Panarion (Adversus Haereses)

Κήρινθος δὲ αὖθις, ἀφ' οὑπερ οἱ Κηρινθιανοὶ λεγόμενοι, ἀπὸ ταάτης τῆς θηριώδους σπορᾶς τὸν ἐὸν τῷ κόσμῳ φέρων ἥκει· σχεδὸν δὲ οὐδὲν ἕτερον παρὰ τὸν προειρημένον Καρποκρᾶν, ἀλλὰ τὰ αὐτὰ τῷ κόσμῳ κακοποιὰ φάρμακα ἐκβλαστάνει.

τὰ ἵσα γὰρ τῷ προειρημένῳ εἰς τὸν Χριστὸν συκοφαντήσας ἐξηγεῖται καὶ οὑτος, ἐκ Μαρίας καὶ ἐκ σπέρματος Ἰωσὴφ τὸν Χριστὸν γεγεννῆσθαι καὶ τὸν κόσμον ὁμοίως ὑπὸ ἀγγέλων γεγενῆσθαι.

οὐδὲν γὰρ οὑτος παρὰ τὸν πρῶτον διήλλαξε τῇ εἰσαγωγῇ τῆς αὐτοῦ διδασκαλίας ἀλλ' ἢ ἐν τούτῳ μόνον, ἐν τῷ προσέχειν τῷ Ἰουδαϊσμῷ ἀπὸ μέρους. φάσκει δὲ οὑτος τὸν νόμον καὶ τοὺς προφήτας ὑπὸ ἀγγέλων δεδόσθαι, τὸν δὲ δεδωκότα τὸν νόμον ἕνα εἶναι τῶν ἀγγέλων τῶν τὸν κόσμον πεποιηκότων.

ἐγένετο δὲ οὑτος ὁ Κήρινθος ἐν τῇ Ἀοίᾳ διατρίβων κἀκεῖσε [*](6 ff vgl. mit Epiph. insbesondere Irenaeus adv. haer. I 26, 1; I 211 f Harvey Hippolyt refut. VII 33; S. 220, 12ff Wendland Ps. Tertullian adv. omn. haer. 3 aus Epiph. öpft Filastrius haer. 36; S. 19, 22ff Marx — 7—13 u. 18 Ps. Tert. adv. omn. haer. 3 post hunc (sc. Carpocratem) Cerinthus haereticus erupit similia cloeens. nam et ipse niundum institutum esse ab illis dicit; Christum ex semine Joseph natum proponit, hominem illum tantummodo sine divinitate contedens, ipsam quoqiie legem ab angelis dafam pcrhihens, Judacoruni deum non dominum sed angeluni promens — 18 — S. 314, 12 vgl. Irenaeus adv. haer. I 26, 1 I211f Harvey = Hippolyt refut. VII 33; S.220, 12ff Κήρινθος δέ τις (+ in Asia Ir.), αὐτὸς Αἰγυπτίων παιδείᾳ ἀσκηθείς < (r.), ἔλεγεν οὐχ ὑπὸ τοῦ πρώτου > γεγονέναι τὸν κόσμον ἀλλ' ὑπὸ δυνάμεώς τινος κεχωρισμένης τῆς ὑπὲρ τὰ ὅλα ἐξου- V Μ) [*](1 ἔμπλεων V ἔμπνεον M 2 δὲ < M 4 * etwa τῷ κόσμῳ φανείσαις, εἰς > * 5 ἥκειν — ἀναγκάσωμεν] καὶ τῶν τοιούτων βαδιούμεθα, auf einer erheblich ähgeren Rasur V corr Ι Unterschrift κατὰ Καρποκρασίων V 6 κατὰ Κηρινθιανῶν ἤτοι Μηρινθιανῶν ὀγδ.όη ἡ καὶ κݲηݲ V 8 φέρειν M 10 V ἐκβλαστάνει M 13 γεγεννῆσθαι M 14 ἀλλὰ Μ 16 δὲ hiniengeflickt Vcorr < M)

ἤδη δὲ περὶ τούτου εἴπαμεν ὡς καὶ οὗτος ἐκήρυττεν οὐκ ἀπὸ τῆς πρώτης καὶ ἄνωθεν δυνάμεως τὸν κόσμον γεγενῆσθαι, ἄνωθεν δὲ ἐκ τοῦ ἄνω θεοῦ μετὰ τὸ ἁδρυνθῆναι τὸν Ἰησοῦν, τὸν ἐκ σπέρματος Ἰωσὴφ καὶ Μαρίας γεγεννημένον, κατεληλυθέναι τὸν Χριστὸν εἰς αὐτὸν τοῦτέστι τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐν εἴδει περιστερᾶς ἐν τῷ Ἰορδάνῃ καὶ ἀποκαλύψαι αὐτῷ καὶ δί αὐτοῦ τοῖς μετ' αὐτοῦ τὸν ἄγνωστον πατέρα.

καὶ διὰ τοῦτο ἐπειδὴ ἠλθεν εἰς αὐτὸν ἄνωθεν δύναμις, δυνάμεις ἐπιτετελεκέναι· καὶ αὐτοῦ πεπονθότος τὸ ἐλθὸν ἄνωθεν ἀναπτῆναι ἄνω ἀπὸ τοῦ Ἰησοῦ.

