23; 461,9 11 cf. t. I 404,17 13 cf. Dem. P. 402,17; Sievers P. 43) [*](1 ἤδη I 2 τὰ inserui acutore Re 4 ἐγεγόνη CA sed in hoc η in ει corr f 7 τοὐμοῦ scripsi ex I τοῦ μοῦ CA sed in hoc ᾿ supra υ (1) pos f, Par Re τοῦ ᾿ μοῦ Ρ Μορ | τώ Par Mor 8 ἐποίει Par Mor 10 τέταρα C 11 φασγα- νίου Α sed in φασγάνιος corr f φασγάνιος ΡΙ ἀνίου Par | τὸν στέφανον Α sed circumpunxit f om PI | δὲ eras Α om ΡΙ 12 ἐμὸς Α sed ἑ ex οὐ corr m. rec 14 μᾶλλον] καὶ μᾶλλον Par Mor καὶ τῆς ἡλικίας μᾶλλον coni Re 15 καὶ in ras 3 litt om Ρ | διὰ] ἃ Par quod cancellavit Mor) [*](16 ἐδεόμην ante οὔτε (1) inserendum coni Re 17 post ἀδελφὸς excidisse videntur ἦν, ἀλλ’ ἐκαλεῖτο παῖς)

    57
    οὐδέν.

    ἀλλὰ νῦν ὅσοι καλοῦνται πατέρες παῖδας ἔχοντες, τούτων καὶ παῖδες καὶ πολλαχοῦ πάντες, κἂν δεκαετὴς ᾖ τις κἂν ἐλαττόνων, τεθνεῶτος δὲ αὐτῷ τοῦ πατρὸς ὁ θεῖος ἄγειν ἀκούει τὸν ἀδελφιδοῦν. καὶ παιδαγωγὸς μὲν καὶ τροφεὺς καὶ οἰκέτης ἔξω θυρῶν, ὁ δὲ ἐν ἀνδράσι πίνουσι καλινδεῖται πίνειν παιδευ- όμενος ἢ πειθόμενος ἢ καὶ πρὸς ἀνάγκην ἐντιθέντος τοῦ ἀνδρὸς τῷ παιδὶ τὴν κύλικα. προϊὸν δὲ τὸ πρᾶγμα μεστὸν οἴνου ποιῆσαν ἑκάτερον οὐκ ἄδηλον ἐφ’ ὃ προάγει.

    καὶ μὴν εἰ μὲν σιγῇ κατακέοιτο, πόσην δεῖ νομίζειν εἶναι τὴν ἀηδίαν· εἰ δ’ εἶναι βούλοιτο καὶ αὐτὸς τῶν λεγόντων, δεῖ δήπου τούτῳ ἀναισχυν- τίας. ᾧ γὰρ σιγὴ πρέπει καὶ τὸ ὁπότε τῳ συντύ- χοι τῶν πρεσβυτέρων ἐρυθριᾶν, ποῖόν τινα τοῦτον εἰκὸς ἔσεσθαι μὴ συνεσθίοντα μόνον καὶ συμπίνοντα, ἀλλ’ οὐδὲ κατά τά βλεπόμενα πείθεσθαι βουλόμενον;

    | τὸ δὲ ἐφιέμενον τῶν παρατιθεμένων φαίνε- [*](R III 112) σθαι τὸν τηλικοῦτον οὐκ αἰσχρόν; τὸ δὲ κατά σπου- δὴν ἀναιρεῖσθαί τε σῖτον καὶ παραδιδόναι τῷ στόματι; [*](6 cf. p. 64,11 et Dem. p. 403,19) [*](1 οὐδέ ἕν Ι | πατέρες Ρ sed ε (2) in ras m 5 2 τοῦτον C 3 „mallem αὖ τῳ“ Re 6 δ’ Re 7 καὶ om Par Mor 8 τῷ παιδὶ om Par Mor 9 ποιῆσαι CAPI 12 τοῦτο Par Mor πρὸς τοῦτο Iacobs Lectt. 205 13 σιγὴ CAPar | τῶι Α sed ~ eras τῶ CPar 14 τούτων Par Mor 16 οὖν ἐσθίοντα Par Mor, sed in hoc γρ γοῦν in marg | συμπίνοντα ἂν, Μορ συμπιόντα Iacobs Philostr. im. 266 16 ἀλλ’ –πείθεσθαι] οὐδέ κατὰ βλεπόμενα πείθεσθαι Μορ ἀλλά καὶ τά βλεπόμενα πυθέσθαι Re Anim, ad quod Iacobsius Lectt. 205: „fortasse recte, mallem tamen ἀλλά καὶ πάντα τά βλεπόμενα πυθέσθαι“ ἀλλ’ ἤδη καὶ τά βλεπόμενα πείθεσθαι Iacobs Philostr. 1. 1. num ἀλλ’ αὐτὰ ἕκαστα τά βλεπόμενα πυθέσθαι? 17 τὸ scripsi auctore Re τί libri edd | δαὶ CA sed in hoc αι eras et ε suprascr m. rec 18 κατασπουδὴν Ι 19 ἀναιρεῖται Par et γρ Mor | τε om Par Mor)

