Panarion (Adversus Haereses)

μετὰ γὰρ τὸ γῆμαι καὶ τέκνα κεκτῆσθαι καὶ πενθερὰν ἔχειν συνέτυχε τῷ σωτῆρι, ἐξ Ἰουδαίων ὁρμώμενος. Ἰουδαῖοι δὲ καὶ σάρκας ἐσθίουσι καὶ κρεοφαγία παρ’ αὐτοῖς οὐκ ἐβδέ- [*](17 Act. 10, 13 — 17f Act. 10, 14 — 19 Act. 10, 15 — 25f vgl. Matth. 8, 14 das τέκνα κεκτῆσθαι setzt die Legende von der Tochter des Petrus (Petrusakten) voraus V M —S. 364, 15 Catena in Acta S. 178, 17ff Cramer (= cat.)) [*](9 προσέθηκαν aus προσέθεντο Vcorr | ἐπίρρημα, ρ über Vcorr 12 τὸ getilgt M 13 καὶ1] τὸ Μ | κρέας M 17 ἀνάστα M 19 ἐκαθερισεν, ά Vorrr 20 γὰρ1 < cat. 21 κατὰ] διὰ, aber getilgt u. κατὰ ür am Rande Vcorr τῶν < V | <τὸν> * 21f τοῦ ἁγίου Πέτρου λέγοντος *, vgl. S. 364 ἅγιον Πέτρον καὶ λέγειν V M cat. 22f εἰσῆλθεν εἰς τὸ στόμα μου〉 * 23 καὶ ὄρνεις < Μ 25 vor μετὰ γὰρ + ὁ δὲ Πέτρος, jedoch getilgt V 27 γία, ο aus ω V u. M 27f οὐ βεβδέλυκται M οὐκ ἔστι βδελυκτὴ cat.)

ἄρα γοῦν αὐτοῦ βεβρωκότος ἀπ᾿ ἀρχῆς — εἰ καὶ ἴως τοῦ συναντῆσαι τῷ σωτῆρι εἴποιμεν — δειχθήσεται ὅτι οὐδὲν κοινὸν ἡγήσατο τῶν οὐ κοινῶν λεγομένων. καὶ γὰρ οὐ κατὰ πάντων διεξήγαγε τὸ κοινὸν καὶ ἀκάθαρτον, ἀλλὰ περὶ ὡν ἔλεγεν ὁ νόμος κοινῶν καὶ ἀκαθάρτων.

πάλιν δὲ τούτου δειχθέντος ὅτι οὐ περὶ πάντων τῶν κρεῶν αὐτῷ ἤγετο ὡς κοινῶν πάντων ὄντων, ἀλλὰ περὶ τῶν ἐν τῷ νόμῳ κοινῶν τε καὶ ἀκαθάρτων, ὁ θεὸς τῆς ἁγίας Χριστοῦ ἐκκλησίας τὸν χαρακτῆρα παραδιδοὺς ἔλεγεν αὐτῷ μηδὲν κοινὸν ἡγεῖσθαι· πάντα γὰρ ἐστι καθαρὰ μετὰ εὐχαριστίας καὶ εὐλογίας θεοῦ λαμβανόμενα.«

ἀλλ᾿ εἰ καὶ περὶ τῆς κλήσεως τῶν ἐθνῶν τὸ αἴνιγμα εἶχεν, ἴνα μὴ ἡγήσηται τοὺς ἐν ἀκροβυστίᾳ κοινοὺς ἢ ἀκαθάρτους, ὅμως ἡ ἔμφασις τοῦ Πέτρου οὐ περὶ ἀνθρώπων εἶχε τὴν ὑπόνοιαν, ἀλλὰ περὶ τῶν ἐν τῷ νόμῳ ἀπηγορευμένων, ὡς καὶ παντί τῳ σαφὲς ἂν εἴη· καὶ ἐξέπεσεν αὐτῶν πανταχόθεν ὁ ληρώδης λόγος.

23. Τῶν δὲ ἀποστόλων τὰ ὀνόματα εἰς τὴν τῶν ἠπατημένων ὑπ᾿ αὐτῶν πεθὼ προσποιητῶς δέχονται βίβλους τε ἐξ ὀνόματος αὐτῶν πλασάμενοι ἀνεγράψαντο, δῆθεν ἀπὸ προσώπου Ἰακώβου καὶ Ματθαίου καὶ ἄλλων μαθητῶν.

