Panarion (Adversus Haereses)

47. Πρῶτον γὰρ <ὅτι> ὁ παράδεισος, ὄθεν καὶ ἐξεβλήθημεν ἐν τῷ πρωτοπλάστῳ, ἐπὶ ταύτης ἐστὶ τῆς γῆς προδήλως τόπος ἐξαίρετος, πρὸς ἄλυπον ἀνάπαυσιν καὶ διαγωγὴν τοῖς ἁγίοις ἀφωρισμένος, <τοῦτο> ἀπὸ τοῦ καὶ τὸν Τίγριν καὶ τὸν Εὐφράτην καὶ τοὺς λοιποὺς ποταμοὺς τοὺς ἐκεῖθεν προχεομένους ἐνταῦθα φαίνεσθαι τῶι ῥευμάτων τὰς διεκβολὰς εἰς τὴν καθ’ ἡμᾶς ἤπειρον ἐπικλύζοντας.

οὐ γὰρ ἀπὸ τῶν οὐρανῶν ἄνωθεν καταράσσονται χεόμενοι· ἐπεὶ ἐπεὶ οὐδὲ ὑπέστη ἂν ἡ γῆ ὄγκον τοσοῦτον ἀθρόως ἐξ ὕψους καταφερόμενον ἡποδέξασθαι ὕδατος.

ἀλλ’ οὐδὲ ὁ ἀπόστολος ὑποτίθεται τὸν παράδειδον εἶναι ἐν τρίτῳ οὐρανῷ τοῖς λεπτῶν ἀκροᾶσθαι λόγων ἀπισταμένοις· »οἶδα« γάρ »ἁρπαγέντα τὸν [*](3–7 Psal. 65, —12 — 25 II Kor. 12, 2) [*](M U S 1f ὀρθῶς — τὰς γραφάς] indem sie ohne Verstand sind S 3 εἰσί γὰρ — λεχθέντα < S Ι τὰ < U 5 ἐπὶ τὸν νῶτον] ἐνώπιον M 6 καὶ 7 ταῦτα] dies Wort S Ι δὲ < S Ι εἴρηται] zu sagen S 8 vor εἰς τὴν + wie | τὸ σῶμα — ἀγώνισμα] in den Leib S 10 ἤτοι, φησί < S 12 Ι εἰς] ἐπὶ U Ι διερχομένην U Ι <αὐτῆς> * nach S 13 ὑπὲρ — oberen S 15 τι· λέξουσι < S 16 <ὅτι> * Ι καὶ < S 17 ἐπὶ ἐκ MU Ι ταύτης < S 18f τοῦτο δῆλον ἀπὸ τοῦ *] δῆλον ἀφ’ οὖ ἀπ’ αὐτοῦ U 19 καὶ τὸν Τιγριν καὶ τὸν Εὐφράτην καὶ < S Ι λοιποὺς < 20 f ἐνταῦθα — τὰς διεκβολὰς] und S 21 διεκβολὰς] δὲ ἐκβολὰς M 22 χεώμενοι M 23 ἀθρῶος U I ἐξ ὕψους] vom Himmel S Ι ὕδατος < S Ι ἀλλὰ 24 f τοῖς λεπτῶν — ἐπισταμένοις] denn öre S 25 f τὸν τοιοῦτον < MU)

δύο ἀποκαλύψεις μεγάλας ἐωρακέναι μηνύει, δὶς ἀναληφθεὶς ἐναργῶς, ἅπαξ μὲν ἕως τρίτου οὐρανοῦ, ἅπαξ δὲ εἰς τὸν παράδεισον. τὸ [*](Ö316) γάρ »οἶδα ἁρπαγέντα τὸν τοιοῦτον ἕως τρίτου οὐρανοῦ« ἰδίως ἀποκάλυψιν αὐτῷ κατὰ τὸν τρίτον ἀναληφθέντι οὐρανὸν πεφηνέναι συνίστησι·

τὸ δὲ »καὶ οἶδα« πάλιν ἐπιφερόμενον »τὸν τοιοῦτον ἄνθρωπον, εἴτε ἐν σώματι εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος, <ἁρπαγέντα> εἰς τὸν παράδεισον« ἑτέραν αὐτῷ πεφανεφῶσθαι κατὰ παράδεισον ἀποκάλυψιν δείκνυσι. δείκνυσι.