    58
    τὸ δὲ ἐξουσίαν εἶναι τοῖς ἀνδράσι τείνειν ὅποι βού- λοιντο τῶν χειρῶν ἑκατέραν; τὸ δὲ ὄπισθεν αὐτὴν τῷ νώτῳ παρατείνειν; τουτὶ δὲ οἶδε πολλάκις εἰς ὅπερ ἡ μίξις τελευτᾶν. εἰ δὲ καὶ μὴ τοῦτο, ἀλλ’ αἰτῆσαί γε ῥᾴδιον οὕτως ἐγγύθεν καὶ ὑποσχέσθαι μεγάλα καὶ πεῖσαι καὶ καταλαβεῖν ὅρκοις καὶ κρηπῖδα βαλόμενον αὐτοῦ μετά ταῦτα ἐποικοδομεῖν. ἑτέρωθι μὲν οὐκ εὔπορον ἄνδρα παιδὶ περὶ τούτων διαλέγεσθαι, ἀλλ᾿ ὑποψία τε καὶ τὸ ἀκούειν κακῶς καὶ λόγος οὐκ ἐν τῇ συνουσίᾳ, τοῖς δὲ ἀπὸ τῶν αὐτῶν ἐσθίουσι τραπεζῶν ἄδεια πάντων ῥημάτων καὶ ὁ κωλύων ἄτοπος. διά τί [*](R III 113) γὰρ οὐκ ἐρεῖ τις πρὸς τὸν συμπότην; | οἶδα δὲ ἔγωγέ τινα πατέρα ὑμνούμενον τῇ περὶ ταῦτα τοῖν παίδοιν εἰς ἅπαν εὐχερείᾳ.

    9. Εἰ δέ τις λογίσαιτο τοὺς χρόνους, καὶ κατὰ τοῦτ’ ἂν εὕροι φαυλοτέρους ἐνταυθοῖ πατέρας παίδων γεγενημένους. τὸ γὰρ αἰδεῖσθαι μέγιστον ὂν τοῖς τη- λικούτοις ἀγαθὸν ὑπὸ τῶν τοιούτων ἀρίστων τε καὶ δείπνων ἐξηλάθη. ποιεῖ δὲ καὶ τοῖς ἀγωνοθέταις τοῦτο τῆς λειτουργίας τὸ μέρος χαλεπώτερον καὶ πλείονος μὲν κινδύνου, μειζόνων δὲ τῶν φόβων ὁμοῦ μὲν ἀξι- ούντων ἀπάντων ἑστιᾶσθαι, τὸ δὲ μὴ ὧδε καλούντων [*](1 δ’ Re | κατεξουσίαν Par κατ’ ἐξουσίαν Mor | ἀνδράσιν Par Mor 2 δ’ Re | αὐτ̀ Par αὐτὸν Α sed o in η corr m 2, Mor 3 νώτῳ Ρ sed ω (1) ιν ras m 2 νότῳ I 4 τελευτᾶ Par Mor 6 ὅρκῳ Mor | κρηπῖδα IPar Mor | βαλλόμενον Par Mor 7 μετα- ταῦτα IPar 8 ἄπορον Par Mor 9 ἐν] „videtur ὢν corri- gendum, ita ut λόγος idem significet quod πρόσχημα“ Iacobs Lectt. 205 cf. p. 64,4 11 διατί PIPar 13 ὑμνούμενον τῇ Re ὑμνούμενόν τι libri Mor | τῆ ante τοῖν libri Mor can- cellavit Re 16 ἐνταυθοῖ] ἐνταῦθά οἱ Par Mor 21 κινδύνων Par | τῶν abesse “ Re 22 ἑστιᾶσθαι scripsi auctoribus Re qui etiam καλεῖσθαι proposuit, Iacobsio Lectt. 205, Cobeto Mnem. N. S. II 497 coll. p. 63, 9 et t. III 191, 1 R αἰτιᾶσθαι libri edd)

    59
    ἀτιμίαν σκευῶν τε καὶ τῶν διακονουμένων ἐλεγχομένων τῷ πλείονι, τοῦ πλείονος δὲ τούτου παρὰ τοὺς παῖδας γιγνομένου, τοῦ δὲ μὴ κατὰ κόσμον βλάπτοντος τὴν δαπάνην.

