Isagoge Sive Quinque Voces

SIGLA

A = Parisinus 11129

B = Monacenis 4621

C = Monacensis 6403

L = Laurentianus 89,80

P = Laurentianus 11,5

Q = Laurentianus 89,76

INCIPIT ISAGOGE PORPHYRII.

[*](ed. gr. P. l,1)

Cum sit necessarium, Chrysaori, et ad eam quae est apud Aristotelem praedicamentorum doctrinam nosse, quid genus sit ct quid difterentia quidque species et quid proprium et quid accideus. et ad diffinitionum adsignationem et omnino ad ea, quae in divisione vel demonstratione sunt, utili hac istarum rerum speculatione, compendiosam tibi traditionem faciens temptabo breviter velut iutroductionis modo ea, quae ab antiquis dicta sunt, aggredi altioribus quidem quaestionibus abstinens, simpliciores vero vero mediocriter conjectans. mox de generibus ac speciebus illud quidem sive subsistunt sive in solis nudisque intellectibus posita sunt, sive subsistentia corporalia sunt an incorporalia, et utrum separata a sensibilibus an in sensibilibus posita et circa ea constantia, dicere recusabo, altissimum enim est huiusmodi negotium et maioris egens inquisitionis; illud vero quemadmodum de his ac de propositis probabiliter antiqui tractaverunt et horum maxime Peripatetici, tibi nunc temptabo monstrare.

[*](1 Titulum praemittit Incipit Hysagoga Porfirii L: Incipiunt ysagoge por ad cathegorias ar P: Incipiunt ysagoge por . . . (ceter. absciss.) Q: om. ABC 2 chrisaori A: crisaori B: chrissaori C: Chrysaori L: gris P: grisaori Q ante et add. te B: om. ACLPQ 3 genus sit colloc. ACLQ: sit genus BP 4 anie differentia add. sit P post species om. et P 5. 6 in divisione vel demonstratione sunt BCL: ad divisionem et ad demonstrationem sunt A : iu divisione sunt vel demonstatione P: in div. vel in demonstr. sunt Q 6 utili scripsi: utilia codd. hac A: banc BCLPQ specuiatione ACLPQ: speculationem B 6. 7 compendiosa (litt. m eras.) B 7 traditione B temtabo BP 7. 8 modo introductionis colloc. Q 10 post mox add. inquit AC: om. BLPQ ac ACL: et BPQ bubsistunt BCLQ1: subsistant APQ 2 11 solis nudisque AC: puris nudisque L: nudis purisciue BPQ sunt ABCL: siut PQ 2 12 sunt an incorporalia om. Q: sunt ABCL: sint P 12: 13 an in sensilibus posita om. AB (nisi quod an in lit. B) 13 et om. B dicere] ducere P 13. 14 enim est huiusmodi negotium colloc. AP: est enim huiusm. neg. BQ: enim neg. est huiusm. LC 16 temtabo P)

De genere.

Videtur autem neque genus neque species simpliciter dici. genus [*](1, 18) enim dicitur et aliquorum quodammodo se habentium ad unum aliquid et ad se invicem collectio, secundum quam significationem Romanorum dicitur genus ab unius scilicet habitudine, dico autem Romuli, et multitudinis habentium aliquo modo ad se invicem eam quae ab illo est cognationcm secundum divisiouem ab aliis generibus dictae. dicitur autem et aliter rursus genus, quod est uniuscuiusque generationis principium vel ab eo qui genuit vel a loco in quo quis genitus est. sic enim Orestem quidem dicimus a Tantalo habere genus. Hyllum autem ab Hercule, et rursus Pindarum quidem Thebanum esse genere, Platonem vero Atheniensem; etenim patria principium est uniuscuiusque generationis, quemadmodum pater. haec autem videtur promptissima esse significatio; Romani enim sunt, qui ex genere descendunt Romuli, ct Cecropidae, qui a Cecrope et horum proximi. et prius quidem appellatum est genus uniuscuiusque generationis principium, dehinc etiam multitudo eorum qui sunt ab uno principio, ut a Romulo: quam dividentes et ab aliis separantes dicebamus omnem illam collectionem esse Romanorum genus. aliter autem rursus genus dicitur, cui supponitur species, ad horum fortasse similitudinem dictum. etenim principium quoddam est huiusmodi genus earum quae sub ipso sunt specierum, videturque etiam multitudinem continere omnem quae sub eo est.

Tripliciter igitur cum genus dicatur, de tertio apud philosophos [*](2, 14) sermo est. quod etiara describentes adsignaverunt genus esse dicentes, [*](1 titulum exhibent De genere ALP: De geuere primo Q: om. BC 2 dici simpliciter colloc. P 3 enim ABCLQ: autem P 3. 4 aliquid BC 1LP: aliquod A: aliquem C 2 4. 5 Romanorum om. P: Romanum C 1 (corr. m. 2) 6 aliquo modo ABCLQ: quodammodo P se ow. codd. omnes * 7. 8 dictae BLPQ: dictam AC: dictae comment. 8 uniuscuiusque] utriusque P 9 generationis om. B a loco ABPQ: ab eo loco CL .10 euim in litura m. 2 C 11 Hyllum] illum ABCL: filium P: ylum (y m lit.) Q 12 est enim patria principium P 13 uniuscuiuscumque Q ante pater add. et Q: om. ABCLP 14 autem ABCLQ: enim P promptissima ante videtur transp. Q sunt ACPQ: om. BL 15 a Cecrope AC: ex genere descendunt Cecropis BLPQ (nisi quod dissedunt P): a Cecrope probare videtur comment. horum ACP: eorum BLQ 16 uniuscuiuscumque Q 16. 17 generationis BLPQ et in litura m. 2C generis A 17 eorum] horum P 18 quam AB : namque CLPQ: nam supcrscr. m.1 B 19 esse collectionem colloc. A: collationem L rursus post genus transpos. B 20 genus post dicitur transp. Q subponuntur B ad horum fort. similitudiuem ACPQ: ab eorum fort. similitudine BL 22 ipso ACP: se BLQ videtur codd. etiam ACLP: autem B: quoque Q 23 omnem quae sub eo est BL: omnium earum quae sunt eo sub specierum A: omnium quae sunt sub eo specierum C mrg. L: omnium quae sub eo sunt specierum P : omnem quae sub se sunt specierum Q 24 igitur ABCLP : ergo Q 25 esse genus colloc. A)

quod de pluribus et differentibus specie in eo quod quid sit praedicatur ut animal. corum enim, quae praedicantur, alia quidem de uno dicuntur solo. sicut individua ut Socrates et hic et hoc, alia vero de pluribus, quemadmodum genera et species et differentiae et propria et accdentia communiter sed non proprie alicui. est autem genus quidem ut animal, species vero ut homo, differentia autem ut rationale, proprium ut risibile. accidens ut album, nigrum, sedere. ab his ergo, quae de uno solo praedicantur. differunt genera co quod de pluribus adsignata praedicantur, ab his autem quae de pluribus, a speciebus quidem quoniam species etsi de pluribus preedicantur, sed non de differentibus specie sed numero; homo enim cum sit species, de Socrate et Platone praedicatur, qui non specie differunt a se invicem sed mumero, animal vero cum genus sit, de homine et bove et equo praedicatur, qui differunt a se invicem et specie quoque. non numero solo. a proprio vero differt genus, quoniam proprium quidem de una sola specie, cuius est proprium. praedicatur et de his quae sub una specie sunt individuis, quemadmodum risibile de homine solo et de particularibus hominibus, genus autem non de una specie praedicatur sed de pluribus et differentibus specie. a differentia vero et ab his quae communiter sunt accidentibus differt genus, quoniam etsi de pluribus et specie differentibus praedicantur differentiae et communiter accidentia, sed non in eo quod quid [*](1 quod quid BCLPQ: quodquod A 2 ut animal om. BQ: exhib. ACLT 2 enim om. Q quidem om. Q 3 dicuntur solo ABCLP: praedicantur Q individuum C ut — hoc om. AC et hic et hoc B: et hic et haec L: et hic et hic et hoc PQ 4 vero om. A 4. 7 quem admodum — risibile om. AC 5 et propria BLP: proprie Q sedj et B proprie Q: propria BLP 6 quidem om. L (supra scr. quiddam): ante genus transpos. P vero om. Q 7 post proprium om. ut Q (add. m. 2) ante accidens udd. ut C ut album LBPQ : id est album AC 8 ab om. A ergo ACPQ in litura B: igitur L quod] qui C 9 praedicantur APQ: praedicentur BCL 9. p. 28,6 ab his — accidens om. AC posi autem add. speciebus P 9 posi pluribus add. praedicantur differt quidem genus P 10 a (ante speciebus) om. L: exhib. BPQ post quidem add. primiim L: om. BPQ etsi BPQ: si L praedicatur B (corr. m. 1) Q II sed non L: non B: tamen non P: non tamen Q: an sed tamen non? (cf. 44,20) 12 post Platone add. et ceteris L: om. BPQ: exstat in comment. 12 et 14 a se BLQ: ad se P 13 post invicem add. ex comment. sicut homo atque equus L: om. BPQ sit genus colloc. Q 13. 14 equo et bove colloc. Q 14 post equo add. et asino B ante differunt add. omnes Q et {ante specie) om. PQ quoque BLP: quidem Q 16 sola post specic transp. Q 17 his BLQ: iis P 18 de (post et) om. L post hominibus add. praedicatur P 19 praedicatur supra non scr. Q post una add. sola P : supra scr. Q et differentibus specie om. L: add. BPQ specie in comm. repudiatur, itaque inducendum est 20 accidontibus BLP: accidentia Q etsi BP: etiamsi L- si Q et specie differentibus om. Q: exhib. BLP: tuetur comment. 22 sed B: tamen LPQ: an sed tamen?) sit praedicantur sed in eo quod quale quid sit. interrogantibus enim nobis illud, de quo praedicantur haec, non in eo quod quid sit dicimus praedicari. sed magis eo quod quale quid sit. interroganti enim, qualis est homo, dicimus rationalis, et in eo quod qualis est corvus dicimus quoniam niger; est autem rationale quidem differentia, nigrum vero accidens. quando autem quid est homo interrogamur, animal respondemus; erat autem hominis genus animal. quare de pluribus praedicari dividit genus ab his, quae de uno solo eorum quae sunt individua praedicantur, difterentibus vero. specie separat ab his quae sicut species praedicantur vel sicut propria, in eo autem quod quid sit praedicari dividit a dilferentiis et communiter accidentibus, quae non in eo quod quid sit. sed in eo quod quale sit vel quomodo se habens pracdicantur, de quibus praedicautur. nihil igitur superfluum neque minus continet generis dicta descriptio.

De specie.

