Refutatio Omnium Haeresium (= Philosophumena)
Hippolytus
Hippolytus. Hippolytus Werke, Volume 3. Wendland, Paul, editor. Leipizg: Hinrichs, 1916.
Ἐβιωναῖοι δὲ τὸν μὲν κόσμον ὑπὸ τοῦ ὄντως θεοῦ γεγονέναι λέγουσι, τὸν δὲ Χριστὸν ὁμοίως Κηρίνθῳ. ζῶσι δὲ πάντα κατὰ νόμον Μωϋσοῦ, οὕτω φάσκοντες δικαιοῦσθαι.
[*](1f vgl. Matth. 5, 17. Dieser Zug fehlt in Η — denn S. 224, 5f weicht ab —, doch e. Tert. Adv. haer. 6 Ende und Rhodon bei Eus. V 13 — 416 S. 220, 12— 221, 7 benutzt von Theodoret I 3: ἐδίδαξε δὲ οὗτος ἔνα μὲν εἶναι τὸν ὅλων θεόν, οὐκ αὐτὸν δὲ εἶναι τοῦ κόσμου δημιουργόν, ἀλλὰ δυνάμεις τινὰς κεχωρισμένας καὶ παντελῶς αὐτὸν ἀγνοούσας. τὸν Ἰησοῦν δὲ τοῖς Ἑβραίοις (Ἐβιωναίοις ist vermutet worden) παραπλησίως ἔφησε κατὰ φύσιν ἐξ ἀνδρὸς γεγεννῆσθαι καἰ γυναικός, τοῦ Ἰωσὴφ καὶ τῆς Μαρίας, σωφροσύνῃ δὲ καὶ δικαιοσύνῃ καὶ τοῖς ἄλλοις ἀγαθοῖς διαπρέψαι. τὸν δὲ Χριστὸν ἐν εἴδει περιστερᾶς ἄνωθεν εἰς αὐτὸν κατελθεῖν καὶ τηνικαῦτα τὸν ἀγνοούμενον κηρῦξαι θεὸν καὶ τὰς ἀναγράπτους ἐπιτελέσαῖ θαυματουργίας. κατὰ δὲ τὸν τοῦ πάθους καιρὸν ἀποστῆναι μὲν τὸν Χριστόν, τὸ δὲ πάθος ὑπομεῖναι τὸν Ἰησοῦν — 17—19 vgl. S. 221, 811 von Theodoret II 1)[*](1 οὗτος We.: οὕτως Ρ 3 σάρκα? Gö. ἀπόλυσθαι Ρ 4 statt Lücke von 11 Buchst. Ρ 7 αὐθεντίας] ἐξουσίας Η 8 γεγενῆσθαι Ρ 9 ὁμοίως Η Gö.: ὅμοιον Ρ 12 τότε Ρ Η (Theodoret): τοῦτον Sauppe Ρ Η: καὶ τὰς Sauppe 14 ἀποστῆναι Η Theodoret (?) Ἰησοῦ Iren. Scott: υἱοῦ Ρ, χριστοῦ Η 14 f <καὶ> πεπονθέναι Η Dräseke, Ζ. für wiss. 15 πνευματικὸν Iren., πατρικὸν Η 17 statt Titel Lücke Ρ εὐιαιωναῖοι ὄντως Η Gö.: ὄντος Ρ 19 μωυσῆ P)Θεόδοτος δὲ ὁ Βυζάντιος εἰσηγήσατο αἵρεσιν τοιάνδε, φάσκων τὰ μὲν ὅλα ὑπὸ τοῦ ὄντως θεοῦ γεγονέναι, τὸν δὲ Χριστὸν τοῖς προειρημένοις γνωστικοῖς φάσκει τοιούτῳ τινὶ τρόπῳ πεφηνέναι· εἶναι δὲ τὸν Χριστὸν κ(οιν)ὸν ἄνθρωπον πᾶσιν, ἐν δὲ τούτῳ δια- φέρειν, ὅτι κατὰ βουλὴν θεοῦ γεγένηται ἐκ παρθένου ἐπισκιάσαντος τοῦ ἁγίου πνεύματος, οὐκ ἐν τῇ παρθένῳ σαρκωθέντα·
ὕστερον ἐπὶ τοῦ βαπτίσματος κατεληλυθέναι τὸν Χριστὸν ἐπὶ τὸν Ἰησοῦν ἐν εἴδει περιστερᾶς, ὅθεν φασὶ μὴ πρότερον τὰς δυνάμεις αὐτῷ ἐνεργηθῆναι. θεὸν δὲ οὐκ εἶναι τὸν Χριστὸν θέλει. καὶ τοιαῦτα Θεόδοτος.
