Panarion (Adversus Haereses)

Epiphanius

Epiphanius. Epiphanius, Volume 1-3. Holl, Karl, editor. Leipzig: Hinrichs, 1915-1933.

ἔστιν δὲ ἰδεῖν καὶ θαυμάσαι ὡς ἐν πολλοῖς μὲν ἀτοπήμασι τὸν ἄνθρωπον ἠπάτησε καὶ εἰς παρανομίαν κατέσπασεν, εἴς τε πορ- [*](1f vgl. Ancoratus c. 113, 3; I 138, 6 c. 113, 5; 1 140, 1 c. 113, 1; I 137, 7 — 9 Ἰωυὰν Hippolyt Chronik § 60; S. 50 Bauer Refut. X 31, 4; S. 287, 23 Wendland; Ygl. Panarion Anaceph. von Tom. 1 3, 7; I 164, 5ff — 11 Θήρας Hippolyt Chronik § 63; S. 52 Bauer Μοσὸχ Hippolyt Chronik § 169; S. 88 Bauer — 12 Θωβὲλ Hippolyt Chronik § 61; S. 52 Bauer Λοὺδ Hippolyt Chronik § 111; S. 68 Bauer Γεφὰρ Γαθὲρ) Hippolyt Chronik § 168; S. 88 Bauer — 13 Μιστρὲμ Hippolyt Chronik § 95; S. 66 Bauer Ψοῦς Hippolyt Chronik § 94; S. 66 Bauer; vgl. Panarion haer. 2, 13; I 176, 14 Ἀρμὼτ Ἀρὰμ Hippolyt Chronik § 178; S. 90 Bauer) [*](V M 1f Ἰάφεθ . . . Σὴμ Pet.] Σὴμ . . . Ἰάφεθ V M 3 ἐκ τούτου *] ἐκ τούτων V M 4 <οἱ> * 6 * etwa <ἀπαλλοτριωθέντες> * 7 Rasur V corr 8 <τῷ> * 9 Ἰωυ[ν]ὰν Dind. 11 <τὴν> Dind. σ über, οι auf Rasur V corr 12 Λοὺς *] Ἐλοὺδ VM | τὴν3 zweimal geschrieben M 13 Ἀξουμιτῶν VM 18 τὴν hineingeflickt V corr | μυθοποιίαν aus μυθοποιεια V corr 20 τοῦ] lies <τοῦτο> τοῦ? *, vgl. das in VM folgende τοῦτο | βούλημα] wohl verderbt, lies etwa νόημα * | ὃ *] τοῦτο VM 22 κατέσπασεν] κατέστησεν M)

79
νείας καὶ μοιχείας καὶ ἀσελγείας, εἰδωλομανίας τε καὶ γοητείας καὶ αἱματεκχυσίας ἁρπαγάς τε καὶ ἀπληστίας, κυβείας τε καὶ ἀδηφαγίας καὶ ὅσα τοιαῦται οὐδαμοῦ δὲ πρὸ τῆς τοῦ Χριστοῦ παρουσίας ετόλμησεν εἰς τὸν ἑαυτοῦ δεσπότην φθέγξασθαι βλάσφημόν τινα λόγον ἢ ἄνταρσιν ἐννοῆσαι.

ἀνέμενεν γὰρ τὴν τοῦ Χριστοῦ παρουσίαν, ὡς λέγει »περὶ σοῦ γέγραπται ὅτι τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ καὶ ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσί σε«.

ἤκουεν γὰρ ἀεὶ τῶν προφητῶν καταγγελλόντων τὴν τοῦ Χριστοῦ παρουσίαν, λύτρωσιν <τε> ἐσομένην ἁμαρτησάντων καὶ διὰ Χριστοῦ μετανοούντων, ἐνόμιζέν τε τεύξασθαί τινος ἐλέους.

ὅτε δὲ εἶδεν ὁ τάλας τὸν Χριστὸν μὴ δεξάμενον αὐτοῦ τὴν περὶ σωτηρίας ἐπιστροφήν, ἀνοίξας τὸ στόμα κατὰ τοῦ ἰδίου δεσπότου τὴν βλασφημίαν ἐξήμεσε, τοῖς ἀνθρώποις ὑπόνοιαν ἐμβαλὼν ἀρνεῖσθαι μὲν τὸν ὄντα, τὸν δὲ μὴ ὄντα ζητεῖν.

