Commentarium In Evangelium Matthaei (Lib. 12-17)
Origen
Origenes. Origenes Werke Vol 10.1-10. 2. Klostermann, Erich, translator. Leipzig: Hinrichs, 1935-1937.
Non autem aestimavi superfluum, ex quo semel ipsa verba protulimus legis, ut sensum
[*](7 I. Kor. 6, 3 — 8 I. Petr. 1, 12 – 9 f Vgl. Harnack TU. 42, 4, 5 »der Judasbrief wird nur einmal « — 11 Jud. 6 — 19 Gen. 6, 2)[*](2 περιαθροίσας Μ 4 <καὶ> Κοe 19 οἱ Μ 32 τὴν] <αὐτὴν> τὴν Koe, vgl. lat.)eorum aliquatenus explanemus. quaero ergo, quae sit haec mulier una et <qui> fratres, quorum primus quidem habuit uxorem et fructum non reliquit ex ea, alter autem mortui frater, qui accepit eam et generavit ex nomine mortui; et quis est ille, qui non vult waccipere uxorem fratris « et propterea senioribus« excalciat eum mulier calciamentum tum et expuit in faciem eius, ascendens »ad portam« dicens: »non vult frater viri mei suscitare nomen fratris sui in « ; et qui sunt seniores et quae porta, ad quam ascendit »mulier« illa.
[*](10. 21 Vgl. Deut. 25, – 12 ff Vgl. Devit. 25,9 — 16 Deut. 25, 7 — 32 ff Zu dem Agraphon vgl. Harnack TU. 42, 4, 40)[*](1 ὁποῖόν γέ Koe, vgl. lat. ὡς οἷόν τε MH 4/5 <ὦν> . . . <ἐστι> Diehl Koe, vgl. lat. 6 δεύτερον Kl, vgl. S. 674, 18 δεύτερος Μ H 15 καὶ <H 20 καὶ 2 + quae lat. 25 ἐπαγγλόμενον Μ 30 ὁ <H)[*](3 <qui> Koe, vgl. pit] lat. las λαβὼν Diehl < GL)<>
[*](2 ff. 9 Vgl. I. Thess. 5, 21 f — 8 Ps. 77, 2 — 30 I. Thn. 2, 15)[*](3 μὲν] + πρόβλη 9 κατέ χομεν> Kl 25 <λεγομένη> Diehl Koe 28 προκοπτούσης + ad maiora lat. S. 676, 22 f)[*](ist zu gr. Ζ. 23 — 28 parallel lat. S. 676, 18 — 26?)<>
duo igitur fratres sunt, primus quidem sermo legis, secundus autem evangelii sermo. hos ambos una peperit sapientia mater et una eos semper habuit domus, id est eadem scriptura veteris testamenti, et »in idipsum« habitaverunt semper. in adventu autem Christi mortuus est frater prior, id est sermo legis, ex eo quod evacuatus per novum testamentum inritus factus est. mulier autem sermonis illius est omnis anima vel synagoga, goga, quae prius fuit sub lege: qualis fuit anima Pauli vel Petri ceterorumque ex populo illo. omnis autem anima recta, quae fuit amatrix sermonis illius et vult memoriam illius et nomen apud se semper servare, ut numquam desinat dici uxor illius, non efficitur »foris« uxor alterius peregrini et extranei verbi quod non adpropincjuat (peregrinum autera et extraneum est omne verbum gentile, quod longe est a genere legis dei), sed accepit sibi virum evangelicum sermonem, fratrem viri sui defuncti atque propinquum secundum genus divinum,
[*](6 f. 26 Vgl. Deut. 25, 5)[*](4 δὴ <δύο> Kl Koe, vgl. lat. MH 5 *** Koe, vgl. lat, 6 ἀεὶ Kl, vgl. lat. Ζ. 11 καὶ Μ Η 9 ἀδελφοί Diehl ἀμφότεροι Μ H 10 ἐνὶ Koe, vgl. lat. τινὶ Μ H)[*](25 f non eff icitur f oris uxor alterius y* efficitur uxor fratris alterius non L 31 accipit B)<> ***
