Oratio 31

ὅτι μὲν οὔκ εἰμι τῶν τῇ πόλει πολλάκις ἠνω- κληκότων, ὦ ἄνδρες Ἀντιοχεῖς, οὐδὲ γέγονεν ὑμῖν εἰς τήνδε τὴν ἡμέραν οὔτε μικρὸν οὔτε μεῖζον ἐκ τῶν ἐμῶν λόγων περὶ τοὺς διδασκάλους ἀνάλωμα, πάντες ἂν ὁμολογήσαιτε· τοῦτο δὲ ἠξίουν ποιεῖν οὐχ ὡς οὐ τευξόμενος, εἰ καὶ μεγάλα ἐπήγγελλον, ἀλλ’ ὅσῳ προ- θυμότερον ᾔδειν ψηφιουμένους, τοσούτῳ μᾶλλον ἐμ- αὐτῷ προσήκειν ἡγούμην εὐλαβεστέρῳ φαίνεσθαι. νῦν δὲ οὐκέτ᾿ ἐνὸν σιωπᾶν οὐδ’ εἰ σφόδρα βουλοίμην, | [*](C = codex Chisianus) [*](Α = Monacensis gr. 483 (Augustanus)) [*](Ρ = Palatinus gr. 282) [*](Ι = Marcianus append. XCI 2) [*](Mo = Monacensis gr. 101) [*](Β = Barberinus II 41) [*](V = Vindobonensis phil. gr. XCIII) [*]((Par = Parisinus gr. 583)) [*](1 τοῦ αὐτοῦ ante πρὸς V, λᾶ CA | τοὺς inserui e BV om reliqui libri edd Ἀντιοχεῖς Mor cf. p. 32, 16. t. II 160, 1 2 λό- γος εἰκοστὸς δεύτερος post ῥητόρων V rubr, λόγος (??) Ι λζ Β rubr 4 οὐ δὲ ΙΒ 7 ὁμολογήσατε Mor sed „lego ὁμολογή- σαιτε vel ὡμολογήσατε“ in ed. 1616 p. 27 8 μάλα Ι | πρό- τερον Β 11 οὐκ ἔτ᾿ Μο)

2. Εἰ μὲν οὖν ἢν μοι τοσοῦτος ὄγκος χρημάτων, ὡς αὑτῷ τε ἀρκεῖν καὶ τὰ τούτων διοικεῖν, πρὸς ἐμαυ̣- τὸν ἂν διελέχθην ἃ νῦν εἰς ὑμᾶς κομίζω, καὶ λύσας τοῖς ἑταίροις τὴν ἀπορίαν ἀμφοτέρων ἂν ἕνεκα ἡδό- μην, τοῦ τε κάλλιστον ἔργον εἰργάσθαι καὶ τοῦ μὴ φέρειν εἰς μέσον ἀνθρώπων ἔνδειαν ἦς τὴν αἰτίαν, κἂν σφόδρα φυλάττωμαι, χαλεπὸν τῇ πόλει διαφυγεῖν.

ἐπεὶ δὲ τῶν ὄντων μοι τὸ μέτρον ἴσον ἀφίστησί με τοῦ τε δεῖσθαι λαμβάνειν τοῦ τε δοῦναι δύνασθαι, λοιπόν ἐστιν, ὦ ἄνδρες πολῖται, παρ’ ὑμῶν γενέσθαι τὴν ἴασιν. οὕτω γὰρ ἂν καὶ τῶν κατηγορούντων, εἴ τινες ἄρα εἰσί, τὰς ἐπιτιμήσεις ἀνέλοιτε. δι’ ὧν γὰρ βοηθήσετε νῦν, ὅτι καὶ πάλαι τοῦτ’ ἂν ἐποιήσατε μα- θόντες, ἐπιδείξετε, καὶ τάχα ἄν τις ἀπὸ τῶν ἀγνοη- σάντων ἐπὶ τοὺς οὐ διδάξαντας μετενέγκαι τὴν μέμψιν.

4. Ἴσως μὲν οὖν κινήσω δάκρυα τούτοις ὑπὲρ ὧν ἐσπούδακα, ἀνάγκη γὰρ αὐτούς, ἡνίκα ἂν ἐν οἶς εἰσι [*](5 σημείωσαι δεύτερον προοίμιον ἔτι παρακύπτον εἰς τὸν ὅλον λόγον V 20 σημείωσαι τρίτον προοίμιον V 5 μοι in ras 2 litt Ρ2 6 αὑτῷ scripsi ex ΑΙΒ ἐμαυτῷ V αὐτῷ reliqui libri edd 8 ἑταίροις Α sed αι in ras m2 | ἀπορίαν Mor „Cod. “ ed. 1616 p. 27) sed γρ ἀπόρησιν in marg 12 Ἶσον Ι 15 οἵ 17 νῦν om Mor sed γρ in marg | δείξετε inter νῦν et ὅτι Μο (et Laur. LVII 27 fol. 534) et inser C s et γρ in marg Mor 17 πάλαι — 18 ἀπὸ om C sed in marg inser s, Μο (et Laur.) et γρ in marg Mor 18 ἀγνο- ησάντων] οὐ πεπραγμένων, δεῖ C s in ras 8 litt ἐπὶ τοὺς) et Μο (et Laur) et γρ in marg Mor 19 ἐπὶ τοὺς eras C sed in marg inser s | μέμψιν A sed μέμψι in ras m2 21 ἐν inser I3 | εἰς Mo)

εἰ μὲν γὰρ ἢ ’κείνοις ὀνειδίσαι βουλόμενος ἢ ὑμῶν κατηγορῆσαι τὴν ὑπόθεσιν εἱλόμην, πονηρὸς ἂν ἦν· ἐπεὶ δέ, ὅπως οἱ μὲν παύσαιντο σπανίζοντες χρημάτων, ὑμεῖς δὲ ἀμελοῦντες ὧν ἥκιστα χρῆν, ἀμφοτέρων εὐεργέτης εἰ- κότως ἂν δοκοίην οἶς τε συμβουλεύω καὶ ὑπὲρ ὧν παρελήλυθα. οὕτω δ’ ἂν μάλιστα προσέχοιτε τοῖς λε- γομένοις τὸν νοῦν, εἰ μή, ὥσπερ ταῖς τύχαις, οὕτω καὶ ταῖς γνώμαις ἀξιώσετε διῃρῆσθαι.

