Panarion (Adversus Haereses)

πλευρὰ δὲ οὐδὲν ἓτερον τυγχάνει ἀλλὰ ᾠκοδόμησε ᾠκοδόμησε γὰρ σάρκα άντ᾿ αὐτῆς‘. σαρκὸς δὲ ὀνομαζομενης πῶς ἔτι προσδοκᾶται ἡ ταύτης ποίησις;

καὶ ἀνωτέρω φησί ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ »καὶ ἔλαβε« φησί »χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον«.

ὸ δὲ χοῦς καὶ σὰρξ οὐδὲν ἓτερόν ἐστιν ἀλλὰ σῶμα. εἶτα μετέπειτα καὶ ἀναστὰς Αδὰμ ἀπὸ τοῦ ὓπνου εἶπε, τοῦτο ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀσ- τῶν μου καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μου.«

οὔπω δὲ χιτῶνες δερμάτινοι, [*](2 Psal. 15, 10 — 7 Die Deutung der δερμάτινοι χιτῶνες auf den Leib tatsächlich längst vor Origenes in gnostischen Kreisen üblich, vgl. Oden Salomos Irenäus 15,5; 150 Harvey (Valentin) Hippolytus Refut. Χ 13,4; S. 274, 13f (Valentin) Excerpta ex Theod. 55, 11; 111125,9 Stählin — Die Vorgänger bei Bernays, Theophrast über Frömmigkeit S. 143f — 12 — 14 2, 14 — 18 f 20 Gen. 2, 21 — 22 Gen. 1, 26 — 23 Gen. 2, 7 — 25 f Gen. 2, 23) [*](Μ U 1 καὶ] * | σῶμα U 1 f ἐτέρου τινός *] ἕτερόν τι M U 2 ἐγκαταλείψης M | δ(όσης M 4 σημαίνειν | τὸ δέ τὶν ὅσιιον«*] τὸν δὲ ὃσιον ΜU 5 τὸ] * 7 τῶν MU 12 καὶ διδαξάντων <U 15 ἐγίνοντο U | ἦν ἂν V 16 κατὰ *] μετὰ MU 17 * etwa ἤδη ή σὰρξ υπάρχουσα, πῶς οὐκ εὔληπτος ή σοῦ < * 1 δὴ Öh.] δὲ MU | ἄρα + ή <? * 19 ἐκ <U 25 τοῦτο + νῖν U 26 vor δερμάτινοι + οἱ U)

καὶ ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ ξύλου καὶ ἔφαγεν«, ὡς ὑπενοθεύθη ὑπὸ τοῦ ὄφεως καὶ γέγονεν ἐν παρακοῇ, »καὶ ἤκουσε τὴν φωνὴν τοῦ θεοῦ περιπατοῦντος ἐν τῷ παραδείσῳ τὸ δειλινόν, καὶ ἐκρύβη ὁ Αδὰμ καὶ ἡ Εὔα ἐν τῷ ξύλῳ«. καὶ ὁ θεός φησι τῷ Αδάμ ποῦ εἶ«; ό δὲ ἐλεγχόμενος ἀποκρίνεται τὴν φωνήν σου ἤκουσα καὶ ἐκρύβην, ὃτι γυμνός εἰμι«.

γυμνὸν δὲ ἄρα ποῖον ἔλεγε; τὴν ψυχὴν ἔλεγεν ἢ τὸ σῶμα; τὰ δὲ φύλλα τῆς συκῆς τίνα ἔσκεπε, τὴν ψυχὴν ἤ τὸ σῶμα;

καὶ τίς σοι εἶπε« φησίν »ὃτι γυμνὸς εἶ εἰ μὴ ἀπὸ τοῦ ξύλου οὗ ἐνετειλάμην σοὶ τού- του μόνου μὴ φαγεῖν ἀπ᾿ αὐτοῦ, ἔφαγες«; καί φησιν ἡ γυνὴ ἥν ἔδωκάς μοι δέδωκέν μοι, καὶ «. πόθεν δὲ ἐδόθη ἡ γυνὴ ἀλλὰ ἀπὸ τῆς πλευρᾶς τουτέστιν ἀπὸ τοῦ σώματος, πρὶν ἢ τοὺς χιτῶνας αὐτοῖς δοθῆναι; καὶ τῇ γυναικί φησι τί ὃτι τοῦτο ἐποίησας‘;

ἡ δὲ εἶπεν ὁ ὄφις ἠπάτησέ με καὶ ἔφαγον καὶ ἔδωκα καὶ τῷ ἀνδρί μου«. ὁ δὲ θεὸς τῷ ὄφει ἐπιφέρει τὴν κατάραν καὶ τῇ γυναικὶ τὴν ὀδύνην καὶ τῷ ἀνθρώπῳ τὸ ἐν ἱδρῶτι φαγεῖν τὸν ἄρτον.

καὶ μετὰ ταῦτα λέγει »ἰδού, Ἀδὰμ γέγονεν ὡς εἶς ἐξ ἡμῶν· μή ποτε ἐκτείνῃ χεῖρα καὶ ἃψηται τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς καὶ ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα«.

