Panarion (Adversus Haereses)

ἡμεῖς δὲ οὐκ ἀνάγκην ἐπιτιθέαμεν, ἀλλὰ παραινοῦμεν μετὰ συμβου- [*](9 Matth. 19, 21 — 15 vgl. Didaskalia II 2, 2; S. 34,1 Fun,k (S. 14,16f Flemming-Achelis) — 19ff vgl. Apollonius bei Eusebius V 18, 2; S. 472, 19 Schwartz οὗτός ἐστιν ὁ διδάξας λύσεις γάμων Tertullian de pudic. 1; S. 222, 1ff Reifferscheid nobis . . . nec secundas quidem post fidem nuptias permittitur nosse . . . ideo durissime nos infamantes (lies: nos infamant <quod sequent>es) paracletum disciplinae enormitate digamos foris sistimus de monogamia 1 unum matrimonium novimus sicut unum deum 14 noxa prophetia (sc. abstulit) secundum matrimonium adv. Marc. I 29 Hieronymus ep. 41, 3, 1; S. 313, 10f illi in tantum scelerata putant iterata coniugia ut quicunque hoc fecerit adulter habeatur — 20 I tim. 4,3) [*](M U) [*](2 <ὡς> * | δοκιμασθέντα U; δοκιμάσαντα + <δύνασθαι>? * 3 ἀνάντου διακειμένης *] ἀνάντη διακειμένης U ἀντιδιακειμένης Μ 4 ἀπὸ] ἐκ Μ | ἁγίου U 8 τῶν] τινῶν U 9 * <χρώμενος> * 10 εὐγνωμονῶν Μ 11 καὶ < U 14 ἐγκρατευσαμένων U 15 τῷ κόσμῳ *] κοσμήσας M U | προετύπου U 18 f hinter τοῦτο (Ζ. 18) ist vielleicht <ποιῆσαι> einzuschieben; ἀπαγορεύειν τινά τι ist auch in dieser nachlässigen Anknüpfung schwer erträglich)

ὁ γὰρ ἅγιος λόγος πάντῃ ἐκήρυξε τὴν ἀσθένειαν τῶν ἀσθενούντων βαστάζειν, ὡς καὶ ὁ ἅγιος ἀπόστολος εὐθὺς εὑρεθήσεται λέγων καὶ ἐλέγχων τοὺς τοιούτους * μὴ ὄντας τοῦ αὐτοῦ χαρίσματος ὅτι »νεωτέρας χήρας παραιτοῦ·

μετὰ γὰρ τὸ καταστρηνιάσαι τοῦ Χριστοῦ γαμεῖν θέλουσιν, ἔχουσαι τὸ κρίμα, ὅτι τὴν πρώτην πίστιν ἠθέτησαν«. αἱ γὰρ ἐπαγγειλάμεναι καὶ ἀθετήσασαι ἔχουσι κρίμα, αἱ δὲ μὴ ἐπαγγειλάμεναι, ἀλλὰ συναφθεῖσαι δι᾿ ἀσθένειαν κρίμα οὐχ ἕξουσιν. εἰ δὲ κρίμα ἔμελλον ἔχειν, πῶς ἔλεγε »γαμείτωσαν, οἰκοδεσποτείτωσαν;«

10. Πᾶς τοίνυν προφητεύων παρακολουθῶν εὑρίσκεται, κἄν τε ἐν τῇ παλαιᾷ διαθήκῃ κἄν τε ἐν τῇ καινῇ, ὡς καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἐν τῇ Ἀποκαλύψει ἔλεγε »τάδε ἀπεκάλυψε κύριος τοῖς αὐτοῦ δούλοις διὰ τοῦ δούλου αὐτοῦ Ἰωάννου« καὶ »τάδε λέγει κύριος«.

ὁ ταῦτα δὲ λέγων ἐρρωμένην εἶχε τὴν διάνοιαν καὶ παρηκολούθει, ἰδοὺ τοίνυν * »τάδε λέγει κύριος« καὶ »ὅρασις ἥν εἶδεν«.

