Panarion (Adversus Haereses)

θελῆσαν δὲ βιασμῷ τινὶ καιρῷ περισσοτέρως σφίγξαι τὴν πᾶσαν ὕλην εἴτ᾿ οὖν φύσιν τῶν [*](2 — 10 Diels doxographi graeci S. 588 — 7 ἐν τῇ Μηδίᾳ, entstanden aus ἐνδείᾳ ὕδατος καὶ ἄρτου, Tgl. Diels S. 175; ἐνδεία wird durch Μηδεία in Μ gestützt — 12 — S. 187, 8 Diels doxographi graeci S. 588 f GU M) [*](1 Πυθαγόρειοι, δευτέρα αἵρεσις ἀπὸ Ἑλληνισμοῦ, ἑβδόμη δὲ τῆς ἀκολουθίας G U Πυθαγόριοι, ἀπὸ Ἑλληνισμοῦ αἰρέσεις β, τῆς δὲ ἀκολουθίας ςݲδ ςݲ Μ G Περιπατητικοὶ U 3 χαρακτηρίζειν U χαρακτηριάζουσιν M | * u. * etwa <ὁμοίως> καὶ τοῖς <παρὰ τοῖς προδηλωθεῖσι> 7 Μηδεία M 9 ἄλλα + <μέλη>? * 11 Ἐπικούριοι τετάρτη αἵρεσις Ἑλληνισμοῦ, ὀγδόη δὲ τῆς ἀκολουθίας G Ἕκτη αἵρεσις ἀπὸ τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ὀγδόη δὲ τῆ ἀκολουθία U Ἐπικούριοι, ἀπὸ Ἑλληνισμοῦ αἰρέσεις δ, τῆς δὲ ἀκολουθίας ηݲ 12 Ἐπικούριοι M | μετὰ τούτους ݲ U 14 τὰ ὅλα] τὰ πάντα G 18 περὶ ᾠὸν] περιιὸν? * 19 περισφίγγειν τότε τὴν φύσιν] περιιὸν σφίγγειν τούτου τὴν φύσιν? Diels; aber τότε ist imentbehrlicli als Gegensatz zu τινὶ καιρῷ Ζ. 19f | θελήσασαν Μ 19f τινι † καιροῖ Diels, der καὶ σῷ vermutet; aber der Ausdruck τινὶ καιρῷ ist dem Epiph. äufrg 20 περισσοτέρω M | εἴτουν] ἤγουν G)

τὰ μὲν γὰρ κοῦφα καὶ λεπτότερα τῆς πάσης φύσεως ἐπιπολάσαι ἄνω τουτέστιν φῶς καὶ αἰθέρα καὶ τὸ λεπτότατον τοῦ πνεύματος, τὰ δὲ βαρύτατα καὶ σκυβαλώδη κάτω νενευκέναι, τουτέστι γῆν (ὅπερ ἐστὶ τὸ ξηρόν) καὶ τὴν ὑγρὰν ὑδάτων οὐσίαν.

τὰ δὲ ὅλα ἀφ᾿ ἑαυτῶν κινεῖσθαι καὶ δι᾿ ἑαυτῶν ἐν τῇ περιδινήσει τοῦ πόλου καὶ τῶν ἄστρων ὡς ἀπὸ τοῦ δρακοντοειδοῦς ἔτι τὰ πάντα ἐλαύνεσθαι πνεύματος.

Καὶ ἀπὸ μέρους μὲν περὶ τούτων ἔφημεν· τῷ δὲ αὐτῷ τρόπῳ τὰς τέσσαρας ταύτας αἱρέσεις ἀνατρεπτέον· * διὰ τὴν συντομίαν τῆς αναγνωσεως.