οὕτως τοίνυν καὶ οὑτοι ἐλεγχθήσονται κατὰ πάντα τρόπον ἠπατημένοι. ὁ γὰρ Σὴθ τέθνηκε καὶ τὰ ἔτη αὐτοῦ ἀναγέγραπται. βιώσας γὰρ ἔτη ἐννακόσια δεκαδύο τὸ χρεὼν ἀπέδωκε, γεννήσας υἱοὺς καὶ θυγατέρας, ὥς φησιν ἡ θεία γραφή.

κατὰ διαδοχὴν δὲ δὲ τούτου παῖς, Ἐνὼς δὲ ἠν τούτῳ ὄνομα, καὶ αὐτὸς βιώσας ἔτη ἐννακόσια πέντε ὑπήλλαξε τὸν καθ᾿ ἡμᾶς βίον, γεννήσας υἱοὺς καὶ θυγατέρας, ὡς ἔχει ἡ αὐτὴ βίβλος τῆς ἀληθείας.

10. Πόθεν τοίνυν ὁ Σὴθ ὁ τότε τελευτήσας, οὗ καὶ υἱοὶ κατὰ διαδοχὴν βιώσαντες τοῦ βίου ἐπαύσαντο, εὑρεθήσεται κύριος ὁ ἀπὸ Μαρίας γεννηθεὶς τῆς ἀειπαρθένου εὐδοκήσας ἐπὶ ζωῇ τῶν ἀνθρώπων, ὁ γεννηθεὶς ἀχρόνως, ὁ ὢν πρὸς τὸν πατέρα ἀεί, ἐνυπόστατος θεὸς λόγος,

ἐλθὼν δὲ ἐπ᾿ ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν καὶ εἰς ἑαυτὸν [*](3ff vgl. Irenaeus adv. haer. V 26, 2; II 396f Harvey καλῶς ὁ Ἰουστῖνος ἔφη ὅτι πρὸ μὲν τῆς τοῦ κυρίου παρουσίας οὐδέποτε ἐτόλμησεν ὁ σατανὰς βλασφημῆσαι τὸν θεόν, ἅτε μηδέπω εἰδὼς αὑτοῦ τὴν κατάκρισιν διὰ τὸ ἐν παραβολαῖς καὶ ἀλληγορίαις κεῖσθαι. μετὰ δὲ τὴν παρουσίαν τοῦ κυρίου ἐκ τῶν λόγων αὐτοῦ καὶ τῶν ἀποστόλων μαθὼν ἀναφανδόν, ὅτι πῦρ αἰώνιον αὐτῷ ἡτοίμασται κατ’ ἰδίαν γνώμην ἀποστάντι τοῦ θεοῦ καὶ πᾶσι τοῖς ἀμετανοήτως παραμείνασι ἐν τῇ ἀποστασίᾳ, διὰ τῶν τοιούτων ἀνθρώπων βλασφημεῖ τὸν τὴν κρίσιν ἐπάγοντα κύριον — 6 Matth. 4, 6 — 15 vgl. Gen. 5, 8. 7 — 18 vgl. Gen. 5, 11. 10) [*](V M 2 ἀπληστίας aus ἀπληστείας V corr ἀπληστείας M 1 ἐρίσαι hinter φθέγξασθαι durchgestrichen V corr 7 ἤκουσεν M 8 τοῦ < V | > <τε> * 12 ἐμλαβὼν wohl aus ἀναλαβὼν Vcorr 13 nach ὄντα1 ein Wort θεὸν?) ausradiert V corr 21 τότε] πότε M 24 ὁ1 + <ἐκ πατρὸς>? >? * 25 ἐσχάτου, ου aus ων V corr)

80
δὲ ἀναπλασάμενος ἀπὸ μήτρας παρθενικῆς σάρκα καὶ ψυχὴν τὴν ἀνθρωπείαν εἰληφὼς οὕτως ἐνανθρωπήσας τελειότατα,

κηρύξας ἡμῖν ζωῆς τὰ μυστήρια, δικαιοσύνης τε ἐργάτας τοὺς αὐτοῦ μαθητὰς καταστήσας καὶ τὴν αὐτοῦ διδασκαλίαν δι᾿ ἑαυτοῦ τε καὶ δι᾿ αὐτῶν παιδεύσας τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων, οὐ τὰ τῶν Σηθιανῶν ἀποκαλύψας οὐδὲ Σὴθ ἑαυτὸν ὀνομάσας. ὡς οὑτοι ληροῦντες καὶ μέθῃ τινὶ συνεχόμενοι ἀπὸ τῆς ἀληθείας ἐκπεπτώκασι;