Panarion (Adversus Haereses)

φησὶ γὰρ ὁ ἅγις Πέτρος Πέτρος ἤμην ἐν πόλει Ἱόππῃ καὶ εἶδον ἐν μέσῃ τῇ ἡμέρᾳ περὶ ὥραν ἕκτην ὀθόνην καθιε μένην, δεδεμένην ἐν τέτρασιν ἀρχαῖς, ἐν ᾐ ἦν πάντα τὰ τετράποδα καὶ ἑρπετά. καὶ εἶπέν μοι· θῦσον καὶ φάγε. ἐγὼ δὲ εἶπον· κύριε μηδαμῶς, ὅτι οὐδέποτε κοινὸν ἢ ἀκάθαρτον εἰσῆλθεν εἰς τὸ στόμα μου. ἀπεκρίθη δέ μοι ἐκ δευτέρου φωνὴ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ· ἃ ὁ θεὸς ἐκαθέρισε, σὺ μὴ κοίνου. καὶ ἐξαυτῆς ἰδοὺ δύο ἄνδρες εἱστήκεισαν εἰς τὴν οἰκίαν καὶ εἶπέν μοι τὸ πνεῦμα· πορεύου σὺν αὐτοῖς μηδὲν διακρινόμενος«.

καὶ λοιπὸν διηγεῖται, ὡς ἐν παραβολῇ ταῦτα πρὸς αὐτὸν εἴρηται καὶ ὡς τότε ἐδίσταξεν, ἕως ὅτε ὁ κύριος ἐναργῶς ἔδειξεν αὐτῷ ἅ διὰ τῶν λόγων καὶ τύπων αὐτὸν ἐδίδασκεν.

εὐθὺς γὰρ αὐτοῦ ἀνοίξαντος τὸ στόμα, ὅτε ἠλθεν εἰς Καισάρειον, ἐπἐπεσε [*](1 vgl. Act. 11, 2 — 7 Act. 11, 3 — 16 ff Act. 11, 4ff V M 5 — S. 316, 10 mit Auslassungen Catena in Acta apost.S 193, 21 ff Gramer (=cat.)) [*](3 ἀγγέλου angeflickt Vcorr 5 μηδένα Μ Ι παρεκίνει aus παρ' ἐκείνη V 6 ἐπανελθόντος cat. 7 εἰσῆλθας M 8 ἑαυτοῦ V 12 — 14 κυρίου — ἀσφαλι- ζομένου < cat. 11 τῷ ἁγίῳ ἀποστόλῳ < cat. Ι ποιήσασθαι hinter ἔλεγχον Ζ. 15) cat. 15 ἐλέγχους aus ἔλεγχον Vcorr Ι φανερὰ + γὰρ V 16 — 25 < cat. 19f μηδαμῶς κύριε M 21 φωνὴ ἐκ δευτέρου M 22 ἐκαθερισεν, ά V corr ἐκαθέρισεν M 23 εἰς] ἐπὶ M 21 ταῦτα + ἃ Μ 25 καὶ ὡς τότε] τότε] τότε γὰρ cat. Ι ἐδίσταζεν u. + ὁ ἅγιος cat. 26 ἅ < Μ Ι αὐτῶν M Ι εὐθὺ Μ 27 ὅτε — Καισάρειον < cat.)

τὸ πᾶν δὲ ἠν τοῦτο μυστήριον καὶ τῆς τοῦ θεοῦ φιλανθρωπίας ἔργον, ὅπως ὅ τε ἄγιος Πέτρος πᾶς πᾶς τις γνώσεται ὅτι οὐκ ἀπ' ἀνθρώπων ἡ τῶν Μνῶν σωτηρία, ἀλλ' ἐκ θεοῦ. προῦλαβεν γὰρ ὁ θεὸς δοῦναι τὴν δωρεὰν τοῦ ἁγίου πνεύματος καὶ τὴν τοῦ ἀγγέλου ὀπτασίαν καὶ τὴν ἀποδοχὴν τῆς εὐχῆς καὶ νηστειῶν καὶ ἀγαθοποιιῶν, ἵνα ὅ ἐπιστεύθησαν οἱ ἀπόστολοι, μάλιστα ὁ ἅγιος Πέτρος καὶ οἱ λοιποὶ ἀπόστολοι, μὴ ἀποστερήσωσιν τὸν ἐκ θεοῦ κατὰ ἀλήθειαν κεκλημένον.

4. Ἀλλὰ ταῦτα μὲν τότε ἐπραγματεύθη κινηθέντα ὑπὸ τοῦ προειρημένου ειρημένου ψευδαποστόλου Κηρίνθου, ὡς καὶ ἄλλοτε στάσιν αὐτός τε καὶ οἱ μετ’ αὐτοῦ ἐργάσαντο ἐν αὐτῇ τῇ Ἱερουσαλήμ, ὁπηνίκα Παῦλος ἀνῆλθε μετὰ τίτου καὶ ὡς οὗτος ἔφη ὄτι » ἄνδρας ἀκροβύστους εἰσήνεγκε μεθ’ ἑαυτοῦ«, ἤδη περὶ Τίτου λέγων, »καὶ κεκοίνωκε φησί) τὸν ἅγιον τόπον‘.