    οὕτω συμφορὰ τῷ λειτουργοῦντι τῶν παίδων αἰ προσθῆκαι· πρότερον μὲν γὰρ ὁ καλούμενος ἤκουεν, ὅτι αὐτὸς καλοῖτο, νῦν δέ, ὡς αὐτοῖς παισίν. ὁ δὲ ἄγων ἔρχεται τὸν χορόν. χορὸν δὲ εἶπον εἰσελ- θόντος μέν τινος πατρὸς ᾧ παῖδες ἤσαν ἑπτά, ὧν ἑπτέτης ὁ νεώτατος, ὥστε μόνοις αὐτοῖς μιᾶς δεῆσαι | τραπέζης. οἶμαι δέ, εἰ καὶ τῷ θήλει μετῆν ταυ- [*](R III 114) τῇσί τῆς ἑορτῆς, καὶ θυγατέρας αὐτὰς ἐκεῖνος ἂν ἦγε καὶ τῶν ἄλλων οἷς ἤσαν. ἡδῆ δέ τις αὐτὸς ἀσθενῶν τοῦ παιδὸς ἔπλησε τὴν γαστέρα, Φρύνων τις οὗτος ἕτερος, εἰδὼς μὲν πολλὴν νῦν ἐνοῦσαν τὴν περὶ τοὺς ἄρρενας νόσον, ἐγκαθίζων δὲ τοῖς νεανίσκοις ἰὸν οὔπω πεισθῆναι δυναμένοις, ὅτι ὅτι <τι> ἀκολάστων ἰδεῶν αἱρετώτερον.

    11. Ἀδικεῖν μὲν οὖν ἔμοιγε δοκοῦσι καὶ οἱ καλοῦν- τες | οὐδὲ αὐτοῖς ὁμολογοῦντες, ὅταν ἐν τοῖς [*](R III 115) γράμμασι μεθιστάντες ἑτέρωσε τοὺς αἰσχρῶς βεβιω- κότας ποιῶσιν ὅπως ἄλλοι τἀκείνων πείσονται καὶ [*](13 cf. ad t. III 274,9 15 cf. Aesch. Ag. 884) [*](1 ἐλεγχομένην I 9 ἑπτέτης reposui e libris ἑπταέτης Par) ἑπταετῶν Mor ἑπτὰ ἐτῶν Re | δεῆσαι] γε δεῆσαι Ρ sed γ et ἧσαι in ras m 5 δὲ ἦσαν Mor sed γε pro δὲ coni 10 εἰ καὶ] καὶ εἰ CAPI 11 τἀς αὑτοῦ? | ἂν inser A f om CPar Mor 12 καὶ—ἤδη del A f om ΡΙ | ἤσαν ἤδη Re ἦσαν ἤδη CA 2 Par Mor | δέ Re ὁ δέ libri mor 13 τίς I οὐτίς Par sed ου oras καὶ τίς Mor | ἕτερος οὕτος C 14 πολλὴν Ρ sed add m 4 15 ἐγκαθιεὶς coni Mor 16 δυναμένοις scripsi auctore Re δυνάμενος libri edd | ὅ τι Ρ Mor | τι inserui 17 αἱρε- τώτερα Par 19 αὑτοῖς Ρ sed ’ in ras m 4 αὐτοῖς AIPar 21 τὰκείνων Ρ sed ’ eras | πείσαντα Par πείσωνται Μοr)

    60
    ταῦτα τῶν γνωριμωτέρων οἱ παῖδες. ἐγκαλοῖτο μὲν οὖν <ἂν> εἰκότως καὶ ὁ ἑστιάτωρ αὐτός, μείζω δὲ ὁρῶ τὴν αἰτίαν οὖσαν κατὰ τῶν ὑπακουόντων καὶ μὴ ὐπα- κοῦσαι κυρίων. οὐ γὰρ δὴ τούς γε ἀξιοῦντας ἐν τοῖς πατράσιν ἱστάναι τὴν κλῆσιν ἔδεον ἂν καὶ ἦγχον οἱ καλοῦντες τὸ καὶ σὺν τοῖς παισὶ καλεῖσθαι], ἀλλ’ ἐξῆν αὐτοῖς <πρὸς> 9 τὸ καὶ σὺν τοῖς παισὶ 1 [*](R III 116) ἀποκρίνασθαι, ὅτι τιμήσομεν τά Ὀλύμπια τῷ τούς ὑπὸ παιδαγωγοῖς διάγοντας μὴ γεύειν κακῆς ἐλευθερίας μηδὲ μιγνύναι ἐν εὐωχίαις τὰ διεστηκότα τῷ τῆς ἡλικίας δικαίῳ.

    12. Ἀλλ’ εἰς 1 <ἔθος> τοῦτο, φησίν, ἥκει πολλαὶ τοιαῦτα Ὀλυμπιάδες εἱστίασαν. πλείους δέ γε τοιαῦτα οὐχ εἱστίασαν. πότερ’ οὖν τὸν ἐλάττω χρόνον ἢ τὸν πλείω κρατεῖν ἄξιον; καὶ πότερα καλου- μένων τῶν νέων ἣν ἡ πόλις ἐν βελτίονι δόξῃ ἢ μὴ καλουμένων; ὀψὲ μὲν οὖν παραινῶ, τοῦτο δὲ οὐ ποιεῖ [*](1 „malim γνωριμωτάτων“ Re 2 ἂν inserui auctore Ia- cobsio Lectt. 205 3 ὑπακουόντων καὶ] „malim ὄντων inter- “ Re at cf. 61, 4 5 num ἑστάναι? at cf. p. 61, 14 | ἔδει Par Mor 6 τὸ—καλεῖσθαι cancellavi ut e sequenti linea anticipata τὸ—7 αὐτοῖς om Mor τὸ Α sed ῶ supra ὸ scr f ὸ ῶ τῶ Ρ τὸ Ι τῷ probat Re 7 πρὸς inserui auctore Re qui alioquin τῷ pro τὸ scribi voluit | τὸ A sed ῶ suprascr f τῶ Ρ | παισὶ scripsi παισὶν libri edd | καλεῖσθαι inserui ex antecedenti linea 8 ἀποκρίνεσθαι C | τιμήσομεν A sed ὁ in ω corr f 10 μὴ δὲ APIPar 12 ἔθος inserui aucto- ribus Re qui vel νόμον proposuit vel ἀλλ’ ὕστερον, φησίν, ἥκεις coniecit, et Cobeto Coll. 256 coll. l. 61,3 13 et 14 τοιαῦτα scripsi τοιαῦται libri edd 13 et 14 ἐστίασαν Α sed ι post ἑ inser m 2 CPar Mor sed in hoc priore loco γρ εἱστίασαν in marg εἱστιάθησαν coni Re 14 οὐχ scripsi οὐδ᾿ libri edd) [*](15 πότερα scripsi πότερον ἂν Par Mor πότερ’ ἂν reliqui libri Re πότερον Iacobs Lectt. 205 et App. Pors. adv. 323 16 βαλαντίονι C)