ἐν οἷς ὀνόμασι καὶ τὸ ὄνομα Ἰωάννου τοῦ ἀποστόλου ἐγκαταλέγουσιν, ἵνα πανταχόθεν φωρατὴ γένηται ἡ αὐτῶν ἄνοια. οὐ μόνον γὰρ ἐλέγχει αὐτοὺς κατὰ πάντα τρόπον, λέγων ὅτι ἐν ἀρχῇ ἠν ὁ Λόγος καὶ ὁ Λόγος ἠν πρὸς τὸν θεὸν καὶ θεὸς ἦν ὁ Λόγος«,

ἀλλὰ καὶ ὅτι τὰς τῶν ἁγίων προφητῶν μαρτυρίας *, ἐν ᾡ ἐκ πνεύματος ἁγίου ὁρμώμενος καὶ τὰ ὑπὸ τοῦ σωτῆρος εἰρημένα καλῶς ἀκριβολογήσας περὶ ἑκάστης ὑποθέσεως τῆς εἰς Χριστὸν πληρωθείσης, ὡς εἶπον, τὰς μαρτυρίας ἐξέθετο, ἀφ’ ὡν προφητῶν οὑτοι ἑαυτοὺς ἀπηλλοτρίωσαν.

καὶ εὐθὺς ἔδειξεν ὡς τοῖς πρὸς Ἰωάννην τὸν βαπτιστὴν ὑπὸ τῶν Φαρισαίων πεμφ- [*](9f vgl. Rom. 14, 20 u. I Tim. 4, 3 — 19f gemeint sind wohl Johannesakten; vielleicht dieselben wie bei den Enkratiten vgl. haer. 47, 1, 4 — 22 Joh. 1, 1 V M cat. (bis Ζ. 14 σαφὲς ἂν εἴη)) [*](1 οὖν cat. 2 εἰ καὶ + <μόνον> ? * | ἕως] εὐθέως cat. | εἴποιμεν cat.] εἴποιμ’ ἂν V M 3 ἡγήσατο κοινὸν cat. 4 διεξήγαγε] ἀπεφήνατο cat. 6 αὐτῷ < cat. | ἤγετο getilgt, ür am Rande ἔλεγεν Vcorr ἔλεγεν cat. | ὄντων < cat. 8 παραδοὺς cat. 9 vor ἐστὶ + αὐτῷ cat. 11 εἶχεν < 12 ἡ ἔμφασις] ὁ λόγος cat. | ἀνθρώπων cat.] ἀνθρώπου V M 13 τὴν ὑπόνοιαν] τὴν ἔμφασιν cat. 14 τω aus τὸ Vcorr τὸ M < cat. 24 * etwa δῆλον ἐκ τοῦ αὐτοῦ εὐαγγελίου> * 26 τἀς μαρτυρίας + τῶν προφητῶν> ?)

καὶ πάλιν αὐτὸς Ἰωάννης λέγει, ἀπὸ τῶν προφητῶν λαβὼν τὴν μαρτυρίαν φημὶ δὲ ἀπὸ τοῦ Δαυίδ), ὅτε ὁ κύριος τὰς τραπέζας τῶν κολλυβιστῶν κατέστρεφε καὶ εἶπεν· μὴ ποιῆτε τὸν οἶκον τοῦ πατρός μου οἶκον ἐμπορίου, »ἐμνήσθησαν ὅτι ἦν γεγραμμένον ὅτι ὁ ζῆλος τοῦ οἴκου κατέφαγέν με«. καὶ πόλιν αὐτὸς Ἰωάννης εἶπεν ὅτι »Ἠσαϊας εἶδεν ὢν ἐν πνεύματι ἁγίῳ«.

24. Πάλιν δὲ ὁ αὐτὸς ἅγιος Ἰωάννης κηρύττων ἐν τῇ Ἀσίᾳ ἱστορεῖται παράδοξον ἔργον τι πεποιηκὼς εἰς ὑπογραμμὸν τῆς ἀληθείας. πολιτείαν γὰρ ἔχων θαυμασιωτάτην καὶ συμπρέπουσαν αὐτοῦ τῷ ἀξιώματι τῆς ἀποστολῆς καὶ μηδ᾿ ὅλως λουόμενος, ἠναγκάσθη ὑπὸ τοῦ ἁγίου πνεύματος προελθεῖν ἕως τοῦ βαλανείου, εἰπὼν ὅτι λάβετέ μοι τὰ πρὸς βαλανεῖον‘.