2. Ἐντεῦθεν ὡς καὶ ἀνωτέρω λοιπὸν ἔφην ποιηταὶ λογογράφοι ἱστοριογράφοι ἀστρονόμοι τε καὶ οἱ τὰ ἄλλα τῆς πλάνης εἰσηγησάμενοι οἱ] παρασκευάσαντες τὸν νοῦν ἐπὶ μυρίας κακὰς αἰτίας καὶ ἀγωγὰς ἐσκότωσαν καὶ ἐθόλωσαν τὴν τῆς ἀνθρωπότητος ὑπόληψιν. καὶ γέγονεν αὕτη »πρώτη πλάνη ἐπίνοια εἰδώλων« καὶ κακοδαιμονία διδασκαλίας.

ἦν δὲ τὰ πάντα μεμερισμένα Ἑλληνισμός τε καὶ Ἰουδαϊσμός· Ἰουδαϊσμὸς δὲ οὔπω πρότερον καλούμενος, ἀλλὰ διὰ τοῦ Ἰσραὴλ τὸ ἐπώνυμον τῆς θεοσεβοῦς θρῃσκείας ἐπικεκτημένος, ἕως ὅτε <εݲ> διαδοχαὶ γεγένηνται.

ὁ γὰρ Ναασσὼν ὁ έν τῇ ἐρήμῳ γεγονὼς φύλαρχος τῆς φυλῆς Ἰούδα γεννᾷ τὸν Σαλμών, Σαλμὼν γεννᾷ τὸν Βοόζ, Βοὸζ γεννᾷ τὸν Ὠβήδ, Ὠβὴδ γεννᾷ τὸν Ἰεσσαί, ἔτι τῶν θεοσεβῶν Ἰσραηλιτῶν καλουμένων, Ἰεσσαὶ γεννᾷ τὸν Δαυὶδ τὸν βασιλέα, ὃς πρῶτος ἐβασίλευσεν ἐκ φυλῆς Ἰούδα· ἐξ οὗ λοιπὸν οἱ κατὰ διαδοχὴν βασιλεῖς ἐκ τοῦ σπέρματος αὐτοῦ, υἱὸς διαδεχόμενος πατέρα, καθεξῆς συνεστήκασιν.

ἠν δὲ πρὸ αὐτοῦ τοῦ Δαυὶδ ὁ φύσει πρῶτος βασιλεύσας ἐν Ἰσραὴλ Σαοὺλ υἱὸς Κεὶς ἐκ φυλῆς Βενιαμίν, * καὶ οὐκέτι αὐτὸν διεδέξατο υἱός, ἀλλὰ μετέστη τὸ βασίλειον αὐτοῦ εἰς Δαυίδ, διὰ δὲ Δαυὶδ πρώτου εἰς τὴν φυλὴν Ἰούδα.

πρῶτος γὰρ τῷ [*](12 vgl. S. 179, 2 — 16 vgl. Weish. Sal. 14, 12 — 20ff üpft an an S. 182, 1 — 20–23 Matth. 1 G U M) [*](4 σκυβαλλώδη U 5f τὴν ὑγρὰν . . οὐσίαν *] ἡ ὑγρὰ . . . οὐσία GUM 10 * etwa <οὐκ ἐπιβαλοῦμαι δὲ> * 14 [οἱ] * 18 δὲ < GU 19 + διὰ G | ἐπικεκτημένος *] ἐπικεκλημένος GUM 20 <εݲ> * 22 ἔτι] ἐπὶ εῖ 27 Κὶς G | Βενιαμὴν, εῖ von erster Hand M | * etwa <ἀλλ' ἀπεβλήθη οὗτος> 28 f αὐτοῦ εἰς Δαυίδ 003C;)

3. Ἕως τούτου τοῦ χρόνου συνήφθησαν αἱ τέσσαρες γενεαὶ τῆς γῆς, τῶν τεσσάρων τμηματων τούτων διαιρεθέντων κατὰ τοὺς Πρώην χρόνους ἕως τοῦ καιροῦ τούτου τοῦ ἐνταῦθά μοι δεδηλωμένου καὶ ἐπέκεινα·