    61
    τὸ πρᾶγμα κάλλιον, ἀλλ’ ἐμοῦ μὲν ἄν τις εἴη τοῦτο κατηγορία, τὸ δ’ οὐχ ἧττον πονηρόν, εἰ καὶ τῶν εἰ- ωθότων γέγονεν. ὡς πολλὰ μὲν εἰς ἔθος ἤκει κακῶς, πολλὰ δὲ πέπαυται μένειν ἔτι καὶ κρατεῖν | ἄξια. [*](R III 117) δυστυχὲς μὲν οὖν τὸ μὴ τοῖς πρώτοις εἰσηχόσιν ἠναν- τιῶσθαι, ὁ δὲ οὐ χρηστῆς ἐστι τύχης τηρεῖν ἀνοίας τῆς ἐσχάτης.

    δοκεῖ δέ μοι καὶ τοῦδε γεγενῆσθαι πατήρ, ὅσπερ αὖ καὶ ἄλλων οὐκ ὀλίγων γέγονεν, ὧν ἕκαστον τῇ πόλει λελύμανται. καὶ τοῦτο εἰσῆλθεν ἀποδημοῦντος ἐμοῦ, τοὺς δὲ παρόντας καὶ ὁρῶντας ἐν σπουδῇ τὸ χρῆμα τῆς ἑορτῆς πεποιημένους ἣν δήπου προσῆκον ἀντειπεῖν, κωλύσαι, μάχεσθαι, μὴ τὴν ἡσυ- Χίαν ἄγειν ἐν καιρῷ βοῆς δεομένῳ καὶ ἀγανακτήσεως. ὥσπερ γὰρ εἴ τις τῶν ὄντων ἀφαιρεῖν ἠξίου, δεινὸν ἔδει νομίζειν, οὕτω προσθήκας χαλεπῶς φέρειν. ἐν ἑκατέρῳ γὰρ οἶμαι τὸ μὴ τὸν νόμον ἰσχύειν. καὶ ῥᾷο·ν δ’ ἂν περιῆσαν οἱ πρὸς τὴν ἀρχὴν μαχόμενοι καὶ τὸ πρᾶγμα ἀποκλείοντες ἢ οἱ πρὸς ἐρριζωμένον ἤδη τοῦτο ποιοῦντες. τὸ γοῦν πρὸς ἐμὲ νυνὶ λέγειν τὸ πεπρᾶχθαι πολλάκις οὐκ ἣν τότε.

    κρατοίμην δ’ ἂν οὐδὲ ἐγὼ δικαίως ὑπὸ τοῦδε τοῦ λόγου, ἐπεὶ καὶ ἄλλα μυρία χείρονα νενίκηκεν, ὧν οὐ μεταβάλλει [*](10 cf. t. II 617,6 18 cf. t. II 647,6) [*](2 τό Ρ sed ’ in ras m 4, Par 6 εἰσαγηοχόσιν Par Mor cf. t. III 75, 11; 267,6; 217,8 | ἠναντιῶσθαι scripsi auctore Re ἐναντιοῦσθαι libri Mor (om Re) 6 δ᾿ Re 8 ὥσπερ Par Mor) [*](9 τοῦτο εἰσῆλθεν] „videtur μὲν “ Re 10 δὲ om Mor 12 κωλύσαι Ρ sed ’ e ~ corr m 5 cf. ad t. I 272,6) [*](14 εἴ τις om Par Mor 15 ἔδει Ρ sed ε et ει (ex η corr) in ras m 4, et coni Re ἤδη reliqui libri edd | οὕτω scripsi e Ρ οὕτως reliqui libri edd 17 ῥᾶ ὂν cum ras 1 δ᾿ ᾲν om I 19 γ’ οὖν AP 20 πεπράχθαι AIPar κρατοίην coni Mor 22 χείριστα Mor)

    62
    τὴν φύσιν τὸ νενικηκέναι, ἀλλ’ εἴπερ ἣν μοχθηρά, καὶ ἔστιν. οὐδὲ γάρ στρατῷ πολλάκις φυγῇ σεσωσμένῳ [*](R III 118) πρὸς τὸ δεῖν | μηδὲ λῆξαι φυγῆς ἰσχυρότερον τὸ πεφευγέναι οὐδὲ δημαγωγῷ διά κλοπῆς ηὐπορηκότι πρὸς τὸ δεῖν ἀεὶ κλέπτειν τὸ κεκλοφέναι πολλάκις.

