Panarion (Adversus Haereses)

Epiphanius

Epiphanius. Epiphanius, Volume 1-3. Holl, Karl, editor. Leipzig: Hinrichs, 1915-1933.

καὶ ἁπλῶς ἐκ πάντων ὡς εἰπεῖν, ἵνα μὴ μηκύνω τὸν λόγον, »οὐαὶ τῷ κόσμῳ ἀπὸ τῶν σκανδάλων‘ καὶ τῶν ἐργαζομένων τὴν ἀνομίαν‘. πόσοι ἑαυτοῖς σκότος ηὕρηνται καὶ ἄλλοις τοῖς μετέπειτα τῷ σκότει αὐτῶν πειθομένοις· τοῖς δὲ [*](1 vgl. Joh. 10, 11 — 2 Matth. 20, 18 — 4 Matth. 20, 22 — 6 T Petr. 3, 18 — f I Petr. 4, 1 — 7 vgl. I Joh. 4, 2 f — 9 Phil. 2, 8 — 10 vgl. Deut. 28, 66 — 13 vgl. Hos. 13, 14 (I Kor. 15, 55) — 14 vgl. Jes. 45, 2 — 21 Joh. 14, 6 — 27 Matth. 18, 7 — 28 Matth. 7, 23 V M) [*](2 ἀναβαίνωμεν M Ι ιλμ V 5 λέγει Πέτρος V 7 λέγει 1] λέγων V 8 ἐν < M 11 οὐχ, χ auf Rasur V 12 θάνατος, ς auf Rasur Y 5 τε < 17 θεήλατε, η u. a auf Rasur V corr θεελέητε M 19 <υἱὸς> * 20 ἀνθ' θ u. ε auf Rasur Ycorr 21 φησὶν hinter ἀλήθεια 2 V 24 ὑποδείξας 26 ἐκ] lies ἐπὶ? *)

267
συνετοῖς φανήσεται ἡ ἀλήθεια, ἡ δὲ Βασιλείδου καὶ τῶν τοιούτων πραγματεία πλάνης ἔργον ἐλεγχθήσεται.

Καὶ ταῦτά μοι περὶ ταύτης τῆς αἱρέσεως καὶ τοῦ μύθου τούτου εἰρήσθω· ἐντεῦθεν δὲ ἐξ' ἑτέραν αἵρεσιν βαδιοῦμαι.

τίνι γὰρ οὐ φωρατὴ ἔσται ἡ τοιαύτη αἵρεσις μῦθός τις οὖσα καὶ ὡσεὶ κεράστου τρόπον ἐν ἄμμῳ κεχωσμένη, διὰ δὲ τοῦ κέρατος ἐν ἀέρι προκύπτουσα καὶ τὸν ὄλεθρον τοῖς περιτυγχάνουσιν αὐτῇ ἐργαζομένη;

ἀλλὰ καὶ »τὸ κέρας τῶν ἁμαρτωλῶν ὁ κύριος συνέτριψεν, τὸ δὲ κέρας τοῦ δικαίου μόνον ὑψωθήσεται«, ὅπερ ἐστὶ πίστις ἀληθεςίας.

διὸ καὶ τοῦτον συντρίψαντες τῇ τῆς ἀληθείας διδασκαλίᾳ ἐπὶ τὰς μετέπειτα διέλθωμεν, θεὸν βοηθὸν ἐπικαλούμενοι, ᾡ ἡ δόξα καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ προσκύνησις εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, ἀμήν.

Νικόλαος γέγονεν εἷς ἀπὸ τῶν ἑπτὰ διακόνων τῶν ἐκλελεγμένων ὑπὸ τῶν ἀποστόλων ἅμα Στεφάνῳ τῷ ἁγίῳ καὶ πρωτομάρτυρι καὶ Προχόρῳ καὶ Παρμενᾷ καὶ τοῖς ἄλλοις.

οὑτος ἀπὸ τῆς Ἀντιοχέων ὁρμώμενος προσήλυτος γίνεται· μετέπειτα δὲ καταδεξάμενος τὸν περὶ Χριστοῦ κηρύγματος λόγον καὶ αὐτὸς συνήφθη τοῖς μαθηταῖς ἔν τε τοῖς προκριτέοις τὰ πρῶτα ἐξεταζόμενος <ἠν>· ὅθεν καὶ ἐν τοῖς ἐκλεγεῖσιν εἰς τὴν τῶν χηρῶν τότε ἐπιμέλειαν ἐγκατηριθμήθη.