[*](3,21)

Species autem dicitur quidem et de uniuscuiusque forma, secundum dum quam dictum est: „Priami quidem species digna est imperio"; dicitur autem species et ea, quae est sub adsignato genere, secundum quam solemus dicere hominem quidem speciem animalis, cum sit genus animal, album autem coloris speciem, triangulum vero figurae speciem. Quodsi etiam genus adsignantes speciei meminimus dicentes, quod de pluribus et differentibus specie in eo quod quid sit praedicatur, et speciem dicimus id quod sub genere est, nosse autem oportet, quoniam et genus alicuius est genus et species alicuius est [*](1 praedicantur om L: exhib. BPQ sed in eo qiiod quale quid sit om. comm. (recte) quid om. LQ: add. BF sit om. Q 2 nobis L: nos BP: om. Q praedicantur haec BLP: ista praedicantur Q 2. 3 dicimus ante non transp. Q dicimus praedicari BLP: praedicari om. Q 3 quid om.B: exhib. LPQ interroganti BP: interrogati L : interrogantibus Q 4 est BLQ: sit P in eo quod om Q: exhib. BLP 5 dicimus P: om. Q: dicitur BL comm. quidem ante ration. transp. P 6 interrogamus A 7 respondetur Q erat B: erit ACL: est PQ genus ante hominis transp. Q 8 praedicari ex preditur (sic) corr. A soloque B 8. 11 eorum — accidentibus om. AC 8. 9 eorum quae sunt individua LP: sicut individua BQ 9 ante differentibus add. de Q: om BLP post separat add. genus Q: om. BLP 10 autem om. Q: exhib BLP 11 post dividit add. genus P: supra scr. Q: s. genus ab his glossa interlin. 12 ante quae add. et AC: om. BLPQ quale sit P: quale est ABCLQ quomodo L 1PQ: quemadmodum AL2: quod admodum C: quodammodo B 13 habens ABC: habent LPQ de quibus praedicantur BL (nisi quod ante quibus add. his B): om. ACPQ nil A post igitur add. neque AC: om. LBPQ 15 tit. om. C: exhib. ABLPQ 17 priami codd.: secundum quam dicimus, quemlibet illum imperio esse aptum propter formae eximiam dignitatem comm. quidem om. Q est om. C 20 autem ABCL: vero Q: om. P 21 Quodsi L-PQ: quod C: sic BL1: quid sit A post dicentes add. illud esse genus Q: om. ABCLPQ 22 ante differ. add. de P 21 et (post quouiam) om. PQ: exhib. ABCL)

spercies, idcirco necesse est et in utrorumque rationibus utrisque uti. adsiunant ergo et sic speciem: species est, quod ponitur sub genere et de quo genus in eo quod quid sit praedicatur. amplius autem sic quoque: species est, quod de pluribus et diflerentibus numero in eo quod quid sit praedicatur; sed haec quidem adsignatio specialissimae est et quae solum specics est, aliae vero eruut etiam uon specialissimarum. planum autem crit quod dicitur hoc modo. in unoquoque praedicamento sunt quaedam generalissima et rursus alia specialissima, et inter generalissima et specialissima sunt alia. est autem generalissimum quidem, super quod nullum ultra aliud sit superveniens genus, specialissimum autem, post quod nou erit alia inferior species, inter generalissimum autem et specialissimum et genera et species sunt eadem, ad aliud quidem et ad aliud sumpta.

Sit autem in uno praedicamento manifestum quod dicitur. substantia [*](4,21) est quidcm et ipsa genus, sub hac autem est corpus, sub corpore vero animatum corpus, sub quo auimal, sub animali rationalc animal. sub quo homo. sub homine Socrates et Plato et qui sunt particulares homincs. sed hurum substantia quidcm gcneralissimum est et quod genus sit solum, homo vero spccialissimum et quod species solum sit, corpus vero species quidem et substantiae, genus vero corporis animati, et animatum corpus specics quideni est corporis, geuus vero animalis, animal autem species quidem est corporis animati, genus vero animalis rationalis, sed rationale animal species quidem est animalis, genus autem hominis, homo vero species quidem est rationalis animalis, non autem etiam genus particularium homi- [*](1 et (post est) om. BPQ: exhib. ACL 2 ergo BCLPQ: vero A quod AL1: quae BCL 2PQ ponitur post genere trdnsp. P sub om. LQ: exhib. ABCP supra genere add. assignato Q 2 3 de quo AL: de qua BCPQ genus post sit transp. V autem om. L 4 quoque post est transp. Q ot ABCPQ: ac L 5 post praedicatur add. ut hoino, equus, bos et asimis et cetera C: om. ABLPQ post adsignatio ddd. speciei Q: om. ABCLP spccialissimae scripsi: specialissime P: specialissima ABCLQ 6 et om. A: exhib. BCLPQ etiam ABCP: et Q: om. L 7. p. 30,1 in unoquoque — solum species on. AC 8 alia post specialissima transp. Q 9 specialissima et generalissima colloc. Q autem BPQ : enim L 10 super BLP: supra Q nullum ultra aliud sit superv. BLP: nullum supcrv. est Q 11 autem om. P post autem add. est BP: om. LQ 12 inter speciaiissimum autem et seneralissimum colloc. Q 13 alterum ad ow. BQ: exhib. LP 14 uno uno quidem P: unoquoque Q 13 quidem] quiddam codd. post ipsa add. est Q : om. BLP est (post autem) om. LQ: exhib. BP 17 post homine add. vero PQ: om. BL et (ante Plato) om. Q: exhib. BLP . 18 generalissima B 19. 20 species post sit transp. Q 21 ante corporis add. est Q: om. BLP est quidem colloc. B 22 animalis BQ: animatum L (corr. m. 2): animablis P (sed punctiws suppos. corr.) autem BLP : vero Q 23 vero animalis om. Β ratioualis animalis colloc. PQ 24 autem (post genus) BPQ: vero L 25 autem om. Q etiam om. P: post genus transp. L)

num, sed solum species; et omne quod aute individua proximum est, spccies eritsolum, non etiam genus. quemadmodum igitur sulistantia cum suprema sit eo quod nihil sit supra eam. genus est generalissimum, sic et homo cum sit species, post quam non sit alia inferior species neque aliquid eorum quae possunt dividi, sed solum individuorum (individuum enim est Socrates et Plato), species erit sola et ultima species et, ut dictum est, specialissima. quae vero sunt in medio, corum quidem, quae supra ipsa sunt, erunt species, eorum vero, quae post ipsa sunt, genera. quare haec quidem duas habent habitudines, eam quae est ad superiora, secundum quam species ipsorum esse dicuntur, et eam quae est ad posteriora, secundum quam genera ipsorum esse discuntur. extrema vero unam habent habitudinem, nam et generalissimum ad ea quidem quae posteriora sunt habet habitudinem, cum genus sit omnium id quod est supremum, eam vero quae est ad superiora non habet, cum sit supremum et primum principium; et specialissimum autem unam habet habitudinem, eam quae est ad superiora, quorum est species, eam vero quae est ad posteriora non habet, sed etiam individuorum species dicitur, scd species quidem individuorum velut ea continens, species autem superiorum, velut qiuie ab eis contineatur.

Determinant ergo generalissimum ita, quod cum genus sit non [*](5,17) est species, et rursus, supra quod non erit aliud supervenieus genus; specialissimum vero, quod cum sit species non est genus et quod cum sit species nunquam dividitur inspecies et quod de pluribus et differ- [*](1 et BLPQ: ad A : om. C omne om. Q quod BCLPQ: quac A individuum P cst ABLPQ: crit C 2 erit ABLPQ: est C 3 anle cum add. quae ABCLP: om. Q nihil sit supra eam ACQ: supra eam nibil sit P: nibil supra eam est BL est (post geuus) BCLPQ: sit A 5. 18 sic — habet om. AC 4 quam L2PQ: quod L1B sit (ante alia) LPQ: erit B 5 post aliquid add. sit L: om. BPQ post dividi add. .1. (sic) in partes subjectivas P: nescio an in species uddendum sit, quod comnieniario postulari videtur 5. 6 sola individua Q 5 post solum add. aliqifid P 6 enim om. P 7 et om. PQ: exhib. BL post ut add. vero Q 8 species ante erunt transp. L d ipsa B: ipsam LPQ habent ante duas iransp. L 11. 12 et eam — dicuntur om. Q (suppl. in mrg.) 12 extrema PQ: extiemae BL vero supra scr. Q 13 nam et generalissimum BL: nam generalissimum P: nam id quod generalissimum quod Q 14 geuus sit BP: sit. genus LQ est post supremum transp. Q 15 cum summum sit primum Q (corr. m. 2) 16 et om. B: exhib. LPQ autem BLQ: vera P 18 posteriora BLQ: inferiora P post sed add. dicitur L2Q: post quidem C: om. ABLP ly veluti P 19. 20 post superiorum add. est P: dicitur Q: om. ABCL 20 vehit BCLPQ: ut A coutinetur Q 21 ergo om. C ante generalis. add. philosophi C ita om. A 22 est post species transp. L 22. p. 31,6 et rursus — genera om. AC 22 erit L: est BPQ genus unte aliud transp. Q superveniens BL: supravenies PQ 23 quod (post et) om. Q: supru scr. P 23. 24 cum sit species nunquam dividitur in species et quod om. BL: exhibent L 2PQ 24 et (post pluribus) om. Q)

rentibus numero in eo quod quid sit pracdicatur. ea vero quae in medio sunt extremorum, subalterna vocantur genera et species, et unumquodquc ipsorum species esse et genus ponunt, ad aliud quidem et ad aliud sumpta. ea vero quae sunt ante specialissima usque ad generalissimum ascendentia et genera dicuntur et species et subalterna geuera. ut Agamemnon Atrides et Pelopides et Tantalides et ultimum Jovis. sed in familiis quidem plerumque ad unum reducuntur principium, verbi gratia ad Jovem, in generibus autem et speciebus non se sic habet, neque enim est commune unum genus omnium ens neque omnia eiusdem generis sunt secundum unum supremum genus, quemadmodum dicit Aristoteles. sed sint posita, quemadmodum in praedicamentis, prima decem genera, quasi prima decem principia: vel si omnia quis eulia vocet, aequivoce, inquit, nuncupabit, non univoce. si enim unum esset commune genus omnium ens, univoce entia dicerentur, cum vero deccm sint prima, communio secundum nomen est solum, non etiam secundum rationem, quae secundum nomen est. decem quidem generalissima sunt, specialissima vero in numero quidem quodam sunt, non tamen infinito, individua autem, quae sunt post specialissima, sunt infinita. quapropter usque ad specialissima a generalissimis descendentem jubet Plato quiescere, descendere autem per media dividentem specificis differentiis; infinita, inquit, relinquenda sunt, neque enim eorum posse fieri dis- [*](2 (ante extremorum add. ef Q: om. BLP species post esse transp. Q 3 ponunt scripsi possunt BLP: potest Q quidem] quidam Q 4 post sumpta rasura II feve litt. L 5 et geuera dicuntur et species BLP: et species dicuntur Q et (ante subalt.) LPQ: vel B 6 ut BLPQ: ad A: om. C Agamemomnon C ante Atrides add. et Q et (ante Pelopides) om. CQ : add. ABLP et (ante Tantalides) ABPQ: ut L: om. C 7. 8 sed — lovem om. AC 7 ad unum post reducuntur transp. Q reducuntur] an reducunt? post reducuntur add. omnes L: om. BPQ 9 se post sic trausp. Q 9. 15 neque — dicerentur om. AC 9 omnium om. L: exhib. BPQ post ens add. generalissimum P: om. BLQ 10 supreinum LPQ : summum B 12 post praedicamentis add. dictum est PQ: om. BL quasi LP: sic B: sient Q 13 aequivoce BLQ: aequoce P post inquit add. Aristoteles L: om. BPQ 14 commune post genus transp. P: post omnium B genus om. Q (post ens suppl. m. 2) 15 ante entia add. omnia Q: om. BLP vero AC: enim BLPQ sint ABCPQ: sunt L post prima actd. geuera A: principia LPQ: om. BC 1() non etiam ABCLP : et non (corr. ea: et nomina) Q ante rationem add. delinitionis BLPQ: om. AC 17 ante nomen add. entis C: om. ABLPQ quidem supra ser. Q post sunt adil. scilicet substantia qualitas quantitas relatio ubi quando situm habere agere etpati; nam quicquid est, his decem generalissimis continetur P 18 quidem om. Q quodam BCLPQ: quaedam A tamen ABLPQ: tam C infinito B: indefinito ALPQ: indefinitio C (corr. m. 2) 18.19 individua quiescere om. AC 19 infinita sunt colloc. BQ 20 a generaiissimis om. Q (suppl. in mrg.) descendentem LPQ: descendentes B 21 ante descendere add. ad id AC: om. BLPQ supra autem add. oportet Q 22 enim om. Q eorum ACLQ: et horum B: horum P esse posse secundum (?) disciplinam Q 22. p. 31, 1 disciplina C (corr. m. 2)) ciplinam. descendentibus igitur ad specialissima necesse est dividentem per multitudinem ire, ascendentibus vero ad generalissima necesse est colligere multitudinem. collectivum enim multorum in unam naturam species est et magis id quod genus est, particularia vero et singularia semper in raultitudinem e contrario dividunt quod unum est: participatione enim specici plures liominos unus, particularibus autem unus et communis plures; divisivum enim est semper quod singulare est, collectivum antem et adunativum quod commune est.

