Panarion (Adversus Haereses)

ἔχουσι δὲ εἰκόνας ἐνζωγράφους διὰ χρωμάτων, ἀλλὰ καὶ οἱ μὲν ἐκ χρυσοῦ καὶ ἀργύρου καὶ λοιπῆς ὕλης, [*](1 vgl. dement. Hom. ep. ad Jac. 3; S. 7, 1 Lagarde προσπεσὼν ἐδεόμην αὐτοῦ παραιτούμενος τὴν τῆς καθέδρας τιμήν τε καὶ ἐξουσίαν — 3 πρὸς δεκαδύο ἴτη ἕκαστον vgl. Eusebius h, e. ΙΙΙ 13 u. 15; S. 228, 14 u. 21 Schwartz — 4 ἐπὶ τῷ δωδεκάτω ἔτει Νέρωνος wohl entnommen aus Eusebius h. e. 11 26, 1; S. 178, 21 ἔτους δωδεκάτου τῆς Νέρωνος ἡγεμονίας — 5 — 8 vgl. Irenaeus adv. haer. III 3, 3 U Οf Harvey = Eusebius h. e. V 6, 1ff; S. 438, 7 ff Schwartz (dazu Einleitungsband S. 6f) — 8f ἄνω ἐν τῷ καταλόγῳ kann sich nur auf S. 308,7 beziehen — 10 — 14 vgl. die zu S. 308, —8 ührte Stelle aus Irenaeus; dazu deren Fortsetzung Gnoxticos sf autcni vocanf — — S. 311, 9 vgl. Irenaeus adv. haer. I 25, 6; I 210 Harvey (Hippolyt refut. VII 32, 8; S. 220, 10 f ürzt) etiam imagines, quasdam quidem derictas quasdam autem et de reliqua viateria faricatas habent, dicentes formam Christi factum a Pilato illo in tempore quo fitit Jesus cum hominisbus. et has coronanf et propommt eas cum imaginibus muudi philosophorum, viflelicet cum imagine Pythagorae et Piatonis et Aristotelis et reliquorum; et reliquam observationem circa eas similiter ut gentes faciunt V M 14 — S. 311, 7 frei wiedergegeben von Nicephorus Antirrhet. bei Pitra Spicil. Solesm. IV 297 εἰκόνας Χριστοῦ ἔχουσιν ἐκ διαφόρων ὑλῶν ἅς φασιν εἶναι τοῦ Ἰησοῦ καὶ ὑπὸ Ποντίου Πιλάτου γεγενημένας ὅτε ἐπεδήμει τῶν τῶν ἀνθρώπων γένει, εἶτα καὶ φιλοσόφων Πυθαγόρου καὶ Πλάτωνος καὶ Ἀριστοτέλους καὶ ἑτέρων· ἅς δὴ καὶ ἱδρυσάμενοι προσκυνοῦσι καὶ τὰ ἐθνῶν ἐπιτελοῦσι μυστήρια) [*](2 καὶ < M 5 αὖθις] ἄν τις M 9 οὕτως] τούτων M 11 ἡ < Μ 13 τῶν < M Ι ἔνθεν aus etwas anderem hergestellt Vcorr 15 ἀλλὰ καὶ οἱ μὲν durchgestrichen, ür am Rande τινὲς δὲ V corr)

κρύβδην δὲ τὰς τοιαύτας ἔχουσιν, ἀλλὰ καὶ φιλοσόφων τινῶν, Πυθαγόρου καὶ Πλάτωνος καὶ Ἀριστοτέλους καὶ λοιπῶν, μεθ' ὡν φιλοσόφων καὶ ἕτερα ἐκτυπώματα τοῦ Ἰησοῦ τιθέασιν, ἱδρύσαντές τε προσκυνοῦσι καὶ τὰ τῶν ἐθνῶν ἐπι- τελοῦσι μυστήρια. στήσαντες γὰρ ταύτας τὰς εἰκόνας τὰ τῶν ἐθνῶν ἔθη λοιπὸν ποιοῦσι. τίνα δέ ἐστιν <τὰ> ἐθνῶν ἔθη ἀλλ' ἢ καὶ τὰ ἄλλα;

ψυχῆς δὲ εἶναι μόνης σωτηρίαν φασὶ καὶ οὐχὶ σωμάτων.

