Panarion (Adversus Haereses)

18. Τριῶν οὖν ἤδη τούτων ὑποκειμένων κατ’ αὐτούς, τοῦ με) ἐκ τοῦ πάθους, ἦι ὅλη· τοῦ δὲ ἐκ τῆς ἐπιστροφῆς, ὃ ἦν τὸ ψυχικόν · τοῦ Τε ὃ [*](4 Kol. 1, 16 V M lat. (Tert., Hipp.)) [*](1 ἀνελθὼν + μὲν V 2 ἐκπέμψειν M | Ε; Ausgg.] ad lat. 3 πᾶν] omnia lat. 4 δὲ ὁμοίως] δεόμενος V 11 vor αὐτὰ + δ’ V | μὴ . . . δὲ] et non lat. | δυνατὸν *] δυνατὰ V M possibilc lat. 12 〈αὐτὰ〉 *] eas lat. 13 χωρίσει *] χωρήσεις τοῦ aus χωρὶς εἰς Vcorr χωρήσει τοῦ M separatini lat. 14 εἰς ἀσώματον τὴν] ὕλην] in incorporalem materiam lat. in materiae corporalem paraturam Tert. (nicht vorzuziehen vgl. S. 413, 20) | τὴν] * | εἶθ᾿ οὕτως] et sic lat. 15 εἰσπεποιηκέναι M 16f τὴν . . . τήν τε] una quidem . . . altera autem lat. 16 ἐκ Dind.] ex lat. 17 τῆς ἐπιστροφῆς] conversionis lat.; lies <ἐκ> ἐπιστροφῆς *, vgl. Ζ. 24 18 τὴν δὲ] τήν τε V hanc autem lat. | καὶ] * < > lat. 19 συλλαβοῦσαν] concepisse lat. | τῇ χαρᾷ] de gratulatione lies ἐν χαρᾷ? * | σὺν Ausgg.] ἐν V M cum lat. | τὴν θεωρίαν] zu ἐγκισσήσασαν gezogen = delectafam in cojispectu eoruni lat. contemplatione . . . subfermentata Tert. 20 ἐγκισσησαν, σα über V corr ἐγκισσησαν M 21 Ε; *] illius lat. ipsam Tert. 22 γεγονὸς τῶν, τῶν angeflickt Vcorr γεγονότων M 23 < lat.)

ἀλλὰ τὸ μὲν πνευματικὸν μὴ δεδυνῆσθαι αὐτὴν μορφῶσαι, ἐπειδὴ ὁμοούσιον ὑπῆρχεν αὐτῇ. τετράφθαι δὲ ἐπὶ τὴν μόρφωσιν τῆς γενομένης ἐκ τῆς ἐπιστροφῆς αὐτῆς ψυχικῆς οὐσίας προβαλεῖν τε τὰ παρὰ τοῦ Σωτῆρος μαθήματα. καὶ πρῶτον Ε;

μεμορφωκέναι αὐτὴν ἐκ τῆς ψυχικῆς οὐσίας λέγουσι τὸν Πατέρα καὶ βασιλέα πάντων, τῶν τε ὁμοουσίων αὐτῷ τουτέστιν τῶν ψυχικῶν, ἃ δὴ δεξιὰ καλοῦσι, καὶ τῶν ἐκ τοῦ πάθους καὶ τῆς ὕλης, ἃ δὴ ἀριστερὰ λέγουσι. πάντα τὰρ τὰ μετ᾿ αὐτὸν φάσκουσι Ε;

μεμορφωκέναι, λεληθότως κινούμενον κινούμενον ὑπὸ τῆς Μητρός· ὅθεν καὶ Μητροπάτορα καὶ Ἀπάτορα καὶ Δημιουργὸν αὐτὸν καὶ Πατέρα καλοῦσι, τῶν μὲν δεξιῶν πατέρα λέγοντες αὐτὸν τουτέστιν τῶν ψυχικῶν, τῶν δὲ ἀριστερῶν τουτέστιν τῶν ὑλικῶν δημιουργόν , συμπάντων δὲ βασιλέα.

τὴν γὰρ Ἐνθύμησιν ταύτην βουληθεῖσαν εἰς τιμὴν τῶν Αἰώνων τὰ πάντα ποιῆσαι, εἰκόνας λέγουσι πεποιηκέναι αὐτῶν, μᾶλλον δὲ τὸν Σωτῆρα δι᾿ αὐτῆς. καὶ αὐτὴν με) † ἐν εἰκόνι τοῦ ἀοράτου Πατρὸς τετηρηκέναι , μὴ γινωσκομένην ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ, τοῦτον δὲ τοῦ μονογενοῦς υἱοῦ, τῶν δὲ λοιπῶν Αἰώνων τοὺς ὑπὸ τούτου γεγονότας ἀρχαγγέλους τε καὶ ἀγγέλους.