ut faciat natos ex eo, quia ex priore sermone nullum potuit facere natum, »quia ex operibus « nemo iustificatur. nati autem mulieris de viro secundo opera eius sunt sancta, et ipsa est mulier servans legis mandatum. et omnis puto anima in primordiis suis prius accepit verbum secundum simplicem historiam legis, qui sine dubio morietur, cum coeperit anima illa ad maiora proficere. et sic mortuo simplici verbo spiritaliori iungitur verbo, qui est secundum altiora mysteria in scripturis. anima autem, quae non servat legis mandatum, quae prius fuit sub lege, post mortem legis fit uxor »foris« »viro non «, quando suscipit verbum quod non adpropinquat omnino legi priori, nec est secundum
[*](3 f Vgl. Gal. 2, 16; öm. 3, 20 – 9. 30 Deut. 25, 5)[*](9 ἄν] ἐὰν LXX 18 ὡς] ὢν vgl. etwa S. 500, 1 Elt 32 <μὴ> vgl. lat. 33 *** Kl Koe, vgl. lat.)[*](1 quia y* <L | priori R G c 19 accipit B 23 et <L 24 spiritaliori] spiritali G 25 qui] quod B 26 mysteria altiora L 30 foris y* <L)<> »̣,
sensum eius, sed omnino habetur extraneum (et tales sunt omnes animae haereticorum, quibus sermo quidem legis antiquae mortuus est, noluerunt autem verbo nubere spiritali, quod semper habitaverat »in idipsuni« cum lege antiqua sub una eademque domo eiusdem scripturae, sed nupscrunt alicui extraneo verbo et alieno tam a novo ciuam a vetere testamento et numquam eis adpropinquanti). cum autem anima recta (mortua sibi sicut diximus lege) acceperit super se evangelicum verbum fratrem defunctae legis, tunc frater mortui, hoc est verbum novae legis, »intrat« ad animam illam et fit intus in ea et accipit »illam sibi uxorem« et cohabitat animae [*](5ff. 18ff. 28ff Vgl. Deut. 25, 5 — 6 Vgl. Kom. 7, 14) [*](2f so Μ H, soweit in Μ die letzten Zeilen auf fol. 106r noch zu lesen sind 2 αἱ] omnes lat. 5 <ἀεὶ> Koe, vgl. lat. u. S. 675, 6 1.5 〈γυναῖκα εἶναι τὴν〉 Diehl, vgl. S. 676, 28 17 ἀνδρός] lege lat. 22 τετελευτηκότος + legis lat. 23 Ὅτε] wie S. 676, 31 ὅτι Μ lat. las τότε 24 τοῦ + mortui lat. 29 ἐπὶ Τ omni lat.) [*](5 noluerunt x* voluerunt ρ | verbo] lat. las λόγῳ st. νόμῳ 13 veteri G c B)
Sequitur autem quod ait: »si autem noluerit homo accipere uxorem fratris sui, ascendet uxor fratris eius ad portm ad seniores et dicet« quae scripta sunt dici. et prinium vide, quamdiu quidem et niulier faciebat, quod praecep-
[*](3 Vgl. Röm. 7, 14 — 3ff. 19 Vgl. Deut. 25, 6 — 18 Vgl. Register — 26 Deut. 25, 7)[*](4 γενήσῃ M a | ἡ Hu καὶ Μ H 16 〈νόμος〉 Koe, vgl. lat. 17 ἀπὸ] ὑπὸ H 26 γὰρ] autem lat.)[*](1 illi x* illius ρ 9/10 mortui fratris G 13 dei x* < μ 17 del<eri deb>etur Diehl, vgl. gr. 18 omnibus operibus y* omni opere L 30 dici G a B L de eo R G c)<> <> <> <>«