Adsignato autem genere et specie quod est utrumque et genere [*](6, 24) quidem uno, speciebus vero pluribus, semper enim in pluros species divisio generis est, genus quidem semper de specie praedicatur et omnia superiora de inferioribus, species autem neque de proximo sibi genere neque de superioribus, nequeenim convertitur. oportot autem aequa de aoquis praedicari, ut hinnibile de equo, aut maiora de minoribus, ut animal de hominc; minora vero de maioribus minime, neque enim auimal dicis esse hominem, quemadmodum hominem dicis esse animal. de quibus autem species praedicatur, de his necessario et speciei genus praedicabitur et generis genus usque ad generalissimum: si enim verum est Socratem hominem dicere, hominem autem animal. animal vero substantiam, verum est et Socratem animal dicere atque substantiam. semper igitur superioribus de inferioribus praedicatis species quidem de individuo praedicabitur, genus autom et de specie et de individuo, generalissimum autem et de genere et de generibus, si plura sint media et subalterna, ct de specie et de individuo. dicitur enim gencralissimum quidem de omnibus sub se generibus speciebusque et de individuis, genus autem, quod ante spe- [*](2. 7 ascendentibus — plures om. AC 3 post multitudinem requiritur commentario in unum 4 est (post genus) supra scr. Q 5 posi contrario add. modo Q ante quod add. id BQ: om. LP 6 post homines supra scr. sunt P 2Q 2 7 autem om. B: exhib. LPQ enim om. CL: exhib. ABPQ est post semper transp. P 8 autem ABCLP: enim Q et om. L post adunativum add. est P 9 assignato ex assignati corr. A 2: an adsignatis? quod ABL: quid L 2PQ: quidem C est AB: sit PQ: om. CL et (ante genere) om. Ρ (suppl. m. 2) 9. 10 et genere — pluribus] quodque sit genus unum, species vero plurimae L 10 vero supra scr. Q 11 divisio post generis transp. Q 11. p. 33,1 genus — individuis om. AC 11 semper om. Q; exhib. BLP 12 de (ante inferior.) supra scr. Q autem LPQ: enim Β sibi supra scr. Q 13 post autem add. aut Q: om. BLP 14 ut BLQ: sicut P 17 autem LP: vero Q: om. B 18. 19 generalissimum P: generalissima BLQ 19 dicpre ante Socratem transp. Q post Socratem add. esse Q autem BLP: vero Q 20 et Socratem animal P: Socratem animal Q: hominem et animal L: Socratem hominem animal B 21 igitur L: enim BPQ superioribus B: superiori (hitt bus eras.) L: superiora PQ 21. 22 praedicatis B: praedicat (hitt. is eras.) L: praedicantur PQ 22 ante species add. et LQ: om. BP individuo Q: individuis BLP praedicabitur BL: praedicatur PQ 23 speciebus P et (post autem) om. Q 24 sint LQ: sunt BP et de specie om. P exhib. BLQ 25 enim BL: autem PQ post se add. positis PQL 2: om BL 1 20 speciebusque BL : speciebus PQ 26. p. 33,1 genus — de individuis om. L (suppl. in mrg. m. 2) 26 post autem add. quidem om. BL 2Q)

cialissimum est, de omnibus specialissimis et de individuis, solum autem species de omuibus individuis, individuum autem de uno solo particulari. individuum autem dicitur Socrates et hoc album et hic veniens, ut Sophronisci filius, si solus ei Socrates sit filius. individua ergo dicuntur huiusmodi, quoniam ex proprietatibus consistit unumquodque eorum, quarum collectio numquam in alio eadem erit. Socratis enim proprietates nunquam in alio quolibet erunt particularium, hae vero quae sunt hominis, dico autem eius qui est communis, proprietates erunt eaedem in pluribus, magis autem in omnibus particularibus hominibus in eo quod homines sunt. continetur igitur individuum quidem sub specie, species autem sub genere; totum enim quiddam est genus, individuum auteni pars, species vero et toturn et pars, sed pars quidem alterius, totum autem non alterius sed aliis; partibus enim totum est.

De genere quidem et specie, et quid generalissimum et quid specialissimum et quae geuera eadem et species sunt, quae etiam individua et quot modis genus et species dicitur, sufficienter dictum est.

De differentia.

[*](8,8)

Differentia vero communiter et proprie et magis proprie dicitur. communiter quidem differre alterum ab altero dicitur, quod alteritate quadam differt quocunque modo vel a se ipso vel ab alio. dittert enim Socrates a Platone alteritate et ipse a se vel puero vel iam viro [*](2. supra species add. praedicatur L 2 aiitem (alterum) ABCLQ: vero P solo ABCL: supra scr. P 2: om. Q 3 autem ACL: enim BPQ 4 ut ACL: et BPQ Sophronici PQ supra solus add. unicus L2 ei ABCPQ: eius L sit ante Socrates Iransp. BP : ante ei Q 5 ergo ABCLQ: igitur (ut videtur) P 6. 9 quarum — pluribus om. AC 6 quarum PQ: quorum BL in alio post eadem transp. B erit BPQ: est L 6. 7 Socrates B (sed man 1. corr.) 7 nunquam BPQ: non L 8 haec m. 2 L sunt post hominis transp. Q post hominis supra scr. specics L2 est om. L: exhib. BPQ 8. 9 proprietates inducit Q 9 erunt oui. L: exhib. BPQ post autem add. et B 9. 10 particularibus BCLPQ: partibus A 10 post sunt add. continentur L continetur igitur ABCLP : continentur Q (jorr. continetur) 11. 16 totum — individua om. AC 12 post totum add. est BQ: om. LP 13 pars post quidem transp. Q 14 enim BL: etenim P: om. Q 15 et (ante quid general.) om. P echib. BLQ quid (utrobique) LPQ: quod B 16 ante species add. quae B om. LPQ sunt LPQ: sint B: ante genera transp. Q 17 quot BCLPQ tot A dicitur A: dicatur BLPQ: dicuntur C 18 tit. om. AC: exhib. BLPQ 19 et magis proprie om. C (sed in mrg. man 1. suppl.) 20. p. 34, 6 communiter — distiterit om. AC 20 ab om. B : exhib. LPQ ante alteritate add. ab Q: om. BLP 22 post alteritate add. quadam Q: om. BLP post ipse add. plato L: om. BPQ post se add. ipso PQ: om. BL ante puero add. a B: om. LPQ)

et faciente aliquid vel quiescente et semper in aliquo modo habendi altentatibus. proprie autem differre alterum ab altero dicitur, quaudo inseparabili accidenti abraltero differt. inseparabile vero accidens est ut nasi curvitas, caecitas oculorum, cicatrix cum ex. vulnere occalluerit. magis proprie differre alterum ab altero dicitur, quando specifica differentia distiterit, quemadmodum homo ab equo specitica differentia differt rationali qualitate. universaliter ergo omnis differentia alteratum facit cuilibet adveniens; sed ea quae est communiter et proprie alteratum facit, illa autem quae est magis proprie aliud. differentiarum enim aliae quidem alteratum faciunt, aliae vero aliud. illae quidem quae faciunt aliud specificae vocantur, illae vero quae alteratum simpliciter differentiae. aniraali enim tlifferentia adveniens rationalis aliud fecit, et speciem animalis fecit, illa vero quae est movendi alteratum solum a quiescente fecit; quare haec quidem aliud, illa vero alteratum solum fecit. secundum igitur aliud facientes divisiones fiunt a generibus in species et diffinitiones adsignantur, quae sunt ex genere et huiusmodi differentiis; secundum autem eas, quae solum alteratum faciunt, alteratio sola consistit et aliquo modo se habendi permutationes.

A superioribus ergo rursus inchoanti dicendum est, differentiarum [*](9,7) alias quidem esse separabiles, alias vero inseparabiles. moveri enim [*](1 et (ante faciente) BLP: vel Q ante habendi add. se Q: post habendi P: om. BL 2 alteritate P (ut videtur) ab om. B: exhib. LPQ quando LPQ: quoniam B 3 accidente P post accidenti supra scr. alterum L 2 ab altero om. P: exhib. BLQ, vero om. BP: exhib. LQ 4 caecitas oculorum eras. P ante cicatrix supra scr. et Q cum om. L2: exhib. BL2PQ 4. 5 occaluerit LQ 5 post magis add. autem P: om. BLQ ab om. B: exhib. LPQ quando LPQ: quoniam B 6 diiferentia distiterit om. Q (suppl. man 2.) distiterit P: destiterit BL 7 differt om. Q: exhib. ABCLP post differt add. id est C: rasura IV litfer. L: om. ABPQ rationali BPQ: rationabili ACL ante qualitate add. scilicet Q ergo ABL2PQ: vero C: om. L1 8 et 10 alteratum ex alterum corr. Q 8. 14 sed — fecit om. AC 8 posi quae add. facit aliud Universaliter ergo Q (sed punci. suppos. del.) 9 propria utrobique P alterum B post facit add. solum Q: om BLP 10 enim BL1: ergo L2PQ 11 specificae vocantur] specificantur L 1 {corr. m. 2) vero supra scr. Q 12 alteratum BLP: faciunt alteratutn in rasura Q ante simpliciter add. vocantur Q: om. BLP enim om. L: exhib. BPQ 13 fecit (utrobique) BL: facit PQ et spec. anim. fecit delenda sunt (cf. p. 9,1) 13. 14 illa — quiescente fecit om. Q (suppl. in mrg.) 14 fecit B: facit LPQ 15 illa ABCLQ: alia P vero ABCP: si L: om. Q ante alteratum transpos. in rasura solum Q post solum add. modo A fecit B: facit CLPQ: om. A post facientes add. differentias L 2 16. 18 quae sunt — faciunt om. AC 17 et BLQ: ex P post differentiis add. et punct. suppos. del. illa vero quae est movendi alteratum solum a quiescente facit Q secundum autem iter. Q 18 ante alteratio add. at C sola om. L et om. CQ in aliquo m. se hab. permutationibus C 19 supra permutationes scr. fiunt L 2 20 rursus om. L 1 (suppl. m. 2) incoantes P differendarum A (corr. m. 2) 21 alias post quidem transp. Q 21. p. 35,5 alias vero — perceptibile om. C 21 vero om. BLQ: exhib. AP 21. p. 35,5 moveri — perceptibile om. A 21 enim BLQ: vero P)

et quiescere et sanum esse et aegrum et quaecunque his proxima sunt separabilia sunt, at vero aquilum esse vel simum vel ratiouale vel inrationale inseparabilia sunt inseparabilium autem aliae quidem sunt per se, aliae vero per accidens, nam rationale per se inest homini et mortale et disciplinae esse perceptibile, at vero aquilum esse vel simum secundum accidens et non per se. illae igitur quae per se sunt, in substantiae rationg accipiunter et faciunt aliud, illae vero quae secundum accidens, nec in substantiae ratione dicuntur nec faciunt aliud, sed alteratum. et illae quidem quae per se sunt non suscipiunt magis et minus, illae vero quae per accidens, vel si inseparabiles sunt, intentionem recipiunt et remissionem; nam neque genus magis aut minus praedicatur de eo cuius fuerit genus, neque generis differentiae, secundum quas dividitur; ipsae enim sunt, quae uniuscuiusque rationem complent, esse autem unicuique unum et idem neque intentionem neque remissionem suscipiens est, aquilum autem esse vel simum vel coloratum aliquo modo et inteuditur et remittitur.

