Oratio 30

Libanius

Libanius, Oratio 30, Libanii Opera Vol 3, Orationes XXVI-L, Teubner, Foerster, 1906

| τοιοῦτον [*](R II 196) ἐργαστήριον ἠπάτησέ σε, ἐφενάκισεν, ὑπηγάγετο, παρ- εκρούσατο, πολλοὺς δὲ καὶ θεοὺς παρὰ τῶν <παίδων τῶν> θεῶν μαθόντες ἴσμεν ἀπατηθέντας. ὡς γὰρ δὴ καὶ θυόντων ἱερεῖα καὶ οὕτως ἐγγύς, ὡς ἐπὶ τὰς ἐκεί- νων ῥῖνας τὸν καπνὸν εἰστρέχειν, καὶ ὡς ἀπειλούντων καὶ μείζω μικροῖς ἐπαγόντων καὶ κομπούντων [*](R II 197) καὶ πεπιστευκότων μηδὲν ἂν αὐτῶν ποτε φανῆναι δυνατώτερον, τοιούτοις πλάσμασι καὶ τέχναις καὶ ῥή- μασι μεμηχανημένοις δεινοῖς ἐμβαλεῖν ὀργὴν τὸν πρᾳ- ότατον | βασιλέων ἐξήγαγόν πως αὑτοῦ, ἐπεὶ τά [*](R II 198) [*](3 de Achantia cogitavit Sievers p. 266 cf. p. 80 not. 3 8 Dem. p. 995, 8. 1010, 24 9 II. ο 31 sq.) [*](1 ἀλόγως coni Orelli 3 πάντα — 4 ἡγουμένου om Ι 3 ἐκείνῃ Re ἐκείνης ἡττημένου coni Orelli | ἡγούμενον M | δὲ Re | ἀνάγκηι Α sed ι del m1 ἀνάγκῃ Got | ὑπηρετῶν Got, ὑπηρετοῦντος in marg 6 μείζων Re μεῖζον libri Got | ἐκεί- νοις ὦν οἱ] ἐρήμοις εἶναι Ιο. Fred. Gronovius in epistula ad Ιο. Meursium (1688) (Meursii opp. XI 624) 7 οἱ καὶ] καὶ οἱ Μ | ὑφάντας Gronovius 8 ἠπάτησέ σε scripsi auctoribus Re et Cobeto Coll. 127 ἠπάτησεν libri sed om Ι 9 παρεκρούσατό σε Gronovius | παίδων τῶν inserui coll. Plat. Rep. p. 366 Β 10 θεῶν] ποιητῶν Cobetus l. l. coll. t. II 568, 18 11 ἱερῶν Got | εἰς? 12 ἀπειλούντων Μ sed ειλ in ras m2 et εἶχεν ἀπλούντων, οἶμαι δὲ ἢ ἀπολούντων ἢ ἀπειλούντων θέλει in marg m3, et Re ἁπλούντων reliqui libri Got 14 αὑτῶν Re | ποτε inser A om C (et Par) Got 16 πραότατον PIMV πατέρα πραΰτατον Got 17 βασιλεύων Got sed γρ βασιλέων in marg | αύτοῦ ΙΜ)

114
γε ὄντως αὐτοῦ φιλανθρωπία, ἔλεος, οἶκτος, ἡμερότης, ἐπιείκεια, τὸ σώζειν μᾶλλον ἢ ἀπολλύναι. ἀλλ’ ὄντων [*](R II 199) τῶν τὰ δικαιότερα | λεγόντων, ὅτι, εἴπερ τι οῦτον εἴη, δίκην μὲν δεῖ τοῦ τολμήματος λαβεῖν, τούτῳ δὲ αὐτῷ προνοηθῆναι τοῦ μέλλοντος ὁ τὴν Κα- δμείαν νικῆσαι νίκην οἰόμενος δεῖν πανταχόθεν ἐνίκησεν.

48. Ἔδει δὲ αὐτὸν <μὴ> μετὰ τὰς οἰκείας τὰ σαυτοῦ θεραπεύειν μηδ’ <ὁρᾶν> ὅπως μέγας εἶναι τοῖς τὴν μὲν γεωργίαν ἀποδρᾶσιν, ὁμιλεῖν δὲ ἐν τοῖς ὄρεσι λέγουσι τῷ τῶν ὅλων ποιητῇ, ἀλλ’ ὡς τὰ σὰ καὶ] καλὰ καὶ ἐπαίνων ἄξια παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις δοκοῖ. νῦν δὲ μέχρι μὲν τοῦ λαβεῖν καὶ κενῶσαί σοι τοὺς θησαυροὺς πολλοὶ φίλοι καὶ ἐπιτήδειοι καὶ πρὸ τῶν ψυχῶν αὐτοῖς ἡ σὴ βασιλεία, καιροῦ δὲ ἥκοντος καὶ βουλῆς παρούσης εὔνοιαν ἀπαιτούσης ταυτὶ μὲν ἠμέ- [*](R II 200) λῆται, | τὰ δὲ ἴδιά σφισιν ἐσπούδασται.

