Panarion (Adversus Haereses)

3. Παντὶ δὲ τῷ τὸν νοῦν εἰς θεὸν * κεκτημένῳ καὶ ἐν θείᾳ γραφῇ καὶ ἐν πνεέυματι ἁγίῳ κατηυγασμένῳ εὐθυέλεγκτος ὁ αὐτῶν λόγος καὶ πάσης ἀνοίας ἔμπλεως φανεῖται.

τὀλμης γὰρ τὸ ἔργον καὶ τυφλώσεως * ἡ διάνοια φάσκουσα τὸν αὐτὸν πατέρα ὄντα καὶ τὸν αὐτὸν αὐτὸν υἱὸν καὶ τὸν αὐτὸν πεπονθότα· ὡς καὶ ἀπ᾿ ὀρθοῦ λογισμοῦ καὶ εὐλόγου κριθήσονται οἱ τὰ τοιαῦτα φάσκοντες.

πῶς γὰρ εἴη πατὴρ ὁ αὐτὸς καὶ υἱὸς ὑπάρχων; εἰ γὰρ υἱὸς ὑπάρχει, πάντως που τινὸς υἱὸς εἴη, ἀφ᾿ οὖπερ γεγέννηται.

εἰ δὲ πατήρ ἐστιν, ἑαυτὸν γεννᾶν ἀδύνατον. πάλιν δὲ τὸ καλούμενον υἱὸς ἑαυτὸν οὐκ ἐγέννησεν, ἀλλὰ ἐκ πατρὸς γεγέννηται. καὶ ὦ τῆς τῶν ἀνθρώπων πολλῆς φρενοβλαβείας καὶ ἀκατορθώτου λογισμοῦ.

ἔστι γάρ, ἔστιν τὸ εὔλογον οὐχ ὡς οὖτοι δοξάζουσιν, ἀλλ᾿ ὡς ἡ ἀλήθεια διὰ τῆς θείας γραφῆς ἡμῖν ὑποδείκνυσιν. εὐθὺς γὰρ φάσκει ὁ κύριος λέγων· »ἰδοὐ, συνἠσει ὁ παῖς μου ὁ ἀγαπητός, ὄν ᾐρέτισα, ὄν ἠγάπησεν ἡ [*](1 Röm. 9,5 — 13ff vgl. Hippolyt c. Noët. 3; S. 45, 4ff Lagarde ὁρᾶτε, ἀδελφοί, τῶς προπετὲς καὶ τολμηρὸν δόγμα παρεισήνεγκαν, ἀναισχύντως λέγοντες· αὐτός ἐστι Χριστὸς ὁ πατήρ, αὐτὸς υἱός, αὐτὸς ἐγεννἠθη, αὐτὸς ἔπαθεν, αὐτὸς ἑαυτὸν ἤγειρεν. ἀλλ᾿ οὐχ οὔτως ἕχει· αἱ μὲν γραφαὶ ὀρθῶς λέγουσιν — 24 Jes. 42, 1 Matth. 12, 18) [*](M U ) [*](1 φάσκων <U | ὦν 1] ὡς Μ 2 δὲ + <τοῦτο>?*, vgl. Hipp. 3 τοῦτον τὸν] τὸν αὐτὸν?* 5 μονοτύπως + <εἰσηγησάμενος>?* | θεὸν <U 11 * <ἐρρωμένον>* 13 ἔμπλεως, ο νοη erster Hand U | φαίνεται U 14* <μεστὴ>* 15 τὸν 1 <Μ | ἀπὸ U 16 καὶ εὐλόγου < U 18 που*] τοῦ MU | ἀφ᾿ οὖ U 18—20 εἰ δὲ πατὴρ—ἐκ πατρὸς γεγέννηται <Μ 19 δὲ *] γὰρ U 21 ἀκατορθότου Μ | ἔστιν < U 24 παῖς] υἱὸς U)

καὶ ὁρᾷς πῶς φωνὴ μὲν πατρὸς δείκνυσι σύσει υἱόν, ἐφ᾿ ᾦ καὶ τὸ πνεῦμα αὐτοῦ τίθησιν.

εἶτα δὲ αὐτὸς ὁ μονογενής φησι »δόξασόν με, πάτερ, ἐν τῇ δόξῃ ᾖ εἶχον παρὰ σοὶ πρὸ τοῦ τὸν κόσμον γενέσθει«. ὁ δὲ λέγων »πάτερ, δόξασόν με« οὐχ ἑαυτὸν πατέρα καλεῖ, πατέρα δὲ τὸν αὐτοῦ γινώσκει.

πάλιν δὲ ἐν ἄλλῳ τόπῳ »ἦλθε φωνὴ ἀπ᾿ ούρανοῦ, οὖτός ἐστιν ὁ υἱός μου, αὐτοῦ ἀκούσατε«. καὶ οὐκ εἶπεν »ἐγώ εἰμι ὁ υἱός μου, ἐμοῦ ἀκούσατε«, οὐδὲ πάλιν »γέγονα υἱάς«, ἀλλά » οὖτος ὁ υἱός μου, αὐτοῦ ἀκούσατε«.

καὶ τῷ εἰπεῖν »ἐγὼ καὶ ὁ πατήρ μου ἔν ἐσμεν«, οὐκ εἶπεν »ἐγὼ καὶ ὁ πατήρ μου εἶς εἰμι«, ἀλλά » ἐγὼ καὶ ὁ πατήρ μου ἔν ἐσμεν«. τὸ δὲ »ἐγὼ καὶ ὁ πατήρ«, ὅντος τοῦ ἄρθρου τοῦ »ὁ« καὶ τοῦ »καί« ἀνὰ μέσον, σημαίνει πατέρα φύσει πατέρα καὶ υἱὸν φύσει υἱόν.