Cum igitur tres species differentiae considerentur et cum hae [*](9,24) quidem sint separabiles illae vero inseparabiles et rursus inseparabilium cum hae quidem sint per se illae vero per accidens, rursus earum quae sunt per se differentiarum aliae quidem sunt secundum quas dividimus genera in species, aliae vero secundum quas haec quae divisa sunt specificantur. ut cum per se differentiae omnes [*](1 (ante quaecunque add. omnia Q: om. BLP his BLP: eis Q his post proxima transp. B 2 aquilum BPQ: acylum L: os tortum supra scr. L 2 4 sunt om. L: exhib BPQ 5 aquilum ABPQ: acylum CL 6 simum BCLPQ: simium A et om. BQ 1 post se add est A: om. BCLPQ illae post igitur transp. C quae supra scr. Q 7 in substantia rationali (??) Q 7. 15 illae vero — est om. AC 7 vevo BLP: igitur Q 8 nec BLP : uon Q 9 quidem om. B: exhib. LPQ 10 et BL: neque PQ per BLP: secundum Q vel si BP: vel L: et Q 11 sunt LPQ: sint B recipiunt BLP : suscipiunt Q 11. 12 neque post genus transp. P 12 aut BLP: et Q post eo add. id est de specie B : om. LPQ 13 sunt post quae transp. L 14 uniuscuiusque rationem complent B: uniuscuiusque rationem definitionemque complent L: definitionem uniusc. et rationem compl. P: uniusc. rationem compl. et definitionem Q 15 ante intentionem add. enim B: om. LPQ neque (ante remissionem) om. L: exhib. BPQ aquilum ABPQ: acylum CL K; autem BCPQ: vero L: om. A esse post coloratum transp. B: om. P 18 considerentur ACLP: considerantur BQ BQ sint ABCLQ: sunt P: post separabiles transp. B post sint add. quod sit Q 19. 20 separabiles — sint om. L 19. p. 36,4 illae vero — sensibilis om. C 19 vero om. B: exhib. APQ 19. p. 36,4 et rursus — sensibilis om. A 20 cum om. Q: exhib. BP sint BP: sunt (pest se transpos.) Q 21 sunt post se transp. Q quidem PL2: vero Q: om. BL1 21. 22 secundum — vero om. Q (suppl. m. 1 in mrg.) 22 post quas add. nos P: om. BL mrg.Q speciem P vero om. L (suppl. m. 2) post vero add. sunt L 2 mrg. Q haec BL: hae Q: ea P 23 divisa BLP: divisivae Q specificatur Q 23. P. 26, 1 differ. omnes huiusmodi BL: huiusmodi omnes differ. P: differ. huiusmodi omnes Q)

huiusmodi sint, animati et inanimati, sensibilis et insensibilis, rationalis et inrationalis, mortalis et immortalis, ea quidem quae est animati et sensiblis differentia constitutiva est substautiae auimalis, est euim animal substautia animata et seusibilis, ea vero quae est mortalis et immortalis differentia et rationalis et inrationalis divisivae sunt animalis differentiae; per eas enim genera in species dividimus. sed hae quidem quae divisivae sunt differeutiae generum, completivae fiunt et constitutivae specierum; dividitur enim animal rationali et inrationali differentia, et rursus mortali et immortali differentia. sed ea quae est rationalis differentia et mortalis coustitutivae fiunt hominis, rationalis vero et immortalis dei, illae vero quae sunt inrationalis et mortalis inratiouabilium animalium. sic etiam et suprema substantia cum divisiva sit auimati et inanimati differentia et sensibilis et inseusibilis, animata et sensibilis congregatae ad substautiam animal perfecerunt. quoniam ergo eaedem aliquo modo quidem acceptae fiunt coustitutivae, aliquo modo autem divisivae, specificae omnes vocantur. et his maxime opus est ad divisiones. generum et diffinitiones, sed non his quae secundum accidens inseparabiles sunt, nec magis his quae sunt separabiles.

Quas etiam determinantes dicunt: differentia est qua abundat [*](10,22) species a genere. homo enim ab auimali phis habet rationale et mortale, animal enim neque ipsum nihil horum est, nam unde habe- [*](3 insensibilis P (sed in del.) 3. 4 animalis — animal in ras. Q 4 et om. PQ: exhib. BL 5 differentia om. AC: exhib. BLPQ et (ante rationalis) om. BCL: exhib. AP racionabilis et irracionabilis A divisae A 1P 6 animalis post differentiae transp. P eas BCLPQ: has A genera in Q: genus in L: animal in P: om. ABC dividimus post enim transp. L 7 hae ABLQ: haec CP divise PQ 8. 14 divitur — insensibilis om. AC 8 ante animal add. genus L: om. BPQ 9 et rursus om. BL: exhib. PQ 10 fiunt Q: sunt P: definiunt BL 10. 11 hominis PQ: hominem BL 11 vero (post ration.) om. PQ: exhib. dei BPQ: deum L 11. 12 inrationales P1: intrarationalis Q 1 12 post mortalis add. et P inrationalium Q 1 (corr. m. 2) post animalium add. sunt L: om. BPQ et (post etiam) om. Q: exhib. BLP suprema BLP: generalissima Q 13 divisa P 14 animata BCL: adanimata A: animati PQ 1.5 animal post perfecerunt transp. P perfecerunt] perfecte Q (m. 2 corr.) post perfecerunt add. animata vero et insensibilis perfecerunt plantam P: om. ABCLQ et repudiat comment. unte quoniam add. et Q ergo BCLQ: igitur AP anle eaedem add. liae B quidem om. AC: exhib. BLPQ 16 fiunt ABCL: fuerunt P: sunt Q 16. 18 aliquo modo autem — inseparibiles sunt om. AC 16 modo post autem transp. Q divisae P 16. 17 omnes post vocantur transp. Q 17 maxime BLQ: magis P divisiones BLP: divisionem Q post definitiones add. specienim L: specierum quia constitutivae sunt supra scr. B: om. PQ 20 quas — dicunt] quae — dicuntur supra scr. L2 determinationes L1 22. p. 37,3 homo — nullam om. AC 21 ab animali post habet transp. B plus supra scr. Q 22 enim LP: autem P: om. Q post ipsum add. per se L: om. BPQ habebunt BPQ: habebit L)

bunt species differentias? neque enim omnes oppositas habet, nam in eodem simul habebunt opposita, sed, quemadmodum probant, potestate quidem omnes habet sub se differentias, actu vero nullam. ac sic neque ex his quae non sunt aliquid fit neque opposita circa idem sunt.

Diffiniunt autem eam et hoc modo: differentia est, quod de pluribus [*](11,7) et differentibus specie in eo quod. quale sit praedicatur; rationale enim et mortale de homine praedicatum in eo quod quale quiddam est homo dicitur, sed non in eo quod quid est; quid est enim homo interrogatis nobis conveniens est dicere animal, quale autem animal inquisiti, quoniam rationale et mortale est, convenienter adsignabimus. rebus enim ex materia et forma constantibus vel ad similitudinem materiae et formae constitutionem habentibus, quemadmodum statua ex materia est aeris, ex forma autem figura: sic et homo communis et specialis ex materia quidem similiter consistit genere, ex forma autem differentia; totum autem hoc animal rationale mortale homo est, quemadmodum illic statua.

Describunt autem huiusmodi difterentias et hoc modo: differentia [*](11,18) est, quod aptum natum est dividere quae sub eodem sunt genere; rationale enim et inrationale hominem et equum, quae sub eodem [*](1 post differentias add. autem P: om. BLQ enim BPQ: om. L: an vero? habet] habent codd. nam BPQ: num (interrog. signo post opposita add.) L 1. 2 in eodem BL: genus in eodem Q: in eodem genere P 2 habebunt BL: habebit PQ supra opposita add. genera L 2 3 habet] habent codd.: post sub se transp. Q nullam BLP: ullam Q 4 sic ABCLP : sicut Q fit om. P: exhib. ABCLQ 6 autem ABLPQ: enim Q et BLP : om. ACQ quod BC: quae ALPQ de om. C 7 et om. CLQ: exhib. ABF ante quale add. quid L: post quale P: om. ABCQ praedicatur post specie transp. Q 7. 10 rationale — animal om. AC 8 praedicatum BL: praedicantur PQ 8. 9 quiddam om. Q: exhib. BLP 9 est (post quid) om. Q enim anle est transp. L 10 homo om. BP: exhib. LQ post interrogatis add. autem P nobis om. P post nobis signum interrog. pon. L est om. P 11 post animal add. sit C: om. ABLPQ et om. CL: exhib. ABPQ est om. CL: exhib. ABPQ 12 constancibus ex constancia corr. A post vel add. si B: om. ACLPQ 12. 13 post similitudinem add. proportionemque BLPQ: om. AC comment. 13 et formae PQ: et speciei AC: specieique BL 13. 16 qvicm- admodum — differentia om. AC 14 post statua add. Achillis L: om. BPQ est post statua transp. P ex (ante forma) om. Q: exhib. BLP post figura add. proportionale autem dicitur, quod proportiouem omnium specierum tencat (tenet P), i. e. communionem omnium partium vel specierum, quae dividi ex ea (eo L) contingunt per differentiam BLP : om. Q 15 quidem in ras. Q post similiter add. proportionaliter BL: (post consistit) consistit) proportionabiliterque P : proportionabiliter Q 15. 16 genere add. in L1: ex L 2Q: om. BP 16 hoc om. Q: exhib. BLP posl hoc add. scilicet (?) P 17 ante mortalo add. et ACQ: om. BLP 18 differentias AB: differentiam CLPQ et ante huiusmodi transp. L: om. C 19 quod ABLPQ: qua C natum om. AC: exhib. BLPQ ante quae add. ea CQ sunt post genere transp. LQ 20. 38,1 rationale — genere om. Q (suppl. in mrg. m. 2) 20 et equum ABLPQ: equumque Q)

sunt genere, quod est animal, dividunt. adsignant autem etiam hoc modo: differentia est, qua differunt a se singula, nam secundum genus non differunt. sumus enim mortalia animalia et nos et inrationabilia, sed additum rationabile separavit nos ab illis, et rationabiles sumus et nos et dei, sed mortale appositum disiunxit nos ab illis. interius autem perscrutantes difterentiam dicunt non quodlibet eorum quae sub eodem sunt genere dividentium esse dittereutiam, sed quod ad esse conducit et quod eius quod est esse rei pars est; neque enim quod aptum natum est navigare erit hominis difterentia, etsi proprium sit hominis. dicimus enim animalium haec quidem apta nata sunt ad navigandum, illa vero minime, dividentes ab aliis; sed aptum natum esse ad navigandum non erat completivum substantiae neque eius pars, sed aptitudo quaedam eius est idcirco quoniam non est talis, quales sunt quae specificae dicuntur differentiae. erunt igitur specificae differentiae, quaecunque alteram faciunt speciem et quaecunque in eo quod quale est accipiuntur.

