Oratio 41

ἀφῖξαι μὲν ἡμῖν ἀπὸ τοῦ θεάτρου, Τιμό- [*](R II 379) κρᾶτες, τὸ πρόσωπον δὲ οὐκ ἀπὸ θεάτρου σοι μᾶλλον καὶ τῶν ὅσα ἐστὶ θεάτρων, ἢ δυσχερῶν τέ τινων καὶ οἷα γένοιτ’ ἂν τῆς ἐσχάτης ἀθυμίας αἴτια. πρὸς τοσοῦ- τὸν, ὦ βέλτιστε, κατηφείας ἥκεις οὐχ εὑρών, ἀκήκοα γάρ, τὰ εἰωθότα θορυβοῦντας τοὺς ἐπὶ τούτῳ κατα- στήσαντας αὑτούς. ἐκείνων μὲν οὖν οὐχὶ θαυμάζω τοῦτο πεποιηκότων, σοῦ δέ, εἰ ταῦτα ἀθυμίας ἄξια σαυτῷ νενόμικας. πρότερον δὲ | εἰπεῖν πρὸς σὲ [*](R II 380) βούλομαι τῆς ἀφωνίας ἐκείνων τὴν αἰτίαν.

2. Ἀνέστραπται, ὦ Τιμόκρατες, τὸ πρᾶγμα καὶ τῶν ἀρχομένων τινὲς τῶν ἀρχόντων ἀξιοῦσιν ἄρχειν. καὶ τοῦτο βουληθέντες ἐδυνήθησαν ἐπιθυμητὰς μὲν τῶν παρ’ αὑτῶν εὐφημιῶν τοὺς ἄρχοντας καταστήσαντες, αὐτοὶ δὲ τοῦτο τοτὲ μὲν διδόντες, τοτὲ δ’ οὔ. καὶ μὴ δόντες ἠνίασαν καὶ δεδωκότες εὔφραναν. καὶ προ- ήγαγον δὴ τὰς βοὰς εἰς μισθὸν ἀντὶ τῶν βοῶν ἐπαγ- γέλλοντες ὅ τι ἂν αὐτοῖς δοκῇ, τῷ δὲ ἐφιεμένῳ τῶν βοῶν οὐκ ἔνι μὴ πάντα παρέχειν. οὕτω πολλοῦ πω- λοῦσιν οἱ κατάπτυστοι τὰς βοάς.

πρὸς οὖν τοὺς ἄρτι παριόντας ἐπὶ τὰς ἀρχὰς ἐκεῖνο ποιοῦσι. παρ- αγγέλλουσιν ἀλλήλοις ἀναβάντες αὐτούς τε σιωπᾶν καὶ τὸ λοιπὸν τῶν θεατῶν ταῖς ἀπειλαῖς ταῖς διὰ τῶν νευμάτων κατέχειν. εἶθ’ ἡ μὲν ἡμέρα χωρεῖ, ὧν δέ ἐστιν ἡ σκηνή, τὰ αὑτῶν δείξαντες ἀπῆλθον γρύξαντος οὐδὲν] οὐδενός, τῷ δ’ ἄρχοντι δεινόν τέ τι τοῦτο φαίνεται καὶ μέγα δυστυχίας μέρος. καὶ καθήμενος νῦν μὲν ἐρυθριᾷ, νῦν δὲ ὠχριᾷ καὶ τὰ μὲν πολλὰ σιγᾷ, λαλῶν δέ τι πρὸς τοὺς πλησίον οὐκ οἶδεν ὅ τι λαλεῖ. εἶτα λέγει τι διὰ τοῦ κήρυκος πρὸς αὐτοὺς ᾧ πιστεύει κινήσειν τὸ ἡσυχάζον, οἱ δ’ εἰσὶν ἀκούσαντες οἷοι καὶ πρὶν ἀκοῦσαι. τί οὖν ἐπὶ τούτοις ὁ ἄρχων; τοὺς ἡγεμόνας αὐτῶν ἀναζητήσας ἐδεήθη μὴ ταῦτα σφᾶς ποιεῖν. οἱ δέ τινες καὶ προσέθεσαν ἀργύριον. [*](1 cf. t. Ι 113,12 2 cf. p. 304,2 sq.) [*](1 ἀντέστραπται V 4 αὐτῶν CV Re 5 δὲ οὐ Re 7 ἀπαγγέλλοντες Bong 8 ὅτι I 9 πωλοῦσιν Ι sed οῦσ in ras m3 12 „malim αὐτοί“ Re 15 αὐτῶν Ι 16 οὐδὲν inser Re cancellavi | τοῦτο e τούτω corr V2 19 ὅτι Ι 20 τί IV 21 οἵ APIV Bong | δὲ Re 24 σφὰς Ι σφὰς Ι sed ' in ~ corr m3, Bong)

