Panarion (Adversus Haereses)

ἄνθρωπον δὲ καὶ αὐτὸς φάσκει εἶναι τὸν ἄνω τῶν ὅλων Πατέρα, ὃν καὶ Βυθὸν προσηγόρευσεν. βούλεται δὲ καὶ αὐτὸς αὐτὸν λέγειν μήτε ἄρρεν μήτε θῆλυ, ἐξ αὐτοῦ δὲ εἶναι τὴν τῶν ὅλων Μητέρα, ἣν καὶ Σιγὴν ὀνομάζει καὶ Ἀλήθειαν.

ἀπ᾿ αὐτῆς δὲ εἶναι τὴν δευτέραν Μητέρα τὴν ἐν λήθῃ γενομένην, ἣν καὶ Ἀχαμὼθ καὶ αὐτὸς καλεῖ. ἐξ ἡς λοιπὸν τὰ πάντα έν ὑστερήματι κατέστη.

βούλεται δὲ πλείονα τῶν πρὸ αὐτοῦ καὶ οὑτος λέγειν, ἅτινά ἐστι τάδε· τοὺς τελευτῶντας ἀπ᾿ αὐτῶν καὶ ἐπὶ αὐτὴν τὴν ἔξοδον φθάνοντας. ἀπὸ τοῦ προειρημένου Μάρκου τὰς προφάσεις εἰληφὼς οὐκέτι κατ᾿ ἐκεῖνον λυτροῦται, ἀλλὰ ἄλλως οὑτος μεταχειρίζεται, λυτρούμενος δῆθεν πρὸς τῇ τελευτῇ τοὺς ὑπ᾿ αὐτοῦ ἀπατηθέντας.

ποτὲ γάρ τινες ἐξ αὐτῶν ἔλαιον ὕδατι μίξαντες ἐπιβάλλουσι τῇ κεφαλῇ τοῦ ἐξελθόντος, οἱ δὲ μύρον τὸ λεγόμενον ὀποβάλσαμον καὶ ὕδωρ, [*](19—23 vgl. Irenaeus adv. haer. I 21, 5; I 186 aVi sunt qui moriuos redimunt ad finem defunetionis. Epiphanius scheint den Unterschied zwischen Marcus u. Herakleon darin zu finden, da Marcus den Lebenden, Herakleon erst Sterbenden das Sakrament spendete. Woher er jedoch das Recht nimmt, die alii des Irenaeus gerade auf Herakleon zu beziehen, bleibt dunkel. Die Unklarheit, ob genauer ein Sakrament fiir die Sterbenden oder eine Totenweihe gemeint ist, ist allen Zeugen gemeinsam, vgl. Z. 22 πρὸς τῇ τελευτῇ mit Z. 24 τοῦ ἐξελθότος; ebenso Theodoret haer. fab. 1 11; Migne 83, 361A μετὰ τὴν ἀποβίωσιν u. daneben ταῖς τῶν τελευτώντων κεφαλαῖς) [*](V M — S. 46, 19 vgl. Irenaeus adv. haer. I 21, 5; 1 186ff Harvey (= lat.)) [*](2 τὸν δὲ ὀφθαλμοὺς ὀφθαλμοὺς vor καὶ ποτὲ (Z. 1) Pet. 9 τοίνυν am Rande nachgetragen V corr 13 προηγόρευσεν Μ 14 αὐτὸν καὶ αὐτὸς V 18 δὲ oben über Vcorr | οὑτος U] οὕτως VM 24 οἱ δὲ] sive lat. | τὸ λεγόμενον ὀποβάλσαμον] praedictum ungiientuin lat. | ἀποβάλσαμον M)

Μεσσία οὐφαρέγνα μεμψαὶ μεν χαλ δαιαν μοσομὴ δαέα ἀκφαρ νεψευ ουα Ἰησοῦ Ναζαρία.