Et de differentiis quidem ista sufficiunt.

Be proprio.

[*](12,12)

Proprium vero quadrifariam dividunt; nam et id quod soli alicui speciei accidit, et si non omni, ut homini medicum esse vel geo- [*](1 sunt post genere transp. Q autem om. B: exhib. ACLPQ etiam om. Q (superscr. m. 2) 2 est om. B: exhib. ACLPQ qua] an quo? 2. 4 nam — illis om. AC 2 unte secundum ex comment. suppleas homo atque equus 3 et (post nos) om. B: exhib. LP: supra scr. Q 4 aditum Q rationabile BL: rationale PQ separavit BLQ: separat P ab illis BPQ: ab aliis L 4. 5 et rationales — illis om. Q (suppl. in mrg. m. 2) et om. BLP: exhib. AC rationabiles BL: rationales PQ2: rationale AC 5 sumus om. AC: exhib. BLPQ 2 disiunxit ABC: disiungit P: divisit LQ 2 6 post perscrutantes add. et speculantes BCLQ: (ante perscr.) speculantes et P: om. A differentiam ABLPQ: de differentia C quodlibet ACPQ: quod babet BL 7 ante quae add. ea Q: supra scr. L dividentium esse differentiam AC: divideutium esse om. BL (divid. posreorum supra scr. L 2): esse dividentium (differentiam om.) P: differentiam esse (dividentium post eorum colloc.) Q 7. 14 sed quod — differentiae om. AC 8 rei orn. B: exhib. LPQ 9 natum post est transp. L navigare BLP: ad navigandum Q etsi B 1L 1PQ: etiamsi B 2: quamvis L 2 10 animalium LP: animalia B: animalium haec om. Q (suppl. in mrg. m. 1) vero om. BP: exhib. LQ aliis LPQ: illis B 12 natum om. Q: exhib. BLP esse eras. L erat BL 1P: erit QL 2 13 est om. PQ 1: add. BLQ2 quoniam Νυ. LQ: exhib. BP 14. 15 quaecunque ante errunt transp. P 15 igitur BLQ: ergo P 15. 17 alteram — differentiis iterat. del. P post quale add. quid Q: om. ABCLP est om. P: exhib. ABCLQ 16 et om. AC: exhib. BLPQ 17 quidem om. Q: exhib. ABCLP sufficiunt ABL: sufficiant CPQ 18 tit. om. BQ: exhib. ACLP 10 et om. P: exhib. ABCLQ post id add. proprium esse dicunt B: om. ACLPQ 20 speciei pot accidit transp. P post omni add. proprium dicitur P: om. ABCLQ ut ras. L homini ACLPQ: hominem (in ras.) B medicum ABCLP : musicum Q esse om. Q: exhib. ABCLP)

metram, et quod omni accidit, et si non soli. quemadmodum homini esse bipedem, et quod soli et omni et aliquando, ut homini in senectute canescere. quartum vero, in quo coucurrit et soli et omni et semper, quemadmodum homini esse risibile; nam. etsi semper non rideat, risibile tamen dicitur, non quod iam rideat, sed quod aptus natus sit; hoc autem ei semper est uaturale ut et equo hinnibile. haec autem proprie propria perhibent esse, quoniam etiam convertuntur; quicquid enim equus, hinnibile, et quicquid hinnibile, nibile, equus.

De accidenti.

[*](12,23)

Accidens vero est, quod adest et abest praeter subiecti corruptionem. dividitur autem in duo, in separabile et in inseparabile. nam dormire separabile accidens est, nigrum vero esse inseparabiliter corvo et Aethiopi accidit, potest autem subintellegi et corvus albus et Aethiops nitens colore praeter subiecti corruptionem. diffinitur autem sic quoque: accidens est, quod contingit eidem esse et non esse, vel quod neque geuus neque species neque differentia neque proprium, semper autem est in subiecto subsistens.

Omnibus igitur determinatis quae proposita sunt, dico autem genere, specie, differentia, proprio, accidenti, dicendum est, quae his communia adsint et quae propria.

[*](1. 7 et quod — perhiberit om. AC 1 homini BLP: hominem Q 2 eses om. Q: exhib. BLP et (ante aliquando) BP: sed Q: om. L an homini omni? 3 in quo concurrit et om. Q: exhib. BLP concurrit B: occurrit L et in ras. P P omni et soli colloc. Q 4 semper L: om. BQ: supra scr. M. 2 P 5 rideat BL: ridet PQ quod jam BLP: quoniam Q anfe rideat add. non L: semper Q: om. .BP 6 post sit add. ad ridendum PQ: om. BL autem BLP: enim Q ei om. LQ: exhib. BP est — equo om. Q (suppl. m. 2 in mrg.) post est add. homini Q 2: om. BLP ut B: om. BLQ 2 7 hinnibile BLP: ignibile Q (sic etiam 8 utrobique) 7 proprie BQ: supra er. P 2: propria L: vere P 1 propria post perhibent transp. PQ perhibent L: perhibentur B: dicuntur PQ: dicunt L2 esse L: om. BPQ 8 post equus prius add. est et LPQ: est B: om. AC post quicquid alterum add. est PQ: om. ABCL 10 tit. om. BQ: exhib. ACLP 11 vero om. BPQ: exhib. ACL 12. 18 dividitur — subsistens om. AC in duo BPQ: in duobus L in utrobique om. Q: exhib. BP: in alterum om. L in insepar. et in separ. colloc. P 13 nam BLP: namque Q vero BPQ: autem L esse om. Q: exhib. BLP 14 et (ante corvus) BLP: om. Q 15 subiecti post corrupt. transp. L diffinitur BLQ: diffiniunt P 16 autem om. B: exhil. LPQ esse (prius) BLP: inesse Q (sed m. 2 corr.) 17 vel BLP: ct Q differentia neque species colloc. L 18 post protrium add. sit L: est P: om. BQ ante sempor add. scd Q: om. BLP subsistens LPQ: consistens B 20 ante accidenti add. et BLPQ : om. AC accidente P his AC : eis BLPQ 21 adsint AC: sunt BLPQ)

De communibus generis, speciei, differentiae, proprii et accidentis.

[*](13,9)

Commune quidem omuibus est de pluribus praedicavi , sed genus quidem de speciebus et de individius, et differentia similiter, species autem de his quae sub ipsa sunt individiis, at vero proprium et de specie cuius est proprium et de his quae sub specie sunt individuis, accideus autem et de speciebus et de individuis. namque animal de equis et de bubus et canibus praedicatur, quae sunt species, et de hoc equo et de hoc bove, quae sunt individua, inrationale vero et de equis et de bubus praedicatur et de his qui sunt particulares, species autem, ut homo, solum de his qui sunt particulares homines praedicatur, proprium autem, quod est risibile, de homine et de his qui sunt particulares, nigrum autem de specie corvorum et de his qui sunt particulares , quod est accidens inseparabile, et moveri de homioe et de equo, quod est accideus separabile, sed principaliter quidem de individuis, secundum posterionem vero rationem de his quae contincnt individua.

De communibus generis et differentiae.

[*](13,22)

Commune autem generi et differentiae continentia specierum. continet enim et differentia species, etsi non omnes quot geuera. rationale enim etiamsi non continet ea quae sunt inrationabilia, ut genus, quemadmodum animal, sed continet hominem et deum, quae sunt species. et quaecunque praedicantur de genere ut genus, et de [*](1 inscripsi ex L: de communitate sq. P: tit. om. ABCQ 2 omnibus post est transp. P: post praedicari Q 2. 14 sed — separabile om. A 3 post similiter add. praedicatur P: om. BCLQ 4. 14 at vero — separabile om. C 5 est post proprium transp.Q specie (alterum) BLP: ipso Q sunt om. Q: exhib. BLP 6 namque BLP: nam Q 7 de (ante bubus) om. BLQ (cf. Ρ. 9) 7. 9 bubus BL 1: bobus L 2PQ et canibus deleas, repudiat comment. 8 hoc (utrobique) om. Q: exhib. BLP de (ante hoc bove) om. L: exhib. BPQ 9 de (ante bubus) om. P: exhib. BLQ praedicatur post particulares transp. BQ qui BQ: quae LP 10. 11 species — praedicatur post particulares (12) transp. Q 10 autem BLQ: vero P qui BLQ: quae P 10. 11 particulares homines BLQ : particularia P : homines inducendum est 11 post proprium add. quod P: om. BLQ autem LPQ: vero B post homine add. hoc P: om. BLQ 13 insepar. occidens colloc. P post moveri add. enim P: om. BLQ 15 secundum posteriorem vero rat. A: secundum vero posteriorem rat. CL: secundo vero (om. rat.) B: secundario vero (om. rat.) P: secundo vero loco Q 17 in tit. communibus ABCL: communitate P: tit. om. Q 18 post commune add. est AC: post autem LP: om. BQ 19. p. 41,10 continet — sunt om. AC 19 et supra scr. Q omnes BLQ: tot et P 20 etiamsi BL: etsi PQ continet BLP: contineat Q inrationabilia BLQ: inrationalia P 20. 21 ut genus inducendum est 21 post sed add. tamen P: supra scr. Q: om. BL ante deum add. angelum et L: om. BPQ ut genus] ut genera oomment. (cf. p. 41,4))

his quae sub ipso sunt speciebus praedicantur, quaecuuque de differentia praedicautur ut differentiae, et de ea quae ex ipsa est specie pracdicalnintur. nam cum geniis sit animal, non solum de eo praedicantur ut genera substantia et animatum, sed etiam de his quae sunt sub animali speciebus omnibus praedicantur haec usque ad individua. cumque sit differentia rationale, praedicatur de ea ut differentia id quod est ratione uti: non solum autem de eo quod est rationale, sed etiam de his quae sunt sub rationali speciebus praedicabitur id quod est ratione uti. comnune autem est et perempto genere vel differentia simul perimi quae sub ipsis sunt; quemadmodum enim si non sit animal, non est equus neque homo, ita si non sit rationale, nullum enit animal quod utatur ratione.

De proiyriis generis et diferentiae.

