Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)

Hippolytus

Hippolytus. Hippolytus Werke, Volume 3. Wendland, Paul, editor. Leipizg: Hinrichs, 1916.

Αἰγυπτίων ταῦτα παραλαβόντων καὶ εὶς Ἕλληνας μεταδιδαξάντων, τοῦ δὲ παρὰ τούτων, ὅτι <δὲ> παρ’ αὐτῶν, διαψευσαμένου ἰδίαν δόξαν συστῆσαι πεπειραμένου, * * * σπαράσσοντα μὲν τὰ ἐκείνων ὀνόμασι καὶ ἀριθμοῖς, ἰδίως δὲ καλέσαντα καὶ μέτροις διορίσαντα, ὅπως αἵρεαιν Ἑλληνικὴν ποικίλην μέν, ἀσύστατον δὲ κοὶ οὐκ ἀνήκουσαν Χριστῷ συστήσῃ.

Ἡ μὲν οὖν ἀρχὴ τῆς ὐποθέσεώς έστιν ἐν τῷ Τιμαίῳ τῷ πλάτωνι σοφία Αἐγυπτίων· έκεῖθεν γὰρ ό Σόλων τὴν ὅλην ὑπόθεσιν περὶ τῆς κόσμου γενέσεως καὶ φθορᾶς παλαιῷ τινι λόγω̣ καὶ προφητικῷ, ὥς φησιν ό Πλάτων, τοὺς Ἕλληνας ἐδίδαξε, παῖδας ὄντας καὶ πρεσβύτερον ἐπισταμένους μάθημα οὐδὲν θεολογούμενον.

ἵν’ οὖν παρακολουθήσωμεν τοῖς λόγοις, οἶς καταβἐβληται Οὐαλεντῖνος, προεκθήσομαι νῦν, τίνα ἐστὶν ὅ Πυθαγόρας ό Σάμιος μετὰ τῆς ὐμνουμένης ἐκείνης παρὰ τοῖς Ἕλλησι <σι> φιλοσοφεῖ, εἶθ᾿ οὕτως ἅ <παρὰ> Πυθαγόρου λαβὼν καὶ Πλάτωνος Οὐαλεντῖνος ἀνατίθησι Χριστῷ καὶ πρὸ τοῦ Χριστοῦ τῷ πατρὶ τῶν ὄλων καὶ Σιγῇ τῇ διεζευγμένῃ τῷ πατρί.

Πυθαγόρας τοίνυν ἀρχὴν τῶν ὅλων ἀγέννητον ἆπεφήνατο τὴν μονάδα, γεννητὴν δὲ τὴν δυάδα καὶ πάντας τοὺς ἄλλους άριθμούς. καὶ τῆς μὲν δυάδος πατέρα φησὶν εἶναι τὴν μονάδα, πόντων δὲ τῶν γεννωμένων μητέρα δυάδα, γεννητὴν γεννητῶν.

καὶ Ζαράτας ὁ Πυθαγόρου διδάδκαλος ἐκάλει τὸ μὲν ἓν πατέρα, τὸ δὲ δύο μητέρα. [*](4f S. 12. 19; IV 51 — 15 Timaios 20 Eff — 18 Plato, Timaios 22 28B Ἕλληνες άεὶ παῖδές ἐστε κτλ. — 22 σιγῆς vgl. S.5, 11. 8, 14 — — S. 150, 6 vgl. Ι 2,6—9. IV 51, 4—7 — 29f vgl. Plut. De animae procr. 2 S. Ε καὶ ό Πυθαγόρου διδάσκαλος βαίτην μὲν ἐκάλει τοῦ ἀριθμοῦ μητέρα, τὸ δ΄ ὲ̀ν πατέρα.) [*](1 ἀπομάξατε Ρ 2f Πλατωνικὴν corr. in Πλάτωνος Ρ 8 ὀμοίων oder ὁμοῦ We. 10 + Gö. 11 Lücke Gö., sonst üßte man mit Cruice 3 Partie, in den Gen. setzen παραλλάξαντα? Gö. 15 <ἡ> ἐν Miller 16 Miller 16 Σολομῶν Ρ 17 γεννέσεωςP, γεννήσεως Μiller 22 σιγῆς ö.: γῆς Ρ 23 ὅ παρὰ We., παρὰ Roeper Scott 24 Χριστοῦ] Χριστοῦ] Ρ (falsche Angabe bei Miller) 29 γεννητὴν Ρ)

150
γεγέννηται γὰρ ἐκ μὲν μονάδος δυὰς κατὰ τὸν Πυθαγόραν, καὶ ἔστιν ἡ μὲν μονὰς ἄρρεν καὶ πρώτη, ἡ δὲ δυὰς θῆλυ. παρὰ τῆς δυάδος δὲ Πάλιν, ὡς ό Πυθαγόρας λέγει. ὴ τριὰς καὶ οἱ ἐφεξῆς ἀριθμοὶ μέχρι τῶν δεκα.

