Panarion (Adversus Haereses)

5. Eἶτα ὁ αὐτός φησι πάλιν Θεόδοτος ὅτι »καὶ Ἠσαΐας περί αὐτοῦ ἔφη ὄτι ἄνθρωπός ἐστιν, οὔτως εἰπών· ὄτι ἄνθρωπος εἰδὼς φέρειν μαλακίαν· καὶ εἴδομεν αὐτὸν ἐν πληγῇ καὶ ἐν κακώσει καὶ ἠτιμάσθη καὶ οὐκ ἐλογίσθη«. ἀλλὰ οὐκ οἶδε πῶς πάλιν ἐλέγχεται ὁ κτηνήδης.

ἐν αὐταῖς γὰρ ταῖς λέξεσιν Ἠσαΐας οὔτως εἶπεν »ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη, καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείραντος αὐτὸν ἄφωνος· οὔτως οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα αὐτοῦ· ἐν τῇ ταπεινώσει αὐτοῦ ἡ κρίσις αὐτοῦ ἤρθη«.

εἶτά φησιν »τὴν γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγήσεται, ὄτι αἴρεται ἀπὸ ἀνθρώπων ἡ ζωὴ αὐτοῦ«, καὶ οὐκ εἶπεν »αἴρεται ἡ ζωὴ <ἀπ᾿> αὐτοῦ«, ἀλλά »ἀπὸ ἀνθρώπων«.

ἀεὶ γὰρ ὁ Λόγος ζῶν ἐστιν ὑπάρχων τε καὶ τὸ ζῇν ἀφ᾿ ἑαυτοῦ ἔχων καὶ ζωὴν τοῖς αὐτὸν ἠγαπηκόσι διδούς· ἐξ ἀνθρώπων μὲν ἡ ζωὴ αὐτοῦ ἤρθη, * ἀφ᾿ ἑαυτοῦ ζωὴ ὤν. »ζῶν γὰρ ὁ Λόγος« καὶ πᾶσι ζωὴν παρέχων τοῖς ἐπ᾿ αὐτὸν ἐλπίσασιν ἐν ἀληθείᾳ. καὶ τό »τὴν γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγήσεται;«

*. εἰ ἦνθρωπος ψιλὸς ἀπὸ Μαρίας γεγεννημένος, εὐδιήγητος ἄρα ἦν ἡ αὐτοῦ γέννησις. ἐπειδὴ δλε ἐστι πρὸ τοῦ Δαυὶδ <καὶ> πρὸ τοῦ Ἀβραάμ, —

»Άβραὰμ γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν, φησίν, ἐπεθύμησεν ἰδεῖν τὴν ἡμέραν μου, καὶ εἶδε καὶ ἐχάρη«· εἶτα αὐτῶν θαυμαζόντων καὶ λεγόντων »πεντήκοντα ἔτη οὔπω ἔχεις, καὶ τὸν Ἀβραᾶμ ἑώρακας;«, ἐλέγχων Θεόδοδοτον καὶ τοὺς ἀπίστους καὶ ἐπαρνησιθέους Ἰουδαίους ἔφη »ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὄτι πρὸ Ἀβραὰμ ἐγώ εἰμι«.

ἦν γὰρ πρὸ Ἀβραὰμ ἀληθῶς καὶ πρὸ Νῶς καὶ πρὸ Ἀδᾶμ καὶ πρὸ τοῦ κόσμου καὶ πρὸ οὐρανοῦ καὶ πρὸ τοῦ χρόνου τοῦ κόσμου καὶ πρὸ πάντων τῶν κτισμάτων, ἄχρονος ὤν, —

διὸ καὶ ἄφραστος καταγγέλλεται ὑπὸ τοῦ ἁγίου πνεύματος διὰ Ἠσαΐου ὄτι »τὴν γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγήσεται; ὄτι αἴρεται ἐκ τῆς γῆς ἡ ζωὴ ἡ ζωὴ αὐτοῦ«.

Ἀλλά φησιν, »εἶπαν οἱ ἀπόστολοι ἄνδρα ἀποδεδειγμένον εἰς ὑμᾶς σημείοις καὶ τέρασι, καὶ οὐκ εἶπαν· θεὸν ἀποδεδειγμένον«.

ἐλέγχῃ δὲ πάλιν, Θεόδοτε, ὅτι πάλιν οἱ αὐτοὶ ἀπόστολοι ἐν ταῖς αὐταῖς Πρά- [*](2 Jes. 53, 3 — 5 Jes. 53, 7. 8a — Jes. 53, 8b — 13 Hebr. 4, 12 — 17 Joh. 8, 56 (eingemischt Matth. 13, 17) — 19 Joh. 8, 57 — 21 Joh. 8, 58 — 25 Jes. 53, 8b — 27 Act. 2, 22) [*](M U) [*](1 πάλιν φησὶ U | φασὶ Μ 2 φησὶν Μ | ὄτι <U 4 ἀλλ᾿ U 5 αὐταῖς] ταύταις Μ | Ἡασΐου Μ 9 ἀπὸ + τῆς γῆς τῶν U 9f καὶ οὐκ — αὐτοῦ<Μ 10 <ἀπ᾿>* | ἐστιν < U 11 τε < U | ἀφ᾿] ἐφ᾿ U 12 * <ζῇ δὲ ὡς θεός> * 13 γὰρ ὁ <Μ 15 * etwa <ἀδύνατον πληροῦσθαι εἰς ἄνθρωπον>* 16 <καὶ> * 17 φησίν hinter μου (Z. 18)M 23f καὶ πρὸ πάντων τῶν κτισμάτων *] πρὸ παντὸς καὶ τῶν κτισμάτων ΜU 24 ἄχρονος ὤν διὸ καὶ] διὸ ἄχρονος ὤν καὶ U | ἀφράστως Μ 27 εἶπον U 29 οἱ αὐτοῦ U | αὐταῖς ταῖς U)

