Panarion (Adversus Haereses)

διὰ τοῦτό φησιν »ὁ πατήρ μου μείζων μου ἐστί« καί »ἵνα σὲ γινώσκωσι τὸν μόνον ἀληθινὸν θεὸν καὶ ὃν εἀπέστειλας Ιησοῦν Χριστόν«· οὐχ ὅτι οὐκ ἔστιν ὁ υἱὸς ἀληθινὸς θεός, ἀλλ᾿ ἵνα εἰς μίαν ἑνότητα ἀγάγῃ τὴν τῆς τριάδος ὀνομασίαν καὶ ἐκκλείσῃ τὴν διάνοιαν τῶν ἀθρώπων ἀπὸ πολυθεΐας εἰς μίαν θεότητα.

8. Ἐὰν δὲ νομίσῃ ὁ πλανηθεὶς τὴν διάνοιαν Ἄρειος τὸν ἕνα μόνον λέγεσθαι ἀληθινὸν θεὸν τουτέστι τὸν πατέρα, τὸν δὲ υἱὸν θεὸν μὲν εἶναι, οὐκ ἀληθινὸν δέ, πάλιν ἑτέρως τὸν τοιοῦτον διελέγχει, λέγων »ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον«, περὶ δὲ τοῦ πατρὸς ὄτι »φῶς ὁ θεός«·

καὶ οὐκ εἶπε »φῶς ἀληθινόν«, ἵνα ἐκ τοῦ »θεὸν ἀληθινόν« καὶ »φῶς ἀληθινόν« τὴν ἴσην θεότητα πατρὸς πρὸς υἱὸν καὶ υἱοῦ πρὸς πατέρα νοήσωμεν καὶ * ἀπὸ τοῦ τὸν πατέρα φῶς εἶναι καὶ τὸν υἱὸν θεὸν εἶναι, μὴ ἐπικεῖσθαι δὲ ἐνταῦθα ἀληθινόν.

οὐ γὰρ ἦν χρεία εἰπεῖν, μηδεμιᾶς ἀμφιλογίας οὔσης· ἀπὸ γὰρ τοῦ »θεός« καὶ »φῶς« ἡ μία τελειότης τῆς αὐτῆς γνησιότητος, πατρὸς πρὸς τὸν υἱὸν καὶ υἱοῦ πρὸς τὸν πατέρα, σαφῶς ἀπεφάνθη·

καὶ διαλέλυταί σου ἡ πᾶσα [*](1 Deut. 6,4 – 3 Jes. 41, 4; 44,6 – 4 Apok. 1,8 – 5 Eph. 4, 10; 1, 21 – 8 Jes. 41, 4; 44, 6 Apok. 1,8 – 9 Deut. 6,4 – 10 Ex. 3, 14 – 11ff vgl. Ancor. 2, 4ff; I 7, 20ff – 11 Joh. 14, 28 – 12 Joh. 17,3 16ff vgl. Ancoratus 4, 1ff; I 9,20ff Panrion h. 69, 32 – 19 Joh. 8, 12; 1, 9 – 20 I Joh. 1,5) [*](M U) [*](2 κύριος <U | οἱ <U 5 βλέπων Μ βλεπον ω U 6 καὶ1 <U 7 <τις> * 9 κύριος2 <U 10 * etwa <τὸν πατέρα μόνον εἶναι ἀληθινὸν θεόν, ἡ ἀλήθεια δειχθῇ> * | υἱὸν] Χριστὸν Μ 11 μείζον Μ 12 nach γινώσκωσι noch einmal + σε U 15 vor τῶν ἀνθρώπων + ἀπὸ Μ 16 Ἄρειος <Μ 18 εἶναι *] ὄντα Μ U | ἐλέγχει U 21 καὶ1 <U | ἵνα ἐκ τοῦ θεὸν ἀληθινὸν <Μ 23 * <μὴ πλανηθῶμεν> * 23f εἶναι] λέγεσθαι? * 24 vor ἀληθινὸν + ἠ(!) Μ 25 θεοῦ U 27 σαφῶς] τὸ φῶς Μ)