    ᾐσχυνόμην μὲν οὖν ἐξ ὅτουπερ ἐπανήκων εὗρον πολλὰ μεθεστηκότα, ὧν ἔν τι καὶ τὸ τῶν νέων τοῦτο, ἡγούμενος δὲ τῷ γήρᾳ μᾶλλον ἢ λογισμοῖς τὸ πείθειν ἕξειν ἀνέμεινα τόνδε τὸν χρόνον ὧς ταύτῃ τι δυνησό- μένος. ἐλπίζω δὲ τῶν θεῶν ἐθελόντων καὶ περὶ έτέ- ρων ἑτέρας ποιήσεσθαι συμβουλάς. ἐν γὰρ δὴ πολλοῖς τραύμασι πολλῶν ἂν δέοι φαρμάκων.

    ὁ δ’ εἰ τὸ προστεθὲν ἀναιρεθήσεται λυπούμενος καὶ πολλαχοῦ σεμνολογούμενος ἐκεῖνος ἐνθυμηθήτω, ὡς ἣν μέν ποτε δώρων τὰ τοιαῦτα δεῖπνα καθαρά, ἔπειτα εἰσέπεσε δῶρα καὶ ὁ δαιτυμὼν ἀπῄει τι φέρων οἴκαδε. καὶ τοῦτο διὰ πολλῶν ἧκεν Ὀλυμπιάδων οὕτω πεπηγέναι δοκοῦν, ὡς μηδ’ ἂν τῶν θεῶν τινα κινῆσαί ποτε τὸ πρᾶγμα, [*](R III 119) ἀλλ’ ὅμως καὶ λέλυται | καὶ πέπαυται καὶ ὐπο- [*](3 δεῖν ιν marg A | μὴ δὲ APIPar „aut μηδέ νῦν λῆξαι leg. est aut μηδέποτε λῆξαι“ Re | „ἰσχυρὸν “ Re 4 ἠπο- ρηκότι par Mor 6 ὅτουπερ scripsi auctore Iacobsio Lectt. 206 et App. Pors. 313 ὅσουπερ libri edd | ἐπανῆκον I sed ex ἐπαν- ήκων corr, Par Mor 7 ἕν Ρ sed “ in ras m 2 | νέων] „κλή- σεων “ Re | τοῦτο scripsi auctore Iacobsio ll. ll. τού- των libri edd 8 „τὸ malim “ Re 9 τί I 11 ποι- ήσασθαι Α sed α (1) in ε corr f, Par Mor 12 ο ΡΙ Par ὃ Mor 13 προστὸ τε θὲν Ι | ἀναιρεθήσεται scripsi ἀναιρήσεται libri edd | σεμνολογούμενος scripsi e ΡΙ σεμνολογησόμενος reli- qui libri sed ησόμενος cancellavit et ούμενος suprascr A f, edd cf. ad t. I 201, 9 14 ἐκε.ῖνο Re , 15 εἰσέπαισε Cobet Coll. 256) [*](16 ἀπῆι εἰ cum ras 1 litt Α | τί API | φέρειν Α sed ει in ω corr f, I 18 μὴ δ’ APPar 19 τι Par, τε Mor ante καὶ (1), quod delevit Re | ὑποκεχώρηκεν Par sed οκε ex ω corr m 2)

    63
    κεχώρηκεν. ἐξ οὗ θαρρεῖν ὑπῆρχε τῇ πόλει μήποτε ἐπιλείψειν τὸν λειτουργήσοντα τῷ Διΐ. 1 τὸ γὰρ πιέζον τοῦτ’ ἣν οὐκ ὂν ἐν τοῖς ἄνω χρόνοις, τῇ τῇ τάξει καὶ σωφροσύνῃ μᾶλλον ἢ τοῖς ἀκολάστοις ἀνα- λώμασιν ὁ θεὸς ἐτιμᾶτο καὶ τῷ συμπίνειν τοῖς ἀκμά- ζοῦσι τοὺς παῖδας, ὧσπερ ἐκεῖνο τὸ τὸν λειτουργοῦντα κατὰ δυοῖν εὖ ποιοῦν ἐξαληλιμμένον.