6. Τί δαί ἐστιν ὅ φημι; μήθ’ ὅτῳ παῖδες οὐκ ἐγέ- νοντο τὴν ἀρχὴν μήθ’ ὅτῳ πολλοὶ καὶ ἀγαθοὶ γεγο- νότες τεθνᾶσι μήθ᾿ ὅστις θυγατέρων μόνων πατὴρ μήθ᾿ ὅτῳ παῖδες οὔπω χρῄζοντες ῥητόρων μήθ’ ὅτῳ τοῦ δεῖσθαι πεπαυμένοι, μηδεὶς ὑμῶν ἐκ τῶν εἰρη- μένων αἰτιῶν ἀπολελύσθαι νομιζέτω τῆς περὶ τῶν προκειμένων φροντίδος, ὡς οὐ μετασχήσων τῆς βλάβης, εἰ μὴ νικήσει τὸ βέλτιον. νυνὶ γὰρ ὑπὲρ πόλεως [*](1 ἀνάγκησ Β 2 τούτους Ι 3 ὅπως] ὑπὲρ Mor 5 τῶν ὂν λοιπῶν Μο 7 ᾿κείνοις Ι ’ inser m3 κείνοις ἡμῶν Mor) [*](9 παύσαιτο Μο παύσονται Β 11 συμβουλεύω] „malim συμ- βουλεύσων“ Re | ὑπὲρ scripsi cum Cobeto Coll. 127 coll. p. 144, 18 περὶ libri edd 14 „num ἀξιώσαιτε?“ Re 15 δέ IBMoV Mor cf. p. 54,7. t. I 289,4 et 5; II 567,1 | οὐκ inser A2 την- αρχὴν Β | post πολλοὶ ras 2 litt τε?) Α 17 τεθνᾶσι Ρ sed ν et σ in ras m2 | μόνων scripsi e CAIB om Μο μόνον reli- qui libri edd 18 οὔπω] οὕτω Μο (et cod. „Rom.“ Mor) | χρήζοντες libri Mor Re 19 δεῖσθαι Ι sed ει ex ο corr m3 20 ἀπολελῦσθαι Mor Re 22 τὸ scripsi auctore Re Anim τί IBV τι reliqui libri edd | νυνὶ] καὶ Β)

7. Ἓν δὴ προσήκει τοῦτο σκοπεῖν, πότερον οχείᾳ τῇ καλῇ καὶ μεγάλῃ λυσιτελέστερον τηρεῖν ἐν τοῖς παροῦσι κακοῖς τοὺς διδασκάλους τῶν λόγων ἢ μεταστῆσαι τὸ πρᾶγμα. πάντων μὲν γὰρ ὑμῖν ἃ ποιε.ῖ πόλιν εὐδαίμονα καὶ λαμπρὰν ἐπιμελητέον, μάλιστα δὲ τοῦ τὴν ἡμετέραν εἰς τὴν παροῦσαν τάξιν προαγα- γόντος. τοῦτο δέ | ἐστιν, εἰ μὴ ληρῶ, ῥητορεία [*](R II 207) καὶ τὸ τὰς τῶν ἀρχόντων ἀλόγους ὁρμὰς ὑπὸ τῆς τοῦ λόγου δυνάμεως κρατεῖσθαι. ὥσπερ οὖν οἷς ἐστιν ἀπὸ τῶν ὅπλων καὶ τοῦ νικᾶν ἐν μάχαις ἡ δύναμις, εἰ τὴν τῶν ὅπλων ἐργασίαν καταλυομένην περιορῷεν, ἀδικοῖντ’ ἂν εἰς τὸ κτῆμα καὶ σφᾶς αὐτοὺς ἀπολλύοιεν, οὕτως οἱ τῷ λέγειν εἰδέναι πλεῖστον ἐπιδεδωκότες, ἂν μὴ τὸ χρῆμα συνέχωσι τῶν λόγων, ἐνέχοιντ᾿ ἂν αἰτίᾳ.

8. Περὶ μὲν οὖν τῶν ἄλλων ἃ διάκειται τῶν ἐν τοῖς διδασκαλείοις κακῶς, ἐν ὑστέρῳ ζητεῖν οἰήσομαι δεῖν], τοῖς δὲ καλουμένοις ῥήτορσιν, εἰσὶ δὲ οὗτοί μοι τέτταρες ἡγούμενοι τοῖς νέοις ἐπὶ τὴν γνῶσιν τῶν ἀρχαίων, ἤδη τινὰ ζητεῖν ἄξιον ἐπικουρίαν. ὧν ὅτι καὶ λόγον καὶ πρόνοιαν ἑκτέον, ἐν βραχέσι δηλώσω.