τουτέστιν ἀπὸ Ἀδὰμ ἴως τοῦ Νῶε Βαρβαρισμός, ἀπὸ τοῦ Νῶε ἴως τοῦ πύργου καὶ τοῦ Σεροὺχ μετὰ δύο γενεὰς τοῦ πύργου ἡ Σκυθικὴ δεισιδαιμονία καὶ μετέπειτα ἀπὸ τοῦ πύργου καὶ Σεροὺχ καὶ † Ἀρὰμ ἕως τοῦ Ἀβραὰμ Ἑλληνισμός, ἀπὸ τούτου καὶ μετέπειτα θεοσέβεια συναπτομένη τῷ αὐτῷ Ἀβραάμ, ἀπὸ τοῦ κατὰ διαδοχὴν σπέρματος αὐτοῦ τουτέστιν τοῦ Ἰούδα Ἰουδαϊσμός·

ὡς ἐπιμαρτυρεῖ μοι ὁ πνευματοφόρος καὶ ἅγιος τοῦ θεοῦ ἀπόστολος Παῦλος ὧδέ πως λέγων ὅτι »ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ οὐ βάρβαρος, οὐ Σκύθης, οὐχ Ἕλλην, οὐκ Ἰουδαῖος, ἀλλὰ καινὴ κτίσις‘, ἐπειδὴ ἐξ ὑπαρχῆς, ὅτε ἔκτιστο ἡ κτίσις, καινὴ οὖσα οὐδέν τι διαφορώτερον ἴσχεν ὄνομα.

συνῳδὰ δὲ τούτοις πάλιν ἐν ἑτέρῳ τόπῳ λέγει οὕτως »ὀφειλέτης λέτης εἰμὶ Ἕλλησί τε καὶ βαρβάροις, σοφοῖς τε καὶ ἀνοήτοις«, ἵνα δείξῃ σοφοὺς μὲν τοὺς Ἰουδαίους, ἀνοήτους δὲ τοὺς Σκύθας. καί φησιν »ὁφειλέτης εἰμί‘ *,

ἐντεῦθεν τὸ πᾶν γένος τοῦ Ἰσραὴλ Ἰουδαῖοι ἐκαλοῦντο ἀπὸ χρόνου τοῦ Δαυὶδ καὶ διήρκεσεν ἐπωνύμως καλούμενον Ἰσραηλιτῶν τε καὶ Ἰουδαίων ἔχον τὴν ἐπίκλησιν] τὸ πᾶν γένος τοῦ Ἰσραὴλ ἀπὸ τῶν χρόνων τοῦ Δαυὶδ καὶ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Σολομῶντος καὶ υἱοῦ τοῦ Σολομῶντος, φημὶ δὲ τοῦ Ῥοβοὰμ τοῦ μετὰ τὸν Σολομῶντα βασιλεύσαντος ἐν Ἱερουσαλήμ.

ἵνα δὲ μὴ ἐν παρεξόδῳ γένωμαι, παρερχόμενος τὰ κατὰ τὴν τῶν Ἰουδαίων [*](15f Kol. 3, 11 vgl. Gal. 6, 15 — 18 öm. 1, 14 GU M) [*](1 αὐτῷ < M | Λευὶς U 2 ὅθεν Ἰουδαῖοι καλοῦνται] Ἰουδαῖοι καλοῦνται G ἐξ οὗ καλοῦνται Ἰουδαῖοι U 3 vor εἰς + οἱ, und μεταπεσόντες GU 4 γοῦν + πρώην U | vor καὶ + οἱ U 7 πρώην < GU 9 τοῦ (vor Σεροὺχ) < GU | γεὰς M 11 † Ἀρὰμ] lies Θάρρα? * 12 vor + τῶν GU 13 Ἰουδαϊσμός *] τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ GM ἀφ’ οὗπερ Ἰουδαϊσμός U 17 ὅτ᾿ G | ἔκτισται GM | τι < Μ 21 * vielleicht <ἵνα σημάνῃ ἡ σωτηρία ἐκ τῶν Ἰουδαίων ἐστίν> * 23 [ἔχον τὴν ἐπίκλησιν] * | ἔχον ἐχόντων M 24f καὶ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Σολομῶντος < G 25 υἱοῦ τοῦ] υἱοῦ U 26 δὲ <)