Panarion (Adversus Haereses)

6. Εἰ δὲ χρεία εἰπεῖν καὶ περὶ τοῦ »ἐκοπίασεν Αἴγυπτος καὶ ἑμπορία Αίθιόπων, καὶ οἱ Σαβαεὶν ἄνδρες ὑψηλοὶ ἐπὶ δὲ διαβήσονται [καὶ τό »σὺ εἶ θεός καὶ οὐκ ῃδειμεν«] κὰι σοὶ δοῦλοι ἔσονται, καὶ πορεύσονται ἀπίσω σου δεδεμένοι χεροπέσαις καὶ ἐν σοὶ προσκυνήσουσι καὶ ἐν σοὶ προσεύξονται, ὅτι ἐν σοὶ θεός ἐστι καὶ οὐκ ἔστι θεὸς πλὴν σοῦ· σὺ γὰρ εἶ θεός. καὶ οὐκ ᾔδειμεν, ὁ θεὸς τοῦ Ἰσραὴλ σωτήρ«, λέξει δέ. »οὐχ ὁρᾷς, φησίν, ὅτι εἷς θεός ἐστιν.

ἐκ τῶν τοσούτων ἡρτῶν, ὧν ὑπεδείξαμεν«, οὐ νοῶν τὰ εἰρημένα, ἀλλὰ πανούργως περικόπτων τὰς γραφάς, λοξὰ μὲν διηγούμενος, ἀνθυπερβάτως δὲ εἰσάγων τοὺς λόγους, οὐκ ἀκολούθως καὶ περι πόδα φθέγγεται οὔτε καθ᾿ εἱρμὸν διηγεὶται ὁ Νόητος ἢ οἱ ἐξ αὐτοῦ Νοητιανοί [νοοῦσιν].

ὥσπερ γὰρ κακῷ κυνὶ ὄνομα Λέων <ἐπιτιθέασιν> καὶ τοὺς μησὲ ὅλως ὁρῶντας καλοῦσι πολὺ βλέποντας καὶ τὰς χολὰς γλυκείας φασὶ καὶ τὸ ὄξος μέλι τινὲς ἐπωνόμασαν καὶ τὰς Ἐρινύας Εὐμενίδας φασὶ και ὠνόμασαν, οὕτωνς καὶ οὗτος καὶ οἱ ἀπ᾿ αὐτοῦ, Νοήτου ἔχων ὄνομα,

ἀνόητος ὑπάρχειι καὶ οἱ ἐξ αὐτοῦ ἀνοητοῦντες, μηδὲ ὅλως τὴν ἀκολούθίαν ὧν τε φάσκει καὶ ὧν προβάλλονται νοοῦντες, ὡς καὶ [*](6 ff vgl. Hippolyt c. Noët. 4; S. 45, 16 ff Lagarde φησὶν γάρ »ἐκοπάσεν Αἤγυπτος καὶ ἐμπορία Αἰθίοπων καὶ οἱ Σαβαεὶμ« καὶ τὰ λοιπά, ἵνα εἤπῃ »σὺ γὰρ ὁ θεὸς τοῦ Ἰσραὴλ σωτήρ«, οὐ νοῶν τὸ προειρημένον· ὁπόταν γὰρ θελήσωσιν πανουργεύεσθαι, περικόπτουσι τὰς γραφάς· ὁλοκλήρως δὲ εἰπάτω καὶ εὑρήσει τὴν αἰτίαν πρὸς τινά λεγεται — 6 Jes. 45, 14 f — 17 ff vgl. Hellladius Chrestom. bei Photius cod. 279; p. 355 ὅτι τὂ μὴ λέγειν δ(??)σφημα πᾶσι τοῖς παλαιοῖς μὲν φροντὶς ἦν, μάλιστα δὲ τοῖς Ἀθηναίοις· διὸ καὶ τὸ δεσμωτήριον οἴκημα ἐκάλουν καὶ τὸν δήμιον κοινόν, τὰς δὲ Ἐριννύας Εὐμενίδας ἢ σεμν]ς θεάς, τὸ δὲ μῦσος ἄγος, τὸ δὲ ἄξος μέλι καῖ τὴν χολὴν γλυκεῖαν κτἑ. Μ U) [*](1 <ἑαυτῶν> Jül. 2 [ἢ δι᾿ ὅν τὰ πάντα]* 6 χρείν καὶ < U 7 ἐμπορία] ἐν πορεία Μ | οἱ < U | Σαβαεὶμ U 8 [καὶ τό· σὺ εἶ θεὸς καὶ οὐκ ᾔδειμεν] * | καὶ 3 + τὸ Μ 9 f καὶ ἐν σ(??)ὶ προσκυνήσουνι < U 11 ὁ < Μ 12 λέξει δὲ < U 12 f τοιούτων U 13 ὧς *] ὡς Μ U | mit οὐ νοῶν beginnt der Nachsatz 15 εἰσάγων] ἄγων Μ 16 [νοοῦσιν] * ; wegen des Folgenden aber wolh dafür einzusetzen <μᾶλλον δὲ ἀνόητοι> 17 γὰρ] γε U | <ἐπιτιθέασιν>* | ὅλως] ὄντως U 18 πολλὰ U | φάσκουσι U 20 καὶ οὗτος < Μ 22 τε < U | προβάλλεται Μ)