tum ei fuerat ex lege, et vir intrans ad eam habitabat cum ea et generabat ex ea, non dicebatur homo, sed »frater« defuncti ; quando autem non vult »accipere uxorem fratris sui« nec suscitare fratris sui nomen in Israel«, et vocatus a »civitatis« »dixerit: nolo eam accipere«, tunc iam non dicitur frater, sed homo. utputa quamdiu quidem quis facit legis mandatum, dicit ad eum scriptura: »ego dixi: dii estis et filii excelsi omnes«. si autem <legem> dicitur ei: »vos autem sicut homines moriemini«. propinquus autem qui non vuit accipere fratris sui uxorem, habetur omnis haeresiacus sermo, quoniam
[*](5 Vgl. Deut. 25, 5 — 7f Deut. 25, 7 — 11 ff Vgl. Deut. 25, 8 — 10 — 19 Vgl. Deut. 25, 7 — 22 Ps. 81, 6 — 26 Ps. 81, 7)[*](1 <μὲν> Koe, vgl. lat. 15 ὑπὸ 17 ὁ] Kl, vgl. LXX u. S. 683, 17 19 <οὐκέτι — ἀλλ’> Kl Koe, vgl. lat. 19 f λέγεται ἀνος H 22 f <καὶ υἱοὶ> ὑ. <πάντες> Koe, vgl. lat. 23 ἐστε Μ | ὑψίστου] < H 25 νόμου Μ)[*](21 quis y* < L 24 <legem> Diehl, vgl. gr. 30 heresiarcus S. 682, 12 BL)<> <>
post mortem legis facta est altera quaedam traditio legis erratica et non spiritalis neque vera, quae quamvis sit perversa, tamen generationem habet ex lege, quoniam ex occasionibus eorum quae dicuntur in lege sumit originem, et ideo dicitur »homo« propinquus nolens »suscitare nomen fratris sui« et honorare nomen hoc autem verbum cum sit pravum, non vult accipere uxorem fratris sui, animam rectam, ad fructificandum et reparandum nomen legis. propter quod mulier illa non deorsum stat, quae parata fuit honorare virum suum priorem, sed ascendit »ad portam«, de qua scriptum est: »haec porta domini, iusti intrabunt in eam«, et ad seniores civitatis illius, id est ad presbyteros ecclesiae dei.
Et convincet mulier verbum illud pravum, quod non vult fructificare secundum legem dei, et dicet: »non vult frater viri
[*](10. 20ff Vgl. Deut. 25, 7 — 22 Ps. 117, 20 — 30 Deut. 25, 7)[*](2 <τινὰ> Diehl Kl Koe, vgl. 4 οὐ] οὐδὲ H 5 ἔχουσa Μ | <ἐκ νόμου〉 Kl Koe, vgl. lat. 8 ἀρχομένην ΚΙ, vgl. lat. ἐρχομένην Μ H 10 βουλόμενος Koe, vgl. lat. 15 φυχήν + rectam lat. 19 οὐτῆς < M 21 Koe ἐχούσης Μ H 29 —31 ἄνδρα — μου < H 29 <κατὰ> τὸν Koe, vgl. lat.)[*](3 et non] neque G 16 reparandum] l. honorandum ? Diehl, vgl. gr. 22/23 vgl. gr. S. 685, 17f 29—31 quod — dicet y* dicens L)<> <> | <
suscitare nomen fratris sui in Israel«. qui enim contraria docet legi, non vult suscitare semen legis. ita »seniores civitatis« illius virum illum talem si vere non vult — quando enim sacerdotes discutiunt verba dogmatis alicuius, quasi interrogant illud — et cum invenerint eum qui legi contraria profitetur, videtur dogma illud senioribus dare responsum et dicere quia nolo accipere eam quae fuit legis. cum ergo ille responderit nolle