Oratio 8

Πλούσιον ἄνθρωπον ἄνθρωποι νομίζουσί [*](R 250) τε καὶ ὀνομάζουσιν, ὅτῳ πολὺς μὲν χρυσός, πολὺς δὲ ἄργυρος καὶ γῆ καὶ ἀνδράποδα καὶ οἰκία καὶ συνοικίαι καὶ νῆες καὶ βοσκήματα. καὶ ὅτῳ γε μὴ πάντα ἔνι μὲν ταῦτα, ἒν δέ τι τούτων ὅτι πλεῖστον, καὶ τοῦτον οὕτω καλοῦσι, καὶ ἄλλον δὲ ἄλλου πλου- σιώτερον καὶ ἕτερον ἦττον ἑτέρου καὶ τὸν αὐτὸν δὲ ἑκάτερα πρός τε τὰ προστιθέμενα πρός τε τὰ ἀπογιγνόμενα.

καὶ χαίρει τε αὐτὸς αὐξομένων αὐτῷ

ἀφαιρουμένης δὲ τῆς Τύχης καὶ τὸν αὑτῆς ἱστὸν ἀναλυούσης πολλοὶ μὲν οἱ συναχθεσθησόμενοι, λύπη δὲ ἀντίπαλος τῇ πρόσθεν ἡδονῇ κατέχει μὲν αὐτὸν ἐκεῖνον, κατέχει δὲ οἰκείους τε καὶ ἐπιτηδείους, λόγος τε πολὺς ἐν ταῖς πόλεσι πρὸς ἔλαττον ἰέναι τῷ δεῖνι τὴν οὐσίαν νῦν μὲν οἰκετῶν πονηρίᾳ, νῦν δὲ κακούργων ἐπιβουλῇ, νῦν δὲ ἀρχόν- τῶν ψήφοις· ἐργάσαιτο δ’ ἄν τι καὶ ἐγγύη τοιοῦτον ὁλκάδες τε οὐκ εὐτυχῶς ἐπὶ κέρδη θαλάττια πλεύσασαι.

ἔν τε δὴ οὖν λουτροῖς ἔν τε ἐργαστηρίοις οἴκοι τε ἀνὴρ ἕκαστος πρὸς γυναῖκά τε καὶ τέκνα λέγει τι περὶ τῆς μεταβολῆς τὸ ἐν τῇ μεταβολῇ λογιζομένων τῶν ἀνθρώπων· οἷος ἀνθ’ οἵου γεγένηται· μέγας, εἶτα [*](R 252) μικρός· | μακάριος, εἶτα ἄθλιος. εἰσὶ δὲ οἶς καὶ θανάτου πικρότερον τοῦτο εἶναι φαίνεται. μάρτυρας [*](4 Od. β 105 et 109) [*](2 δὲ AP Mor τὲ I sed τε m3 in ras | ὁπόσοι Gasda, at cf. Ι 409, 9; 3, 7 R 4 αὐτῆς Μο 5 συναχθησόμενοι CPUMo συναχθησώμενοι La συναχθεσθησόμενοι Va et in ras A3 γρ συναχθεσ μένοι cum ras quattuor litterarum in marg Α2 συναχθεσθησόμενοι corr e συναχθησόμενοι I3 συνα- χθεσόμενοι Cobet Mnem. V 106 (= Coll. 102); at cf. or. III 242 | πρόσθε Μο 7 πρὸς om U in lacuna duarum litterarum 8 μὲν bis Μο 12 οὖν om Μο | οἶκον Μο 13 πρὸς τὴν γυναῖκα La | τε inserui ex AILa | verba inde a τι qoud om B, labem contraxerunt: videntur τι περὶ τῆς μετα- βολῆς delenda ut lectio varia sequentium τὸ ἐν τῇ μεταβολῆ et pro τὸ scribendum ὁ 14 τὸ] ἔγκειται τὸ Μο post lacunam 5 litterarum τᾶι τὸ La in C lacuna 4, in Α 2 litte- rarum ante τὸ 1 τὸ — 15 ἀνθρώπων] delenda censuit Sintenis ἕτοιμοι δὲ λογίζεσθαι ἄνθρωποι Β Va Ferr Mor | οἷα τὰ ἐν τῇ μεταβολῆ coni Re 15 οἴων Ι 17 τοῦτ’ BVa Ferr Mor et e τοῦτο corr La2 | υρας in μάρτυρας in ras duarum lttera- rum Ι μάρτυς CAPULa)

5. Πρὸς μὲν οὖν ταῦτα οὐ μαχοῦμαι οὐδ’ ἂν ἐπι- λαβοίμην οὔτε λύπης τῆς περὶ ταῦτα οὔτε λόγων· ἀλλ’ ἔστι καὶ ἕτερος πλοῦτος καὶ ἑτέρα πενία, τοῖς πολλοῖς οὐ δοκοῦντα εἶναι τοιαῦτα. οὔκουν οὔτε παρόντων πλουτεῖν λέγουσιν ἄνθρωπον οὔτε οἰχομένων πένεσθαι.