Ἕτεροι δὲ καὶ ἐξ αὐτῶν πάντα τοῖς προειρημένοις <ὁμοίως> λέγουσι, ἓν μόνον ἐνδιαλλάξαντες ἐν τῷ τὸν Μελχισεδὲκ ὡς δύναμίν τινα ὑπειληφέναι, φάσκοντες αὐτὸν ὑπὲρ πᾶσαν δύναμιν ὑπάρχειν· οὗ κατ᾿ εἰκόνα [δὲ] εἶναι τὸν Χριστὸν.
Οἱ δὲ Φρύγες ἐκ Μοντανοῦ τινος καὶ Πρισκίλλης καὶ Μαξιμίλλης τὰς ἀρχὰς τῆς αἱρέσεως λαβόντες, προφήτιδας τὰ γύναια νομίζοντες καὶ προφήτην τὸν Μοντανόν, τὰ δὲ περὶ τῆς τοῦ παντὸς ἀρχῆς καὶ δημιουργίας ὀρθῶς [λέγειν] νομίζουσι, καὶ τὰ περὶ τὸν Χριστὸν οὐκ ἀλλοτρίως προειλήφασιν, ἐν δὲ τοῖς προειρημένοις σφάλλονται· ὡν τοῖς λόγοις ὑπὲρ τὰ εὐαγγέλια προσέχοντες πλανῶνται. νηστείας καινὰς καὶ παραδόξους ὁρίζοντες.
Ἕτεροι δὲ αὐτῶν τῇ τῶν Νοητιανῶν αἱρέσει προσκείμενοι τὰ μὲν περὶ τὰ γύναια καὶ Μοντανὸν ὁμοίως δοκοῦσι, τὰ δὲ περὶ <τὸν> τῶν ὅλων πατέρα δυσφημοῦσιν, αὐτὸν εἶναι υἱὸν καὶ λέγοντες, ὁρατὸν καὶ ἀόρατον, γεννητὸν καὶ ἀγέννητον, θνητὸν καὶ ἀθάνατον· οὗτοι τὰς ἀφορμὰς ἀπὸ Νοητοῦ τινος λαβόντες.
[*](1—10 vgl. S. 222, 1—13 — 11—14 vgl. S. 222, 14—17 — S. 238, 4—25)[*](1 statt Titel Lücke von 9 Buchst. Ρ εἰσηγήσατο Miller: ἐξηγήσατο εἰσήγαγεν Η 2 ὄντως Gö., vgl. S. 281, 17: ὄντος Ρ 4 δὲ] δὴ? vgl. βιώσαντα δὲ κοινῶς πᾶσιν ἀνθρώποις Η ἀνθρώποις? Gö. (vgl. 11 statt Titel Lücke von 11 Buchst. Ρ ἐξ αὐτῶν Ρ: ὡσαύτως Sauppe ταὐτὰ Volkmar, Hippolytus S. 32 + ὁμοίως We. (vor τοῖς ~ Cruice) vgl. Η 13 τινα <μεγίστην> ? Gö. (H) 14 οὐ Η: οὐ Ρ > Scott Η) 15 Titel Lücke Ρ Μοντᾶνον Ρ δὲ] τε Gö. 18 λέγειν > Miller 19 προειλήφασιν We.: προσειλήφασιν Ρ ἐν] οὺν Sauppe 21 καινὰς Volkmar, Hippolytus, Zürich 1855 S. 43 4: κενὰς Ρ παραδόξους παραδόσεις Ρ 22 statt Titel Lücke von 8 Buchst. Ρ 23 Μοντᾶνον 24 + τὸν Volkmar S. 45 1 Sauppe <τὸν> αὐτὸν Volkmar 26 οὐτοι] We. <εἰσὶν> λαβόντες Volkmar S. 53)Ὁμοίως δὲ καὶ Νοητός, τῷ μὲν γένει ὢν Σμυρναῖος, ἀνὴρ ἀκριτόμυθος καὶ ποικίλος, εἰσηγήσατο τοιάνδε αἵρεσιν, ἐξ Ἐπιγόνου τινὸς εἰς Κλεομένην χωρήσασαν καὶ οὕτως ἕως νῦν ἐπὶ τοὺς διαδόχους διαμείνασαν, λέγων ἕνα τὸν πατέρα καὶ θεὸν τῶν ὅλων· τοῦτον πάντα πεποιηκότα ἀφανῆ μὲν τοῖς οὖσι γεγονέναι ὅτε ἠβούλετο, φανῆναι δὲ τότε ὅτε ἠθέλησε·