ὁ δὲ Μοντανὸς οὗτος ὁ αὐχῶν ἑαυτὸν εἶναι προφήτην καὶ πλανήσας τοὺς ὑπ᾿ αὐτοῦ πεπλανημένους ἀσύστατα κατὰ τῆς θείας γραφῆς διηγεῖται. λέγει γὰρ ἐν τῇ ἑαυτοῦ λεγομένῃ προφητείᾳ »τί λέγεις τὸν ὑπὲρ ἄνθρωπον σῳζόμενον; λάμψει γὰρ (φησίν) ὁ δίκαιος ὑπὲρ τὸν ἥλιον ἑκατονταπλασίονα, αἱ δὲ μικροὶ ἐν ὑμῖν σῳζόμενοι λάμψουσιν ἑκατονταπλασίονα ὑπὲρ τὴν [*](3 vgl. Röm. 14, 1ff — 6 I Tim. 5, 11f; dazu Tertullian de monog. 15 — 13f Apoc. 1, 1 — 19f über Sammlungen der montanistischen Orakel vgl. Zahn Gesch. d. neutest. Kan. I 1, 5f — 21f vgl. Matth. 13, 43 Daniel 12 3; dazu den Anonymus bei Eusebius V 16, 9; S. 464, 3ff τοὺς μὲν χαίροντας καὶ χανυωμένους ἐπ᾿ αὐτῷ (sc. über Montanus), μακαρίζοντος τοῦ πνεύματος καὶ διὰ τοῦ μεγέθους τῶν ἐπαγγελμάτων ἐκφυσιοῦντος und Tertullians Schrift de spe fidelium adv. Marc. ΙΙΙ 24) [*](Μ U) [*](2 ἀλλὰ < U | οὐδὲ *] οὐκ M U 3 πάντῃ] παντὶ U 4 εὐθὺς] καὶ αὐτὸς U 5 * etwa <τοὺς ἐκβάλλοντας τοὺς> * 7 τὸ < U 8 ἔχουσαι Μ 9 ἀπαγγειλάμενοι U | οὐκ ἔχουσιν U 10 εἰ δὲ + καὶ U 12 πᾶς] πῶς U 14 ἑαυτοῦ Μ 15 καὶ] lies ὁμοίως τῷ? * 16 δὲ < U | ἰδοὺ] εἰ U 17 * ergänze etwa <τὰ αὐτὰ λέγει τοῖς τῆς παλαιᾶς διαθήκης προφήταις τοῖς λέγουσιν> *, vgl. S. 223, 16ff | nach ἣν εἷδεν noch einmal geschriebcn καὶ τὸ τάδε λέγει κύριος Μ 19 κατὰ τὰς θείας γραφὰς U 21 φησὶν hinter ὁ δίκαιος u 22 ὑμῖν] ἡμῖν ? *)

ὁ δὲ κύριος ἐλέγχει τὸν τοιοῦτον, ὁ ἔχων τὴν ἐξουσίαν χαρίσασθαι τὸ λάμπειν τὰ πρόσωπα τῶν ἁγίων καὶ φαιδρύνας τὸ πρόσωπον τοῦ Μωυσέως καὶ μεταβάλλων τοὺς ἁγίους αὐτοῦ ἐν τῇ μελλούσῃ ἀναστάσει τῶν σωμάτων, τοὺς σπειρομένους ἐν ἀτιμάᾳ καὶ ἐγειρομένους ἐν δόξῃ, οὐκ ἄλλα σώματα παρὰ τὰ ὄντα,

ἀλλὰ αὐτὰ τὰ ὄντα ἐγειρόμενα ὅλα, λαμβάνοντα δὲ δόξαν παρ᾿ αὐτοῦ μετὰ <τὴν> ἀνάστασιν παρὰ τοῦ τὴν δόξαν ἀφθόνως παρέχοντος τοῖς ἑαυτοῦ ἁγίοις, ἐπειδὴ ἔχει τὴν ἐξουσίαν δοῦναι καὶ χαρίσασθαι ὡς θεὸς καὶ κύριος.

ἔχων δὲ τοῦ χαρίσασθαι <ἐξουσίαν> οὐκ ἐπηγγείλατο κατὰ τὸν Μοντανόν, ἀλλά φησι »λάμψει ὑμῶν τὰ πρόσωπα ὡς ὁ ἥλιος«. | εἰ τοίνυν ὁ ἔχων τὴν ἐξουσίαν καὶ ἀληθῶς ὑπάρχων δεσπότης καὶ κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ὡς ὁ ἥλιος λέγει τὰ πρόσωπα τῶν δικαίων λάμψειν, πῶς ὁ Μοντανὸς ἐπαγγέλλεται περισσότερον ἑκατονταπασίονα;

εἰ ὴν ἄρα ὅμοιος εἴη ἐκείνῳ τῷ ἐπαγγειλαμένῳ τοῖς περὶ τὸν Ἀδὰμ ὅτι ἔσεσθε ὡς θεοὶ [φήσαντι] καὶ ἀπὸ τῆς ὑπαρχούσης αὐτοῖς δόξης καὶ παραδείσου τρυφῆς παρασκευάσαντι αὐτοῖς τὴν ἐκβολὴν γενέσθαι καὶ εἰς φθορὰν θανάτου κατενεχθῆναι.