Panarion (Adversus Haereses)

ὅμοια δὲ τῷ ἑαυτοῦ διδασκάλῳ τὰ πάντα συνυφαίνων καὶ γοητείαις καὶ ταῖς ἄλλαις μαγγανείαις * οὖ διέλειπεν, οὐδὲν δὲ διήλλαττε τῇ δικασκαλίᾳ ἀλλ' ἢ μόνον ὅτι ἑαυτὸν ἔλεγε μείζονα μᾶλλον ἢ τὸν πρὸ αὐτοῦ ὄντα αὐτοῦ διδάσκαλον.

2. Τῷ δὲ αὐτῷ ἐλαττώματι ᾡ καὶ ὁ αὐτοῦ διδάσκαλος περιέπεσε καὶ αὐτὸς ἁλοὺς διὰ τῶν αὐτῶν τοῦ ἐλέγχου τῆς ἀληθείας λόγων ἀνατραπήσεται † ἀνετράπη γὰρ οὗτος καὶ ἔληξεν ἡ αὐτοῦ αἵρεσις ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον.

ὑπερβήσομαι δὲ καὶ ἐφ’ ἐτέραν πάλιν προκόπτων τῇ ὺφηγήσει ἐλεύσομαι. τῷ γὰρ ὄντι οἱ παλαιοὶ ἱστοροῦσι μῦθον, ὡς ἐκ πολλῶν ἀσπίδων συνηγμένων ἐν ἄγγει ἑνὶ ὀστρακινῳ καὶ [*](1 ff vgl. mit Epiph. insbesondere Justin apol. I 26, 4 Irenaeus adv. haer. 1 23, 5) [*](Ι 195 Harvey Tertullian de anima 50 Ps. Tert. adv. omn. haer. 1 — 3 ἀπὸ Σαμαρειτῶν] bei Justin apol. I 26, 4 genauer ἀπὸ κώμης Καππαρεταίας — 5 vgl. Irenaeus adv. haer. 1 23, 5; Ι 195 Harvey = Hippolvt refut. VII 4; S. 190, 2 Wendland ἐπεβάλετο εἰπεῖν ὑπὸ ἀγγέλων τὸν κόσμον γεγονέναι — 6 etwas anders Irenaeus adv. haer, 123, 5 ; I 195 Harvey primam qiiidem rirtutem incogniiayn aif omnibiis; se autem eum esse qui missus sit ab invisibilibus Salvatorem Tert. de anima 50 se a superna et arcana potestate kgatum — 7 — 10 vgl. Irenaeus adv. haer. I 23, 5; I 195 Harvey dare quoque per eam qiiac a se doceatur magicam scientiam addidit, ut et ipsos qui munduyn fecerunt rincut angelos . resurrecMonem enim per id qiiod est in ewn baptisma aecipere eius discipiilos — 19 ff vgl. haer. 30, 26, 5 ff V Μ) [*](5 vor ὁμοίως + ὡς M ausradiert V corr 8 f συνάγειν V 12 μαγκανίαις M Ι * <προσανέχων> * Ι διέλABBREVιπεν, ε ausradiert Vcorr διέλιπεν M 15 ὧ von erster Hand oben hineingefiickt V Ι ἑαυτοῦ M 16 ἀληθείας] ἀκολουθίας M 17 † ἀνετράπη] lies wohl ἀπέθανεν * Ι ἔληξεν] ἤλεγξεν M 20 ἀγγείω M)

μείνασα δὲ καθ' ἑαυτὴν καὶ τροφῆς μὴ εὐποροῦσα, στραφεῖσα αὕτη καὶ ἀπὸ τῆς κέρκου αὐτῆς ἐσθίειν ἀρξαμένη ἕως μέρους τινὸς * τοῦ σώματος κατέφαγε· καὶ οὕτως ἔμεινεν οὐκέτι τελεία, ἀλλὰ ἥμισυ ὑπάρχουσα ἑρπετοῦ.