τίνα δὴ ταῦτά ἐστι; φίλοι. φημὶ γὰρ δὴ τὸν μὲν πολύφιλον εἶναί τε πλούσιον καὶ δεῖν οὕτω καλεῖσθαι, τὸν δὲ ὑπὸ τοῦ Πλούτωνος τοῦτο ἀφῃρημένον γεγο- νέναι πένητα.

ἢ οὐ πλουσίου καὶ μακαρίου πολλοῖς μὲν ὀφθαλμοῖς ὁρᾶν, πολλοῖς δὲ ὠσὶν ἀκούειν, πολλαῖς δὲ χρῆσθαι χερσὶ καὶ ὅλοις γε σώμασί τε καὶ γνώμαις ταῖς ἀπὸ τούτων; ἢ τυράννῳ μὲν μέγα εἰς φυλακὴν εὔνοιά τε καὶ πλῆθος δορυφόρων, ἀνδρὶ δὲ ἰδιώτῃ μικρόν τι καὶ φαῦλον εὔνοιά τε καὶ πλῆθος ἐπιτηδείων;

8. Ἀδικεῖν οὖν μοι δοκοῦσι καὶ οὐδὲν ἐπίστασθαι περὶ πραγμάτων οἱ μὴ καὶ ταῦτα ὧδε καλοῦντες, καὶ ταῦτα ὅπου τῆς ἀποκρίσεως ἀκηκόασιν, ἣν περὶ τῶν [*](4) θησαυρῶν Ἀλέξανδρος ὁ Μακεδὼν ἐποιήσατο.

εἰ [*](R 253) δὲ θησαυροὶ οἱ φίλοι καὶ | κοσμεῖ τὰ ῥήματα ταῦτα τὸν Ἀλέξανδρον οὐχ ἦττον ἢ τὰ πολλὰ τρόπαια, διὰ τί καὶ μὴ ὅτῳ μὲν πολλοὶ φίλοι, τοῦτον ἡγούμεθα πλούσιον, ὅτῳ δὲ ἥττους, τοῦτον ἦττον πλούσιον, ὅτῳ δὲ οὐδείς, τουτονὶ πτωχόν; σωφρονούντων δ’ ἂν εἴη καθ’ ἑκάστην τελευτὴν ἀποφέρουσαν φίλον πενέστερον γεγενῆσθαι λέγειν ἐκεῖνον, ᾧ τοῦτο ἀπόλωλε.

νῦν δὲ οἰκετῶν μὲν ἀποθνησκόντων λέγεται τουτὶ τὸ ῥῆμα καὶ ζημία δοκεῖ μὴ ὅσοις πρότερον, ἐπιτάττειν ἔχειν οἰκέταις· φίλους δὲ ἐπὶ φίλοις ἄνθρωπος ἐξενεγκὼν καὶ καταθάψας μετὰ τῆς ἴσης οὗτος ἂν οὐσίας ὑπο- στρέφοι;

καὶ πῶς; εἰ γὰρ δὴ μήτε ὄψεται ἔτι τοὺς ἐν ταῖς θήκαις ἐκείνους μήτε λεγόντων τι καὶ παραι- νούντων ἀκούσεται μήτε συμμαχούντων ἀπολαύσεται μηδὲ τὰ μὲν κελεύοντος ποιούντων, τὰ δὲ καὶ σιω- [*](4 t. IV 856 R sq.) [*](1 περὶ πραγμάτων ἐπίστασθαι Β Va Ferr Mor 2 περὶ m2 supra παρὰ Μο | ταῦθ’ Β Va Ferr Mor 3 ὅπου scripsi ὅσοι libri ὅσοιπερ cum lacuna unius litterae U) edd | περὶ τῆς I 5 καὶ κοσμεῖ — 6 τὸν Ἀλέξανδρον om CAPUI | 6 τὸν ἀλέξαν- δρον ταῦτα τὰ ῥήματα Μο 7 μὴ καὶ B Va | ἡγώμεθα Μο 8 ἥττους — ὅτῳ δὲ om Μο | ἴττον] ἥττω La 9 τοῦτον B Va Ferr Mor et ex τουτονὶ corr I3 | δ’ om Μο 10 καθε- κάστην AILa 11 ὃς Μο | ἀπόλωλεν Re 14 οἰκέτας La 15 οὐσίας οὐσίας ἂν B Va Ferr Mor | ἀνουσίας La 16 μήτ’ ἔτι ὄψεται ἐπὶ τοὺς B Va Ferr Mor | ἔτι] ἐπὶ LaMo 17 θήκαις scripsi e Β et Par 1000 auctore Boissonadio Anecd. IV 31 συνθήκαις reliqui libri edd | τί Β γρ τὲ Mor in marg 19 μήτε Re | καὶ om Β)

οὐδὲν δ’ ἂν κωλύοι [*](R 254) τὸν ἄνδρα καὶ πένεσθαι καὶ πλουτεῖν, ὅταν περὶ τὸν αὐτὸν ἄμφω, χρήματα μὲν μεγάλα, φίλοι δὲ ἀντὶ νων ἐλάττους, ὥστ’ ἢν ὁ μὲν αὐτὸν λέγῃ πλουτεῖν, ἕτερος δὲ ἀπορεῖν, οὐδέτερος ἂν τόν γε ἕτερον ἐξ- ελέγξειε ψευδόμενον· ἐπεὶ κἂν περὶ τοὺς λόγους τό ἴσον γένοιτο.