πεπονθότα δὲ τὸν Ἰσοῦν καὶ πάλιν ἐγηγερμένον, Χριστὸν δὲ τὸν ἄωνθεν ἐλθόντα εἰς αὐτὸν ἀπαθῆ ἀναπτάντα, ὅπερ ἐστὶ τὸ κατελθὸν ἐν εἴδει περστερᾶς, καὶ οὐ τὸν Ἰησοῦν εἶναι Χριστόν.

2. Ἐκπέπτωκε δὲ καὶ οὑτος, ὡς ὁρᾶτε πάντες οἱ τῆς ἀληθείας ἐρασταί. φάσκει γὰρ τὸν τὸν νόμον δεδωκότα οὐκ ἀγαθόν, οὗ τῷ νόμῳ πείθεσθαι δοκεῖ, δῆλον δὲ ὅτι ὡς ἀγαθῷ.

πῶς οὖν ὁ πονηρὸς τὸν ἀγαθὸν νόμον δέδωκεν; εἰ γὰρ καλὸν τὸ μὴ μοιχεύειν καὶ καλὸν τὸ μὴ φονεύειν; πόσῳ γε μᾶλλον ὁ ἐντειλάμενος βελτίων εἴη, ἐάν γε ὁ μὴ πράξας ἀγαθὸς ὁμολογῆται· πῶς δὲ κατηγορηθήσεται κακὰ πράττων ὁ τὸ ἀγαθὸν συμβουλεύων καὶ ἀγαθὸν διδοὺς νόμον; ἀλλὰ μανιώδης ὁ ἀνὴρ τοιούτοις ἐγχειρῶν.

οὑτος δέ ἐστιν, ἀγαπητοί, εἷς τῶν ἐπὶ τῶν ἀποστόλων τὴν ταραχὴν ἐργασαμένων, ὅτε οἱ περὶ Ἰάκωβον γεγράφασιν εἰς τὴν Ἀντιόχειαν ἐπιστολήν , λέγοντες ὅτι »ἔγνωμέν τινας ἐξ ἡμῶν πρὸς ὑμᾶς ἐλθόντας καὶ ταράξαντας ὑμᾶς σίας καὶ ἀγνοούσης τὸν ὑπὲρ πάντα θεόν. τὸν δὲ Ἰησοῦν ὑπέθετο μὴ ἐκ παρθένου γεγενῆσθαι (+ impossiblie enim hoc ei visum est Ir.), γεγονέναι δὲ αὐτὸν ἐξ Ἰωσὴφ καὶ Μαρίας υἱὸν ὁμοίως τοῖς λοιποῖς ἅπασιν ἀνθρώποις, καὶ δικαιότερον γεγονέναι καὶ σοφώτερον. καὶ μετὰ τὸ βάπτισμα κατελθεῖν εἰς αὐτὸν ἀπὸ τῆς ὑπὲρ τὰ ὅλα αὐθεντίας τὸν Χριστὸν ἐν εἴδει περιστερᾶς, καὶ τότε κηρῦξαι τὸν ἄγνωστον πατέρα καὶ δυνάμεις ἐπτελέσαι, πρὸς δὲ τῷ τέλει ἀποπτῆναι τὸν Χριστὸν ἀπὸ τοῦ Ἰησοῦ καὶ τὸν Ἰηοοῦν πεπαμέναι καὶ ἐγηγέρθαι, τὸν δὲ Χριστὸν ἀπαθῆ διαμεμενηκέναι πνευματικὸν ὑπάρχοντα [*](1 Tgl. S. 236, 6ff — 12 vgl. I Job. 5, 1 — 23 Act. 15, 24 V M) [*](1 τὴν ἀρχὴν τοῦ κηρύγματος M 1f εἴπο///μεν, ο aus α V corr 4 ἐκ] ἀπὸ M 5 ἑαυτὸν V 6 ἐν τῷ Ἰορδάνῃ nachgetragen Vcorr < M 7 μετ’ αὐτοῦ U] μετ’ αὐτὸν VM 8 ἦλθεν + (angeflickt) ἡ δύναμις Vcorr Ι δύναμις < V 14 δωκότα M 15 ἀγαθῷ] ἀγαθὸν M 18 γε] δὲ M Ι ὁμολογεῖταί V ὁμολόγηται Μ 21 vor τὴν ταραχὴν + ὁ V Ι ἐργασαμένων *] ἐργασάμενος V Μ)

καὶ οὑτος εἷς ἐστι τῶν ἀντιστάντων τῷ ἁγίῳ Πέτρῳ, ἐπειδὴ εἰσῆλθε πρὸς Κορνήλιον τὸν ἄγιον, ὅτε μετεστείλατο αὐτὸν καταξιωθεὶς ὀπτασίας ἀγγέλου καὶ ὁ Πέτρος ἐδίσταζε καὶ εἶδεν τὸ ὅραμα τῆς ὀθόνης καὶ τὰ ἐν αὐτῇ καὶ ἤκουσε παρὰ κυρίου μηδὲν κοινὸν λέγειν ἢ ἀκάθαρτον.