κἆν προσελθών τις αὐτοῖς τί ταῦτα; ἔρηται, τὸ μὲν αὑ- τῶν ἔξω τῆς αἰτίας ποιοῦσι, καὶ ὅτι πεποιήκασιν ἀπο- κρίνονται ἅ γε τῷ βασιλεῖ ἔδοξε καὶ ἐκεῖνον τὴν ἀπολο- γίαν ὀφείλειν καὶ τοιαῦτα λέγουσιν. οἱ δ’ ὀφείλοντες [*](5 cf. p. 55, 3 11 Plat. Tim. p. 28 C) [*](1 ὄντος ΙΒ (et Par, sed in hoc ἴσως ὄντως in marg m2) 5 τοῦτο Ι 6 νίκην νικῆσαι Ι 8 μὴ inserui cum Monnerio) [*](9 τὰ scripsi τὰς libri edd τοὶς Got) | ἑαυτοῦ V αυτοῦ cum ras 1 litt ante α U αὐτοῦ Got | μὴ δ’ libri | ὁρᾶν inserui „aut hic interponendum ἐπιμελεῖσθαι aut paulo post addendum σκοπεῖν“ Re | εἶναι μέγας Ι | δόξει? 10 τὴν om V 11 καὶ cancellavi 12 δοκῇ? 16 ἔννοιαν Β Got 17 σφισιν scripsi τισὶν libri edd 18 „malim αὐτοὺς“ Re | αὐτῶν Μ) [*](19 ἀποκρίνονται Re ἀποκρύπτονται libri Got Monnier) [*](20 γε scripsi δὲ VU et inser P2M om reliqui libri edd) [*](21 δὲ edd)

115
ἦσαν οὗτοι οἱ οὐδέποτε λόγον ἕξοντες οὐδένα ὑπὲρ τῶν πεπραγμένων· τίς γὰρ ἂν ὑπὲρ τοιούτων κῶν γίνοιτο λόγος; οἱ δὲ πρὸς μὲν τοὺς ἄλλους ἀρνοῦνται μὴ σφῶν εἶναι τοῦτο τὸ ἔργον, ἐντυγ- χάνοντες δὲ σοὶ καταμόνας δι’ οὐδενὸς ἄλλου τὸν σὸν οἶκον οὕτως εὖ πεποιηκέναι φασίν. ὧν τὸν σὸν ἀπαλλάξειαν οἶκον οἱ γῇ τε καὶ θαλάττῃ τὴν σὴν ἐπι- στήσαντες κεφαλήν· ὡς οὐκ ἔσθ᾿ ὅ τι μεῖζον ἂν παρ’ αὐτῶν λάβοις. οἱ γὰρ ἐν φίλων ὀνόματι καὶ νων ἀφ’ ὧν ἂν βλάψαιεν λέγοντες τῷ πιστεύεσθαι πρὸς τὴν βλάβην ἀφορμῇ χρώμενοι ῥᾳδίως ἐζημίωσαν.

50. Ἀλλ’ ἐπὶ τούσδε μέτειμι τῆς ἀδικίας αὐτῶν τὴν ἀπόδειξιν ἐκ τῶν νῦν εἰρημένων ποιησόμενος.

| Φέρε γάρ, διὰ τί φατε κατασκαφῆναι τὸ μέγα [*](R II 201) τοῦθ’ ἱερόν; οὐ διὰ τὸ δόξαι τῷ βασιλεῖ; καλῶς. οὐκ- οὑν οἱ καθαιροῦντες οὐκ ἠδίκουν τῷ τὰ δοκοῦντα τῷ βασιλεῖ ποιεῖν. ὅστις οὖν τὰ μὴ δοκοῦντα τῷ βα- σιλεῖ πεποίηκεν, ἀδικεῖ; οὐκοῦν ὑμεῖς οὗτοί γέ ἐστε οἷς οὐδὲν ἔνι τοιοῦτον εἰπεῖν ὑπὲρ ὧν δεδράκατε. [*](5 δρᾶ καὶ τὸ καταμόνας. ὁ ἐγὼ οὔποτ᾿ ἂν ἐπεπείσμην τοῦτον ἀξιῶσαι ἑρμηνείας τῆς αὐτοῦ V cf. t. II 486, 8) [*](1 οὐδένα ἕξοντες V 2 „post πεπραγμένων videtur ἀπο- διδόναι vel tale quid “ Re 4 εἶναι τοῦτο scripsi e V τοῦτο εἶναι reliqui libri edd 5 δέ σοι libri edd | κατὰ μόνας PBU Re 6 ὄντως V | πεπονθέναι coni Re 14 διατί APIMV 16 οὐ — καλῶς] „aut delendum οὐ et interroga- tionis signum detrahendum aut servato huic interrogationi sub- jicienda responsio conveniens. interrogat Libanius οὐ διὰ τὸ δόξαι τῷ βασιλεῖ; respondent adversarii διὰ τὸ δόξαι τῷ βασιλεῖ. huic responsioni subjicit tum Libanius suum καλῶς.“ Re | βασι- λεῖ καλῶς; AV βασιλεῖ καλόν; Ι sed ; ex corr m3, ΒΜ 17 οὖν] δὲ U et in ras P2 18 ἀδικεῖ· V)