[*](14,13)

Proprium autem generis est de pluribus praedicari, quam differentia et species et proprium et accideus; animal enim de homine et equo et ave et serpente, quadrupes vero de solis quattuor pedes habentibus, homo vero de solis individuis et hinnibile de equo et de his qui sunt particulares et accidens similiter de paucioribus. oportet autem differentias accipere quibus dividitur genus. non eas quae complent substantiam generis. amplius genus continet diflerentiam po- [*](1 quaecunque B2PQ: quaeque B1L 1. 2 de differentia B2PQ: differentiae B1L 2 praedicantur pobt differentia transp. B differentiae BL, tuetur comment.: differentia PQ ea BLQ: his P ex BL: sub PQ est BLQ: sunt P specie BLQ: speciebus P 2. 3 specie post praedicabuntur transp. Q 3 genus post sit transp. L 4 genera LP: genus BQ et supra scr. Q 5 praedicantur haec BL: praedicatur hoc genus P: om. Q 6 differ. post rationale transp. Q rationale LPQ: rationalis B de eo scribendum est 7. 9 non solum—uti om. L (suppl. in mrg. L 2) 7 autem om. BL2Q: exhib P 7. 8 rationale BP: ratione 8 ante rationali add. animali Q (sed punctis suppos. del.) rationali BL2Q: ipsis P 8. 9 praedicabitur BL2Q: praedicatur P 9 id quod est Q: id quod potest B: hoc est P: om. L2 est et BL: est illis ut P: est Q ante perempto add. hoc B: om. LPQ perempto LP: peremo B: percepto Q 10 ante quae add. ea P: om. BLQ 11 enim om. codd.: tuetur commentarius sit BLPQ: est AC est in ras. m.2 P ita ACPQ: ac BL 13 tit. om. Q: De propriis generis et differentiae L: De propriis eorum A: De propriis generibus et differentiae B: De proprio generis et differentiae C: Temperamentum philosophicum de .... generis et . . . . . (post de atque et ras.) P 14 est supra scr. B ante quam add. magis L: om. ABCPQ 14. 15 differentiae A (corr. m.2) 15. p. 42,3 et species — differentia om. 15 de homine et equo LP: de equo et de homine BQ 16 ante et ave add. et bove Q: om BLP serpente BLQ: serpentibus P post seipente add. praedicatur P: om. BLQ post vero add. videtur L: om. BPQ 17 ignibile Q de (post et) om. L: exhib. BPQ 18 et accidens post similiter transp. P post paucioribus add. praedicatur quam diffcrentia P: om. BLQ 20 differentiam BLP: differentias Q 20. p. 42,1 potestate BLP: potante enim Q)

testate: animalis enim hoc quidem rationale est illud vero inrationale. amplius genera quidem priora sunt his quae sunt sub se positae differentiis, propter quod simul quidem eas auferunt, non autem simul auferuutur; sublato enim animali aufertur rationale et inrationale. diiferentiae vero non auferunt genus, nam si omnes interimantur, tur, tamen substantia auimata sensibilis subintellegi potest, quod est animal. amplius genus quidem in eo quod quid est, differentia vero in eo quod quale quiddam est, quemadmodum est dictum, praedicatur. tur. amplius genus quidem unum est secuudum unamquamque speciem, ut est hominis id quod est animal, differentiae vero plurimae sunt, ut rationale, mortale, mentis et disciplinae perceptibile, quibus ab aliis differt. et genus quidem consimile est materiae, formae vero differentia. cum autem sint et alia communia et propria generis et differentiae, nunc ista sufficiant.

De communibus generis et speciei.

[*](15,9)

Genus autem et species commune quldem habeut de pluribus, quemadmodum dictum est, praedicari, sumatur autem species ut species et non etiam ut genus, si fuerit idem species et genus. commune autem his est et priora esse eorum de quibus praedicantur, et totum quiddam esse utrumque.

De propriis generis et speciei.

[*](15,14)

Differt autem eo quod genus quidem continet species sub se, [*](1 animalis BLQ: animalium P enim om. BL: exhib. PQ rationale post est transp.P 2 genera quidem priora sunt BL: quidem genus prius est P: genera quidem ampliora sunt Q sunt (alterum) om. Q: exhib. BLP 2. 3 positae BPQ: positis L 3 quidem om. L: exhib BPQ eas supra scr. P: post auferunt transp. Q auferunt] aufert codd. 4 auferuntur LPQ: aufertur B 5 non auferunt post genus transp. P post omnes add. differentiae P: om. BLQ 5. 6 interminantur ante corr. L 6 tamen om. L: exhib. BPQ sensibilis BLP: sensibus Q quod LP: quae Q: ex quod corr. B1 7 post est add. praedicatur P: supru ser. m.2 Q: om. BL 8 quiddam om. Q: exhib. BLP est (post quiddam) om. BL: exhib. PQ est post dictum transp. PQ 9 genus post quidem transp. B unum post est transp. P 10 post hominis add. rationalis Q: om. BLP id om. Q: exhib. BLP 11 sunt om. PQ: exhib. BL 12 post aliis add. speciebus P: om. BLQ post differt add. homo P: om. BLQ ante formae add. et Q: om. BLP 12. 13 differentia vero formae colloc. P 13 autem ex hac corr. C et (ante alia) om. PQ: exhib. ABCL propria BCLPQ: proprii A et (post generis) BCLPQ: ac A 14 nunc—sufficiant in ras. L 15 tit. om. PQ: exhib. ABCL et speciei ABL: specieique C 16 habent supra scr. P 17. 19 sumatur—praedicantur om. AC 17 autem PQ: et L: autem et B 18 et BL: sed P: om. Q ut supra scr. B species et genus BPQ: et genus et species L 19 est om. Q: exhib. BLP et (ante priora) BL: etiam Q: om. P esse post eorum transp. B 21 tit. om. PQ: exhib. ABCL De propriis ABL: De differentiis 22 post autem add. genus a specie P: om. ABCLQ eo om. BL: exhib. ABPQ sub se continet species colloc P: species continet sub se Q)

species vero continentur et non coutinent genera, in pluribus enim genus quam species est. genera enim praeiacere oportet et formata speciflcis differentiis perficere species, unde et priora sunt naturaliter genera; et simul interimentia, sed quae non simul interimautur, et species quidem cum sit, est et genus, genus vero cum sit, non omnino erit species. et genera quidem univoce de speciebus praedicantur, species vero de generibus minime. amplius quidem genera abundant earum quae sub ipsis sunt specierum contiuenfia, species vero a generibus abuudaut propriis differentiis. amplius neque species fiet unquam generalissimum, neque genus specialissimum.

De communibus generis et proprii.

[*](16,1)

Generis autem et proprii commune quidem est sequi species; nam si homo est, animal est, et si homo est, risibile est. et aequaliter praedicari genus de speciebus et proprium de his quae illo participant; aequaliter enim et homo et bos animal et Cato et Cicero risibile. commune autem et univoce praedicari genus de propriis speciebus et proprium quorum est proprium.

De propriis generis et proprii.

[*](16,8)

Differt autem, quoniam genus quidem prius est, posterius vero proprium; oportet enim esse animal, dehinc dividi differentiis et pro- [*](1 vero ABCLP: autem Q coutinentur L: continetur ABCPQ post continentur add. a genere P: om. ABCLQ continent ALP: continet BCQ L 9 pluribus—differentiis om. AC 2 est post genus transp. P 2. 3 et post differentiis transp. BL 3 et om. BL: exhib. PQ 4 ante quae add. genera L: om. BPQ quae post non transp. P et (post interim.) om. Q: exhib. BLP 5 et om. LQ: exhib. BP vero BPQ: enim L non post omnino tiansp.B 6 post species add. nam si homo est, animal est, et si animal est, non omnino homo estQ: om. BLP genere primitus L quidem post univoce irqnsp. B 7 post minime add. praedicantur P: om. BLQ quidem post genera transp. P: post abundant Q 8. 10 eanxm — specialissimum om Q 8 sunt om. L: exhib. BP specierum BL: species P 9 a om. B: exhib. LP abundant post differentiis transp. P 10 post genus add. unquam L: fiet unquam BP: unquam fiet C: om. A 11 tit. om. Q: exhib. ABCLP De communibus ABCL: De communitate P 12. 16 generis —risibile om. Q 12 sequi BCLP: consequi A sequi post species transp. P 13. 16 nam—risibile om. AC 14 illo BP: illa L (corr. m.1) 15. 16 post et post risibile add. est P: om. BL 16 post autem add. est his P: de his Q: om. ABCL et om. ACP: exhib. BLQ propriis om. Q 17 post speciebus add. et individuis Q et proprium ABCLQ: proprium vero P post proprium add: de illis L: de his PQ: om. ABC 18 tit. om. PQ: exhib. ABCL generis ct proprii BCL: eorum A 19 post autem add. genus et proprium LQ: om. ABCP postorius om. Q: exhib. ABCLP 20. p. 44,9 oportet—interimunt genera om. AC 20 ante esse add prius Q: om. BLP et om. Q)

priis. et genus quidem de pluribus speciebus praedicari, proprium vero de una sola specie, cuius est proprium. et proprium quidem conversim praedicatur de eo cuius est proprium, genus vero de nullo conversim praedicatur; nam neque si animal est, homo est, neque si animal est, risibile est; sin vero homo, et risibile est, et econverso. amplius proprium omni speciei inest, cuius est proprium, et soli et semper, genus vero omni quidem speciei inest, cuius fuerit genus, et semper, non autem soli. amplius species quidem interemptae non simul interimunt genera, propria vero interompta simul interimunt ea, quorum sunt propria, et his quorum sunt propria interemptis et ipsa simul interimuntur.

De communibus generis et accidentis.

[*](16,18)

Generis vero et accidentis commune est de pluribus, quemadmodum dictum est, praedicari, sive separabilium sit sive inseparabilium; etenim moveri de pluribus et nigrum de corvis et de hominibus Aethiopibus ct aliquibus inanimatis.

De propriis generis et accidentis.

[*](17,3)

Differt autem genus ab accidenti, quoniam genus ante species est, accidentia vcro speciebus posteriora sunt; nam si etiam inseparabile sumatur accidens, sed tamen prius est illud, cui accidit, quam accidens. et genere quidem quae participant, aequaliter participant, [*](1 praedicari BLP: praedicatur Q 2. 4 conversim (utrobique) BLQ: conversum P 3 de eo BLP: in eo Q 5 sin BL: si PQ post homo add. est PQ: om: BL econverso B: converso LPQ 6 post omni add. semper Q: om. BLP speciei om. Q: exhib. BLP 6. 7 et uni et semper B: et uni et soli et semper LP: et omni soli semper Q 7 quidem om. Q: exhib. BLP inest om. B: exhib. LPQ 9 interimunt (prius) BPQ: interimantur L post genera add. quorum sunt species BP: om. LQ propria] corrigas genera vero ABCLQ: autem P 9. 10 interempta — propria, et om. P 9 interimunt (alter.) BCQ: interimuntur AL 10 et his — propria om. Q interemptis ante et his transp. AC et (post interemptis) om. Q 11 simul post interimuntur transp. CL 12 tit. om. PQ: exhib. ABCL 13 generi (ex genus corr.) Q vero ABCQ: quidem L: om.P 14 dictum est om. Q: exhib. ABCLP 14. 15 sive — pluribus om. AC 14 post sit add. accidens P: om. BLQ 15 etenim BLQ: est enim P 15. 16 de hominibus ACL: omnibus BQ hominibus et P: fortasse delendum est Aethiopis Q aliquibus ABCPQ: aliquid L inanimatis ABCLQ: animatis P post inanim. add. naturis C: om. ABLPQ 17 tit. om. PQ: exhib. ABCL De propriis ABL: de differentia C 18 autem ACLPQ: etiam B accidente codd. 19 posteriora AC: inferiora BLPQ 19. p. 45,7 nam—unumquodque om. AC 20 sed BP: eras. L: om. Q 21. p. 45,1 genere et accidenti correxi: genera et accidentia codd. 21 post aequaliter add. de his quae Q: om. BLP)

accidenti vero non aequaliter; intentionom enim et remissionem suscipit accidentium participatio, generum vero minime. et accidentia quidem individuis principaliter subsistunt, genera vero et species naturaliter priora sunt individuis substantiis. et genera quidem in eo quod quid sit praedicantur de his quae sub ipsis sunt, accidentia vero in eo quod quale aliquid sit vel quomodo se habeat unumquodque; qualis est enim Aethiops interrogatus dicis niger, et quemadmodum se Socrates habeat dicis quoniam sedet vel ambulat.