6. Πάλιν δὲ προφασίζεται λέγων ὄτι »ἐφη περὶ αὐτοῦ ὁ ἀπόστολος ὄτι μεσίτης θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἄνθρωπος Χριστὸς Ἰησοῦς«,

καὶ οὐκ οἶδε πῶς πάλιν καθ᾿ ἑαυτοῦ ἐπεγείρει. ὁ γὰρ εἰπών »μεσίτης θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, <ἀνθρωπος> Χριστὸς Ἰησοῦς« αὐτὸς ἐσαφήνισε λέγων »προορισθέντος υἱοῦ θεοῦ ἐν δυνάμει κατὰ πνεῦμα ἁγιωσύνης ἐξ ἀναστάσεως νεκρῶν, τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ«, καὶ πάλιν »γενόμενος ἐκ γυναικός, γενόμενος ὑπὸ νόμον«.

τούτων δὲ ποιούμενος τῶν λέξεων τὴν ἀσφάλειάν φησιν »εἴπερ εἰσὶ λεγόμενοι θεοὶ πολλοὶ καὶ κύριοι πολλοί, ἡμῖν δὲ εἶς θεός, ἐξ οὖ τὰ πάντα, καὶ εἶς κύριος Ἰησοῦς Χριστός,

δι᾿ οὖ τὰ πάντα <καὶ ἡμεῖς εἰς αὐτόν>«. εἰ δέ »δι᾿ οὖ τὰ πάντα καὶ ἡμεῖς εἰς αὐτόν«, οὐκ ἄρα ψιλὸς ἄνθρωπος εἴη ὁ μονογενής, ἀπὸ Μαρίας <ὤν> κσὶ δεῦρο, οὐδὲ ἀπὸ σπέρματος ἀνδρός. ἐπεὶ πῶς τὰ πάντα δι᾿ αὐτοῦ ἠδύνατο εἶναι, τὰ πρὸ αὐτοῦ γενόμενα κατὰ τὸν σοῦ λόγον, εἰ ψιλὸς ἦν ἄνθρωπος; ἤ πῶς εἴη εἰς αὐτὸν τὰ πάντα τὰ πρὸ αὐτοῦ ἐπιγνωσθέντα καὶ γενόμενα; καὶ ἐκ πανταχόθεν ἐξέπεσεν ἡ τούτου ληρῳδία.

Ἑν αὐτῷ δὲ τῷ διαλόγω ἄμα τήν τε περὶ αὐτοῦ γνῶσιν εἰπόντες καὶ τὴν ἀνατροπὴν καθ᾿ ἑκάστην λέξιν, ὑπερβησόμεθα κατὰ τὸ ἔθος τῆς ἀκολουθιίας, ὤστερ τι μέρος ἑρπετοῦ ἔτι σκαρίζοντος τῇ τῆς ἀληθείας ἐλπίδι καὶ πίστει πεπαικότες καὶ ἀνελόντες, τάς <τε> ἑξῆς διασκοπήσωμεν καὶ περιβλέπεσθαι τὰς θηριωδεστάτας αἱρέσεις σπεύσωμεν.

Μελχισεδεκιανοὺς πάλιν ἕτεροι ἑαυτοὺς καλοῦσιν, ἀποσπασθέντες τάχα ἀπὸ τῶν Θεοδοτιανῶν καλουμένων.

οὖτοι τὸν Μελχισεδὲκ τὸν ἐν ταῖς γραφαῖς λεγόμενον δοξάζουσι, μεγάλην τινὰ δύναμιν ἡγούμενοι. εἶναι δὲ αὐτὸν ἄνων ἐν ἀκατονομάστοις τόποις καὶ <ἀληθ>ῶς εἶναι τοῦτον οὐ μόνον δύναμίν τινα, ἀλλὰ καὶ μειζότερον τοῦ Χριστοῦ τῇ

ἑαυτῶν πλάνῃ φάσκουσι. ΧΡιστὸν δὲ ἡγοῦνται ἁπλῶς ἐληλυθότα καὶ καταξιωθέντα τῆς ἐκείνου τάξεως, δῆθεν ἐκ τοῦ ῥητοῦ τοῦ εἰρημένου »σὺ εἶ ἑρεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ«· ὡς εἶναι αὐτόν, φησίν, ὑποδεέστερον τοῦ Μελχισεδέκ. εἰ μὴ γὰρ ἦν ἐν δευτέρᾳ τινὶ εἰσαγωγῇ κείμενος, οὐκαν τῆς ἐκείνου τάξεως ἐπεδέετο. περὶ είσαγωγῇ κείμενος, οὐκ ἂν τῆς ἐκείνου τάξεως ἐπεδέετο.

Περὶ αὐτοῦ δὲ τοῦ Μελχισεδέκ φασιν ὅτι »ἀμήτωρ, ἀπάτωρ, ἀγενεαλόγητος« <ἐγένετο>, ἐκ τῆς πρὸ Ἑβραίους τοῦ ἁγίου Παύλου ἐπιστολῆς παριστᾶν βουλόμενοι.

πλάττουσι δὲ ἑαυτοῖς καὶ βίβλους ἐπιπλάστους, ἱαυτοὺς ἀπατῶντες.