9. Τούτους γὰρ εἴ τις ἔροιτο· εἰπέ μοι, ὑμεῖς δὲ Ἀντιοχεῖς καὶ γονεῖς ἐντεῦθεν; ἢ <διὰ> ναστείαν ἐχθρῶν ἢ προσδοκωμένας δίκας ἐν- ταῦθα ὑπ᾿ ἀνάγκης καὶ φόβου κεκόμισθε; οὐδὲν [*](R II 208) | τούτων ἂν εἴποιεν. ἀλλὰ τί δὴ τὸ πεῖσαν πρὸ τῶν πατρίδων ἑλέσθαι τὴν ἀλλοτρίαν; ὅτι τὰς ἐν τοῖς ἄλλοις ἐπιτηδεύμασι ταραχάς, εἴποιεν ἄν, φυλαττόμενοι καὶ τῆς ἐν τῷ παιδεύειν ἡσυχίας ἐπιθυμοῦντες οἴκοι μὲν ἕκαστος διατρίβοντες ἐν μικροῖς ἐνομίζομεν βιώσεσθαι πράγμασι καὶ οὐ πολὺ διοίσειν τῶν ἐν ἀργίᾳ καθημένων, εἰς δέ γε ταυτηνὶ λαμπραῖς ἐκαλούμεθα καὶ μεγάλαις ἐλπίσι πολλῶν ἐγγυωμένων δειγμάτων, ὅσους δεξάμενοι πένητας τῶν ἐπὶ τῆς ψυχῆς οὐδ᾿ ὁτιοῦν ἔχοντας ταχέως ἀπε- φήνατε τοὺς μὲν γῆς πολλῆς τε καὶ ἀγαθῆς δεσπότας, τοὺς δὲ ἀργύρου καὶ χρυσοῦ καὶ [*](14 cf. ep. 214) [*](2 καὶ scripsi cum Monnerio e C sed eras et οὔκουν scr s, ΑΡ sed in hoc οὔκουν infra textum praemisso οὕτω παρ’ ἄλλῳ m2, IV οὔκουν B(Patm)Mo Mor οὐ. οὐκοῦν Re | ἔχον- τες πῶς σύνεστε τοῖς inter γονεῖς et ἐντεῦθεν B(Patm)Mo et in marg inser C s, in marg infra textum P3, Mor Re delevi cum Monnerio | signum interrogationis inser Re | ἢ scripsi cum Monnerio e C sed eras et ἄρα scr s, ΑΡ sed in hoc ἆρα in marg infra textum m3, IV ἆρα B(Patm)Mo Mor Re | <διὰ> inserui quod omissum ansam praebuit 3 ἐχθρῶν Ρ sed ἐχθροῖς in marg infra textum m3 | δειλαίνοντες δ᾿ ἐλαύνοντες Patm qui γρ φεύγοντες in margine m2 habet, Μο δειμαίνοντες edd) ἤ τι δεινὸν ἕτερον inter δίκας et ἐνταῦθα B(Patm)Mo et inser C s et in marg infra textum P3, Mor Re δειμαίνοντες Monnier delevi | ἐνταυθοῖ Re 4 οὐδὲ APIV Monnier 5 τοῦτ᾿ APIV et Patm, qui τούτων in marg m2 habet, Monnier 11 ἐν om Μο Mor 12 ταύτην Mor | εἰς καλούμεθα V 13 ἐλπίσιν Α 15 οὐδοτιοῦν Β edd)

ἆρ’ οὖν καλόν, ὦ ἄνδρες Ἀντιοχεῖς, ἐλεγχθῆναι τῇ πείρᾳ τὴν δόξαν καὶ βελτίους ὑμᾶς ὑποληφθῆναι παρὰ τούτοις ἢ φανῆναι καὶ σὺν χαρᾷ μὲν αὐτοὺς τὸ ἐξ ἀρχῆς ἐλ- θεῖν, ἀθυμοῦντας δὲ οὐ διαλιπεῖν καὶ πρὸς μὲν τοὺς οἰκείους οὕς ἀπελίμπανον, τοῦτον σχεῖν εὐπρεπῆ λόγον, ὡς ἔρχοιντο ζητοῦντες πόρον ἀφ’ οὗ κἀκείνοις ἂν αὐτοῖς ἐπαρκοῖεν, νῦν δὲ τοσοῦτον ἀπέχειν τοῦ πέμπειν ἐκείνοις, ὥσθ’ ἥδιστ’ ἂν ἐκεῖθεν, εἴ τις ἐδίδου, λαβεῖν;

μὴ γάρ μοι πρὸς τοὔνομα, εἰ διδάσκαλοι, μηδ’ ὅτι ῥήτορες μηδ’ ὅτι καθίζουσιν ἐπὶ θρόνων μηδ’ ἀπὸ τοῦ λοιποῦ σχήματος ἐξαπατᾶσθε, ἀλλὰ παρὰ τοῦ πάντα τὰ τούτων ἀκριβῶς εἰδότος ἀκούσατε τὴν ἀλήθειαν. τούτων γὰρ τοῖς μὲν οὐκ ἔστιν οἰκίδιον, ἀλλ’ οἰκοῦσιν ἐν ἀλλοτρίοις, ὥσπερ οἱ νευρορράφοι, ὅστις δὲ ἐπρί- ατο, τὸ δάνεισμα | οὔπω διέλυσεν, ὥστ’ ἐν μεί- [*](R II 209) ζονι τῶν οὐκ ἐωνημένων ὁ κεκτημένος ἀθυμίᾳ. οἰκέ- τᾶι δὲ τῷ μὲν τρεῖς, τῷ δὲ δύο, τῷ δὲ οὐδὲ τοσοῦτοι, παροινοῦντες καὶ ὑβρίζοντες εἰς τοὺς δεσπότας διὰ τὸ μὴ μετὰ πολλῶν δουλεύειν, ὡς οἱ μὲν οὐκ ἐδου- λώσαντο πολλάκις, οἱ δὲ ἀναξίως αὑτῶν. εἶθ’ ὁ μέν, [*](1 μέρη ἃ Μο 2 ἐπειγόμεθα Β 7 παρὰ τούτοις in marg I3 8 τοεξαρχῆς BV et ex το εξαρχῆς corr I3 10 τοῦ- τον om Patm sed γρ αὐτὸν in marg m2 | σχεῖν scripsi ἔχειν libri edd 12 αὑτοῖς Β num <καὶ> αὑτοῖς? 14 et (bis) μὴ δ’ ΙΒ 16 ἐξαπατᾶσθαι Mor | παρὰ τοῦ om Mor 19 δ᾿ edd τὸ (2) Mo | δύο, τῷ δὲ om Mo εἰς om B) [*](24 ὡς] καὶ Β 25 αὐτῶν BV Mor)