διὸ καὶ ἀσπιδογοργόνα ταύτην ἐκάλεσαν, ὥστε νοεῖν ἡμᾶς τὸ παλαιὸν μὲν εἶναι τοῦτο, νῦν δὲ μηκέτι τοῦτο εὑρισκόμενον, ἀλλὰ ἠφανίσθαι· ὡς καὶ αὕτη παντελῶς ἀπολομένη ἔχει μὲν παρ' ἡμῶν τὴν ἀντιλογίαν, αὐτὴ δὲ διὰ τῆς δυνάμεως Χριστοῦ ἠφάνισται. καὶ ταύτην δὲ ὺπερβάντες ἐπὶ τὰς ἑξῆς ἴωμεν, ἀγαπητοί.

Μετὰ τοῦτον Σατορνῖλός τις ἀνέστη, καὶ αὐτὸς ἐκεῖθεν τὰς ἀφορμάς, ἀπὸ Μενάνδρου φημὶ καὶ τῶν πρώην λαβών. οὗτος πρὸς τῇ Συρίᾳ κατοικήσας, τουτέστιν Ἀντιοχείᾳ τῇ πρὸς Δάφνην, πολλήν τινα τέχνην καὶ ἐμπειρίαν πλάνης τῷ κόσμῳ παρεισήνεγκεν.

δύο γὰρ οὑτοι ἐγένοντο συσχολασταί , Βασιλείδης τε καὶ Σατορνῖλος· καὶ ὁ μὲν Βασιλείδης πρὸς τῇ Αἰγύπτῳ χωρήσας ἐκεῖσε τὰ σκοτεινὰ αὐτοῦ τοῦ βάθους τῆς πλάνης κεκήρυχεν, ὁ δὲ Σατορνῖλος ἐν τῷ [*](13 ff vgl. mit Epiph. insbesondere (Hegesipp bei Eusebius h. e. IV 22, 5 S. 372, 2 Schwartz Justin dial. c. 35 Const. apost. VI 8, 1; S. 319, 6 Funk) Irenaeus adv. baer. 124; 1106 ff harvey Tertullian de anima c. 23 Hippolyt refut. Vli 3. 28 Ps. Tertullian adv. omn. haer. 1 Filastrius haer. 31 — 15 — S. 248, 1 vgl. Irenaeus adv. haer. I 24, 1; I 196 Harvey ex iis (Simon u. Menander) Saturninus qui ftiit ab Aiitiochia ea quae est apud Daphnem et Basilides oceasiones accipientes distantcs dodrinas ostenderunt; alter quidem in Syria, alter vero in Alexandria V Μ) [*](1 γονιῶν Μ 2 καὶ] * 3 τὰς ἑτέρας V 5 ἑαυτῆς V 6 * > *, der Widerspruch zwischen τὸ πᾶν u. ἕως μέρους darf bei Epiph. nicht auffallen 7 ἀλλ' M 9 ἀλλ’ M Ι αὕτη U] αὐτὴ VM 9 f ἀπελαυνομένη V 10 αὕτη Μ 11 δὲ < Μ 12 Unterschrift κατὰ Μενάνδρου 13 ἀπὸ τῆς τοῦ κυρίου παρουσίας < Μ 19 συ///σχολασταί, ν ausradiert V corr 20 χωρήσας] χώρα)

ἴνα δὲ εἶναι πατέρα ἄγνωστον, τὸν αὐτόν τε πεποιηκέναι δυνάμεις καὶ ἀρχὰς καὶ ἐξουσίας· τοὺς δὲ ἀγγέλους διεστάναι τῆς ἄνω δυνάμεως, ἑπτὰ δέ τινας τὸν κόσμον πεποιηκέναι καὶ τὰ ἐν αύτῷ· τὸν κόσμον δὲ κατὰ μεριτείαν ἑκάστῳ ἀγγέλῳ κεκληρῶσθαι.