Πατέρα οὖν καὶ θεὸν λέγουσιν αὐτὸν γεγονέναι τῶν ἐκτὸς τοῦ Πληρώματος, ποιητὴν ὄντα πάντων ψυχικῶν τε καὶ ὑλικῶν. διακρίναντα γὰρ τὰς δύο σὐσίας συγκεχυμένας καὶ ἐξ ἀσωάτων σωματοποιήσαντα , δεδημιουργηκέναι τά τε οὐράνια καὶ τὰ γήϊνα, καὶ γεγονέναι ὑλικῶν καὶ ψυχικῶν, δεξιῶν καὶ ἀριστερῶν δημιουργόν, κούφων καἰ βαρέων, ἀνωφερῶν καὶ κατωφερῶν.

ἑπτὰ γὰρ οὐρανοὺς κατεσκευακέναι, ὧν ἐπάνω τὸν Δημιουργὸν εἶναι λέγουσιν. καὶ διὰ τοῦτο Ἐβδομάδα καλοῦσιν αὐτόν, τὴν δὲ Μητέρα τὴν Ἀχαμὼθ Ὀγδοάδα, ἀποσῴζουσαν τὸν ἀριθμὸν τῆς ἀρχεγόνου καὶ πρώτης τοῦ Πληρώματος Ὀγδαάδος.

τοὺς δὲ ἑπτὰ οὐρανοὺς οὐκ] εἶναι νοητούς φασιν, ἀγγέλους δὲ αὐτοὺς ὑποτίθενται, καὶ τὸν Δημιουργὸν δὲ καὶ αὐτὸν ἄγγελον , θεῷ δὲ ἐοικότα, ὡς καὶ τὸν παράδεισον, [*](V M lat. (Tert., Hipp.)) [*](1f οὕτως — πνευματικὸν < > Μ, vgl. Z. 3 3 nach ὐπῆρχεν folgt in M ἐτράπη ἐπὶ τὴν μόρφωσιν αὐτῶν· ἀλλὰ τὸ μὲν πνευματικὸν μὴ δεδυνῆσθαι αὐτὴν μορφῶσαι ἐπειδὴ ὁμοούσιον ὑπῆρχεν αὐτῆ | τῆς γενομένης < > M 5 Ε; quidem lat. (5 τὸν Πατέρα] deuut patrem et salvatorem, lat. τὸν θεὸν καὶ πατέρα Theodoret haeret. fab. comp. I 7; darnach lies wohl τὸν 〈θεὸν γαὶ〉 Πατέρα *, vgl. Ζ. 18 | τε < > lat. | αὐτῶ///, ν weggeschabt Vcorr αὐτῶν M 8 λέγουσι] V | μετ’] κατ’ N | Ε; *] eum lat. 11 τῶν1 < > M 12 τῶν < 15 † ἐν εἰκόνι] in imagine lat.; alter Fehler ür τὸν εἰκόνα * 17 τούτου Ausgg.] τούτων VM (ab) kor lat. 18 τῶν] τὸν M 19 ὄντα] esse lat. 22 vor ἀριστερῶν em δι᾿ weggekratzt Vcorr 23 γὰρ] quoque lat. 24 λέγουσιν εἶναι M 25 τῆς] τοὺς V 26 πρώτης] πρὸ τῆς V 27 οὐκ] Ausgg.] quos (= οὕς, Doppelschreibung; daraus οὐκ verderbt) lat. < > Tert. 28 δὲ 1 <)

Ταῦτα δὲ τὸν Δημιουργὸν φάσκουσιν ἀφ᾿ ἑαυτοῦ μὲν ᾠῆσθαι <κατὰ Ε; κατασκευάζειν, πεποιηκέναι δ᾿ αὐτὰ τῆς Ἀχαμὼθ προβαλλούσης. οὐρανὸν Ε; πεποιηκέναι μὴ εἰδότα οὐρανόν· καὶ ἄνθρωπον πεπλακέναι, ἀγνοοῦντα τὸν] ἄνθρωπον· γῆν τε δεδειχέναι, μὴ ἐπιστάμενον τὴν] γῆν·

καὶ ἐπὶ πάντων οὔτως λέγουσιν ἠγνοηκέναι αὐτὸν τὰς ἰδέας ὧν ἐπολίει καὶ αὐτὴν τὴν Μητέρα, αὐτὸν Τε μόνον ᾠῆσθαι πάντα εἶναι.

αὐτίαν δ᾿ αὐτῷ γεγονέναι τὴν Μητέρα τῆς ποιήσεως ταύτης φάσκουσι, τὴν σὕτω βουληθεῖσαν προαγαγεῖν αὐτόν, κεφαλὴν με) καὶ ἀρχὴν τῆς ἰδίας οὐσίας, κύριον δὲ τῆς ὅλης πραγματείας.

ταύτην δὲ τὴν Μητέρα καὶ Ὁγδοάδα καλοῦσι καὶ Σοφίαν καὶ Γῆν καὶ Ἱερουσαλὴμ καὶ ὅγιον Πνεῦμα καὶ Κύριον ἀρσενικῶς· ἔχειν ἴε τὸν τῆς Μεσότητος τόπον αὐτὴν καὶ εἶναι ὑπεράνω μὲν τοῦ Δημιουργοῦ , ὑποκάτω δὲ ἤ ἔξω τοῦ Πληρώματος μέχρι συντελείας.