7. Δεῖ τοίνυν τούτους ἀνατρέπειν παντὶ σθένει· μηδεὶς γὰρ καταφρονείτω λόγου καὶ μάλιστα κατὰ ἀπατεώνων. ἀλλ' εἴποι τις ἄν· οὐ γάρ ἐστι φωρατὰ καὶ μωρίας ἔμπλεα; ἀλλ' ἔσθ' ὅπη καὶ τὰ μωρὰ πείθει τοὺς ἄφρονας καὶ τοὺς συνετοὺς παρεκτρέπει, ἐὰν μὴ παρῇ ὁ νοῦς ὁ ἐν τῇ ἀληθείᾳ ἠσκημένος. ἐμπεσόντος τοίνυν καὶ τούτου τῇ Σίμωνος μαγείᾳ καὶ τῶν λοιπῶν, τοῖς αὐτοῖς καὶ τοῦτον ἀνατρέ- φομεν.

εἰ γὰρ ἡ ἄγνωστος καὶ ἀκατονόμαστος δύναμις αἰτία γέγονεν Ι ἄλλων ἀγγέλων, ἤ ἐστιν ἄγνοια παρὰ τῇ αὐτῇ τουτέστιν τῷ πατρὶ τῶν ὅλων, εἰ μὴ ᾔδει ἅ μέλλουσι πράττειν οἱ ὑπ' αὐτοῦ κατασκευαζόμενοι ἄγγελοι, ἀγνοήσας ὅτι ἀποστήσονται καὶ ποιήσουσιν ἃ μὴ αὐτὸς ἐβούλετο — ἢ τούτους μὲν ἐποίησε γινώσκων ὅτι ποιή- σουσιν, ὅ αὐτὸς οὐ βούλεται παρ' αὐτῶν δὲ γέγονε, καὶ ἔσται διὰ τῆς γνώσεως καὶ εὐδοκίας αὐτὸς ποιήσας ἃ ἐκεῖνοι τετολμήκασιν.

εἰ τοίνυν ὡς προεῖπον έγίνωσκε μὲν ἃ ποιήσουσιν, οὐκ ἐβούλετο δὲ ἕνα ποιήσωσι, τίνι τῷ λόγῳ τοὺς πεποιηκότας ἐποίει εἰς τὸ πράττειν ἃ μὴ αὐτὸς ἐβούλετο;

εἰ δὲ αὐτὸς μὲν πεποίηκε τοὺς ἀγγέλους, ἕνα ποιήσωσι τὰ ὑπ' αὐτῶν γενόμενα, ἄρα ἤθελε γενέσθαι· διὸ καὶ τοὺς πεποιηκότας προκατεσκεύασεν ἀγγέλους. καὶ εἰ προκατεσκεύασεν εἰς τὸ ποιῆσαι, ἀπαγορεύει δὲ τὰ ὑπ' αὐτῶν γενόμενα, συκοφαντία ἂν εἴη ἐν μέσῳ.

εἰ δὲ συνεχώρει μὲν τοῦ ποιεῖν αὐτούς, βούλεται δὲ τὰ ὑπ' αὐτῶν γενόμενα τουτέστιν ἀνθρώπους καὶ ψυχάς) πάλιν πρὸς [*](17 ff vgl. oben haer. 23, 4, 1ff; S. 252, 1 ff V M Niceph. (bis Ζ. 7)) [*](5 καὶ2 < M 6 τε hineingeflickt Vcorr < M Ι hinter προσκυνοῦσι 2 Buchstaben wegradiert V προσκυνοῦσι + τε M 8 003E; * 9 σωτηρίας Μ 12 κατὰ *] παρὰ V M 13 ἔσθ' ὅπη] ἐθόπη M Ι μωρὰ] μωρείας M 17 ἀκατο///νόμαστος, ο aus ω V ἀκατονόμαστος Μ 20 ποιήσωσιν M 21 ἠβούλετο V 25 vor εἰς + καὶ Μ 27 γενόμενα ül., vgl. Z. 29 u. 31] γινόμενα VM 29 γινόμενα M 31 γινόμενα M)