τεπετισ10 μὸς οὖν ἐστι καὶ τραγικολογία τὸ καταβάλλεσθαι λέλειν τὰς ψυχὰς ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ διαβαίνειν τοῦ πυρὸς τὰς πηγὰς καὶ τὰ ὕσατα τὰ ὑπὲρ τὰ νῶτα τοῦ στερεώματος, εἰς καθ’ Μ’ ἡμᾶς φερομένας κόσμον.

ἐπεὶ μηδὲ ὁ ’Αδὰμ ἐκ τῶν οὐπανῶν ἐξεβλήθη, ἀλλὰ ἀπὸ τοῦ κατὰ ἀνατολὰς ἐν Ἑδὲμ πεφυτευμένου παραδείσου. οὐ γὰρ πρὸ τῆς ἐν σωματώσεως τὸ παράπτωμα, καθάπερ ἐδείξαμεν ἱκανῶνς, οὐδ’ αὖ τὸ σῶμα παγὶς τοῦτοἀλλὰ μετὰ τὴν εἰς τὸ σῶμα σύμφυσιν τῆς ψυχῆς γίγνεται τὸ παράπρωμα, ὄτι τὸ συναμφότερον ὁ ἄνθρωπος καὶ ἡ ἐκ τοῦ παραδείσου κατάπτωσις ἐνθάδε.

ὁ δὲ ὅλως οὑ προσέσχεν ἐπιμελέστερον, ’Αγλαοφῶν, τῷ λόγῳ, ἀλλὰ διετείνατο περὶ πραγμάτων διανόησιν οὐκ ἐχοντων ἀκίνδυνον, ἐπιχειρήσας κατὰ τὰς δόξας ἐξηγήσασθαι τῶν φαύλων τὸν ψαλμόν, περὶ ὦν λέγειν πλείω παρήσομεν.

48. Βούλομαι γάρ, ἐπειδὴ ἄπαξ εἰς τὸ διευθῦναι τὴν μοχθηρίαν αὐ τῶν ηκαμεν, πογυμνῶσαι καὶ ταυτης αυτοῖς τῆς προφητειας την προφασιν· »ἐδοκίμασας ἡμᾶς ὁ θεός· ἐπύφωσας ἡμᾶς, ὡς πυροῦται τὸ ἀργύ [*](24 Psal. 65, 10) [*](M U S 1 λέγω M < S 1 f καὶ οἰδα — χωρὶς σώματος] u. bald daratif 3 3 < M Ι vor δὶς + und S 5 οἶδα + er sagt S Ι τὸν τοιοῦτον < S — Πεφηνέναι] die erste Offenbarung S 6 οὐρανὸν < U 7 καὶ < S ἐπιφερόμενον < S 7f ἄνθρωπον — τοῦ σώματος < S 8 < Ι αυθις ἐτέραν M 8 f αυθις — τὸν παράδεισον < S 9 δείκνυσι < S 9 ρατισμὸς M 10 καὶ τραγικολογία < S Ι τραγικαιολογία M 10 f ἐκ οὐρανῶν] aus dem dritten Himmel S 11f τὰ ὑπὲρ — στερεώματος] die oberen S 13 f κατὰ — πεφυτευμένου < S 15 ἐδιδάξαμεν M Ι ἱκανῶς < S Ι αυ] < S 16 συμφυεῖν M Ι γίνεται MU 17 f ὅτι τὸ — ἐνθάδε < S τοῦτο U 18 — 21 ὁ δὲ ὅλως — παρήσομεν] dieses nun lassend, ο Aglaophon S 19 ἀκίνδυνον < U 19 f ἐπιχείρησιν U 22 γάρ < S 22 f ἐπειδὴ φασιν] euren Irrtum, welchen ihr habt über dies Psalmivort, durch das ändnis überführen S 23 ἥκομεν U Ι καὶ ταύτης] κατ’ αὐτῆς Μ 21 vor ἐπύρωσας + καὶ U)

δοκιμασθέντες διαρκῶς οἱ μάρτυπες ἐν ταῖς κατὰ τοὺς πειρασ- μοὺς τῶν βασάνων προσβολαῖς (τὰ πολλὰ γὰρ εἰς τὴν καθ’ ἡμᾶς προφητεῖαι πίστιν πληροῦνται) καὶ εὐκλεῶς καὶ ἐρρωμενέστατα διαθλήσαντες εὐχαριστοῦσι, τό »ἐδοκίμασας ἡμᾶς« λέγοντες τῷ θεῷ, ὡς ἴνα τὴν δόξαν παρ’ αὐτῷ κτήσωνται μείζονα, διὰ πολλῶν αὐτοὺς ἥλεγξε πόνων, τὸν ἀληθῶς ’Ολυμπιακὸν ἀγῶνα νικήσαι προθείς.