καὶ πρότερον μὲν οἱ τὰ αὐτὰ τούτοις διδάσκοντες πρὸς τὰ ἀργυροκοπεῖα προσῄεσαν ἐκδώσοντες σκεύη καὶ τὰ πολλὰ διελέγοντο τοῖς ἐκεῖνα δημιουργοῦσιν ἢ μεμφόμενοι τὸ ποιηθὲν ἢ παραδει- κνύντες τι κάλλιον ἢ τάχος ἐπαινοῦντες ἢ μέλλοντας ἐπισπέρχοντες, τούτοις δὲ οἱ πολλοὶ τῶν λόγων, καί μοι μηδεὶς ἀπιστείτω, πρὸς ἀρτοπόπους οὐ σῖτον αὐ- τοῖς ὀφείλοντας οὐδὲ ἀργύριον ἀπαιτουμένους, ἀλλ’ οἷς αὐτοὶ σῖτον ὀφείλοντες ἀεὶ μὲν ἀποδώσειν λέγου- σιν, ἀεὶ δὲ προσλαβεῖν δέονται καὶ δυοῖν τοῖν ἐναν- τίοιν πολιορκοῦνται τοὺς αὐτοὺς ἠναγκασμένοι καὶ φεύγειν καὶ διώκειν. ὡς μὲν γὰρ ὀφείλοντες φεύ- γουσιν, ὡς δὲ χρῄζοντες διώκουσι καὶ διότι μὲν οὐκ ἀπέδοσαν αἰσχύνονται, τῆς γαστρὸς δὲ ἐπειγούσης ἀν- [*](R II 210) τιβλέπουσιν. ἔπειθ’ ὅταν τὸ μὲν χρέος ἐπὶ | μέγα προβῇ, τὸ δὲ τὴν ἀπόδοσιν ποιῆσον μηδαμόθεν φαί- [*](5 Dem. cor. p. 268, 9; c. Μιδ. 521,29 6 cf. p. 55,16 sq. 9 Luc. Char. §17) [*](10 ἀρτοπόπος κάλλιον λέγειν ἢ ἀρτοποιὸς καὶ σιτοποιός B2 cf. schol. ad p. 65, 19) [*](4 δεδιὼς V | μὲν in marg inser Α2 6 ταπολλὰ V et e τὰ πολλὰ corr I3 7 πωληθὲν Mor sed γρ ποιηθὲν in marg) [*](8 τί IBMo τὸ V 10 ἀρτοπόπους V sed π (1) e κ corr, Ρ sed π in ras m2, Ι sed π in ras m3 ἀρτοκόπους Mor cf. 131, 3 et ad p. 65, 19 11 ἄργυρον V 13 ἐναντιωτάτοιν Re 16 χρήζοντες ΙΒΜο)

τοιγαροῦν λήγον- τες τῆς συνουσίας οὐχ, ὥσπερ εἰκός, ἐκ πόνων ἐπὶ ῥᾳστώνην εὐθὺς ἀποπηδῶσιν, ἀλλ’ ἐλινύουσι καὶ προσ- διατρίβουσιν, ὡς ἂν ἀκριβεστέραν οἴκοι τῶν κακῶν αἴσθησιν ἕξοντες. εἶτα συγκαθήμενοι πρὸς ἀλλήλους τὰ αὑτῶν ὀδύρονται, ὁ δὲ ὡς δεινοτάτων τῶν αὑτοῦ μνησθεὶς ἀκούει χαλεπωτέρων.

14. Μέσος δὲ τῶν τοιούτων ἐγὼ καταδυόμενος δι- χόθεν, τοῦτο μὲν ὡς πολίτης ὑμέτερος, τοῦτο δὲ ὡς κορυφαῖος τοῦ χοροῦ, καὶ δικαίως ἂν ἀμφοτέρων ἕνεκα χεῖρα ὀρέξας τὸν μὲν οὖν ἄλλον χρόνον ἐν τῷ τοῖς 15 γιγνομένοις ἀλγεῖν ἱστάμην, ἔπειτα <δὲ> τοῦτο μὲν [*](4 Her. IX 93, 2. Thuc. II 13, 5 6 Plat. Lach. p. 212 C 14 Io. Chrys. or. de S. Babyla contra Iul. et gent. c. 18 (Migne t. L p. 560)) [*](1 ἑλικτῆρας οἶμαι λέγειν τὰ καλούμενα βραχίονα, ἀμφισέ- ραια δὲ τὰ καλούμενα σχολαρίκια V2 at cf. Harpocr. s. ν. ἑλι- κτῆρες et lex. Seg. Bekkeri Anecd. p. 248, 23 12 καταδυό- μενος] ἤτοι αἰσχυνόμενος, κάτω κύπτων V2) [*](1 ἀμφιδέας scripsi coll. t. IV 836, 2 (ex emendatione Iacobsii) et Aristoph. fr. Thesm. 6 t. II 1079, 11 Μ et Harpocr. 8. s. v. ἀμ- φιδέραια libri sed γρ ἀμφιδέας in marg A, έραια in ras Ρ2, ραια in ασ corr I3, edd 3 ἀρτοπόποις ΡΙ sed π (1) in ras P2I3 ἀρτοκόποις Μοr 7 ῥᾳστώνης Mor | ἀναπηδῶσιν Ι sed ἀπο suprascr m3 | ἐλινύουσι C sed λ alterum suprascr s, Ρ sed λ in ras m2 ἐλλινύουσι Μο Μοr ἐλιννύουσι V 10 αὐτῶν Ι | αὐτοῦ Ι 11 χαλεπώτερα Cobet Coll. 128 13 ἡμέτερος Β) [*](16 γινομένοις V | δὲ inserui)

πολλαὶ μὲν οὖν ἠγορεύοντο γνῶμαι, καλλίστην δὲ ἁπασῶι καὶ δυνατὰ ζητοῦσαν ἡγησάμην ἣν νῦν ἀποφανοῦμαι δεηθεὶς ὑμῶν ἄνευ θορύβου τῶν λογισμῶν ἀκοῦσαι. νυνὶ γάρ ὑμᾶς οὐκ ἀργύριον ἀξιώσαιμ’ ἂν εἰσενεγκεῖν οὐδὲ πυροὺς οὐδὲ οἶνον ἐκ τῶν ὑμετέρων αὐτῶν μάτων, οὐ γὰρ ἀγνοῶ τὰς γιγνομένας ὑμῖν καθ’ ἑκά- στῆν ἡμέραν ὑπὲρ τοῦ κοινοῦ δαπάνας. ἀλλὰ τί δὴ ποιοῦντες σώσετε τοὺς ἀνθρώπους τῇ πόλει ;