κατὰ τοῦτον τὸν νόμον καὶ νῦν σεσιγήκασι καὶ τῷ γε εἰωθότι | μηχανήματι καὶ κατὰ σοῦ [*](R II 381) κέχρηνται καὶ τό γε δεινότατον, ὅτι καὶ ᾑρήκασι. δῆλον γάρ, ὅτι εἰ τῷ μὴ φθέγξασθαι ταπεινῶσαί σε δεδύνηνται καὶ κατεδουλώσαντο, τῇ γε βοῇ πάλιν ἀνα- στήσαντες ἕξουσιν ἑπόμενον καὶ πρὸς μηδὲν ἀντι- τείνοντα.

5. Ἐγὼ δὲ ἠχθόμην μὲν διὰ ταῦτα τὸν παρελθόντα χρόνον, ἠχθέσθην δὲ καὶ νῦν· καὶ μειζόνως γε νῦν ἀμείνονός μοι διεφθαρμένης ἐλπίδος. ᾤμην γάρ, εἰ καὶ μηδεὶς ἕτερος, σέ γε οὐδὲν τὰ τούτων νομιεῖν, ἀλλ’ ἴσον ἡγήσεσθαι τήν τε βοὴν τήν τε σιωπήν. νῦν δὲ καὶ σὺ πέπτωκας ἡμῖν καὶ πλείστου σοι τὰ μηδενὸς ἄξια. τίνος γὰρ ἄξιον αἱ παρὰ τούτων εὐφημίαι τῶν ἐκ παίδων μέχρι τῆς τήμερον ἡμέρας ἐν ἀργίᾳ τε καὶ κακίᾳ πολλῇ βεβιωκότων; οὐκ οἶσθα αὐτούς, ὦ Τιμό- κρατες, καὶ ταῦτα οὕτω πολὺν παρ’ ἡμῖν διατρίψας χρόνον;

οὗτοι ξένοι πάντες εἰσὶ κακῶς δεῦρο ἥκον- τες ὑπ’ αὐτῶν ὧν ἠδίκουν ἐκπεσόντες τῶν ἑαυτῶν πατρίδων, οἱ μὲν πατέρας συγκόψαντες, οἱ δὲ κατὰ μητέρων ταῖς χερσὶ χρησάμενοι, φεύγοντες τὰς χνίας ἐφ’ ἃς αὐτοὺς ἦγον οἱ γονεῖς. παῖδες μὲν οὖν [*](1 τὰ (1)18) Ρ 2 γίγνεται edd 4 καὶ (2) om Bong | κατὰ Ρ sed ’ add m3 5 ἰρήκασι V sed ras 1 litt ante ι (1) εἰρήκασι Bong 6 σε Re τε libri Bong 7 γε V Re τε reliqui libri Bong 8 προςμηδὲν V 10 διαταῦτα V 14 ἶσον CP sed in hoc ~ in ΄ α corr m3 | ἡγήσεσθαι V Re ἡγήσασθαι sed in hoc α ιν ε corr m3, I Bong ἡγεῖσθαι C 16 ἄξιαι V Bong cf. p. 299,15 17 παίδων V Bong παιδῶν Ι παιδὸς CAP Re 21 ἑαυτῶν in ras I2 24 αὑτοὺς C)

