Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

Ἀριστοτέλης μὲν οὖν τὴν οὐσίαν διαιρεῖ τριχῶς. ἔστι γὰρ αὐτῆς τὸ μέν τι γένος τὸ δέ τι εἶδος, ὡς ἐκεῖνος λέγει, τὸ δέ τι ἄτομον· ἄτομον δὲ οὐ διὰ σμικρότητα σώματος, ἀλλὰ φύσει τομὴν ἀναδέξασθαι μηδ᾿ ἡντιναοῦυν δυνάμενον.

τὸ δὲ γένος ἐστὶν οἱονεὶ σωρός τις ἐκ πολλῶν καὶ διαφόρων καταμεμιγμένος σπερμάτων, | ἀφ᾿ οὑ γένους οἱονεί τινος σωροῦ πάντα τὰ τῶν γεγονότων εἴδη [*](f. 86v) διακέκριται. καὶ ἔστι τὸ γένος (ἕν) ὂν πᾶσι τοῖς γεγενημένοις ἀρκοῦν. ἵνα δὲ σαφὲς ἔσται τὸ λεγόμενον, δείξω διά του παραδείγματος, δι᾿ οὗ ἐπὶ τὴν ὅλην τοῦ Περιπάτου θεωρίαν ἀναδραμεῖν ἔσται.

Λέγομεν εἶναι ζῷον ἁπλῶς, οὐχὶ τὶ ζῷον. ἔστι δὲ τοῦτο τὸ ζῷον οὐ βοῦς, οὐχ ἵππος, οὐκ ἄνθρωπος, οὐ θεός, οὐκ ἄλλο τι τῶν [*](9 S. μ 183 — 14 S. Ι 20 — 21 ἄτομον] Arist. Kategorien 2. 5 S. 1 b 6. 3a 35) [*](2 ἡδείᾳ Gö.: ἰδία Ρ 6 συμβουλεύω We.: συμβουλή Ρ (falsche Auflösung der consonantischen Abkürzung), συμβουλὴ <ἐμή> Miller 10 προσέσφιγκται Miller: προσεσφίγγει Ρ 11 ἕστηκεν Ρ, verb. Roeper ὀρθόν We. (μ 162. 179) 12 προταύταις Ρ 13 ὄντα Gö.: τὰ Ρ 16 τούτων ἔγγιον (oder ἐγγίονος? We.) Gö.: τῶν ἔγγιον ὧν Ρ, τῶν ἐγγιζόντων Miller 17 ὑπὸ > >? We. 21 τὸ μὴν Ρ 22 οἱωνεὶ Ρ 24 γένους > Diels οἱωνεὶ Ρ 25 διακέκριται διάκεινται Ρ ἕν ὂν Cruice (vgl. S. 193, 6), ο und Gravis des voraufgehenden Wortes sichtbar: θεὸς ὃν Ρ nach Miller, αἴτιον ö., πρῶτον Baur, Theol. Jahrb. XV 1856 S. 147 26 διὰ τοῦ Ρ)

καὶ ἔστιν ὑπόστασις τοῖς ζώοις τοῖς γεγενημένοις ἐν εἴδεσι τοῦτο τὸ ἀνείδεον ζῷον καὶ τῶν γεγενημένων οὐδέν. ἔστι γὰρ ἄνθρωπος ζῷον ἀπ᾿ ἐκείνου τοῦ ζῴου λαμβάνον τὴν ἀρχήν, καὶ ζῷον ἵππος ἀπ’ ἐκείνου τοῦ ζῴου λαμβάνον τὴν ἀρχήν. ὁ ἵππος καὶ βοῦς καὶ κύων καὶ τῶν ἄλλων ζῴων ἕκαστον ἀπὸ τοῦ ζῴου τοῦ ἁπλοῦ λαμβάνει τὴν ἀρχήν, ὅ ἐστι τούτων οὐδὲ ἕν.