Geuus vero quo ab aliis quattuor differat dictum est. contingit [*](17,14) autem etiam unumquodque aliorum differre ab aliis quattuor, ut cum quinque sint, unumquodque autem ab aliis quattuor differat, quater quinque, viginti flant omnes differentiae. sed semper posteriobus enumeratis et secundis quidem una differentia superatis propterea quoniam iam sumpta est, tertiis vero duabus, quartis vero tribus, quintis vero quattuor, decem omnes fiunt differentiaie, quattuor, tres, duae, una. genus enim differt a differentia et specie et proprio et accidenti, quattuor igitur sunt omnes differentiae. differentia vero quo difterat a genere dictum est, quando quid differret genus ab ea dicebatur; relinquitur igitur, quo difterat a specie et proprio et accidenti dicere, et fiunt tres difterentiae. rursus species quo quidem difterat a differentia dictum est, quaudo quid differret a specie difterentia [*](2 post suscipit add. et P: om. BLQ generum post vero transp. Q et om. Q: exhib. BLP 3 posf individuis add. substantiis Q: om. BLP principaliter post subsistunt transp. Q 4 post naturaliter add. non principaliter BL: principaliter P: om. Q 5 quidem om. P: exhib. BLQ in eo BLQ de eo P sit BLQ: est P 6 sit Q: est BLP 7 habeat BL habet PQ 7. 8 unumquodque — habeat om. Q 7 qualis cst enim AC qualis enim est BP om. enim om. L 8 habeat ante Socrates transp. B dicis ACPQ: dices B: om. L 10 vero LPQ: ex venus corr. A: enim B: ergo C quo BCL: quod A: quomodo P: in quo Q ab aliis BP: aliis AC: ab his L: om. Q 10. p. 46,8 contingit — accidens om. AC 11 autem om. P: exhib. BLQ unum quod aliorum L cum om. P: exhib. BLQ 12 post quinque add. quidem P: om. BLQ sint BLQ: sunt P post sint add. res L: om. BPQ unumquodque autem scripsi: una autem BL: una quaeque P: et unum autem Q quater BLP: quattuor Q post quater add. vero L: om. BPQ 13 fiant BL: fiunt P: fient Q 15 iam om. L: exhib. BPQ vero BPQ: autem L duabus BLQ: duobus P 16 differentiae om. BQ: exhib. LP 17 enim BLQ: vero P 18 igitur post sunt transp. P sunt post omnes transp. Q post differentiae add. generis PQ: om. BL vero om. P: exhib. BLQ 19 differat L: differt BPQ quid BLQ: quo P differret scripsi: differt B: differre L: differet PQ 20 post quo add. differentia Q: om. BLP a om. P: exhib. BLQ et proprio] proprio BL: et a proprio Q: om. P accidente B 21 differentiae om. Q: post rursus transp. L post species add. vero (om. quo) L quidcm om. Q: exhib. BLP differat LPQ: differt B 22 quid BL: quo PQ differret BL: differet PQ differet post quando transp. Q a specie differentia BQ: species a differentia LP)

dicebatur; quo autem difterat species a genere dictum est, quando quid diflferret genus a specie dicebatur; reliquum est igitur, ut quo differat a proprio et accidenti dicatur. duae igitur etiam istae sunt differentiae. proprium autem quo differat ab accidenti reliuquitur; nam quo a specie et differentia et genere differat praedictum est in illorum ad ipsum differentia. quattuor igitur sumptis generis ad alia differentiis, tribus vero differentiae, duabus autem speciei, una autem proprii ad accidens, decem erunt omnes, quarum quattuor, quae erant generis ad reliqua, superius demonstravimus.

De communibus differentiae et speciei.

[*](18,10)

Commune ergo differentiae et speciei est aequaliter participari; homine enim aequaliter participant particulares homines et rationali differentia. commune vero est et semper adesse his quae participant; semper enim Socrates rationabilis et semper Socrates homo.

De propriis differentiae et speciei.

[*](18,15)

Proprium autem differentiae quidem est in eo quod quale sit praedicari, speciei autem in eo quod quid est; nam et si homo velut qualitas accipiatur, non hic simpliciter erit qualitas sed secundum id quod generi advenientes differentiae eam constituerunt. amplius [*](1. 2 quo—dicebatur om. Q l differat L: differt B: differet P 2 quando ex quoniam m.2 corr. B differret BL: differet P quo BLQ: quid P 3 post differat add species Q: supra scr. L2 a om. P : exhib. BLQ (itite accidenti add. ab Q: om. BLP accidente codd. duae istae igitur diff. sunt (om. etiam) colloc. P: duae igitur sunt diff istae (om. etiam Q 4.5 proprium.— est om. P 4 accidenti Q: accidente BL relinquitur BL: relinquatur Q 5 post quo add. accidens Q: om. BLP a Q: om. BL differat L: differret B: differt Q 6 differentia BLP: differentiis Q quattor Q sumptis om. L: exhib. BPQ 7 autem (post duabus) BQ: vero P: om. L 8 ad om. L: exhib. BPQ erunt post omnes transp. B reliqua Q: reliquas ABCLP demonstravimus ABCL: demostravimus P: demostratum est Q 10 tit. om.PQ:exhib. ABCL 11 ergo ABCLP: igitur Q ante differ. add. et Q: om. ABCLP 11. 12 homine — participant om. AC 12 homine et rationali differentia PQ: bominem et rationalem differentiam BL 13 adesse post his transp. L post quae add. eorum PQ: om. BL 14 rationabilis AC: rationalis BLPQ ante ration. add. est B: post ration. ACP: om. LQ post homo add. est PQ: om. ABCL 15 tit. om. PQ: exhib. ABCL differ. et speciei BCL: eorum A 16 autem ABLPQ: vero C differentiae post est transp. P est om. Q 16. 17 eo (utrohique) supra scr.B 16 quod ex quid corr. C 17 speciei BCLP: species AQ est ABCLP: sit Q post est add. praedicari Q: om. ABCLP 12. p. 47, 10 nam — generationem om. AC 17 et B : om. LPQ 18 ante non add. hic L: post non BP: om Q erit post qualitas transp. L)

differentia quidem in pluribus saepe speciebus considratur, quemadmodum quadrupes in phuibus animalibus specie differentibus, species vero in solis his quae sub specie sunt individuis est. amplius differentia prima est ab ea specie quae est secundum ipsam; simul enim ablatum rationale interimit hominem, homo vero interemptus non aufert rationale, cum sit deus. amplius differentia quidem componitur cum alia differentia, rationale enim et mortale compositum est in substantia hominis; species vero speciei non componitur, ut gignat aliam aliquam speciem; quidam enim equus cuidam asino permiscetur ad muli generationem, equus autem simpliciter asino nonquam conveniens perficiet mulum.

De communibus differentiae et proprii.

[*](19,4)

Differentia vero et proprium commune quidem habent aequaliter participari ab his quae eorum participant; aequaliter enim rationabilia rationabilia sunt et risibilia risibilia. et semper et omni adesse commune utriusque est; si enim curtetur qui est bipes, non substantiam perimit, sed ad quod natum est semper dicitur; nam et risibile in eo quod natum est habet id quod est semper, sed non in eo quod semper rideat.

[*](1 saepe BLP: sese Q 1. 2 quemadmodum BLP: velut Q 2 quadrupes B: quadrupedes LPQ post animalibus add. et punct. supp. del. diflferentia Q 3 in — sub om. P 3 ante specie add. una BP: ipsa Q: om. L est om PQ: exhib. BL 4 post differ. add. quidem Q: om. BLP differ. post prima transp. B ante prima add. in Q: om. BLP ab ea BLP: et ab ipsa Q post ipsam add. differentiam B: om. LPQ 5 interimit hom. BLP: hom. intendit (?) Q vero BLP: enim Q interemptus BLP: intentus Q 6 deus BPQ: angelus L differ. post quidem transp. BP 7. 8 compositum est BLP: appositum (om. est) Q 9 gignat BL: gignet P: generet Q aliam post aliquam transp. BQ 9. 10 quaedam et equa (utrobique) P asinae (utrpbique) Q 10 asinae ex asino m.2 corr. A 11 perficiet ABCLQ: perficeret P mulum ABCLQ: nullum P 12 tit. om. PQ: exbib. ABCL 13 vero ABCLQ: quidem P quidem om. Q: exhib. ABCLP 14 participari ABCPQ: praedicari L 14. 17 ab his — dicitur om. AC ab om. BP: exhib. LQ. 14 participant BLQ: participat P post enim add. et Q: om. BLP 14. 15 rationabilia rationabilia sunt] rationabilia sunt L (in mrg. rationalia): rationalia sunt B: rationabilia P: rationalia sunt inrationalia Q 15 risibilia risibilia] risibilia L (alterum risibilia supra scr.): risibilia risibilia sunt BP: risibilia sunt risibilia Q et (ante omni) om. P: exhib. BLQ 16 curtetur BL: contetur P: currentium Q qui est LPQ: quidem B 16. 17 non subst. perimit deleas secundum comment.: non om. Q: exhib. BLP: substantiam perimit L: substantia perimit B: substantia perimitur Q: om. P 17 ante quod add. id Q: om. BLP post est add. habet et id quod est LP: om. BQ: fortasse id quod est recipiendum post semper add. esse Q: om. BLP 17. 18 nam — semper om. Q in eo B: eo L: id A: ad CP 18 id quod est BL: supra scr. m.1 C: id quod quod est P: om. A post semper add. m.2 dicitur L in om. C: exhib. ABLPQ)

De propriis differentiae et proprii.

[*](19,10)

Proprium autem differentiae est, quoniam haec quidem de pluribus speciebus dicitur saepe. ut rationale de homine et de deo, proprium vero de una sola specie, cuius est proprium. et ditferentia quidem illis est consequens, quorum est differentia, sed non convertitur; propria vero conversim praedicantur quorum sunt propria, idcirco quoniam couvertuntur.

De comimmibus differentiae et accidentis.

[*](19,16)

Differentiae autem et accidenti commune quidem est de pluribus dici; commune vero est ad ea quae sunt inseparabilia accidentia semper et omnibus adesse; bipes enim semper adest omnibus corvis et nignim similiter.

De propriis differentiae et accidentis.