7. Ὁρᾶτε γάρ, ὦ ἄνδρες ἀδελφοί, πῶς ἀνώτερον ἄφη ἡ θεία γραφή, μᾶλλον δὲ αὐτὸς ὁ κύριος, ὡς ἔχει Ἠ ἀρχὴ τοῦ κεφαλαίου· ὅθεν καὶ δεικτέον ἐστἲ περὶ τῆς πάσης ἐν αὐτῷ κεφαλαίῳ ἀληθείας τε καὶ ὑποθέσεως ὅτι »ἐρωτήσατε με περὶ τῶν υἰῶν μου καὶ τῶν θυγατέρων μου, κὰι <περὶ> τῶν ἔργων τῶν χειρῶν μου ἐντείλασθέ μοι. ἐγὼ ἐποήσα, φησί.

τὴν γῆν καὶ ἄνθρωπον ἐπ᾿ αὐτῆς, ἐγὼ τῇ χειρί μου ἐστερέωσα τὸν οὐρανόν, ἐγὼ πᾶσι τοῖς ἄστροις ἐνετειλάμην, ἐγὼ ἤγειρα μετὰ δικαιοσύνης βασιλέα καὶ πᾶσαι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ εὐθεῖαι. οὗτος οἰκοδομήσει τὴν πόλιν μου κὰι τὴν αἰχμαλωσίαν ἐπιστρέψει, οὐ μετὰ λύτρων οὐδὲ μετὰ δώρων, εἶπε κύριος σαβαώθ«.

εἶτα λοιπόν »ἐκοπίασεν Αἴγυπτος καὶ Ἡ ἐμπορία Αἰθιόπων« καὶ τὰ ἑξῆς »ὅτι ἐν σοὶ ὁ θεός ἐστιν«.

ἐν τίνι δὲ φαίημεν ἀλλ᾿ ἢ ἐν τῇ ἐν τῷ πατρῴῳ Λόγῳ: καὶ γὰρ ἀλθῶς θεὸς Λόγος ὁ υἱὸς κὰι ἐν αὐτῷ Ὁ πατὴρ γινώσκεται, ὡς λέγει »ὁ ἑμρακὼς ἐμὲ ἑύρακεν τὸν πατέρα« καί »ἐγὼ ἐδόξασά σου τὸ ὄνομα ἐπὶ τῆς γὴς«.

εἶτα πάλιν »ἐγὼ ἤγειρα βασιλέα«. οὐχ ὁρᾷς ὅτι φωνή ἐστι πατρὸς ἰδιάζουσα ἡ ἐγείρασα ἐξ αὐτῆς τὸν ἀηθινὸν Λόγον βασιλέα ἐπὶ πάντας, τὸν [*](1 I Tim. 1, 7 — 3 ff vgl. Hippolyt c. Noët. 4; S. 46, 6 ff Lagarde »ἐν σοί« οὖν φησιν »ὁ θεός ἐστιν«. ἐν τίνι δὲ ὁ θεὸς αλλ᾿ ἢ ἐν Χριστῷ Ἰησοὺ τῷ πατρῴῳ Λόγῳ καὶ τῷ μυστηρίῳ τῆς οἰκονομίας; — 16 Joh. 14, 9 — 17 Joh. 17, 4 — 18 ff vgl. Hippolyt c. Noët. 4; s. 46, 8 ff Lagarde περὶ οὗ πάλιν δεικνύων τὸ κατὰ σάρκα αὐτοῦ σημαίνει »ἐγὼ ἤγειρα αὐτὸν μετὰ δικαιοσύνης κὰι πᾶσαι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ εὐθεῖαι«. τί οὔν; περὶ τίνος μαρτυρεῖ πατήρ; περὶ τοῦ υἱοῦ πατὴρ λέγει »ἐγὼ ἤγειρα αὐτὸν μετὰ δικαιοσύνης«. ὅτι δὲ πατὴρ ἤγειρεν αἱοῦ τὸν υἱὸν ἐν δικαιοσύνῃ, μαρτυρεῖ ὁ ἀπόστολος Παὐλος λέγων »εἰ δὲ τὸ πνεῦμα Ἰησοῦν ἐκ νεκρῶν ζωοποιήσει καὶ τὰ θνητὰ σώματα ὑμῶν διὰ τοῦ ἐνοικοῦντος αὐτοῦ πνεύματος ἐν ὑμῖν«. ἰδοὺ συνέστηκεν τὸ διὰ τοῦ προφήτου εἰρημένον »ἐγὼ Μ U) [*](1 πληροῦται Μ 3 ἔφη] εἰπεν U 5 ἐστὶ τῆς] ἐπὶ U 7 μου 1 < U | <περὶ> * 12 οὐδὲ] οὐ U 13 αἱ ἐμπορίαι U 15 λόγος < U 18 vor ἰδιάζουσα + ἡ U 19 ἐγείρουσα U | ἐξ αὐτῆς = sofort)