16. Γεωργεῖτε τοὺς ἀγροὺς τῆς πόλεως σχεδὸν <ἅπαντας> οἱ βουλεύοντες ὑμεῖς, ὃ τῇ μὲν άζει φοιτᾶν ἐντελῆ τὴν πρόσοδον, ἄνευ δὲ κέρδους 15 οὐδὲ τοὺς πονοῦντας ἀφίησι. τούτων δὴ τῶν ἀγρῶν τοὺς μὲν εἶναι συμβαίνει μεγάλους, τοὺς δὲ κομιδῆ μικρούς, καὶ τοὺς μὲν εἰς τοὺς βουλεύοντας μεμερί- σθαι κατὰ τὸν ὀρθῶς καὶ δικαίως ἔχοντα νόμον, τοὺς δ’ εἰς ἑτέρους τινὰς ἔξω τοῦ λειτουργεῖν ἑστῶτας, οἷς [*](4 ἠγορεύοντο] ἐλέγοντο ὡς ἐν συναθροίσει· διατοῦτο καὶ τὸ ἠγρεύοντο V2) [*](1 τούτοις Ρ sed e τοῖς μὲν corr m2, (et Par) τούτοις μὲν Ι sed ύτοις in ras m3, Β τοὺς μὲν C sed ὺ in ῖ corr s, A sed ῖ in ὺ corr τοῖς μὲν MoV in quo m2 scholion adscripsit ἐνδεῖ τὸ ἕτερον κῶλον πρὸς τὸ πρῶτον 2 ἅπαξ scripsi ἄπαν C sed τος add s, ΑΡ sed in hoc ν in σὰν corr m2 ἅπασαν Ι sed σαν in ras m3, Β edd πρὸς ἄπαν V ἄπαντος Μο 5 ζητοῦ- σαν reposui e libris ζηλοῦσαν edd sed γρ ζητοῦσαν in marg Mor 6 θόρυβον Ι sed ou in ras m3 8 ὑμετέρων Ι sed ν in ras m3 | αὐτῶ Β om V 9 γινομένας BV 10 num δα- πάνας, ἀλλ' ὅ τι — 11 πόλει.? | δεῖ | 13 ἄπαντας auctore Re („hic deesse videtur aut πάντας aut μόνοι“) | γῇ in marg Par2 et Mor 14 εὐτελῆ V 15 τοὺς Ρ sed ου in ras m2 18 τούς ΙΒΜο 19 δὲ edd)

τοὺς μὲν οὖν μείζους ὑμετέρους εἶναι δεῖ τῶν ἀναλισκόντων καὶ χορηγούντων καὶ πολλαῖς δαπάναις, ταῖς μὲν ἐγκυκλίοις, ταῖς δὲ καιναῖς κουόντων. ἐκ δὲ τῶν ἐλαττόνων δότε τοῖς ῥήτορσιν ἀναπνεῦσαι καὶ ποιήσατε τὰς ψυχὰς αὐτοῖς ὑψηλὰς τῶν οὐ λειτουργούντων ἀξιωτέρους τούσδε νομίσαντες, οὓς εἴ τις φαίη λειτουργεῖν, ἴσως οὐκ ἂν ἁμάρτοι, ἢ μέρους τῶν ὄντων ὑμῖν, εἰ τοῦθ’ ἥδιον, | ἀπο- [*](R II 212) στάντες, πάντως δὲ μετάδοτε τῶν ἀγρῶν. παρ’ ὧν εἰ καὶ λεπτὴν ἕξουσι τὴν ἐπικουρίαν, ἀλλὰ του γε δενὸς τὸ μικρὸν ἄμεινον.

ἂν ταύτης, ὦ ἄνδρες πολῖται, τύχωσι τῆς βοηθείας, οἱ μὲν εἰς τροφήν, οἱ νέοι δὲ εἰς λόγους ἔσονται κεκερδακότες. ὥσπερ γὰρ ἥτις ὄμβρων ἀπολαύει χώρα γενναίους καὶ πολλοὺς ἀποδίδωσι τοὺς καρπούς, οἱ δὲ αὐχμοὶ ταῖς γοναῖς ἐναντιοῦσθαι πεφύκασιν, οὕτω τοῖς παιδεύουσιν ἡ μὲν ὑπὲρ τῶν ἀναγκαίων φροντὶς ἀποφράττει τὴν γλῶτ- ταν, ἡ δὲ τῶν ἐπιτηδείων ἀφθονία προκαλεῖται πηγάς. οὐκοῦν ὧν δώσετε μείζω λήψεσθε καὶ διὰ σίτου βρα- χέος ἀνθεῖν παρασκευάσετε τὸν λειμῶνα τῶν λόγων;

19. Τί δαί; φήσει τις, οὐχὶ τὰς συντάξεις οὗ- [*](3 δεῖ Ι sed εῖ ex ὴ corr m3 | καὶ χορηγούντων om 4 δαπάναις C sed αἰ in ras 2 litt m2 | καὶ ante καιναῖς inser Re del Monnier 5 ante ἐκ lacuna 2 et ras 3 litt Ι 11 τοῦ — 12 ἄμεινον praemissis verbis Τοῦ πρὸς ἀντιοχεῖς ῥητό- ρων: λόγ. ιβ citat Macar fol. 89v 11 γε om Macar 12 καὶ τὸ Macar 14 κεκερδακότες Α sed post α 1 litt γ?) eras 15 εἴ τις IV (Par sed ἡ suprascr m2) Ι ἁπολαύει reposui e libris ἀπολαύοι V) ἀπολαύῃ par edd 16 δ’ Re 17 καὶ ante τοῖς inser Re delevi 18 ἀποφράττει scripsi coll. Ι 259, 6 ἀποστρέφει libri edd 19 προςκαλεῖται V | ψυχὰς Μο sed in marg πηγὰς 21 signum interrogationis posui, punctum libri edd 22 δέ BV Mor)

ἀλλ’ ἐῶ τοῦτο. ἀλλὰ τό γε μέτρον τῶν συντάξεων ἃς ἀποχρῆν ἔνιοι φήσουσιν, ἐγὼ μὲν αἰσχυνοίμην ἂν εἰπεῖν, οὕτως εἰσὶ μεγάλαι καὶ τοῦ [*](R II 213) τῆς πόλεως ὀνόματος ἄξιαι, σὺ δὲ εἰπὲ | θὼν ἐκεῖνό μοι πρότερον ἀποκρινάμενος· ἦν Ζηνοβίῳ σύνταξις ἢ οὔ; καὶ μάλα. τί δαί; ἀγρὸν οὐκ ἐκαρ- ποῦτο τῆς πόλεως κάλλιστόν τε καὶ πολυοινότατον ἐν δεξιᾷ χωροῦντι πρὸς Δάφνην παρ’ αὐτὸν τὸν ποταμόν; καὶ οὐδεἰς ἀνεβόησεν· ὦ Ἡράκλεις, ἄνθρωπος τος δυοῖν εἴδεσι λημμάτων ἐκκαρποῦται τὴν πόλιν, ἀλλ' ὡς πάντ’ ἐλάττω τοῦ δέοντος δώσοντες, εἰ καὶ πολλάκις τοσαῦτα δοῖεν, οὕτως ἐφρόνουν.