[*](19,20)

Differunt autem quoniam differentia quidem continet et non continetur, continet enim rationabilitas hominem, accidentia vero quodam quidem modo continent eo quod in pluribus sunt, quodam vero modo continentur eo quod non unius accidentis susceptibilia sunt subiecta, sed plurimorum. et differentia quidem intentibilis est et inremissibilis, accidentia vero magis et minus recipiunt. et inpermixtae quidem sunt contrariae differentiae, mixta vero contraria accidentia.

[*](1 tit. om. PQ: exhib. ABCL 3 saepe dicitur colloc. Q 3. 5 saepe—conveititur om. AC 3 saepe supra scr. L2 de (ante deo) om. L: exhib. BPQ post deo add. et angelo L: om. BPQ 4 de una LQ: in una BP post specie add. est P: om. BLQ 5 illis post est transp. PQ inter est et di differentia ras. L 6 conversim ABCLQ: conversum P ante quorum add. de his Q: om. ABCLP 6. 7 idcirco — convertuntur om. Q 7 quoniam supra scr. B 8 tit. om. PQ: exhib ABCL et BCL: vel A 9 accidenti ABLPQ: accidentis C quidem om. Q: exhib. ABCLP 10 vero est ABC: est vero Q: est om. LP 10. 11 posi semper add. in eodem genere A: om. BCLPQ 11 enim BCLPQ: etenim A post omnibus add. hominibus LPQ: om. ABC 11. 12 corvis et nigrum similiter ABC: corvis et nigr. esse sim. P: et corvis nigredo sim. L: nigrum vero sim. corvis Q 13 tit. om. PQ: exhib. ABCL differ. et accid. ABL: earundem C 14 Differunt A: ea; different corr. C: differt BLPQ et om. A 14. 15 post continetur add. ab eo quod continet Q: om. ABCLP 14. p. 49,2 continet — sunt om. AC 1.5 enim BPQ: autem L rationabilitas BLQ: rationalitas P vero om Q: exhib. BLP quodam quidem modo L: quidem quodammodo BQ: quodammodo P 16 in supra scr. L sunt LP: sint BQ 17 subiecta BLP: subsistentia Q 18 et BPQ: sed L intentibilis BL: intensibilis PQ est om. P: exhib. BLQ 18. 19 post in remissibilis add. est LP: om. BQ 19 recipiunt BLQ: suscipiunt P 19. 20 quidem om.Q: exhib. BhP 20 post vero add. sunt B: post accid. supra scr. L: om. PQ contraria post accid. transp. Q)

Huiusmodi quidem communiones et proprietates difterentiae et ceterorum sunt. species vero quo quidem differat a genere et differentia, dictum est in eo quod dicebamus, quo genus differret a ceteris et quo differentia differret a ceteris.

De communibus speciei et proprii.

[*](20,11)

Speciei autem et proprii commune est de se invicem praedicari: nam si homo, risibile est, et si risibile, homo est; risibile vero quoniam et secundum id quod natum est sumi oportet, saepe iam dictum est; aequaliter enim sunt species his quae eorum participant et propria quorum sunt propria.

De propriis speciei et proprii.

[*](20,16)

Differt autem species a proprio, quoniam species quidem potest et aliis genus csse, proprium vero et aliarum specierum esse inpossibile est. et species quidem ante subsistit quam proprium, proprium vero postea fit in specie; oportet enim hominem esse. ut sit risibile. amplius species quidem semper actu adest subiecto, proprium vero aliquando potestate; homo enim semper actu est Socrates, non vero semper ridet, quamvis sit natus semper risibilis. amplius quorum termini differentes, et ipsa sunt differentia; est autem speciei semper et sub genere esse et de pluribus et differentibus numero in [*](1 quidem om. Q: exhib. BLP et (post differ.) om. P: exhib BLQ 3 est om. C: exhib. ABLPQ differret BL: differt ACPQ differret post ceteris colloc. Q a om. A 4 et qno differentia iter. A differret C: differt AP: differat BLQ 5 tit. exhib. codd. omnes Ci speciei ABCLP: speciem Q se om. Q; exhib. ABCLP 7. 8 nam — dictum est om. AC 7 posi homo (prius) add. est P: supra scr. B: om. LQ si (ante risib.) om. BLQ: exhib. P post risibile add. est P: om. BLQ 8 et om. Q: exhib. BLP sumi oportet L: dicitur BPQ 9 sunt post species transp. A eorum ABCLQ: horum P 10 et propria ABCLP: propria vero Q 11 tit. om. PQ: exhib. ABCL De propriis ABL: De differentia C 12 a supru scr. AL species post quidem transp. Q 13. p. 50,1 proprium—praedicari om. A: proprium—huiusmodi om. C 13 ante proprium add. subalternum ante specialissima Q: om. BLP 14 post est add. esse nisi illarum quarum est proprium Q: om. BLP et om. Q 15 ante hominem acW. prius Q: om. BLP 16 post amplius add. autem Q: om. BLP adest post subiecto transp. Q ante subiecto add. in P: om. BLQ 17 post aliquando add actu PQ : supra scr. ’-: om. ’ post poteslate add. vero semper P: autem semper Q: om. BL homo enim BLP: Socrates vero Q Socrates BLP: homo Q uon vero semper ridet, quamvis BPQ: semper autem non ridet, quamquam L 18 sit nalus semper LP: sit natura semper B: natura semper sit Q 19 termini BPQ: diffinitiones L ante differentes add. sunt Q: post diff. P: om. BL post autem add proprium Q: om. BLP post speciei add. esse L: diffinitio BP: om. Q semper] an quidem? 20 et post semper) om. PQ: exhib. BL sub genere esse BLP: adesse subalterne Q et (ante different.) om. Q: exhib. BLP)

eo quod quid est praedicari et cetera huiusmodi. proprii vero quod est soli et semper et omni adesse.

De communibus speciei et accidentis.

[*](21,4)

Speciei vero et accidentis commune quidem est de pluribus pracdicari; rarae vero aliae sunt communitates, propterea quoniam quam plurimum a se distant accidens et id cui accidit.

De propriis speciei et accidentis.

[*](21,8)

Propria vero utriusque sunt, speciei quidem in eo quod quid est praedicari de his quorum est, accidentis autem in eo quod quale quiddam est vel aliquo modo se habens. et unamquamque substantiam una quidem specie participare. pluribus autem accidentibus et separabilibus et inseparabilibus. et species quidem sane anto subintellegi quam acciddentia, vel si sint inseparabilia (oportet enim esse subiectum, ut illi aliquid accidat), accidentia vero posterioris generis sunt et adventiciae naturae. et speciei quidem participatio aequaliter est, accidentis vero. vel si inseparabile sit, non aequalitor: Aethiops enim alio Aethiope habebit colorem vcl intentum amplius vel remissum secundum nigredinem.

Restat igitur de proprio ot accidenti dicere: quo enim proprium a specie et differentia et genere differt, dictum est.

[*](1 quid in ras. L est BLP: sit Q proprii ABCPQ: proprium L quod est om. BPQ: exhib. ACL 2 post est add. et P: om. ABCLQ 2 soli et seinper et omni AC: soli et omui et semper B: soli et omni (om. et semper) LP: semper et omni et soli Q adesse mutatum in adest L 3 tit. om. Q: exhib. ABCLP communiVjus ABCL: communitate et differentia P 4 accidentis ACLPQ: accidenti B quidem post est transp.C 5 aliae sunt colloc. P quoniara om. L: eahib. ABCPQ a se post distant transp. BPQ 6 distant ABCQ: distat LP id om. A: supra scr. ’ accidit BCLPQ: accidunt A 7 tit. om. PQ: exhib. ABCL 8 ante speciei add. et P: om. ABCLQ post quidem add. est Q: om. ABCLP in eo ABLPQ: et 60 C quid om. P 9 praedicare A 10 quiddam ABLQ: quid (corr. ex quiddam) P: quidem C quiddam est quale colloc. Q 10. 18 vel — nigredinera om.C 10 habens ABLP: liabet Q 10. 18 et— nigredinem om. A 10. 11 unamq. speciem quidem substantiam specie Q 11 participare PQ : participari BL 12 et (ante separab.) om. P: exhib. BLQ sane BLP: autem Q 13 ante subintel- legi add. potest Q: om. BLP 14 enim in ras. P illi aliquid accidat BLP: ei accidat aliquid Q 1.5 generis post sunt iransp. P Ifi aequaliter LPQ: aequa- bilis B arcidentis BPQ: accidens L vel si Q: vel B: si LP 17 et int. ampl. et rem. ’ intentum BL: iutensum PQ 18 nigredinem BP: nigritudi- nem LQ 11) dicere et accidente P enim om. P: exhib. BLQ 20 a om. ABCLP: exhib. Q et (ante differ.) om. AP: eras. C: exhib. BLQ)

De communibus proprii et accidentis.

[*](21,20)

Commune autem proprii et inseparabilis accidentis est, quod praeter ea nunquam constant illa, in quibus considerantur; quemadmodum enim praeter risibile non subsistit homo, ita nec praeter nigredinem subsistit Aethiops, et quemadmodum semper et omni adest proprium, sic et inseparabile accidens.

De propnis proprii et accidentis.

[*](22,4)

Differt autem quoniam proprium uni soli speciei adest, quemadmodum risibile. homini; inseparabile vero accidens, ut nigrum, non solum Aethiopi sed etiam corvo adest et carboni et ebeno et quibusdam dam aliis. quare proprium conversim praedicatur de eo cuius est proprium et aequaliter, inseparabile vero accidens conversim non praedicatur. et propriorum quidem aequalis est participatio, accidentium dentium vero haec quidem magis, illa vero minus.

Sunt quidem etiam aliae communitates vel proprietates eorum quae dicta sunt, sed sufficiunt etiam haec ad discretionem eorum conimunitatisque traditionem.

[*](1 tit. om. Q: exhib. ABCLP communibus ABCL: communitate et differentia P post accidentis add. inseparabilis P: om ABCL 2 inseparab. post accidentis transp. BQ est ante autem transp. L: ante accid. P 3 ea] ipsa P1 (ea supra scr. m.2) constant C: consistant ABL: exstant P: consistunt Q (cf. p. 25, 13) illa ABCLP: ea Q consideratur P 3. 5 quemadmodum — Aethiops om. AC 4 subsistit (utrobique) BL: consistit PQ nec om. Q: exhib. BLP 4. 5 post nigred. add. non BQ: om. LP 6 sic BLPQ: sicut C: om. A post accidens add. nigrum omni Aethiopi adest P: om. ABCLQ 7 tit. om. PQ: exhib. ABCL proprii et accidentis colloc. L 8 differt ABL2P: differtur L1: differunt CQ 9. 14 inseparabile—minus om. AC 9. 12 ut nigrum — accidens om. L (suppl. m.2) 9 ut nigrum om. Q: exhib. BL2P 10 solum PQ: soli BL 2 corvo om. Q: exhib. L2BP adest post carboni transp. P ebeno BL2: ebano PQ 12 ct BPQ: cuius est L conversim post non transp. L 13 ante et iterat. del. quare proprium conversim praedicatur P propriorum LP: proprii BQ aequalis] an aequaliter? (cf. p. 50,16) 13. 14 BLP: accidentis Q 15 etiam ABCLP: et Q aliae om. P: exhib. ABCLQ vel ACLQ: et BP earum quae dictae C 16 etiam haec ABCLP: haec et Q post eorum add. quae dicta sunt Q: om. ABCLP 17 tradiditionem B)