116

εἰπέ μοι, διὰ τί τὸ τῆς Τύχης τοῦτο σῶν ἐστιν ἱερὸν καὶ τὸ τοῦ Δῖός καὶ τὸ τῆς Ἀθηνᾶς καὶ τὸ τοῦ Διονύσου; ἆρ’ ὅτι βούλοισθ’ ἂν αὐτὰ μένειν; οὔ, ἀλλ’ ὅτι μηδεὶς τὴν ἐπ’ αὐτὰ δέδωκεν ὑμῖν ἐξουσίαν. εἰλή- φατε δὲ τὴν κατ’ ἐκείνων ἃ διεφθάρκατε; <οὔ.> πῶς [*](R II 202) οὐκ ὀφείλετε δίκην; ἢ πῶς ἃ δεδράκατε | καλεῖτε δίκην τῶν πεπονθότων οὐδὲν ἐν οὐδενὶ πεποιηκότων ὃ δέχοιτ᾿ ἂν αἰτίαν;

52. Ἦν σοι, βασιλεῦ, κηρύξαι· μηδεὶς τῶν ὑπ’ ἐμοὶ νομιζέτω θεοὺς μηδὲ τιμάτω μηδὲ αἰ- τείτω τι παρ’ αὐτῶν μήθ’ ἑαυτῷ μήτε παισὶν ἀγαθὸν πλὴν εἰ σιγῇ τε καὶ λανθάνων, ἅπας δὲ ἔστω τοῦ παρ᾿ ἐμοὶ τιμίου καὶ βαδιζέτω μεθέ- ξων τῶν ἐκείνῳ δρωμένων καὶ τάς τε εὐχὰς 15 ᾑπερ ἐκείνῳ ποιείσθω καὶ τὴν αὑτοῦ κεφαλὴν ὑπαγέτω τῇ τοῦ τὸν λεὼν ἁρμοττομένου χειρί. τὸν δ’ ἀπειθοῦντα πᾶσα ἀνάγκη τεθνάναι.

ταῦτ’ ἦν μέν σοι κηρύξαι ῥᾴδιον, οὐ μὴν ἠξίωσάς [*](1 sq. Iul. Misop. p. 346 Β. C 2 cf. t. Ι 141, 19. t. II 152, 10 sq. ep. 767 3 cf. Malal. Χ p. 234 ed. Bonn. 16 Pind. Nem. VIII 20) [*](1 διατί APIBMV | τὸ τῆς Τύχης om Ι 2 καὶ — Διὸς τὸ (3) om I 4 δέδωκ cum ras 2 litt U | ὑμῖν om U) [*](5 οὔ inserui auctore Re 6 ὠφείλετε CAP Got 7 ἐν om Μ 9 κηρῦξαι Ρ sed ~ in ras m3, Sinner Monnier, fortasse recte at cf. l. 18 et t. II 28, 19; 258, 2 | δὲ post μηδεὶς CA, sed in hoc del, Got Re, delendum censuit Cobetus Coll. 127 δὴ Orelli Sinner Monnier 10 (bis) μὴ δὲ ΑΡΙΜV 11 τί ΑΡΙΒΜV Got | τοῖς post μήτε inser Re delevi 12 ἢ V et supra εἰ Α2 13 τιμίου <θεοῦ> cf. p. 103,15 14 τε om 15 ἐκείνῳ scripsi ἐκεῖνος Ρ in quo ς ex ι corr, BUV ἐκεῖνοι reliqui libri edd 15 αὐτοῦ ΙΒΜ Got 17 τόνδ’ V | δὲ Re) [*](18 κηρῦξαι Ρ sed ~ in ras m3, Sinner Monnier cf. ad l. 9)