    17. Τιμὴ γάρ τοῖς πατράσιν ἡδεῖα καὶ τοὺς παῖδας τοῦτον ἑστιᾶσθαι τὸν τρόπον. ἀλλ’ ὅτι μέν οὐ τῷ νόμῳ τοῦτο συμβαῖνον, ἀποδέδεικται, ἄμει- νον δὲ τοῦ δικαίου διά τὴν πρὸς ἐκείνους χάριν πῶς οὐ κακόν; οὐδὲ γάρ τοὺς ἠριστευκότας πολλαῖς τιμῶμεν τιμαῖς, ἀλλ’ ὧν οὐκ ἄν τις ἐπιλάβοιτο. εἰ δέ τις, ἴν | ἄνθρωπον τιμήσειεν, ἀτιμάζοι τὸν Δία, πῶς οὐ [*](R III 120) τὰ μέγιστα ἂν ἐξαμαρτάνοι;

    καὶ μὴν κἀκεῖνο νῦν ἐνδείκνυμεν βλάβην μὲν εἶναι τοῦτο τοῖς υἱέσι, βλάβην δὲ τοῖς πατράσιν, εἰ δὴ τά τῶν υἱέων καὶ τὰ τῶν πατέρων. ἡ τῶν υἱέων μὲν αἰσχύνη κακόν κακόν, ἐξ ὅτου δὲ αὐτοὶ γεγόνασιν, ἀγαθόν; ὃ δὲ ζημίαν ἔχει, πῶς [*](3 καταπιέζον Par Mor | τοῦτ’ scripsi ex Α sed ’ ex ὁ corr f, PI τοῦτο reliqui libri edd | οὐκοῦν Par Mor 5 καὶ scripsi ex Α sed ex ἢ corr f, PI ἢ reliqui libri edd | τὸ CA CA in hoc ὁ in ῶ corr f, I sed ὁ in ῶ corr, Par Mor 6 ἐκεῖνο· Par ἐκεῖνος· Mor locus labem contraxit | τὸν μέν λειτουργοῦντα Par Mor 8 πατράσιν ἡδεῖα C sed e πατράσι νὴ δία corr, πατράσι νὴ δία Ρ sed γρ ἡδεῖα supra νὴ δία scr m 3 πατράσι, Α sed νὴ δία in marg m 2, νὴ Δία coni Re at cf. p. 64, 17) [*](9 ἑστιᾶσθαι scripsi auctoribus Re et Iacobsio Lectt. 206 coll. p. 68,22 11 δέ <ὂκ>? 1 13 δὴ Par Mor | ἴν’ om Par) [*](14 ἀτιμάζοιτο I 15 κἀκεῖνον C κἀκεῖ Par Mor | νῦν] μὲν Par Mor 16 ἐδείκνυμεν Par MOr 17 πατράσι I | τὰ (2) delendum censet Re 18 ἐξ ὅτου scripsi ex AI ἐξότου reli- qui libri edd 19 αὐτὸν Par (desinit for. 15) Mor | γεγόνασιν — ρ. 66, 19 ἀσθενοῦντι duobus foliis perditis desunt in Par Mor qui lacunam indicavit adnotans in margine: Λείπει β΄ σελίδε | signum interrogationis post ἀγαθόν posui)

    64
    ἂν ἐν δίκῃ καλοῖτο τιμὴ φέρον τοῖς τιμωμένοις ἀτιμίαν; καὶ γάρτοι τινὸς ἤκουσα καλοῦ μέν τινος ἐρῶντος, οὐκ ἔχοντος δὲ καὶ τὸ διαλέγεσθαι διὰ τὸ μὴ εἶναι σχῆμα τῇ συνουσίᾳ. ἔλεγεν οὖν πρός τε τοὺς φίλους καὶ πρὸς ἑαυτόν· ἀλλ’ ἤξει γε Ολύμπαι γυμνοῦντα μὲν ἀθλητάς, γυμνοῦντα δὲ καὶ νέον δαιτυμόνων οὐκ ὀλίγων. ἐξέσται δὲ αὐτὸν ἀπαγαγόντα βραχύ τι τῆς τραπέζης βλέπειν εἰς τὰ σκέλη τοῦ τείνοντος αὐτὸν ἡ εἰς τὰ προκείμενα. ἀκούομεν δὲ οἶόν τι καὶ Δημο- σθένης διηγεῖτο ἐν θιάσοις καὶ πεπωκόσιν ἀνθρώποις στρέφεσθαι νέον καὶ ὅτι μεγίστῳ τούτῳ κατὰ τῶν Αἰσχίνῃ βεβιωμένων κέχρηται μαρτυρίῳ.