τοῖς μὲν γὰρ μίμοις οἱ μέν τινες σφᾶς αὐτοὺς ἔδοσαν, τῶν ὀρχηστῶν δὲ τὸ πλέον γεγένηται. καὶ οὗτός σφισιν ὁ βίος ἐκείνοις ὑπηρετεῖν, ἐκείνοις ὑπακούειν, ἐκείνους θωπεύειν, ἐκείνους θεραπεύειν, ἐκείνους κοσμεῖν, ἐκεί- νων ἐξηρτῆσθαι, μηδὲν ἕτερον μήτε πράττειν μήτε εἰδέναι. οἱ δὲ αὐτοὺς διατρέφουσιν ἀργυρίῳ νῦν μὲν πλείονι, νῦν δὲ ἐλάττονι· ἐλάττονι μέν, ὁπότε ἡσυχά- ζοιεν, πλείονι δέ, ὁπότε ὀρχοῖντο. πᾶν δὲ αἰσχρὸν αὐτοῖς ὁμοίως ἔν τε ἡμέραις ἔν τε νυξὶ πράττεται, κἀν ταῖς ὑπερβολαῖς τῶν αἰσχρῶν τούτων αὐτοῖς ἡ φιλοτιμία, ὡς δὴ τότε μάλιστα τὴν αὑτῶν τάξιν βεβαι- ούντων, ὅταν ἃ μηδὲ ἀκοῦσαι τοῖς σωφρονοῦσιν ἀνε- κτόν, ταῦτα αὐτοῖς ῥᾳδίως πράττηται.

ἀναβαίνουσι τοίνυν εἰς τὸ θέατρον οὐχ ὡς τοῖς δεικνυμένοις σύμ- μέτρον ἀποδώσοντες τὴν βοήν, ἀλλ᾿ ὡς ἅπαν ὅσον ἔχουσι βοῆς εἰσοίσοντες, ὥστ’ οὐκ ἄν τις αὐτῶν γε τῶν γιγνομένων ἀπών, ἀκούων δὲ τῶν βοῶν ἔχοι δια- κρῖναι τάς τε ἀμείνους τάς τε χείρους τῶν ὀρχήσεων ἡμέρας.

οὗτοι τοίνυν εἰσὶ μὲν οὐ πλείους ἢ τετρα- [*](1 cf. p. 257,1 sq. 24 cf. t. II 473,9 R) [*](3 τοῦ inser Ι2 | τῇδε Ρ sed τ in ras m2 om Bong 7 γεγένητο Bong 13 ὀρχοῖντο ex ἄρχοιντο corr V2 et coni Re et Cobetus Misc. 142 ἄρχοιντο libri edd κράζοιντο Neander, Ioh. Chrys. 115 3 15 αἰσχρῶν Ρ sed ν in ras m2 17 μὴ δὲ APIV 21 ὥστ’ reposui e libris ὥστε edd | γε] „malim μὲν“ Re 22 γινομένων V 24 οὗτοι Ρ sed τοι add m2)

10. Τὰς οὖν παρὰ τούτων εὐφημίας ἀγαθόν τι κρίνεις, ὦ Τιμόκρατες, κατὰ τοὺς πολλοὺς τῶν των; κακὸν μὲν οὖν μέγιστον εἰκότως ἂν ἡγοῖο τὰς παρὰ τῶν κακῶν ταύτας εὐφημίας. ἴσην γὰρ ἔγωγε νομίζω μαρτυρίαν ἀρετῆς εἶναι τό τε κακῶς ἀκούειν παρὰ τῶν φαύλων τό τε εὖ παρὰ τῶν σπουδαίων. τίς δ’ ἂν καὶ ἀμείνους ὑμᾶς παρὰ τοῦτο νομίζοι; ποῖος ἄρχων ἐθνῶν; ποῖος ὕπαρχος; τίς λοχαγός; τίς στρα- τηγός; ποῖος βασιλεύς; ποῖα βουλή; τίνες γεωργοί; τίνες στρατιῶται; ὧν γὰρ τοῦ τρόπου κατεγνώκασι, [*](3 Xen. Conv. 4,30 22 cf. p. 229,13 et t. II 469,18 R) [*](2 σφᾶς Ρ sed ~ e ` α corr m2 4 ταῦτα IV Bong | Re αὐτοῖς CAPI Bong αὐτοὺς V 7 προδότης C 9 et 10 τοὺς Ρ 17 κακῶν V 18 ἴσην — 20 σπουδαίων citat omisso γὰρ Macarius fol. 90v 19 „imo vero κακίας“ Re 20 φαύλων scripsi σπουδαίων libri Macar edd | σπουδαίων scripsi φαύλων libri Macar edd 22 λοχαγωγὸς I Bong 24 τοὺς τρόπους Sintenis at cf. p. 308,5)