διὸ καὶ Παῦλος λέγει »ἀλλ' οὐκὲ Τίτος ὁ σὺν ἐμοί, Ἕλλην ὤν, ἠναγκάσθη περιτμηθῆναι· διὰ δὲ τοὺς παρεισάκτους ψευδαδέλφους. οἵτινες παρεισῆλθον κατασκοπῆσαι τὴν ἐλευθερία,’ ἡμῶν ἥν ἔχομεν ἐν Χριστῷ, οἷς οὐδὲ πρὸς κρὸς ὥραν τῇ ὑποταγῇ«· καὶ τοῖς ἐν ἀκροβυστίᾳ παραγγέλλων ἔλεγενε μὴ περιτέμνεσθε·

ὅτι ἐὰν περιτέμνησθε, Χριστὸς ὑμᾶς οὐδὲν ὠφελήει« διήρκεσε δὲ ἡ περιτομὴ χρόνῳ ὑπηρετήσασα, ἕως ἡ μείζων περιτομὴ παρεγένετο, [*](P113) τουτέστιν τὸ ·λουτρὸν τῆς παλιγγενεσίας, ὡς παντί τῳ δῆλόν ἐστι καὶ σαφέστερον δείκνυται ἀπὸ τῶν παρὰ τοῖς ἀποστόλοις εἰρημένων, μάλιστα παρὰ τῷ ἁγίῳ ἀποστόλῳ Παύλῳ· φάσκει γὰρ οὕτως »οἷς οὐδὲ πρὸς ὥραν εἴξαμεν τῇ ὑποταγῇ«.

παντὶ δὲ τῷ βουλομένῳ κατανοεῖν τὰ παρὰ τοῖς ἀποστόλοις τότε πεπραγματευμένα θαυμάσαι ἔπεστι, πῶς τὰ παρὰ τῇ αἱρέσει ταύτῃ ἐξ ἐπιπνοίας πνεύματος πλά- [*](14 vgl. Act. 21, 28 — 16 Gal. 2, —5 — 20 Gal. 5, 2 — 21 f vgl. oben haer. S, 6. 7; S. 192, 17ff — 25 Gal. 2, 5 V M cat. (bis Ζ. 10)) [*](1 ὁ < M 2 τὸ ὕδωρ hinter μὴ cat. 2 — 3 ἀπὸ — ἀρχῆς] κτὲ cat. 4 ὅ τε) ὅτε ὁ M 6 θεοῦ + ὑπῆρχεν cat. 7 ἁγίου < V 14 ἀνῆλθε, ν aus π Vcorr ἀπῆλθε M 15 κεκοἰνωκε aus κεκοινώνηκε V 17 δὲ < M 20 περιτέμωεσθαι, ε Vcorr περιτέμνεσθε Μ 21 ὅτι ἐὰν περιέμνησθε < Μ 22 μείζον M 23 τῳ] τὸ M 25 μάλιστα τι δὲ M Ι οὕτως] οὑτος Dind. Ι οἷς] ὡς Μ 28 ἐπινοίας V)

ἀποστάντων γὰρ τούτων καὶ εἰς ψευδαποστόλους τραπέντων <καὶ> ἄλλους ἀποστειλάντων ὡς καὶ ἤδη προείρηται εἰς τὴν Ἀντιόχειαν ἐν ἀρχῇ καὶ εἰς ἄλλους τόπους, λἐγοντας ὅτι »ἐὰν μὴ περιτμηθῆτε καὶ φυλάξητε τὸν νόμον Μωυσέως, οὐ δύνασθε σωθῆναι«, οὐχ ἡ τυχοῦσα τότε ταραχὴ ἐγένετο ὡς προείρηται.

καὶ οὑτοί εἰσιν οἱ παρὰ τῷ ἀποστόλῳ Παύλῳ εἰρημένοι »ψευδαπόστολοι, ἐράται δόλιοι, μετασχηματιζόμενοι εἰς ἀποστόλους Χριστοῦ«.

5. Χρῶνται γὰρ τῷ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγελίῳ — ἀπὸ μέρους καὶ οὐχὶ ὅλῳ, ἀλλὰ διὰ τὴν γενεαλογίαν τὴν ἔνσαρκον — καὶ ταύτην μαρτυρίαν φέρουσιν, ἀπὸ τοῦ εὐαγγελίου πόλιν λέγοντες ὅτι »ἀρκετὸν τῷ μαθητῇ ἵνα γένηται ὡς ὁ διδάσκαλος«. τί οὑν, φησί;