21. Δεξιώτερος γὰρ τούτων ἐκεῖνος. ἃ βού- λομαι λέγεις. ἀλλ’ οὐ διὰ τοῦτο τούτους ἀμελεῖσθαι δίκαιον, εἴ τι πλέον ἦν παρ’ ἐκείνῳ κατὰ τοὺς λόγους, οὐδέ γε τοὺς ζῶντας τῆς τοῦ τετελευτηκότος ἀρετῆς ὑπέχειν δίκην. εἰ μὲν γὰρ οὐ λυσιτελεῖν τούσδε τοῖς νέοις ὑπείληφέ τις, ἀπιέναι κελευέτω καὶ ζητείτω βελ- τίους· εἰ δ’ ἀγαθοὺς εἶναι παιδεύειν ὁμολογεῖ, μὴ χρήσθω μὲν ὡς ἐπισταμένοις, ὡς δὲ ἀχρήστους ἀτιμα- ζέτω. εἰ δὲ μή, δόξουσιν οἱ τοῦτο πεπονθότες ἀγρῶν περὶ ὧν λέγω πλείω ποιεῖσθαι λόγον ἢ τῶν υἱέων. εἰ γὰρ τῶν μὲν ὡς φαύλοις οὐ μεταδώσουσιν ἡγούμενοι τὸ πρᾶγμα δεινόν, τοὺς δὲ τούτοις παιδεύειν παραδώσουσιν ὡς οὐκ ἐν μεγάλῳ κινδυνεύσοντες, πῶς οὐχ ὡμολογήκασι δευτέρους ἄγειν τοὺς παῖδας τῶν χρημάτων νῦν δοκιμάζειν ἀξιοῦντες τοὺς ῥήτορας ἐν τῇ περὶ τοῦ δοῦναι βουλῇ παρέντες βασανίζειν ἐν τῇ σκέψει τῇ περὶ τῶν υἱέων;

22. Ὅλως δὲ ἐν τῷ περὶ τῆς τροφῆς λόγῳ τοῦτο δεῖ σκοπεῖν, πότερον σύμμετρον τὸ δοθὲν ἢ τῆς χρείας ἔλαττον, κἂν μὲν ἀποχρῶν φαίνηται, μὴ προσέχειν | τῷ πείθοντι περὶ τοῦ πλείονος, ἂν δὲ συχνῷ τῳ [*](R II 214) λειπόμενον, δέχεσθαι τὴν περὶ τῆς προσθήκης παραί- νεσιν, ἐπεὶ κἀκεῖνος ὑπὲρ τοῦ τρέφεσθαι πρεπόντως ἐλευ- θέρῳ τὸ χωρίον προσελάμβανεν. οὐ <γάρ> μὰ Δία, τῆς [*](9 Thuc. VI 11, 4 13 Thuc. II 35, 1) [*](2 διατοῦτο BMoV 8 δ’ Re 13 κινδυνεύοντες V (et Par sed γρ κινδυνεύσοντες in marg) 18 τῆς inser 1 3 21 πλέονος CAI sed in hoc ε in ει corr m3 | τῷ Mor qui τὸ coni) [*](24 τῶν χωρίων I | γάρ inserui)

ἀλλ’ εἰ πάντως δεῖ τούτοις ἐλάττω τὰ παρ’ ὑμῶν εἶναι καὶ τῶν παρανόμων ἒν τι τοῖς αὐτοῖς ἐκείνῳ τρέφεσθαι, καὶ οὕτως ἐν ἐλάττοσιν ἔσον- ται. τήν γέ τοι σύνταξιν ἑνὸς ἀνδρὸς ἐκείνου τέττα- ρες ὄντες νενέμηνται, ὥστε κἂν τοὺς ἀγροὺς ὑπάρξῃ λαβεῖν, τῶν γε περὶ τὴν σύνταξιν ἐν ταὐτῷ μενόντων οὔπω τά τούτων εἰς ἴσον τοῖς ἐκείνου καθίσταται.

24. Ὡς μὲν οὖν οὐδὲν καινὸν εἰσηγοῦμαι μεμνη- μένος ἀγρῶν, ὁ πρὸ τούτων εἰληφώς καὶ γεωργήσας μάρτυς ἐστίν, οἶμαι δ’ εἰ καὶ μήπω πρότερον δεδομέ- νην ἐξεύρισκον τοῖς παιδεύουσι βοήθειαν, οὐκ ἂν παρὰ τοῦτο δικαίως μὴ πείσας ἀπελθεῖν. οὐ γὰρ τὴν καινότητα τῶν εἰσηγήσεων, ἀλλὰ τὴν αἰσχύνην φυλάτ- τεσθαι προσήκει τοὺς βουλευομένους ὀρθῶς. ἄτοπον γὰρ τῶν μὲν κρατούντων τὰ δοκοῦντα χείρω λύεσθαι καὶ τὴν φύσιν τοῦ πράγματος ἰσχυροτέραν εἶναι τοῦ χρόνου, κατὰ δὲ τῶν οὔπω νενικηκότων ἰσχύειν τὸ μὴ τῶν εἰωθότων εἶναι τὰ λεγόμενα.

25. Καίτοι τινὲς ἐπὶ τῶν ἐργαστηρίων καθήμενοι περὶ τῆς τῶν διδασκάλων εὐπορίας διαλέγονται τῶν τε νέων κατάλογον ποιούμενοι καὶ σταθμὸν ἐπὶ δα- [*](2 Dem. de cor. p. 244, 21 22 Dem. c. Neaer. p. 1367, 26) [*](1 ἆθλον. εἰ τοῦτο ἦν, Monnier qui adnotavit: „potuit quo- que seruari Reisk. lectio addito ἢ μικ.“ | ἢ inserui auctore Mon- nerio οὕτω γὰρ ἂν μικρῶς coni Re 5 ἴν τι] ἔν τι] num ἐστὶ?) [*](7 γὲ Ρ sed γὰρ suprascr m5 γάρ τοι BPar Μου 8 κάν Β) [*](10 ἶσον Ι 15 δικαίως scripsi δίκαιος libri edd edd, post quod εἶναι inser Re, delevit Monnerius 17 βουλευομένους Ι sed ευο in ras m3 18 μὲν γὰρ Mor)