117
γε οὐδ’ ἐπέθηκας ζυγὸν ἐνταῦθα ταῖς τῶν ἀνθρώπων ψυχαῖς, ἀλλ’ οἴει μὲν τοῦτ’ ἐκείνου βέλτιον εἶναι, οὐ μὴν ἀσέβημά γε ἐκεῖνο οὐδ’ ἐφ’ ᾧ τις ἂν δικαίως καὶ] κολασθείη. ἀλλ’ οὐδὲ τῶν τιμῶν τούς γε τοιούτους ἀπέκλεισας, | ἀλλὰ καὶ ἀρχὰς ἔδωκας καὶ συσσί- [*](R II 203) τοὺς ἐποιήσω καὶ τοῦτό γε πολλάκις καὶ προὔπιες καὶ · νῦν πρὸς ἄλλοις τισὶ παρέζευξας σεαυτῷ συμφέρειν τῇ βασιλείᾳ νομίσας ἄνδρα ὀμνύντα θεοὺς πρός τε τοὺς ἄλλους καὶ σὲ καὶ οὐκ ἀγανακτεῖς οὐδ᾿ ἀδικεῖσθαι τοῖς τοιούτοις ὑπολαμβάνεις ὅρκοις οὐδ’ εἶναι ·πάντως κακὸν τὸν ἐν τοῖς θεοῖς ἔχοντα τὰς βελτίους ἐλπίδας.

54. Σοῦ τοίνυν οὐκ ἐλαύνοντος ἡμᾶς, ὥσπερ οὐδ’ ὁ τοὺς Πέρσας ἐκεῖνος μεθ’ ὅπλων ἐληλακὼς τοὺς ἐναντίως ταύτῃ τῶν ὑπηκόων πρὸς ἑαυτὸν ἔχοντας, πῶς ἐλαύνουσιν οὗτοι; κατὰ τὶ δὲ δίκαιον ποιοῦνται τὰς ἐφόδους; πῶς δ’ ἀλλοτρίων ἅπτονται μετ’ ὀργῆς ἀγρῶν; πῶς δὲ τὰ μὲν καταφέρουσι, τὰ δὲ ἀράμενοι φέρουσιν ὕβρει τῇ τοῦ τὰ τοιαῦτα ποιεῖν προστιθέντες ὕβριν τὴν ἐκ τοῦ καλλύνεσθαι τοῖς πεπραγμένοις;

55. Ἡμεῖς, ὦ βασιλεῦ, σοῦ μὲν ταῦτα καὶ ἐπαι- νοῦντος καὶ ἐπιτρέποντος οἴσομεν οὐκ ἄνευ μὲν λύπης, [*](7 cf. t. II 43, 10; 215, 11 8 Richomerem consulem anni 384? cf. p. 81. De Tatiano cogitanerunt Gothofredus p. 39 et Sievers p. 192 9 Od. ξ 331 19 Plat. Apol. p. 20 C) [*](1 οὐδὲ ΒΜ | ἐπέθηκας scripsi ἐπέστησας libri edd 3 τε Ι sed τ in γ corr m3, ΒΜ Got | καὶ om V cancellavi 5 ἔδω- κας scripsi δέδωκας libri edd 9 πρὸς ante σέ inser Re delevi | οὐδ᾿ scripsi οὔτ᾿ libri edd 10 ὑπολαμβάνοις U 15 κατὰ τί δὲ] καὶ κατὰ (sed κα inser m3) τί Ι 17 καταφθεί- ρουσι Cobet Coll. 127 at cf. t. II 27, 2 | δ᾿ edd 18 ὕβρει Ι sed in ὕβριν ὕβρει corr m3 | τῇ ετ τὰ om Β | ταῦτα Β | προστι- θέντος Β 19 ὕβριν om Ι 20 καὶ καὶ V)

118
[*](R II 204) δείξομεν δ’ ὡς | ἄρχεσθαι μεμαθήκαμεν. εἰ δ’ οὐχὶ καὶ σοῦ διδόντος οἵδε ἥξουσιν ἢ ἐπὶ τὸ διαπε- φευγὸς αὐτοὺς ἢ διὰ τάχους ἀναστάν, ἴσθι τοὺς τῶν ἀγρῶν δεσπότας καὶ αὑτοῖς καὶ τῷ νόμῳ βοηθήσοντας.

[*](1 δὲ Re 2 σὺ | οἷδε Α οἱ δὲ Ι 3 διατάχους AMV | ἀνιστᾶν Ι 4 αὐτοῖς Β | ὑπὲρ τῶν ἱερῶν subscr A, πρὸς βασιλέα cum ras 8 litt ὑπὲρ τῶν ἱερῶν Ρ, πρὸς τὸν βασιλέα ὑπὲρ τῶν ἱερῶν U, ὑπὲρ τῶν ἱερῶν πρὸς τὸν βασιλέα θεοδόσιον Ι)