De Theologia (Orat. 28)

Gregory, of Nazianzus

Gregorius Nazianzenus, The Five Theological Orations, Mason, Cambridge, 1899

Ἐκεῖνο δέ σοι πηλίκον, εἰ κατενόησας’ τοῦτο ἐν αἰσθητοῖς ἥλιος, ὅπερ ἐν νοητοῖς θεός, ἔφη τις τῶν ἀλλο- τρίων. αὐτὸς γὰρ ὄψιν φωτίζων, ὥσπερ ἐκεῖνος αὐτὸς καὶ τῶν ὁρωμένων ἐστὶ τὸ κάλλιστον, ὥσπερ ἐκεῖνος τῶν νοουμένων. ἀλλὰ τί τὸ κινῆσαν αὐτὸν ἀπ’ ἀρχῆς; τί δὲ τὸ ἀεὶ κινοῦν καὶ περιάγον ἑστῶτα λόγῳ καὶ μὴ κινούμενον, ὄντως ἀκάμαντα, καὶ φερέσβιον, καὶ φυσίζῳον, καὶ ὅσα ποιηταῖς ὕμνηται κατὰ λόγον, καὶ μήτε τῆς ἑαυτοῦ φορᾶς ποτὲ μήτε τῶν εὐεργεσιῶν ἱστάμενον; πῶς ἡμέρας δημιουργὸς ὑπὲρ γῆς καὶ νυκτὸς ὑπὸ γῆν; ἢ οὐκ οἶδ’ ὅ τι χρὴ λέγειν ἡλίῳ προσβλέψαντα. τίς ἡ τούτων πρόσλη- ψίς τε καὶ ἀνθυφαίρεσις, καὶ ἡ τῆς ἀνισότητος ἰσότης, ἵν εἴπω τι καὶ παράδοξον; πῶς δὲ ὡρῶν ποιητής τε καὶ [*](5 θεροντος] θερμαίνοντος e: θάλποντος ’El.’ ΙΙ 7 περιλαμβάνοντος] περιλαμποντος ’tres ’ 30. II om καὶ f || 13 ’δε] δάι df II 15 υμνεσαι e || μήτε] μήποτε ’in quibusd.’) [*](2. ἀπ’ ἄλλων ἄκρων] ’from one end he reaches another with his heat.’ Ἄκρον is the LXX. word in Ps. xviii 7 (xix 6). The following words are not a quotation, but only an allusion to those of the Ps.) [*](5. θέροντος] ᾿warming.’ The sun; day and night, the seasons; the moon and stars.) [*](8.> ἐκεῖνο] the thought expressed in the following words.) [*](ib τοῦτο ἐν αἰσθ.] Plato Rep. vi 508 c.) [*](13. ἑστῶτα λόγῳ] while fixed in the law which governs him; λόγῳ as e.g. in ἑ 16 πᾶσι λόγον ἐνθείς.) [*](14. ἀκάμαντα] Hom. Il. xviii 239 ‘untiring’; φερέσβιον, ‘bringing means of life’; φυσίζῳον ‘life-begetting.’ It has not yet been ascertained what poet applies the last two epithets to the sun.) [*](15. κατὰ λόγον] ’reasonably,’ ’rightly? Φορᾶς, ’movement.’) [*](17. ἢ οὐκ’] Cp. ξ 27.) [*](18. πρόσλ. τε κ. ἀνθυφ.] ’the increase and corresponding diminution’ of day and night. Ἀνισ. ἰσότης; at the end of the year neither has gained upon the other.)

69
μεριστής, εὐτάκτως ἐπιγινομένων τε καὶ ἀπογινομένων, καὶ ὥσπερ ἐν χορῷ συμπλεκομένων ἀλλήλαις καὶ διισταμένων, τὸ μὲν φιλίας νόμῳ, τὸ δὲ εὐταξίας, καὶ κατὰ μικρὸν κιρναμένων, καὶ ταῖς ἐγγύτησι κλεπτομένων ταὐτὸν ἡμέραις τε καὶ νυξίν, ἵνα μὴ τῇ ἀηθείᾳ λυπήσωσιν; ἀλλ’ ἴτω μὲν ἡμῖν ἥλιος’ σὺ δὲ ἔγνως σελήνης φύσιν, καὶ πάθη, καὶ μέτρα φωτός, καὶ δρόμους, καὶ πῶς ὁ μὲν ἡμέρας ἔχει τὴν δυναστείαν, ἡ δὲ νυκτὸς προκαθέζεται, καὶ ἡ μὲν θηρίοις δίδωσι παρρησίαν, ὁ δὲ ἄνθρωπον ἐπὶ τὸ ἔργον ἀνίστησιν, ἢ ὑψούμενος ἢ ταπεινούμενος πρὸς τὸ χρησιμώτατον; συνῆκας δὲ δεσμὸν Πλειάδος ἢ φραγμὸν ᾿Ωρίωνος, ὡς ὁ ἀριθμῶν πλήθη ἄστρων καὶ πᾶσιν αὐτοῖς ὀνόματα καλῶν, καὶ δόξης ἑκάστου διαφοράν, καὶ τάξιν κινήσεως, ἵνα σοι πιστεύσω διὰ τούτων πλέκοντι τὰ ἡμέτερα καὶ κατὰ τοῦ κτίστου τὴν κτίσιν ὁπλίζοντι;