τοῦτο δὲ ποιοῦσιν, ἴνα δῆθεν οἱ λαμβάνοντες ἐπὶ τῇ ἐξόδῳ ταύτας τὰς ἐπικλήσεις τὰς μετὰ τοῦ ὕδατος καὶ ἐλαίου ἤτοι μύρου ἀναμεμιγμένων ἀκράτητοι γένωνται καὶ ἀὁρατοι ταῖς ἄνω ἀρχαῖς καὶ ἐξουσίαις, εἰς τὸ ὑπερβῆναι ἀοράτως τὸν ἔσω αὐτῶν ἄνθρωπον, φασίν, ὡς τῶν σωμάτων τούτων ἐν τῇ

κτίσει καταλιμπανομένων, τῆς δὲ ψυχῆς αὐτῶν παρισταμένης τῷ Δημιουργῷ ἄνω τῷ ἐν Ὑστερήματι γεγονότι, ὥστε καὶ ἐκεῖσε καταμένειν παρ᾿ αὐτῷ, ὑπεραναβαίνειν δέ, ὡς ἔφην, τὸν ἴσω ἄνθρωπον, <τὸν> ἐσώτερον καὶ σώματος· ὃν δὴ θέλουσι [λέγειν] ἐκ τοῦ ἄνωθεν κατεληλυθέναι.

3. Ἐγκελεύονται δὲ τοῖς οὕτω παρ᾿ αὐτοῖς ἐμπεπαιγμένοις, ὅτι, φησίν, ἐὰν ἔλθῃς ἐπὶ τὰς ἀρχὰς καὶ ἐξουσίας, ἔχε ἐν μνήμῃ τάδε εἰπεῖν μετὰ τὴν ἐντεῦθεν τελευτήν »ἐγὼ υἱὸς ἀπὸ Πατρός, Πατρὸς προόντος,

υἱὸς δὲ ἐν τῷ παρόντι· ἦλθον <δὲ> πάντα ἰδεῖν τὰ ἴδια καὶ τὰ καὶ οὐκ ἀλλότρια δὲ παντελῶς, ἀλλὰ τῆς Ἀχαμώθ, ἥτις ἐστὶν θήλεια καὶ ταῦτα ἑαυτῇ ἐποίησεν. κατάγω δὲ τὸ γένος ἐκ τοῦ προόντος καὶ πορεύομαι πάλιν εἰς τὰ ἴδια, ὅθεν ἐλήλυθα«.

καὶ ταῦτα εἰπόντα διαφεύγειν τὰς ἐξουσίας, ἔρχεσθαι δὲ ἐπὶ τοὺς περὶ τὸν Δημιουργὸν ἄνω περὶ τὴν πρώτην ὀγδοάδα· βούλονται γὰρ καὶ αὐτοὶ μετὰ τὸν Δημιουργὸν κάτω εἶναι ἑβδομάδα, αὐτὸν δὲ εἶναι ἐν τῷ ἑβδόμῳ >

ὄγδοον, ἐν ὑστερήματι δὲ καὶ ἐν ἀγνωσίᾳ· καὶ λέγειν τὸν ἐκ τοῦ βίου ἐξελθόντα τοῖς περὶ τὸν Δημιουργόν »σκεῦός εἰμι ἔντιμον [*](3 Tgl. S. 36, 16 — 21ff vgl. Irenaeus adv. haer. I 5, 2; I U HaiTey (= Panarion haer. 31, IS, 7; I 413, 23ff)) [*](V M lat.) [*](1 — 6 et cum supradictis invocationibus lat. 7 ἄνω < lat. | vor εἰς + et lat. | ἀοράτως] super invisihilia lat. 8 φασίν < lat. | τῶν τούτων] corpus quiflem ipsorum lat. | κτίσει + mundi lat. 9 αὐτῶν < lat. παρισταμένης] proiciatiir lat. 9 — 13 < lat. 11 <τὸν> Öh. 12 16 τελευτὴν] lies ἀπαλλαγὴν? * 17 παρόντι] in eo qui ante fuit lat.; darnach προόντι Hilgenfeld (unwahrscheinlich) | <δὲ> *] autem lat. 17f ἴδια . . . *] ἀλλότρια . . . ἴδια VM mea . . aliena lat. 18 καὶ οὐκ] non autem lat. | ἀλλὰ + sunt lat. 19 κατάγω δὲ] deducit enim lat. 21 διαφεύγειν] evadere et effugere lat. | ἐξουσίας + dicunt lat. | δὲ] quoque lat. 21 — 24 ἄνω περὶ — ἀγνωσίᾳ < lat. 22 πρώτην] lies wohl κάτω * 23f <οὐρανῷ> * ἐκ *] ἐκ τῶν VM)

θήλεια δὲ ὑπὸ θηλείας γενομένη ἐποίησεν ὑμᾶς, ἀγνοοῦσα καὶ τὴν μητέρα αὐτῆς καὶ δοκοῦσα ἑαυτὴν εἶναι μόνην. ἐγὼ δὲ ἐπικαλοῦμαι αὐτῆς τὴν μητέρα«.