26. Τῶν τεχνῶν ὁπόσαι μὲν τιμῶνται παρὰ τῶν βασιλευόντων, καὶ τοὺς μεμαθηκότας εἰς δύναμιν ἄγουσιν ὁμοῦ καὶ τοῖς διδάσκουσιν εὐδαιμονίαν αὗται φέρουσι καὶ ὁ μισθὸς ὡς ὑπὲρ μεγάλων μέγας· ὅταν δὲ ὑπὸ τοῦ δυναστεύοντος ἐπιτήδευμα καταφρονηθῇ, κἂν χρηστὸν ᾖ τῇ φύσει, τὴν δόξαν ἀπολώλεκε, τῆς δόξης δὲ περιαιρεθείσης καὶ ὁ μισθὸς συνανῄρηται, μᾶλλον δὲ κἂν μὴ σύμπας ἀπόληται, μικρὸς ἀντὶ με- γάλου γίγνεται.

πότερ’ οὖν ὑμῖν δοκεῖ μέγα δύ- νασθαι ῥητορικὴ καὶ πλεῖστον ἐν βασιλείοις ἰσχύειν καὶ τὰς ἀρχὰς ἁπάσας οἱ λέγειν ἐπιστάμενοι λαμβά- [*](2 ποῦ δέ; παρὰ Μοr qui δὲ τὰ παρὰ coni | τὰ om Μο 3 δὲ MoPar Mor 4 δικαίας C sed αιας in αις corr 8 5 ἀλλὰ καὶ τῷ Β | πιστήν Re πίστιν libri Mor 8 ἐργάσα- σθαι Cobet Coll. 128 fortasse recte coll. t. Ι 103,12 et 375,12 9 ἦν· εἰ ἀεὶ Mor | ἔχειν om Μο Mor 10 μετέπεσεν 11 παρηκολουθήσατε Mor 13 Τῶν τεχνῶν — 21 γίγνεται citat Macar fol. 89v .14 βασιλέων Macar 20 ἀπόλλυται Patm 86(1 γρ ἀπόληται in marg m2, Macar | μικρὸς P sed ος ex ov Corr m3 μικρὸς ΑΙ 21 γίνεται ΒV Macar 23 ἁπά- σας in marg inser A)

ὅπου γὰρ οἱ πολλοὺς περὶ τὴν κτῆσιν τῶν λόγων ὑπομείναντες πόνους οἱ μὲν ὅλως ἐπὶ τὸ γράφειν εἰς τάχος τοὺς αὑτῶν υἱεῖς ψαν ἀμελήσαντες τοῦ τῆς διανοίας κάλλους, οἱ δ’ φοῖν ὁμοίως ἐφρόντισαν, του μὲν ὡς ὄντος καλοῦ, τοῦ δὲ ὡς εὐδοκιμοῦντος, τίς ἔτ’ ἂν ἀπόδειξιν μείζω ζη- τοίη τῆς κατὰ τῶν λόγων ὕβρεως; ἔστιν οὖν, εἰπέ μοι, τὸ μὲν πρᾶγμα τῶν ἀνωφελῶν νομίζεσθαι, τοὺς δὲ του πράγματος διδασκάλους πολλοὺς ἔχειν τοὺς θαυ- μασομένους; καὶ τίς εἶδεν ἱερῶν κατασκαπτομένων ἱερέας ἐντίμους; τίς ναυπηγὸν ἐν μεσογείᾳ πλουτοῦντα;

29. Μιᾷ μὲν αἰτίᾳ ταύτῃ τὸν μισθόν, ὦ ἄνδρες πολῖται, συνέβη τοῖς ἀνθρώποις τούτοις ἀπολωλέναι, ἑτέρα δὲ αὐτὸν οὐκ ἀφῆκεν ὥσπερ πρότερον χωρεῖν πολλῷ βιαιοτέρα. τῶν γὰρ οἴκων τῶν ἀπὸ παλαιοῦ λαμπρῶν ὧν ἦν καὶ τὸ παιδεύεσθαι καὶ τὸ διδόναι, πτωχεύειν ὁ καιρὸς οὐκ ὀλίγους ἀναγκάσας λαβεῖν μὲν τῶν λόγων οὐκ ἐκώλυσεν, εἰς δὲ μισθοῦ δόσιν ἀδυνάτους ἐποίησε. πάντως δὲ οὐδεὶς ἀγνοεῖ τοὺς μὲν ἐξ ἐνδόξων γενομένους τὰ αὑτῶν πεπρακότας, τοὺς δὲ ἐξ ἀνωνύμων τὰ ’κείνων ἐωνημένους.

τῆς οὖν περὶ ἕκαστον οἶκον ἀτυχίας κεκοινώνηκεν ὁ διδά- σκαλος. ὥσπερ γάρ, εἴπερ ἐπλούτουν, ἀπέλαυεν ἄν, οὕτως ἀπορούντων ἀνάγκη προῖκα συνεῖναι. | εἰ [*](R II 217) μὲν οὖν τὴν χρηστότητα τῶν παιδευτῶν ἐν τῷ πλή- θει τῶν παιδευομένων ἀξιοῖ τις ὁρᾶν, μεγάλην ὡς ἀληθῶς εὑρήσει· σημεῖον δὲ ποιούμενος τὸν τούτων ἀριθμὸν τῆς ἐκείνων περιουσίας οὐκ ὀρθῶς κρίνει.

