Panarion (Adversus Haereses)

οὖτος δὲ δημιουργὸς καὶ ποιητὴς τοῦδς τοῦ παντός ἐστι κόσμου καὶ τῶν ἐν αὐτῷ· ἕτερος ὤν παρὰ τὰς τούτων οὐσίας μέσος > τοὐτων καθεστώς, ἐνδίκως καὶ τὸ τῆς μεσότητος ὅνομα ἀποφέροιτο ἄν.

καὶ εἰ ὁ τέλειος δεὸς ἀγαθός ἐστι κατὰ τὴν ἑαυτοῦ φύσιν, ὥσπερ καὶ ἔστιν ἔνα γὰρ μόνον εἶναι ἀγαθὸν θεὸν τὸν ἑαυτοῦ πατέρα ὁ σωτὴρ ἡμῶν ἀπεφήνατο, ὅν αὐτὸς ἐφανέρωσεν), ἔστι δὲ καὶ ὁ τῆς τοῦ ἀντικει- μένου φύσεως κακός τε καὶ πονηρὸς ἐν ἀδικίᾳ χαρακτηριζόμενος, τούτων Τε οὖν μέσος καθεστὼς καὶ μήτε ἀγαθὸς ὤν μήτε μὴν κακὸς μήτε ἄδικος, ἰδίως Τε λεχθείη ἄν δίκαιος, τῆς κατ’ αὐτὸν δικαιοσύνης ὤν βραβευτής.

καὶ ἔσται μὲν καταδεέστερος τοῦ τελείου δεοῦ καὶ τῆς ἐκείνου δικαιοσύνης ἐλάττων οὖτος ὁ δεός, ἅτε δὴ καὶ γεννητὸς ὤν καὶ οὐκ ἀγέννητος εἶς [*](9 Ephes. 2, 15 — 10 öm. 7, 12 — 23 vgl. Matth. 19, 17 V M) [*](1 σιαγῶνα M | διαιρεῖται *] ἀλληγορεῖται VM 3 > Harnack 5 ἡ angeflickt Vcorr 6 σεῖ aus δὴ Veorr 7 τὸ μὲν Oporinus] τὸν μὲν VM | εἴ πο|||μεν, ο aus ω Vcorr 10 rj hineingeflickt Vcorr 13 παρεισδύσαν V 14 ἡμῖν + >? * + <τὸ> ül. | ποτέ ἐστιν nachgetragen Vcorr | ο aus ω Vcorr 20 > * 25 φύσεως] δυνάμεως, aber am Rande ür φύσεως Vcorr 26 δὲ] δὴ Hilgenfeld 27 γε *] τε VM)

τοῦ μὲν γὰρ ἀντικειμένου ἐστὶν ἡ οὐσία φθορά τε καὶ σκότος ὑλικὸς γὰρ οὖτος καὶ πολυσχικής), τοῦ δὲ πατρὸς τῶν ὅλων τοῦ ἀγεννήτου ἡ οἠσία ἐστὶν ἀφθαρσία τε καὶ φῶς αὐτοόν, ἁπλοῦν τε καὶ μονοειδές· ἡ δὲ τούτου οὐσία διττὴν μέν τινα δύναμιν προήγαγεν, αὐτὸς δὲ τοῦ κρείττονός ἐστιν εἰκών.

μηδέ σε τανῦν τοῦτο θορυβείτω, δέλουσαν μαθεῖν πῶς ἀπὸ μιᾶς ἀρχῆς τῶν ὅλων, <ἁπλῆς> οὔσης τε καὶ μένης ἡμῖν καὶ πεπιστευμένης, τῆς ἀγεννήτου καὶ αφθάρτου καὶ ἀγαθῆς, συνέστησαν καὶ αὖται αἱ φύσεις, ἥ τε τῆς φθορᾶς καὶ <ἡ> τῆς ἀνομοούσιοι αὖται καθεστῶσαι, τοῦ ἀγαθοῦ φύσιν ἔχοντος τὰ ὅμοια ἑαυτῷ καὶ ὁμοούσια γεννᾶν τε καὶ προφέρειν.

μαθήσῃ γάρ, θεοῦ διδόντος, ἑξῆς καὶ τὴν τούτων ἀρχήν τε καὶ γέννησιν, ἀξιουμένη τῆς ἀποσστολικῆς παρα- δόσεως, ἐκ διαδοχῆς καὶ ἡμεῖς παρελήφαμεν μετὰ καὶ τοῦ κανονίσαι πάντας τοὺς λόγους τῇ τοῦ σωτῆρος ημῶν διδασκαλίᾳ.

