Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

»γῆ γάρ«, φησίν, καὶ »εἶ, γῆν ἀπελεύσῃ«. οἱ δ’ αὖ ἀπὸ τῆς ἀνατολῆς λέγουσιν, ών ἐστιν Ἀξιόνικος καὶ Ἀρσησιάνης, ὅτι πνευματικὸν ἦν τὸ σῶμα τοῦ σωτῆρος· Πνεῦμα γὰρ ἅγιον ἦλθεν ἐπὶ τὴν Μαρίαν, τουτέστιν, ὴ Σοφία, καὶ ἠ δύναμις τοῦ ὐψίστου, ὴ δημιουργικὴ τέχνη, ἕνα διαπλασθῇ τὸ ὑπὸ τοῦ πνεύματος τῇ Μαρίᾳ σοθέν.

Ταῦτα ούν ἐκεῖνοι ζητείτωσαν κατ᾿ αὐτοὺς καὶ εἴ τινι ἄλλῳ [*](1 f. 76ν) γένηται φίλον ζητεῖν. ἀλλ’ έπιλέγει· ὡς διώρθωτο μὲν τὰ κατὰ τοὺς αἰῶνας ἔσω σφάλματα, διώσθωτο δὲ καὶ κατὰ τὴν άγσοάδα, τὴν ἔξω Σοφίαν, διώρθωτο δὲ καὶ κατὰ τὴν ἑβδομάδα —

έδιδάχθη κὰρ ὑπὸ τῆς Σοφίας ό δημιουργός, ὅτι οὐκ ὲ́στιν αὐτὸς θεὸς μόνος, ὡς ἐνόμιζε, καὶ πλὴν αὐτοῦ ἕτερος οὐκ ἔστιν, ἀλλ’ ἔγνω διδαχθεὶς ὑπὸ τῆς Σοφίας τὸν κρείττονα· κατηχήθη γὰρ ύπ᾿ αύτῆς καὶ ἐμυήθη καὶ ἐδιδάχθη τὸ μέγα τοῦ Πατρὸς καὶ τῶν αίώνων μυστήριον, καὶ ἐξεῖπεν αὐτὸ οὐόενί· τοῦτ᾿ ἔστιν, ὥς φησιν, ὃ λέγει πρὸς Μωὐσὴν· ἐγὼ ό θεὸς Ἁβραὰμ καὶ ὁ θεὸς Ἰσαὰκ κοὶ ό θεὸς Ἰακώβ, καὶ τὸ [*](5 ἀνατολική] vgl. Clemen's Ἐκ τῶν Θεοσότου καὶ τῆς ἀνατολικῆς καλουμένης διδασκαλίς .... έπιτομαί Tert. Αdv. Val. 11 — 7 vgl. Mark. 1, 10; Iren. I 7, 2 S. 60 Η.; Bousset, Kyrios Christos S. 258f — 10 Rom. 8, 11 — 12 χοῦς] vgl. Iren. I 5, 6. 7, 5 ὑπὸ κατάραν] Gal. 3, 10 — Gen. 8, 19 — 13 Ἀξιόνικος] Tert. a. a. Ο. 4 — 13ff vgl. Clemens a. a. 0. 1 S. 105, 5 6; 60 S. 127, —3 St. — 21ff vgl. S. 162, Off — 27 Exod. 6, 2. 3 ἐγὼ κύριος καὶ ὤφθην πρὸς Ἀβραὰμ καὶ ισαὰκ καὶ Ἰακώβ, θεὸς ὤν αὐτῶν, καὶ τὸ ὄνομά μου κύριος οὐκ ἐδήλωσα αὐτοῖς vgl. VII 25, 4) [*](2 γενηθεὶς Ρ 9 ἐγγέγονε We.: γέγονε Ρ, γέγωνε Cruice 11 ἤτοι ö.: καὶ τὰ Ρ 14 Βαρδησιάνης Bunsen, s. VII 31, 1 18 ξητγήτωσαν Ρ καθ᾿ αὑτοὺς We. 19 γεγένηται We. ἐπιλέγει Miller: ἐπεὶ λέγει Ρ, ὲ́τι λέγει Bunsen 20 <τὰ> κατὰ Cruice, ebenso Ζ. 21 23 ούκ > Cruice 24 Bunsen: κατήχθη Ρ)

ἔδει διωρθωμένων τῶν ἄνω κατὰ τὴν αὐτὴν άκολουθίαν καὶ τὰ ἐνθάδε τυχεῖν διορθώσεως. τούτου χάριν έγεννήθη Ἰησοῦς ὁ σωτὴρ διὰ τῆς Μαρέας, ἴνα διορθώσηται <τὰ> ένθάδε, ὤσπερ ὁ Χριστός, ὁ ἐπιπροβληθεὶς ὑπὸ τοῦ Νοὸς καὶ τῆς Ἄληθείας, διωρθώσατο τὰ πάθη τῆς ἔξω Σοφίας, τουτέστι τοῦ ἐκτρώματος· καὶ πάλιν ὁ διὰ Μαρίας γεγεννημένος ό Σωτὴρ ἦλθε διορθώσασθαι τὰ πάθη τῆς φυχῆς.

είοὶον οὖν κατ᾿ αὐτοὺς τρεῖς Χριστοί, ὁ έπιπροβληθεὶς ὑπὸ τοῦ Νοὸς καὶ τῆς Ἀληθείας μετὰ τοῦ άγίου πνεύματος, καὶ ὁ κοινὸς τοῦ πληρώματος Καρπὸς ἰσόζυγος τῆς ἴξω Σοφίας, ἥτις ἤτις καλεἰται καὶ αὐτὴ πνεῦθμα ἅγιον ὑποδεέστερον τοῦ πρώτου, καὶ τρίτος ὁ διὰ Μα- ρίας γεννγθεὶς εἰς έπανόρθωαιν τῆς κτίσεως τῆς καθ’ ήμᾶς.

Διὰ πλειόνων νομίζω αύτάρκως τὴν Οὐαλεντίνου Ούαλεντίνου Πυθαγόρειον ούσαιν ὑποτετυπῶσθαι. δοκεῖ δὲ καὶ δι᾿ έλέγχων τὰ δοκοῦντα αὐτοῖς ἐκθέμενον παύσασθαι. Πλάτων τοίνυν περὶ τοῦ παντὸς έκτιθέμενος μυστήρια μυστήρια πρὸς Διονύσιον τοιοῦτόν τινα τρόπον λέγων· »Φρασιέον δή σοι δι᾿ αἰνιγμάτων, ἴν Ε;

τι) ἡ δέλτος ἢ πόντου <ἢ γῆς> ἐν πιυχαῖς πάθῃ, ὁ άναγνοὺς μὴ γνῷ. ὧδε γὰρ ἔχει· περὶ τὸν πάντων βασιλέα πάντα ἐστί, κἀκείνου ἑνεκα πάντα, κἀκεῖνος αἴτιος πάντων τῶν καλῶν. δεύτερον πέρι τὰ δεύτερα, καὶ τρίτον πέρι τὰ τρίτα.