11. Νὴ Δία, τὸ γὰρ φιλεῖσθαι παρὰ πόλεως καλόν, τουτὶ δ’ ἂν εἴη τοῦ φιλεῖσθαι σημεῖον. πόλιν γὰρ ἡγῇ τουτουσὶ τοὺς ἀπόλιδας, πόλιν τοὺς ἀοίκους, πόλιν τοὺς ἀγάμους, οἶς καλὴ μὲν εἰς βίον οὐδεμία πρόφασις, τὸ κακοὺς δὲ εἶναι καὶ τὸ κακὰ δρᾶν; ὁ βουλευταῖς ἀρέσκων καὶ παισὶ τοῖς τούτων, ὁ τοῖς ἐπὶ τῶν ἀρχῶν ἐξητασμένοις, ὁ τοῖς παιδεύ- οὖσιν, ὁ τοῖς παιδευομένοις, ὁ τοῖς πονοῦσι περὶ τὴν γῆν, ὁ τοῖς παρέχουσιν αὑτοὺς τοῖς δικαζομένοις συμ— μάχους, ὁ τοῖς ἀπὸ τῶν χειρῶν ποιουμένοις τὸν βίον, ὁ τοῖς ἐπ’ ἐμπορίᾳ πλέουσιν, ὁ τούτους ἕλκων οἷς ποιεῖ καὶ φιλεῖν αὑτὸν ἀναπείθων οὗτος ὑπὸ πόλεως ὡς ἀληθῶς φιλεῖται. ὁ δ’ ὑπὸ τουτωνὶ τῶν καταπτύ- [*](R II 384) στῶν φιλούμενος, | δῶμεν γάρ, οὐχ ὑπὸ πόλεως φιλεῖται, πόθεν; ἀλλ’ ὑπὸ νοσήματος πόλεως, οὗ δος ἂν ἦν ἀπηλλάχθαι τὴν πόλιν.

τί δ’ ἂν εἶεν οἱ πρὸ τῶν ζευγῶν ὑμῖν οὗτοι τὰ ᾄσματα λέγοντες πρὸς τὰς τοσαύτας μυριάδας αἰ τήν τε πόλιν ἔχουσι καὶ τὰ τούτων δυσχεραίνουσιν; εἰ δ’ οἱ μὲν ὑπὲρ ὑμῶν εὔχοιντο, καταρῷντο δὲ ὑμῖν οἱ ἀμείνους τε καὶ πλείους, πῶς οὐ κακοδαίμονες οἱς ταῦτά ἐστιν ἀμφότερα;

ἔτι τοίνυν πολλῶν μὲν ἀρχόντων παρ’ ἡμῖν γενο- μένων κακῶν, ὀλίγων δέ τινων ἀγαθῶν περὶ μὲν τῶν [*](2 τι inser Ι2 4 τὸ σημεῖον Bong 5 πόλιν τοὺς ἀοίκους om Bong 7 εἰδέναι V 13 post τοῖς ras 3—4 litt I | ἐπ’ Ι sed ἑ in ras m2 14 αὑτὸν scripsi αὐτὸν libri edd 15 δὲ Re 19 ἡμῖν V 20 τοσαύτας in ras I2 | τήν τε] τὴν V 21 δὲ Re 22 καταρῶνται V | ὑμῶν Bong 23 ταῦτ’ ἐστὶν V 26 περὶ scripsi e V ἐπὶ reliqui libri edd δὲ post ἐπὶ CA Re, ras 2 litt ΡΙ delevi cum Sinteni | μὲν τῶν scripsi e V τῶν μὲν reliqui libri edd)

14. Σκόπει δὲ κἀκεῖνο, Τιμόκρατες. ἧκον ἐκ Ῥώμης οὐ πάλαι ποτὲ τῆς ἡμετέρας ἄρξοντες ἄνδρε δύο καλώ τε κἀγαθώ, δικαίω, πρᾴω, φρονίμω, περὶ παιδείαν διατετριφότε. οὗτοι τὴν ἀπὸ τῶν ἄλλων αὐτοῖς γενο- μἐνην δόξαν ἔβλαψαν τῷ τὰς τούτων βοὰς μέγα νομί- σαι καὶ καλόν. καὶ νῦν ὁπότε τις περὶ αὐτῶν γίγνοιτο λόγος, οἱ δυσχερῶς ἔχοντες πρὸς ἐκείνους ταῦτ’ ἐπεισ- άγοντες δοκοῦσί τι λέγειν, εἰ δ’ ἐκείνους τις ἐπεπείκει μὴ μέγα νομίσαι τὰς | βοάς, ἦσαν ἂν διὰ πάντων [*](R II 385) ἄμεμπτοι.

