Panarion (Adversus Haereses)

πλάττουσι δὲ ἑαυτοῖς καὶ βίβλους ἐπιπλάστους, ἱαυτοὺς ἀπατῶντες.

Ἐξ αὐτῶν δὲ τῶν ῥητῶν ἡ αὐτῶν ἀνατροπὴ γίνεται. ὡς γὰρ λέγει περὶ τοῦ κυρίου ὁ Δαυὶδ προφητεύων, κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ ἱερέα αὐτὸν καθίστασθαικ, ἐν ταὐτῷ ἔσεσθαι τὸν Χριστὸν ἱερέα διηγεῖται ἡ θεία γραφή.

εὑρίσκεται δὲ εὑθὺς λέγων * »ἀφομοιούμενος τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ μένει ἱερεὺς εἰς τὸ διηνεκές«. εἰ δὲ ἀφομοιοῦται τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ, οὐκ ἴσος τυγχάνει τῷ υἱῷ τοῦ θεοῦ.

πῶς γὰρ δύναται τὸ δοῦλον εἶναι ἴσον τῷ δεσπότῃ; ὁ μὲν γὰρ Μελχισεδὲκ ἄνθρωπος ἦν, τὸ δέ »᾿απάτωρ, ἀμήτωρ« οὐ διὰ τὸ μὴ ἔχειν αὐτὸν πατέρα ἢ μητέρα λέγεται, ἀλλὰ διὰ τὸ μὴ ἐν τῇ θείᾳ γραφῇ

κατὰ τὸ φανερώτατον ἐπωνομάσθαι. πολλοὺς γὰρ ἐφαντασίασε τὰ βαθύτατα τῆς θείας γραφῆς καὶ ἔνδοξα καὶ ὑπεραίροντα διάνοιαν ἀνθρωπίνης φύσεως. οἱ μὲν γὰρ ἐν τῇ Πέτρᾳ τῆς Ἀραβίας, τῇ Ῥοκόμ τε καὶ Ἐδὼμ καλουμένῃ, τὸν Μωυσέα διὰ τὰ θεοσήμεια θαυμάζοντες προσκυνεῖν τὴν αὐτοῦ ποτε εἰκόνα ἀνατυπωσάμενοι † προσεκύνουν πεπλανημένοι, οὐ τοῦ δικαίου αἰτίου αὐτοῖς γενομένου, ἀλλὰ τῆς πλάνης αὐτῶν διὰ τοῦ δικαίου ἐν τῇ ἀγνοίᾳ φαντασίαν πράγματος αὐτοῖς συναγούσης.

ἐν δὲ τῇ Σεβαστείᾳ τῇ ποτὲ Σαμαρείᾳ καλουμένῃ, τὴν θγατέρα Ἰεφθάε θεοποιήσαντες ἔτι ταύτῃ τελετὴν κατ᾿ ἔτος ἄγουσιν.

οὕτω καὶ οὖτοι ἀκούοντες τὰ ἔνδοξα καὶ σοφὰ τῆς γραφῆς ῥήματα εἰς ἀνοησίαν ἐξέτρεψαν καὶ εἰς ὑπέρογκον διάνομιαν ἀρθέντες τὴν ὁδὸν τῆς ἀληθείας κατέλιπον, καὶ μύθους ἑαυτοῖς πλασάμενοι κατὰ πάντα ἐλεγχθήσονται.

2. Καὶ γὰρ παρά τισι τοῦ Μελχισεδὲκ ὁ πατήρ τε καὶ ἡ μήτηρ [*](2 Psal. 109, 4 – 4 Hebr. 7,3 – 12f Eusebius Onomastica sacra S. 142, 7 Klostermann vgl. Panarion haer. 4,1,9; I 180, 16 de mens. ac pond. 71; S. 204, 51ff Lagarde — 13ff über den Mosesbach von Petra und seine Gleichsetzung mit dem Haderwasser von Kades vgl. Dalman, Petra I 3f 42f II 7f – über die Verehrung vergotteter Könige bei den Nabatäern ebda I 52 – 17 vgl.l Panarion haer. 78, 23,1 – 23ff andere Namen bei anderen Kirchenvätern: Ps. Athanasius hist. de Melchised. Migne 28, 525 A Μελχὶ δὲ ἔσχε γυναῖκα, κατὰ τὸ ὄνομα αὐτῆς Σαλύμ, ἔτεκε δὲ αὐτῷ δύο υἱούς, ἕνα καλούμενον τὸν Μελχὶ καὶ ἕτερον Μελχισεδέκ Cedrenus hist. comp. Migne 121,77 A f Μελχισεδὲκ παρθένος ἱερεὺς ἀγενεαλόγητος . . . υἱὸς δὲ ἦν ὁ Μελχισεδὲκ Σίδου βασιλέως υἱλοῦ Αἰγύπτου, ὃς καὶ κτίζει Σιδῶνα πόλιν. ἀπάτωρ δὲ καὶ ἀμήτωρ καὶ ἀγενεαλόγητος λέγεται διὰ τὸ μὴ ἐξ Ἰουδαϊκῆς γενεᾶς κατάγεσθαι Ps. Ephrem Schatzhöhle S. 27ff Bezold heiβen die Eltern Malchl u. Jozadak) [*](Μ U ) [*](3 ἐν ταὐτῷ ἔσεσθαι <Μ | vor ἱερέα2 + <ἀληθῶς>? * 4 * <ὁ Παῦλος> Öh. 6 τοῦ2 <Μ 9 λέγεται <Μ 12 ἐν τῆ Ἀραβία τῆ πετρέων U | τῇ2 <U 13 Ῥοκὸμ τὸ Μ Ῥωκώμ τε U Ρεκὲμ Eusebius u. Epiph. de mens. ac pond. 13f θαυμάζοντες] θεὸν νομίζουσι U 14 προσκυνοῦσι u. + τε U 14f ἀνατυπωσάμενοι — πεπλανημένοι] ἣν ἀνατυπωσάμενοι ἀπεπλανήθησαν U 14 † προσεκύνουν] etwa ἐπεχείρουν * 15 αὑτοῖς αἰτίου U 16 αὐτῶν] αὐτοῖς U 17 αὐτοῖς <Μ 18 ταύτην Μ 19 σοφὰ καὶ ἔνδοξα U 20 εἰς2 <Μ )

