De Theologia (Orat. 28)

Gregory, of Nazianzus

Gregorius Nazianzenus, The Five Theological Orations, Mason, Cambridge, 1899

Παύλῳ δὲ εἰ μὲν ἔκφορα ἦν ἃ παρέσχεν ὁ τρίτος οὐρανός, καὶ ἡ μέχρις ἐκείνου πρόοδος ἢ ἀνάβασις ἢ ἀνάληψις, τάχα ἄν τι περὶ θεοῦ πλέον ἔγνωμεν, εἴπερ τοῦτο ἢν τὸ τῆς ἁρπαγῆς μυστήριον. ἐπεὶ δὲ ἄρρητα ἦν, καὶ ἡμῖν σιωπῇ τιμάσθω. τοσοῦτον δὲ ἀκούσωμεν αὐτοῦ Παύλου λέγοντος, ὅτι ἐκ μέρους γινώσκομεν, καὶ ἐκ μέρους προφητεύομεν. ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα ὁμολογεῖ ὁ μὴ ἰδιώτης τὴν γνῶσιν, ὁ δοκιμὴν ἀπειλῶν τοῦ ἐν αὐτῷ [*](4 συηινομενη] συγγενομένη def: συγγενομένου ‘Or. ’ ǁ 8 κατ’ αυτους] κάτα τούτους ac ‘duo Reg. Or. I’ 20. 11 α παρεσχεν] ἅπερ ἔσχεν d || 15 ακουσωμεν] σομεν f) [*](1. φωνάς] Ezek. i 24, 28; ὁρμάς, i 19 foil.; πράξεις, ii 9.) [*](3. τοῦ ἥγ’. τύπωσις] ‘an impres- sion upon the rational ’ Ἡγμε., i 3. Συγγινομένη by a very natural hyperbaton for νου.) [*](6. οἱ τὰ τ. ἐνεργ] ‘those upon whom such effects are ’ wrought.) [*](8. τῶν κατ’ αὐτούς] ‘those of their sort.) [*](ib. ἵστη ἐν ὑποστ.] Jer. xxiii 18. Ὑπόστ. is ‘an establishment’ of some kind; in 2 Sam. xxiii 14 of ‘a garri- son’; in Jer. prob. ‘a court,’ or ‘familiar circle.’ Gr. however curiously misunderstood the word to = ὑπόστασις in the sense of οὐσία (cp. § 9).) [*](20. St Paul only saw through α glass] in α riddle.) [*](11. ἔκφορα] ‘capable of being di- vulged’; cp. Plat. Lack. 201 A ῾Ο τρ. οὐρ., 2 Cor. xii 2.) [*](12. πρόοδος] nom. to ἢν, not to παρέσχεν. He calls it a πρόοδος to signify that it represented a progress in St P.'s spiritual experience, and not merely an incidental privilege. Cp. v 26.) [*](13. etirtp τοῦτο] Gr. will not even admit that we can be sure that St P. thereby became acquainted with the Divine nature. The ἁρπαγῆ was in the strictest sense a μυστήριον.) [*](16. ἐκ μέρους] 1 Cor. xiii 9.) [*](17. μὴ ἰδ’. τὴν γνῶσιν] 2 Cor. xi 6.) [*](18. δοκιμὴν ἀπ.] 2 Cor. xiii 3.)

52
λαλοῦντος χριστοῦ, ὁ μέγας τῆς ἀληθείας προαγωνιστὴς καὶ διδάσκαλος· καὶ πᾶσαν τὴν κάτω γνῶσιν οὐδὲν ὑπὲρ τὰ ἔσοπτρα καὶ τὰ αἰνίγματα τίθεται, ὡς ἐν μικροῖς τῆς ἀληθείας ἱσταμένην ἰνδάλμασιν. εἰ δὲ μὴ λίαν δοκῶ τισὶ περιττὸς καὶ περίεργος τὰ τοιαῦτα ἐξετάζων, οὐδὲ ἄλλα τινὰ τυχὸν ἢ ταῦτα ἦν, ἃ μὴ δύναται νῦν βασταχθῆναι, ἅπερ ὁ Λόγος αὐτὸς ὑπῃνίσσετο, ὥς ποτε βασταχθησόμενα καὶ τρανωθησόμενα· καὶ ἃ μηδ’ ἂν αὐτὸν δυνηθῆναι χωρῆσαι τὸν κάτω κόσμον Ἰωάννης ὁ τοῦ Λόγου πρόδρομος ἡ μεγάλη τῆς ἀληθείας φωνή, διωρίζετο.