τοῦτον γὰρ οἶδε μόνον τέλειον ἀριθμὸν Πυθαγόρας τὸν δἐκα· τὸν γὰρ ἕνδεκα καὶ δώδεκα προθήκην καὶ ἐπαναποδισμὸν τῆς δεκάδος, οὐκ ἄλλου τινὸς ἀριθμοῦ γέννησιν τὸ προστιθέμενον]. πάντα τε σώματα στερεὰ ἐξ ἀσωμάτων γεννᾷ. τῶν τε γὰρ σωμάτων καὶ ἀσωμάτων ὁμοῦ στοιχεῖον εἶναί φησι καὶ ἀρχὴν τὸ σημεῖον ὅ ἐστιν ἀμερές· γίνεται δέ, φησίν, ἐκ σημείου γραμμή, καὶ ἐκ γραμμῆς ἐπιφάνεια ἐπιθάνεια δὲ ῥυεῖσα δὲ βάθος βάθος ὑφέστηκε, φηθί, σῶμα. 4 ὅθεν καὶ ὅρκος τίς ἐστι τοῖς Πυθαγορικοῖς ἡ τῶν τεσσάρων στοικείων συμφωνία. ὀμνύουσι δ᾿ οὕτως·

  • ναὶ μὰ τὸν ἁμετέρᾳ παραδόντα τετρακτύν, τετρακτύν,
  • πηγὴν ἀενάου φύσεως (ῥιζώματ᾿)
  • ἔστι δὲ ἡ τετρακτὺς τῶν φυσικῶν κοὶ στερεῶν σωμάτων ἀρχή, ὡς ἡ μονὰς τῶν νοητῶν. ὅτι δὲ καὶ ὴ τετρακτὺς γεννᾷ, φησί, τὸν τέλειον ἀριθμόν, ὠς ἐν τοῖς νοητοῖς Ε;, τὸν δέκα, διδάσκουσιν οὕτως· εἰ ἀρξάμενος ἀριθμεῖν λέγει τις ὅτι ἕν, καὶ ἐπιφέρει δύο, ἔπειτα ὁμοίως τρία, ἔσονται ταῦτα ἕξ· πρὸς δὲ τούτοις ἔτι τέσσαρα, ἐ̓οται ὁμοίως τὸ πᾶν δέκα. τὸ γὰρ ἴν, δύο, τρία, τέσσαρα γίνεται δέκα, ὁ τέλειος ἀριθμός. οὕτως; φησί, κατὰ πάντα ἐμιμήσατο ἡ τετρακτὺς τὴν νοητὴν μονάδα, τέλειον ἀριθμὸν γεννῆσαι δυνγθεῖσαν.

    Δύο οὗν κατὰ τὸν Πυθαγόραν εἰσὶ κόσμοι, εἷς μὲν ὅς ἔχει τὴν μονάδα ἀρχήν, εἶς δὲ αἰαθητός· τούτου δέ ἐστι τετρακτὺς ἔχουσα ἰῶτα, τὴν »μίαν κεραίαν‘, ἀριθμὸν τέλειον· καὶ ἔαὶ ἔστι κατὰ τοὺς Πυθαγορικοὺς τὸ τ, ἡ μία κεραία, πρώτη καὶ κυριωτάτη καὶ τῶν νοητῶν <καὶ τῶν αἰσθητῶν> ούσία νοητῶς καὶ Ε;

    συμβεβηκότα γένη ἀσώματα ἐννέα, ἄ χωρὶς εἶναι τῆς ούσίας οὐ δύναται, ποιὸν καὶ ποοὸν καὶ πρός τι καὶ ποῦ καὶ πότε καὶ κεῖσθαι κοὶ ἔχειν κοὶ ποιεῖν καὶ πόσχειν. ἔστιν οὖν ἐννέα τὰ συμ- [*](6—10 vgl. IV 51, 2. 3 — 12 vgl. zu S. 6, 10 — 25 Matth. 5, 18 Iren. 13, 2 S. 26 H. — 26 über die Quelle (Archytas; s. Zeller III 2 3 S. 103 f. 129, Comm. in Arist. VIII 558f) [*](2 θῆλυ Ε; Cruice 6 γένησίν Ε; We. τὸ προστιθέμενον > We., Glosse zu προσθήκην: νομιστέον oder νομίξει μόνον Miller 7 τε1] δὲ Miller 9f < > H: <P ἀμάτερα κεθα Ρ 14 ἀεννάου Ρ 17 Ε; Miller 20 δέκα2 Ρ (niclifc δὲ καὶ) 24 τούτου ö.: τοῦτο Ρ 26f καὶ τῶν Roeper: ἠ τῶν Ρ 27 < > We. 28 + ἦ Harvey Iren. 1 S. CXVII: + καὶ Roeper Ε; We., <δὲ> γένη Petersen γέννη p)\

    151
    βεβηκότα τῇ οὐσίᾳ, οἶς συναριθμουμένη ἔχει τὸν τἐλειον ἀριθμόν, τὸν ῑ.

    διόπερ διῃρημένου τοῦ παντός, ὡς εἴπομέν, εἰς νοητὸν καὶ αἰσθητὸν κόσμον, ἔχομεν καὶ ἠμεῖς ἀπὸ τοῦ νοητοῦ τὸν λόγον, ἴνα τῷ λόγῳ τὴν τῶν νοητῶν καὶ ἀσωμάτων καὶ θείων ἐποπτεύωμεν οὐσίαν· αἰσθήσεις δέ, φησίν, ἔχομεν πέντε, ὄσφρησιν, ὅρασιν, ἀκοήν, γεῦσιν καὶ ἁφήν, ἐν οἶς τῶν αἰσθητῶν ἐρχόμεθα εἰς γνῶσιν· καὶ οὔτω, φησίν, ἐστὶ διῆρημένος <ὁ> αἰσθητὸς ἀπὸ τοῦ νοητοῦ καὶ ὁτι ἔχομεν γνώσεως ὄργανον πρὸς ἑκάτερον αὐτῶν, αὐτῶν,