    τιμὴν μὲν οὖν οὐδεμίαν εἶναι τῷ τηλικαύτην ἔχοντι βλάβην φαίην ἄν, πῶς γάρ ὄρον θεῶ ῥᾳδίως δίδωσι δεξιάν, κατέχει; πῶς ἰνὶ τούτῳ τὸν εἰληφότα τετιμῆσθαι; ἡδονὴν δὲ γίγνεσθαι πατράσιν ἐντεῦθεν οὐκ ἂν ἀρνη- θείην. ἔχει δὲ ἡμῖν οὐ καλὸν λόγον τοῦ κοινῇ τῇ πόλει συμφέροντος περὶ πλείονος ποιεῖσθαι τὴν ἐνίων ἡδονήν. εἰ γὰρ εἰς ἐν τοῦτο βλέπομεν καὶ ἔν τοῦτο σκοποῦμεν, τὴν ἐνίων ἡδονήν, εἰ δὲ βελτίων ἢ χείρων, [*](11 Dem. fals. leg. p. 403,19; cf. supra p. 57,6 13 Dem. 403,15 et 24 18 Plat. Apol. p. 34 Β) [*](2 ἥκουσα καλοῦ μέν scripsi ἥκουσα. καλοῦμέν libri Re 4 πρόσχημα mavult Iacobsius l. l. coll. p. 58, 9 5 αὐτὸν Re) [*](7 οὐκ ὀλίγων] „putabam ἑωρακότων vel ὁρώντων“ Iacobs Lectt. 1. 1. 8 δ’ Re | αὐτὸν API 9 αὐτὸν scripsi coll. Adam. Phys. II 48 (Physiogn. I p. 413, 4. 10. 15) αὐτὸν libri Re 11 διηγεῖτο scripsi ἡγεῖτο libri Re | πεπωκόσιν Ρ sed ὢ in ras m 2 14 μὲν inserui e libris om Re | οὐδὲ μίαν Α) [*](15 locus labem contraxit ὀρονθεῶ C Re ὄρον θεῶ Α ὄρον θεω Ρ ορονθεῶ Ι num ᾧ ἐχθρὸς θεοῖς? | ῥαδίως in marg Α ῤαδίως Ρ om I 17 γίγνεσθαι I sed γ (2) eras 18 δ᾿ Re)

    65
    οὐ προσεξετάσομεν, τί κωλύσει καὶ τὰς γυναῖκας αὐ- τοῖς | εἰς κοινωνίαν ἄγειν τῶν δείπνων καὶ θερα- [*](R III 121) παίνας τάς τε ἄλλας καὶ τὰς ἀπὸ τῶν μυλώνων; μικρὸν γάρ εἰπεῖν ἀκολούθους, οἱ λέγοιεν, ὅτι οὕτω μάλιστ’ ἂν ἥδοιντο καὶ χάριν εἰδεῖεν καὶ τοῖς Ὀλυμ- πί·οις χαρεῖεν, εἰ καὶ τοῖσδε μετείη τῆς εὐωχίας. ἡδονάς δὲ τὰς μὲν βελτίους ἐπαινῶ, μὴ κακῶς δὲ τὰς φαυλο- τέρας λέγειν οὐκ ἂν οἷός τ᾿ εἴην;

    μὴ τοίνυν μηδὲ ὑμεῖς πάντα δίδοτε μηδὲ πάντα χαρίζεσθε μηδὲ φρον- τίζετε, τί ποιοῦντες ἡδονὰς τούτοις παρέξετε. καὶ μὴν εἰ μὲν οὐ μέγα τοῦθ’ οἱ πατέρες ἡγοῦνται, τοῦ χάριν ἂν διδοῖμεν; εἰ δὲ πολλοῦ τινος ἄξιον, οὐ σφόδρα νοῦν ἐχόντων ποιοῦσι. τοὺς δὲ τοιούτους οὐκ ἐν πολλῇ σπουδῇ θετέον. ἀλλ’ ἀθυμήσουσιν οὐ καλου- μένων σφίσι τῶν υἱέων οὐκ ὄντων ἐντεῦθεν ὀνειδῶν. ἔστι δὲ αὐτοῖς ἀθυμῆσαι λυσιτελέστερον ἀπούσης αἰ- σχύνης ἢ μετά ταύτης ἐν γέλωτι καὶ τῷ χαίρειν διάγειν.

    ἀθυμοῦσι καὶ οἱ διδόντες δίκην, ἀλλὰ παιδεύονται τῇ δίκῃ. ὁ δὲ ἐπαινῶν τὸν ἀνδροφόνον μεθ’ ἡδονῆς ἐφ’ ἑτέρας ἔπεμψε σφαγάς. οὐκοῦν ὁ μὲν εὐδαίμων ὁ λυπηθείς, ἐπηνώρθωται γάρ, ὁ δὲ ἄθλιος ὁ ἡσθείς, οὐκ ἰάθη γάρ. τί δ’ ἂν καὶ δεινὸν ἐκ τῆς ἐκείνων ἀθυμίας γένοιτο; κακῶς ἐροῦσι τὸν ἀγωνοθέτην; ἀλλὰ ἀγαθὸν κακοί· καὶ οὐχ ἥξουσιν ἐπὶ δεῖπνον; καὶ τίς ἐκ τούτου τᾷ συμποσίῳ βλάβη, πόρρω που καθῆσθαι τοὺς ἀναισθησίας γέμοντας;

    ἀλλά καὶ τοῖς νέοις [*](3 cf. t. II 411, 13 et t. III p. LVIII sq. 4 cf. ad t. III 483,20) [*](1 προσεξετάσομεν Ρ sed o (2) in ras m 5 4 num λέγοιεν ἄν? 6 ταῖσδε? 8 sq. μὴ δέ ΑΡΙ 16 δ’ Re 17 ἐκεί- νης Ι 19 δ’ Re 25 τῷ συμποσίῳ scripsi τοῦ συμποσίου libri Re 26 ἀναισθησίας Ρ sed σί ιν ras m 2)