εἰ δὲ οὐκ ἔστι τούτων οὐδὲ ἓν ἐκεῖνο τὸ ζῷον, ἐξ οὐκ ὄντων γέγονεν ἡ τῶν γεγενημένων κατὰ Ἀριστοτέλην ὑπόστασις· <καὶ> γὰρ τὸ ζῷον, ὅθεν ταῦτα ἐλήφθη <τὰ> κατὰ μέρος, ἐστὶν οὐδὲ ἕν· οὐδὲ ἑν οὐδὲ ἐν] δὲ ὅν τῶν ὄντων μία τις ἀρχή. τίς δὲ ὁ ταύτην καταβεβλημένος τὴν οὐσίαν τῶν γεγονότων ὅστερον ἀρχήν, ἐπὶ τὸν οἰκεῖον ἐρχόμενοι τούτων λόγον ἐροῦμεν.

Ἐπειδὴ #x003E; ἐστιν ἡ οὐσία τριχῇ <διῃρημένη>, ὡς ἔφην, γένος, εἰδος, ἄτομον, καὶ ἐθέμεθα τὸ γένος εἶναι ζῷον, τὸν δὲ ἄνθρωπον εἶδος τῶν πολλῶν ςῴων ἤδη κεχωρισμένον, ἔτι] συγκεχυμένον δὲ ὅμως ἔτι καὶ μήπω μεμορφωμένον εἰς εἶδος οὐσίας ὑποστατῆς, ὀνόματι μορφώσας τὸν ἀπὸ τοῦ γένους ληφθέντα ἄνθρωπον ὀνομάζω Σωκράτην ἢ Διογένην ἤ τι τῶν πολλῶν ἀνομάτων ἔν, καὶ ἐπειδὰν ὀνόματι καταλάβω τὸν ἄνθρωπον εἶδος γένους εγενημένον, ἄτομον καλῶ τὴν τοιαύτην οὐσίαν.

ἐτμήθη γὰρ τὸ μὲν γένος εἰς εἶδος, τὸ δὲ εἶδος εἰς ἄτομον, τὸ δὲ ἄτομον, ἐπειδὰν γένηται ὀνόματι κατειλημ- μἐνον, οὐχ οἶον τμηθῆναι κατὰ φύσιν εἰς ἄλλο τι, ὡς ἐτέμομεν τῶν προλελεγμένων ἕκαστον. ταύτην Ἀριστοτέλης πρώτως καὶ μάλιστα καὶ κυριώτατα (οὐσίαν καλεῖ) μήτε καθ᾿ ὑποκειμένου τινὸς λεγομένην [*](17 ff Seneca Ερ. 58, 16 quod genevaliter est, tamquam hotno generalis, sub oculos non venit, sed specialis venit ut Cicero et Cato. Vgl. § 12 — 25 Aristoteles] Kategorien 5 S. 2 a 11 οὐσία δέ ἐστιν ἡ κυριώτατά τε καὶ πρώτως κω μάλιστα λεγομένη, ἣ μήτε καθ’ ὑποκειμένου τινὸς λέγεται μήτ’ ἐν ὑποκειμένῳ τινί ἐστιν) [*](3 ἔστιν ὑπόστασις ö.: ἔστι πᾶσις Ρ ἴδησι Ρ 4 ἀνίδεον Ρ 5 λαμβά- νων Ρ 6 λαμβάνων Ρ 10 † καὶ ö. 11 † τὰ We. οὐδὲ ἐν] δὲ ἄν ö.: οὐδὲ ἐνδέον Ρ 12 ff τὴν οὐσίαν > Cruice οὖσαν Klost. 13f τούτων (vgl. VII 22, 16) We.: τοιοῦτον λόγον Ρ, τοιούτων λόγον ö., λόγον Cruice 15 † δέ ö. † διῃρημένη ö. 17 ἔτι > Miller 18 ὑποστατικῆς 19 ὀνομάζω We.: ὀνομάζων Ρ 20 καὶ > Roeper 24 οἷόν <τε> 25 πρώτην Ρ, s. S. 193, 21 f 26 κυριωτάτην Ρ ( ) Miller)