καὶ ἑπισκέψασθε ὡς ὡς τούτοις συνῳδὰ σαφῶς τοῖς λόγοις περὶ μαρτύρων καὶ ὁ Σολομῶν ἀναφθέγγεται (οὐ γὰρ ἀμάρτθρος ὁ λόγος καὶ ἄλλων γραφῶν ὄτι »ὁ ἐπείρασεν αὐτοὺς καὶ ηὖρεν αὐτοὺς ἀξίους ἑαυτοῦ·

ὡς χρυσίον ἐν χωνευτηρίῳ ἐδοκίμασεν αὐτοὺς καὶ ὡς ὁλοκάρπωμα εὐωδίας προσεδέξατο αὐτοὺς καὶ ἐν καὶρῷ ἐπισκοπῆς αὐτῶν <ἀναλάμψουσιν>«· πρόσθεν εἰπών »καὶ γὰρ ἐὰν ἐν ὄψει ἀνθρώπων κολασθῶσιν, ἡ ἐλπὶς αὐτῶν ἀθανασίας πλήρης καὶ ὁλίγα παιδευθέντες μεγάλα εὐεργετηθήσονται«.

ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ ݲ ψαλμῷ τό »εἰ μὴ ὅτι κύριος ἦν ἐν ἡμῖν, ἐν ἐπαναστῆναι ἀνθρώπους ἐφ’ ἡμᾶς, ἄρα ζῶντας ἂν κατέπιον ἡμᾶς· ἄρα τὸ ὕδωρ κατεπόντισεν ἡμᾶς· χείμαρρον διῆλθεν ἡ ψυχὴ ἡμῶν, ἄρα διῆλθεν ἡ ψυχὴ ἡμῶν τὸ ὕδωρ τὸ ἀνυπόστατον. εὐλογητὸς κύριος, ὂς οὐκ ἔδωκεν ἡμᾶς εἰς θήραντοῖς ὀδοῦσιν αὐτῶν. ἡ ψυχὴ ἡμῶν ὡς στρουθίον ἐρρύσθη ἐκ τῆς παγίδος τῶν θηρευόντων. ἡ παγὶς δυνετρίβη, καὶ Ι ἡμεὶς ἐρρύσθημεν«, οἱ μάρ- τυρές εἰσιν οἱ ψάλλοντες.

δύο δὲ τῶν καλλινίκων οἱ χοροὶ ματρύρων, εἶς μὲν τῆς διαθήκης τῆς καινῆς, θάτερος δὲ τῆς παλαιᾶς, ἀντίφθογγον ὕμνον συμφώνως τῷ ὑπερμάχῳ θεῷ καὶ βασιλεῖ τῶν ὅλων ἀναπέμποντες· [*](4–11 Weish. Sal. 3, 5–7 — 11–13 Weish. Sal. 3, 4f 123, 27) [*](M U S 1 δοκιμασθέντες + denn S 1f ἐν ταῖς κατὰ — προσβολαῖς] u. durch viele Qualen hindurchgegangen S 2f τὰ πολλὰ — διαθλήσαντες < S Ι εἰς τὴς — ἐστι καθ’ καθ’ ἐν προφητείαις· πίστει γὰρ M 3 εὐκλεῶς] εὐσεβῶς U 4 τῷ θεῷ] ο Gott S Ι ὡς] ὅς U 5 παρ’ αὐτῷ < S 6 προλθεὶς M Ι ἐπισκέψασθε] siehe aber nmi S Ι ἐπισκήψασθαι M Ι ὡς + dir S, lies ὥς <τοι> ? * 7 σαφῶς < S Ι περὶ μαρτνριῶν M < S Ι Σαλομῶν M 8 οὐ γὰρ < S 9 ευρεν U χρυσὸν χρυσὸν U 11 καὶ ἐν καιρῷ — αὐτῶν < S Ι εἰπών] und bald darauf S 11 f καἰ γὰρ — πλήρης < S 13 μεγάλα θήσονται] werden sie sehr selig gemacht uerden S 14 ρݲκݲγݲ < S Ι τό U wieder S 14 f ἀνθρώπους] Feinde S 15 f ἄρα τὸ — κατεπόντισεν ἡμᾶς < U — 19 τῶν — τῶν θηρευόντων < S 19 vor ἡ παγὶς bald darauf S 19f οἱ μάρτυρες — ψάλλοντες < S 22 ὑπερμάχῳ u. καὶ τῶν ὅλων < S)