ταῦτά σοι, ὦ ἀδελφή μου Φλώρα, δι᾿ ὀλίγων εἰρημένα οὐκ ἠτόνησα καὶ τὸ τῆς συντομίας προέγραψα ἅμα τε τὸ προκείμενον ἀποκρώντως ἐξέφηνα, ἃ καὶ εἰς τὰ ἑξῆς τὰ μέγιστά σοι συμβαλεῖται, ἐάν Τε ὡς καλὴ γῆ καὶ ἀγαθὴ γονίμων σπερμάτων τυχοῦσα τὸν δι᾿ αὐτῶν καρπὸν ἀναδείξῃς.

Πρὸς Φλώραν ἐπληρώθη.

8. Τίς δὲ τούτων τῶν ῥημάτων καὶ τῆς τοῦ γόητος τούτου καὶ [τῆς] τῶν σὺν αὐτῷ ἀνέξεται φρενοβλαβείας, Πτολεμαίου δέ φημι καὶ [*](1 vgl. IKor. 8, 6 — 19f vgl. Matth. 13, 8f V M) [*](1 ἀγέννητος am Rande nachgetragen Vcorr 3 πεφυκὼς + >? * 5 πολυσδὴς M 7 hinter προήγαγεν vermuten Stieren u. Harnack eine ücke, Stieren änzt >; aber τούτου muß sich, wie das Vorhergehende, als auch das folgende αὐτὸς schlechthin fordert, auf den δημιουργὸς beziehen. Die διττὴ δύναμις, die er hervorbringt, ist die zwischen Licht u. Finsternis geteilte d. h. die μεσότης; vgl. S. 456, 21 u. 457, 11 8 τοῦτο am Rande nachgetragen Vcorr 9 <ἁπλῆς> *, vgl. Z. 6] μιᾶς Harnack 10 Pet.] τοῦ VM 11 <ἡ> Dind. 14 τούτων Stieren] τούτου V M 17 ἐφθόνησα Pet. (Verschlechterung) 18 τε *] μὲν VM | ἀποχρόντως Μ 20 τὸν] τῶν Μ 24 τῆς] * | φρενοβλαβίας aus φραινοβλαβείας Vcorr φρενοβλαβίας M | δέ *] τε V M)

οὕτε γὰρ τῶν παλαιῶν τραγῳδοποιῶν τις οὔτε οἱ καθεξῆς μιμηλοὶ τὸν τρόπον, οἱ περὶ Φιλιστίωνα λέγω καὶ Διογένη τὸν τὰ ἄπιστα γράψαντα ἥ οἱ ἄλλοι πάντες οἱ τοὺς μύθους ἀναγεγραφότες καὶ ῥαψῳδήσαντες, τοσοῦτον ψεῦδος ἠδυνήθησαν ἐκτυπῶσαι,

ὡς οὑτοι τολμηρῶς φερόμενοι κατὰ τῆς ἑαυτῶν ζωῆς δεινὰ ἑαυτοῖς κατεσκεύασαν καὶ τὸν νοῦν τῶν πειθομένων αὐτοῖς ἀνθρώπων εἰς μωρὰς ζητήσεις περιέβαλον καὶ γενεαλογίας ἀπεράντους,

αὐτοὶ τὰ ἐν χερσὶ μὴ ἐπιστάμενοι καὶ τὰ ἐπουράνια ἐπαγγελλόμενοι μέτροις τισὶν ὁροθετεῖν καί τινων μαιωτικῶν μητρῶν ὡς ἐπουρανίων, τῶν οὐκ οὐσῶν ὡς ὑπαρχουσῶν ἐπιστήμας αναδεχόμενοι.

ἀκούσας δέ τις παρὰ τούτων. εἰ μὲν τῶν άφρονεστάτων εἴη, τῷ ψεύδει νομίζων τι παρ᾿ αὐτοῖς μετάρσιον ἐγνωκέναι ῥᾳδίως ὑπαχθήσεται »ὅτι πᾶν ὄρνεον κατὰ γένος συνάγεται, καὶ τῷ ὁμοίῳ κολληθήσεται άνήρ«, φησὶν ἡ γραφή)·

εἰ δέ τις περιτύχοι αὐτοῖς τῶν συνετῶν καὶ τὸν εὔλογον λογισμὸν κεκτημένων, καταγελάσει μὲν τῆς τοσαύτης γηρῳ- δίας, ἀπ᾿ αὐτῆς δὲ τῆς ὑποθέσεως τῶν παρ’ αὐτοῖς λεγομένων τὴν ἀνατροπὴν εἴσεται. ἐλέγχονται γὰρ οὑτοι παντάπασι, καθ΄ ἑαυτῶν ὁπλιζόμενοι τὰ ψεύδη τῆς αὐτῶν ματαιοπονίας.