se, accedit ad eum anima sancta et sub praesentia seniorum <convincit et> excalciat eum eius unum« et ignominiat eum. et vide in his ex eo quod alibi scriptum est: »solve calciamenta pedum tuorum« adt hoc ipsum solvere calciamentum ad Moysen, et iteruminevangelio dicit: »cuius non sum dignus ego solvere calciamenta pedum eius«, ne forte non sit hoc ipsum solvere calciamentum et excalciare. nec enim excalciare iubetur Moyses nec Iohannes de salvatore loquens excalciare dixit,
[*](5 Vgl. Deut. 25, — 22 Vgl. Deut 25, 9 — 24 Ex. 3, 5; Jos. 5, 15 — 26 Luc. 3, 16; Marc. 1, 7; Joh. 1, 27)[*](26 <οὗ> Kl, vgl. lat. 30 <ἐν τῷ> Koe 36 ὠνόμασαι Ηa | ὑπο<λῦσαι ἀλλὰ τὸ> ΚΙ vgl. lat. )[*](6 si vere Ga B L se habereH abere Gc 16 fuit] sunt B 19/20 <convincit et> Diehl Koe, vgl. gr.)>
sed solvere. iste autem, qui contra legem agit, excalciatur. omne enim dogma, quoniam ex occasione veritatis scripturarum nascitur, plerumque in aliqua quidem parte verum dicit, in alia autem falsum. in qua ergo parte falsum dicit, in ea parte arguitur, et convictum ab anima sancta excalciatur a colore verisimili erroris sui, quo fuerat calciatus. et ideo omnis haeresiacus sermo nec ad plenum excalciatus est nec ad plenum calciamentis ornatus ***. propter quod expuit »in faciem eius« coram senioribus illa abrenuntians eum; expuere enim videtur »in faciem« dogmatis omnis anima in eo, quod abrenuntiat eum et abdicat. et vere nisi abrenuntiaverit anima omne dogma perversum, non potest firmiter verbo nubere veritatis. et »respondens dicit: sic facient homini, qui non aedificat domum fratris sui«.
[*](26f Vgl. Jac. 1, 18? — 28 Deut. 25, 9 17 ἡ KI, vgl. lat. κα M H 19 ἐμπτύειν γὰρ <δοκεῖ> Koe, vgl. lat.)[*](9f arguitum y | convicium G 11 verisimili x* verisimiHs μ | quo fuerat calciatus x* quod fuerat calciatum μ 12 lieresiarcus B L 16 *** Kl, vgl. gr. | expuet G 18 eum] ipsum L 28 dicit R G dicet B L)omnis ergo qui videt hunc hominem excalciari a muliere et expui et audire dicentem: »sic facient omni homini, qui non aedificat domum fratris sui«, »omnia ad aedificationem« fratris facere debet. si autem non aedificaverit »domum fratris sui« legis, excalciabitur simiiiter »unum calciamentum« et expuetur et »nomen eius vocabitur in Israel« ab omnibus videntibus eum »domus excalciati calciamentum«. [*](1. 3. 8. 12 Deut. 25, 9 — 10 Vgl. I. Kor. 14, 26 — 15ff Deut. 25, 10 — 23 Vgl. I. Kor. 9, 21 — 28 II. Kor. 3, 10) [*](1 τὸ Kl ὁ ὡς Μ H 13 〈νόμου〉 Kl Koe, vgl. lat. 13/14 ὑπολυθήσεται + similiter lat. 17 <πᾶσι> Diehl, vgl.lat. | ὁρῶσι + eum la,t. 20 τόπον] νόμον H 27 ἄνθρωπον] 1. ἄνδρα ? Kl, vgl. Röm. 7, 2: κύριον ? Koe, vgl. Röm. 7, 1) [*](7 audixe G a B L audit sibi R G c 11 autem] enim Koe, vgl. gr. 15 eius] univis cuiusque Diehl, vgl. gr.)