Ταύτην δὲ πάλιν τὴν αἵρεσιν ὡσπερεὶ λίβυν ἢ μόλουρον ἢ ἔλοπα ἢ ἕν τι τῶν ἑρπετῶν τῶν φοβερωωτάτων, οὐ μὴν δὲ δυναμένων διὰ δηγμάτων βλάπτειν ἀποσεισάμενοι καὶ δυνάμει τῆς ἁγίας τριάδος καταπεπατκότες, ἐπὶ τὰς ἑξῆς πάλιν προβαίνοντες αὐτὸν ἐπικαλεσώμεθα ἀρωγὸν τῆς ἡμετέρας πενίας τε καὶ βραχύτητος, <ὅπως > εἰς τὸ ἀξίως τὰ παῤ ἑκάστῃ λεγόμενά τε καὶ γινόμενα * καὶ τὴν τούτων ἀντίρρησιν ποιήσασθαι βοηθηθῶμεν.

Ὠριγένιοί τινες καλοῦνται, οὐ πανταχοῦ δὲ τοῦτο γένος ὑπάρχει, καθεξῆς δὲ οἶμαι τούτων τῶν αἱρέσεων καὶ αὕτη ἡ δηλουμένη <ἀνεφύη>.

καλοῦνται δὲ Ὠριγένιοι, οὐ πάνυ δὲ σαφῶς ἴσμεν τίνος ἕνεκα· εἰ ἀπὸ Ὠριγένους τοῦ Ἀδαμαντίου καλουμένου τοῦ συντάκτου ἢ ἄλλου τινὸς <ἔλαχον τὸ> εἶναι, ἀγνοῶ. ὅμως τοῦτο τὸ ὄνομα κατειλήφαμεν.

Ἡ αἵρεσις δέ, <ἢ> παῤ αὐτοῖς νομι[σ]τεύεται, ὥσπερ ἀπεικαζομένη μένη τῇ τοῦ Ἐπιφάνους <τοῦ> ἄνω μοι προδεδηλωμένου ἐν ταῖς κατὰ τοὺς Γνωστικοὺς αἱρέσεσι. γραφὰς δὲ οὖτοι ἀναγινώσκουσι διαφόρους καινῆς καὶ παλαιᾶς διαθήκης. ἀθετοῦσι δὲ γάμον καὶ οὐ παύεται ἀπ᾿ αὐτῶν ἡ λαγνεία. τινὲς δὲ ἔφασαν αὐτὴν περὶ Ῥώωμην καὶ Ἀφρι- [*](17f συντάκτου] vgl. Suidas II 1; 1282, 17 Bernhardy ὅθεν καὶ Συντακτικὸς ὠνομάσθη διὰ τὸ πεποιηκέναι πολλὰ βιβλία u. dazu Hieronymus c. Rufin. I 9; Migne 23, 404A pro eruditione qua polles et inclytus συντάκτης in occidente laudaris – 21 vgl. haer. 32, 3, 2ff; I 441, 19ff) [*](M U) [*](2 ἔστιν + τὸ U 3 <εἶς θεός> * καὶ <U 5 ὥσπερ Μ 8 πάλιν <U 9 <ὅπως> * 10 ἑκάστης Μ | * <διηγήσασθαί τε> * 11 βοηθηθῆναι U | Unterschrift κατὰ Σαβελλιανῶν μݲβݲ ἡ καὶ ξݲβݲ U 12 Überschrift: κατὰ Ὠριγενιανῶν τῶν πρώτων καὶ τῶν (τῶν καὶ U) αἰσχρῶν μݲγݲ ἢ καὶ ξݲγݲ Μ U 14 καλοῦνται τινὲς U | πανταχοῦ] παντὶ U 16 <ἀνεφύη> * 17 εὶ *] ἢ Μ U 18 <ἔλαχον τὸ> * 20 <ἣ> * | νομι[σ]τεύεται * 21 <τοῦ> * | ἄνω μοι] ἀνόμου Μ 24f τινὲς – γεγενῆσθαι < U; wohl vom Rand her an die falsche Stelle geratener Satz; hinter κατειληφαμεν Ζ. 19 einzuschieben ?)