καὶ τὶ δεῖ περὶ τούτων εἰκάζειν ἐξὸν ἐπ’ αὐτὴν ἐλθόντα τὴν ἐξέτασιν καθαρόν, ὡς ἔχει, τὸ πρᾶγμα μαθεῖν; εἰσελθὼν γὰρ ὁ νομίζων τὰ παρὰ τῶν νέων μεγάλα καθίσας αὑτὸν παρὰ τὸν θρόνον καλῶν στον πυνθανέσθω, τίς ὁ παρ’ αὐτοῦ μισθός. οἶμαι γὰρ πλὴν ὀλίγων κομιδῆ τοὺς ἄλλους, εἰ γνοῖεν ἐφ’ ᾧ καλοῦνται, φεύγοντας ὅποιπερ ἂν ἐξῇ καταδύεσθαι [*](1 οὖν inter μὲν et αἰτίᾳ edd delevi | τὸ Μο 2 τοῖς ἀνθρώποις om Patm | τούτους Patm sed γρ τούτοις in marg m2) [*](7 ἐκώλνσεν I sed ν add m3 10 δ’ Re | τἀκείνων Β | ἐκεί- νων Μοnnier 11 οὖν om Mor | οἶκον in marg Α 15 num φωρᾶν ? 17 κρινεῖ Cobet Coll. 128, at variationis temporum studiosus Libanius 19 καθαρὸν A 22 αὐτῶν V 24 ὧν Mo | ὄπηπερ V)

ἀλλὰ γὰρ οὐκ ἄξιον διὰ πάσης ἀκριβείας ἐλθεῖν. τῶν γὰρ ἐνόντων εἰπεῖν ἄμεινον ἀφελεῖν ἢ λυπῆσαι τοὺς ἡδέως μὲν ἂν δόντας, τύχῃ δὲ κεκωλυμένους. τοσοῦτον δ’ ἂν ἰσχυρισαίμην, ὡς ὀλίγων τῶν ἐκεῖθεν ὄντων παρὰ τῆς πόλεως ἀξιῶ τι φανῆναι καὶ μὴ πι- στοτέρους τοὺς πόρρωθεν μαντευομένους ἐμοῦ τοῦ συζῶντος περὶ τοῦ ποῖα τὰ τῶν ῥητόρων ἐστὶ νομι- σθῆναι.

καὶ μὴν κἀκεῖνό γ’ ἂν ἡδέως ἐροίμην· ἔστιν ὅστις πώποτ᾿ ἤλπισε τοὺς εἰς τάχος τού- τους διδάσκοντας γράφειν ὄψεσθαι χρυσὸν ἀπὸ τῆς αὑτῶν τέχνης ἢ βέλτιον πράξειν τῶν σκυτοτόμων καὶ τεκτόνων; οὐδείς. ἀλλ’ ὄμως εὐ- [*](R II 218) ποροῦσι καὶ τρυφῶσι καὶ μεθύουσι καὶ | γεγόνασι σεμνοί. τί οὖν θαυμαστόν, εἰ ὥσπερ τὰ ’κείνων ἦρται παρὰ τὴν ἀξίαν, οὕτω τὰ τούτων ἐταπεινώθη;

34. Καὶ διὰ τί, φήσει τις, ὑπὲρ μὲν τούτων ἀλγεῖς καὶ λέγεις, τοῖς δ’ ἄλλοις παιδευταῖς οὐ συναγορεύεις; ὅτι τὰ τούτων ἀκριβέστερον ἐπίστα- [*](5 Isocr. Phil. § 110 p. 104 d) [*](1 ψεύδεσθαι Μο | τολμῶντας Ι sed ας ex ες corr m3) [*](2 τελοῦσιν Ι sed ν add m3 τελῶσιν Patm sed γρ τελοῦσιν in marg m2 3 οὐδ’ ὄτι οὖν Α οὐδοτιοῦν edd 5 τῶν γὰρ ἐνόντων Α sed γρ τὸ γὰρ ἐνὸν in marg, P sed in ras 7 litt m3) [*](7 ἰσχυρισαίμην scripsi, ut coni Monnerius ἰσχυρίσαιμι libri sed in ἰσχυρισαίμην corr V, edd τί Ι 12 πώποτ’ scripsi e V πώποτε πώποτε reliqui libri edd | ἤλπισεν Α 14 αὐτῶν IBV Mor 15 τῶν τεκτόνων Β 17 τἀκείνων edd | ἧρται Ι 18 τὰ ’κείνων Α sed γρ τούτων in marg, Μο τἀκείνων Patm, sed γρ τὰ τούτων in marg m2 19 διατί AIB MoV.)

εἶτα μέντοι καὶ τὸ μὴ παραδείγμασιν ὑπὲρ ἐκείνων ἐνεῖναι χρῆ- σθαι παρεῖχεν ὄκνον τῷ λέγοντι. τοῖς μέν γε ῥήτορ- σιν ἡ Ζηνοβίου συναγωνίζεται γῆ, πρὸ δὲ τῶν ἄλλων ἑτέρους ἐκ γεωργίας τοιαύτης ὠφελημένους οὐκ ἦν ἰδεῖν. ἐφοβήθην οὖν μὴ τοῖς ἀντιλέγειν μοι προῃρη- μένοις ἡ κατ’ ἐκείνων λαβὴ καὶ τὸ ὑπὲρ τούτων κατὰ βλάψῃ δίκαιον. ἂν οὖν εὕρω μεγαλοψύχους ὑμᾶς ἐπὶ τοῦ πρώτου λόγου, θαρρήσω καὶ περὶ τοῦ δευτέρου, καὶ τῶν ἅλως δεομένων θεραπείας περὶ τοὺς λόγους, πολλὰ γὰρ νοσεῖ, τεύξεται φροντίδος καὶ συμβουλῆς ἕκαστον. ἡ γὰρ τῶν ἀκουόντων προθυμία πολλὰς ήσει τὰς εἰσηγήσεις.

36. Καὶ τί, φησιν, ἴδει λόγου καὶ συλλόγου καὶ τοῦ τρίβειν ἡμέραν ἐξὸν οὑτωσὶ προσελ- θόντα τῶν πολιτευομένων ἑκάστῳ καὶ δια- λεχθέντα βραχέσι ῥήμασι ποιῆσαι ταὐτό; αῦτα ἐρεῖ τις ἄνθρωπος ὅς ἐφ’ ἅπαντας μὲν ἀφίησι σκώμματα καὶ τέρπειν οἴεται τοὺς συνόντας, ἔστι δὲ πλέον ἀηδής, ἢ χαρίεις εἶναι νομίζει.

πρῶτον μὲν [*](1 συμπινόντων V συνᾳδόντων Β 2 συμπονούντων Β | τῶν αὐτῶν Ι 5 αὐτῶν AIBMO Mor ἀυτων V sed spir supra υ eras et ’ add m2 6 οὐ inser C s 10 παρὰ coni Sintenis 11 ὠφελημένων Par et γρ in marg Mor 13 ἡ reposui e libris ᾖ Par edd 24 μέν om Ι 26 <ὃς>)