Σαλὴμ δὲ ἡ πόις ἐκαλεῖτο, περὶ ἦς ἄλλος ἄλλως ἐξέδωκε καὶ ἄλλος ἄλλως. οἱ μὲν γάρ φασιν αὐτὴν εἶναι τὴν νῦν Ἰερουσαλὴμ καλουμένην, ποτὲ δὲ Ἰεβοὺς λεγομένην, ἄλλοι δὲ ἔφασαν ἄλλην τινὰ Σαλὴμ εἶναι ἐν τῷ πεδίῳ Σικίμων, κατάντικρυ τῆς νυνὶ Νεαπόλεως οὕτω καλουμένης.

εἴτε οὖν ἐντεῦθεν ἢ καὶ ἐκεῖθεν (οὐ μακρὰν <γὰρ> ἀλλήλων ἀφεστήκασιν οἱ τόποι) ὅμως ἡ ὑπόθεσις δηλοῖ τὸ ἔργον. »ἐξήνεγκε«, γάρ φησι, τῷ Ἀβραὰμ ἄρτους καὶ οἶνον, καὶ ἦν ἱερεὺς τοῦ ὑψίστου κατ᾿ ἐκεῖνον τὸν χρόνον«, ὃς εὐλόγησε τὸν Ἀβραὰμ καὶ δεκάτην ἔλαβε παρ᾿ αὐτοῦ.

ἔδει γὰρ τὸν ἱερέα τοῦ ὑψίστου παρὰ δούλου θεοῦ τιμηθῆναι, καὶ πρῶτον μὲν τὸν Ἀβραὰμ προσενέγκαι τῷ ἐν ἀκροβυστίᾳ ἱερεῖ ἑρουργοῦντι, ἐπειδὴ ἐξ αὐτοῦ [*](4 Σαυὴ vgl. Gen. 14,5 Eusebius-Hieronymus Onomasticon S. 150,21 Klostermann – 5ff vgl. de mens. ac pond. 74, 3; 205, 81ff Lagarde – 6 Jo9sephus ant. Jud. I 10,2; § 180 Naber Theophilus ad autol. II 31 – 7 Jul. Africanus im Chron. pasch. Migne 92, 177 B Eusebius-Hieronymus Onomasticon S. 152, 4f Klostermann – 11 vgl. Gen. 14, 18 ) [*](M U 2–5 Zacharias Rhetor I 3; S. *12, 33ff Ahrens-Krüger: indem aber Epiphanios, Bischof von Kypros, ein Buch gegen die Häresie der Melchisedekiten verfaβte, belehrte er darin, sich verteidigend, den Aristokrates (?), ihm sei ein Gesicht erschienen, daβ die Mutter des Melchisedek Saltiel geheiβen habe und sein Vater Heraklas und daβ er aus dem Volk der Kanaanäer gevesen sei; aus Zacharias Rhetor schöpfen die Syrer Bar Seroswai, Ba Bahlul und Bar Ali (Payne Smith, Thes. syr. Sp. 343. 1054), sowie die sog. arabische Genesiscatene (John Gregory in den Critici sacri. London 1660. VII 1203f = Lagarde, Mat. z. Gesch. Krit. des Pent. II 8, 89, 9 u. S. 90, 25f)) [*](2 τοῦτο <U | Ἡρακλᾶν U Zach. Rhet.] Ἡρακλαάμ Μ Heraclim Syr. u. cat. Arab. | τινὰ <U | τὸν <U 3 Ἀσταρὼθ U Saltiel Zach. Rhet. u. die von ihm abhängigen Zeugen | Ἀστερίαν U | ἦν δὲ οὖτος] οὖτος δὲ Μ 3f ἐξ ἑνὸς τῶν υἱῶν] υἱὸς U 4 τῶν2 <U | ἐν—πεδιάδι] ἐν τῇ τῆς Σάβης πεδιάδι U 6 λέγουσιν U | εἶναι <U 7 λεγομένην] καλουμένην Μ 8 καταντικρὺς U 9 οὕτω <U 10 <γὰρ> * | διεστήκασιν U 12 ηὐλόγησε U 15 προσενέγκας Μ | προσενέγκαι +<δεκάτην>? * | vor ἐπειδὴ + καὶ U)

πρὸς τὸ μὴ αὐχοῦσαν τῆν περιτομὴν ἐπὶ τῇ ἱερωσύνῃ δύνασθαι ἀντιλέγειν τῇ τῆς ἁγίας θεοῦ ἐκκλησίας ἱερωσύνῃ, τῇ μὴ παρατηρουμένῃ σαρκὸς περιτομὴν ἢ ἀκροβυστίαν, ἔχουσαν δὲ τὴν μείζονα καὶ τελειοτάτην περιτομήν, τὸ λουτρὸν τῆς παλιγγενεσίας.