    66
    λύπη τὸ πρᾶγμα; συμφέρουσά γε καὶ πολλῶν ἐκπω- μάτων ἀμείνων. ἀλλὰ λυπούμενος τήμερον ὕστερόν με ἐπαινέσεται, ὅταν ἐν τοῖς ὑπὲρ ἀρετῆς [ἐν τὼς] αὑτοῦ λόγοις καὶ τοῦτο ἔχη λέγειν, ὅτι παῖς ὢν [*](R III 122) ὑέ οὐδενὸς | ὀφθείη τῶν ἔξω οὔτε πίνων οὔτε ἐσθίων οὐτ’ ἄλλοτε οὔτε ἐν Ὀλυμπίοις. τοὺτ᾿ ἀὐτῷ φυλάξει τὴν παρρησίαν ὅλην. διὰ τοῦτο ἀνύποπτα ὑπὲρ τῶν δικαίων πρὸς τὰς ἀρχὰς διαλέξεται οὐδέν τῇ ψυχῇ πάσχων, οἷον εἰκὸς τὸν ὁρῶντά τινας τῶν τότε συγκατακειμένων.

    εἰ δὲ λυποῦντες ὀνήσετε τοὺς παῖδας, καινὸν οὐδέν, ἐπεὶ καὶ διὰ τῶν παιδα- γωγῶν τοῦτο ὑμῖν πράττεται καί, νὴ Δία γε, παρά τῶν διδασκάλων. ἀπειλαὶ γὰρ δὴ καὶ πληγαὶ καὶ πολλὰ τὰ πικρά, ὅπου γε δὴ καὶ τὰ παρὰ τῶν τοκέων. ἀλλὰ τούτων γε τὸ κρατεῖν ἔχει καὶ δύνασθαι φύεται. καὶ τούτοις τοίνυν τοῖς οὕτω δειπνεῖν κεκωλυμένοις καὶ λυπουμένοις τοιαῦτα ὕστερον ἥξει διδόντα ῥώμην, ὥστε αὐτοῖς ἐν ἐπαίνοις ταύτας εἶναι τὰς λύπας.

    τὸ δὲ μέγιστον ἀγαθὸν ἀσθενοῦντι τοῦ νοσήματος ἀπαλλαγή. τίς τοίνυν παρ’ ὅτου καὶ τοῦτο γένοιτο; ἰατρός. πῶς τοίνυν τὸν ταύτην ἔχοντα τὴν δύναμιν ὁρῶσιν εἰσιόντα οἱ νέοι; πῶς δὲ ἁπτόμενον; πῶς δὲ ἀσιτίας μεμνημένον; εἰ δέ δὴ καὶ τομῆς ἢ πυρὸς δε- [*](2 ἀλλ’ ὁ λυπούμενος Iacobs Lectt. 205 et Philostr. 584 8 μ’ Re | ἐν τοῖς in τῆς mutanda coni Re, tuetur Iacobs acci- piens „de liberis eius qui loquitur et “ cancellavi 6 οὔτε et οὔτ’ Re | ἄλλοτε scripsi ἄλλως libri Re | αὐτὸ I) [*](7 διατοῦτο ΡΙ 15 δύνασθαι Ρ sed θα in ras m 5 16 οὐτῶ scripsi auctore Iacobsio Lectt. 206 et Αρρ. Pors. 254 οὔπω libri edd 19 τοῦ νοσήματος denuo inc Par fol. 16 Mor 20 γένοιτο; ἰατρός. Re γένοιτο ἰατρός; ἰατρός; (.Mor) libri Mor) [*](22 δ’ (2) Re 23 ἀσιτίας scripsi coll. t. II 810,13 αἰτίας libri edd | μεμνημένον Ρ sed o in ras m 2)

    67
    ήσειεν, Ἡράκλεις, τίς λυπηρότερος; τίς μᾶλλον ἐχθρός; ἀλλ’ οὐχ ὅταν λοῦσθαί τε ἐξῇ καὶ πᾶν ἔχειν σιτίον τε καὶ ποτὸν ἀνεῳγμένον, ἀλλ’ ἔστι καὶ πρὸ τῶν γονέων ὁ ἰατρὸς ἐκείνῳ.

    καὶ νῦν ἡγήσεται μὲν ἀθυμία, ἴψεται δὲ ἡδονή. ὧν δὲ ἀφήσουσι πρὸ τῶν καρπῶν ῥημάτων ἐπί τε τὸν σύμβουλον καὶ τοὺς δεξα- μένους τὴν παραίνεσιν, ἢν ἄρα δέξωνται, βραχὺς ἡμῖν ἔστω λόγος. οὔπω γὰρ δόξαν οἱ τηλικοίδε ποιῆσαι δύναιντο ἄν. οὖς οὐ τῶνδε τῶν τραπεζῶν μόνον, ἀλλ’ ὅλως ἀπασῶν | τῶν τοιούτων, ποιοῦσι γὰρ [*](R III 123) δὴ καὶ ἕτεροι τοιαύτας, φημὶ δεῖν ἀφεστάναι.