καὶ μὴ ὑπολάβῃς δέ, ἀκροατά, ὅτι ἀποφαντικῶς εἶπεν ὁ κύριος ὃτι »ἰδού, Ἀδὰμ γέγονεν ὡς εἷς ἐξ ἡμῶν«. ἐλεγκτικῶς γάρ, τοῦ Αδὰμ πεισθέντος τῇ πλάνῃ τοῦ ὄφεως μεμφόμενος λέγει· μὴ ὃ ἐνόμισε γενέσθαι ἐγένετο, τουτέστιν μὴ Αδὰμ γέγονεν ὡς εἶς ἐξ ἡμῶν· ἐπιθυμήσας γὰρ Αδὰμ ὑψηλότερος γενέσθαι εἰς τὸ ἧττον ἐξέπεσε.

τὸ δέ »ἐκβάλωμεν αὐτόν, μή ποτε ἐκτείνῃ τὴν χεῖρα εἰς τὸ ξύλον τῆς ζωῆς καὶ φάγῃ καὶ ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα« οὐ φθο- νῶν ὁ θεὸς λέγει, ἀλλὰ ἐπεμέλετο τοῦ ἐλαττωθέντος σκεύους δι ἑαυτοῦ, ἴνα μὴ μείνῃ ἠλαττωμένον εἰς τὸ διηνεκές·

ἀλλ’ ὡς ἄριστος [*](3f Gen. 3, 6 — 5f Gen. 3, 8 — 7 Gen. 3, 9 — 8 Gen. 3, 10 — —12 Gen. 3, 11 — 12f Gen. 3, 12 — 15f Gen. 3, 13 — 19f. 26 Gen. 3, 22 — 28ff vgl. Μethodius de resurr. I 43 ff; S. 289, 9ff Bonwetsch (= oben c. 35 ff; S. 455, 20 ff)) [*](M U (bis Ζ. 20 αἰῶνα; das Folgende καὶ μὴ ὑπολάβῃς — θανάτῳ τὸν ἄνθρωπον S. 508, 4 ist ausgelassen)) [*](2f σώματα — άσώματος] σώματος M 5 ἐν 1 <M 5f ἐν τῷ παραδείσῳ <M 6 ξύλῶ] M 7 vor τῷ Αδὰμ + ἐν M 8 δὲ] τε M 12 ἣν] ἦν M 13 ἀλλὰ] ἀλλ’ ἤ U 16 καὶ 3 <U 17 τῷ ὄφει <U | ἐπιφέρει] ἐπάγει U 18 τὸ] τῶ M 20 τῆς ζωῆς <U 24 μὴ *] ἰδοὺ M 29 ἠλαττωμένον *] ἠλαττωμένος M)

οὐ γὰρ πονηρόν τι ἐφύτευσεν ὁ θεός· μὴ γένοιτο, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ τὸ ξύλον ἐφύτευσε, καιρῷ δεκτῷ] δέοντι διὰ τοῦ ἰδίου προστάγματος ἐπιτρέπων αὐτῷ λαβεῖν ἀπ᾿ αὐτοῦ.

ἀλλ᾿ ἐρεῖς δέ ἐναντίας· πῶς οὖν πληροῦται τό »ἐν ᾗ δ’ ἂν ἡμέρᾳ φάγησθε ἀπ᾿ αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε«, εἴπερ εἶχε ἐξ αὐτοῦ; πάντως γὰρ φαγὼν οἵῳ δή ποτε καιρῷ ἐπλήρου τό »θανάτῳ ἀποθανεπισθε«.

πρὸς δὲ τὸν τοῦτο λέγοντα πάλιν φημί »ὁ θεὸς <ὁ> εἰδὼς τὰ μέλλοντα πρὶν γενέσθαι, γινώσκων πρὸ τοῦ προστάγματος ὅτι ἀπατῃθεὶς ἤσθιεν ἀπ᾿ αὐτοῦ, αύτοῦ, τὸν θάνατον διὰ τὴν μέλλουσαν ὑπ᾿ αὐτοῦ παράβασιν γενέσθαι.

έν τούτῳ γὰρ πλανώμεναι αἱ αἱρέσεις βλασφημοῦσι τὸν θεὸν λέγουσαι »καλὸς ὁ θεὸς τοῦ νόμου ὅτι ἐφθόνησε τῷ Ἀδὰμ καὶ ἐξέβαλεν αὐτὸν ἐκβάλωμεν αὐτόν, μή ποτε ἐκτείνῃ τὴν χεῖρα καὶ λάβῃ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς, καὶ ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα«.

ἐλέγχεται δὲ αὐτῶν ἡ ἄνοια συκοφαντοῦσα. καὶ γὰρ οὐ μόνον οὐκ ἐκώλυσε φαγεῖν ἀπὸ τοῦ ζύλου τῆς ζωῆς ἀπ᾿ ἀρχῆς, ἀλλὰ καὶ προετρέψατο φήσας »ἀπὸ παντὸς ξύλου τοῦ έν τῷ παραδείσῳ βρώσει φάγῃ«. ἠν δὲκαὶ τῆς ζωῆς ἀπὸ ἀπὸ πάντων τῶν ξύλων τοῦ παραδείσου > πρὸ ἀφθαλμῶν τοῦ Αδάμ.