ὁρῶμεν γὰρ δήπουθεν ἐν μὲν τοῖς | ὄντας ἄνευ χρημάτων, τοὺς δὲ ὧν ἐώνηνται δούλων [*](R 255) ταυτησὶ βελτίους. ᾧ ἀργύρῳ δὲ οὗτοί γε. βελτίους δὲ ἀργύρῳ. οὗτοι δὲ δύνανται καὶ γεφυρῶσαι μούς. κἄν τις αὐτοὺς εἴπῃ πένεσθαι, παρὰ τοὺς ἰατροὺς τοῦτον ἄξει τις λαβών, ἵν’ ἐλλεβορίζοιτο. ὁ δὲ μειδιῶν [*](1 αὐτὸν περικεκόφθαι τηλικούτου εἴπωμεν κτήματος ἐν ἐλάτ- τοσι ζῶντα Μο 2 ἐν ἐλάττοσι ζῴη om Va | ζῴη e ζῶν corr A ζῶν La et C sed in hoc ζῴη in marg p | δ’ inserui auctore Gasda | ἂν om Va Ferr Mor | κωλύειν Μο 3 γρ τὸν αὐτὸν καὶ Mor in marg | fortasse scribendum τὸν αὐτόν, ὅταν παρῇ ἄμφω 4 μὲν ᾖ B Va Ferr Mor 5 αὐτῶν Β | λέγειν LaMo | τεὶν in πλουτεῖν in ras Ρ2 7 ψευδόμενον ἐξελέγξειεν Β Va Ferr Mor | κἂν scripsi καὶ libri edd 8 ἂν post ἴσον B Va Ferr Mor et inser I3 | ὁρῶ μὲν Α ὁρῶ UI | verba ἐν μὲν — 11 ποταμούς reliqui, ut corrupte in CAPUIMoLa quae praebent I3 in ras B Va Ferr Mor τοὺς μὲν ἐν τούτοις ὄντας ἄνευ χρημάτων, τοὺς δὲ ὧν μὲν (om Mor) ἐώνηνται δούλων οὐδαμῆ βελτίους· βελτίους δὲ ὄντας τῶν ἐν λόγοις ἀργύρῳ (ἀργῶν Mor e cod. Reg. i. e. Par. in marg γρ ἀργυρῶν; in vers. latina anni 1606 coni Ἀργείων; vide p. 384) καὶ δύναιντ’ ἂν οὗτοί γε καὶ ποταμοὺς γεφυρῶσαι οὔτοι δὲ δύνανται καὶ γεφυρῶσαι ποταμούς I), interpolata et a sententia Libanii aliena sunt; qui fortasse scripsit ἐν τούτοις τοὺς μὲν ζῶντας ἄνευ χρημάτων, τοὺς δὲ ὧν ἐώνηνται δούλων οὐδαμῆ βελτίους· ἀργύρῳ δὲ οὗτοί γε δύνανται καὶ ποταμούς. MSchmidt Philol. Χ 635 coni τοὺς δὲ ὧν ἐώνηνται δούλων ταυτῃὶ ἀβελτερωτέρους. ἀργύρῳ δύνανται 10 ταυτησὶ — βελτίους δὲ om U in ras | ταυτησὶ — 11 ἀργύρῳ om Μο 12 ἀλλ’ ἂν ἀήτους εἴποι τίς τις Va) B Va Ferr Mor εἴποι UI | περὶ Μο 13 τοῦτον om La | λαβών om B Va Ferr Mor, qui in marg habet: ἄξει, ἴνα | ἴνα Β Ferr Mor et ex ἴν’ corr I3)

14. Ἐξέσται ἄρα ἡμῖν τοὺς πολυχρύσους πένητας ἀποκαλεῖν κατ’ ἐκεῖνο ὃ μὴ ἐκτήσαντο μηδὲ ἔχουσιν. ἐξέστω δὲ καὶ ἐμὲ πενέστερον γεγενῆσθαι λέγειν. λον δὲ ὅστις οὐ τοῦτό φησιν, οὔ μοι δοκεῖ τἀμὰ ἱκα- νῶς ἐξητακέναι οὐδ’ ὡς ἡμέρας ἂν δέοι πρὸς ἀριθμὸν τῶν ἐμοὶ τεθνεώτων φίλων.

ἐγεγόνει δὲ ἄρα καὶ ὁ Ἀχιλλεὺς πενέστερος τοῦ Πατρόκλου πεσόντος οὐ δι’ ἃ συγκατέκαυσεν αὐτῷ, ἀλλ’ ὅτι τὸν Πάτροκλον ἔκλαε. καὶ ἔγωγε αὐτὸν ἐπαινῶ ποιήσαντα ἃ ποιῆσαί φησιν αὐτὸν Ὅμηρος ἀκούσαντα μηκέτι εἶναι τὸν τροκλον.