οὕτω δ’ αὖ κακῶς φρονεῖτε περὶ τοῦδε τοῦ πράγματος καὶ δείκνυτε τὴν λύπην τὴν ἐπὶ τῇ σιωπῇ, ὥστ’ οὐδὲ διὰ τοῦ κήρυκος ὀκνεῖτε τὴν βοὴν αἰτεῖν. τὸ γὰρ οὐ λίαν ὑμᾶς γνωρίζω πρὸς αὐτοὺς λέγειν καὶ τὸ τί μεμφόμενοι κάθησθε; καὶ τὸ τοῦ χάριν σεσιγήκατε; καὶ τὸ ὑμᾶς αὐτούς μοι ξατε, ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα προσαιτούντων ἂν εἴη σαφῶς τὰ παρὰ τούτων. οἱ δ’ ἐπὶ τούτοις ἀναπηδῶν- τες καταβεβληκότες ὥσπερ ἐν πάλῃ τὸν ἄρχοντα παροι- [*](8 t. III 97,5 sq. R cf. Sievers p. 262 qui de τοῖν ἀδελφοῖν epistulae 938 cogitavit, parum recte, ut mihi videtur) [*](5 καὶ om Bong | χρηστοὺς Ρ sed στο in ras m2 6 τοῖς om Bong 7 τοῖς οὐκ ἴσοις] οὐκ ἴσοι Bong 9 δύω V 10 πράω PIV 12 τῷ] τὸ C 13 αὐτῶν Ι sed ν add m3) [*](15 τίς IV 24 οἳ Α οἵ P sed ' in ras m2, IV)

16. Ἐνταῦθα πολλὰ παρὰ τοὺς νόμους ἔργα τὸ θέατρον ἀπεργάζεται καί τινες ἁρπασθέντες ἐκεῖθεν ἐδέθησαν ἀπ’ ὀλίγων ῥημάτων ὑπ’ ὀλίγων ῥηθέντων. ὁ γὰρ δὴ τῆς βοῆς ἔρως πάντα ὑπηρετεῖν ἀναγκάζει τά τε ἄλλα καὶ τρέχειν εἰς τὴν Δάφνην καὶ ποιεῖν [*](R II 386) τὴν μυρία | κακὰ τῇ πόλει φέρουσαν ἑορτήν, ἐπεὶ καὶ νέοι μετὰ σωφροσύνης ἀναβάντες ἐκεῖσε ταύτην ἀποβαλόντες κατέβησαν. εἰς ἅ μοι δοκεῖ βασιλεύς τις ἀγαθὸς ἀποβλέψας σβέσαι τὸ πρᾶγμα, τὸ δὲ αὖθις ἀνέφυ, καὶ γίνεται τῶν μὲν ἐπιταττόντων, ὑμῶν δὲ ὑπουργούντων εὔδαιμον τοῦτο ἡγουμένων. καὶ μετὰ ἀναιδείας πέντε ἢ καὶ πλείους ἡμέρας ὁρᾶται διάγον τὸ ἀναβάν, ἦς τὸ μὲν εἰς αὐτούς, τὸ δέ τι καὶ εἰς ὑμᾶς ἔρχεται. καίτοι εἰ τις ὑμᾶς καταβαίνοντας ἀπὸ τῆς πολυειδοῦς μέθης ἐκείνης, περὶ τί χρόνος ὑμῖν [*](2 cf. t. II 473, 1 R 15 cf. t. Ι 405,17; t. II 556,2 sq. R Iul. Misop. p. 362 D. Malal. p. 285,1. Ο. Mueller Antiqu. Antioch. p. 33) [*](5 ποτὲ] τὲ Ι Bong 9 ἑαυτὸν V 10 ἐντεῦθεν? Sintenis fortasse recte 12 ἐδεήθησαν Ι Bong 14 καὶ τά V) [*](17 ἀποβαλόντες Ι sed β et λ in ras m2 18 ἀποβλέψας Ι sed ἀ in ras m2 | το (2) Ρ)