ὕστερον δὲ τοῦτον ὑπέδυ ὁ διάβολος καὶ ἐξηπάτησεν αὐτοῦ τὴν καρδίαν τῇ αὐτῇ πλάνῃ τῶν προειρημένων παλαιῶν κατατρωθῆναι μειζόνως ὑπὲρ τοὺς πρώην.

γύναιον γὰρ οὑτος ἔχων εὔμορφον [*](8 Psal. 74, 11 — 13 ff vgl. mit Epiph. insbesondere Irenaeus adv. haer. I 26, 3 1214 Harvey Hippolyt refut. VII 36, 3 ; S. 223, 6 ff Wendland Ps. Tert. adv. omn. haer. 1 Filastrius haer. 33 (schöpft aus Epiph.) — Clemens AI. strom. III 25 ählin (=Eusebius h.e. –14 ff vgl. Act. 6, 5 — 16 f vgl. Act. 6, 5 — 23— S. 23—S. 268, 17 vgl. Clemens AI. strom. III 25, 6; II ählin = Eusebius h. e. III 29, 2; S. 260, 13 ff Schwartz ὡραίαν, φασί, γυναῖκα ἔχων οὗτος μετὰ τὴν ἀνάληψιν τὴν τοῦ σωτῆρος πρὸς τῶν ἀποστόλων ὀνειδισθεὶς ζηλοτυπίαν, εἰς μέσον ἀγαγὼν τὴν γυναῖκα γῆμαι τῷ βουλομένῳ ἐπέτρεψεν. ἀκό- V Μ) [*](3 καὶ 2 U] τῆς VM Ι μυθώδους aus μύθου τούτου hergestellt Vcorr 6 προABBREVκύπτουσα, σ ausradiert Vcorr ποῦ κρύπτουσα 7 αὐτὴν V 11 ἡ 1 ausradiert V corr Ι καὶ ἡ 2 θ. 2 < V 12 προσκύνησις] κράτος V 12 Unterschrift Βασιλείδου V 13 τῆς δὲ ἀκολουθίας] ἡ καὶ V 16 τῆς] τῶν V 18 vor κηρυγματος + τοῦ V 19 προκρίτABBREVοις, ε ausradiert V corr Ι <ἦν>)

268
καὶ ἀπὸ τοῦ γυναίου ἐγκρατευσάμενος ὡς κατὰ μίμησιν ὼν ἑώρα θεῷ προσανεχόντων, μέχρι τινὸς ἐκαρτέρει, οὐ μὴν εἰς τέλος ἤνεγκε κρατεῖν τῆς αύτοῦ άκρασίας, ἀλλὰ βουληθεὶς ὡς κύων ἐπὶ τὸν ἴδιον ἔμετον ἐπιστρέφειν προφάσεις τινὰς οὐκ ἀγαθὰς ἑαυτῷ θηρώμενος ἐπενόει πρὸς ἀπολογίαν τοῦ ἰδίου τῆς ἀκολασίας πάθους· ᾧ μᾶλλον συνέφερεν *. εἶτα τοῦ σκοποῦ ἐκπεσὼν τῇ ἰδίᾳ γυναικὶ συνήφθη άπεριέργως.

οὗτος δὲ αἰσχυνόμενος τὴν ἑαυτοῦ ἡτταν καὶ ὺφορώμενος φωραθῆναι ἐτόλμα λέγειν ὅτι], εἰ μή τις καθ’ ἑκάστην ἡμέραν λαγνεύῃ, ζωῆς μὴ δύνασθαι μετέχειν τῆς αἰωνίου.

ἐκ προφάσεως γὰρ εἰς πρόφασιν μετηνέχθη ἑτέραν. ὁρῶν γὰρ τὴν ἑαυτοῦ σύμβιον κάλλει μὲν διαπρέπουσαν ταπεινότητι δὲ φερομένην, ἐζηλοτύπησε ταύτην καὶ κατὰ τὴν ἰδίαν ἀσέλγειαν τοὺς ἄλλους εἶναι νομίσας τὰ πρῶτα μὲν ἐμπαροινῶν εἰς τὴν ἰδίαν γαμετὴν διετέλει καὶ διαβολάς τινας αύτῇ ἐπιφέρων διὰ λόγων, τὸ δὲ πέρας ἑαυτὸν κατέσπασεν οὐ μόνον εἰς τὴν χρῆσιν τῆς σαρκὸς τὴν κατὰ φύσιν τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ εἰς βλάσφημον ὑπόνοιαν καὶ βλάβην κακοτροπίας καὶ πλάνην παρεισδύσεως πονηρίας.