οὐκ ἂν τοιαῦτα ἑορτάζειν ἠναγκάζεσθε, Τιμόκρατες, εἰ μὴ τὴν τοῦ πρὸς μηδὲν ἔχειν ἀντιλἐ- γειν ἀνάγκην ὑμῖν αὐτοῖς ἐπεθήκατε. νῦν δὲ καθάπερ οἱ τιθασοὶ λέοντες ἐκπεσόντες τῆς ἐλευθερίας πρὸς τὰς ἀπειλὰς τῶν ἐφεστηκότων πτήσσουσιν, οὕτως ὑμεῖς ἐκπεσόντες τῆς ὑμετέρας τάξεως ἄγεσθε δεδιότες τὴν σιγὴν τῶν τετρακοσίων. οἱ δ’ ἰσχυρότεροι μὲν γεγόνασι τῶν ἐν τῷ καταλόγῳ, παρ’ ὧν ἔννομοι φωναί, τεροι δὲ τῆς βουλῆς αὐτῆς, πλείοσι δὲ τιμῶνται παρ’ ὑμῶν ἢ οἱ τὰς οὐσίας καταλειτουργήσαντες, κἂν μεθ’ ὑμῶν ᾖ τοῦτο τὸ μέρος, οὐδὲν ὑμῖν τὰ ἄλλα. εἶτα [*](†) οὐχ οἷς ἐχρῆν γνωρίζεσθαι πεπαυμένης τῆς ἁ αἰσθάνεσθε ἀμελούμενοι μὲν ὑπὸ τῶν χρηστῶν ἐν καιρῷ | τιμῶν δεομένῳ, κατεγνωκότες δὲ τῆς εἰς [*](R II 387) τοὺς οὐδενὸς ἀξίους θεραπείας.

Οἶσθα Φιλάγριον ἐκεῖνον τὸν ἄρξαντα, ὃς τὸν χειμῶνα τὸν πολὺν νον καὶ ἤνεγκε καὶ διέφυγεν; οὗτος ἐλθών ποτε εἰς τὸ θέατρον ἐν πολλῇ σιγῇ τὰ δεικνύμενα ἰδὼν αὑτῷ τε συνησθεὶς ἀπῆλθε καὶ παρὰ τῶν εὖ φρονούντων [*](10 p. 298,24 sq. 13 cf. p. 34,8 18 t. I 175,12 cf. Sievers p. 156) [*](1 ἀνήλωται scripsi ἀνήλωτο libri edd | τὰ] τὰς CA 3 ἦ scripsi ἢ libri edd 4 ἠναγκάζεσθε Ι sed σθε in ras m2) [*](7 τιθασοὶ Α τιθασσοὶ Ρ sed σ alterum inser m2 8 πτή- σουσιν V 10 οἳ A οἵ P sed ’ in ras m2, IV Bong | δὲ Re 11 εὔνομοι Ρ 12 βοῆς Bong 15 post ἁ ras 7 fere litt C, 9 Α, 10 Ρ, 10 — 12 Ι, 9 V „forte sic suppleas ἀρχῆς, ὑπὸ τούτων καταφρονούμενοι vel μισούμενοι αἰσθάνεσθε“ Re scribendum conicio γνωρίζεσθε <καὶ> πεπαυμένης τῆς ἀρχῆς αἰσθάνεσθε 16 ἀμελούμενον C 18 Φιλάργυρον Bong 20 διέφυγεν. Re)

19. Ταῦτα σὲ ἀξιῶ ζηλοῦν, τούτοις ἕπεσθαι καὶ 10 μάλιστα μέν, εἰ οἷόν τε, καθῆραι τὴν πόλιν τοῦ μύσους, εἰ δὲ μή, γυμνῶσαί γε τῆς παρούσης δυνάμεως. τοῦτο δ’ ἂν ποιήσαις, εἰ δείξαις, ὡς αἰσχύνῃ ταῖς παρὰ των εὐφημίαις.